Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej Paryż-Orlean

Transkrypt

1 BIULETYN S I T P F INFORMACYJNY Nr 12 (230) Kwiecień 2012 WYDANIE SPECJALNE ASSOCIATION DES INGÉNIEURS et TECHNICIENS POLONAIS en FRANCE STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW i TECHNIKÓW POLSKICH we FRANCJI 20, rue Legendre, Paris Nr Préf.: W Tel : + 33 (0) EUROPEJSKIE SYMPOZJUM Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej Paryż-Orlean WSTĘP W dniach go marca br. odbyło się we Francji, w Paryżu i Orleanie, Europejskie Sympozjum Współczesne problemy ochrony przeciwpwodziowej. W kontekście katastrofalnych powodzi jakie w sposób powtarzalny nawiedzają Polskę, Francję i inne kraje Europy, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji wystąpiło z inicjatywą zorganizowania sympozjum europejskiego we wspólpracy z Wrocławską Radą FSNT NOT, Stacją Naukową PAN w Paryżu oraz Stowarzyszeniem Loire- Vistule w Orleanie. Zasadniczym celem Sympozjum była analiza skutecznych środków zmniejszania zagrożeń powodziowych poprzez wymianę doświadczeń, wyłonienie nowych rozwiązań i wzmocnienie współpracy europejskiej w tej dziedzinie. Uznając ważność tej inicjatywy, Parlament Europejski poprzez ówczesnego Przewodniczącego Prof. Jerzego Buzka, objął Sympozjum Honorowym Patronatem. Poparcia temu przedwsięzięciu udzielił J.E. Tomasz Orłowski, Ambasador Polski we Francji. Wsparcia bądź to logistycznego bądź też finansowego udzieliły: Institut de Recherche pour le Développement (IRD) w Orleanie Direction Régionale de l Environnement, de l Aménagement et du Logement (DREAL Centre) Miasto Wrocław Bureau des Recherches Géologiques et Minières (BRGM) w Orleanie Europejska Federacja Polonijnych Stowarzyszeń naukowo-technicznych oraz Rada Regionalna regionu Centre natomiast patronat medialny zapewniły: Przegląd Techniczny i Gospodarka Wodna. W Sympozjum wzięło udział ponad 80 specjalistów głownie z Polski i Francji. Obecni byli także uczestnicy z Czech, Rumunii i Austrii. ORGANIZACJA SYMPOZJUM Organizacja Sympozjum zajęła praktycznie 15 miesięcy czasu od stycznia 2011 r. do końca marca 2012 r. i stanowiła zasadniczy punkt działalności SITPF w tym okresie czasu. Z uwagi na ograniczone kompetencje odnośnie problemów powodziowych, SITPF postanowił zapewnić sobie właściwe wsparcie merytoryczne ze strony francuskiej i ze strony polskiej i zwrócił się do specjalistów w tej dziedzinie mgr inż. Zbigniewa Gąsowskiego ze stowarzyszenia Loire-Vistule w Orleanie oraz dr hab. inż. Czesława Szczegielniaka, Prezesa Wrocławskiej Rady FSNT NOT. 1 (Ciąg dalszy na str. 3)

2 Tłumacze: Ewa Pawlikowska i Bogusława Borak na posterunku mgr Ewa Mańkiewicz-Cudny, Prezes FSNT NOT, skierowywuje do uczestników Sympozjum życzenia owocnych obrad Komitet Organizacyjny przy pracy Materiały uczestników:teczka i USB z logami SITPF, NOT i PAN, broszura z programem i streszczeniami referatów Prezes SITPF mgr inż. Janusz Ptak otwiera Sympozjum J.E. Tomasz Orłowski, Ambasador RP we Francji adresuje inauguracyjne przesłanie do uczestników Sympozjum (fot. Z.Rawicki) Prezes Wrocławskiej Rady FSNT NOT dr hab. inż. Czeław Szczegielniak i Prezes SITPF mgr inż. Janusz Ptak witają uczestników Sympozjum Dyskusje w czasie jednej z przerw kawowych Pan Janusz Wiśniewski, p/o Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Wystąpienie prof. dr hab. Z.W.Kundzewicza, Kier. Zakładu IŚRiL w Poznaniu Wśród uczestników Sympozjum z DREAL Centre, mgr inż.zbigniew Gąsowski (drugi od prawej) Uczestnicy Sympozjum; na pierwszym planie: mgr inż. Joanna Gustowska, Dyrektor DZMiUW we Wrocławiu Przyjęcie uczestników Sympozjum w salonach Ambasady przez J.E. Tomasza Orłowskiego, Ambasadora RP we Francji (fot. Z.Rawicki) Janusz Ptak, Prezes SITPF, składa podziękowania w imieniu organizatorów i uczestników (fot. Z.Rawicki) Oczekiwanie na lunch w barze Longchamp było doskonałą okazją do dyskusji zawodowych i nie tylko Uczestnicy Sympozjum - od lewej: mgr Ewa Mańkiewicz-Cudny Prezes FSNT NOT i dr hab. inż. Czesław Szczegielniak, Prezes Wrocławskiej Rady FSNT NOT (fot. Z.Rawicki) 2

