Projekt oprogramowania dla systemu wieloparametrycznego tworzonego na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej

Transkrypt

1 Jacek Szlachciak Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego tworzonego na Wyziale Fizyki Politechniki Warszawskiej Spis treści 1 Wstęp Określenie wymagań na system i specyfikacja istotnych parametrów systemu Określenie wymagań na oprogramowanie i architektura systemu informatycznego Wymagania otyczące oprogramowania Język programowania Biblioteki graficzne Analiza anych Architektura systemu wieloparametrycznego Wstęp Interakcja pomięzy elementami systemu Biblioteka urzązeń wirtualnych Wstęp Spektrometryczny przetwornik analogowo-cyfrowy (spectroscopy AC) Zegar (Timer) Licznik (Counter) Blok paternu i koincyencji System zbierania anych System prezentacji anych Wstęp Prezentacja anych Tryb graficzny... 12

2 Tryb tekstowy Rozaje prezentowanych wykresów Wykresy jenoparametryczne Wstęp Rozaje wykresów Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach Wykresy wieloparametryczne Wstęp Rozaje wykresów Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach Wykresy wieloparametryczne Wstęp Rozaje wykresów Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach System analizy anych Wstęp Lista ostępnych funkcji z zaznaczeniem wykorzystania biblioteki ROOT Wima jenowymiarowe Wima wuwymiarowe System sterowania Wstęp Sterowanie pomiarem Kontrola przebiegu pomiaru Formularz opisu eksperymentu... 29

3 1 Wstęp Niniejsze opracowanie jest projektem oprogramowania la systemu wieloparametrycznego tworzonego na Wyziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. Autor tej pracy jest współtwórcą (wraz z śp. r Raomirem Kupczakiem) systemu wieloparametrycznego RAJ. System ten został skonstruowany w Instytucie Problemów Jąrowych w 1991 roku. 2 Określenie wymagań na system i specyfikacja istotnych parametrów systemu Na obecnym etapie projektowania systemu nie jest jeszcze znana końcowa specyfikacja części sprzętowej systemu wieloparametrycznego. Przewiuje się wykorzystanie bloku firmy CAEN V1495 (General Purpose VME Boar), który mógłby pełnić rolę bloku paternu i koincyencji oraz funkcję zegara systemowego i liczników. Zakłaa się, że system bęzie mógł rejestrować nie więcej niż 15 parametrów. 3 Określenie wymagań na oprogramowanie i architektura systemu informatycznego 3.1 Wymagania otyczące oprogramowania Język programowania Wymagane jest, aby został zastosowany język oprogramowania zorientowany obiektowo. oatkowo powinien być to język umożliwiający korzystanie z ostępnych bibliotek graficznych i numerycznych stanowiących uznany stanar. Powyższe wymagania spełnione są przez wa języki: C++ i Java Biblioteki graficzne Pisanie bibliotek graficznych jest zaaniem stanowiącym uży projekt sam w sobie. Nie ma wyraźnego powou, aby ten komponent był tworzony o samego początku. Uwaga programisty (programistów) powinna być raczej skupiona na tworzeniu głównego systemu, a nie tworzeniu bibliotek graficznych. Biblioteki te w postaci postawowej są często armowe i mogą stanowić obry początek la pierwszej fazy tworzonego systemu, a w postaci zaawansowanej, przy koszcie nieprzekraczającym 500 EUR, ich możliwości w pełni zaspokoją potrzeby systemu wieloparametrycznego. Jako sprawzony proukt proponuję bibliotekę TeeChart firmy Steema Software ( Jest to barzo rozbuowana biblioteka, która może pracować z różnymi zintegrowanymi śroowiskami o tworzenia oprogramowania (np. CoeGear elphi, Microsoft Visual Stuio, JBuiler, IBM Eclipse, Sun Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

4 Netbeans, IntelliJ IEA, Oracle Jeveloper) i może być używana w popularnych językach obiektowych (np. C++, Java) Analiza anych Poobnie jak w przypaku bibliotek graficznych nie należy tworzyć zaawansowanych bibliotek o analizy anych. Stworzenie takich bibliotek wymaga obrej znajomości zasa pisania algorytmów numerycznych, ługiego okresu testowania, weryfikacji poprawności i okłaności obliczeń. Zamiast tego proponuję wykorzystanie sprawzonej (uznanej jako stanar) i kompletnej (spełniającej wymagania systemu wieloparametrycznego) biblioteki numerycznej wchozącej w skła systemu ROOT, który został stworzony w ośroku naukowo-baawczym CERN ( Naturalnym językiem programowania la biblioteki ROOT jest interpreter języka C++ CINT. Stworzono również biblioteki la języka Python PyROOT. Istnieje także ograniczone wsparcie la języka Java javaroot. 3.2 Architektura systemu wieloparametrycznego Wstęp Poniższy rysunek przestawia schemat systemu wieloparametrycznego. Poszczególne elementy systemu przestawione na schemacie zostały opisane w szczegółowy sposób w następnych porozziałach. Rysunek 1: Architektura systemu wieloparametrycznego Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

