Współuzależnienie Kobiet...
|
|
- Alicja Sokołowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Współuzależnienie Kobiet... Dorosłe Dziecko Alkoholika (DDA) osoba, której przynajmniej jedno z rodziców jest lub było alkoholikiem... U kobiet współuzależnionych pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym system przekonań odgrywa inną rolę w przystosowaniu się do życia z alkoholikiem niż ma to miejsce w grupie osób, które wychowywały się w rodzinie, gdzie nie nadużywano alkoholu. Program badawczy APETOW (Analiza Przebiegu i Efektów Terapii Osób Współuzależnionych) realizowany jest przez Instytut Psychologii Zdrowia od roku Jednym z jego celów jest monitorowanie procesu zdrowienia żon alkoholików podejmujących terapię współuzależnienia w wiodących placówkach odwykowych. Prezentowane wyniki są częścią tego programu. Literatura dotycząca współuzależnienia przez długi czas zdominowana była przez dwa główne nurty wyjaśniające to zjawisko. Jedna z koncepcji (teoria zaburzonej osobowości) traktuje współuzależnienie jako trwałą predyspozycję psychiczną, charakteryzując kobiety współuzależnione jako osoby o specyficznym typie osobowości, które poszukują niedostępnych emocjonalnie mężczyzn dla zaspokojenia swoich nieświadomych neurotycznych potrzeb (Mellody, 1992; Bradshaw, 1994; Norwood, 1999). Robin Norwood, jedna ze zwolenniczek tego typu podejścia, stwierdziła na podstawie własnej pracy terapeutycznej z żonami alkoholików, że w większości pochodzą one z rodzin dysfunkcjonalnych, gdzie doznały traumatycznych przeżyć. W związku z alkoholikiem zaś nieświadomie odtwarzały i przeżywały na nowo ważne aspekty własnego dzieciństwa (Norwood, 1999). Teoria ta zakłada, że zaburzenia, jakie przejawiają żony alkoholików są pierwotne w stosunku do dysfunkcji związanych z alkoholizmem męża, a więc kobiety te są współuzależnione zanim wejdą w niszczący związek. W kolejnym podejściu (teorii stresowej) silnie ugruntowanym w praktyce i ideologii AA i AlAnon współuzależnienie interpretuje się jako efekt funkcjonowania w warunkach przewlekłego stresu (Woititz, 1994; Brown, 1995). W związku z alkoholizmem jednego z domowników, pozostali członkowie rodziny narażeni są na trudne sytuacje rodzące napięcia, lęk, złość, niepewność czy bezradność. Życie w zagrażającym środowisku powoduje, że partnerki alkoholików wykorzystują różne sposoby, by przetrwać w destrukcyjnym układzie. W tym rozumieniu współuzależnienie stanowi reakcję na zachowanie zaburzonego partnera. Próbując empirycznie zweryfikować przedstawione powyżej koncepcje, podjęliśmy kwestię pochodzenia z rodziny alkoholowej. Ponad połowa badanych współuzależnionych kobiet (53%) wychowało się w rodzinie, w której ktoś nadużywał alkoholu. Nadużywanie alkoholu w rodzinie pierwotnej wydaje się być jednym z czynników sprzyjających rozwojowi współuzależnienia, aczkolwiek nie sam alkohol, ale relacje w rodzinie zakłócające proces rozwoju dziecka mogą wpływać na kształtowanie się skłonności do trwania w patologicznym związku (Brown, 1995). Sytuacja wszystkich członków rodziny alkoholika jest zbliżona koncentrują sie oni na zachowaniu alkoholika i podporządkowują jego chorobie. Różnicę stanowi fakt, że osoba dorosła może opuścić niezdrowy układ, zaś dziecko, pozbawione możliwości wyboru, nie może tego uczynić. Emocjonalne okaleczenie, jakiego doznają dzieci alkoholików przynosi podobne konsekwencje psychiczne, z jakimi mamy do czynienia w przypadku żon alkoholików. Norwood uważa, że współuzależnienie nie jest skłonnością przypadkową. To wypadkowa wychowania kobiety w konkretnym społeczeństwie i konkretnej rodzinie (Norwood, 1999). Można zatem przypuszczać, że destrukcyjne skrypty poznawcze i schematy zachowań wykształcone w dzieciństwie będą powielane w wieku dorosłym, stanowiąc źródło trudności w budowaniu bliskich związków z innymi ludźmi. Porównaliśmy funkcjonowanie psychologiczne trzech grup kobiet: żony alkoholików pochodzące z rodzin, w których nadużywano alkoholu, rozpoczynające terapię współuzależnienia
2 (współuzależnione DDA 1 ); żony alkoholików pochodzące z rodzin, w których nie nadużywano alkoholu, rozpoczynające terapię współuzależnienia (współuzależnione nie DDA); kobiety, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej, ale ich aktualny partner nie nadużywa alkoholu (uczestniczki SPP). Zgodnie z teorią zaburzonej osobowości, obie grupy kobiet z historią alkoholową powinny osiągnąć zbliżone wyniki w przeprowadzanych testach. Należy jednak podkreślić, iż słuchaczki SPP są grupą specyficzną są to osoby profesjonalnie zajmujące się pomaganiem. Nie posiadamy przy tym informacji dotyczących ich uczestnictwa w procesie terapeutycznym, a więc nie możemy wykluczyć, że uwarunkowania z dzieciństwa zostały przez nie przepracowane. Podobieństwa wyników między grupami żon alkoholików, a różnice między grupami córek alkoholików przemawiałyby za teorią stresową, a więc za koncepcją traktującą współuzależnienie jako zachowanie reaktywne reakcji na uzależnionego od alkoholu partnera. Kobiety