SŁONECZNA WITAMINA. dr Izabela Dobrowolska

Transkrypt

1 SŁONECZNA WITAMINA dr Izabela Dobrowolska

2 RAK NADCIŚNIENIE CHOROBY SERCA AUTYZM OTYŁOŚĆ RZS CUKRZYCA typu 1 i 2 STWARDNIENIE ROZSIANE MIGRENY GRYPA i PRZEZIĘBIENIE CHOROBY ZAPALNE JELIT GRUŹLICA CHOROBA ALZHEIMER a OZNAKI STARZENIA SIĘ DEMENCJA EGZEMA i ŁUSZCZYCA BEZSENNOŚĆ UTRATA SŁUCHU BÓLE MIĘŚNI OSTEOPOROZA STAN PRZEDRZUCAWKOWY CHOROBY ZĘBÓW i DZIĄSEŁ ZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ SCHIZOFRENIA ASTMA DEPRESJA NIEPŁODNOŚĆ

3 RAK NADCIŚNIENIE CHOROBY SERCA AUTYZM OTYŁOŚĆ RZS CUKRZYCA typu 1 i 2 STWARDNIENIE ROZSIANE MIGRENY GRYPA i PRZEZIĘBIENIE CHOROBY ZAPALNE JELIT GRUŹLICA CHOROBA ALZHEIMER a OZNAKI STARZENIA SIĘ DEMENCJA EGZEMA i ŁUSZCZYCA BEZSENNOŚĆ UTRATA SŁUCHU BÓLE MIĘŚNI OSTEOPOROZA STAN PRZEDRZUCAWKOWY CHOROBY ZĘBÓW i DZIĄSEŁ NIE ZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ SCHIZOFRENIA ASTMA NIEDOBÓR WITAMINY D3 DEPRESJA NIEPŁODNOŚĆ

4 STATYSTYKI Na niedobór witaminy D cierpi: - 80% osób starszych - 76% kobiet w ciąży i 81% ich nowonarodzonych dzieci - 60% pacjentów szpitali - 48% dziewczynek w wieku 9-11 lat - 32% lekarzy

5 OSTEOLAMACJA I KRZYWICA - witaminę D odkryto na początku ubiegłego wieku - podawanie wątroby z dorsza zapobiegało krzywicy - początkowo uważano, że to za sprawą witaminy A, ale odkryto, że ugotowanie wątroby, które niszczy witaminę A nie wpływa na jej skuteczność w zapobieganiu krzywicy - nazwano witaminą D, bo litera ta była następna w alfabecie (witaminy A, B i C były już znane w tamtym czasie) - w późniejszym czasie okazało się, że jeszcze lepszy efekt niż wątroba z dorsza przynosi przebywanie dzieci na słońcu Elmer McCollum i Marguerite Davis Edward Mellanby Alfred Fabian Hess Adolf Windaus

6 w DNA obecne są receptory dla witaminy D, które wiążą ją w specyficznych miejscach i regulują ekspresję genów u człowieka zidentyfikowano genów wrażliwych na witaminę D (szacuje się, że w sumie mamy genów) receptory dla witaminy D obecne są prawie w każdym rodzaju komórki ludzkiej witamina D (cholekalciferol) jest prohormonem steroidowym, produkowanym w naszym organizmie z cholesterolu w wątrobie witamina D ulega hydroksylacji do 25-hydroksywitaminy D (25(OH)D, kalcydiol) Michael Holick Hector DeLuca aktywacja witaminy D do hormonu ma miejsce w nerkach 125-dihydroksywitamina D (1,25(OH)2D, kalcytriol) hormon substancja produkowana przez organizm w jednym miejscu, a następnie transportowana i działająca w innym miejscu

7 OSTEOPOROZA aktywacja przez witaminę D genów w jelitach, kościach, nerkach i przytarczycach podstawą właściwa gospodarka wapniem i fosforem utrzymanie równowagi w poziomie wapnia poprzez: - zapewnienia absorpcji wapnia z jelit - zwiększenie liczby osteoklastów zwiększenie resorpcji wapnia przez kości - utrzymanie poziomu wapnia i fosforu odpowiedniego do budowy kości - zapewnienie prawidłowego funkcjonowania przytarczyc i produkcji parathormonu konieczna dla zapewnienia odpowiedniej struktury kości oraz w trakcie przebudowy kości

8 GRYPA I PRZEZIĘBIENIE witamina D reguluje gen odpowiedzialny za produkcję peptydów biorących udział w walce z bakteriami 200 peptydów antybakteryjnych szansa oddziaływania na wiele patogenów katelicydyna naturalny antybiotyk o szerokim spektrum działania geny wrażliwe na witaminę D ekspresja w monocytach i limfocytach T związek niedoboru witaminy D z infekcjami wirusowymi w okresie jesienno-zimowym i z zachorowaniami na gruźlice witamina D3 stosowana jest w profilaktyce astmy zastosowanie witaminy D3 u pacjentów z wirusem HIV