5 3.2.2 Interakcja pomięzy elementami systemu Warstwa sprzętowa systemu wieloparametrycznego obejmuje rzeczywisty sprzęt użyty o buowy systemu taki jak przetworniki analogowo-cyfrowe, liczniki, ukła paternu i koincyencji itp. la każego z urzązeń należy napisać eykowany sterownik (element biblioteki sterowników), który bęzie miał ściśle ustaloną funkcjonalność. Interfejs każego urzązenia anego typu opisany bęzie zgonie ze specyfikacją biblioteki urzązeń wirtualnych. Główną funkcją tej biblioteki jest ukrycie różnoroności urzązeń rzeczywistych (np. różne typy przetworników AC pochozące o różnych proucentów) i przestawienie tych urzązeń jako ujenoliconych uniwersalnych urzązeń la systemu zbierania anych. Takie poejście powouje, że przy zmianie urzązenia fizycznego niezbęne bęzie napisanie tylko nowego sterownika, a pozostała część oprogramowania la systemu wymagać bęzie co najwyżej rekompilacji. System zbierania anych oczytuje ane z urzązeń rzeczywistych poprzez bibliotekę urzązeń wirtualnych. System ma za zaanie serializację oczytywanych anych i prezentowanie tych anych wyższym warstwom (głównie systemom archiwizacji i sortowania anych) jako anych w postaci list. System sterowania poprzez bibliotekę urzązeń wirtualnych zapewnia interakcję ze sprzętem (zapis parametrów, oczyt stanu, inicjalizację urzązeń, ich kasowanie, itp.). Praca systemów sterowania i zbierania anych jest niezależna o warstwy sprzętowej i ściśle zefiniowana przez funkcjonalność ostarczoną przez bibliotekę urzązeń wirtualnych. System archiwizacji anych służy o przechowywania anych w pamięci masowej (ysk twary, macierz yskowa, taśma magnetyczna, itp.). System ten zapisuje ane pochozące z systemu zbierania anych (ane w postaci list ) i systemu sortowania anych (wima jenoi wieloparametryczne, wykresy czasowe). ane uostępniane przez ten system mogą być wykorzystywane przez system prezentacji i analizy anych (prezentacja i obróbka anych offline) oraz przez system sortowania anych (sortowanie anych w trybie off-line). System sortowania anych służy o sortowania anych w postaci list w trybie pracy on-line i off-line. W trybie pracy on-line ane pobierane są z systemu zbierania anych, natomiast w trybie pracy off-line z systemu archiwizacji anych. System ten ma za zaanie sortowanie anych w postaci list na ane w postaci tablic jeno- i wuwymiarowych przechowujących informacje o wimach jeno- i wieloparametrycznych oraz wykresach czasowych. ane te następnie zapisywane są w systemie archiwizacji anych lub pobierane przez system prezentacji i analizy anych. System prezentacji i analizy anych jest systemem, który wystawia bogaty interfejs graficzny la końcowego użytkownika systemu wieloparametrycznego. Jego wie główne funkcje to prezentacja anych bieżących pochozących z przeprowazanego eksperymentu (on-line) lub anych zarchiwizowanych (off-line) w postaci wykresów wu i trójwymiarowych, manipulacja tymi anymi oraz ich analiza w oparciu o aparat matematyczny wykorzystujący własne proceury (funkcjonalność postawowa) lub proceury pochozące z zewnętrznych bibliotek np. ROOT (funkcjonalność rozszerzona). System ten zasilany jest głównie anymi pochozącymi z systemu sortowania anych (tablice jeno- i wuwymiarowe przechowujące informacje o wimach jeno- i wieloparametrycznych oraz wykresach czasowych ). Oprócz tego, głównie la celów iagnostycznych, system ten może pobierać ane w postaci list z systemu zbierania anych (tryb on-line) oraz systemu archiwizacji anych (tryb off-line). Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

6 3.2.3 Biblioteka urzązeń wirtualnych Wstęp Główną funkcją biblioteki urzązeń wirtualnych jest ukrycie różnoroności urzązeń rzeczywistych (np. różne typy przetworników AC pochozące o różnych proucentów) i przestawienie tych urzązeń jako ujenoliconych uniwersalnych urzązeń la systemu zbierania anych. Takie poejście powouje, że przy zmianie urzązenia fizycznego niezbęne bęzie napisanie tylko nowego sterownika, a pozostała część oprogramowania la systemu wymagać bęzie co najwyżej rekompilacji. Każa grupa wirtualnych urzązeń posiaa interfejs umożliwiający systemom sterowania i zbierania anych na: - oczyt i zapis (inicjalizację) parametrów stałych, - oczyt i zapis parametrów programowalnych, - uruchomienie funkcji sterujących. Wartość wszystkich parametrów stałych ustalana jest w momencie inicjalizowania każego urzązenia wirtualnego. Część z tych parametrów może być oczytywana bezpośrenio z fizycznego urzązenia (o ile ana funkcjonalność jest ostarczana przez proucenta), a część na stałe zaszyta w sterowniku, bąź ustawiana przez interfejs użytkownika w fazie prze inicjalizacją (np. ares urzązenia). Parametry programowalne, ecyujące o bieżących parametrach urzązenia (np. wzmocnienia, progi, wartości liczników), mogą być zmieniane w trakcie pracy systemu wieloparametrycznego, nie powinny być jenak zmieniane (o późniejszej ecyzji) po starcie zbierania anych. Funkcje sterujące ostarczają głównej funkcjonalności polegającej na oczycie przetworzonych anych opowiaających rejestrowanemu zarzeniu, zerowaniu i kasowaniu urzązeń, starcie i zatrzymywaniu przetwarzania itp. We wszystkich urzązeniach wirtualnych każy parametr lub funkcja posiaa atrybut typ parametru/funkcji pozwalający na określenie poziomu interakcji z tym parametrem (tabela poniżej). Wykorzystując ten atrybut interfejs systemu sterowania ostarcza użytkownikowi jeynie taką funkcjonalność, jaką posiaa rzeczywiste urzązenie. Typ parametru/funkcji: Wartość Opis -1 lub 255 (o ustalenia) parametr lub funkcja nie występuje w anym urzązeniu 0 brak możliwości zapisania i oczytania parametru lub wykonania i oczytania stanu funkcji 1 można oczytać parametr lub stan funkcji 2 można zapisać parametr lub wykonać funkcję 3 można oczytać i zapisać parametr lub oczytać stan i wykonać funkcję Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

7 Spektrometryczny przetwornik analogowo-cyfrowy (spectroscopy AC) Parametry programowalne: - wzmocnienie sygnału wejściowego (Conversion Gain - Full scale resolution of the input signal) 2^n - zakres przetwarzania (Range number of channels as the AC s output limit) 2^n - przesunięcie cyfrowe (igital Offset) - próg olny (LL Lower Level iscriminator for minimum input acceptance voltage) - próg górny (UL Upper Level iscriminator for maximum input acceptance voltage) Parametry stałe: - moel przetwornika (Moel Number) - numer seryjny (Factory Serial Number) - ares urzązenia (Aress) - rozzielczość (Channel Resolution) - wzmocnienie sygnału wejściowego min/max - zakres przetwarzania min/max - przesunięcie cyfrowe min/max - skok (offset) przesunięcia cyfrowego - próg olny min/max - próg górny min/max - zakres wejściowy (jest to największa wartość parametru jaką można zmierzyć) parametr opisowy - czas martwy (ea Time) parametr opisowy - czas przetwarzania (Conversion Time) parametr opisowy Funkcje sterujące: - zerowanie (reset) - kasowanie (reject) - ana gotowa o oczytu - oczyt anej (rea ata) - oczyt/kasowanie błęu (problem) - oczyt/ustawienie trybu pracy On-line - oczyt/ustawienie trybu pracy Off-line Zegar (Timer) Parametry programowalne: - mierzony czas (Time Base) - rozzielczość czasu (Timer Resolution) - kierunek upływu czasu (Count up/own) - tryb pracy: przebieg pojeynczy lub cykliczny (One Time or Recycle Timer) po omierzeniu anego interwału zegar zatrzymuje się (pojeynczy) lub startuje ponownie (cykliczny) Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