wychowane w rodzinach alkoholowych i obecnie związane z alkoholikiem wykazują pod względem poziomu zaburzeń traktowanych jako objawy współuzależnienia (takie jak zaburzenia emocjonalne, zniekształcenia poznawcze czy stany depresyjne i lękowe) istotne podobieństwa z grupą pozostałych współuzależnionych, a nie z osobami o zbliżonych doświadczeniach z dzieciństwa. Na tej podstawie można wnioskować, że to w głównej mierze obecne warunki życia przyczyniają się do destrukcyjnych zmian w funkcjonowaniu żony alkoholika, a nie jej przeszłe doświadczenia, co nie wyklucza jednak ich wpływu. Możemy zatem stwierdzić, że pochodzenie z dysfunkcyjnej rodziny, jaką jest rodzina z problemem alkoholowym nie jest główną przyczyną wchodzenia przez kobiety w długotrwałe, rujnujące je związki. Ze względu na brak ważnych informacji na temat uczestniczek SPP pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym takich jak np. rola spełniana w rodzinie alkoholowej, uczestnictwo w terapii, zaangażowanie w rozwój osobisty, doświadczenie w pracy zawodowej, związki z mężczyznami nie można jednak stwierdzić, iż niewłaściwe traktowanie w dzieciństwie nie pozostawiło śladu. Można natomiast powiedzieć, mając na uwadze dobry stan psychiczny tej grupy kobiet, co wskazuje na udany związek małżeński, iż córka alkoholika nie staje się automatycznie żoną alkoholika. Określając współuzależnienie jako przystosowanie do przebywania w sytuacji chronicznego stresu, warto przyjrzeć się, w jaki sposób kobiety współuzależnione w zależności od rodziny pochodzenia radzą sobie z tego typu sytuacją. Dlatego też w dalszej kolejności zajęliśmy się relacjami między sferą przekonań a innymi wymiarami życia psychicznego u pacjentek współuzależnionych. Sposób myślenia jest tu o tyle ważny, iż określa go model wychowawczy, a więc pochodzenie z rodziny z problemem alkoholowym może pod tym względem różnicować obie grupy współuzależnionych. Ponieważ wcześniejsze analizy wykazały brak podobieństw między grupami kobiet pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym, pod uwagę wzięliśmy jedynie osoby współuzależnione. Chociaż obie grupy kobiet współuzależnionych nie różniły się między sobą w sposób istotny statystycznie ani pod względem przekonań (mierzonych kwestionariuszem Moje Przekonania), ani pod względem innych badanych wymiarów takich jak poziom współuzależnienia, sfera emocjonalna, behawioralna oraz poczucie koherencji i ogólna kondycja psychiczna to analiza korelacji między wynikami tych pomiarów wykazała pewne interesujące różnice. Szczególnie wyraźnie rysują się różnice dotyczące związków przekonań z odczuwanymi emocjami. Ogólnie rzecz biorąc, sfera poznawcza osób z historią alkoholową nie jest związana z emocjonalną, w przeciwieństwie do współuzależnionych nie DDA. Jedyne podobieństwo stanowią występujące w obu grupach korelacje między samooceną a bilansem emocjonalnym, co oznacza, że im większa jest przewaga emocji negatywnych nad pozytywnymi doznawanych przez współuzależnione, tym niższą mają one samoocenę.
3 Obniżona samoocena kobiet współuzależnionych z jednej strony wydaje się być jednym z warunków utrzymywania związku z alkoholikiem, z drugiej jest tego skutkiem. O ile wiadomo, że niskie poczucie własnej wartości jest cechą charakterystyczną dorosłych dzieci alkoholików, to nieznany jest poziom samooceny pozostałych kobiet, zanim znalazły się w sytuacji współuzależnienia. Dlatego też możliwe są różne interpretacje uzyskanych wyników. Wcześniejsze posiadanie niskiej samooceny mogłoby świadczyć o tym, że osoby o niskim poczuciu własnej wartości mają predyspozycje do wciągania się w destrukcyjne związki. Jednocześnie warto zauważyć, że wiązanie przez osoby współuzależnione samooceny ze skutecznością wpływu na alkoholika bywa uznawana za jedno z kryteriów współuzależnienia (Cermak, 1986). Dzieci wychowujące się w rodzinie z problemem alkoholowym uczą się "zamrażania" własnych uczuć, gdyż dopuszczanie ich do siebie jest dla nich zbyt bolesne i obciążające. Jednak nie to jest powodem, dla którego emocje badanych córek alkoholików nie wykazują związku ze sferą ich przekonań obie grupy równie często przeżywają negatywne emocje. Sugeruje to, że współuzależnione DDA nie odcinają się od swoich uczuć w wyższym stopniu niż pozostałe koalkoholiczki. Tego typu wyniki wskazują, że funkcjonowanie emocjonalne żon i zarazem córek alkoholików stanowi bezpośrednią konsekwencję życia w warunkach chronicznego stresu i tego, co myślą na własny temat. Jeśli chodzi o osoby współuzależnione wychowujące się w rodzinie, w której nikt nie nadużywał alkoholu, to stwierdziliśmy zależności pomiędzy wszystkimi podskalami kwestionariusza Moje Przekonania (dotyczącymi picia męża, źródeł poczucia własnej wartości, poglądów na temat małżeństwa i rodziny, zasad rządzących związkami damsko męskimi oraz ludzkim losem) a poziomem negatywnych emocji i tym samym bilansem emocjonalnym. Destrukcyjne przekonania współuzależnionych nie DDA warunkują i są warunkowane doznawanymi emocjami, zwłaszcza