3 W lutym 2011 projekt został przedstawiony na walnym zebraniu Loire-Vistule a w marcu została podpisana w Paryżu umowa o współpracy między SITPF i WR FSNT NOT, której jednym z punktów była współorganizacja Sympozjum. Jakkolwiek organizacja Sympozjum stanowiła główny przedmiot programu zebrań zarządu Stowarzyszenia, niemniej celem zwiększenia operatywności postanowiono powołać Komitet Organizacyjny, w skład którego weszli: Kol. J.Ptak (przewodniczący), L.Sobkowiak, K.André, S.Aloszko, J.Niziński, A.Niebudek, K.Kohlmunzer oraz Z.Gąsowski z Loire-Vistule. W póżnieszym okresie dołączyła do niego M.Rebouillat-Klimaszewska oraz w fazie finałowej K.Liziard-Szewczak. W okresie od maja 2011 do końca marca 2012 r. komitet ten zebrał się 21 razy bądź to w Paryżu bądź też w Orleanie. Spotkania w Orleanie pozwoliły m.in. na przedstawienie projektu dyrekcji DREAL Centre, EPL i BRGM i uzyskanie wsparcia logistycznego dla 3-go dnia Sympozjum w Orleanie. Należy podkreślić, że do spotkań tych mogło dojść dzięki osobistym doskonałym kontaktom zawodowym Z.Gąsowskiego, wieloletniego pracownika instytucji gospodarki wodnej Regionu Centre oraz J.Nizińskiego, aktualnego pracownika naukowego IRD w Orleanie. W wyniku tych działań uzyskano zapewnienie o udziale pracowników w/w instytucji w Sympozjum, jak również o udostępnieniu lokali i właściwych serwisów na potrzeby Sympozjum (centrum zarządzania wezbraniami w DREAL, restauracja w BRGM), zwłaszcza darmowe udostępnienie swojej sali amfiteatralnej na sesję w dniu 30-go marca, przez IRD w Orleanie. Odnośnie organizacji Sympozjum w Paryżu kwestią zasadniczą było znalezienie odpowiedniego lokalu w stosunku do zakładanej liczby uczestników. Z pomocą przyszedł J.E. Ambasador Krzysztof Kocel, Stały Przedstawiciel Polski przy UNESCO. Za Jego wstawiennictwem udało się uzyskać dostęp do sal UNESCO. Niestety z uwagi na bliskość innych poważnych konferencji na temat zagadnień gospodarki wodnej a m.in. Światowego Forum Wody w Marsylii oraz 100- lecia SHF (Towarzystwo Hydrotechniczne Francji), udział specjalistów zwłaszcza francuskich, znacznie zmalał. W związku z niewystarczającą liczbą uczestników a jednocześnie nadspodziewanie dużą liczbę zgłoszonych referatów i koniecznością prowadzenia sesji równoległych, podjęto decyzję wspólorganizacji Sympozjum ze Stacją Naukową PAN w Paryżu. Należy podkreślić, że sala konferencyjna PAN przy ul. Lauriston 74 została udostępniona gratisowo przez 3 Prof. Jerzego Pielaszka, Dyrektora Stacji PAN, co było dodatkowo bardzo cenną pomocą w zbilansowaniu budżetu Sympozjum. Przyznanie przez Parlament Europejski Honorowego Patronatu (list od ówczesnego Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego prof. Jerzego Buzka na str. 7), przyczyniło się bez wątpienia do nadania właściwej rangi temu Sympozjum, a poparcie udzielone przez J.E. Tomasza Orłowskiego i podległych Jemu serwisów Ambasady RP włącznie z pomocą Radcy Ministra Janusza Styczka oraz Szefa Wydziału Konsularnego, Mikołaja Kwiatkowskiego i Pani Konsul Magdaleny Ryszkowskiej, było bardzo cennym elementem, przy realizacji tego ciężkiego zadania. Na samym wstępie prac pojawiło się pytanie, w jakim języku ma być prowadzone Sympozjum i w jakim języku należy redagować wszelkie materiały (ulotki, broszury, program, referaty, itd.). W pierwszej chwili został zaproponowany język angielski, w jakim odbywa się aktualnie większość konferencji. Jednak, w związku z uwagami, zarówno ze strony polskiej jak i francuskiej, że język angielski może stanowić powód do rezygnacji z udziału w sympozjum dla niektórych specjalistów bądź też może spowodować ograniczenie wymiany poglądów między uczestnikami, podjęto decyzję, że wszelkie dokumenty będa realizowane w języku polskim i francuskim i że zostanie zapewnione tłumaczenie równoległe. Decyzja ta była ciężka w konsekwencjach, zarówno pod względem edytorskim jak i finansowym i organizacyjnym. Należało bowiem redagować i drukować dwie wersje językowe wszystkich dokumentów jak również zapewnić tłumaczenie simultaniczne. O ile przy realizacji w UNESCO tłumacze byliby na miejscu a sale są wyposażone w kabiny, o tyle przy realizacji w Stacji PAN, trzeba było zapewnić odpowiednich tłumaczy oraz zorganizować system nagłaśniania tłumaczeń (wynajem i instalacja kabin, słuchawek, obsługi technicznej, itd.). Odnośnie tłumaczy-interpretów wybór padł na Panią Ewę Pawlikowską, która ma wielkie doświadczenie w tłumaczeniach wielu konferencji technicznych oraz pertraktacji handlowych. Wspólnie z Panią Bogusławą Borak, zapewniły obie Panie bardzo dobry poziom trudnych technicznie tłumaczeń i wywiązały się doskonale z powierzonego im zadania. Należy tu sprecyzować, że tłumaczenia równoległe są bardzo wyczerpującą pracą, przy której tłumacze muszą się zmieniać co ok. 20 min, a ponadto wymagają one nieraz wielogodzinnego przygotowania, polegającego na zapoznaniu się z treścią referatów (o ile są uprzednio dostępne) i przygotowaniu sobie specjalnego słownika wyrazów związanych z tłumaczoną dziedziną.

4 Nagłośnienie sali i tłumaczeń powierzono firmie PROSON, która dobrze wywiązała się ze swojego zadania (sprawny montaż i rozbiórka kabin, bezwawaryjne i 100% funkcjonowanie sprzętu, dobra jakość nagłośnienia, stała obecność technika). Promocja Sympozjum została wylansowana w maju 2011 r. pojawieniem się pierwszej ulotki informującej o wydarzeniu, rozesłanej szeroko we Francji przez SITPF oraz w Polsce przez Wrocławską Radę FSNT NOT. Od tego momentu zaczęła się ścisła współpraca z Wrocławską Radą i jej Prezesem dr hab. inż. Czesławem Szczegielniakiem, któremu we wszelkich sprawach sekretariatu pomagała mgr Monika Kołodziejczak. Współpraca ta wymagała niemal codzinnego uzgadniania wszystkich wspólnie adresowanych dokumentów, listy potencjalnych uczestników z instytucji gospodarki wodnej Polski, zaproszeń do Komitetu Honorowego i Naukowego a także wszelkich spraw związanych z finansami (preliminarz budżetowy, kosztorysy, faktury) a w późniejszym terminie, wpisów i wpłat uczestników oraz płatności faktur. W październiku 2011 r. zostały rozesłane właściwe zaproszenia wraz z programem ramowym i kartą zgłoszenia na Sympozjum. W tym okresie czasu rozesłano tylko w samej Francji ponad 100 listów oraz niezliczoną ilość i do reprezentantów instytucji i organizacji zajmujących się problemami powodziowymi. Równocześnie odbywała się rekrutacja listowna potencjalnych autorów wystąpień i referatów, która przebiegała dość opornie, zwłaszcza ze strony francuskiej, co stawiało nawet pod znakiem zapytania celowość organizacji Sympozjum we Francji. Sytuacja się znacznie poprawiła dopiero w końcowej fazie przygotowań, tj. w styczniu 2012 r., co zaowocowało aż ponad 40 zgłoszonymi referatami. Zgłoszenia napływały róznymi kanałami, częściowo bezpośrednio, cześciowo za pośrednictwem Wrocławskiej Rady FSNT NOT. Ponadto, niektórzy uczestnicy przyjeżdżali do Paryża indywidualnie, inni zbiorowo autobusem z Wrocławia. Nie ułatwiało to pracy i praktycznie do ostatnich dni nie znaliźmy dokładnej liczby uczestników. Należy stąd wyciągnąć wniosek na przyszłość, że wszelkie zapisy i wpłaty muszą być dokonywane u organizatora, u którego odbywa się konferencja i który ponosi bezpośrednie koszty organizacyjne. Odrębnym problemem była kwestia posiłków, zwłaszcza południowych. Przy organizacji w Stacji PAN, należało znależć możliwość obiadów w bezpośrednim sąsiedztwie, o dobrej jakości, z szybką obsługą i po rozsądnej cenie. Doskonałym rozwiązaniem okazał się bar-self Longchamp przy 4 ulicy Lauriston, o 5 min od Stacji PAN. Test posiłków zarówno pod względem ilości jak i jakości okazał się pozytywny a samoobsługa skróciła znacznie czas posiłku i pozwoliła na utrzymanie w czasie, bardzo napiętego programu sesji. Oddzielną sprawą była organizacja kolacji, odpowiadających randze Sympozjum i przybyłych gości. Na prośbę organizatorów, J.E. Ambasador, Pan Tomasz Orłowski, wyraził zgodę na przyjęcie uczestników Sympozjum oraz członków SITPF z okazji jego 95-cio lecia, w salonach Ambasady, 28-go marca wieczorem. Natomiast, wieczór 29-go marca, postanowiliśmy przeznaczyć na nocne podziwianie zabytków Paryża, organizując kolację-spacer statkiem po Sekwanie, w której mogliby wziąć udział nie tylko uczestnicy Sympozjum, ale także członkowie SITPF i zaprzyjaźnionych stowarzyszeń. Należało także przygotować materiały dla wszystkich uczestników, jak to bywa na wszelkich konferencjach. Zadecydowano, że będą się one składać: z teczki, broszury z programem, listą uczestników i streszczeniami referatów, nośnika pamięci USB zawierającego pełne teksty referatów oraz folderów turystycznych Paryża. Zarówno teczka jak USB zostały w jednoznaczny sposób związane z wydarzeniem poprzez nadruk na teczce i wygrawerowanie laserem na USB, loga SITPF, NOT i Stacji PAN. Wybór USB jako nośnika materiałów sympozjalnych został dokonany biorąc głownie pod uwagę fakt, że coraz mniej komputerów posiada czytniki CD, natomiast wszelki sprzęt komputerowy jest wyposażony w wejścia USB. Wybór ten okazał się bardzo przydatny, gdyż pozwolił na szybkie zarejestrowanie referatów, z ktorych większość (jak zazwyczaj) napłynęła tuż przed rozpoczęciem Sympozjum. Ostatecznie pozostało już tylko dokonać zakupów produktów na przerwy kawowe i zainstalować to wszystko w Stacji PAN, co nie było jednak rzeczą lekką (w dosłownym sensie tego słowa), biorąc pod uwagę liczbę uczestników i dni i wynikającą stąd ilość napojów. INAUGURACJA W sesji inauguracyjnej wziął udział J.E. Pan Tomasz Orłowski, Ambasador RP we Francji oraz Pan Sébastien Michel, reprezentujący francuskie Ministerstwo Ekologii i Zrównoważonego Rozwoju. Po słowach przywitania skierowanych do uczestników przez Dyrektora Stacji Naukowej PAN prof. J.Pielaszka, Prezesa SITPF mgr inż. J.Ptaka i Prezesa Wrocławskiej Rady FSNT NOT dr hab. inż. C.Szczegielniaka, głos zabrał jako pierwszy z

