KOMERCJALIZACJA WIEDZY - PRZEŁAMYWANIE BARIER W RELACJACH NAUKI I BIZNESU

Transkrypt

1 KOMERCJALIZACJA WIEDZY - PRZEŁAMYWANIE BARIER W RELACJACH NAUKI I BIZNESU PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU styczeń, 2011

2 WPROWADZENIE KOMERCJALIZACJA WIEDZY I TECHNOLOGII TROCHĘ TEORII NA DOBRY POCZĄTEK SEKTOR NAUKI W POLSKIM SYSTEMIE TRANSFERU TECHNOLOGII I KOMERCJALIZACJI WIEDZY (TTiKW) SIŁY MOTORYCZNE W SEKTORZE NAUKI NA RZECZ SYSTEMU TTiKW BARIERY IDENTYFIKOWANE W SEKTORZE NAUKI W SYSTEMIE TTiKW REKOMENDACJE ZMIAN W SYSTEMIE TTiKW MOŻLIWOŚCI KOMERCJALIZACJI SEKTOR NAUKI STAN OBECNY PODSUMOWANIE

3 KOMERCJALIZACJA JEST ROZPRZESTRZENIANIEM SIĘ INNOWACJI WEWNĄTRZ GOSPODAREK, SEKTORÓW PRZEMYSŁU (G. DOSI ET AL W RESEARCH POLICY, 36, 1450 (2006)) JEST KSZTAŁTOWANIEM WARTOŚCI DODANEJ DLA IDEI, WYNIKÓW BADAŃ, TECHNOLOGII I NOWEGO PRODUKTU. JEST RÓWNIEŻ BUDOWANIEM MODELU BIZNESOWEGO OBECNEJ LUB PRZYSZŁEJ ORGANIZACJI OPIERAJĄCEJ ROZWÓJ O NOWE TECHNOLOGIE LUB NOWE PRODUKTY (G.D. MARKMAN ET AL W RESEARCH POLICY, 34, 1058 (2005))

4 KOMERCJALIZACJA KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH I TECHNOLOGII KLUCZOWA DLA ZWIĘKSZANIA KONKURENCYJNOŚCI DANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA (GOSPODARKI) I NARZĘDZIE DO ZWIĘKSZANIA DOBROBYTU SPOŁECZEŃSTWA

5 KOMERCJALIZACJA KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW BADAŃ I TECHNOLOGII ROZUMIANA JEST JAKO SPRZEDAŻ WYNIKÓW BADAŃ W POSTACI KNOW-HOW (I/LUB KNOW-WHY), SPRZEDAŻ LICENCJI, WYKORZYSTANIE PATENTÓW WEWNĄTRZ ORGANIZACJI W CELU WPROWADZENIA I OCHRONY TECHNOLOGII I NOWYCH PRODUKTÓW NA RYNKU. KOMERCJALIZACJA MOŻE SIĘ TAKŻE ODBYWAĆ POPRZEZ TWORZENIE NOWYCH FIRM ( INKUBACJA PRZEDSIĘBIORSTW)

6 KOMERCJALIZACJA ROZWÓJ NOWEGO PRODUKTU JEST FUNKCJĄ ROZWOJU TECHNOLOGII I NAUKI I ICH KOMERCJALIZACJI PODEJŚCIE NAUKOWO-BADAWCZE ROZWÓJ TECHNOLOGII I INTEGRACJA WIEDZY WYPŁYWA Z INTERPRETACJI ROZWOJU NOWEGO PRODUKTU PODEJŚCIE RYNKOWE (C. DELL ERA ET AL, R&D MANAGEMENT, 39 (1), P (2009))

7 SEKTOR NAUKI OPIS OTACZAJĄCEJ RZECZYWISTOŚCI PODAŻ POMYSŁÓW, IDEI, ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH (ORGANIZACYJNYCH) OD INWENCJI DO INNOWACJI

8 SEKTOR NAUKI SZKOŁY WYŻSZE INSTYTUTY NAUKOWE INSTYTUTY BADAWCZE (JEDNOSTKI BADAWCZO-ROZWOJOWE) CENTRA BADAWCZE DZIAŁY BADAŃ I ROZWOJU W PRZEDSIĘBIORSTWACH LABORATORIA BADAWCZE