9 NOWOTWORY zwiększa samodestrukcję zmutowanych komórek (jeśli się namnażają może prowadzić to do rozwoju nowotworu) zmniejsza rozprzestrzeniane się i namnażanie komórek nowotworowych stymuluje różnicowanie się komórek (komórki nowotworowe są z reguły niezróżnicowane) redukuje rozrost nowych naczyń krwionośnych ukrwienie guzów nowotworowych prowadzi do uzłośliwienia guzów inhibitor szlaku hedgehog nowotwór mózgu, płuc, piersi, prostaty, skóry przynajmniej 16 różnych typów nowotworów - ryzyko mniejsze nawet o 60%

10 NIEPŁODNOŚĆ I ZABURZENIA RÓWNOWAGI HORMONALNEJ w krajach z pochmurnymi zimami mniej par zachodzi w ciążę w okresie jesienno-zimowym witamina D3 poprawia płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn u kobiet: związek witaminy D3 z endometriozą, zespołem policystycznych jajników, zbyt wysokim poziomem progesteronu i estrogenów (zaburzenia menstruacji) u mężczyzn: związek witaminy D3 z jakością i żywotnością plemników oraz z poziomem testosteronu (wpływ na libido) prawidłowy poziom witaminy D3 łagodzi bóle w trakcie menstruacji deficyt witaminy D3 w trakcie ciąży zwiększa ryzyko zatrucia ciążowego, stanu przedrzucawkowego, zbyt niskiej wagi urodzeniowej dziecka

11 CHOROBY SERCA witamina D3 zmniejsza ryzyko chorób serca i zawałów o 1/3 niedobór witaminy D3 jest szczególnie groźny dla serca osób chorych na cukrzycę witamina D3: - zapobiega stanom zapalnym w ścianie tętnic zwiększa poziom przeciwzapalnych cytokin - zapobiega zwapnieniu blaszek miażdżycowych - hamuje proces włóknienia blaszek miażdżycowych

12 STWARDNIENIE ROZSIANE najnowsze badania naukowe pokazują związek zachorowań na MS i szerokością geograficzną ryzyko zachorowania na MS rośnie wraz z odległością od równika zmiana miejsca zamieszkania z rejonów oddalonych od równika w rejony w okolicy równika zmniejsza ryzyko zachorowania na MS u osób chorujących na MS mieszkających w rejonie równika, przeprowadzka w rejony oddalone od równika skutkuje przyspieszeniem postępu choroby

13 CHOROBA ALZEIMER A naukowcy zidentyfikowali receptory dla witaminy D w obszarze hipokampusa i móżdżku obszarach odpowiedzialnych za planowanie, przetwarzanie informacji i tworzenie nowych wspomnień badania pokazały, że zastosowanie wysokich dawek witaminy D3 u osób z chorobą Alzeimer a odczuwalne jest jako poprawa stanu chorych przez członków ich rodzin stosowanie witaminy D3 u osób starszych poprawia ich zdolności poznawcze i pozwala dłużej utrzymać aktywność intelektualną witamina D3 sprzyja odtruwaniu centralnego systemu nerwowego

14 DEPRESJA osoby z deficytem witaminy D3 mają 11 razy większą szansę doświadczyć depresji niż osoby z prawidłowym poziomem witaminy D3 depresja często towarzyszy chorobom zapalnym deficyt witaminy D3 wysoki poziom TNF-alfa, jednego z markerów stanów zapalnych najnowsze badania pokazują, że zaburzenia równowagi neurotransmiterów mogą być NIE PRZYCZYNĄ depresji, a jej SKUTKIEM przyczyną depresji wydają się być zaburzenia w rozwoju i funkcjonowaniu neuronów prawidłowe odżywianie mózgu i zwalczanie stanów zapalnych odgrywa tu fundamentalną rolę synergizm witaminy D3 z kwasem omega-3 (EPA)

15 witamina D3 cholekalcyferol

16 witamina D2 ergokalcyferol lucerna shitake

17 jeśli słońce jest niżej niż pod kątem 50 stopni nad horyzontem UVB nie dociera do ziemi gdy słońce jest zbyt nisko nie zachodzi synteza witaminy D3 UVA bez UVB bardzo szkodliwe

18 DLACZEGO SŁONECZNA WITAMINA witamina D jest jedyną witaminą nieobecną w mleku matki nasz organizm nie jest przystosowany do czerpania witaminy D z pożywienia i wchłaniania jej w układzie pokarmowym