5 zaproszonych gości, Pan Ambasador Tomasz Orłowski, który w swoim wystąpieniu wskazał na ważność Sympozjum, jako akcji społeczeństwa cywilnego na rzecz rozwoju współpracy międzynarodowej i przekazał życzenia owocnych obrad. W sesji inauguracyjnej zabrali także głos: Pan Sébastien Michel, z Ministerstwa Ekologii i Zrównoważonego Rozwoju, Pani Ewa Mańkiewicz- Cudny, Prezes FSNT NOT, oraz Pan Janusz Wiśniewski, p/o Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW). Życzenia sukcesów, gratulując Organizatorom tej inicjatywy, przesłali: Pan Maciej Klimczak, Podsekretarz Stanu z Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (str.8), J.E. Pan Tomasz Orłowski, Ambasador RP we Francji (str.9) oraz prof. Michał Kleiber, Prezes Polskiej Akademii Nauk (str.10). SESJA PLENARNA 28-go marca W ciągu dwóch pierwszych dni Sympozjum, w Stacji Naukowej PAN, wygłoszono w sumie 38 referatów stojących na bardzo wysokim poziomie merytorycznym. Niestety zabrakło kilku interesujących referatów grupy specjalistów z Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, której władze zwierzchnie odmówiły udziału w Sympozjum, w niemal ostatniej chwili. Zapewne było to ze stratą merytoryczną dla Sympozjum, z uwagi na brak możliwości porównania problemów powodziowych Górnej Wisły i Górnej Odry oraz brak wysokiej rangi specjalistów, przewidzianych do udziału w zaprogramowanej debacie. W sesji plenarnej 28go marca (sesja SP1, SP2 i SP3) wygłoszono 14 referatów. Ich tytuły i nazwiska autorów są przedstawione na str. 11 niniejszego Biuletynu. PRZYJĘCIE w AMBASADZIE RP w Paryżu W godzinach wieczornych 28-go marca, J.E. Ambasador, Pan Tomasz Orłowski przyjął uczestników Sympozjum oraz członków SITPF w salonach Ambasady RP w Paryżu. Dla wielu uczestników Sympozjum, było to duże przeżycie i pierwsza okazja zapoznania się z przepięknymi wnętrzami Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej, jednej z najpiękniejszych ambasad w Paryżu. Po przywitaniu przez J.E. Tomasza Orłowskiego, Ambasadora RP i podziękowaniu wyrażonemu w imieniu uczestników przez Prezes SITPF J.Ptaka, uczestnicy wzięli udział w koktajlu. Była to okazja do nawiązania bezpośrednich kontaktów między uczestnikami. Mogą one prowadzić do wzmocnienia 5 współpracy na arenie międzynarodowej a w szczególności polsko-francuskiej, z której Polska powinna czerpać bezpośrednie korzyści. Było to jednym z celów i jest bez wątpienia sukcesem Sympozjum. SESJA PLENARNA 29-go marca Przed południem odbyły się równoległe sesje tematyczne (ST1, ST3) w sali konferencyjnej (zwanej też salą lustrzaną ) i w przylegającej do niej sali Piotra i Marii Curie (ST2, ST4), zwanej też salą koktajlową lub kominkową. Realizacja dwóch równoległych sesji w salach do siebie przylegających wymagała nie tylko właściwego przygotowania referatów w tematyce i w liczbie na każdą sesję, celem zsynchronizowania przerw kawowych, co wymagało solidnej gimnastyki i rygoru w prowadzeniu sesji, ale również przemeblowania sal w krótkim czasie (krzesła, ekran, rzutnik) a co najważniejsze przeniesienia olbrzymiego stołu. Na szczęście wszystko odbyło się sprawnie i pomyślnie. Prowadzenie dwóch równoległych sesji było swojego rodzaju premierą w historii Stacji PAN w Paryżu. Natomiast, Dyrektor Stacji prof. J.Pielaszek odkrył w ten sposób, że dysponuje dodatkowymi możliwościami konferencyjnymi! Poniżej tytuły sesji, a tytuły referatów na str. 12 i 13. Planowanie i prewencja w ochronie przed powodzią Aspekty techniczne w ochronie przed powodzią Modelowanie procesów powodziowych Zarządzanie kryzysowe, działania operacyjne, doświadczenia na przykładzie zdarzeń powodziowych W godzinach popołudniowych zostały zorganizowane dwie debaty pod wspólnym hasłem Jak żyć z powodziami?. Pierwszą z nich pt. Kompleksowe, innowacyjne i ekonomiczne zarządzanie ochroną przeciwpowodziową na skalę krajową i europejską poprowadził Jean- Pierre Lalande z francuskiego Ministerstwa Ekologii i Zrównoważonego Rozwoju, a udział wzięli: J.Gustowska (Pl), Z.Kundzewicz (Pl), J.Maurin (Fr), L.Sobkowiak (Fr), J-P.Valette (Fr) i A.Wiśniewski (Pl). W centrum debaty znalazła się Dyrektywa europejska 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (zwana Dyrektywą Powodziową) i jej wprowadzenie w życie w poszczególnych krajach. Drugą debatę w tym dniu, zatytułowaną : Aspekt techniczny i technologiczny ochrony przeciwpowodziowej poprowadził Patrick Sauvaget, Dyrektor Wydziału Zasobów Wodnych i Modelizacji f-my ARTELIA z Grenoble, a udział w niej wzięli: prof. G.Beltrando (Fr), Z.Kledyński (Pl), P.Kowalczak (Pl), J-P.Montoroi i J.Maurin (Fr) i W.Stanisławski (Pl).

