Podatki w farmacji. w latach

Transkrypt

1

2 Prawo w praktyce Podatki w farmacji w latach Przegląd interpretacji Ministra Finansów oraz orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawach podatkowych dotyczących branży farmaceutycznej w latach Opracowanie Monika Poteraj, Marcin Matyka wydanie 1

3 Spis treści Spis treści Spis treści Od Autorów Rozdział 1. Badania kliniczne a podatek VAT Rozdział 2. Szkolenia dla lekarzy stawka VAT Rozdział 3. Nieodpłatne wydanie towarów a podatek VAT Rozdział 4. Wybrane transakcje specyficzne dla branży farmaceutycznej na gruncie podatku VAT Rozdział 5. Premie pieniężne, rabaty i bonifikaty na gruncie podatku VAT Rozdział 6. Premie pieniężne, rabaty i bonifikaty na gruncie podatków dochodowych Rozdział 7. Stawka VAT przy imporcie i sprzedaży substancji lub produktów leczniczych Rozdział 8. Wydatki na gastronomię, catering i darowizny jako koszt uzyskania przychodów Rozdział 9. Wydatki na wybrane działania reklamowe jako koszt uzyskania przychodów Rozdział 10. Wydatki związane z rejestracją i dopuszczeniem leków do obrotu jako koszt uzyskania przychodów Rozdział 11. Ceny transferowe Rozdział 12. Leki refundowane Rozdział 13. Próbki Rozdział 14. Przekazywanie świadczeń osobom fizycznym skutki na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych Rozdział 15. Rozliczenia z uczestnikami badań klinicznych skutki na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych Rozdział 16. Rozliczenia z pracownikami (w tym z przedstawicielami medycznymi) skutki na gruncie podatków dochodowych 178 Rozdział 17. Alkohol etylowy do wytwarzania produktów leczniczych a podatek akcyzowy

4 Od Autorów Od Autorów Od Autorów Mamy przyjemność zaprezentować P.T. Czytelnikom podsumowanie najważniejszych interpretacji Ministra Finansów oraz orzecznictwa sądowego dotyczącego zagadnień podatkowych dotyczących branży farmaceutycznej, które zostały wydane w ciągu ostatnich sześciu lat (tj. w latach ). Niniejsza publikacja jest zbiorem wybranych, najciekawszych interpretacji wydanych przez izby skarbowe z upoważnienia Ministra Finansów oraz wyroków sądów administracyjnych w sprawach podatkowych. Zamieszczone zostały w niej informacje na temat zagadnień budzących według autorów, a także podatników największe wątpliwości oraz kwestii będących najczęściej przedmiotem zapytań, np. w związku ze zmianą przepisów. Zgromadzony w tej książce materiał jest wynikiem naszych cyklicznych spotkań z przedstawicielami branży farmaceutycznej w ciągu ostatnich sześciu lat, podczas których omawialiśmy najbardziej interesujące i ważne dla branży zagadnienia podatkowe poruszane w interpretacjach Ministra Finansów i orzeczeniach sądów administracyjnych. Pragniemy podkreślić, że z wieloma twierdzeniami organów skarbowych się nie zgadzamy. Niemniej jednak uważamy i z tą myślą kierujemy do Czytelników naszą publikację że przegląd aktualnej linii orzecznictwa organów skarbowych, a także zachodzących w niej zmian jest cennym źródłem informacji dla osób zajmujących się lub zarządzających rozliczeniami podatkowymi w przedsiębiorstwach z branży farmaceutycznej. Na podstawie zebranego przez nas materiału przedsiębiorcy działający w tej branży mogą ocenić, czy istnieje

