RURY CIŚNIENIOWE Rauprotect PE 100-RC katalog A11050 PL. Budownictwo Motoryzacja Przemysł

Transkrypt

1 RURY CIŚNIENIOWE Rauprotect PE 100RC katalog A11050 PL Waży od maja 2009 Zastrzegamy sobie prawo do zmian technicznych Budownictwo Motoryzacja Przemysł

2 spis treści strona Rury ciśnieniowe RAUPROTECT z PE 100RC Obszar obowiązywania / Normy produktów / Zastosowanie Woda pitna Kanalizacja Tworzywo Wyniki z laboratoriów badawczych i z praktyki Oznakowanie Planowanie i montaż Wskazówki dotyczące planowania Wskazówki dotyczące montażu Zgrzewanie Mechaniczne łączenie złączkami zaciskowymi, skręcanymi, wtykowymi Kontrola ciśnienia Ochrona części metalowych przed korozją Wypełnienie wykopu Rozruch Dodatkowy montaż części rurociągu Wydłużenie liniowe pod wpływem temperatury Program dostaw rur RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA Forma dostawy Specyfikacja techniczna

3 RURY CIŚNIENIOWE rauprotect z PE 100RC 1. INNOWACYJNE, WYSOkoodporne, BEZPIECZNE I EKONOMICZNE Nowoczesne rury ciśnieniowe z tworzyw poliolefinowych dzięki swojej wysokiej niezawodności w eksploatacji, technice łączenia i niewielkiej ilości uszkodzeń coraz częściej wypierają tradycyjne materiały służące do budowy rurociągów, takie jak żeliwo czy stal. Nowoczesne systemy rur z tworzyw polimerowych nie podlegają korozji. Z tych względów stały się one w dzisiejszych czasach niezastąpione przy budowie rurociągów ciśnieniowych w gruncie. Przy zastosowaniu nowoczesnych technologii bezwykopowych dochodzi bardzo często do nieznanych zewnętrznych obciążeń na rurociąg ułożony bez obsypki. Na dłuższą metę to rura musi przejąć te obciążenia. Z tego powodu nowoczesne systemy rur do technologii bezwykopowych muszą charakteryzować się odpornością na obciążenia punktowe. Utrzymujący się nacisk na redukcję kosztów w branży budowlanej prowadzi do tego, że coraz częściej przy układaniu nowych tras rur rezygnuje się z czasochłonnej metody wykopowej z zabezpieczającą podsypką piaskową wokół rury, a w to miejsce stosuje się bezwykopowe technologie o wysokiej sprawności układania. 3

4 Przy konwencjonalnej metodzie z podsypką piaskową ochronę przed występującymi obciążeniami skupionymi i punktowymi zapewnia rurze ze wszystkich stron amortyzująca podsypka. W przypadku stosowania techniki bezwykopowej lub wykopowej bez podsypki piaskowej obciążenia są nieprzewidywalne i trudne do obliczenia. Występujące w obszarze rurociągu kamienie mogą na przykład spowodować obciążenia punktowe bezpośrednio na ułożoną w ziemi rurę. Badania w praktyce i pracochłonne obliczenia metodą elementów skończonych (FEM) pokazują, że obciążenie punktowe działające z zewnątrz w pierwszej kolejności wywołuje naprężenie ściskające na ułożoną w gruncie rurę. To naprężenie prowadzi do lekkiej deformacji, która powoduje na wewnętrznej stronie rury naprężenia rozciągające. Naprężenie to łączy się z naprężeniem rozciągającym wywołanym wewnętrznym ciśnieniem rury na wewnętrzną ściankę rury. To zadanie spełnia współwytłaczana pełnościenna rura produkowana przy zastosowaniu najwyższej jakości tworzyw niesieciowanych generacji PE 100RC ze znakomitą odpornością na powstawanie pęknięć również przy obciążeniach punktowych na wewnętrznej ścianie rury. Dokładnie na tej zasadzie konstrukcji i z uwzględnieniem wspomnianych wysokich wymogów został opracowany nowy system rur RAUPROTECT z PE 100RC. RAUPROTECT z PE 100RC pełnościennych rur ciśnieniowych z wysokiej jakości PE 100RC najnowszej generacji (odpowiada wysokim wymaganiom PAS 1075 (Projekt) oraz PE 100+ Association). Dodatkowo dysponuje RAUPROTECT z PE 100RC naniesionym laserem, odpornym na ścieranie, trwałym sygnowaniem zawierającym opis tekstowy oraz kod kreskowy, zgodnie z ISO , służący do pełnej identyfikalności każdego metra rury (REHAU Quality System RQS). Przy układaniu systemu RAUPROTECT z PE 100RC można jako podsypkę w wykopie zastosować grunt rodzimy o dowolnym uziarnieniu i kształcie ziaren! Ważne jest jednak, aby materiał podsypkowy dał się zagęścić i nie zawierał takich ziaren, które swoim ciężarem doprowadziłyby do zmiażdżenia rurociągu i tym samym do uszkodzenia lub całkowitego przerwania transportu medium. Skutkiem tego jest koncentracja naprężeń na wewnętrznej powierzchni rury, która przy tradycyjnym systemie rur ciśnieniowych z PE 80/PE 100 prowadzić może do przedwczesnego zniszczenia w wyniku tworzenia się pęknięć. Ponieważ nie można wykluczyć tego rodzaju koncentracji naprężeń przy technikach bezwykopowych i wykopowych bez podsypki piaskowej, musiały zostać znalezione na etapie projektowania rur skuteczne sposoby przeciwdziałania tego typu zjawiskom: 4 RAUPROTECT z PE 100RC jest szczególnie odporny na: uszkodzenia powierzchni rur w trakcie transportu i układania obciążenia punktowe spowodowane ostrymi krawędziami kamieni i podsypką z gruntu aż do klasy 7 naprężenia wewnętrzne w ściance rury wywołane zewnętrznymi obciążeniami (osiadanie gruntu, skrzyżowanie rurociągów, ruch drogowy).

