ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYKONYWANĄ PRACĄ A JAKOŚCIĄ ŻYCIA ZWIĄZANĄ ZE ZDROWIEM KOBIET CIĘŻARNYCH
|
|
- Wiktoria Sosnowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Medycyna Pracy 2011;62(6): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Agata Nowakowska-Głąb Irena Maniecka-Bryła PRACA ORYGINALNA ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYKONYWANĄ PRACĄ A JAKOŚCIĄ ŻYCIA ZWIĄZANĄ ZE ZDROWIEM KOBIET CIĘŻARNYCH RELATION BETWEEN OCCUPATION AND HEALTH RELATED QUALITY OF LIFE OF PREGNANT WOMEN Uniwersytet Medyczny, Łódź Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Streszczenie Wstęp: W pracy podjęto się ustalenia, czy istnieje związek między sytuacją zawodową a jakością życia związaną ze stanem zdrowia kobiet w okresie ciąży. Materiał i metody: Badaniem objęto 504 kobiety ciężarne. Użyto dwóch kwestionariuszy do oceny jakości życia związanej ze zdrowiem SF-36v2 i EQ-5D. Informacje na temat kobiet zebrano przy użyciu autorskiego kwestionariusza socjoekonomicznego. Wyniki: Stwierdzono, że jakość życia związana ze zdrowiem kobiet pracujących była istotnie lepsza niż kobiet będących na zwolnieniu lekarskim i niepracujących. W badanej grupie kobiety pracujące umysłowo miały za sobą istotnie więcej porodów niż pracujące fizycznie (p = 0,0055). Pierworódki pracujące umysłowo miały średnio 28 lat, a pierworódki pracujące fizycznie 26 lat, więc ta różnica była istotna (p = 0,0000). Wnioski: Praca zarobkowa jest ważna nie tylko z ekonomicznego punktu widzenia, ale także ma wpływ na zdrowie jej brak koreluje z gorszą jakością życia związaną ze zdrowiem kobiet ciężarnych. Med. Pr. 2011;62(6): Słowa kluczowe: ciąża, sytuacja zawodowa, jakość życia związana ze zdrowiem, SF-36v2, EQ-5D Abstract Background: The aim of this study was to find out the relationship between occupation and health-related quality of life. Material and methods: The study included 504 pregnant women. Two questionnaires, SF-36v2 and EQ-5D, were used to estimate healthrelated quality of life. The information on socio-economic status were gathered by performing the third survey. Results: The study evidenced that the health-related quality of life of working women was significantly better than that of those who were on sick leave or unemployed. In the study group, white collar workers had significantly more childbirths in the past than blue collar workers (p = ). The mean age of primiparas employed as white collar workers was 28 while the mean age of blue-collar primiparas was 26, and the difference was significant (p = ). Conclusions: The occupation is important not only because it decides about the economic status, but it also influences the health-related quality of life of pregnant women. Med Pr 2011;62(6): Key words: pregnancy, occupation, health-related quality of life, SF-36v2, EQ-5D Adres 1. autorki: Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Żeligowskiego 7/9, Łódź; a.nowakowska.glab@gmail.com Nadesłano: 26 maja 2011 Zatwierdzono: 28 listopada 2011 WSTĘP Istnieje wiele doniesień wskazujących, że pewne rodzaje pracy wykonywanej przez kobiety mogą wpływać na rozwój płodu (1,2). Liczne czynniki fizyczne, chemiczne i psychospołeczne mają wpływ na zwiększenie ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego, małej masy urodzeniowej dziecka czy uszkodzeń płodu (3). Niektóre zawody (np. fryzjerka, pracownica gospodarstwa rolnego), z uwagi na ekspozycję na teratogenne substancje chemiczne, są związane z podwyższonym ryzykiem powikłań rozwoju płodu i poronień (2,4,5). Istnieje związek między porodem przedwczesnym a stresogennym charakterem pracy (6). Niektóre kobiety z uwagi na wykonywany zawód (np. kelnerki, barmanki) są narażone na ekspozycję na dym tytoniowy. Palenie papierosów w czasie ciąży zwiększa ryzyko małej masy urodzeniowej dziecka, przedwczesnego odklejenia się łożyska, przedwczesnego porodu, wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrostu, poronienia, obumarcia płodu, ciąży Pracę zrealizowano w ramach tematu statutowego nr 503/ / Zakładu Epidemiologii i Biostatystyki Katedry Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
2 602 A. Nowakowska-Głąb, I. Maniecka-Bryła Nr 6 ogólna percepcja zdrowia (general health GH), witalność (vitality VT), ograniczenie aktywności z powodu problemów emocjonalnych (role-emotional RE), zdrowie psychiczne (mental health MH), zmiana percepcji zdrowia w ciągu ostatniego roku (reported health transition HT), sprawność fizyczna (physical functioning PF), odczuwanie bólu (body pain BP), funkcjonowanie społeczne (social functioning SF) (13). W skład kwestionariusza EQ-5D wchodzi pięć pytań dotyczących: codziennej aktywności, zdolności poruszania się, występowania bólu, samoobsługi, przygnębienia/niepokoju. Do wyboru przy każdym pytaniu są następujące odpowiedzi: brak problemów, umiarkowane problemy, całkowita niezdolność lub ekstremalne