9 REKOMENDACJE ZMIAN W POLSKIM SYSTEMIE TRANSFERU TECHNOLOGII I KOMERCJALIZACJI WIEDZY (RED. K.B. MATUSIAK, J. GULIŃSKI, PARP, WARSZAWA, 2010) PROJEKT BIOS (SKUTECZNE OTOCZENIE INNOWACYJNEGO BIZNESU) ZLECENIE PARP

10 SYSTEM TRANSFERU TECHNOLOGII I KOMERCJALIZACJI WIEDZY (STTiKW) SEKTOR NAUKI INNOWATORZY PRZEDSIĘBIORCY OŚRODKI INNOWACJI RYNKOWI DOSTAWCY USŁUG (DORADCZYCH, SZKOLENIOWYCH, INFORMACYJNYCH) WYSPECJALIZOWANE FUNDUSZE FINANSOWANIA INNOWACJI

11 STRUKTURALNE SIŁY MOTORYCZNE W POLSKIM STTiKW INICJATYWY Z OBSZARU TTiKW WYKAZYWANE PRZEZ AKTYWNE I PIONIERSKIE JEDNOSTKI WZROST ZAINTERESOWANIA OŚRODKÓW AKADEMICKICH PROBLEMATYKĄ OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ WSPARCIE PROCESU TWORZENIA AKADEMICKICH FIRM ODPRYSKOWYCH KOPIOWANIE DOBRYCH WZORCÓW Z NAUKI EUROPEJSKIEJ I ŚWIATOWEJ (EUROPEJSKI OBSZAR SZKOLNICTWA WYŻSZEGO)

12 BARIERY STRUKTURALNE W SEKTORZE NAUKI (I) CIĄGŁY HERMETYCZNY, HISTORYCZNY PODZIAŁ SEKTORA NAUKI OGRANICZONE ZMIANY SYSTEMOWE W SEKTORZE NAUKI RYNEK EDUKACJI - NADMIERNE ZAANGAŻOWANIE PRACOWNIKÓW UCZELNI W PROCES DYDAKTYCZNY OGRANICZONY WPŁYW PATENTÓW, WDROŻEŃ I WSPÓŁPRACY Z GOSPODARKĄ NA ŚCIEŻKĘ KARIERY NAUKOWEJ

13 BARIERY STRUKTURALNE W SEKTORZE NAUKI (II) NISKIE NAKŁADY NA BADANIA NIEWYSTARCZAJĄCY UDZIAŁ ŚWIATA GOSPODARKI W POLITYCE I DECYZJACH O ALOKACJI ŚRODKÓW NA BADANIA NISKA ELASTYCZNOŚĆ ADAPTACJI SEKTORA NAUKI DO WYMOGÓW RYNKU

14 BARIERY STRUKTURALNE W SEKTORZE NAUKI (III) OGRANICZONA EFEKTYWNOŚĆ JEDNOSTEK OTOCZENIA BIZNESU NA UCZELNIACH WYŻSZYCH SZARA STREFA KONTAKTÓW SEKTORA NAUKI Z GOSPODARKĄ PAUPERYZACJA PRACOWNIKÓW SEKTORA NAUKI

15 BARIERY SYSTEMOWE W SEKTORZE NAUKI (I) PRZEROST REGULACJI PRAWNYCH NIEDOSKONAŁOŚĆ REGULACJI PRAWNYCH NIEZNAJOMOŚĆ PRAWA WŚRÓD PRACOWNIKÓW NAUKI POMOC PUBLICZNA OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

16 BARIERY SYSTEMOWE W SEKTORZE NAUKI (II) REGULACJE WEWNĘTRZNE SEKTORA NAUKI BRAK REGULAMINÓW I WZORÓW UMÓW (IPR) PRZEROST BIUROKRACJI NIEDOSKONAŁOŚCI SYSTEMU OCENY PRACY I AWANSU AKADEMICKIEGO

17 BARIERY SYSTEMOWE W SEKTORZE NAUKI (III) BRAK REGULACJI DOT. PUBLIKOWANIA I PATENTOWANIA WEWNĘTRZNY FISKALIZM WOBEC ZLECEŃ Z GOSPODARKI NIEMOŻNOŚĆ TWORZENIA REGIONALNYCH CENTRÓW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