5 RAUPROTECT z PE 100RC ze względu na swoje wyjątkowe właściwości materiałowe nadaje się idealnie do następujących technik montażu rurociągu: wykop standardowy bez obsypki i podsypki bezwykopowe techniki montażu i renowacji, np. berstlining płużenie wiercenie wpłukiwanie relining Wynikają z tego następujące zalety natury technicznej i użytkowej: wysokie bezpieczeństwo użytkowania wykorzystanie na zboczach możliwość dużych dostaw w zwojach lub w bębnach Trwałą identyfikowalność każdego wyprodukowanego i położonego metra rury RAUPROTECT z PE 100RC umożliwia wypracowany specjalnie dla tego systemu REHAU Quality System (RQS). System RAUPROTECT dysponuje, co jest światową nowością, dodatkowym niezniszczalnym, odpornym na promienie UV, kolorowym kodem kreskowym, który obok zwykłego opisu tekstowego zawiera kod Traceability zgodnie z ISO lub ISO Sygnowanie wykonane jest za pomocą nowoczesnej technologii laserowej. Dzięki zastosowaniu stworzonej przez REHAU procedury zostaje osiągnięta optymalna trwałość i wytrzymałość także przy stosowaniu technik bezwykopowych. Uszkodzony bądź wycierający się kod kreskowy w postaci naklejanej etykiety nie jest już problemem. Użytkownik w każdym momencie może wczytać dane o rurze w prosty i bezpieczny sposób za pomocą odpowiedniego urządzenia do zgrzewania albo mobilnego urządzenia do ściągania danych i zapamiętać je w cyfrowej książce rury bez jakichkolwiek błędów czy strat. RAUPROTECT z PE 100RC oferuje przy tym już dzisiaj idealną podstawę dla przyszłych zastosowań w zakresie automatycznego ściągania danych o produktach ułożonych w gruncie. Dzięki systemowi RAUPROTECT użytkownik dysponuje niezbędną rezerwą bezpieczeństwa przy wszystkich nowoczesnych metodach układania, a także przy wymagających warunkach gruntowych! RAUPROTECT z PE 100RC z niezniszczalnym, nieścieralnym i odpornym na promienie UV kodem kreskowym z kodem Traceability zgodnie z ISO lub ISO

6 1.1 Obszar obowiązywania / Normy produktów / Zastosowanie Woda pitna Obszar obowiązywania norm Poniższe informacje techniczne dotyczą rur RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA do budowy podziemnych rurociągów wody pitnej w Polsce. Dla instalacji wody pitnej obowiązują wytyczne zawarte w normie DVGW W 400, PNEN System RAUPROTECT posiada atest higieniczny PZH nr HK/W/0494/01/2007. Maksymalne dopuszczalne ciśnienia robocze uzależnione od typoszeregu SDR: Typoszereg ciśnienie robocze [bar] SDR SDR Normy produktów / techniczne warunki dostawy RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA spełnia następujące normy: PNEN DIN 8074/75 DVGW GW 335 część A2 Atest higieniczny PZH nr HK/W/0494/01/2007 Rury przeznaczone do wody pitnej poddawane są regularnej kontroli zewnętrznej i opatrzone są następującymi numerami rejestracyjnymi DVGW (w formie pełnej): Zakład produkcyjny w Brake/Niemcy d 63 : DW8136AU d 225 : DW8141AU2073 d 250 : DW8146AU Zastosowanie / wskazówki techniczne dotyczące bezpieczeństwa Przed wykorzystaniem rur RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA i należących do nich kształtek do innych celów niż transport wody pitnej, np. do transportu soków owocowych, mleka, wody mineralnej, wina itd. albo przed stosowaniem ich przy podwyższonych temperaturach, należy najpierw sprawdzić ich zdatność, względnie skonsultować się z naszym Biurem HandlowoTechnicznym. Rury RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA nie mogą być stosowane jako rury gazowe czy kanalizacyjne. Rury prowadzone do budynków muszą być zabezpieczone, minimum zgodnie z DIN 1988, aż do ich wnętrza, aby ochronić je przed rozgrzaniem i powstawaniem na nich wody kondensacyjnej. Rury RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA nie mają właściwości przewodzenia prądu i nie mogą w związku z tym być używane w celu uziemiania. Naziemna instalacja rur RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA bez specjalnych środków zabezpieczających jest niedopuszczalny. Przy takiej instalacji należy szczególnie pamiętać o tym, żeby: zabezpieczyć rury przed mechanicznym uszkodzeniem, chronić je przed promieniami UV i światłem słonecznym, uwzględnić spowodowane temperaturami zmiany długości. Poza tym zwracamy uwagę na odnośne normy, wytyczne, prospekty i inne materiały informacyjne.

7 1.1.2 Kanalizacja Obszar obowiązywania norm Poniższe informacje techniczne dotyczą rur RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA do budowy podziemnej kanalizacji ciśnieniowej w Polsce. Dla kanalizacji ciśnieniowej może zostać zastosowana norma DVGW W 400 lub PEEN Maksymalne dopuszczalne ciśnienia robocze uzależnione od typoszeregu SDR: Typoszereg ciśnienie robocze [bar] SDR SDR Zastosowanie / wskazówki techniczne dotyczące bezpieczeństwa Zastosowanie rur RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA do transportu środków przeznaczonych do spożycia nie wchodzi w rachubę. Rury RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA nie należy stosować ani do gazu, ani do wody pitnej. Rury prowadzone do budynków muszą być zabezpieczone, minimum zgodnie z DIN 1988, aż do ich wnętrza, aby ochronić je przed rozgrzaniem i powstawaniem na nich wody kondensacyjnej. Przy rosnącej temperaturze roboczej należy redukować dopuszczalne nadciśnienie robocze. Obowiązują wskazówki zawarte w DIN Rury RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA nie mają właściwości przewodzenia prądu i nie mogą w związku z tym być używane w celu uziemiania. Naziemna instalacja rur RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA bez specjalnych środków zabezpieczających jest niedopuszczalny. Przy takiej instalacji należy szczególnie pamiętać o tym, żeby: zabezpieczyć rury przed mechanicznym uszkodzeniem, chronić je przed promieniami UV i światłem słonecznym, uwzględnić zmiany długości spowodowane temperaturami. Poza tym zwracamy uwagę na odnośne normy, wytyczne, prospekty i inne materiały informacyjne. Normy produktów / techniczne warunki dostawy RAUPROTECT z PE 100RC KANALIZACJA spełnia następujące normy: PNEN DIN 8074/75 DVGW GW 335 część A2, o ile możliwa do zastosowania 7