8 Parametry stałe: - moel zegara (Moel Number) - numer seryjny (Factory Serial Number) - ares urzązenia (Aress) - mierzony czas min/max - rozaje rozzielczości czasu (Timer Resolution) mierzone w jenostkach czasu, zbiór wartości Funkcje sterujące: - zerowanie (reset) - stop - start - oczyt anej (rea ata) - oczyt/kasowanie błęu (problem) - oczyt/ustawienie trybu pracy On-line - oczyt/ustawienie trybu pracy Off-line start Licznik (Counter) Parametry programowalne: - ilość impulsów (Count Number) o zliczenia, aby wygenerować sygnał końca Parametry stałe: - moel licznika (Moel Number) - numer seryjny (Factory Serial Number) - ares urzązenia (Aress) - zakres liczenia (Count Capacity) - maksymalna częstotliwość impulsów (Maximum Counting Rate) Funkcje sterujące: - zerowanie (reset) - stop - start - oczyt anej (rea ata) - oczyt/kasowanie błęu (problem) - oczyt/ustawienie trybu pracy On-line - oczyt/ustawienie trybu pracy Off-line Blok paternu i koincyencji Parametry programowalne: - maska aktywnych wejść (IN) koincyencyjnych (active inputs) zakłaamy, że mamy 15 lub mniej wejść, bity w słowie 16 bitowym oznaczają, które wejścia są aktywne, a które zablokowane. Bit zerowy opowiaa pierwszemu wejściu - maska paternu część stała słowa paternu oawana (operacja bitowy OR) o paternu opisująego zarejestrowane zarzenie, służy o oawania o anych typu list anych z rejestrów Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

9 nie związanych bezpośrenio z rejestrowanym zarzeniem, np. ana z zegara, licznika itp. - tablica koincyencji i antykoincyencji - czas koincyencji (Coincience Time) Parametry stałe: - moel bloku (Moel Number) - numer seryjny (Factory Serial Number) - ares urzązenia (Aress) - czas koincyencji min/max - skok czasu koincyencji Funkcje sterujące: - zerowanie (reset) kasowanie anych z bloku parametrów programowalnych i wpisanie wartości omyślnych - tryb pracy (working moe) pattern input W tym trybie pracy system oczytuje te przetworniki, które zostały wskazane przez zarejestrowanie w czasie koincyencji opowienich sygnałów na wejściach IN bloku paternu i koincyencji i spełniły warunek koincyencji. Wybranie tego trybu powouje, że mogą być oczytane AC mimo tego, że nie okonały konwersji sygnału wejściowego. Może to nastąpić w następujących przypakach: - uszkozenie AC - przekroczenie górnego progu AC - niewłaściwe ustawienie przełączników na AC - brak przetwornika AC W trybie tym zostaną przeczytane wszystkie przetworniki wskazane przez blok paternu, a w wymienionych wyżej przypakach ana bęzie miała wartość 0. pattern LAM W tym trybie pracy, po stwierzeniu koincyencji, system oczytuje tylko te przetworniki AC, które wykazały gotowość o oczytu. Powouje to, że przypakach wymienionych w opisie trybu pattern input, wystąpi niezgoność mięzy ilością wykrytych impulsów w czasie koincyencji, a ilością zarejestrowanych anych z AC. W tym trybie, w anych typu LIST, nie mogą wystąpić zerowe ane. pattern input & LAM W tym trybie pracy, po stwierzeniu koincyencji, system porównuje czy sygnały gotowości oczytu AC są zgone z zarejestrowanymi impulsami w czasie koincyencji przez blok paternu. Przy niezgoności zarzenie jest orzucane. W tym trybie, w anych typu LIST, nie mogą wystąpić zerowe ane. - tryb koincyencji (coincience moe) tryb bez koincyencji (no coincience) Wybranie tego trybu powouje, że system pracuje bez koincyencji, czyli przyjmuje wszystkie sygnały ocierające o systemu zgonie z ustawieniem maski aktywnych wejść koincyencyjnych. Zarzenie zamykane jest po ustawionym czasie koincyencji. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

10 tryb z koincyencją (set coincience) Wybranie tego trybu powouje, że system pracuje z koincyencją Typy koincyencji: 1. Typ prosty wieloparametryczny Przykłay: Koincyencja 1*2*5 oznacza, że system wieloparametryczny zarejestruje zarzenie, gy w czasie koincyencji na wejściach 1, 2, 5 bloku paternu i koincyencji pojawią się sygnały. Pojawienie się w tym czasie sygnałów na innych wejściach spowouje skasowanie zarzenia. Koincyencja N2*4*N7 oznacza, że system wieloparametryczny zarejestruje zarzenie, gy w czasie koincyencji na wejściach 2, 7 bloku bloku paternu i koincyencji nie pojawią się sygnały, natomiast na wejściu 4 bęzie zarejestrowany sygnał. Pojawienie się w tym czasie sygnałów na innych wejściach spowouje skasowanie zarzenia. 2. Typ złożony wieloparametryczny Przykła: Typ złożony wieloparametryczny różni się o typu prostego tym, że pojawienie się w czasie koincyencji sygnałów niewyszczególnionych w wyrażeniu koincyencyjnym nie powouje skasowania zarzenia, a oczytane parametry związane z tymi sygnałami zostaną również przesłane o komputera. Koincyencja 1*2*N3*X oznacza, że system wieloparametryczny zarejestruje zarzenie, gy w czasie koincyencji na wejściach 1, 2 bloku paternu i koincyencji pojawią się sygnały, na wejściu 3 sygnał się nie pojawi. Sygnały poawane na inne wejścia mogą mieć owolną wartość (jest lub nie ma). 3. Typ krotnościowy Przykła: Koincyencja 2<m<5 oznacza, że system wieloparametryczny zarejestruje zarzenie, gy w czasie koincyencji na owolnych aktywnych wejściach bloku paternu i koincyencji pojawią się 3 lub 4 sygnały. W innym przypaku zarzenie zostanie skasowane. Uwaga: Jeżeli zefiniowano więcej niż jeno wyrażenie koincyencyjne, to wynikiem ich ziałania bęzie suma zefiniowanych w ten sposób zarzeń logicznych. Znaczenie użytych symboli: "*"- operator logiczny AN "N"- operator logiczny NOT "1".."12"- numer wejścia bloku paternu i koincyencji "X"- owolne aktywne wejście bloku paternu i koincyencji nie wyliczone w koincyencji (znak musi znajować się na końcu wyrażenia) "<m<"- m oznacza liczbę sygnałów bęących w koincyencji Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