19 witamina D3 wytworzona w skórze ma postać siarczanu witamina D3 w suplementach jest w formie niesiarczanowanej siarczan witaminy D3 jest rozpuszczalny w wodzie i swobodnie przemieszcza się w naszym krwiobiegu niesiarczanowana witamina D3 do przemieszczania się w krwi potrzebuje LDL-u

20 POZIOM 25(OH)D niedobór optymalny osoby chore na raka i serce < 50 ng/ml ng/ml ng/ml nadmiar >100 ng/ml

21 melanina pochłania promieniowanie UV uniemożliwia syntezę witaminy D3 UV powoduje utlenianie melaniny - uszkodzenia fotouszkodzenia powstające w skórze pod wpływem promieniowania UV stymulują powstawanie melaniny opalenizna świadczy o uszkodzeniu skóry

22 dodatkowo substancje chemiczne obecne w tych kosmetykach (np. dioxybenzone, octocrylene, ensulizole itp.) pod wpływem promieniowania UV generują wolne rodniki, zwiększają ryzyko nowotworów, powodują fotouczulenia, a nawet mają właściwości estrogenów kosmetyki do opalania z filtrami całkowicie blokują UVB i uniemożliwiają wytwarzanie witaminy D3 powszechnie uznany za bezpieczny dwutlenek tytanu wdychany wywołuje raka płuc

23 NATURALNE OLEJE kokosowy sezamowy z oliwek - tylko częściowo pochłaniają UV - nawilżają skórę i przyspieszają jej regenerację - zawierają antyoksydanty neutralizują wolne rodniki generowane przez UV

24 chroń twarz i oczy przygotuj wcześniej skórę

25 bezpieczne łóżka opalające ze zredukowaną emisją UVA - stosunek UVA do UVB podobny jak w świetle słonecznym lub niższy łóżka z balastem elektronicznym 1 2 razy w tygodniu źródło naturalnej witaminy D3, gdy nie mamy możliwości korzystania ze słońca przygotowanie skóry na wydłużoną ekspozycje na słońce w okresie wakacyjnym

26

27 48 godzin po ekspozycji na słońce nie używaj mydła do mycia całego ciała wytworzona witamina D3 musi zostać wchłonięta z powierzchni skóry zastosowanie detergentu powoduje całkowite usunięcie witaminy D3 z powierzchni skóry naturalna witamina D3 pochodzi z lanoliny i sebum owiec i krów możesz przyspieszyć wchłanianie witaminy D3 z skóry poprzez wcieranie w nią wytworzonego na niej sebum

28

29 szkło pochłania większość promieniowania UVB ale w bardzo niewielkim stopniu filtruje UVA UVA niszczy witaminę D3 UVA bez UVB bardzo szkodliwe

30

31 TWÓJ WEWNĘTRZNY FILTR PRZECIWSŁONECZNY antyoksydanty rozpuszczalne w wodzie zwalczają utleniacze obecne w cytozolu komórek i w osoczu krwi witamina C, glutation, katechiny, resweratrol antyoksydanty rozpuszczalne w tłuszczach chronią lipidy w błonach komórkowych przed peroksydacją witamina E, witamina A, betakaroten

32 ASTAKSANTYNA karotenoid Haematococcus pluvialis w usuwaniu wolnych rodników: - 65 x bardziej skuteczna niż witamina C - 54 x bardziej skuteczna niż beta-karoten - 14 x bardziej skuteczna niż witamina E w wygaszaniu tlenu singletowego: x bardziej skuteczna niż witamina C x bardziej skuteczna niż CoQ x bardziej skuteczna niż witamina E i katechiny - 11 x bardziej skuteczna niż beta-karoten przekracza barierę krew-mózg oraz barierę krew-siatkówka

33 ASTAKSANTYNA - spłycenie zmarszczek - zmniejszenie rozmiarów plam starczych - skóra bardziej elastyczna i lepiej nawilżona - dba o zdrowie układu kardiowaskularnego - wzmacnia odporność - stabilizuje poziom cukru w krwi - profilaktyka raka - zmniejsza stany zapalne - poprawia jakość widzenia

34 NIE DOPUSZCZAJ DO OPARZEŃ! kiedy nastąpi uszkodzenie skóry, dalsza ekspozycja na słońce nie będzie skutkowała produkcją większej ilości witaminy D - astaksantyna nie działa od razu - aby uodpornić się na oparzenia słoneczne należy zacząć ją stosować na kilka tygodni przed planowaną dłuższą ekspozycją na słońce - jest rozpuszczalna w tłuszczach i należy spożywać ją z tłuszczami

35 NIE DOPUSZCZAJ DO OPARZEŃ! kiedy nastąpi uszkodzenie skóry, dalsza ekspozycja na słońce nie będzie skutkowała produkcją większej ilości witaminy D ALOES - astaksantyna nie działa od razu - aby uodpornić się na oparzenia słoneczne należy zacząć ją stosować na kilka tygodni przed planowaną dłuższą ekspozycją na słońce - jest rozpuszczalna w tłuszczach i należy spożywać ją z tłuszczami