8 1.2 tworzywo Test obciążenia punktowego wg dr Hessela Rury ciśnieniowe RAUPROTECT składają się z tworzywa PE 100RC charakterującego się właściwościami podanymi w poniższej tabeli. Spełnia ono wysokie wymagania PAS 1075 (projekt) i PE Association. Właściwości tworzywa MRS Metoda badania PE 100 PNEN ISO ,0 MPa Średnia gęstość PNEN ISO ,96 g /cm3 Wskaźnik płynięcia MFR przy 190 C / 5 kg PNEN ISO ,2 0,3 g /10 min Grupa MFR PNEN ISO Moduł E rozciąganie PNEN ISO 5272 Punktlast ok MPa Naprężenie rozciągające PNEN ISO 5272 ok. 25 MPa Naprężenie przy zerwaniu PNEN ISO 5272 ok. 38 MPa Wydłużenie przy zerwaniu Verkehrslast PNEN ISO 5272 Erdlast Symulowane obciążenie punktowe w warunkach zbliżonych do rzeczywistych Odkształcenie ścianki wewnętrznej w wyniku zewnętrznego obciążenia punktowego Verkehrslast > 350 % P obciążenie wynikające zverkehrslast ruchu drogowego Erdlast obciążenie punktowe Punktlast obciążenie wynikające zverkehrslast ruchu drogowego najwyższahöchste koncentracja Spannungsnaprężeń konzentration Hydrostatischer Innendruck, Druckstöße Wydłużenie liniowe w zakresie temperatury (0 do 70) C PNEN ok. 2 x 104 K1 Przewodność cieplna PNEN ok. 0,4 WK1 m1 Specyficzny opór powierzchniowy DIN IEC > 1012 Ω Chropowatość powierzchni rury PNEN 7524 ok. 0,007 Klasa materiału B2 PNEN zapalny normalnie ciężar gruntu Erdlast P hydrostatyczne ciśnienie wewnętrzne, Hydrostatischer nagłe wzrosty ciśnienia Innendruck, Druckstöße Obciążenie działające na ściankę rury Wyniki z laboratoriów badawczych i z praktyki Stosowanie do produkcji RAUPROTECT wysokowartościowych niesieciowanych tworzyw generacji PE 100RC, charakteryzujących się doskonałą odpornością na pęknięcia wynikające z naprężeń, w połączeniu z pełnościenną konstrukcją rury spowodowało, że system rur RAUPROTECT zarówno w badaniach laboratoryjnych, jak i w praktyce wykazuje się wyjątkowo dobrymi właściwościami. Ta wysoka jakość i bezpieczeństwo zostały sprawdzone i udowodnione w trakcie badań laboratoryjnych w niezależnych instytutach badawczych. Test akredytowany przez DAP* symuluje sytuację często występującą w praktyce w trakcie układania rurociągu nowoczesną metodą bezwykopową, w której to kamień powoduje obciążenie punktowe na rurę. Obciążenie punktowe w warunkach laboratoryjnych zostaje wywołane stalowym bolcem o średnicy 10. W celu przyspieszenia efektu badanie prowadzone jest w podwyższonej temperaturze (80 C) i przy użyciu zwilżacza (Akropal N 100 albo NM 5). Rury zostają jednocześnie poddane ciśnieniu wewnętrznemu (naprężenie próbne 4 MPa). Mierzony jest czas do momentu wystąpienia pęknięć naprężeniowych oraz do pęknięcia rury spowodowanego tym naprężeniem. W ten sposób potwierdzona została wyjątkowa odporność systemu rur RAUPROTECT z PE 100RC na obciążenia punktowe i wysoka wytrzymałość na występowanie pęknięć naprężeniowych. *Niemiecki System Akredytowania Testów 8 Erdlast

9 Materiał PE 100RC zapewnia w sytuacji zewnętrznych obciążeń punktowych konieczną ochronę przed tworzeniem się pęknięć naprężeniowych. Obecnie stawiane wymagania pod względem pęknięć wobec rur kładzionych bez podsypki piaskowej zostają spełnione przez rury RAUPROTECT z PE 100RC. Czas żywotności w teście FNCT Temperatura: 80 C Napięcie: 4 N/2 Zwilżacz: 2 % Arkopal N h > h h Czas żywotności w próbach obciążenia Temperatura: 80 C Napięcie: 4 N/2 Zwilżacz: 2 % Arkopal N h > h* h 100 h h 10 h h 1h h PE 63 PE 63 PE 80 PE 80 PE 100 PE 100 RAUPROTECT PE 100RC Wyniki testu FNCT przy różnych tworzywach: standard PE 100 > 300 h, rura z właściwościami ochronnymi bez podsypki piaskowej wg dr Hassela > h (źródło: 3R International 6/2001, RAUPROTECT z PE 100RC > h (bez uwzględnienia starzenia cieplnego) h h 0 PE 63 PE 80 PE 100 RAUPROTECT PE 100RC * bez uwzględnienia starzenia cieplnego Wynik badania na obciążenie punktowe wg dr Hessela FNCT ( Full Notch Creep Test ) wg normy PNEN , DVS załącznik 2 Za pomocą tego wypróbowanego od lat testu można dobitnie zilustrować stały proces rozwoju tworzywa PE. F F Najpierw produkuje się określoną normami próbkę do badań o wymiarach 10 x 10 x 100. Następnie próbka ta zostaje nacięta w formie perforacji prostopadłych do osi podłużnej. Próbka jest poddawana rozciąganiu jednoosiowemu ze stałym obciążeniem aż do pęknięcia. Odbywa się to w kąpieli wodnej z dodatkiem zwilżacza (Akropal N 100 albo NM 5) i w podwyższonej temperaturze wody (80 C). ACT ( Accelerated Creep Test ) wg dr Hassela Test ten, analogicznie do testu FNCT, prowadzony jest w bardzo agresywnym zwilżaczu NM 5 przy podwyższonej temperaturze i skraca w porównaniu do zwilżacza Akropal N 100 interwał czasu do momentu złamania przynajmniej o współczynnik 4. Dzięki temu przy nowoczesnych, wysokowartościowych tworzywach PE 100RC można osiągnąć skrócenie czasu potrzebnego do sprawdzenia odporności na powolny przyrost rys. Do produkcji RAUPROTECT stosuje się najlepsze z istniejących obecnie nieusieciowane tworzywo PE 100RC. Przewyższa ono wyraźnie długim okresem żywotności badane w teście ACT tworzywo PE 100. W ten sposób osiągnięty został najwyższy poziom bezpieczeństwa. Czas żywotności w teście ACT Temperatura: 90 C Napięcie: 4 N/2 Zwilżacz: 2 % NM h h (zmierzone) h h Próbka do badań FNCT Publikowane w literaturze wyniki testów potwierdzają, że dalszemu rozwojowi tworzyw PE towarzyszy zawsze poprawa wytrzymałości na naprężenia wywołane nacięciem. Do produkcji systemu rur RAUPROTECT używa się najlepszego obecnie, wysokowartościowego tworzywa nieusieciowanego PE nowej generacji (PE 100RC). Dzięki temu system rur RAUPROTECT zapewnia optymalną ochronę przed obciążeniami punktowymi, inicjacją i powolną propagacją rys oraz zewnętrznymi uszkodzeniami. 500 h Minimalne Mindestwymagania anforderung wg PAS 1075 laut PAS 1075 (Projekt) 320 h <1h 16 h PE 80 PE 100 (Entwurf) 0 RAUPROTECT RAUPROTECT PEPE100RC aus 100RC Wyniki ATC dla różnych tworzyw (bez uwzględnienia starzenia cieplnego) 9