problemy. Samoocenę stanu zdrowia badane kobiety oznaczały na skali VAS (visual analog scale) od 0 do 100. Przy użyciu kwestionariusza oceny sytuacji socjoekonomicznej zebrano m.in. dane na temat wieku, wykształcenia, charakteru wykonywanej pracy, aktywności zawodowej, liczby przebytych ciąż i wieku ciążowego. Kobietom biorącym udział w badaniu nie zadano pytania o gotowość do podjęcia pracy, dlatego używane w niniejszym artykule określenie bezrobotna oznacza po prostu, że kobieta nie pracuje. Nie pokrywa się więc dokładnie z definicją ustawową bezrobotnego (14). Określenia bezrobotna, niepracująca, niemająca pracy są w niniejszej pracy używane zamiennie. W ankiecie pytano, czy w ciągu 4 tygodni przed badaniem kobieta pracowała do wyboru były trzy odpowiedzi: pracowała; pracowała, ale była na zwolnieniu lekarskim; nie pracowała. Ponieważ nie zapytano o formalny status zatrudnienia, używane w artykule określenie praca zawodowa oznacza fizyczną obecność w miejscu pracy, a nie fakt posiadania zatrudnienia w myśl przepisów Kodeksu pracy lub Kodeksu cywilnego. Kobiety podawały informacje o swoim zatrudnieniu i określały charakter wykonywanej pracy (umysłowa lub fizyczna) nawet wtedy, gdy w ciągu ostatnich 4 tygodni przed badaniem nie pracowały. Analizowano charakter wykonywanej pracy tylko w odniesieniu do kobiet, które pracują lub są na zwolnieniu. Do obliczeń statystycznych użyto pakietu Statistica 9.0. Stosowano nieparametryczną analizę warianpozamacicznej (7 10). Wykazano także wpływ wykonywanej pracy na zdolności reprodukcyjne mężczyzn. Z uwagi na 72-dniowy cykl spermatogenezy ekspozycja mężczyzn na czynniki ryzyka na kilka miesięcy przed zapłodnieniem ma wpływ na płód (11). Ekspozycja kobiet na substancje teratogenne ma największe znaczenie dla rozwoju płodu w okresie organogenezy, tj. między 3. a 8. tygodniem ciąży (3), jednak niebezpieczna jest także ekspozycja na kilka miesięcy przed zapłodnieniem. Długoterminowa ekspozycja na różne czynniki w miejscu pracy może powodować nieodwracalne zmiany fragmentów DNA komórek, a część substancji, np. pestycydy, akumuluje się w tkance tłuszczowej. Wpływ długoterminowej ekspozycji nie był dotąd dokładnie zbadany (1). Warto zaznaczyć, że większość pracujących kobiet jest w okresie rozrodczym (12), a 70% wszystkich uszkodzeń płodu ma nieznane uwarunkowania (3). Niezwykle ważne są więc badania nad czynnikami związanymi z rodzajem wykonywanej pracy przez kobiety i ich wpływem na rozwój płodu. Celem pracy było ustalenie, czy istnieje związek między wykształceniem, statusem zawodowym i charakterem pracy wykonywanej przez kobiety ciężarne a jakością życia mierzoną stanem zdrowia kobiet w ciąży i liczbą przebytych porodów. MATERIAŁ I METODY Badanie zostało przeprowadzone w grupie 257 pacjentek hospitalizowanych między 21 lipca 2009 a 19 maja 2010 r. w Klinice Medycyny Matczyno-Płodowej i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (będącej ośrodkiem stopnia 3 + referencyjności) oraz wśród 247 pacjentek będących pod opieką Poradni Ginekologiczno-Położniczej Szpitala im. dr. L. Rydygiera w Łodzi między 26 maja 2010 a 22 grudnia 2010 r. W sumie badaniem objęto 504 ciężarne kobiety. W badaniu wykorzystano trzy rodzaje ankiet. Do badania jakości życia związanej ze zdrowiem (heath related quality of life HRQL) wykorzystano kwestionariusze SF-36v2 (licencja nr CT /OP001836) i EQ-5D, natomiast dane dotyczące statusu zawodowego i charakteru pracy uzyskano za pomocą kwestionariusza ukierunkowanego na ocenę sytuacji socjoekonomicznej. Kwestionariusz SF-36v2 składa się z 36 pytań. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi wylicza się podindeksy: ograniczenie aktywności spowodowane brakiem zdrowia fizycznego (role limitations because of physical health problems RP),
3 Nr 6 Praca a jakość życia związana ze zdrowiem ciężarnych 603 cji test Kruskala-Wallisa. Do porównań wielokrotnych użyto procedury Dunna, a do analizy tabel wielodzielczych testu chi-kwadrat. Do analizy różnic między dwoma grupami użyto testu U Manna-Whitneya. Za istotne statystycznie przyjęto wyniki dla p < 0,05. WYNIKI Charakterystyka badanej grupy Badane kobiety były w wieku od 16 do 44 lat. Społeczno-demograficzna charakterystyka badanej grupy jest szczegółowo podana w tabeli 1. Wśród badanych kobiet 76 (15,08%) pracowało, 187 (37,10%) pracowało, ale Tabela 1. Charakterystyka społeczno-demograficzna badanej próby Table 1. Socio-demographic characteristics of the study sample Zmienna Variable Badane Respondents (N = 504) n % Wiek [w latach] / Age [years] < , , , , ,53 > ,79 brak danych / no data 3 0,60 Wykształcenie / Education wyższe / higher ,24 średnie / secondary ,89 zawodowe / basic vocational 46 9,13 postawowe / primary 28 5,56 brak danych / no data 6 1,19 Trymestr ciąży / Trimester pierwszy / first 43 8,53 drugi / second ,98 trzeci / third ,10 brak danych / no data 2 0,40 Porody w przeszłości / Obstetrical