SYLLABUS. 2. Cele i efekty kształcenia umiejętności i kompetencje, jakie powinien osiągnąć student:

Transkrypt

1 SYLLABUS Wydział Humanistyczny Instytut Filologii Polskiej Akademia Podlaska w Siedlcach Kierunek: filologia polska Specjalność Przedmiot: Kobieta w literaturze polskiej Punkty ECTS: 2 Autor: dr Jolanta Sawicka-Jurek Rok akademicki: 2010/ Forma i wymiar godzinowy zajęć dydaktycznych Typ studiów Rok Semestr Wykłady Konwersatorium studiów stacjonarne I stopnia I 5 15 stacjonarne j. magisterskie stacjonarne II stopnia niestacjonarne I stopnia niestacjonarne j. magisterskie niestacjonarne II stopnia 2. Cele i efekty kształcenia umiejętności i kompetencje, jakie powinien osiągnąć student: Wykład poświęcony jest analizie i interpretacji dzieł polskiej literatury, których autorkami są kobiety lub tematem są problemy kobiet.. W centrum zainteresowania studiującego znajduje się tekst literacki, jego struktura i znaczenia (zarówno utworów dawnych jak i współczesnych). Studiujący potrafi twórczo interpretować, także w kontekście literatury i kultury europejskiej, utwory w których bohaterkami są kobiety, ich poglądy, wartości. 3. Umiejscowienie przedmiotu w planie studiów: przedmiot realizowany jest w 4 semestrze jako przedmiot do wyboru. 4. Metody dydaktyczne: metoda podawcza, praca z tekstem źródłowym, prezentacja. 5. Kryteria, elementy i forma oceny przedmiotu efektów kształcenia: przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Warunkiem zaliczenia jest pozytywna ocena: a/ z kolokwium, które obejmuje pytania sprawdzające wiedzę z zakresu programu wykładu, b/obecność na wykładzie. 6. Treści kształcenia: Twórczość kobiet od średniowiecza do współczesności.. Polskie autorki i ich dzieła literackie. Tendencje rozwojowe i kierunki przemian w polskiej literaturze dotyczącej kwestii kobiecej. Kanon arcydzieł. Kultura literacka, ośrodki literackie, obiegi tekstów. Konteksty ideowe i historyczne. Literackie sylwetki kobiet. Krytyka feministyczna w badaniach nad literaturą. 7. Program wykładu: 1. Rola kobiety w kulturze i literaturze. 2. Kobieta w polskiej literaturze dawnej. 3. Pisarki XVIII wieku i ich dzieła. 4. Kwestia kobieca w utworach pisarek pierwszej połowy XIX wieku. 5. Kobiety autorki polskiego pozytywizmu i ich literackie obrazy kobiecości. 6. Emancypacja kobiet tematem literatury drugiej połowy XIX wieku. 7. Młodopolska femme fatale w literaturze. 8. Różnorodny świat wartości kobiet w okresie Młodej Polski. 9. Przygotowanie kobiet do małżeństwa i macierzyństwa w literaturze XX wieku. 10.Literackie sylwetki kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym. 11.Relacje kobiet i mężczyzn w twórczości pisarek międzywojnia. 12. Doświadczenia wojny i okupacji w utworach autorek polskich. 13. Portrety kobiet w literaturze powojennej.