tymi przykrymi. Zachowanie alkoholika wprowadza kobietę w negatywny stan emocjonalny, ona zaś chcąc pozbyć się przykrych odczuć racjonalizuje sytuację i tworzy destruktywne skrypty poznawcze. Część z nich opiera się na myśleniu magiczno życzeniowym (np. "Jeśli żona bardzo kocha męża, to w końcu wrócą szczęśliwe dni") i w dalszej kolejności przyczynia się do wzrostu oczekiwań wobec męża ("Mąż sprawi, że znowu będę szczęśliwa"). W momencie, gdy dochodzi do kolejnej konfrontacji powraca złość, lęk, bezradność, rozpacz, a pocieszeniem stają się w ten sposób utrwalane destruktywne przekonania. W przypadku współuzależnionych nie DDA przekonania wykorzystywane przez mechanizmy obronne, szczególnie intensywnie przez racjonalizacje. Ciekawe okazało się zbadanie korelacji pomiędzy przekonaniami a poczuciem koherencji kobiet współuzależnionych. Z racji tego, że pojęcie koherencji rozumiane jako poczucie wewnętrznej harmonii i siły, pozwalające na traktowanie życia jako wyzwania, a nie zagrożenia zawiera w sobie odniesienia do interpretacji rzeczywistości, oczekiwaliśmy, że będzie ono wykazywać ujemne związki z przekonaniami charakterystycznymi dla współuzależnienia. Tymczasem w grupie współuzależnionych DDA podobnie jak w przypadku sfery emocjonalnej poza samooceną zależności takie nie występują. Wskazuje to na kruchość światopoglądu tych kobiet żywione przez nie przekonania ani nie tłumaczą im rzeczywistości, w jakiej żyją, ani nie ułatwiają dostrzegania sensow ności działania w takich okolicznościach. Wydaje się, że osoby te wychowane w rodzinie alkoholowej i związane z alkoholikiem w życiu dorosłym znają tylko jedno oblicze świata: nieodłącznie kojarzone z alkoholem. System poglądów charakterystyczny dla współuzależnienia jest w ich przypadku zsocjalizowaną wizją świata, chociaż nie przystającą do warunków istniejących poza ich rodziną. Ponadto brak korelacji sugeruje, iż współuzależnione córki alkoholików mają niskie poczucie koherencji powodowane innymi czynnikami (takimi jak np. traumatyczne przeżycia z okresu dzieciństwa) niż ich przekonania. W grupie kobiet pochodzących z rodzin, w których nikt nie nadużywał alkoholu ze wszystkimi wymiarami poczucia koherencji ujemnie korelują poglądy na temat funkcjonowania kobiety jako matki i żony. Oznacza to, że im bardziej dysfunkcjonalne przekonania odnoszące się do tej dziedziny życia posiada dana osoba, tym niższe ma poczucie koherencji i tym mniejsze szanse na wydostanie się z tej sytuacji.
4 Również w przypadku objawów psychopatologicznych więcej silniejszych zależności między tego typu zaburzeniami a przekonaniami charakterystycznymi dla współuzależnienia zachodzi w grupie pacjentek z rodzin bez problemu alkoholowego. Im bardziej destrukcyjne przekonania żywią współuzależnione nie DDA, tym więcej występuje u nich objawów psychopatologicznych. Zaburzenia psychiczne wynikają z reakcji adaptacyjnej, której częścią są skrypty dotyczące przede wszystkim funkcjonowania rodziny i relacji między małżonkami oraz ogólnej wizji świata. Niska samoocena tej grupy kobiet wiąże się z gorszym samopoczuciem psychicznym, jednak w stopniu słabszym niż w przypadku DDA. Warto zwrócić uwagę na stosunkowo słabe w obu grupach związki przekonań z poziomem wrogości. Świadczyć to może o tym, że emocje złości w przypadku tych kobiet nie docierają do poziomu myślenia, ale objawiają się jako depresja, zalęknienie, zmiany psychotyczne czy dolegliwości somatyczne. W grupie współuzależnionych nie DDA najważniejsze, z punktu tworzenia ogólnego programu życiowego i jednocześnie działające najbardziej destrukcyjnie, skrypty odwołują się do odpowiedzialności za trwałość rodziny ("Jeżeli moja rodzina się rozpada, to znaczy, że ja nic nie jestem warta") i traktowania męża jako społecznego wyznacznika własnej wartości ("Posiadanie własnego mężczyzny podnosi wartość kobiety"). Dla grupy współuzależnionych DDA szczególnie znaczący jest poziom samooceny, gdyż ten właśnie wymiar koreluje istotnie ze wszystkimi za wyjątkiem somatyzacji kategoriami objawów psychopatologicznych. Najsilniejsze związki zachodzą pomiędzy zaburzeniami psychicznymi a lękiem przed samotnością ("Mam poważne wątpliwości, czy ktokolwiek poza mężem zechce ze mną być na stałe") oraz przekonaniem o powinności samodzielnego radzenia sobie z własnymi problemami ("Nie mam prawa zawracać nikomu głowy swoimi beznadziejnymi problemami"). Co ciekawe, poza samooceną, przekonania córek alkoholików nie wykazują związku z tak charakterystycznymi dla współuzależnienia zaburzeniami jak depresyjność, podwyższony poziom lęku czy somatyzacje. Największe podobieństwa między grupami współuzależnionych zaobserwowaliśmy w przypadku związków przekonań z zachowaniami. Dla współuzależnionych zarówno DDA, jak i kobiet, w których domu rodzinnym nie nadużywano alkoholu, nasilenie destrukcyjnych przekonań oraz zachowania charakterystyczne dla żon alkoholików za wyjątkiem poglądów dotyczących praw rządzących światem wzajemnie na siebie wpływają. Potwierdza to, iż sposób postępowania