10 1.3 oznakowanie Rury RAUPROTECT z PE 100RC są znakowane w odstępach 1 m w sposób następujący: Producent REHAU Typ rury RAUPROTECT z PE 100RC Zakres zastosowania np. woda pitna Materiał PE 100 Symbol recyklingu Norma CEN np. PNEN Cyfra kontrolna REHAU np Numer artykułu REHAU kod kreskowy Średnica zewn. x grubość ścianki np. 110 x 10 SDR np. SDR 11 Tolerancja średnicy wg ISO stopień B Miejsce produkcji np. bra Numer maszyny np. M13 Data produkcji (dzień/miesiąc/rok) np Rejestracja DVGW (forma skrócona) Norma DIN np. DVGWAU2075 DIN 8074/75 maks. ciśnienie robocze np. PN 16 Współczynnik bezpieczeństwa np. C = 1,25 Ewentualnie inne zezwolenia wg potrzeby Ilość metrów bieżących (tylko w zwojach) 1) TraceabilityCode wg ISO ) np kod kreskowy 40 cyfr Dane o metrach bieżących należy rozumieć jako wskaźnik Przykład oznakowania: RAUPROTECT aus PE 100RC Trinkwasser REHAU RAUPROTECT aus PE 100RC TRINKWASSER PE 100 DIN EN x 10 SDR 11 Grad B bra M DVGWAU2075 DIN 8074/75 PN 16 C = 1,

11 Planowanie i montaż Wskazówki dotyczące planowania Transport Przed załadunkiem rur na ciężarówkę należy oczyścić powierzchnię ładunkową. Musi być ona gładka, pozbawiona wystających gwoździ, śrub lub innych ostrych przedmiotów. Wszystkie rury powinny leżeć na całej swojej długości i nie wystawać za powierzchnię ładunkową. Należy zabezpieczyć je przed osuwaniem. Przy załadunku i rozładunku nie należy ciągnąć rur po ostrych krawędziach i po ziemi. Wysokość stosu rur nie może przekraczać 1 m. Stos należy zabezpieczyć przed stoczeniem (niebezpieczeństwo wypadku)! max. 1 m Wymaganie fachowe wobec wykonawcy W trakcie prac montażowych należy przestrzegać między innymi przepisów związków zawodowych, inspektora pracy, przepisów ruchu drogowego i ogólnych przepisów technicznych dotyczących usług budowlanych VOB część C wg DIN 18300, DIN i DIN oraz polskich przepisów BHP i WTWIO COBRTI INSTAL, Zeszyt nr 3. Firmy wykonujące prace montażowe muszą wykazać się odpowiednimi uprawnieniami. Firma uchodzi za posiadającą kwalifikacje, jeżeli przedstawi zaświadczenie DVGW zgodnie z normą DVGW GW 301 względnie GW 331. Przy planowaniu, konstruowaniu, prowadzeniu budowy, sprawdzaniu ciśnienia i uruchomianiu należy uwzględniać wymagania obowiązujących reguł DVGW i wytycznych, np. G 472, W 400, DWAA116, KRV instrukcja montażu. Szczególną uwagę należy zwrócić na realizację wytycznych EG 96/57/EWG i rozporządzeń dotyczących placów budowy. 1.4 Stos rur zabezpieczyć po boku, max. wysokość 1 m Zwoje rur muszą leżeć, nie należy ich też kłaść jeden na drugim. Powierzchnia składowania musi być wolna od kamieni. Zwoje składowane na stojąco muszą być zabezpieczone przed przewróceniem (niebezpieczeństwo wypadku)! Rury i inne elementy rurociągu należy tak składować, aby ich wnętrza nie uległy zabrudzeniu. W związku z tym zatyczki rur należy usunąć dopiero bezpośrednio przed wbudowaniem. Należy unikać kontaktu rur z olejami, tłuszczami, farbami itp. (patrz DIN 8075 załącznik 1). Składowanie Składowanie rur z RAUPE poddanych działaniu promieni słonecznych jest ograniczone czasowo. Doświadczenie uczy, że w Europie Środkowej można je przechowywać na świeżym powietrzu bez wpływu na ich cechy wytrzymałościowe tylko dwa lata. W przypadku okresów dłuższych lub w rejonach o większym nasłonecznieniu, np. nad morzem, w krajach południowych lub powyżej 1500 m, konieczna jest ochrona przed słońcem. Przy okrywaniu rur i kształtek plandekami należy zadbać o dobrą wentylację, aby nie dopuścić do nadmiernego nagromadzenia się ciepłego powietrza, a tym samym do powstania zniekształceń. W warunkach ochrony rur przed światłem słonecznym nie ma ograniczeń czasowych dla ich składowania. Plac, na którym przechowuje się rury, musi być równy i umożliwiać kładzenie rur na całej ich długości. Rury nie mogą leżeć na kamieniach i przedmiotach o ostrych krawędziach. Elementy uszczelniające muszą być składowane w chłodnym miejscu i chronione przed słońcem. 11