deliveries in past [n] , , , ,39 brak danych / no data 1 0,20 były na zwolnieniu lekarskim, a 231 kobiety stwierdziły, że nie pracują. Średnio kobiety pracujące były w ukończonym 19,8. tygodniu ciąży, a kobiety na zwolnieniu lekarskim 28,9. Różnica ta była istotna statystycznie (test t-studenta, p = 0,0000). Spośród pracujących kobiet 174 (66,16%) określiło swoją pracę jako umysłową, a 89 (33,84%) jako fizyczną. Ocena jakości życia według kwestionariusza SF-36v2 Za pomocą nieparametrycznej procedury analizy wariancji porównano wyniki podindeksów SF-36v2 między trzema następującymi grupami: kobiety, które pracowały w ciągu 4 tygodni poprzedzających badanie; kobiety, które pracowały, ale były na zwolnieniu lekarskim w ciągu 4 tygodni poprzedzających badanie; kobiety, które nie pracowały. Nieparametryczna procedura analizy wariancji zastosowana do podindeksów SF-36v2 wykazała, że istotne są różnice podindeksów GH, PF, RP, RE i BP przy podziale ze względu na status zawodowy (tab. 2). Dalsza analiza (procedura Dunna post hoc) pokazała, że kobiety pracujące miały istotnie lepsze wyniki w podindeksach GH, PF, RP, RE i BP niż kobiety bezrobotne i na zwolnieniu. Nie było istotnych różnic (z wyjątkiem podindeksu RP) między kobietami na zwolnieniu lekarskim a niepracującymi. Analizując wyniki kwestionariusza SF-36v2, wykazano, że kobiety wykonujące prace umysłowe mają istotnie statystycznie lepszy wynik w podindeksie GH, a istotnie gorszy w podindeksie RP niż kobiety wykonujące prace fizyczne (tab. 2). Porównując SF-36v2 przy podziale kobiet ze względu na wykształcenie, otrzymano istotne statystycznie różnice dla podindeksów GH, RP i MH (tab. 3). Użycie testu wielokrotnych porównań pokazało, że w przypadku podindeksów GH i MH istotne były jedynie różnice między kobietami o wykształceniu wyższym a pozostałymi, a w przypadku podindeksu RP istotne różnice dotyczyły kobiet o wykształceniu wyższym i podstawowym. Porównanie SF-36v2 przy podziale kobiet ze względu na wiek wykazało statystycznie istotne różnice dla podindeksów PF i RP (test Kruskala-Wallisa). Zaobserwowane zostały znamienne statystycznie różnice wieku kobiet przy podziale w zależności od statusu i charakteru pracy (tab. 2) i w zależności od wykształcenia (tab. 3).
4 604 A. Nowakowska-Głąb, I. Maniecka-Bryła Nr 6 Tabela 2. Wyniki jednoczynnikowej nieparametrycznej analizy wariancji dla podindeksów SF-36v2 według aktywności zawodowej i charakteru wykonywanej pracy Table 2. P-values in nonparametric one-way analysis of variance for sub-indices of SF-36v2 by occupational status and work character Podindeksy kwestionariusza SF-36v2 Sub-indices of SF-36v2 pracuje working Status zawodowy badanej Occupational status pracuje, ale jest na zwolnieniu lekarskim being on sick leave nie pracuje unemployed Test Kruskala- -Wallisa Kruskal- -Wallis test Charakter pracy Work charakter umysłowa white collar work fizyczna physical worker Test U Manna- -Whitneya Mann- -Whitney U test GH 72,00 67,00 67,00 p = 0, ,00 65,0 p = 0,0080 HT 3,00 3,00 3,00 p = 0,0875 3,00 3,0 p = 0,8323 PF 75,00 65,00 62,50 p = 0, ,00 65,0 p = 0,7838 RP 62,50 43,75 43,75 p = 0, ,75 50,0 p = 0,0119 RE 91,67 75,00 66,67 p= 0, ,00 75,0 p = 0,2539 SF 62,50 62,50 62,50 p = 0, ,50 62,5 p = 0,0917 BP 64,00 52,00 52,00 p = 0, ,00 60,0 p = 0,6551 VT 56,25 50,00 50,00 p = 0, ,00 50,0 p = 0,5162 MH 60,00 65,00 62,50 p = 0, ,00 60,0 p = 0,2573 Wiek / Age 29,00 29,00 27,00 p = 0, ,50 27,8 p = 0, GH ogólna percepcja zdrowia / general health, HT zmiana percepcji zdrowia w ciągu ostatniego roku / reported health transition, PF sprawność fizyczna / / physical functioning, RP ograniczenie aktywności spowodowane brakiem zdrowia fizycznego / role limitations because of physical health problems, RE ograniczenie aktywności z powodu problemów emocjonalnych / role-emotional, SF funkcjonowanie społeczne / social functioning, BP odczuwanie bólu / body pain, VT witalność / vitality, MH zdrowie psychiczne / mental health. 1 test t-studenta / Student s t-test. Tabela 3. Wyniki jednoczynnikowej nieparametrycznej analizy wariancji dla podindeksów SF-36v2 według wykształcenia Table 3. P-values in nonparametric one-way analysis of variance for sub-indices of SF-36v2 by education Podindeksy kwestionariusza SF-36v2 Sub-indices of SF-36v2 wyższe higher średnie secondary Wykształcenie Education zawodowe basic vocational podstawowe primary Test Kruskala-Wallisa Kruskal-Wallis test GH 72,00 67,00 62,00 62,0 p = 0,0004 HT 3,00 3,00 3,000 3,0 p = 0,8638 PF 65,00 65,00 57,500 67,5 p = 0,2109 RP 43,75 50,00 50,000 62,5 p = 0,0023 RE 75,00 66,67 58,330 75,0 p = 0,1152 SF 62,50 62,50 56,250 62,5 p = 0,5743 BP 52,00 52,00 41,500 52,0 p = 0,2636 VT 56,25 50,00 46,875 50,0 p = 0,6332 MH 70,00 60,00 55,000 55,0 p = 0,0004 Wiek / Age 29,60 27,70 26,100 22,9 p = 0, Objaśnienia skrótów jak w tabeli 2. / Abbreviations as in Table 2. 1 test F-Welcha / F-Welch test.