6 Obydwie debaty wywołały żywą dyskusję z uczestnikami z sali i wykazały, że jakkolwiek ogólnie biorąc, wypowiedzi uczestników podążają w tym samym kierunku i nawzajem się uzupełniają, niemniej problemy powodzi nie są traktowane w sposób identyczny w różnych krajach. KOLACJA-PPROMENADA STATKIEM PO SEKWANIE Cześć paryska Sympozjum zakończyła się bardzo miłym akcentem w postaci wspólnej kolacji połączonej z wieczornym spacerem statkiem po Sekwanie. Wzięli w niej udział uczestnicy Sympozjum oraz członkowie SITPF i innych zaprzyjaźnionych stowarzyszeń polonijnych. Doskonałe menu oraz wspaniała pogoda sprzyjały podziwianiu uroków oświetlonego Paryża oraz nawiązaniu dalszych kontaktów. SESJA PLENARNA 30-go marca Jednodniowy wyjazd do Orleanu, pozwolił uczestnikom na spotkanie i wymianę doświadczeń oraz na nawiązanie kontaktów z tamtejszymi specjalistami. Po dwu-godzinnej podróży autokarem z Paryża, uczestnicy zostali przyjęci w IRD (Institut de Recherche pour le Développement) powitalną kawą z tradycyjnymi rożkami francuskimi, przygotowanymi przez członków stowarzyszenia Loire-Vistule. Przedpołudniowa sesja plenarna (SP4) odbyła się w sali amfitealtralnej IRD. W imieniu dyrektor IRD, Pani Corinne Rouland-Lefevre powitał uczestników Jerzy Niziński. DREAL Centre i jego działalność zaprezentowal Dyrektor Nicolas Forray, BRGM Benoît Jourdan a CEPRI (Centre Européen de Protection Contre les Risques Inondation) Julien Jadot. Referaty wygłoszone przez Jean-Luc Roy z EPL (Etablissement Public Loire), Sébastien Patouillard i Stéphane Braud z DREAL oraz Zbigniewa Gąsowskiego, wzbudziły ożywioną dyskusję (tytuły referatów na str. 14). Na zakończenie sesji Prezes SITPF J.Ptak wręczył Złote Odznaki SITPF osobom, które w wybitny sposób zasłużyły się przy organizacji Sympozjum. Otrzymali je: mgr inż. Zbigniew Gąsowski ( Loire-Vistule ) dr hab. inż. Jerzy Niziński (SITPF) dr hab. inż. Czesław Szczegielniak (WR FSNT NOT) Oficjalnego zamknięcia dokonali Organizatorzy: Prezes SITPF, Kol. J.Ptak i Prezes WR FSNT NOT, C.Szczegielniak. Obiad w restauracji BRGM został uwieńczony szampanem ufundownym przez firmę Beamtech i jej właściciela Kol. L.Sobkowiaka z SITPF, natomiast popołudniu uczestnicy mieli możliwość zapoznać się z funkcjonowaniem centrum zarządzania wezbraniami i niżówkami w czasie rzeczywistym oraz systemem hydrometrii DREAL Centre. Na zakończenie wizyty w Orleanie, uczestnicy zapoznali się w terenie z obwałowaniami Loary i przelewem bocznym w Jargeau, oprowadzeni przez Jean Maurin z DREAL Centre. PODSUMOWANIE Sympozjum zakończyło się pełnym sukcesem i spełniło pokładane nadzieje. Pozwoliło na wymianę poglądów na zagadnienia nawiązane z ochroną preciwpowodziową. Zaprezentowane referaty oraz obie debaty wykazały zbieżność problemów wśród przedstawicieli krajów obecnych na Sympozjum a tym samym na możliwości współpracy międzynarodowej. Niemniej okazuje się, że problemy powodzi nie są traktowane w sposób identyczny w różnych krajach. Uczestnicy francuscy uważają, że naczelną zasadą zabezpieczenia przeciw powodziom winno być zmniejszenie podatności na straty. To też odpowiednie zagospodarowanie terenów zalewowych jest traktowane priorytetowo. Nie wyklucza to podejmowania działań w celu zmniejszenia zagrożeń takich jak utrzymywanie w dobrym stanie koryt rzecznych, budowa zapór, zakładanie polderów, wzmacnianie obwałowań itd. Z kolei specjaliści polscy zdają się przekładać redukcję ryzyka powodziowego nad działania w kierunku zmniejszenia podatności na straty. Wnioski z referatów i obrad zostały ze strony francuskiej uzgodnione z Annie Dufay i Jean Maurin (DREAL Centre), Jean-Pierre Valette oraz Marc Erlich (ARTELIA) i zredagowane przez Zbigniewa Gąsowskiego (Loire-Vistule), Andrzeja Niebudka, Jerzego Nizińskiego, Janusza Ptaka i Lucjana Sobkowiaka z SITPF. Redakcji wniosków ze strony polskiej dokonał zespół Wrocławskiej Rady FSNT NOT: Czesław Szczegielniak, Krystyna Szcześniak, Monika Kołodziejczak i Edyta Lubacz. Natomiast syntezy wniosków i postulatów zredagowanych z obu stron dokonali Przewodniczący Komitetu Naukowego dr hab. inż. Czesław Szczegielniak i dr hab. inż. Jerzy Niziński. Wnioski i zalecenia Sympozjum są zawarte na str niniejszego Biuletynu i zostaną przesłane do kompetentnych władz polskich i francuskich. W wyniku Sympozjum wzrosło zainteresowanie specjalistów odnośnie możliwości kooperacji francusko-polskiej i pierwsze kontakty zostały nawiązane. Jest to bezsprzecznie wymiernym rezultatem tego Sympozjum. Opracowanie: Janusz Ptak 6