12 1.4.2 Wskazówki dotyczące montażu Prace ziemne Wykonując prace ziemne i montażowe, należy przestrzegać wymogów WTWIO COBRTI INSTAL, Zeszyt nr 3, PNEN 1046 oraz DVGW G 472 względnie W 400. Przy wykopywaniu rowu przeznaczonego do układania rur RAUPROTECT z PE 100RC nie jest wymagane wykonanie jakiejś szczególnej podpory. Zmniejszenie elastyczności w niższych temperaturach powoduje, że rury w temperaturach zbliżonych do puktu zamarzania nie dają się już tak łatwo odwijać i układać. Zadanie może ułatwić składowanie zwojów w ogrzewanej hali lub namiocie przez parę godzin bezpośrednio przed montażem. Można też ogrzać rury, przepuszczając przez nie ciepłe powietrze. Należy przy tym pamiętać, aby wnętrze rury nie zostały zabrudzone. Testowanie rur i innych części rurociągu Zgodnie z regułą DVGW G 472 względnie W 400 wszystkie części rurociągu przed ich położeniem należy poddać sprawdzeniu pod kątem ewentualnych szkód powstałych w czasie transportu i składowania. Rury z rowkami, zadrapaniami lub zdrapaniami powierzchni głębszymi niż 20% grubości ścianki nie nadają się do montażu. Technika zgniatania W trakcie prac łączeniowych i reparacyjnych zgodnie z normą DVGW GW 322 dopuszczalne jest odcięcie dopływu cieczy do rur z PE za pomocą techniki zgniatania. Istnieją praktyczne doświadczenia w tym zakresie dla rur o średnicy do 160 i grubości ścinki do 10. Dane te dotyczą także rur RAUPROTECT z PE 100RC. Odstęp między miejscem zgniecenia a następnym złączem rury musi wynosić przynajmniej 5 x d. Odstęp między nowym a wcześniejszym miejscem zgniecenia minimum 6 x d. Specyfika pracy ze zwojami rur Przy odwijaniu rur z bębna lub zwoju należy pamiętać, że rury przy usuwaniu wiązań mogą sprężynować. Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności, ponieważ szczególnie przy odwiązywaniu rur o większych przekrojach mogą zostać wyzwolone znaczne siły (niebezpieczeństwo wypadku)! Odwijając rurę, należy również zwrócić uwagę, żeby się nie skręciła, co mogłoby prowadzić do powstania załamań. Minimalny promień gięcia Wysoka elastyczność rur, zarówno prostych jak i tych w zwoju, umożliwia ich proste i szybkie montowanie. Gięcie umożliwia ominięcie drobnych przeszkód i zmianę kierunku w wykopie bez stosowania kształtek. Pamiętać jednak należy o minimalnym promieniu gięcia zależnym od temperatury rury, przedstawionym w poniższej tabelce: 12 Temperatura układania 20 C Minimalny promień gięcia R 20 x d 10 C 35 x d 0 C 50 x d Przycinanie długości Rury przycinane są na odpowiednią długość za pomocą nożyc do rur lub piły o drobnych zębach. Należy zwrócić uwagę, żeby przycinana rura była wolna od naprężeń. Jeżeli tak nie jest, należy umocować ją po obu stronach tak, aby nie doszło do sprężynującego odbicia (niebezpieczeństwo wypadku)! W praktyce jest często tak, że nie da się przy przycinaniu rur uniknąć naprężeń zginających. Przy zastosowaniu piły obciążenie uderzeniowe spowodowane jej zębami może doprowadzić w przypadku rur grubościennych (szczególnie przy grubości powyżej 10 ) do pęknięcia kruchego. Nie jest to wadą, lecz właściwością tworzywa. W takim wypadku należy rurę, wolną od naprężeń, przyciąć jeszcze raz. Należy zwrócić uwagę, żeby cięcia przebiegały pionowo do osi rury. Przy piłowaniu powinno używać się jednej skrzynki uciosowej. Zadziory i nierówności należy usunąć za pomocą noża wygładzającego, skrobaka lub innego podobnego narzędzia.

13 Przy przycinaniu rur należy pamiętać o spowodowanych temperaturą zmianach długości, przedstawionych w punkcie Dla przykładu: jeżeli przycięta zostanie leżąca na słońcu w temperaturze 40 C rura o długości 10 m, to po umieszczeniu jej w wykopie o temperaturze 10 C w wyniku ochłodzenia skurczy się ona o ok. 60. Przy swobodnym układaniu rur, np. w rurze ochronnej, w wyniku zależnego od temperatury kurczenia się czy wydłużania rury powstają w punktach stałych siły rozciągające. Trzeba więc planując długość całkowitą rurociągu, uwzględnić panujące temperatury. Technika łączenia oskrobać rurę skrobakiem złączka głębokość wpustu rura miejsce spojenia Uwagi ogólne Możliwe są następujące techniki łączenia: doczołowe zgrzewanie elementami grzejnymi (HS) zgrzewanie za pomocą złączek elektrooporowych (HM) mechaniczne łączenie dostępnymi w handlu złączkami zaciskowymi, śrubowymi, wtykowymi Zgrzewanie Zgrzewanie rur RAUPROTECT z PE 100RC musi odbywać się zgodnie z wytycznymi DVS Mają one, tak samo jak rury z PE 100, właściwości umożliwiające zgrzewanie. Doczołowe zgrzewanie elementami grzejnymi (HS) Dzięki tej metodzie można rury RAUPROTECT z PE 100RC zgrzewać ze sobą lub z rurami PEHD. W tym celu końcówki rury rozgrzewane są elementami grzejnymi i poprzez ściskanie czołowo łączone. element grzewczy rura powierzchnia łączenia rura Przygotowanie rur RAUPROTECT z PE 100RC do zgrzewania elektrooporowego Przygotowania do zgrzewania mają ogromne znaczenie dla jakości spoiny. Stąd konieczność działania zgodnie z instrukcjami wytwórców kształtek. Zgodnie z zaleceniami DVS zacząć należy od usunięcia grubszych zabrudzeń. Następnie za pomocą odpowiedniego urządzenia do obróbki okrawać jednorazowo z powierzchni zewnętrznej rury warstwę o grubości ok. 0,2. W przeciwieństwie do konwencjonalnych rur ciśnieniowych z PE 80 lub PE 100 rury RAUPROTECT z PE 100RC posiadają oznakowanie, które zawiera z jednej strony tekst niezaszyfrowany, a z drugiej kod Traceability służący do pełnej kontroli nad ułożonymi rurami Najpopularniejsze urządzenia do obróbki okrawającej kierują się z reguły zewnętrznym konturem opracowywanej rury. Z tego powodu może powstać w rejonie sygnowania lekka nieciągłość, która jednak nie ma znaczenia dla trwałości złącza. Po jednorazowym okrawaniu należy za pomocą noża wygładzającego usunąć istniejące ewentualnie pasma! Mechaniczne łączenie dostępnymi w handlu złączkami zaciskowymi, śrubowymi, wciskowymi Rury RAUPROTECT z PE 100RC mogą być łączone dostępnymi w handlu złączkami zaciskowymi, skręcanymi i wciskowymi. Przy montażu należy przestrzegać instrukcji producentów danych kształtek. Zgrzewanie za pomocą złączek elektrooporowych Rury RAUPROTECT z PE 100RC można zgrzewać elektrooporowo za pomocą dostępnych w handlu specjalnych złączek wyposażonych w zatopiony przewód elektryczny. Przy montażu złączy należy kierować się instrukcją producenta. Prąd elektryczny przepływający przez przewody powoduje roztopienie polimeru i stopienie złączki z rurą. 13