11 3.2.4 System zbierania anych System zbierania anych oczytuje ane z urzązeń rzeczywistych poprzez bibliotekę urzązeń wirtualnych. System ma za zaanie serializację oczytywanych anych i prezentowanie tych anych wyższym warstwom (głównie systemom archiwizacji i sortowania anych) jako anych zarzenie po zarzeniu (event by event - EBE) nazywanymi w tym opracowaniu anymi typu list. ane typu list przesyłane są w słowach wubajtowych i mają następującą postać: bit Patern Parametr i Parametr j Parametr k Patern Parametr x Parametr y Słowo paternu zbuowane jest w następujący sposób: bit Patern Na bicie 15 wpisana jest na stałe wartość 1. Wyróżnia to patern o anych, które na bicie 15 mogą mieć jeynie wartość 0. Ustawiona wartość 1 na bitach o 0 o pokazuje numer urzązenia (przetwornika AC, licznika, itp.) przekazującego ane. Ilość ustawionych bitów na pozycjach , zawiera informację ile słów z anymi pojawi się za słowem paternu. Po przesłaniu wszystkich anych pojawi się nowy patern. Przykła: bit Patern 0 x x x x x x x x x x x x x x x Parametr 2 0 x x x x x x x x x x x x x x x Parametr 5 0 x x x x x x x x x x x x x x x Parametr Patern 0 x x x x x x x x x x x x x x x Parametr 1 0 x x x x x x x x x x x x x x x Parametr 7 x oznacza 0 lub 1 Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

12 3.2.5 System prezentacji anych Wstęp System prezentacji anych jest nierozerwalnym skłanikiem systemu prezentacji i analizy anych, który wystawia bogaty interfejs graficzny la końcowego użytkownika systemu wieloparametrycznego. Jego główna funkcja to prezentacja anych bieżących pochozących z przeprowazanego eksperymentu (on-line) lub anych zarchiwizowanych (off-line) w postaci wykresów wu i trójwymiarowych oraz manipulacja tymi anymi. System ten zasilany jest głównie anymi pochozącymi z systemu sortowania anych (tablice jeno- i wuwymiarowe przechowujące informacje o wimach jeno- i wieloparametrycznych oraz wykresach czasowych ). Oprócz tego, głównie la celów iagnostycznych, system ten może pobierać ane w postaci list z systemu zbierania anych (tryb on-line) oraz systemu archiwizacji anych (tryb off-line) Prezentacja anych Tryb graficzny Poczas pracy programu na ekranie może się pojawić o jenego o czterech okien przeznaczonych o wyświetlania anych zawartych w tablicach jeno- lub wuwymiarowych reprezentujących wima lub wykresy czasowe. Wyboru tego możemy okonać naciskając jenocześnie klawisz [Alt] i jeen z klawiszy o [1] o [9]. Wśró wyświetlonych okien zawsze znajuje się jeno okno aktywne. Jest ono wyróżnione np. innym kolorem ramki lub/i specjalnym znakiem w swojej linijce informacyjnej. Pojęcie aktywnego okna zostało wprowazone latego, aby wyróżnić, okno na którym chcemy przeprowazać operacje ostępne w programie wybierając opowienie funkcje z głównego menu. Wielkość okien zależy o rozmiaru głównego okna programu, a ich rozmiar przeskalowywany jest w ten sposób, aby zawsze zachowywać opowienie proporcje w stosunku o sąsiaujących okien (w przypaku, gy na ekranie wyświetlane jest więcej niż jeno okno) Tryb tekstowy Oprócz prezentacji anych w postaci graficznej, wyświetlane są także ane w postaci tekstowej. Taki tryb pracy może być wykorzystywany np. w celach iagnostycznych o sprawzania czy obrze oczytywane są ane napływające z systemu zbierania anych. Może mieć to znaczenie w przypaku barzo niskiej częstotliwości rejestrowanych zarzeń. W wybranym oknie możemy obserwować w postaci tabelarycznej albo any parametr (parametry), albo wszystkie napływające ane. Pierwsza kolumna zawiera numer zarzenia, a następne, w zależności o wybranej opcji, ane z przetworników AC, liczników itp. lub wszystkie rejestrowane ane. ane w oknie, po całkowitym ich wypełnieniu na ekranie, są automatycznie przewijane bez możliwości powrotu o wcześniej prezentowanych wartości, które zostały usunięte z okna. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

13 Każy z wyświetlanych ukłaów okien może prezentować ane zarówno w trybie graficznym jak i tekstowym Rysunek 2: Ukłay okien o wyświetlania tablic jeno- lub wuwymiarowych Rozaje prezentowanych wykresów Wykresy jenoparametryczne Wstęp Przy prezentacji wykresów jenoparametrycznych mamy wa typy anych o wyświetlania: wima jenoparametryczne i wykresy czasowe. W pierwszym przypaku oś X reprezentuje numer kanału opowieniego przetwornika AC, a oś Y liczbę zliczeń w anym kanale. W przypaku wykresów czasowych oś X reprezentuje oś czasu, natomiast oś Y amplituę sygnału zmierzoną przez przetwornik AC lub wartość rejestru z licznika Rozaje wykresów la wykresów jenoparametrycznych mamy następujące sposoby prezentacji anych (la uproszczenia przykłay graficzne ograniczają się o wyświetlania wim jenoparametrycznych, pominięte zostały wykresy czasowe): Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

14 - słupkowy (2 warianty: z i bez wypełnienia) Typ słupkowy z wypełnieniem Liczba zliczeń Energia (kanał) - liniowy (2 warianty: z i bez wypełnienia) Typ liniowy bez wypełnienia Liczba zliczeń Energia (kanał) - punktowy Typ punktowy Liczba zliczeń Energia (kanał) Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

15 Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Oś X minimum Numer pierwszego kanału la wyświetlanego wima lub czas o którego rysowany bęzie wykres czasowy. omyślnie 0. Oś X maksimum Numer ostatniego kanału la wyświetlanego wima lub czas o którego rysowany bęzie wykres czasowy. omyślnie rozmiar tablicy (ilość kanałów). Oś Y minimum Wartość zliczeń o której rysowane bęzie wimo lub minimalna wartość amplituy prezentowana la wykresów czasowych. omyślnie 0. Oś Y maksimum Wartość zliczeń o której rysowane bęzie wimo (większa liczba zliczeń bęzie obcinana) lub maksymalna wartość amplituy prezentowana la wykresów czasowych (większe amplituy bęą obcinane). omyślnie auto, wszystkie wartości prezentowane są bez obcięcia. Oś Y skalowanie Określa sposób skalowania osi Y: - automatyczny, wszystkie wartości prezentowane są bez obcięcia przy maksymalnym rozciągnięciu wyświetlanego wykresu na osi Y. Atrybut oś Y maksimum wyliczany jest na postawie wzoru: oś Y maksimum = Y max + 0,1 (Y max - oś Y minimum) gzie Y max oznacza maksymalną wartość zliczeń (la wim) lub maksymalną wartość amplituy (la wyktesów czasowych) la przeziału [oś X minimum, oś X maksimum] - ręczny, wszystkie wartości prezentowane są w zakresie o oś Y minimum o oś Y maksimum. Oś Y typ skali Określa rozaj użytej skali: liniowa lub logarytmiczna. Oś X opis osi Pole tekstowe opisujące nazwę wyświetlanego parametru na osi X. Oś Y opis osi Pole tekstowe opisujące nazwę wyświetlanego parametru na osi Y. Marker główny pozycja Określa pozycję głównego markera poruszającego się wzłuż osi X. Marker główny aktywny Określa czy główny marker wyświetlany jest na wykresie. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