18 BARIERY ŚWIADOMOŚCIOWE W SEKTORZE NAUKI BRAK GOTOWOŚCI DO PONOSZENIA RYZYKA NIECHĘĆ DO WSPÓŁPRACY FAŁSZYWE STEREOTYPY O PRZEDSIĘBIORCACH I GOSPODARCE POSTAWY KONSERWATYWNE W SEKTORZE NAUKI NISKI PRESTIŻ APLIKACYJNYCH BADAŃ NAUKOWYCH WYSOKA SAMOOCENA KADRY NAUKOWEJ PASYWNOŚĆ PRZY TWORZENIU OFERT I KOMERCJALIZACJI IP WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

19 BARIERY KOMPETENCYJNE W SEKTORZE NAUKI (I) NIEDOSTATEK WIEDZY O TT, IPR, KW NISKA AKTYWNOŚĆ WE WSPÓŁPRACY Z BIZNESEM NIEZDOLNOŚĆ ADMINISTRACJI DO SZYBKIEJ I ELASTYCZNEJ WSPÓŁPRACY Z GOSPODARKĄ

20 BARIERY KOMPETENCYJNE W SEKTORZE NAUKI (II) PROBLEM Z WYCENĄ WARTOŚCI TECHNOLOGII I OPŁAT LICENCYJNYCH OGRANICZONA MOŻLIWOŚĆ POZYSKIWANIA I UTRZYMANIA FACHOWCÓW Z OBSZARU TT i KW BRAK POLITYKI PATENTOWANIA ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH

21 REKOMENDACJE ZMIANY SYSTEMOWO-STRUKTURALNE (I) 1. BUDOWA RAM DLA REALIZACJI KOMPLEKSOWEJ POLITYKI INNOWACYJNEJ ZWIĘKSZENIE NAKŁADÓW NA B+R Z BUDŻETU I ŚRODKÓW POZABUDŻETOWYCH POWOŁANIE RADY NAUKI I INNOWACYJNOŚCI PRZY PREZESIE RADY MINISTRÓW POWOŁANIE SIECI INSTYTUCJI NAUKOWYCH, PROWADZĄCYCH W SPOSÓB CIĄGŁY BADANIA NA RZECZ ROZWOJU POLITYKI NAUKOWEJ, INNOWACYJNEJ I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO

22 REKOMENDACJE ZMIANY SYSTEMOWO-STRUKTURALNE (II) 2. WZROST RYNKOWEJ ORIENTACJI INSTYTUCJI SEKTORA NAUKI I ZMIANY W ICH ZARZĄDZANIU DRUGIE ZATRUDNIENIE W PROJEKCIE NOWELIZACJI USTAWY PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM MODYFIKACJA ZASAD DYSTRYBUCJI ŚRODKÓW NA BADANIA

23 REKOMENDACJE ZMIANY SYSTEMOWO-STRUKTURALNE (III) PRORYNKOWA STYMULACJA INSTYTUCJI SEKTORA NAUKI MODYFIKACJA MECHANIZMÓW OCENY PARAMETRYCZNEJ MODYFIKACJA ZASAD OBLICZANIA DOTACJI STACJONARNEJ I STATUTOWEJ MODYFIKACJA ZASAD OCENY PRACOWNIKÓW NAUKI

24 REKOMENDACJE ZMIANY REGULACYJNE JEDNOETATOWOŚĆ W SEKTORZE NAUKI UMOŻLIWIENIE TWORZENIA SPÓŁEK CELOWYCH DO ZARZĄDZANIA WŁASNOŚCIĄ PRZEMYSŁOWĄ OGRANICZENIA PROCEDURY PRZETARGOWEJ ZARZĄDZANIE PROJEKTEM PROJEKTY BADAWCZE Z PRZEDSIĘBIORSTWAMI USTAWOWA MOŻLIWOŚĆ WŁĄCZENIA PRAKTYKÓW W PROCES DYDAKTYCZNY

25 REKOMENDACJE ZMIANY INSTYTUCJONALNE I ORGANIZACYJNE (I) 1. ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU SEKTORA NAUKI W STT i KW PROGRAMY MOBILNOŚCI KADR NAUKI I BIZNESU WZROST FINANSOWANIA BADAŃ STOSOWANYCH I ROZWOJOWYCH ZE SODKÓW PUBLICZNYCH WZMOCNIENIE PLATFORM TECHNOLOGICZNYCH STWORZENIE SYSTEMU BROKERÓW TECHNOLOGII