36 WITAMINA D ZE SŁOŃCA potrzebny czas ekspozycji na słońce zależy od: koloru skóry, wieku, pory dnia, pory roku, zachmurzenia, wysokości nie wystarczy od czasu do czasu wystawić na słońce twarzy i dłoni lekkie zaróżowienie skóry sygnalizuje maksymalny czas pozostawania na słońcu (u osób z jasną karnacją kilka minut, zwykle minut) najbezpieczniejszy i najefektywniejszy czas na ekspozycję na słońce między 10-tą a 14-stą

37 WITAMINA D Z KAPSUŁKI suplementy zawierające WYŁĄCZNIE witaminę D3, BEZ D2 - witamina D2 ma krótszą trwałość i jest mniej efektywna - witamina D3 w suplementach ma pochodzenie naturalne, witamina D2 często jest syntetyczna - konwersja do stanu aktywnego w przypadku witaminy D3 przebiega o 500% szybciej niż w przypadku witaminy D2 DAWKI JEŚLI W OGÓLE NIE KORZYSTAMY ZE SŁOŃCA dawka uzupełniająca, która pozwala podnieść poziom witaminy D do zalecanego: - dzieci 70 IU na kg masy ciała - kobiety w ciąży do IU na dzień - dorośli do IU na dzień W TRAKCIE SUPLEMENTACJI DOUSTNEJ SPRAWDZAĆ POZIOM WITAMINY D W KRWI CO KILKA MIESIĘCY

38 kiedyś uważano, że osoby otyłe potrzebują więcej witaminy D, ponieważ jest ona rozpuszczalna w tłuszczach i jest w związku z tym wchłaniania przez tkankę tłuszczową tkanka mięśniowa również ma zdolność gromadzenia witaminy D zapotrzebowanie na witaminę D zależy od naszej WAGI - im wyższa waga, tym większe zapotrzebowanie na witaminę D stwierdzono związek pomiędzy witaminą D a utratą wagi u osób otyłych

39 PRZYCZYNĄ EWENTUALNEJ TOKSYCZNOŚCI WITAMINY D W POSTACI SUPLEMENTU JEST NIEDOBÓR WITAMINY K2 - zażywanie witaminy D3 stymuluje produkcje białek zależnych od witaminy K2 - rolą tych białek jest kierowanie wapnia w właściwe miejsca w organizmie - przy niedoborze/braku witaminy K2 dobroczynne działanie tych białek, a więc dobroczynne działanie witaminy D3 jest utrudnione/niemożliwe nie jest możliwe zbadanie poziomu witaminy K2, o jej niedoborze mogą świadczyć następujące schorzenia: - osteoporoza - choroby serca - cukrzyca

40 zażywanie suplementów diety z witaminą D3 i wapniem, bez równoczesnej suplementacji witaminą K2 powoduje powstawanie kamieni nerkowych, zwapnienie blaszek miażdżycowych, odkładanie wapnia w jelitach witamina K2 aktywuje osteokalcynę, hormon produkowany przez osteoblasty, który jest odpowiedzialny za wiązanie wapnia w kościach osteokalcyna zapobiega wiązaniu wapnia w blaszkach miażdżycowych witamina K oddziałuje na MGP (matrix GLA protein) białko chroniące ściany tętnic przed zwapnieniem badania pokazują, że zażywanie suplementów z wapniem bez witaminy K2 zwiększa ryzyko zawałów serca i udaru mózgu

41 witamina K1 - fyloquinon witamina K2 - menaquinon MK-4 krótkołańcuchowa forma witaminy K2, obecna w żółtkach jaj, maśle zapobiega koagulacji zlepianiu krwinek czerwonych MK-7 długołańcuchowa forma witaminy K2, produkowana przez bakterie przeprowadzające fermentację, pozostaje dłużej w organizmie witamina K3 menadion, syntetyczna, może być szkodliwa

42 natto fermentowane ziarna soi NATURALNE ŹRÓDŁA WITAMINY K2 fermentowane warzywa pasztet z gęsiej wątróbki nabiał z mleka krów karmionych trawą, w szczególności sery typu gouda

43 WITAMINA K2 W POSTACI SUPLEMENTU µg na dzień - jeśli stosowane są wysokie dawki witaminy D3 więcej - ostrożnie jeśli stosowane są inne antykoagulanty - jest rozpuszczalna w tłuszczach - wyłącznie witamina K2 naturalnego pochodzenia z natto - poszukiwać suplementów wyłącznie z MK-7 - MK-4 w suplementach jest pochodzenia syntetycznego

44 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