5 Nr 6 Praca a jakość życia związana ze zdrowiem ciężarnych 605 Ocena jakości życia według kwestionariusza EQ-5D Poprzez analizę tabel wielodzielczych i z użyciem testu Pearsona analizowano różnice między podindeksami EQ-5D, uwzględniając grupy kobiet pracujących, będących na zwolnieniu i bezrobotnych. Różnice między kobietami na zwolnieniu i niepracującymi były niewielkie i nieistotne statystycznie w analizie wszystkich zmiennych kwestionariusza EQ-5D, natomiast różnice między pracującymi a niepracującymi były w większości istotne statystycznie. Siła zależności między zmiennymi EQ-5D a statusem zawodowym mierzona wartościami współczynnika V Cramera była słaba (tab. 4). Kobiety pracujące w odpowiedziach na wszystkie pytania kwestionariusza EQ-5D sygnalizowały znacznie mniej problemów niż badane z pozostałych grup. Charakter wykonywanej pracy (fizyczna lub umysłowa) nie miał istotnego wpływu na wskazane odpowiedzi. Podobnie nieistotne statystycznie były różnice między podindeksami EQ-5D w zależności od wykształcenia i wieku badanych Porównanie wieku kobiet i liczby przebytych porodów ze względu na charakter wykonywanej pracy Kobiety wykonujące prace umysłowe miały za sobą mniejszą liczbę porodów niż kobiety pracujące fizycznie (tab. 5). Większa ich liczba była pierworódkami i rzadziej miały dwoje lub więcej dzieci (p = 0,0055). Zależność między liczbą porodów a charakterem pracy była niezbyt silna (współczynnik V Cramera = 0,1990). Pierworódki pracujące umysłowo były istotnie statystycznie starsze od pierworódek pracujących fizycznie, podczas gdy różnica wieku kobiet w drugiej ciąży (i w kolejnych) nie była istotna statystycznie (tab. 6). Tabela 4. Odsetek kobiet sygnalizujących problemy w poszczególnych grupach według statusu zawodowego Table 4. Percentage of women who reported problems in individual groups by their occupational status Podindeksy kwestionariusza EQ-5D Sub-indices of EQ-5D pracuje working Status zawodowy Working status [%] pracuje, ale jest na zwolnieniu lekarskim being on sick leave nie pracuje unemployed Test chi-kwadrat Chi-square test V Cramera Cramer s V Codzienna aktywność / Usual activities 38,67 61,08 56,65 p = 0,0040 0,1498 Zdolność poruszania się / Mobility 24,32 50,81 45,26 p = 0,0005 0,1762 Występowanie bólu / Pain/discomfort 58,67 73,51 72,10 p = 0,0461 0,1117 Samoobsługa / Self-care 6,67 23,91 23,18 p = 0,0043 0,1490 Przygnębienie/niepokój / Anxiety/depression 53,33 62,16 65,24 p = 0,1806 VAS (mediana) / VAS (median) 80,00 70,00 70,00 p = 0, test Kruskala-Wallisa / Kruskal-Wallis test. VAS wizualna skala analogowa / visual analog scale. Tabela 5. Odsetek badanych ciężarnych ze względu na liczbę przebytych porodów i charakter wykonywanej pracy Table 5. Percentage of women by obstetrical deliveries and work character Porody w przeszłości Obstetrical deliveries in past [n] umysłowa white collar work Charakter pracy Work charakter [%] fizyczna physical worker Test chi-kwadrat Pearsona Pearson s chi-square test V Cramera Cramer s V 0 68,97 56, ,16 31,46 p=0,0055 0, ,87 12,36
6 606 A. Nowakowska-Głąb, I. Maniecka-Bryła Nr 6 Tabela 6. Badane ciężarne według wieku i charakteru pracy Table 6. Age and work character of pregnant women Porody w przeszłości Obstetrical deliveries in past [n] OMÓWIENIE Charakter pracy [mediana wieku] Work charakter [age median] umysłowa white collar work (N = 174) fizyczna physical worker (N = 89) Test U Manna-Whitneya Mann-Whitney U-test 0 28,0 26,0 p = 0, ,0 31,0 p = 0, ,0 32,0 p = 0,3616 Dbałość o zdrowie reprodukcyjne kobiet jest jednym z naczelnych zadań lekarzy oraz instytucji związanych z ginekologią i zdrowiem publicznym oraz polityki zdrowotnej państwa (15). Ponieważ wiek produkcyjny i rozrodczy w dużej części pokrywają się, a znaczna liczba kobiet w wieku rozrodczym pracuje, istotne staje się, w jakim stopniu rodzaj i charakter wykonywanej pracy wpływają na zdrowie reprodukcyjne. Badania nad jakością życia związaną ze zdrowiem kobiet ciężarnych i będących w okresie poporodowym skupiają się na różnych aspektach zdrowotnych i socjoekonomicznych. Badaniu poddawano różnice w jakości życia w zależności od rodzaju porodu (16 18), oceniano tę jakość we wczesnej ciąży (19), badano też nowe specyficzne narzędzia do mierzenia HRQL w ciąży i po porodzie (20 23). Wykazano ogólny związek między pracą zawodową a jakością życia kobiet po porodzie (20 21). W badaniu własnym wykazano związek między wykształceniem, aktywnością zawodową a jakością życia związaną ze zdrowiem kobiet. W porównaniu z kobietami pracującymi kobiety niepracujące i będące na zwolnieniu lekarskim mają istotnie gorszą ogólną percepcję zdrowia, gorszą sprawność fizyczną, silniej odczuwają ograniczenie aktywności spowodowane pogorszeniem zdrowia fizycznego oraz ograniczenie aktywności z powodu problemów emocjonalnych. Kobiety pracujące rzadziej sygnalizują problemy ze zdolnością poruszania się, samoopieką, zwykłą codzienną działalnością, bólem i dyskomfortem niż kobiety podczas zwolnień lekarskich i niepracujące. Dodatkowo kobiety pracujące lepiej oceniały swoje samopoczucie w trakcie badania. Zbliżone wyniki uzyskane w przypadku kobiet na zwolnieniach i niepracujących, pokazują, że samoocena stanu zdrowia tych ostatnich jest zbliżona do samooceny stanu zdrowia kobiet, które z powodów zdrowotnych nie mogą pracować. Może to świadczyć o negatywnym wpływie braku pracy na stan zdrowia, tym bardziej, że wyniki