7 7

8 8

9 PRZESŁANIE J.E. Tomasza Orłowskiego Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej we Francji do uczestników Sympozjum Europejskiego Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej Paryż-Orlean marca 2012 r. Szanowni Państwo, Cieszę się z inicjatywy podjętej przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji zorganizowania europejskiego sympozjum pt. Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej. Zabezpieczenie przed klęską powodzi, jak pokazały doświadczenia ostatnich lat w Polsce, jest problemem wciąż aktualnym. Wymiana doświadczeń na ten temat pomiędzy specjalistami najwyższej rangi z Polski, Francji i innych krajów z pewnością zaowocuje pomysłami i rozwiązaniami, które sprawią, że zjawisko przybierania wód nie koniecznie będzie klęską dla ludności, a zjawiskiem nad którym człowiek może zapanować. Inicjatywa zorganizowania sympozjum międzynarodowego nie przez instytucję rządową, a stowarzyszenie jest dla mnie dowodem, że idea współpracy europejskiej na poziomie społeczeństwa obywatelskiego staje się rzeczywistością. Sympozjum wpisuje się doskonale we współpracę zdecentralizowaną polskofrancuską, która obejmuje nie tylko partnerstwa o charakterze terytorialnym, ale również pomiędzy stowarzyszeniami zrzeszającymi określone grupy zawodowe. Jest to z pewnością płaszczyzna, która będzie nabierać coraz większej dynamiki. Wejście Polski do UE sprawiło, że Polska i Francja stały się partnerami na płaszczyżnie europejskiej, i dało ramy do bardzo szerokiej współpracy. Współpraca zdecentralizowana wypełnia te ramy, tworzy mikrokosmos kontaktów i powiązań, których wartość jest szczególna. SITPF podejmując inicjatywę organizacji sympozjum, pokazuje, że obywatele francuscy polskiego pochodzenia są wciąż duchowo związani z Polską i gotowi są przekazywać swoją wiedzę i doświadczenie swej pierwszej ojczyżnie. Liczę, że będzie to wzór dla innych stowarzyszeń polonijnych działających we Francji i na świecie. Życzę owocnych obrad. Ambasada RP we Francji Paryż, 28-y marca 2012 r. 9

10 10

11 PROGRAM SESJI Session plénière / Sesja plenarna SP1-SP2-SP3 Zmiany ryzyka powodziowego w Europie Evolution des risques d inondation en Europe Z.W. KUNDZEWICZ Gestion des inondations sur le bassin amont de la Seine premiers enseignements du débat public sur un projet structurant Pierwsze wnioski z debaty publicznej nad projektem zarządzania wezbraniami górnej zlewni Sekwany A. ASTRUC Flood protection in the Czech Republic and international co-operation Ochrona przed powodzią w Republice Czeskiej oraz współpraca międzynarodowa Protection contre les inondations en République Tchèque et la coopération internationale P. PUNČOCHAR L expérience et le savoir-faire de l Etablissement Public Loire au service des collectivités territoriales du bassin de la Loire et ses affluents Doświadczenie i savoir-faire Związku Jednostek Administracyjnych (EPL) dorzecza Loary J-L. ROY Rzeka i miasto zagrożenia i możliwości na przykładzie Wisły i Krakowa Rivière et ville risques et perspectives - exemple de la Vistule et de Cracovie Z. KOT, Z. RAWICKI Rôle et outils de l'information préventive des populations en France Rola i narzędzia informacji prewencyjnej ludności we Francji S. MICHEL Podstawy planowania ochrony przed powodzią miast w dolinie Odry Bases de planification de la protection contre les inondations des villes dans la vallée de l Oder CZ. SZCZEGIELNIAK Plan Loire Grandeur Nature Plan ochrony naturalnych walorów zlewni Loary A. DUFAY Istotne aspekty bezpieczeństwa powodziowego Wisły Środkowej Importants aspects de la protection contre les inondations de la Vistule Moyenne M. BOGUCKA-SZYMALSKA Les digues et la protection contre les inondations sur le Siret Inférieur (Roumanie) Wały i ochrona przeciwpowodziowa na rzece Dolny Siret (Rumunia) F. SALIT, L. ZAHARIA, G. BELTRANDO Intégration du modèle hydraulique 2D dans la chaîne des prévisions des crues-éclairs en temps réel Integracja modelu hydraulicznego 2D w łańcuch prognozowania nagłych wezbrań w czasie rzeczywistym M. ERLICH, C. GIRARD, E.DAVID Rola kanału zrzutowego Odra Widawa dla ochrony przeciwpowodziowej miasta Wrocławia Rôle du canal de décharge Odra-Widawa dans la protection de la ville de Wrocław W. PARZONKA Niveau de sûreté des digues un outil pour l évacuation massive du Val de Loire en cas des crues majeures de la Loire Poziom bezpieczeństwa wałów jako narzędzie masowej ewakuacji Doliny Loary w przypadku wyjątkowych wezbrań Loary J. MAURIN Powódź w powiecie poznańskim w 2010 roku o sposobie wykorzystania doświadczeń Inondations de la région de Poznań en 2010 retour d expérience P. KOWALCZAK, P.KUROSZ, Ł.SOBOLEWSKI 11

12 1. Rôle des sols sur la genèse des inondations Wpływ retencji glebowej zlewnii na genezę fali powodziowej J-P. MONTOROI Session / Sesja ST1 Planification et prévention dans la protection contre les inondations Planowanie i prewencja w ochronie przed powodzią 2. Pilotażowe przygotowanie map zagrożenia powodziowego na obszarze regionu Górnej Wisły Préparation des cartes de risques d inondation de la région de la Haute Vistule R. RADOŃ 3. Loire Orléans diagnostics préventifs du comportement des logements face a l inondation Loire Orleans diagnostyka prewencyjna zachowania się pomieszczeń mieszkalnych w przypadku powodzi) J-P. VALETTE 4. Problemy ekologiczne zbiorników retencyjnych w aspekcie ich wielofunkcyjności Problèmes écologiques des réservoirs de rétention sous l aspect de leur caractère multifonctionnel T. TRACZEWSKA 5. Loire Blois reconquête du bras de décharge du déversoir de la Bouillie Loire Blois przywracanie funkcji przeciwpowodziowej kanału ulgowego przelewu bocznego la Bouillie J-P. VALETTE 6. Powódź na Wiśle w Płocku w 1980 r. Inondation sur la Vistule à Plock en 1980 Z.AMBROŻEWSKI Session / Sesja ST2 Aspects techniques dans la protection contre les inondations Aspekty techniczne w ochronie przed powodzią 1. Zmiany parametrów geotechnicznych wałów poprzez zabudowę przesłony hydroizolacyjne wykonane z zastosowaniem spoiw iłowocementowych Modifications des paramètres géotechniques des digues par l utilisation des écrans hydro-isolants réalisés avec des liants argile-ciment R. KUŚ, D. SŁOWIKOWSKI 2. Zastosowanie wybranych technologii uszczelniania podłoża gruntowego w budownictwie hydrotechnicznym wieloletnie doświadczenia PRGW Application de certaines technologies d imperméabilisation du sol de fondation dans les constructions hydrotechniques retour d expérience de la société PRGW en Pologne R. KUŚ, D. SŁOWIKOWSKI 3. Uszczelniające spoiwa iłowo-cementowe mikrostruktura i właściwości Liants d imperméabilisation argile-ciment microstructure et propriétés Ł. WÓJCIK, P. IZAK, R. KUŚ 4. Uboczne produkty spalania w remontach i modernizacji wałów przeciwpowodziowych Emploi des sous-produits de la combustion dans la réparation et la modernisation des digues de protection Z. KLEDYŃSKI, P. FALACIŃSKI, A. MACHOWSKA 5. Zastosowanie kompleksowych metod geofizycznych do bezinwazyjnego badania stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych Utilisation des méthodes géophysiques pour l auscultation non-destructive de l état technique des digues de protection T. GOŁĘBIOWSKI, S. TOMECKA-SUCHOŃ, J. FARBISZ 6. Metodyka oceny skutków awarii zapór ziemnych i betonowych na przykładzie zapory Chańcza i zapory Besko Méthodes d évaluation des conséquences des avaries des barrages de terre et de béton avec comme exemple le barrage de Chańcza et de Besko M. PIÓRECKI 12