z alkoholikiem w dużej mierze warunkowany jest dokonywaną przez jego partnerkę interpretacją sytuacji rodzinnej. Wpływ na zachowanie kobiet współuzależnionych niezależnie od rodziny pochodzenia ma nie tyle ich ogólna wizja świata, co myślenie dotyczące własnej osoby, partnerstwa, rodziny i nadużywania alkoholu przez męża, a więc stałych elementów ich codziennego życia. Ogólnie rzecz biorąc, nieco silniejsze związki między przekonaniami a zachowaniami zachodzą u współuzależnionych nie DDA, co i w tym przypadku świadczy o większym znaczeniu sfery poznawczej dla rozwoju współuzależnienia w tej grupie. Warto jednak zauważyć, że w podskali Małżeństwo i rodzina silniejsze korelacje wystąpiły u córek alkoholików. Wskazuje to na kierowanie się w działaniu poczuciem obowiązku wobec rodziny im większą odpowiedzialność za trwałość rodziny kobiety te przypisują samym sobie, tym bardziej utrwalają zachowania charakterystyczne dla współuzależnienia. U kobiet współuzależnionych pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym system przekonań odgrywa inną rolę w przystosowaniu się do życia z alkoholikiem niż ma to miejsce w grupie osób, które wychowywały się w rodzinie, gdzie nie nadużywano alkoholu. Doświadczenia z dzieciństwa odpowiedzialne są więc za wzór współuzależnienia i rodzaj mechanizmów psychologicznych, powodujących postępujące uwikłanie w destrukcyjną sytuację.
5 Współuzależnione DDA wyniosły z domu wizje tego, jak żyć w świecie skoncentrowanym wokół alkoholu, a tym samym skłonność do reagowania na zachowanie innych osób w miejsce zdolności do niezależnych działań. Dlatego też najczęściej występujące w tej grupie korelacje dotyczą samooceny. Alkoholik wcześniej na ogół ojciec, a obecnie mąż określa w mniemaniu kobiety jej wartość. Uzależnia ona własną samoocenę od po pierwsze jego opinii na swój temat, po drugie od skuteczności wpływu na picie przez męża. Oczekiwanie przez współuzależnione córki alkoholików na uzyskanie pozytywnej oceny wydaje się być jednym z ważniejszych powodów, dla których pozostają one w niszczącym związku. Samoocena koreluje z innymi wymiarami życia psychicznego również u współuzależnionych nie DDA, jednak w tej grupie większe znaczenie dla utrwalania współuzależnienia ma obraz siebie jako kobiety oraz skrypty dotyczące funkcjonowania kobiety w rolach żony i matki. System poglądów żon alkoholików z rodzin bez problemu alkoholowego spełnia rolę mechanizmów obronnych i jest bezpośrednio zaangażowany w utrzymanie niezmienionej sytuacji rodzinnej. Nie została w pełni potwierdzona ani koncepcja współuzależnienia jako trwałej predyspozycji psychicznej, bowiem czynnikiem o bardziej destrukcyjnym wpływie na aktualny stan psychiczny niż dzieciństwo w dysfunkcjonalnej rodzinie, okazał się obecny związek z alkoholikiem, ani koncepcja stresu, ponieważ traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa znajdują odzwierciedlenie we wzorcu współuzależnienia. O wystąpieniu współuzależnienia nie decyduje ani sama sytuacja, ani sama osoba, choć jest ono uwarunkowane przez jedno i drugie. Uzyskane wyniki dają podstawy do uznania, iż za rozwój współuzależnienia odpowiadają trzy grupy czynników: sytuacja stresowa; "wyposażenie osobiste", tzn. minione doświadczenia życiowe i właściwości psychologiczne, z którymi dana osoba wchodzi w związek oraz zmiany w funkcjonowaniu psychologicznym osoby będącej w patologicznym związku przez dłuższy czas Autor: zbigniew wiśniewski Artykuł pobrano ze strony eioba.pl
Katarzyna Kurza. Rok: 2003 Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia Numer: 4, 31
Katarzyna Kurza Rok: 2003 Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia Numer: 4, 31 Niektórzy definiują je jako chorobę, której korzenie sięgają dysfunkcyjnej rodziny pochodzenia. To nadużycia
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kurza. Rok: 2003 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 9, 128
Katarzyna Kurza Rok: 2003 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 9, 128 Pomoc psychologiczna dla osób współuzależnionych ma w naszym kraju bardzo krótki rodowód. Przez długi czas nie byli postrzegani jako
Bardziej szczegółowoPsychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka
Psychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka Konferencja jest współfinansowana ze środków m.st. Warszawa. Porządek życia rodzinnego Zasady Granice Chaos Status quo związane
Bardziej szczegółowoJerzy Mellibruda, Zofia Sobolewska
Jerzy Mellibruda, Zofia Sobolewska Rok: 1997 Czasopismo: Alkoholizm i Narkomania Numer: 3, 28 Wprowadzenie Długotrwałe współżycie w rodzinie z osobą uzależnioną jest zarówno źródłem cierpień i zaburzeń
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoTRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
Bardziej szczegółowoProblemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej
Zakończenie Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Do problemu głównego zostały sformułowane następujące problemy szczegółowe, które przedstawię poniżej.