14 1.4.5 Kontrola ciśnienia Rozruch Rozruch rurociągu może nastąpić dopiero po przeprowadzeniu dokładnej kontroli ciśnienia zgodnie z wytycznymi WTWIO COBRTI INSTAL Zeszyt nr 3, DVGW G 472 względnie G 469 i równoczesnym przestrzeganiem wskazań w PNEN dla gazu, czy W 400 dla wody. Aby uniknąć zbyt dużego nakładu pracy w celu znalezienia ewentualnych nieszczelności i ich usunięciu, należy wybrać rozsądną długość badanego odcinka rury. Ponadto rurociąg powinno się przykryć tylko w stopniu koniecznym do wykluczenia wpływu temperatury na wynik kontroli ciśnienia. Powinien pozostać możliwie swobodny dostęp do złączy. W przypadku rur RAUPROTECT z PE 100RC przeznaczonych do gazu bezpośrednio przed wpuszczeniem do nich gazu należy się upewnić, czy wszystkie podłączenia są zamknięte. Następnie przy uwzględnieniu odpowiednich przepisów należy rurociąg odpowietrzyć (patrz reguły DVGW G 465) Ochrona części metalowych przed korozją Przy wykonaniu połączeń mechanicznych lub połączeń przy wykorzystaniu złączek elektrooporowych, w rurociągu w czasie cięcia nie mogą istnieć naprężenia i nie może on być pod ciśnieniem. Aby uniknąć ciśnienia, można zastosować pęcherz zamykający lub zablokować rurociąg. Urządzenie odpowietrzające (np. nawiertka) gwarantuje, że gazy w trakcie prac łączeniowych nie spowodują powstania ciśnienia wewnętrznego. Gorące i zawierające rozpuszczalnik masy antykorozyjne nie powinny mieć styczności z rurami. Stosując zawierające tłuszcz środki uszczelniające i ochronne, należy pamiętać o nieprzepuszczającej tłuszczu otulinie chroniącej rury przed bezpośrednim kontaktem z nimi. Należy każdorazowo zapoznać się z instrukcjami producenta dotyczącymi obróbki, szczególnie odnośnie reakcji rur PE 100 na środki antykorozyjne. Naniesienie farby na rury przeznaczone do wody pitnej, zawierającej np. bitum, może prowadzić do pogorszenia właściwości zapachowych i smakowych wody. Zabiegi związane z ochroną przed korozją należy przeprowadzić po kontroli ciśnienia Wypełnienie wykopu Przy montażu rur RAUPROTECT z PE 100RC do wypełniania wykopu w strefie rurociągu można używać materiał o dowolnym uziarnieniu i kształcie ziaren. Jeżeli temperatura rurociągu w skutek bezpośredniego działania słońca jest dużo wyższa od temperatury panującej w wykopie, rurociąg należy przed ostatecznym wypełnieniem rowu lekko pokryć. Ostateczne wypełnienie wykopu należy wykonać zgodnie z normami obowiązującymi w budownictwie podziemnym. Dla rurociągów wody pitnej obowiązują przepisy DVGW W 291 (A). Rury przed rozruchem należy wyczyścić i przepłukać Dodatkowy montaż części rurociągu Wydłużenie liniowe pod wpływem temperatury Wydłużenie liniowe rur RAUPROTECT z PE 100RC, powstałe w wyniku wahnięć temperatury, są znacznie większe niż w przypadku rur metalowych. Wyliczając zmiany długości L należy uwzględnić: panujące w trakcie montażu temeratury (T1) przypuszczalnie najniższe i najwyższe temperatury ścianek rur w czasie pracy urządzenia (T2) współczynnik rozszerzalności liniowej α = 2,0 x 104 K1 Przykład obliczenia: L [m] = L [m] x T [K] x α [104 K1] z T = T2 T1 [K] Różnica temperatur do temperatury montażu długość rury 10 m temperatura przy montażu + 15 C przypuszczalnie najniższa temperatura ścianki rury + 5 C 10 K przypuszczalnie najwyższa temperatura ścianki rury + 20 C 5K Przypuszczalnie największe obkurczenie ΔL1 = 10 m x 10 K x 2,0 x 104 K1 = 20 Przypuszczalnie największe wydłużenie ΔL2 = 10 m x 5 K x 2,0 x 104 K1 = 10 14