13 Session / Sesja ST3 Modelowanie procesów powodziowych Modélisation des processus d inondations 1. Wykorzystanie oprogramowania ARCGIS w ochronie przeciwpowodziowej Utilisation du programme ARCGIS pour la protection contre les inondations B. ZAWIŚLIŃSKI, L. NOWOGRODZKI, A.DOBROWOLSKI 2. Sposoby reprezentacji danych geoprzestrzennych w systemach modelowania hydrodynamicznego Méthode de représentation des données géo-spatiales dans le système de modélisations hydrodynamiques P. TYMKÓW, R. STODOLAK 3. Budowa systemu informacji przestrzennej w ocenie małej retencji Construction d un système d information géo-spatiale pour petites retenues d eau D. KIESTRA 4. Modelowanie degradacji koryta Odry Środkowej podczas przepływów powodziowych Modélisation de la dégradation du lit de l Odra Moyenne en temps d inondation W. PARZONKA, R. KASPEREK Session / Sesja ST4 Gestion des crises, fonctionnement opérationnel, expérience sur la base des exemples des événements d inondations Zarządzanie kryzysowe, działania operacyjne, doświadczenia na przykładzie zdarzeń powodziowych 1. Powodzie 2010 działania Dolnośląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń we Wrocławiu Inondations 2010 mesures prises par la Direction des travaux hydrauliques et agricoles de Basse-Silésie de Wrocław J. GUSTOWSKA, E. LUBACZ, A. RAMZA 2. Wpływ zdarzeń powodziowych na rzekach granicznych na zmianę sposobu współpracy transgranicznej Coopération transfrontalière dans le cas d inondations de rivières communes P. BARAŃSKI, M. STANECKA 3. Gospodarka wodna na zbiorniku Turawa na rzece Mała Panew podczas powodzi 2010 Gestion de l eau du réservoir Turawa sur la rivière Mała Panew lors de l inondation de 2010 R. KOSIERB 4. Wybrane problemy związane z przygotowaniem inwestycji drogowych w aspekcie prawa wodnego i ochrony środowiska Quelques problèmes relatifs à la préparation des investissements routiers examinés sous l aspect de la législation de l eau et de la protection de l environnement M. KOT Session plénière / Sesja plenarna Débat «Comment vivre avec les inondations?» / Debata «Jak żyć z powodziami?» Débat 1 / Debata 1 Gestion complexe, innovante et économique de la protection contre les inondations à l échelle nationale et européenne Kompleksowe, innowacyjne i ekonomiczne zarządzanie ochroną przeciwpowodziową na skalę krajową i europejską Débat 2 / Debata 2 Aspect technique et technologique de la protection contre les inondations Aspekt techniczny i technologiczny ochrony przeciwpowodziowej Conclusions du Symposium / Wnioski z Sympozjum 13

14 Session plénière / Sesja plenarna SP4 Rencontre avec les spécialistes de la gestion de l eau de DREAL-Centre, EPL, BRGM et CEPRI Spotkanie ze specjalistami instytucji gospodarki wodnej DREAL-Centre, EPL, BRGM i CEPRI 1. Accueil des participant / Powitanie uczestników Nicolas FORRAY Directeur DREAL Centre / Dyrektor DREAL Centre 2. Présentation / Prezentacja BRGM Benoît JOURDAN Responsable Communication CEPRI - Julien JADOT (Chargé de mission) / Odpowiedzialny za program 3. Historique des échanges autour de la Loire et de la Vistule Z.GASOWSKI (Association «Loire-Vistule») Rys historyczny kontaktów wokół Loary i Wisły 4. Travaux de protection sur la Loire Moyenne dans le cadre du PLGN Prace zabezpieczające Loarę Średnią w ramach planu PLGN a. Entretien et restauration du lit de la Loire Moyenne - S. BRAUD (DREAL Centre) Utrzymanie i odrestaurowanie koryta rzeki Loary Średniej b. Renforcement des digues J.MAURIN, S. PATOUILLARD (DREAL Centre) Wzmocnienie wałów 5. Protection des vals de Loire par le barrage de Villerest - J-L. ROY (EPL) Ochrona dolin Loary przez zaporę Villerst 6. Questions réponses débat Pytania odpowiedzi - dyskusja Clôture du Symposium / Zamknięcie Sympozjum J.PTAK (France), C.SZCZEGIELNIAK (Polska) Session sur le terrain / Sesja w terenie ST5 Visite de la DREAL Centre en groupes / Wizyta DREAL Centre w grupach 1 Groupe / grupa : Centre de prévention des crues et des étiages. Monitoring de la gestion automatisée en temps réel des crues et des étiages P.PACAUD, F.PASQUET (DREAL Centre) Centrum prewencyjne wezbrań i niskich poziomów. Monitoring zarządzania automatycznego w czasie rzeczywistym wezbrań i niskich poziomów 2 Groupe / grupa: Présentation du système d hydrométrie M.RIEUX (DREAL Centre) Prezentacja systemu hydrometrii Visite sur le terrain / Wizyta w terenie Digues, travaux d entretien, déversoir de Jargeau J.MAURIN (DREAL Centre) Wały, prace konserwacyjne, przelew boczny w Jargeau 14

15 WNIOSKI Z EUROPEJSKIEGO SYMPOZJUM WSPÓŁCZESNE PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ PARYŻ-ORLEAN, r. UWAGI OGÓLNE Europejskie Sympozjum Współczesne problemy ochrony przeciwpowodziowej zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji we współpracy z Wrocławską Radą FSNT NOT i Stacją Naukową PAN w Paryżu oraz Stowarzyszeniem Loire-Vistule w Orleanie przy wsparciu: Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej we Francji DREAL Centre IRD Orleans Miasta Wrocławia Europejskiej Federacji Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Było to pierwsze tego typu sympozjum na ten jakże ważny i aktualny temat. Współpraca europejska w dziedzinie powodzi powinna być jak najbardziej kontynuowana i to w sposób systematyczny. Straty jakie poniosła Polska w wyniku powodzi z okresu ostatniego 20lecia, wyniosły co najmniej 60 miliardów złotych 1. Konsekwencje opóźnień w realizacji wielu ważnych inwestycji w obszarze ochrony przed skutkami klęsk żywiołowych ponosi całe społeczeństwo a najdotkliwiej i bezpośrednio ludzie, których majątek (domy, pola) zalewany jest podczas powodzi. Sympozjum wykazało, że ogólnie biorąc, wypowiedzi uczestników podążają w tym samym kierunku, nawzajem się uzupełniają a w wielu dziedzinach współpraca może okazać się bardzo owocna. Uczestnicy Sympozjum są zgodni, że naczelną zasadą zabezpieczenia przed powodziami winno być zmniejszenie podatności na straty. Odpowiednie zagospodarowanie terenów zalewowych należy traktować priorytetowo. Akcentuje się także konieczność redukcji ryzyka powodziowego poprzez utrzymywanie w dobrym stanie koryt rzecznych, budowę zapór, zakładanie polderów, wzmacnianie obwałowań, itd. UWAGI, OBSERWACJE I ZALECENIA ODNOŚNIE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ 1. Naczelnym priorytetem w ochronie przeciwpowodziowej jest: 5. zakaz lokalizacji na wszystkich terenach zalewowych: a. zakładów dla osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej mobilności (szpitale, domy starców, więzienia, itd.), b. instytucji i przedsiębiorstw niezbędnych do zarządzania w sytuacjach awaryjnych czy też potrzebnych do normalnego funkcjonowania aglomeracji miejskich na terenach nie zalewanych (pogotowie ratunkowe, sztaby zarządzania w sytuacjach awaryjnych, oczyszczalnie ścieków, transformatory wysokiego napięcia, itd.), zakaz zabudowy terenów zalewowych w strefach szczególnie narażonych na głębokie zatopienia i silne prądy uniemożliwiające dotarcie pomocy. Na terenach już zurbanizowanych i przedstawiających mniejsze ryzyko, pozwolenia na budowę mogą być ewentualnie udzielane jeśli projektowane budowle mogłyby 1 Około 14,5 mld Euro (marzec 2012) 15