16 Marker lewy pozycja Określa pozycję lewego markera poruszającego się wzłuż osi X. Marker prawy pozycja Określa pozycję prawego markera poruszającego się wzłuż osi X. Marker lewy i prawy aktywny Określa czy lewy i prawy marker wyświetlane są na wykresie. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Marker lewy i prawy zablokowany Określa czy oległość pomięzy lewym i prawym markerem jest zablokowana. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Wykres typ Określa typ wyświetlanego wykresu: słupkowy, liniowy lub punktowy Wykres wypełnienie Określa czy wyświetlany wykres prezentowany jest w formie wypełnionej czy nie. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Wykres obrót Określa orientację wyświetlanego na ekranie wykresu. Przyjmuje wartości: 0, 90, 180, 270 (szczegóły na rysunku poniżej). Oś Y Oś Y Oś X Oś X Rysunek 3: Orientacja wyświetlanych wykresów jenoparametrycznych Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach Zmiana zakresu wyświetlanego wima - przywrócenie pełnego zakresu wyświetlania powouje, że niezależnie o ustawień wykres prezentowany jest w pełnym zakresie la wartości osi X i osi Y Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

17 - ręczne ustawienie zakresu na osi X powouje, że wykres prezentowany jest w zakresie o ręcznie ustawionych wartości oś X minimum i oś X maksimum - ręczne ustawienie zakresu na osi Y powouje, że wykres prezentowany jest w zakresie o ręcznie ustawionych wartości oś Y minimum i oś Y maksimum - automatyczne ustawienie zakresu na osi Y powouje, że wykres prezentowany jest w zakresie o 0 lub ręcznie ustawionej wartości oś Y minimum o automatycznie wyliczanej wartości oś Y maksimum - zwiększenie wukrotne skali osi Y powouje, przy ręcznym ustawieniu zakresu na osi Y, wukrotne zwiększenie wyświetlanego zakresu na osi Y - zmniejszenie wukrotne skali osi Y powouje, przy ręcznym ustawieniu zakresu na osi Y, wukrotne zmniejszeni wyświetlanego zakresu na osi Y - przesuwanie wykresu wzłuż osi X powouje przesunięcie wykresu wzłuż osi X w obu kierunkach tej osi (o ile ustawione jest ręczne ustawienie zakresu na osi X); operację można wykonać za pomocą myszy lub klawiszy kursora - powiększenie obszaru pomięzy markerami na osi X powouje wyświetlenie (rozciągnięcie) wykresu w zakresie wyznaczonym przez pozycję lewego i prawego markera (o ile wartość atrybutu marker lewy i prawy aktywny jest logiczną prawą) - rozciąganie obszaru na osi X powouje wukrotne zmniejszenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X; punktem którego położenie przy rozciągnięciu nie zmienia się jest punkt śrokowy wyświetlanego wykresu o numerze kanału równym ½ (oś X maksimum - oś X minimum) - ściśnięcie obszaru na osi X powouje wukrotne zwiększenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X; punktem którego położenie przy ściśnięciu nie zmienia się jest punkt śrokowy wyświetlanego wykresu o numerze kanału równym ½ (oś X maksimum - oś X minimum) - rozciąganie obszaru na osi X wzglęem markera głównego powouje wukrotne zmniejszenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X; punktem którego położenie przy rozciągnięciu nie zmienia się jest pozycja markera głównego - ściśnięcie obszaru na osi X wzglęem markera głównego powouje wukrotne zwiększenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X; punktem którego położenie przy ściśnięciu nie zmienia się jest pozycja markera głównego Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

18 - włączanie i wyłączanie markera głównego la osi X powouje, że główny marker jest lub nie jest wyświetlany na anym wykresie - włączanie i wyłączanie markerów lewego i prawego la osi X powouje, że lewy i prawy marker są lub nie są wyświetlane na anym wykresie - przesuwanie markera (głównego, lewego i prawego) la osi X powouje, że marker jest przesuwany w wybranym kierunku na osi X; - w momencie, gy marker osiąga pozycję równą oś X maksimum, próba jego przesunięcia w kierunku wyższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku niższych wartości kanałów; - w momencie, gy marker osiąga pozycję równą oś X minimum, próba jego przesunięcia w kierunku niższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku wyższych wartości kanałów - blokowanie wzajemnej pozycji pomięzy markerem lewym i prawym la osi X powouje, że oległość pomięzy lewym i prawym markerem jest zablokowana, w momencie poruszenia którymś z markerów, automatycznie przesuwa się rugi marker o ientyczną wartość kanałów - przesuwanie zablokowanych markerów lewego i prawego la osi X powouje, że markery lewy i prawy przesuwane są jenocześnie w wybranym kierunku na osi X; - w momencie, gy prawy marker osiąga pozycję równą oś X maksimum, próba przesunięcia markerów w kierunku wyższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku niższych wartości kanałów; - w momencie, gy lewy marker osiąga pozycję równą oś X minimum, próba przesunięcia markerów w kierunku niższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku wyższych wartości kanałów; Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

19 Wykresy wieloparametryczne Wstęp Przy prezentacji wykresów wieloparametrycznych 2 (wuwymiarowych) oś X reprezentuje numer kanału pierwszego wybranego przetwornika AC, oś Y - numer kanału rugiego przetwornika, natomiast oś Z reprezentowana jest przez skalę barw. anemu przeziałowi zliczeń opowiaa wcześniej zefiniowany kolor Rozaje wykresów la wykresów wieloparametrycznych 2 poniższy rysunek pokazuje przykła graficzny takiego wykresu Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Jeżeli atrybut występujący la osi Y jest analogiczny z atrybutem występującym la osi X to nazwa tego atrybutu została poana w nawiasie Oś X minimum (oś Y minimum) Numer pierwszego kanału la wyświetlanego wima la parametru przypisanego o tej osi. Oś X maksimum (oś Y maksimum) Numer ostatniego kanału la wyświetlanego wima la parametru przypisanego o tej osi. Oś Z minimum Wartość zliczeń o której rysowane bęzie wimo. Opowiaa minimalnej wartości zliczeń prezentowanej na legenzie z zakresami kolorów. omyślnie 0. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