kobiet bezrobotnych i będących na zwolnieniu lekarskim są istotnie statystycznie gorsze od wyników kobiet pracujących. Kobiety wykonujące prace umysłowe (de facto są to osoby o wyższym poziomie wykształcenia) mają lepszą ogólną samoocenę stanu zdrowia niż kobiety pracujące fizycznie. Z innej strony pracownice umysłowe wykazują więcej ograniczeń aktywności spowodowanej brakiem zdrowia fizycznego niż pracujące fizycznie i niepracujące. Oznacza to, że ograniczenia związane z ciążą w większym stopniu odczuwają kobiety pracujące umysłowo. Może to mieć związek z intensywnością wykonywania pracy przed ciążą i jej ograniczeniem z uwagi na ciążę im intensywniejsze było wcześniej zaangażowanie w pracę, tym silniej odczuwane są ograniczenia. Różnice w jakości życia przy podziale ze względu na charakter wykonywanej pracy, status zawodowy i wykształcenie nie dają się wytłumaczyć różnicami w wieku kobiet w tych grupach. Różnice w wieku przy podziale na status i charakter wykonywanej pracy są istotne, ale niewielkie. Jedyny wyjątek stanowi ograniczenie aktywności spowodowanej brakiem zdrowia fizycznego, gdzie zaobserwowano różnice zarówno przy uwzględnieniu wieku, jak i wykształcenia. Może to wskazywać na wzajemny związek między tymi trzema zmiennymi. Interesująco wygląda porównanie liczby przebytych ciąż w grupach analizowanych według charakteru wykonywanej pracy. Okazuje się, że kobiety pracujące umysłowo istotnie rzadziej mają drugie i kolejne dziecko. Wyniki te sugerują większą trudność połączenia pracy zawodowej i macierzyństwa w przypadku kobiet pracujących umysłowo niż pracujących fizycznie lub niepracujących zawodowo. Z innej strony praca fizyczna może być postrzegana przez kobiety jako mało atrakcyjna materialnie lub względnie łatwa do odzyskania po porodzie, dlatego utrata pracy z powodu ciąży i macierzyństwa jest łatwiej akceptowana przez kobiety pracujące fizycznie niż umysłowo. WNIOSKI Uzyskane wyniki wskazują na znaczenie aktywności zawodowej kobiet w czasie ciąży w kształtowaniu złożonego miernika, jakim jest HRQL. Brak pracy zarobkowej koreluje negatywnie z samooceną stanu zdrowia. Ograniczenia możliwości w czasie ciąży związane z obszarami zdrowia fizycznego są najbardziej odczuwane przez kobiety intensywnie pracujące umysłowo. Z drugiej strony
7 Nr 6 Praca a jakość życia związana ze zdrowiem ciężarnych 607 pracujące umysłowo kobiety są mniej skłonne do rodzenia drugiego i kolejnego dziecka w porównaniu z kobietami niepracującymi lub pracującymi fizycznie. PODZIĘKOWANIA Autorki pracy za umożliwienie przeprowadzenia badań dziękują prof. dr. hab. n. med. Janowi Wilczyńskiemu kierownikowi Kliniki Medycyny Matczyno-Płodowej i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki i Jego Zespołowi oraz Zespołowi Poradni Ginekologiczno-Położniczej przy Szpitalu im. Rydygiera w Łodzi. PIŚMIENNICTWO 1. Burdorf A., Figà-Talamanca I., Jensen T.K., Thulstrup A.M.: Effects of occupational exposure on the reproductive system: core evidence and practical implications. Occup. Med. 2006;56(8): Figà-Talamanca I.: Occupational risk factors and reproductive health of women. Occup. Med. 2006;56(8): Thulstrup A.M., Bonde J.P.: Maternal occupational exposure and risk of specific birth defects. Occup. Med. 2006;56(8): Jurewicz J., Hanke W.: Ryzyko zaburzeń reprodukcyjnych wśród osób pracujących w gospodarstwach rolniczych. Med. Pr. 2007;58(5): Ahmed P., Jaakkola J.J.K.: Maternal occupation and adverse pregnancy outcomes: a finnish population-based study. Occup. Med. 2007;57(6): Biernacka J.B., Hanke W., Makowiec-Dąbrowska T., Makowska Z., Sobala W.: Psychospołeczne uciążliwości środowiska pracy zawodowej kobiet ciężarnych a ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego. Med. Pr. 2007;58(3): Adamek R., Klejewski A., Urbaniak T., Jagielska J., Kaczmarek E.: Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania palenia tytoniu w czasie ciąży a urodzeniowa masa ciała noworodków. Przegl. Lek. 2007;64: Guzikowski W., Pirogowicz I.: Wpływ palenia tytoniu przez kobiety ciężarne na masę urodzeniową noworodka analiza danych z porodów w 2007 w Szpitalu Ginekologiczno-Położniczym i Noworodków im. dr. S. Mossora w Opolu. Przegl. Lek. 2008;65: Jagielska I., Kazdepka-Ziemińska A., Racinowski F., Ludwikowski G., Szymański W.: Zjawisko nikotynizmu wśród ciężarnych. Palenie papierosów w ciąży a stan noworodka. Przegl. Lek. 2007;64: Król M., Florek E., Kornacka M.K., Bokiniec R., Piekoszewski W.: Stan kliniczny noworodka a stopień narażenia na dym tytoniowy w życiu płodowym. Przegl. Lek. 2009;66: Główny Urząd Statystyczny: Osoby powyżej 50. roku życia na rynku pracy w 2008 r. GUS, Warszawa Jensen T.K., Bonde J.P., Joffe M.: The influence of occupational exposure on male reproductive function, Occup. Med. 2006;56(8): Ware J.E., Kosinki M., Bjorner J.B., Turner-Bowker D.M., Gandek B., Maruish ME.: User s manual for the SF-36v2 health survey. Wyd. 2. QualityMetric Incorporated, Lincoln Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. DzU z 2004 r. nr 99, poz Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA) w sprawie zdrowia reprodukcyjnego. Ginekol. Prakt. 2004;12(2): Jansen A.J., Duvekot J.J., Hop W.C., Essink-Bot M.L., Beckers E.A., Karsdorp V.H. i wsp.: New insights into fatigue and health-related quality of life after delivery. Acta Obstet. Gynecol. Scand. 