16 być przywrócone do użytku po ustąpieniu powodzi bez konieczności dokonania poważnych napraw i nie utrudniają przepływu wód powodziowych, przestrzeganie prawa w obszarach mających wpływ na bezpieczeństwo powodziowe kraju a w szczególności dotyczy to ładu przestrzennego i budownictwa drogowego. Istotna jest więc integracja planowania przestrzennego z planowaniem w gospodarce wodnej oraz planowaniem gospodarczym, w tym systematyczne zmniejszanie ryzyka powodziowego poprzez ustalenia zasad i procedur planowania przestrzennego i użytkowania terenu na obszarach narażonych na występowanie powodzi. 2. Należy szukać pola współżycia inżynierii tradycyjnej z inżynierią ekologiczną do przeprowadzenia studiów z udziałem specjalistów z rożnych dziedzin w celu opracowania strategii ochrony przeciwpowodziowej (podobne studia nad Loarą 2 zajęły 5 lat). Priorytety i metodologia działań winny być określone na bazie precyzyjnego bilansu gospodarczego, społecznego i środowiskowego, w oparciu o: zmniejszanie podatności na straty powodziowe na terenach zalewowych (w dziedzinach ustawodawstwa i technicznych), właściwe utrzymanie koryt rzecznych (np. odkrzaczanie, profilowanie, etc.), możliwość użycia struktur, retencji powodziowej (poldery czy zapory) z wykazaniem ich działania na całej długości cieku, analizę jakości wałów lub innych systemów przeciwpowodziowych. Studia te powinny być koordynowane z władzami państw przygranicznych. 3. Powinno się propagować kulturę życia ze świadomością zagrożenia wśród polityków, decydentów ekonomicznych i stowarzyszeń, tak aby za ich pośrednictwem mieszkańcy terenów narażonych na powodzie stali się w pełni świadomi grożącego im niebezpieczeństwa. Bardzo ważne jest podnoszenie świadomości istniejącego ryzyka (m.in. poprzez rozwinięcie systemu edukacji społeczeństwa w zakresie ochrony przed powodzią lub konsultacje społeczne) oraz wzrost odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo (m.in. ubezpieczenia). 4. Sympozjum wykazało, że polityka władz w zakresie zapobiegania powodziom w Unii Europejskiej polega przede wszystkim na wdrażaniu Dyrektywy Powodziowej UE. Jednakże priorytety i metodologia działania w obliczu katastrofalnych powodzi, winny być odpowiednie do określonego typu powodzi Zaleca się wdrożenie trzech kluczowych etapów Dyrektywy Powodziowej, to znaczy: wstępnej oceny zagrożenia powodziowego na całości terytorium poszczególnych państw UE (w tym Francji i Polski) dla wszystkich rodzajów powodzi, która miała zostać dokonana do 22/12/2011, wykonanie map w terminie do 22/12/2013 dla terytoriów przedstawiających poważne zagrożenia powodziowe (oznaczone symbolem TRI 4 ). Mapy te przedstawią wydarzenia o prawdopodobieństwie słabym, średnim i dużym, opracowanie w terminie do 22/12/2015 planów zarządzania ryzykiem powodziowym jak również w momencie powodzi dla każdego TRI w wielkich zlewniach. We Francji, zgodnie z Directive Cadre sur l Eau 5, faworyzuje się dokonywanie analizy kosztów i korzyści dla każdej propozycji zagospodarowania zlewni w tym również środków technicznych. 2 PLGN: Plan Loire Grandeur Nature 3 Trzy wezbrania Wisły w Poslce i Xynthia we Francji nie są takie same (2010) 4 TRI Territoires présentant des risques d inondation importants 5 Wytycznymi Ramowymi dla Wody 16

17 6. Istotne jest dla Polski wzmacnianie działań instytucjonalnych poprzez właściwą współpracę pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za prognozowanie zjawisk i jednostkami decyzyjnymi, prowadzącymi akcję przeciwpowodziową oraz zarządzającymi wodami śródlądowymi i obiektami technicznymi systemu ochrony przeciwpowodziowej. W celu bezpieczeństwa powodziowego Państwa (Polski) celowe są następujące działania: reforma systemu zarządzania gospodarką wodną poprzez utworzenie silnej instytucji władzy wodnej, dokonanie jasnego rozdziału kompetencji pomiędzy instytucjami zarządzającymi gospodarką wodną, zapewnienie finansowania gospodarki wodnej w perspektywie wieloletniej. 7. Wszystkie aspekty problemu obwałowań (konserwacja, kontrola, podwyższanie) zostały szeroko omówione na sympozjum doświadczenia Loary porównywano często z problemami związanymi z ochroną miast historycznych w dorzeczach Odry i Wisły. Dyskusje zapoczątkowane w Paryżu i Orleanie zasługują na kontynuację i pogłębienie w aspekcie technicznym przez osoby odpowiedzialne za politykę zagospodarowania przestrzennego w Polsce, Francji, Czechach, Rumunii i innych krajach europejskich. 8. W trakcie Sympozjum poruszono znaczenie nauk stosowanych jako oparcia metodologicznego przy podejmowaniu decyzji. We Francji zagrożenie powodziowe było ostatnio tematem debaty publicznej Konieczne jest rozwijanie współpracy międzynarodowej dla ułatwienia zarządzania ryzykiem powodziowym. Dobrym przykładem jest współpraca zorganizowana w ramach Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniami (Niemcy, Czechy, Polska). Istotne jest stworzenie zintegrowanego systemu ratowniczego, co pozwoli na współpracę sztabów kryzysowych (zespołów zarządzania kryzysowego), współudział w akcji ratowniczej, wzajemną pomoc sprzętową, wzajemną wymianę informacji i współpracę w akcjach informacyjnych. Współpracę transgraniczną należy rozwijać zarówno w okresach kryzysowych, jak i poza nimi, m. in. poprzez wymianę doświadczeń i kadry. 10. W ramach realizacji technicznych zabezpieczeń przeciwpowodziowych należy: rozpatrywać inwestycje o najmniejszym wpływie na środowisko (poldery, suche zbiorniki retencyjne itp.) jednakże racjonalna gospodarka wodna wymaga również budowy zbiorników wielofunkcyjnych. Decyzje inwestycyjne powinny być poprzedzone wnikliwą analizą uzyskiwanych korzyści i strat powodziowych, długoterminową analizą oddziaływania na środowisko i konsultacjami społecznymi, wykonywać szerokie badania przygotowawcze np. badania geologiczne, geotechniczne, hydrologiczne oraz hydrauliczne w tym symulacje komputerowe, w zakresie oceny skutków planowych przedsięwzięć dla pozostałych terenów w dolinie rzeki. Bardzo istotne jest przeprowadzenie konsultacji społecznych w zakresie przebiegu tras wałów chroniących doliny rzeczne, przed przystąpieniem do ich modernizacji, modernizować wały w oparciu o metody gwarantujące ich stateczność i szczelność m. in. poprzez wykonywanie przesłon hydroizolacyjnych. Bardzo ważne jest sprawdzenie stanu technicznego istniejących obwałowań z 6 Risque inondation quel défis pour la recherche en appui a l action publique, Document de synthèse. MEDDL/CGEDD, Cemagref, avril 2010 (Zagrożenie powodziowe wyzwaniem dla badań naukowych dla poparcia działań publicznych, dokument MEDDL/CGEDD, Cemagref, kwiecień 2010) 17