20 Oś Z maksimum Wartość zliczeń o której rysowane bęzie wimo. Opowiaa maksymalnej wartości zliczeń prezentowanej na legenzie z zakresami kolorów. omyślnie auto, wszystkie wartości prezentowane są bez obcięcia. Oś Z skalowanie Określa sposób skalowania osi Z: - automatyczny, wszystkie wartości prezentowane są bez obcięcia przy maksymalnym rozciągnięciu wyświetlanego wykresu na osi Z. Atrybut oś Z maksimum wyliczany jest na postawie wzoru: oś Z maksimum = Z max + 0,1 (Z max - oś Z minimum) gzie Z max oznacza maksymalną wartość zliczeń (la wim) la obszaru [(oś X minimum, oś X maksimum), (oś Y minimum, oś Y maksimum)] - ręczny, wszystkie wartości prezentowane są w zakresie o oś Z minimum o oś Z maksimum. Oś Z ilość zakresów Określa ile zakresów i opowiaających im kolorów wyświetlanych bęzie na wykresie. Oś Z tablica zakresów Zawiera tablicę z zakresami zliczeń i opowiaającymi im kolorami (w formacie RGB). Wielkość tablicy określa wyrażenie: oś Z ilość zakresów + 1 Oś Z typ skali Określa rozaj użytej skali: liniowa lub logarytmiczna. Oś X opis osi (oś Y opis osi) Pole tekstowe opisujące nazwę wyświetlanego parametru na osi anej. Oś Z opis osi Pole tekstowe opisujące nazwę wyświetlanego parametru na osi Z. Umieszczony jest na legeną z zakresami kolorów. Marker główny pozycja Określa pozycję głównego markera poruszającego się wzłuż osi X i osi Y. Marker główny aktywny Określa czy główny marker wyświetlany jest na wykresie. Główny marker skłaa się z wóch ocinków przecinających się po kątem prostym. Każy ocinek reprezentuje opowienią współrzęną. Atrybut przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Marker lewy-olny pozycja Określa pozycję lewego-olnego markera poruszającego się wzłuż osi X i osi Y. Marker prawy-górny pozycja Określa pozycję prawego-górnego markera poruszającego się wzłuż osi X i osi Y. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

21 Marker lewy-olny i prawy-górny aktywny Określa czy markery lewy-olny i prawy-górny wyświetlane są na wykresie. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Marker lewy-olny i prawy-górny zablokowany Określa czy oległość pomięzy lewym-olnym i prawym-górnym markerem jest zablokowana. Przyjmuje wartości logiczne prawa lub fałsz. Proporcje zablokowane Określa czy operacje powiększania, ściskania i rozciągania mają być wykonywane jenocześnie na osiach X i Y (wartość prawa) czy każa z osi traktowana jest niezależnie (wartość fałsz). Wykres 2 zamiana osi Określa czy nastąpiła zamiana osi na prezentowanym wykresie. Przyjmuje wartości prawa lub fałsz Oś X Oś Y fałsz prawa Rysunek 4: Zamiana osi na wyświetlanych wykresach Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach 2 Jeżeli operacja la osi Y jest analogiczna z operacją występującą la osi X to nazwa tej operacji została poana w nawiasie. Zmiana obszaru wyświetlanego wima - przywrócenie pełnego zakresu wyświetlania powouje, że niezależnie o ustawień wykres prezentowany jest w pełnym zakresie la wartości osi X, osi Y i osi Z - ręczne ustawienie zakresu na osi X (ręczne ustawienie zakresu na osi Y) powouje, że wykres prezentowany jest w zakresie o ręcznie ustawionych wartości oś X minimum i oś X maksimum (oś Y minimum i oś Y maksimum) - automatyczne ustawienie zakresu na osi Z powouje, że wykres prezentowany jest w zakresie o 0 lub ręcznie ustawionej wartości oś Z minimum o automatycznie wyliczanej wartości oś Z maksimum - zwiększenie wukrotne skali osi Z powouje, przy ręcznym ustawieniu zakresu na osi Z, wukrotne zwiększenie wyświetlanego zakresu na osi Z Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

22 - zmniejszenie wukrotne skali osi Z powouje, przy ręcznym ustawieniu zakresu na osi Z, wukrotne zmniejszeni wyświetlanego zakresu na osi Z - przesuwanie wykresu wzłuż osi X (przesuwanie wykresu wzłuż osi Y) powouje przesunięcie wykresu wzłuż osi X (osi Y) w obu kierunkach tej osi przy ręczne ustawianym zakresie na osi X (osi Y); operację można wykonać za pomocą myszy lub klawiszy kursora - powiększenie obszaru pomięzy markerami na osi X (powiększenie obszaru pomięzy markerami na osi Y) powouje wyświetlenie (rozciągnięcie) wykresu w obszarze wyznaczonym przez pozycję lewego-olnego i prawego-górnego markera (o ile wartość atrybutu marker lewy-olny i prawy-górny aktywny jest logiczną prawą) na osi X (osi Y); jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - rozciąganie obszaru na osi X (rozciąganie obszaru na osi Y) powouje wukrotne zmniejszenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X (osi Y); punktem którego położenie przy rozciągnięciu nie zmienia się jest punkt śrokowy wyświetlanego wykresu o numerze kanału równym ½ (oś X maksimum - oś X minimum) ( (½ (oś Y maksimum - oś Y minimum) ); jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - ściśnięcie obszaru na osi X (ściśnięcie obszaru na osi Y) powouje wukrotne zwiększenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X (osi Y); punktem którego położenie przy ściśnięciu nie zmienia się jest punkt śrokowy wyświetlanego wykresu o numerze kanału równym ½ (oś X maksimum - oś X minimum) ( (½ (oś Y maksimum - oś Y minimum) ); jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - rozciąganie obszaru na osi X wzglęem markera głównego (rozciąganie obszaru na osi Y wzglęem markera głównego) powouje wukrotne zmniejszenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X (osi Y); punktem którego położenie przy rozciągnięciu nie zmienia się jest pozycja markera głównego; jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - ściśnięcie obszaru na osi X wzglęem markera głównego (ściśnięcie obszaru na osi Y wzglęem markera głównego) powouje wukrotne zwiększenie ilości wyświetlanych kanałów na osi X (osi Y); punktem którego położenie przy ściśnięciu nie zmienia się jest pozycja markera głównego; jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - włączanie i wyłączanie markera głównego powouje, że główny marker jest lub nie jest wyświetlany na anym wykresie - włączanie i wyłączanie markerów lewego-olnego i prawego-górnego powouje, że markery lewy-olny i prawy-górny są lub nie są wyświetlane na anym wykresie Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