5 8 Od Autorów u nich obszar do optymalizacji podatkowej lub też źródło potencjalnego zagrożenia oraz jak minimalizować ewentualne ryzyko. W niniejszej zbiorczej publikacji postanowiliśmy przedstawić interpretacje i orzeczenia, które pojawiały się w ciągu ostatnich sześciu lat. W naszej opinii takie zbiorcze podsumowanie nie tylko pozwoli Czytelnikom zapoznać się z bieżącym podejściem władz skarbowych i sądów orzekających w sprawach podatkowych w branży farmaceutycznej, lecz także będzie okazją do oceny, jak praktyka władz skarbowych i orzecznictwo sądowe w odniesieniu do tych zagadnień zmieniały się w czasie. W tym miejscu warto szczególnie podkreślić zmieniającą się praktykę władz skarbowych. Bardzo często zmiana ta wynikała z odmiennej interpretacji danego przepisu, podczas gdy samo jego brzmienie pozostawało niezmienione. Przykładem takiego zagadnienia, w odniesieniu do którego praktyka zmieniała się znacząco, mimo iż nie zmieniały się same przepisy, jest możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na catering oraz gastronomię podczas spotkań promocyjnych z osobami uprawnionymi do wystawiania recept. Co więcej, w praktyce często spotkać się można z odmiennym stosowaniem tego samego przepisu przez różne izby skarbowe (choć wszystkie wydają interpretacje w imieniu Ministra Finansów), a także przez sądy orzekające w sprawach podatkowych. Biorąc pod uwagę pięcioletni, a w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych nawet sześcioletni okres przedawnienia zobowiązań podatkowych, warto spojrzeć wstecz na rozliczenia podatkowe przedsiębiorstwa i ocenić, jaka praktyka była prezentowana przez władze skarbowe w przeszłości, a jaka dominuje obecnie. Jeśli mimo niezmienionych przepisów praktyka władz skarbowych zmieniała się na przestrzeni lat, może się okazać, że w trakcie kontroli podatkowej za lata ubiegłe władze skarbowe zakwestionują stosowane wówczas podejście. Warto zatem ponownie ocenić post factum, czy podejście wdrożone w przedsiębiorstwie stwarza zagrożenia podatkowe obecnie lub w odniesieniu do przeszłości. Opracowanie zostało przygotowane przez ekonomistę i prawnika, licencjonowanych doradców podatkowych posiadających wieloletnie doświadczenie zdobyte w międzynarodowych firmach doradztwa podatkowego i prawnego. Autorzy mają na swoim koncie współpracę z przedsiębiorstwami z wielu branż, w tym z polskimi i zagranicznymi firmami z branży farmaceutycznej i medycznej.

6 Od Autorów 9 Niniejszy zbiór interpretacji i orzeczeń sądowych nie jest zbiorem kompletnym. Zostały w nim zawarte jedynie wybrane interpretacje i orzeczenia, tj. takie, które zdaniem autorów są charakterystyczne dla przedsiębiorców działających w branży farmaceutycznej lub sprawiają im najwięcej kłopotów. Materiał został pogrupowany według zagadnień oraz lat, w których poszczególne interpretacje i orzeczenia zostały wydane. Co do zasady, tekst zaczerpnięto wprost z interpretacji Ministra Finansów oraz tez i uzasadnień orzeczeń sądowych. Jedynie w odniesieniu do niektórych pism podane w publikacji tezy zostały wyprowadzone z treści uzasadnień, przy czym dokładano starań o możliwie najwierniejsze oddanie poglądów, ocen i wniosków zawartych w przywoływanych materiałach. Niektóre z orzeczeń sądowych nie są jeszcze prawomocne w związku z faktem, że zostały od nich wniesione skargi kasacyjne, które do dnia oddawania niniejszej publikacji do druku nie zostały jeszcze rozpoznane. Podobnie niektóre z cytowanych interpretacji zostały następnie zmienione z urzędu przez Ministra Finansów bądź uchylone przez sąd w wyniku wniesienia przez podatnika odwołania od otrzymanej interpretacji indywidualnej. Z uwagi jednak na walor praktyczny takich interpretacji i orzeczeń, tj. prezentację rozbieżnych stanowisk władz skarbowych i sądów orzekających w sprawach podatkowych, zdecydowaliśmy o zamieszczeniu ich w zbiorze z odpowiednią adnotacją, iż nie są one prawomocne lub zostały zmienione bądź uchylone. Mamy nadzieję, że publikacja okaże się dla Czytelników interesująca i pomocna w codziennych zmaganiach z problemami podatkowymi w branży farmaceutycznej. Monika Poteraj i Marcin Matyka

7 Podatki w farmacji w latach Rozdział 1. Badania kliniczne a podatek VAT Rozdział 1 Badania kliniczne a podatek VAT 2013 r. 1. Czynności wykonywane przez podmioty lecznicze oraz lekarzy w ramach badań klinicznych nie są zwolnione z VAT W myśl art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Zwolnienie określone w tym przepisie ma charakter przedmiotowo -podmiotowy. Oznacza to, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług (usługi opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane) wykonywanych przez zdefiniowany krąg podmiotów (podmioty lecznicze). [...] Nie można stawiać znaku równości pomiędzy umowami o badania kliniczne a umowami zawieranymi przez podmioty lecznicze z Narodowym Funduszem Zdrowia. W tych drugich stosunkach prawnych bowiem NFZ, zawierając umowę, płaci za opiekę medyczną, którą