2007;86: Torkan B., Parsay S., Lamyian M., Kazemnejad A., Montazeri A.: Postnatal quality of life in women after normal vaginal delivery and caesarean section. BMC Pregnancy Childbirth 2009;30(9):4 18. Jansen A.J., Essink-Bot M.L., Duvekot J.J., van Rhenen DJ.: Psychometric evaluation of health-related quality of life measures in women after different types of delivery J. Psychosom. Res. 2007;63(3): Jomeen J., Martin C.R.: The factor structure of the SF-36 in early pregnancy. J. Psychosom. Res. 2005;59(3): Symon A., Glazener C.M., MacDonald A., Ruta D.: Pilot study: quality of life assessment of postnatal fatigue and other physical morbidity. J. Psychosom. Obstet. Gynaecol. 2003;24(4): Symon A.G., Dobb B.R.: An exploratory study to assess the acceptability of an antenatal quality-of-life instrument (the Mother-generated Index). Midwifery 2008;24(4): Zhou S.Z., Wang X.L., Wang Y.: Design of a questionnaire for evaluating the quality of life of postpartum women (PQOL) in China. Qual. Life Res. 2009;18(4): Lacasse A., Bérard A.: Validation of the nausea and vomiting of pregnancy specific health related quality of life questionnaire. Health Qual. Life Outcomes 2008;9(6):32
Ocena jakości życia kobiet hospitalizowanych w ciąży z wykorzystaniem Mother-Generated Index badania pilotażowe
poło nictwo Ocena jakości życia kobiet hospitalizowanych w ciąży z wykorzystaniem Mother-Generated Index badania pilotażowe Evaluation of antenatal quality of life of hospitalized women with the use of
akość życia kobiet w przebiegu ciąży, połogu i laktacji w zależności od stanu odżywienia przed ciążą
P R A C A O R Y G I N A L N A Dorota Matuszyk 1, Małgorzata Schlegel-Zawadzka 2, Paweł Jagielski 2, Małgorzata Dziedzic 1 1 Pracownia Podstaw Opieki Położniczej, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa,
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004 Katedra Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu AM w Lublinie Chair
Maria Bartosińska 1/, Anna Bartosińska 2/
Bartosińska Probl Hig Epidemiol M i wsp. 2009, Ogólnopolskie 90(4): 501-505 badania jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym i psychicznym... cz. 2 501 Ogólnopolskie badania jakości życia związanej
/ Samodzielna Pracownia Informatyki Medycznej i Badań Jakości Kształcenia PAM w Szczecinie
Pastucha Probl Hig E Epidemiol i wsp. Ogólnopolskie 2009, 90(4): badania 495-500jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym i psychicznym... cz. 1 495 Ogólnopolskie badania jakości życia związanej ze
Przyrost masy ciała a aktywność zawodowa kobiet w ciąży
Przyrost masy ciała a Czasopismo aktywność Psychologiczne zawodowa... Psychological Journal DOI: 10.14691/CPPJ.24.1.195 Przyrost masy ciała a aktywność zawodowa kobiet w ciąży Patrycja Krawczyk*, Urszula
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w
Agata Nowakowska Głąb, Irena Maniecka Bryła
Agata Nowakowska Głąb, Irena Maniecka Bryła Uniwersytet Medyczny w Łodzi Relacje interpersonalne z bliskimi a jakość życia związana ze zdrowiem kobiet ciężarnych 1 Wstęp Wyniki badań wskazują, że kobiety
Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO
PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:
OCENA JAKOŚCI ŻYCIA PIERWIASTEK W OKRESIE WCZESNEGO POŁOGU W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UKOŃCZENIA CIĄŻY
Copyright by Poznan University of Medical Sciences, Poland OCENA JAKOŚCI ŻYCIA PIERWIASTEK W OKRESIE WCZESNEGO POŁOGU W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UKOŃCZENIA CIĄŻY PRACA ORYGINALNA QUALITY OF LIFE ASSESSMENT
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
1. STRESZCZENIE Wstęp: Cel badania: Materiał i metody: Wyniki:
1. STRESZCZENIE Wstęp: Sen stanowi jedną z podstawowych potrzeb fizjologicznych każdego człowieka. Pozwala na regenerację organizmu, nabranie sił, stąd też jest konieczny dla właściwego funkcjonowania
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MARIA
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
530 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 530-535
530 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 530-535 Ogólnopolskie badania jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym i psychicznym kobiet w wieku 45-60 lat. Cz. 7. Badania kobiet z województwa łódzkiego Physical
Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society
Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Janusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 276 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie
Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH ROLNYCH O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ
Inżynieria Rolnicza 1(126)/2011 NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH ROLNYCH O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ Jarosław Figurski, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,Uniwersytet
ZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
ZNAJOMOŚĆ STANDARDU OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ PRZEZ PACJENTKI WYBRANYCH SZPITALI WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO KNOWLEDGE OF THE PERINATAL CARE STANDARD IN PATIENTS OF CHOSEN HOSPITALS IN THE WEST POMERANIAN
UWARUNKOWANIA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH RUCHOWO
Medycyna Pracy 2013;64(2):227 237 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Karolina Pawłowska-Cyprysiak Maria Konarska Dorota Żołnierczyk-Zreda http://dx.doi.org/10.13075/mp.5893/2013/0019