Bardziej szczegółowoMarzenna Kucińska, Jerzy Mellibruda, Bogusław Włodawiec
Założenia koncepcyjne i badania pilotażowe programu badawczego Analiza Przebiegu i Efektów Terapii O Marzenna Kucińska, Jerzy Mellibruda, Bogusław Włodawiec Rok: 1997 Czasopismo: Alkoholizm i Narkomania
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kurza. Rok: 2004 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 4
Katarzyna Kurza Rok: 2004 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 4 Twierdzenie, że dziecko zostało wychowane na osobę współuzależnioną lub ofiarę przemocy jest nieuprawnione - wynika z badań przeprowadzonych
Bardziej szczegółowoPrzemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży. Elbląg, 27.10.2007
Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju dzieci i młodzieży Elbląg, 27.10.2007 . Rodzice są dla dziecka najbliższymi osobami. To oni powołują je na świat i mają dbać o zapewnienie mu
Bardziej szczegółowoKONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA
KONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA Małgorzata Sitarczyk Zakład Psychologii Wychowawczej i Psychologii Rodziny Instytut Psychologii UMCS ZNACZENIE RELACJI RODZICE -
Bardziej szczegółowoPOROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM
POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie
1 Rozwód jako przeżycie 01 Potrafi opisać psychologiczne konsekwencje Psychologiczne problemy rodzin traumatyczne rozwodu dla małżonków oraz osób z ich rozwodzących się najbliższego otoczenia społecznego.
Bardziej szczegółowoJerzy Mellibruda. Stres życia w rodzinie z problemem alkoholowym. Rok: Wydawnictwo: Miejsce wydania:
Jerzy Mellibruda Rok: Wydawnictwo: Miejsce wydania: Stres życia w rodzinie z problemem alkoholowym Rodzina jest środowiskiem o podstawowym znaczeniu dla jakości funkcjonowania psychologicznego ludzi i
Bardziej szczegółowoZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA
ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA KARINA OWSIANKO PSYCHOLOG, PEDAGOG RESOCJALIZACYJNY DZIECKO KRZYWDZONE. Zamknij się! Uspokój się albo pożałujesz, że się urodziłeś
Bardziej szczegółowoFunkcjonowanie psychologiczne kobiet współuzależnionych pół roku po terapii
Katarzyna Kurza Rok: 2001 Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia Numer: 4, 19 Jednym z głównych celów programu badawczego APETOW (Analiza Efektów i Terapii Osób Współuzależnionych) jest weryfikacja
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoDostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :
CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl
Bardziej szczegółowoFormy wparcia duchowego dla uczestników grup terapeutycznych DDD
Formy wparcia duchowego dla uczestników grup terapeutycznych DDD Ks. dr hab. Grzegorz Polok, prof. UE Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych Uniwersytet Ekonomiczny Katowice Przeszkody silne
Bardziej szczegółowoKierowcy- sprawcy i ofiary wypadków drogowych. Konsekwencje uczestnictwa w wypadku a bezpieczeństwo ruchu drogowego
Kierowcy- sprawcy i ofiary wypadków drogowych. Konsekwencje uczestnictwa w wypadku a bezpieczeństwo ruchu drogowego Dorota Merecz Zakład Psychologii Pracy Psychologiczne konsekwencje uczestnictwa w wypadku
Bardziej szczegółowoPoczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości
Poczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości Ks. dr Paweł Brudek Instytut Psychologii KUL Jana Pawła II Konferencja Międzynarodowa Zdrowie
Bardziej szczegółowoSzanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm
Rodzeństwo dzieci niepełnosprawnych Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Tłumaczenie: Psycholog - Dorota Fedorowska (Fundacja EDUCO) Czynniki obciążające rodziny posiadające niepełnosprawne dziecko Obciążenie
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 16 Wywiad z osobą współuzależnioną 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoDOROSŁE DZIECI Z RODZIN DYSFUNKCYJNYCH WSPÓŁCZESNE WEZWANIE DUSZPASTERSKIE
DOROSŁE DZIECI Z RODZIN DYSFUNKCYJNYCH WSPÓŁCZESNE WEZWANIE DUSZPASTERSKIE Ks. dr Grzegorz Polok Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych Uniwersytet Ekonomiczny Katowice Dorosłe Dziecko z Rodziny
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2013/2014 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoJak sobie radzić ze stresem
Jak sobie radzić ze stresem Nie wiesz jak poradzić sobie ze stresem? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Czym jest stres? Zjawisko stresu wynika z braku równowagi między oczekiwaniami kierowanymi pod adresem
Bardziej szczegółowoRola religii i duchowości w radzeniu sobie z chorobą nowotworową. Opieka duszpasterska i wsparcie duchowe u pacjentów ze szpiczakiem
Rola religii i duchowości w radzeniu sobie z chorobą nowotworową Opieka duszpasterska i wsparcie duchowe u pacjentów ze szpiczakiem Duchowość 1. Duchowość = religijność 2. Duchowość versus religijność
Bardziej szczegółowoOsoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.
Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,
Bardziej szczegółowoMoje korzenie. Ks. dr Grzegorz Polok Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych. Uniwersytet Ekonomiczny Katowice
Moje korzenie Ks. dr Grzegorz Polok Katedra Zarządzania Publicznego i Nauk Społecznych Uniwersytet Ekonomiczny Katowice Przeszkody silne poczucie lęku niskie poczucie wartości poczucie odrzucenia stałe
Bardziej szczegółowoŁatwiej pomóc innym niż sobie
Łatwiej pomóc innym niż sobie Spośród wszystkich chorób nowotwory wywierają najsilniejszy wpływ na psychikę człowieka. Fazy przeżywania, adaptacji do choroby, ich kolejność i intensywność zależy od wielu
Bardziej szczegółowoPsychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny
Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ I SAMOREGULACJĄ............................................ 11 Ja, poczucie tożsamości i samoocena.............................