8 Rozdział 1. Badania kliniczne a podatek VAT 11 podmioty lecznicze świadczą na rzecz beneficjentów tej umowy osób ubezpieczonych. Jedynym celem tego stosunku zobowiązaniowego jest zapewnienie opieki medycznej związanej z zachowaniem, ratowaniem czy też przywracaniem zdrowia. Natomiast celem umów o badania kliniczne jest jak już wcześniej wskazano odkrycie lub potwierdzenie klinicznych, farmakologicznych, w tym farmakodynamicznych, skutków działania badanych produktów leczniczych. Innymi słowy, przetestowanie ich na ludziach. Oceny tej nie zmienia fakt, że w wyniku tych badań klinicznych pacjenci mogą i często odnoszą korzyść w postaci poprawy ich stanu zdrowia. Jednakże sponsor, czyli firma farmaceutyczna, nie płaci podmiotom leczniczym wynagrodzenia za leczenie pacjentów, lecz za badania kliniczne skuteczności leków. [...] Usługi badań klinicznych, jakie zamierza świadczyć Wnioskodawca niezależnie od tego, czy będzie je wykonywać na własny rachunek, czy jako podwykonawca nie spełnią przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy. W konsekwencji wykonywanie tychże badań stosowanie do przepisu art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy podlegać będzie opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%. Interpretacja indywidualna Ministra Finansów wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 września 2013 r. (znak ILPP5/ /13-5/KG) 2. Czynności wykonywane przez podmioty lecznicze oraz lekarzy w ramach badań klinicznych nie są zwolnione z VAT niezależnie od tego, czy stanowią eksperyment leczniczy, czy też eksperyment badawczy W ocenie Ministra Finansów, bez znaczenia dla kwalifikacji usługi wykonywania badań klinicznych jest to, czy badania te stanowią eksperyment leczniczy, czy też eksperyment badawczy w rozumieniu art. 21 ww. ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 czerwca 2012 r., sygn. I FSK 406/12. Mając na uwadze opisany stan faktyczny sprawy oraz powołane przepisy prawa, wskazać należy, iż usługi świadczone przez Centrum

9 12 Podatki w farmacji w latach na rzecz sponsora w ramach prowadzonych badań klinicznych, bez względu na to, czy stanowią eksperyment leczniczy, czy też eksperyment badawczy, nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 12 września 2013 r. (znak PT8/033/187/663/AMT/13/PT-577/RD-94702) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 3 sierpnia 2011 r. (znak IPPP1/ /11-3/AP) Podobnie: interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 27 sierpnia 2013 r. (znak PT8/033/238/799/AMT/ PT-577/RD-88701) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 maja 2012 r. (znak IPPP2/ /12-4/AK), interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 13 sierpnia 2013 r. (znak PT8/033/237/798/ AMT/13/PT-577/RD-83858) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 6 lipca 2011 r. (znak IPPP /11-4/AK), interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 9 lipca 2013 r. (znak PT8/033/186/662/AMT/PT-577/RD-70237) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 czerwca 2011 r. (znak IPPP2/ /11-4/MM), interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 9 lipca 2013 r. (znak PT8/033/192/668/AMT/PT-577/RD-70221) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 kwietnia 2011 r. (znak IBPP4/ /11/AZ), interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 4 czerwca 2013 r. (znak PT8/033/198/674/AMT/PT-577/RD54271) zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2012 r. (znak IBPP4/ /12/JP), interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 5 sierpnia 2013 r.

10 Rozdział 1. Badania kliniczne a podatek VAT 13 (znak IBPP3/ /13/LŻ), z 1 sierpnia (znak IBPP3/ /13/LŻ), przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 marca 2013 r. (znak ILPP2/ /13-4/JK), przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30 stycznia 2013 r. (znak IPTPP1/ /12-2/RG) 3. Przekazane badaczowi środki tytułem zwrotu pacjentom kosztów dojazdu na badania stanowi element wynagrodzenia badacza za usługi badań klinicznych, od którego powinien być naliczony VAT należny Minister Finansów wyraża stanowisko, że przekazywane Wnioskodawcy przez Sponsora zwroty ww. kosztów poniesionych przez pacjentów, związanych z ich udziałem w badaniu klinicznym, stanowią w istocie element kalkulacji wynagrodzenia Wnioskodawcy należnego za usługę świadczoną w ramach podpisanej umowy dotyczącej przeprowadzenia badania klinicznego. [...] Bez znaczenia w tym przypadku jest, że w zawartej umowie Sponsor gwarantuje Spółce odrębne środki pieniężne na pokrycie ww. kosztów poniesionych przez uczestników badania klinicznego. Tym samym należności wypłacane z tytułu zwrotu kosztów poniesionych przez pacjentów wraz z pozostałymi należnościami wynikającymi z zawartej umowy, a zatem stałym wynagrodzeniem podatnika z góry określonym w umowie ze sponsorem należy uwzględnić w obrocie, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, z tytułu świadczenia usług przeprowadzenia badań klinicznych. Wobec powyższego, Wnioskodawca powinien dokonać opodatkowania świadczonej usługi w ramach zawartej umowy o przeprowadzenie badań klinicznych wg stawki właściwej dla tej czynności, a zatem usługi te powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%, przy czym kwota należna za wykonanie usługi powinna uwzględniać wszystkie, wynikające z zawartej umowy elementy wynagrodzenia, w tym również kwotę określoną jako zwrot uczestnikom badania klinicznego kosztów podróży na dojazd do ośrodka na wizyty dodatkowo wymagane w związku z badaniem