15 program dostaw rury RAUPROTECT PE 100RC woda pitna 1.5 SDR 17 Ciśnienie robocze 10 bar przy C1) = 1,25 / ciśnienie robocze 7,8 bar przy C1) = 1,6 z numerem rejestracyjnym dla d 75 Nr artykułu d s Waga Nr artykułu Cena 12 m odcinki kg/m 100 m zwoje PLN/m proste Wymiary wg DIN 8074 oraz PNEN Ciężary wg tabeli KRV, Stan marzec 2008 Z numerem rejestracyjnym DVGW Kolor rury: RAL 9004 czarny Kolor pasków: RAL 5005 niebieski s d 1) 63 3,8 0, , , ,5 1, , , ,4 1, , , ,6 2, , , ,4 2, , , ,3 3, , ,5 4, , ,7 5, , ,9 7, , ,4 9, , ,8 11, , ,6 13, , ,7 17, , ,1 22, , ,7 28, ,00 C = współczynnik bezpieczeństwa Inne długości lub wymiary na zapytanie SDR 11 Ciśnienie robocze 16 bar przy C1) = 1,25 / ciśnienie robocze 12,5 bar przy C1) = 1,6 z numerem rejestracyjnym Nr artykułu d s Waga Nr artykułu Cena 12 m odcinki kg/m 100 m zwoje PLN/m proste 1) Cena PLN/m Cena PLN/m 63 5,8 1, , , ,8 1, , , ,2 2, , , , , , ,4 4, , , ,7 5, , , ,6 6, , , ,4 8, , , ,2 10, , ,5 13, , ,7 16, , ,4 20, , ,6 25, , ,2 32, , ,3 41, ,00 C = współczynnik bezpieczeństwa Inne długości lub wymiary na zapytanie 15

16 1.5.2 RAUPROTECT PE 100RC KANALIZACJA SDR 17 Ciśnienie robocze 10 bar przy C1) = 1,25 / ciśnienie robocze 7,8 bar przy C1) = 1,6 Nr artykułu d s Waga Nr artykułu Cena 12 m odcinki kg/m 100 m zwoje PLN/m proste Wymiary wg DIN 8074 oraz PNEN Ciężary wg tabeli KRV, Stan marzec 2008 Zabezpieczenie jakości i badania na podstawie reguły DVGW GW 335A2 Kolor rury: RAL 9004 czarny Kolor pasków: zielony s Cena PLN/m 63 3,8 0, , , ,5 1, , , ,4 1, , , ,6 2, , , ,4 2, , , ,3 3, , ,5 4, , ,7 5, , ,9 7, , ,4 9, , ,8 11, , ,6 13, , ,7 17, , ,1 22, , ,7 28, ,00 C = współczynnik bezpieczeństwa Inne długości lub wymiary na zapytanie 1) SDR 11 Ciśnienie robocze 10 bar przy C1) = 1,25 / ciśnienie robocze 12,5 bar przy C1) = 1,6 Nr artykułu d s Waga Nr artykułu Cena 12 m odcinki kg/m 100 m zwoje PLN/m proste d 63 5,8 1, , , ,8 1, , , ,2 2, , , , , , ,4 4, , , ,7 5, , , ,6 6, , , ,4 8, , , ,2 10, , ,5 13, , ,7 16, , ,4 20, , ,6 25, , ,2 32, , ,3 41, ,00 C = współczynnik bezpieczeństwa Inne długości lub wymiary na zapytanie 1) 16 Cena PLN/m

17 1.5.3 Forma dostawy Zwoje Długość standardowa: 100 m Wszystkie końcówki rury są zabezpieczone zatyczkami. W ramach drewnianych Długość standardowa: 12 m Wszystkie końcówki rury są zabezpieczone zatyczkami. Inne formy dostawy na zapytanie SDR 17 d Ø wewnętrzna ok. m Ø zewnętrzna ok. m Szerokość ok. m Waga ok. kg 63 1,50 2,05 0, ,50 2,00 0, ,40 2,90 0, ,40 3,00 0, ,30 3,00 0, d Ø wewnętrzna ok. m Ø zewnętrzna ok. m Szerokość ok. m Waga ok. kg 63 1,50 2,05 0, ,50 2,00 0, ,75 2,50 0, ,40 3,00 0, ,30 3,00 0, ,35 3,00 0, ,35 3,00 1, ,35 3,00 1, SDR 11 RAUPROTECT z PE 100RC WODA PITNA I KANALIZACJA d Wysokość Szerokość ok. ok. Zawartość sztuk

18 1.5.4 Specyfikacja techniczna RAUPROTECT PE 100RC WODA PITNA System pełnościennych rur ciśnieniowych odpornych na obciążenia punktowe, wykonanych z PE 100RC (resistant to crack = odporne na pęknięcia) z naniesioną laserem, odporną na ścieranie, trwałą sygnaturą zawierającą opis oraz kod Traceability wg ISO System przeznaczony jest do układania sieci ciśnieniowych do wody pitnej bez podsypki piaskowej oraz spełnia wymagania normy PNEN 12201, DIN 8074/75 i reguł DVGW GW 335A2. Materiał: PE 100RC zgodnie z PE Association Grupa współczynnika płynięcia: 003 Kolor rury: czarny (RAL 9004) Kolor sygnowania: sygnalizacyjny niebieski (RAL 5005) Materiał PE 100RC wysoce odporny na tworzenie się spękań naprężeniowych wysoce odporny na powolny wzrost pęknięć Materiał PE 100RC zapewnia optymalną ochronę rur przed obciążeniami punktowymi, inicjacją pęknięć i powolnym wzrostem pęknięć. Właściwości rury udowodnione badaniem obciążenia punktowego wg dr. Hassela: (80 C / 4 MPa / 2 % NM 5) ponad h* lub (80 C / 4 MPa / 2 % ARKOPAL N 100) ponad h* (* bez uwzględnienia termicznego starzenia się) Dla porównania: minimalne wymaganie przy badaniu w ARKOPAL N 100 (80 C / 4 MPa / 2 % ARKOPAL N 100) przynajmniej h Dzięki temu RAUPROTECT PE 100RC do wody pitnej nadaje się szczególnie do: charakteryzującej się niskimi kosztami technologii montażu bez podsypki piaskowej technologii bezwykopowej, np. płużenia, wiercenia, wiercenia płuczkowego, reliningu, itp. wszystkich klas gruntu (od 1 do 7) 18 Nadaje się też do stosowania tradycyjnych technik zgrzewania, takich jak np.: zgrzewanie doczołowe i zgrzewanie przy wykorzystaniu kształtek elektrooporowych. Trwały pasek sygnujący na zewnętrznej stronie rury służy do bezpiecznego odczytu informacji. Sygnowanie wykonane za pomocą nowoczesnej technologii laserowej jest odporne na ścieranie i trwałe oraz zawiera obok zwykłego opisu tekstowego kod Traceability zgodnie z ISO , zapewniający możliwość śledzenia każdego metra rury (REHAU Quality System RQS). Gwarancja jakości, badania i kontrola w ramach niezależnego od producenta nadzoru technicznego zgodnie z regułami DVGW GW 335A2. Dopuszczenie: DVGW: DVGWAU2072: da 63 DVGWAU2073: 75 da 225 DVGWAU2074: da 250 Fachowe układanie zgodnie z normami PNEN, DIN oraz właściwymi wytycznymi.