Bardziej szczegółowoNarzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia:
Narzędzie pracy socjalnej nr 15 Wywiad z osobą uzależnioną od alkoholu 1 Przeznaczenie narzędzia: Etap I (1b) Ocena / Diagnoza (Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/ rodziny) Zastosowanie
Bardziej szczegółowoOsoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.
Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoKryzys w wartościowaniu i relacje rodzinne w świetle badań podopiecznych schroniska dla nieletnich i uczniów liceum
Kryzys w wartościowaniu i relacje rodzinne w świetle badań podopiecznych schroniska dla nieletnich i uczniów liceum Wartości, które człowiek ceni, wybiera i realizuje, pozostają w istotnym związku z rozwojem
Bardziej szczegółowoDEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn
DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)
Bardziej szczegółowoZarządzanie emocjami
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 9 grudnia 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Co to jest inteligencja
Bardziej szczegółowoDepresja wyzwanie dla współczesnej medycyny
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny
Bardziej szczegółowoPsychoterapia poznawczobehawioralna. chorobami somatycznymi. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Psychoterapia poznawczobehawioralna pacjentów z chorobami somatycznymi Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Chory somatycznie i jego sytuacja Poczucie zagrożenia Utrata kontroli Wyłączenie z ról społecznych
Bardziej szczegółowopujących w środowisku pracy na orzekanie o związanej zanej z wypadkami przy pracy Paweł Czarnecki
Wpływ stresorów w występuj pujących w środowisku pracy na orzekanie o długotrwałej niezdolności do pracy związanej zanej z wypadkami przy pracy Paweł Czarnecki 1 Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
Bardziej szczegółowoProfilaktyka uzależnień?
Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Krzysztof Ostaszewski Profilaktyka uzależnień? Co to jest profilaktyka? Profilaktyka to zapobieganie problemom zanim one wystąpią Dlatego, profilaktyka ma
Bardziej szczegółowoAlkohol w rodzinie zaburzone więzi
Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego
Bardziej szczegółowoRodzice dzieci z ASD Radości i rozterki
Rodzice dzieci z ASD Radości i rozterki O D M I E N N O Ś Ć W F U N K C J O N O WA N I U R O D Z I N Y D Z I E C K A Z E S P E K T R U M A U T Y Z M U O D R O D Z I N P O S I A D A J Ą C Y C H Z D R O
Bardziej szczegółowoOprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami.
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY REAKCJI POSTRAUMATYCZNEJ: Wyraziste, natrętne wspomnienia Przeżywanie z fotograficzną dokładnością traumatycznych wydarzeń /widoki, dźwięki, zapachy/ + objawy wegetatywne /bicie
Bardziej szczegółowoZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO
Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny
Bardziej szczegółowoPsychologia kryzysu Wykład III Kryzys jako sytuacja stresowa. Michał Ziarko Poznań 2018/2019
Psychologia kryzysu Wykład III Kryzys jako sytuacja stresowa Michał Ziarko Poznań 2018/2019 Zmaganie się z krytycznymi wydarzeniami życiowymi w ujęciu interackycjnym Stres jako interakcja ujęcie fenomenologiczno
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin magisterski Rekrutacja 2015/2016 Rok akademicki 2019/2020
Spis treści Zagadnienia ogólne na egzamin magisterski... 2 Zagadnienia specjalistyczne na egzamin magisterski... 4 specjalność: PSYCHOLOGIA PRACY, ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA... 4 specjalność: PSYCHOLOGIA
Bardziej szczegółowoGrupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców
Grupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców Karolina Budzik psycholog, psychoterapeuta, seksuolog kliniczny ul. Oleandrów 6,
Bardziej szczegółowoUZALEŻNIENIE jako choroba całej rodziny
UZALEŻNIENIE jako choroba całej rodziny Uzależnienie jest chorobą całej rodziny Relacje w rodzinie, której ktoś pije nadmiernie, zazwyczaj ulegają dużym zmianom. Każdy na swój sposób próbując poradzić
Bardziej szczegółowo2. Profilaktyka selektywna II stopnia - działania adresowane do dzieci i młodzieży z grup zwiększonego ryzyka
Współdziałanie pedagogów szkolnych, nauczycieli i wychowawców oraz rodziców w przeciwdziałaniu powstawania czynników depresjogennych w szkole, otoczeniu szkoły, domach rodzinnych I Poziomy profilaktyki
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoPsychologia kliniczna i zdrowia Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny
Psychologia kliniczna i zdrowia Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny ogólnoszkolny a 1
Bardziej szczegółowo[5ZSTZS/KII] Psychologia stresu
1. Ogólne informacje o module [5ZSTZS/KII] Psychologia stresu Nazwa modułu PSYCHOLOGIA STRESU Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr
Bardziej szczegółowodr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG, kierownik Zakładu Psychologii Penitencjarnej i Resocjalizacji Instytutu Psychologii UG:
Niedostosowanie społeczne nieletnich. Działania, zmiana, efektywność. Justyna Siemionow Publikacja powstała na podstawie praktycznych doświadczeń autorki, która pracuje z młodzieżą niedostosowaną społecznie
Bardziej szczegółowoWykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń
Załącznik nr 7 Wykaz świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień oraz warunki realizacji tych świadczeń L.p. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoSzkolny Ośrodek Psychoterapii
Szkolny Ośrodek Psychoterapii Kiedy zgłosić się na psychoterapię? Gdy czujesz, że wszystko idzie nie tak jak chcesz i nie potrafisz tego zmienić. Podstawowym wskaźnikiem tego, że powinniśmy rozważyć psychoterapię
Bardziej szczegółowoPercepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych
Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja, czyli świadome reagowanie na bodziec zewnętrzny, umożliwia dziecku zdobywanie informacji
Bardziej szczegółowoJak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1, Punkt 4 Tabeli str. 3
Uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu szczegółowych kryteriów wyboru ofert wraz z wyznaczającymi je warunkami oraz przypisaną im wartością w rodzaju rehabilitacja lecznicza
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Projekt z dnia 28.11.2014 r. WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Załącznik nr 7 Lp. Profil lub rodzaj komórki organizacyjnej
Bardziej szczegółowomgr Agnieszka Szałkowska Katedra Psychiatrii CM w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
mgr Agnieszka Szałkowska Katedra Psychiatrii CM w Bydgoszczy, UMK w Toruniu Zaburzenia emocjonalne mające początek w dzieciństwie: F93.0 Lęk przed separacją w dzieciństwie F93.1 Zaburzenie lękowe w postaci
Bardziej szczegółowoDyżur psychologa w postaci udzielania porad psychologicznych:
W ramach niniejszego projektu oferujemy: poradnictwo psychologiczne poradnictwo prawne telefon zaufania - 32 426 00 33 wew. 11 program psychoedukacyjny dla rodziców i opiekunów prawnych,,szkoła dla rodziców
Bardziej szczegółowoPROJEKT SOCJALNY UZALEŻNIENIOM. Realizatorzy: Anna Osiewicz Aleksandra Zaborska Joanna Krzemińska Alicja Kowalska Joanna Trytek
PROJEKT SOCJALNY UZALEŻNIENIOM Realizatorzy: Anna Osiewicz Aleksandra Zaborska Joanna Krzemińska Alicja Kowalska Joanna Trytek 1. Opis problemu Rodzina winna zaspokajać potrzeby fizjologiczne jak i psychologiczne
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowoZaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ: PSYCHOLOGII KIERUNEK: PSYCHOLOGIA
WYDZIAŁ: PSYCHOLOGII KIERUNEK: PSYCHOLOGIA w indywidualnej organizacji toku studiów PROFIL: ogólnoakademicki POZIOM: jednolite studia TRYB: niestacjonarny Rok rozpoczęcia studiów 2018/2019 SEMESTR 1 I
Bardziej szczegółowoPatrycja Kurowska-Kowalczyk
Patrycja Kurowska-Kowalczyk Tło demograficzne zjawiska rozwodu Demograficzne dane statystyczne pokazują w ostatnich latach utrzymanie liczby rozwodów w Polsce na poziomie około 60 66 tysięcy: 2007 rok
Bardziej szczegółowoTransmisja międzypokoleniowa postaw wobec prokreacji. prof. nadzw. dr hab. Dorota Kornas-Biela Katedra Psychopedagogiki, KUL
1 Transmisja międzypokoleniowa postaw wobec prokreacji prof. nadzw. dr hab. Dorota Kornas-Biela Katedra Psychopedagogiki, KUL 2 Jak rozumieć temat prezentacji? Transmisja międzypokoleniowa = przekaz międzygeneracyjny,
Bardziej szczegółowoPriorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata 2012 2015
Załącznik nr 1 do Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Kieleckiego na lata 2012-2015 Priorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata 2012 2015 Na podstawie Rozporządzenia
Bardziej szczegółowoKIEDY (NIE)JEDZENIE STAJE SIĘ PROBLEMEM CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ ODŻYWIANIA ANNA BRYTEK-MATERA
KIEDY (NIE)JEDZENIE STAJE SIĘ PROBLEMEM CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ ODŻYWIANIA ANNA BRYTEK-MATERA JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE DSM V (APA, 2013) A. Odmowę utrzymywania
Bardziej szczegółowomgr Monika Jarosławska
mgr Monika Jarosławska Psycholog, psychoteraputa, psychoonkolog. Pracuje z osobami z zaburzeniami nerwicowymi, lękowymi, obsesyjno - kompulsywnymi, osobowości. Ma doświadczenie w pracy z pacjentami chorymi
Bardziej szczegółowoGRUPA WSPARCIA DLA RODZICÓW Odbiorcy: rodzice nastolatków z grup ryzyka, eksperymentujących ze środkami psychoaktywnymi i uzależnionych
GRUPA WSPARCIA DLA RODZICÓW Odbiorcy: rodzice nastolatków z grup ryzyka, eksperymentujących ze środkami psychoaktywnymi i uzależnionych Cel: przyjrzenie się kontaktowi rodzic dziecko oraz doskonalenie
Bardziej szczegółowoProblemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych
Problemy z zakresu zdrowia psychicznego uczniów gdańskich szkół z perspektywy pracy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dr Natalia Chojnacka Lucyna Maculewicz Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Bardziej szczegółowoZielona Góra, 12.02.2014 r.