Praca a zdrowie i umiejętności poznawcze pokolenia 50+ Iga Magda współpraca: Aneta Kiełczewska
Praca a zdrowie i umiejętności poznawcze pokolenia 50+ Iga Magda współpraca: Aneta Kiełczewska Projekt: Wsparcie realizacji badań panelowych osób w wieku 50 lat i więcej w międzynarodowym projekcie Survey
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
536 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4):
536 Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 536-541 Ogólnopolskie badania jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym i psychicznym kobiet w wieku 45-60 lat. Cz. 8. Badania kobiet z województwa śląskiego Physical
Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży
Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży Mirosław Lewocki Zachodniopomorskie Centrum Onkologii Instytut Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie
Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Ocena jakości opieki przedporodowej z zastosowaniem Indeksu Kessnera oraz jej związku z czynnikami socjalno-demograficznymi i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 157-162, 2011 Ocena jakości opieki przedporodowej z zastosowaniem Indeksu Kessnera oraz jej związku z czynnikami socjalno-demograficznymi i zakończeniem
Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny
WYDZIAŁ LEKARSKI Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych lek. Łukasz Mokros Praca
ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 294 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 294 SECTIO D 2003 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im.jędrzeja Śniadeckiego, Gdańsk, Polska Jędrzej Śniadecki
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 7, 89-93 2007
Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Longina Kłosiewicz-Latoszek, Irena Kosińska, Dorota Szostak-Węgierek, Aleksandra Cichocka
Kłosiewicz-Latoszek Probl Hig Epidemiol L 2009, i wsp. 90(4): Ogólnopolskie 523-529badania jakości życia związanej ze zdrowiem fizycznym i psychicznym... cz. 6 523 Ogólnopolskie badania jakości życia związanej
Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Czynniki kształtujące akceptację endometriozy wstępne wyniki
Czynniki kształtujące akceptację endometriozy wstępne wyniki Aleksandra Andysz andysz@imp.lodz.pl Zakład Psychologii Zdrowia i Pracy Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Jubileusz 40-lecia Wydziału
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE PALENIE TYTONIU WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH WYNIKI BADANIA WOBASZ W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
Medycyna Pracy 2008;59(2):143 148 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Dorota Kaleta 1 Kinga Polańska 2 Magdalena Kwaśniewska 1 Elżbieta Dziankowska-Zaborszczyk
Migracja powrotna korzyścią dla regionu. This project is implemented through the CENTRAL EUROPE Programme co-financed by the ERDF.
Migracja powrotna korzyścią dla regionu Regions benefitting from returning migrants 3CE346P1 www.re-migrants.eu Wyniki internetowych sondaży Thank you for your attention! przeprowadzonych wśród emigrantów
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 7/2016 z dnia 12 stycznia 2016 r. o projekcie programu polityki
Wpływ palenia tytoniu na przebieg i rozwój ciąży
PRACE KAZUISTYCZNE Andrzej Klejewski 1 Tomasz Urbaniak 2 Magdalena Pisarska-Krawczyk 3 Katarzyna Sobczyk 1 Wpływ palenia tytoniu na przebieg i rozwój ciąży Influence of smoking on pregnancy 1 Wydział Nauk
PŁODNOŚĆ I MAŁZENSKOSC W POLSCE - analiza kohortowa: kohorty urodzeniowe
Ewa Frątczak Aneta Ptak-Chmielewska Marek Pęczkowski Iga Sikorska PŁODNOŚĆ I MAŁZENSKOSC W POLSCE - analiza kohortowa: kohorty urodzeniowe 1911-1986 FERTILITY AND NUPTIALITY IN POLAND - cohort analysis:
Ocena wpływu wybranych czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 277-281, 2010 Ocena wpływu wybranych czynników socjalno-demograficznych na przedwczesne zakończenie ciąży i urodzeniową masę ciała noworodków
Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner
mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.
INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
POWIATOWY URZĄD PRACY W OPOLU ul. mjr Hubala 21, 45-266 Opole tel. 44 22 929, fax 44 22 928, e-mail: opop@praca.gov.pl INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
Opis:... ... ... 22. Zgon matki: a. podczas ciąŝy: ciąŝa ektopowa, poronienie wczesne do 12 t.c.
Pieczęć oddziału/kliniki Miejscowość, dnia... adres, tel./fax Analiza zgonu kobiety w okresie ciąŝy, porodu i połogu I. DANE OGÓLNE: 1. Imię i nazwisko matki :... 2. Data urodzenia:... Wiek:... 3. Miejsce
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia
Barbara Adamczyk Dzieci ulicy w Polsce i na świecie Definicja typologia etiologia Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2015 Spis treści Wstęp 13 Rozdział 1 Pojęciowe i kategorialne ustalenia fenomenu
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia
Lek. med. Arkadiusz Soski. Streszczenie
Lek. med. Arkadiusz Soski Streszczenie Wstęp Rozwojową dysplazję stawu biodrowego (DDH developmental dysplasia of the hip) uznaje się za najczęstszą wadę u noworodków i niemowląt. Wada ta powstać może
CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK
CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK OCENA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB SŁABOWIDZĄCYCH STOSUJĄCYCH POMOCE OPTYCZNE PROMOTOR: PROF. DR HAB.
Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.
Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera
Badanie postaw prozdrowotnych i wiedzy dotycz¹cej palenia papierosów wœród m³odych kobiet regionu pó³nocno-wschodniej Polski
PRACE ORYGINALNE Ewa KLESZCZEWSKA Agata JASZCZUK Badanie postaw prozdrowotnych i wiedzy dotycz¹cej palenia wœród m³odych kobiet regionu pó³nocno-wschodniej Polski The study of healthy attitudes and knowledge
NOWORODKI KASZUBSKIE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
S ł u p s k i e r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Ewa Wójtowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, Gdańsk NOWORODI ASZUBSIE OGÓLNA CHARATERYSTYA WSTĘ Rozwój fizyczny określany jest jako ciąg przeobrażeń,
Wiedza i zachowania zdrowotne mieszkańców Lubelszczyzny a zmienne demograficzno-społeczne.
Michał Nowakowski Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny Instytut Socjologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Luiza Nowakowska Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny Katedra Nauk Humanistycznych Wydziału
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 288 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 288 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Wpływ cukrzycy na jakość życia kobiet ciężarnych
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Wpływ cukrzycy na jakość życia kobiet ciężarnych Praca na stopień doktora nauk medycznych mgr Joanna Preis-Orlikowska Promotor pracy: prof. dr hab. Mikołaj Majkowicz Gdańsk,
Motywy podjęcia studiów na kierunku Edukacja Techniczno-Informatyczna w AGH
Marta CIESIELKA, Małgorzata NOWORYTA AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Polska Motywy podjęcia studiów na kierunku Edukacja Techniczno-Informatyczna w AGH Wstęp Wybór studiów
Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Wydział Nauk o Zdrowiu KATOWICE
Wydział Nauk o Zdrowiu 6.12.2014 KATOWICE syndrome - zespół słabości, zespół wątłości, zespół kruchości, zespół wyczerpania rezerw. Zespół geriatryczny, charakteryzujący się zmniejszeniem rezerw i odporności
INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Sprawozdanie z działalności Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie - I półrocze 2011 r. -
Miejski Urząd Pracy w Lublinie ul. Niecała 14, 20-080 Lublin www.mup.lublin.pl Sprawozdanie z działalności Miejskiego Urzędu Pracy w Lublinie - I półrocze 2011 r. - Lublin, wrzesień 2011 Spis treści 1.
Przedmowa Wykaz symboli Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku Symbole wykorzystywane w zagadnieniach teorii
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Wykaz symboli... 15 Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku... 15 Symbole wykorzystywane w zagadnieniach teorii mnogości (rachunku zbiorów)... 16 Symbole stosowane
STRATYFIKACJA SPOŁECZNA RODZICÓW A POZIOM ROZWOJU FIZYCZNEGO I MOTORYCZNEGO ICH DZIECI
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Ryszard Asienkiewicz Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra STRATYFIKACJA SPOŁECZNA RODZICÓW A POZIOM ROZWOJU FIZYCZNEGO I MOTORYCZNEGO ICH DZIECI
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania
Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL STRESZCZENIE. Obecnie stosowane, standardowe metody diagnostyczne
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 300 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 300 SECTIO D 2003 Zakład Antropologii Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Department of Anthropology Academy
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,
Apel Fundacji Promocja Zdrowia z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia
Apel Fundacji Promocja Zdrowia z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia W ostatnich dziesięcioleciach osiągnęliśmy w Polsce niezwykły postęp w walce z chorobami odtytoniowymi [1]. Na początku lat 90.
Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 2, 96-, 11 Wpływ czynników socjologicznych i demograficznych na wybór porodu tradycyjnego lub rodzinnego BOGUSŁAWA RUDNICKA 1, ZBIGNIEW PIETRZAK
Raport z badania postaw krakowskich pracowników lokali gastronomicznorozrywkowych wobec ograniczenia palenia w ich miejscu pracy.
Raport z badania postaw krakowskich pracowników lokali gastronomicznorozrywkowych wobec ograniczenia palenia w ich miejscu pracy. Dominika Kawalec Podsumowanie wyników...3 Metodologia...4 Analiza odpowiedzi
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego Wydział Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej*
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA W CZASIE CIĄŻY NA PODSTAWIE BADANIA POLSKA KOHORTA MATKA DZIECKO
Medycyna Pracy 2014;65(1):65 72 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Kinga Polańska 1 Joanna Jurewicz 1 Andrzej Marcinkiewicz 1 Teresa Makowiec-Dąbrowska 2 Wojciech
WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem Long-term follow-up of children with prenatally found increased nuchal translucency and normal
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej. Patrycja Świeczkowska Michał Woźny
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej Patrycja Świeczkowska Michał Woźny 0.0.0 pomiar nastroju Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie, w jaki sposób rozmówcy dopasowują się do siebie nawzajem.
The views of midwives on the optimal route of delivery
PRACA ORYGINALNA The views of midwives on the optimal route of delivery Wioletta Baran 1, Joanna Skręt-Magierło 2,3 1 2 3 Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA w Rzeszowie Instytut Położnictwa i Ratownictwa
JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ. mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk
JAKOŚĆ ŻYCIA DZIECI Z ADHD W ŚWIETLE BADAŃ mgr Katarzyna Naszydłowska-Sęk Wstęp Problematyka jakości życia dzieci i młodzieży, mimo iż niezwykle istotna z perspektywy zarówno teoretycznej jak i aplikacyjnej,