19 RAUPROTECT PE 100RC KANALIZACJA System pełnościennych rur ciśnieniowych odpornych na obciążenia punktowe, wykonanych z PE 100RC (resistant to crack = odporne na pęknięcia) z naniesioną laserem, odporną na ścieranie, trwałą sygnaturą zawierającą opis oraz kod Traceability wg ISO System przeznaczony jest do układania sieci ciśnieniowych do kanalizacji sanitarnej bez podsypki piaskowej oraz spełnia wymagania normy PNEN oraz DIN 8074/75. Materiał: PE 100RC zgodnie z PE Association Grupa współczynnika płynięcia: 003 Kolor rury: czarny (RAL 9004) Kolor sygnowania: zielony Materiał PE 100RC wysoce odporny na tworzenie się spękań naprężeniowych wysoce odporny na powolny wzrost pęknięć Nadaje się też do stosowania tradycyjnych technik zgrzewania, takich jak np.: zgrzewanie doczołowe i zgrzewanie przy wykorzystaniu kształtek elektrooporowych. Trwały pasek sygnujący na zewnętrznej stronie rury służy do bezpiecznego odczytu informacji. Sygnowanie wykonane za pomocą nowoczesnej technologii laserowej jest odporne na ścieranie i trwałe oraz zawiera obok zwykłego opisu tekstowego kod Traceability zgodnie z ISO , zapewniający możliwość śledzenia każdego metra rury (REHAU Quality System RQS). Gwarancja jakości oraz badania w oparciu o reguły DVGW GW 335A2. Fachowe układanie zgodnie z normami PNEN, DIN oraz właściwymi wytycznymi. Materiał PE 100RC zapewnia optymalną ochronę rur przed obciążeniami punktowymi, inicjacją pęknięć i powolnym wzrostem pęknięć. Właściwości rury udowodnione badaniem obciążenia punktowego wg dr. Hassela: (80 C / 4 MPa / 2 % NM 5) ponad h* lub (80 C / 4 MPa / 2 % ARKOPAL N 100) ponad h* (* bez uwzględnienia termicznego starzenia się) Dla porównania: minimalne wymaganie przy badaniu w ARKOPAL N 100 (80 C / 4 MPa / 2 % ARKOPAL N 100) przynajmniej h Dzięki temu RAUPROTECT PE 100RC do kanalizacji nadaje się szczególnie do: charakteryzującej się niskimi kosztami technologii montażu bez podsypki piaskowej technologii bezwykopowej, np. płużenia, wiercenia, wiercenia płuczkowego, reliningu, itp. wszystkich klas gruntu (od 1 do 7) 19

20 Wymagania dotyczącze płatności: Od dnia r. zamówienia o łącznej wartości powyżej 7.500,00 PLN netto dostawa gratis. W przypadku zamówień ekspresowych oraz zamówień o niższej wartości niż 7.500,00 PLN netto koszty transportu ponosi zamawiający. Termin dostawy: Na zapytanie. Najmniejsza wartość zamówienia: 1.000,00 PLN wartości wyrobów netto. Dla uzyskania tej wartości można łączyć inne artykuły ze standardowej oferty REHAU. Przy wartości poniżej 1.000,00 PLN netto mogą zostać doliczone koszty manipulacyjne w wysokości 200,00 PLN. Projektowanie i montaż: Prosimy korzystać każdorazowo z aktualnych informacji technicznych. Informacje te można otrzymać w najbliższym Biurze HandlowoTechnicznym REHAU. Ceny: Wszystkie ceny podano bez podatku VAT. Cennik oraz informacje w nim zawarte nie stanowią oferty w rozumieniu prawa. Wraz z niniejszym cennikiem unieważnieniu ulegają wszystkie jego wcześniejsze wersje. Firma REHAU nie ponosi odpowiedzialności za błędy wynikające z druku. Producent zastrzega sobie prawo dokonywania w dowolnym czasie i bez uprzedzenia zmian cen oraz parametrów technicznych produktów. Dostawa i fakturowanie odbywają się zgodnie ze znanymi Państwu warunkami dostaw i płatności REHAU. W razie konieczności mogą one zostać Państwu dostarczone. Wszelkie wymiary i wagi są wartościami przybliżonymi. Zastrzegamy sobie prawo do zmian technicznych. Określenie artykułów: Dla jednoznacznego określenia artykułu, na zamówieniu wymagane jest podanie numeru katalogowego i nazwy artykułu. Niniejszy dokument jest chroniony przez prawo autorskie. Powstałe w ten sposób prawa, w szczególności prawo do tłumaczenia, przedruku, pobierania rysunków, przesyłania drogą radiową, powielania na drodze fotomechanicznej lub podobnej, a także zapisywania danych w formie elektronicznej są zastrzeżone. Biura HandlowoTechniczne REHAU Gliwice: Gliwice ul. Jana Gutenberga 24 tel fax gliwice@rehau.com Poznań: Przeźmierowo k. Poznania Baranowo, ul. Poznańska 1 A tel fax poznan@rehau.com Warszawa: Warszawa ul. Wenecka 12 tel fax warszawa@rehau.com REHAU Sp. z o.o. NIP Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego; nr KRS Kapitał zakładowy: ,00 zł REHAU A11050 PL