Zielona Góra,.0.04 r. INFORMACJA PEŁNOMOCNIKA DS. PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH O ROZSTRZYGNIĘCIU ZAPROSZENIA DO SKŁADANIA OFERT DOTYCZĄCYCH ZAKUPU USŁUG W 04 ROKU W ZAKRESIE PROFILAKTYKI
Bardziej szczegółowoColorful B S. Autor: Alicja Jakimczuk. Wydawca: Colorful Media. Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012
Autor: Alicja Jakimczuk Wydawca: Colorful Media Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-5-0 Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012 Okładka: Colorful Media Skład i łamanie: Colorful Media Colorful B
Bardziej szczegółowoNADUŻYWANIE INTERNETU Szymon Wójcik
NADUŻYWANIE INTERNETU Szymon Wójcik Szymon.wojcik@fdds.pl Materiał filmowy: Reklama Windows Phone Really? https://www.youtube.com/watch?v=55kophd64r8 Panika moralna? Plan prezentacji Definicja zjawiska
Bardziej szczegółowoNowe pytania egzaminacyjne
Nowe pytania egzaminacyjne 1. Jakie jest znaczenie genetyki behawioralnej w badaniach psychologicznych? 2. Wyjaśnij pojęcie funkcjonalnej asymetrii mózgu i omów jak zmieniały się poglądy na ten temat.
Bardziej szczegółowoPrzemoc psychiczna wobec dzieci w sytuacjach okołorozwodowych. Bydgoszcz 08.10.2015r.
Przemoc psychiczna wobec dzieci w sytuacjach okołorozwodowych Bydgoszcz 08.10.2015r. Przemoc psychiczna Przemoc psychiczna to przewlekła, niefizyczna interakcja między dzieckiem i opiekunem, obejmująca
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Wioletta Tuszyńska-Bogucka
Prof. dr hab. Wioletta Tuszyńska-Bogucka Rodzinę można traktować jako pewien odrębny i autonomiczny organizm czy system. Każdy członek grupy oddziałuje na innych, a oni z kolei wywierają wpływ na niego.
Bardziej szczegółowoAkademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016
Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Drodzy Rodzice, Szanowni Pedagodzy, Nauczyciele oraz Wychowawcy! Pozytywny rozwój jest elementem tzw. pozytywnej profilaktyki. Idea ta nie
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce Nebojsa Markovic, Fotolia # Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
Recenzje: prof. dr hab. Aleksandra Łuszczyńska prof. d r hab. Włodzimierz Oniszczenko Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na
Bardziej szczegółowoStrata/żałoba. mgr Marzena Damięcka
mgr Marzena Damięcka Psycholog, psychoterapeuta, coach pracujący w nurcie psychoterapii zintegrowanej. Udziela porad, konsultacji i pomocy psychologicznej oraz terapii dorosłym oraz parom. Zajmuje się
Bardziej szczegółowoZjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h. Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny 58 h
S t r o n a 1 Studiium Psychoterapiiii Uzalleżniień Harmonogram szkolleniia edycjja 2010/2011 II SEMESTR Zjazd I sesja wyjazdowa trening interpersonalny 57 h Zjazd II sesja wyjazdowa trening intrapsychiczny
Bardziej szczegółowoWsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku
Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku 1 Już przed narodzeniem dziecka rodzina zmienia się i przygotowuje
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2013
Załącznik do uchwały Nr III/7/11 Rady Gminy Ulan-Majorat z dnia 23 lutego 2011 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2013 1 I. WSTĘP Rodzina jest podstawowym i najważniejszym
Bardziej szczegółowoRola wspomagania na etapie. i ewaluacji potrzeb szkoły/placówki.
Rola wspomagania na etapie diagnozowania, planowania, monitorowania i ewaluacji potrzeb szkoły/placówki. MOTYWOWANIE ZESPOŁU Cel trzeciego dnia szkolenia: Motywowanie zespołu Celem tego modułu jest poszerzenie
Bardziej szczegółowoZielona Góra, 28.01.2015 r.
Zielona Góra, 28.0.205 r. INFORMACJA PEŁNOMOCNIKA DS. PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH O ROZSTRZYGNIĘCIU ZAPROSZENIA DO SKŁADANIA OFERT DOTYCZĄCYCH ZAKUPU USŁUG W 205 ROKU W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoPromocja zdrowia i edukacja prozdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna Kształcenie w zakresie podstaw promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia.
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SAMBORZEC NA LATA
Załącznik do uchwały Rady Gminy Samborzec Nr XXII/133/16 z dnia 30.08.2016 GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE SAMBORZEC NA LATA 2016-2019 Rozdział 1 Wstęp Rodzina to najważniejsza i podstawowa
Bardziej szczegółowoZnaczenie więzi w rodzinie
Znaczenie więzi w rodzinie Instytut Psychologii KUL Dagmara Musiał WPROWADZENIE Na proces budowania więzi w rodzinie można spojrzeć z wielu perspektyw naukowych Użytecznym paradygmatem jest paradygmat
Bardziej szczegółowoPsychologia jako dziedzina nauki i praktyki
Psychologia jako dziedzina nauki i praktyki Plan Co to jest psychologia Cele psychologii Nauki powiązane z psychologią Czym zajmuje się psychologia (psycholog) Psychologia jako nauka - problemy etyczne
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ
Załącznik nr 3 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji
Bardziej szczegółowoCzy to smutek, czy już depresja?
Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla
Bardziej szczegółowoZaburzenia osobowości
Zaburzenia osobowości U dzieci i młodzieży nie rozpoznajemy zaburzeń osobowości, a jedynie nieprawidłowy rozwój osobowości. Zaburzenia osobowości: Zaburzenia osobowości definiujemy jako głęboko utrwalone
Bardziej szczegółowoJakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia.
Jakość życia w chorobie nowotworowej Krzysztof G. Jeziorski Warszawa Definicja jakości życia WHO (1993) Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
Bardziej szczegółowo