26 REKOMENDACJE ZMIANY INSTYTUCJONALNE I ORGANIZACYJNE (II) 2. TWORZENIE SPÓJNYCH REGIONALNYCH SYSTEMÓW WSPARCIA INNOWACJI (INTEGRACJA UCZELNIANYCH I REGIONALNYCH PLATFORM WIEDZY I TECHNOLOGII)

27 REKOMENDACJE KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI I KULTURY INNOWACJI (I) 1. BUDOWA POSTAW ZAUFANIA, WSPÓŁPRACY I PARTNERSTWA KAMPANIE EDUKACYJNE I PROMOCYJNE PROMOCJA INICJATYW PROINNOWACYJNYCH PRZEZ LIDERÓW OPINII WSPIERANIE PROCESÓW KONSOLIDACJI ZASOBÓW

28 REKOMENDACJE KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI I KULTURY INNOWACJI (II) 2. PRZEŁAMYWANIE UPRZEDZEŃ W RELACJACH NAUKI I BIZNESU ABSOLWENCI UCZELNI WYŻSZEJ JAKO JEJ INTERESARIUSZE POWOŁANIE RAD BIZNESU W SEKTORZE NAUKI WŁĄCZENIE SEKTORA NAUKI W LOKALNE I REGIONALNE STRUKTURY SIECIOWE PROMOCJA III MISJI UNIWERSYTETU I BUDOWA KULTURY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ

29 REKOMENDACJE DOSKONALENIE KOMPETENCJI DLA INNOWACYJNEJ GOSPODARKI 1. EDUKACJA DLA INNOWACYJNEJ GOSPODARKI ZMIANA PROGRAMÓW I ORGANIZACJI NAUCZANIA W SYSTEMIE EDUKACJI FORMALNEJ KSZTAŁTOWANIE PROGRAMÓW WE WSPÓŁPRACY Z GOSPODARKĄ KSZTAŁCENIE NAUCZYCIELI W ZAKRESIE KREATYWNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI TWÓRCZYCH ROLA UCZELNI WYŻSZYCH W PROCESIE LLL 2. ROZWÓJ PROFESJONALNYCH KADR DLA OŚRODKÓW INNOWACJI

30 PRZEWODNIK KOMERCJALIZACJA B+R DLA PRAKTYKÓW (RED. MNiSW) PARTNERZY PRICEWATERHOUSECOOPERS, KANCELARIA SALANS MNiSW, WARSZAWA, 2010 (PO IG PROJEKT SYSTEMOWY WSPARCIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA BADANIAMI NAUKOWYMI I ICH WYNIKAMI )

31 TRZY PODSTAWOWE SPOSOBY KOMERCJALIZACJI WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH I ROZWOJOWYCH SPRZEDAŻ WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH I ROZWOJOWYCH UDZIELENIE LICENCJI NA WYNIKI PRAC B+R WNIESIENIE WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH I ROZWOJOWYCH DO SPÓŁKI

32 MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA (I) UCZELNIE, INSTYTUTY NAUKOWE PAN, INSTYTUTY BADAWCZE MOGĄ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ MOGĄ TWORZYĆ SPÓŁKI MOGĄ PRZYSTĘPOWAĆ DO ISTNIEJĄCYCH SPÓŁEK TWORZENIE / PRZYSTĘPOWANIE DO SPÓŁEK PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM USTAWA O INSTYTUTACH BADAWCZYCH USTAWA O PAN OGRANICZENIA (ZGODY I ZGŁOSZENIA MINISTERSTWO SKARBU)

33 MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA (II) ZWOLNIENIE PODATKOWE W ODNIESIENIU DO DOCHODÓW UZYSKANYCH W PROCESIE KOMERCJALIZACJI WYNIKÓW PRAC B+R (NA CELE STATUTOWE) CZYNNOŚCI OPODATKOWANE VAT, ZWOLNIONE Z VAT I CZYNNOŚCI NIEPODLEGAJĄCE VAT

34 MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA (III) OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ USTAWA O RACHUNKOWOŚCI WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE WYCENA WYNIKÓW PRAC BADAWCZYCH I ROZWOJOWYCH

35 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROF. UAM DR HAB. JACEK GULIŃSKI TEL FAX