2 14. Współczesne poetki polskie. 15. Pisarki współczesne a kwestia kobieca. 8. Zakres szczegółowy wykładu oraz wykaz literatury: Zakres: 1.Rola kobiety w kulturze i literaturze. Pisarki i postacie literackie kobiet. Gender społeczno-kulturowa tożsamość płci. Założenia krytyki feministycznej w badaniach nad literaturą. 2. Kobieta w polskiej literaturze dawnej. Postacie literackie kobiet w średniowieczu. Ideał żony, ukochanej w literaturze renesansowej i barokowej. 3. Pisarki XVIII wieku i ich dzieła. Twórczość Reginy Salomei Pilsztynowej z Rusieckich, Konstancji Benisławskiej i Antoniny Niemiryczowej. 4. Kwestia kobieca w utworach pisarek pierwszej połowy XIX wieku. Klementyna z Tańskich Hoffmanowa i jej traktat umoralniający dla dorastających dziewcząt Pamiątka po dobrej matce. Polemika Żmichowskiej z poglądami Hoffmanowej. 5. Kobiety autorki polskiego pozytywizmu i ich literackie obrazy kobiecości. Konopnicka i Orzeszkowa. Wątki kobiece w Nad Niemnem, i innych utworach Orzeszkowej (Maria, Jędza). 6. Emancypacja kobiet tematem literatury drugiej połowy XIX wieku. Emancypacja jako temat artykułów publicystycznych Orzeszkowej, Świętochowskiego, Prusa. Argumenty za i przeciw emancypacji w powieści Orzeszkowej Marta i Emancypantkach Prusa. Portret Zoni w Szalonej Kraszewskiego. 7. Młodopolska femme fatale w literaturze. Miłość, pożądanie a konwenans i moralność w literaturze młodopolskiej. Feminizm Zapolskiej (Żabusia, Z pamiętnika młodej mężatki). 8. Różnorodny świat wartości kobiet w okresie Młodej Polski. Maria Komornicka - jej osobowość i dzieła. Portret szalonej Julki W sieci Kisielewskiego. 9. Przygotowanie kobiet do małżeństwa i macierzyństwa w literaturze XX wieku. Rodzina i macierzyństwo (Przymierze z dzieckiem Kuncewiczowej). Irena Krzywicka i jej wczesne powieści (Pierwsza krew, Sekret kobiety). 10. Literackie sylwetki kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością bohaterek powieści Poli Gojawiczyńskiej (Dziewczęta z Nowolipek, Rajska jabłoń).kreacje bohaterek w powieściach Heleny Boguszewskiej (Całe życie Sabiny) i Marii Rodziewiczówny (Dewajtis). 11. Relacje kobiet i mężczyzn w twórczości pisarek międzywojnia. Kult miłości w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Sylwetki psychologiczne kobiet w Nocach i dniach Marii Dąbrowskiej i powieściach Zofii Nałkowskiej (Narcyza, Niedobra miłość, Romans Teresy Hennert, Granica). 12. Doświadczenia wojny, okupacji i niewoli w utworach autorek polskich. Obraz czasów pogardy na kartach Dzienników czasów wojny Zofii Nałkowskiej. Autobiografizm powieści Poli Gojawiczyńkiej Krata i Beaty Obertyńskiej W domu niewoli. 13. Portrety kobiet w literaturze powojennej. Dąbrowska, jej dni codzienne i droga twórcza (Dzienniki powojenne ). Proza psychologiczna (Pestka Anki Kowalskiej). 14. Współczesne poetki polskie o kobietach (Halina Poświatowska, Ewa Lipska, Anna Świrszczyńska, Wisława Szymborska, Julia Hartwig ). 15. Pisarki współczesne a kwestia kobieca. Cielesność człowieka jako temat dzieł Izabeli Filipiak. Erotyzm i zmysłowość w prozie Manueli Gretkowskiej. Bohaterki utworów Olgi Tokarczuk i Ingi Iwasiów. Wykaz literatury: Literatura podstawowa: 1. Helena Boguszewska: Całe życie Sabiny. Warszawa 1967; 2. Maria Dąbrowska: Dzienniki powojenne Oprac. Tadeusz Drewnowski.