18 zastosowaniem kompleksowych metod zapewniających informację ciągłą a nie punktową o stanie badanego wału, zabezpieczyć ludność przed zagrożeniami związanymi z uszkodzeniem obwałowań i zapór, opracować analizy bezpieczeństwa, w szczególności stref zalewowych w dolinie poniżej zbiornika dla potencjalnych scenariuszy katastrofy, podjąć studia w zakresie sedymentacji erozji koryta rzek o dnie aluwialnym podlegających procesom gradacji ziarnowej i tworzenia warstwy obrukowanej dna koryta; dotyczy to zwłaszcza dużych rzek takich jak Loara, Wisła, Odra, w przypadku których nastąpiło istotne obniżenie dna, systematycznie oczyszczać koryta rzek oraz oczyszczać system rowów dla zapewnienia założonej przepustowości; nie powinno się dopuszczać do powstawania zadrzewień i zakrzaczeń utrudniających przepływ wód, w Polsce, uznać, za zasadną budowę retencjonujących wodę zbiorników wielozadaniowych, które zmniejszają straty powodziowe obniżając przepływy poniżej, zdecydowanie łagodzą skutki powodzi i susz tworząc jednocześnie ważne siedliska flory i fauny, służą do produkcji energii elektrycznej, w Polsce, przyspieszyć budowę i zwiększenie retencji zbiorników wodnych (w szczególności przyspieszenie budowy zbiornika Racibórz, który zabezpieczy dolinę rzeki Odry oraz znacznie zmniejszy przepływ powodziowy w dolinie Odry od Raciborza do Wrocławia), w Polsce, doskonalić system osłony przeciwpowodziowej i prognoz, które wymagają zagęszczenia punktów pomiaru opadów w terenach górskich i podgórskich oraz przekrojów wodowskazowych; należy korzystać z doświadczeń francuskich, zwłaszcza w dorzeczu Loary i Sekwany. W konkluzji sympozjum, eksperci obecni na Sympozjum wyrazili wolę identyfikacji problemów, których rozwiązania przyczynią się do poprawy ochrony przeciwpowodziowej. Uznano za pożądane stworzenie platformy wymiany doświadczeń pomiędzy aktorami kompleksowego podejścia do problemu powodzi, z ustawodawcami włącznie. Powyższe konkluzje i postulaty są syntezą wniosków z wygłoszonych przez uczestników Sympozjum referatów oraz przeprowadzonych debat, sporządzoną przez niżej podpisanych. Przewodniczący Komitetu Naukowego: ze strony francuskiej ze strony polskiej dr hab. inż. Jerzy Niziński dr hab. inż. Czesław Szczegielniak 18

19 Wystąpienie inż. J-P. Valette, specjalisty francuskiego w dziedzinie diagnostyki prewencyjnej zabudowań mieszkalnych w sytuacji powodziowej Przewodniczący sesji (od lewej): inż. J.Maurin (DREAL Centre) i dr hab. T.Traczewska (Politechnika Wrocławska) Wystąpienie dr J-P. Montoroi z IRD France-Nord Wystąpienie mgr inż. B.Zawiślińskiego, Dyr. ESRI Polska Rozmowy kuluarowe Interwencja w debacie inż. P.Sauvaget, Dyr. F-my ARTELIA z Grenoble Pierwsza debata z cyklu Jak żyć z powodziami? zatytułowana Kompleksowe, innowacyjne i ekonomiczne zarządzanie ochroną przeciwpowodziową na skalę krajową i europejską. Uczestnicy debaty (od lewej):z.w.kundzewicz, J.Gustowska, J-P.Lalande (prowadzący debatę), J-P.Valette i L.Sobkowiak Druga debata z cyklu Jak żyć z powodziami? zatytułowana Aspekt techniczny i technologiczny ochrony przeciw-powodziowej Uczestnicy debaty (od lewej): Z.Kledyński; Prof. G.Beltrando, W.Stanisławski, P.Sauvaget (prowadzący debatę), P.Kowalczak, J.Maurin, J-P.Montoroi Jak widać, apetyt i humory dopisywały Kolacja-promenada po Sekwanie na statku Capitaine Fracasse 19

20 Powitalna kawa w IRD w Orleanie, przygotowana przez Stowarzyszenie Loire-Vistule Sesja wyjazdowa w Sali amfiteatralnej IRD w Orleanie Wystąpienie Nicolas Forray, Dyektor. DREAL Centre Od lewej: N.Forray, J.Ptak (przewodniczący sesji), E.Pawlikowska (tłumacz) i J.Niziński z IRD, pełniący rolę gospodarza Na terenie DREAL Centre Wręczenie Złotej Odznaki SITPF Prezesowi Wrocławskiej Rady FSNT NOT dr hab. inż. Czesławowi Szczegielniakowi przez Prezesa SITPF mgr inż. J.Ptaka Coś dla ciała czyli lunch w restauracji BRGM zakończony szampanem, jak przystało na sympozjum organizowane we Francji Zwiedzanie DREAL Centre - Centrum zarządzania powodziami i niżówkami w czasie rzeczywistym prezentacja przez mgr inż. Z.Gąsowskiego, wybitnego specjalisty w tej dziedzinie Zdjęcie rodzinne członków stowarzyszeń Loire-Vistule i SITPF. Od lewej: Z.Gąsowski, J.Ptak, C.Kieda (CNRS w Orleanie), J.Niziński, M-J.Gasowski i M.Ptak BIULETYN INFORMACYJNY S I T PF STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW POLSKICH WE FRANCJI ASSOCIATION DES INGÉNIEURS ET TECHNICIENS POLONAIS EN FRANCE Fondée en 1917 Nr d autorisation préfectorale: , rue Legendre PARIS tel REDAKCJA BIULETYNU INFORMACYJNEGO : mgr inż. Janusz PTAK Zwiedzanie DREAL Centre Prezentacja systemu hydrometrii Zdjęcia: Z.Rawicki, S.Aloszko, J.Niziński, J.Ptak