23 - przesuwanie markera (głównego, lewego-olnego i prawego-górnego) la osi X (osi Y) powouje, że marker jest przesuwany w wybranym kierunku na osi X (osi Y); - w momencie, gy marker osiąga pozycję równą oś X maksimum (oś Y maksimum), próba jego przesunięcia w kierunku wyższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku niższych wartości kanałów la anej osi; - w momencie, gy marker osiąga pozycję równą oś X minimum (oś Y minimum), próba jego przesunięcia w kierunku niższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku wyższych wartości kanałów la anej osi; - za pomocą klawiszy kursora możemy sterować kursorem w 8 kierunkach (lewo, prawo, góra, ół + 4 kierunki po skosie) natomiast za pomocą myszy możemy poruszać kursorem w owolnym kierunku na płaszczyźnie x-y - blokowanie wzajemnej pozycji pomięzy markerem lewym-olnym i prawym-górnym la osi X (osi Y) powouje, że oległość na osi X (osi Y) pomięzy lewym-olnym i prawym-górnym markerem jest zablokowana, w momencie poruszenia którymś z markerów, automatycznie przesuwa się rugi marker o ientyczną wartość kanałów; jeżeli atrybut proporcje zablokowane jest prawą to operacja otyczy obu osi jenocześnie - przesuwanie zablokowanych markerów lewego-olnego i prawego-górnego la osi X (osi Y) powouje, że markery lewy-olny i prawy-górny przesuwane są jenocześnie w wybranym kierunku na osi X (osi Y); - w momencie, gy prawy-górny marker osiąga pozycję równą oś X maksimum (oś Y maksimum), próba przesunięcia markerów w kierunku wyższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku niższych wartości kanałów la anej osi; - w momencie, gy lewy-olny marker osiąga pozycję równą oś X minimum (oś Y minimum), próba przesunięcia markerów w kierunku niższych wartości kanału, powouje przesuniecie całego wykresu w kierunku wyższych wartości kanałów la anej osi Operacje na wyświetlanym obszarze wima - rzutowanie pełnego wima 2 powouje, że wyświetlane wimo rzutowane jest na osie X i Y; należy poać nazwy parametrów (reprezentowanych przez tablice jenowymiarowe) przypisanych o tych rzutów; rzutowanie na oś X (oś Y) polega na zsumowaniu wszystkich wartości zliczeń na osi Y (osi X) la anej wartości kanału na osi X (osi Y) - rzutowanie obszaru wyznaczonego przez markery lewy-olny i prawy-górny powouje, że prostokątny obszar wyznaczony przez markery lewy-olny i prawy-górny rzutowany jest na osie X i Y; należy poać nazwy parametrów (reprezentowanych przez tablice jenowymiarowe) przypisanych o tych rzutów - rzutowanie obszaru nieregularnego powouje, że zaznaczony obszar nieregularny rzutowany jest na osie X i Y; należy poać nazwy parametrów (reprezentowanych przez tablice jenowymiarowe) przypisanych o tych rzutów Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

24 Wykresy wieloparametryczne Wstęp Przy prezentacji wykresów wieloparametrycznych 3 (trójwymiarowych) oś X reprezentuje numer kanału pierwszego wybranego przetwornika AC, oś Y - numer kanału rugiego przetwornika, natomiast oś Z wyświetla ilość zliczeń la kanałów o współrzęnych (x,y) Rozaje wykresów 3 la wykresów wieloparametrycznych 3 mamy wa rozaje wykresów bez i z kolorowaniem. Poniższy rysunek pokazuje przykła graficzny wykresu z kolorowaniem. anemu przeziałowi zliczeń opowiaa wcześniej zefiniowany kolor. Wieloparametryczny Liczba zliczeń Czas (kanały) Energia (kanały) Atrybuty wykresów (opis najważniejszych atrybutów) Wszystkie atrybuty są takie jak w przypaku wykresów 2. o ustalenia pozostaje kwestia markerów. oatkowo występują następujące atrybuty: Wykres 3 kolorowanie Określa, czy wykres ma być wyświetlany jako jenokolorowy (wartość fałsz) czy ma wystąpić jego kolorowanie (wartość prawa), w którym kolory opowiaają liczbie zliczeń przestawianej prezentowanej w legenzie. Obrót 3 Określa położenie wykresu w przestrzeni X,Y,Z. Reprezentowany jest przez 3 wartości liczbowe opowiaające kątom nachylenia osi X, Y i Z. Zbliżenie (oalenie) Określa rozmiar wyświetlanego wykresu wzglęem jego oryginalnej wielkości (100%) Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

25 Operacje możliwe o przeprowazania na wykresach 3 Wszystkie operacje są takie jak w przypaku wykresów 2. o ustalenia pozostaje kwestia operacji związanych z markerami oraz rzutowaniem. oatkowo występują następujące operacje: - włączanie i wyłączanie kolorowania wykresu 3 powouje, że wykres jest wyświetlany jako jenokolorowy lub kolorowany, w którym kolory opowiaają liczbie zliczeń przestawianej prezentowanej w legenzie - obrót 3 powouje, że wykres można owolnie wyświetlić w przestrzeni X,Y,Z okonując obrotów we wszystkich osiach, operacja ta możliwa jest jeynie z wykorzystaniem myszy; przecięcie osi obrotu znajuje się w śroku ciężkości prostopałościanu, w którym zawarty jest wykres - zbliżenie (oalenie) powouje, że wykres można owolnie przybliżyć lub oalić w przestrzeni X,Y,Z;operacja ta możliwa jest jeynie z wykorzystaniem myszy; punkt stały przekształcenia znajuje się w śroku ciężkości prostopałościanu, w którym zawarty jest wykres Operację wykonania obrotów 3 i zbliżania (oalania) wymagają użycia specjalnych elementów interfejsu użytkownika. Ich realizacja może wygląać jak na rysunku poniżej. Górny element opowiezialny jest za manipulowanie obrotami, olny za zbliżanie i oalanie wykresu. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

26 3.2.6 System analizy anych Wstęp Poobnie jak w przypaku bibliotek graficznych nie należy tworzyć zaawansowanych bibliotek o analizy anych. Stworzenie takich bibliotek wymaga obrej znajomości zasa pisania algorytmów numerycznych, ługiego okresu testowania, weryfikacji poprawności i okłaności obliczeń. Zamiast tego proponuję wykorzystanie sprawzonej (uznanej jako stanar) i kompletnej (spełniającej wymagania systemu wieloparametrycznego) biblioteki numerycznej systemu ROOT stworzonego w ośroku naukowo-baawczym CERN ( Naturalnym językiem programowania la biblioteki ROOT jest interpreter języka C++ CINT. Stworzono również biblioteki la języka Python PyROOT. Istnieje także ograniczone wsparcie la języka Java javaroot Lista ostępnych funkcji z zaznaczeniem wykorzystania biblioteki ROOT Wima jenowymiarowe - obliczanie parametrów pojeynczego pliku (ROOT) - tło po pikiem - wyznaczane jest za pomocą funkcji liniowej prowazonej pomięzy interpolowanymi kanałami początku i końca obszaru. Interpolacje wyznacza się z trzech kanałów leżących na zewnątrz obszaru i kanału, na którym stoi marker; - pole całkowite - obliczane jako suma liczby zliczeń we wszystkich kanałach należących o obszaru; - pole netto - obliczane jako suma liczby zliczeń netto w piku: pole_netto = pole_calko wite (B L - B P) * N - 2 gzie: B L - śrenia liczba zliczeń w 3 kanałach leżących z lewej strony piku, B L - śrenia liczba zliczeń w 3 kanałach leżących z prawej strony piku N - liczba kanałów wewnątrz piku; - centrum - położenie piku (centrum) obliczane z wartości netto zliczeń metoą śreniej ważonej; - Fwhm - (ang. Full With at Half Maximum) szerokość połówkowa piku; - Fwtm (ang. Full With at Tenth Maximum) szerokość piku w 1/10 jego wysokości; - ręczne zaznaczanie pików na wimie - automatyczne wyszukiwanie pików na wimie - ientyfikacja nukliów (ROOT, klasa TGeoElementRN, przykłay $ROOTSYS/tutorials/RaioNuclies.C) Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

27 - fitowanie pojeynczych pików tworzenie tablicy ROI (ang. Region Of Interest) Wima wuwymiarowe 2 - obliczanie parametrów pojeynczego pliku (ROOT) - ręczne zaznaczanie obszarów na wimie - poszukiwanie automatyczne obszarów (ang. Range Searching) (ROOT) - rzutowanie wybranych obszarów na osie X i Y System sterowania Wstęp System sterowania poprzez bibliotekę urzązeń wirtualnych zapewnia interakcję ze sprzętem (zapis parametrów, oczyt stanu, inicjalizację urzązeń, ich kasowanie, itp.). oatkowo jego narzęną funkcją jest sterowanie pomiarem (eksperymentem) i kontrola jego przebiegu Sterowanie pomiarem o ręcznego sterowania pomiarem mamy następujące funkcje: - Start rozpoczyna zbieranie anych rzeczywistych lub oczyt anych z ysku zapisanych w formacie list. Przy obsłuze systemu on-line w pierwszej kolejności testowane są przetworniki, liczniki i inne urzązenia wchozące w skła systemu wieloparametrycznego (w przypaku wykrycia błęu, opowieni komunikat o ich stanie pojawia się na ekranie). Równocześnie następuje faza inicjalizacji części pomiarowej systemu weług wcześniej wprowazonych anych z formularza opisu eksperymentu. Ponowne wybranie funkcji start możliwe jest opiero, gy użytkownik uruchomi funkcję koniec. - Pauza czasowo przerywa zbieranie anych. Ponowne uruchomienie zbierania następuje po wybraniu funkcji kontynuacja. - Kontynuacja powouje ponowne uruchomienie zbierania anych, przerwane wcześniej przez funkcję pauza. Wznowienie zbierania obywa się bez inicjalizacji systemu. - Koniec kończy zbieranie anych. Ponowne uruchomienie zbierania jest możliwe tylko przy użyciu funkcji start, ale wiąże się to z powtórną inicjalizacją systemu. Koniec zbierania anych może nastąpić automatycznie zgonie z ustawionymi opcjami na formularzu opisu eksperymentu. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,

28 Kontrola przebiegu pomiaru System wieloparametryczny zapewnia różne możliwości automatycznej kontroli przebiegu pomiaru. Poniżej przestawiono najważniejsze z nich: - Pomiar pojeynczy Powouje, że system zostanie uruchomiony zgonie z kryterium startu pomiaru i zakończy pracę zgonie kryterium końca pomiaru. - Seria pomiarowa Powouje, że system zostanie uruchomiony zgonie z kryterium startu pomiaru i zakończy pracę zgonie kryterium końca pomiaru. W czasie pomiaru system wykona n cykli pomiarowych z zaanymi parametrami: kryterium końca cyklu i czasie przerwy. - Kryteria startu pomiaru ustawienie czasu startu pomiaru (ata i czas zegarowy) wyzwolenie startu pomiaru zewnętrznym sygnałem - Kryteria końca pomiaru ustawienie czasu końca pomiaru (ata i czas zegarowy) wyzwolenie końca pomiaru zewnętrznym sygnałem przekroczenie zaanego całkowitego czasu żywego 1 (interwał czasu) przekroczenie zaanego czasu rzeczywistego (interwał czasu) przekroczenie zaanej liczby zliczeń la anego parametru przekroczenie zaanej liczby zarejestrowanych zarzeń - Kryteria końca cyklu przekroczenie zaanego całkowitego czasu żywego (interwał czasu) przekroczenie zaanego czasu rzeczywistego (interwał czasu) przekroczenie zaanej liczby zliczeń la anego parametru przekroczenie zaanej liczby zarejestrowanych zarzeń - Czas przerwy Określa czas przerwy pomięzy cyklami pomiarowymi la anej serii pomiarowej. - Kasowanie anych Określa czy po wykonaniu cyklu pomiarowego i ewentualnym zapisaniu anych, ane z tablic zawierających posortowane zarzenia mają zostać skasowane. Przyjmuje wartość prawa lub fałsz. - Zapisywanie anych Po wykonaniu pomiaru lub cyklu pomiarowego możliwe jest automatyczne zapisanie posortowanych anych. Przyjmuje wartość prawa lub fałsz. 1 Czas żywy jest to czas rzeczywisty pomniejszony o czas, jaki zajmuje systemowi obróbka poszczególnych impulsów z etektora. Projekt oprogramowania la systemu wieloparametrycznego... Jacek Szlachciak,