3 Warszawa (wybór zapisów przynajmniej z jednego roku); 3. Izabela Filipiak: Absolutna amnezja. Poznań 1995; 4. Klementyna z Tańskich Hoffmanowa: Dzieła (Pamiątka po dobrej matce). T.8. Warszawa Izabela Filipiak: Księga Em. Kraków 2005; 6. Manuela Gretkowska: Namiętnik. Warszawa 1998; 7. Pola Gojawiczyńska: Dziewczęta z Nowolipek. Warszawa 2007; 8. Jan August Kisielewski: W sieci. Kraków 2002; 9. Maria Komornicka: Utwory poetyckie prozą i wierszem. Oprac. Maria Podraza- Kwiatkowska. Kraków 1996; 10. Anka Kowalska: Pestka. Warszawa 1964 lub wyd. n. 11. Józef Ignacy Kraszewski: Szalona. Kraków Maria Kuncewiczowa: Przymierze z dzieckiem. Warszawa 1927; 13. Zofia Nałkowska: Narcyza. Kraków 1967; 14. Zofia Nałkowska: Niedobra miłość. Warszawa 1928; 15. Zofia Nałkowska: Dzienniki czasu wojny. Oprac. Hanna Kirchner. Warszawa1970; 16. Beata Obertyńska: W domu niewoli. Warszawa 2005; 17. Eliza Orzeszkowa: Marta. Warszawa 1970; 18. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Wybór poezji. Oprac. Jerzy Kwiatkowski. Wrocław Regina Salomea Pilsztynowa z Rusieckich: Proceder podróży i życia mego awantur. Red. i wstęp: Roman Pollak. Tekst i przypisy Marian Pełczyński. Kraków 1957; 20. Anna Stanisławska: Transakcyja abo opisanie całego życia jednej sieroty. Oprac. Piotr Borek. Kraków 2003; 21. Współcześni poeci polscy. Poezja polska od roku Wybór Krzysztof Karasek. Warszawa 1997; 22. Gabriela Zapolska: Żabusia. Ich czworo Oprac. Tomasz Weiss. Wrocław 1986; 23. Narcyza Żmichowska: Poganka. Oprac. Tadeusz Żeleński (Boy). Wrocław Literatura uzupełniająca: 1. Konstancja Benisławska: Pieśni sobie śpiewane. Oprac. Tomasz Chachulski. Warszawa 2000; 2. Maria Dąbrowska: Dzienniki powojenne Oprac. Tadeusz Drewnowski. Warszawa 1997; 3. Maria Dąbrowska: Noce i dnie. Warszawa 2003; 4. Elżbieta Drużbacka: Wiersze wybrane. Oprac. Krystyna Stasiewicz. Warszawa 2003; 5. Kinga Dunin: Karoca z dyni. Warszawa 2000; 6. Izabela Filipiak: Alma. Kraków2003; 7. Izabela Filipiak: Księga Em. Kraków 2005; 8. Pola Gojawiczyńka: Krata. Warszawa1974; 9. Pola Gojawiczyńska: Rajska jabłoń. Warszawa 2000; 10. Klementyna z Tańskich Hoffmanowa: O powinnościach kobiet. W tomie: Dzieła. (j. w.) 11. Inga Iwasiów: Smaki i dotyki. Warszawa 2006; 12. Maria Konopnicka: Banasiowa W: Nowele i opowiadania. Warszawa 2008; 13. Irena Krzywicka: Gorzkie zakwitanie. Warszawa 2008; 14. Irena Krzywicka: Pierwsza krew. Warszawa 2008; 15. Irena Krzywicka: Sekret kobiety. Warszawa 1933; 16. Maria Kuncewiczowa: Cudzoziemka. Warszawa 2010; 17. Zofia Nałkowska: Dom kobiet. Warszawa 1930 i wyd. n.; 18. Zofia Nałkowska: Dom nad łąkami. Warszawa 1925 i wyd. n.;

4 19. Zofia Nałkowska: Granica. Warszawa 2003; 21. Zofia Nałkowska: Romans Teresy Hennert. Oprac. Ewa Wiegandt. Wrocław BN I-302; 22. Maria Nurowska: Panny i wdowy. T Warszawa 2007; 23. Aleksandra Ogińska i Siedlce w trzech pamiętnikach z XIX wieku. Oprac. Rafał Dmowski i Artur Ziontek. Siedlce 2007; 24. Eliza Orzeszkowa; Jędza. Warszawa 1950; 25. Eliza Orzeszkowa: Nad Niemnem. Oprac. Józef Bachórz. Wrocław2009. BN I-292; 26. Eliza Orzeszkowa: Maria. Warszawa 1972; 28. Bolesław Prus: Emancypantki. Warszawa 2008; 29. Maria Rodziewiczówna: Dewajtis. Oprac. Anna Martuszewska. Wrocław BN I-307; 30. Anna Świrszczyńska: Liryki najpiękniejsze. Wybór: Aleksander Madyda. Toruń 1999; 32. Olga Tokarczuk: Prowadź swój pług przez kości umarłych. Kraków 2009; 33. Gabriela Zapolska: Z pamiętnika młodej mężatki. Kraków 2002; 34. Narcyza Żmichowska: Słowo przedwstępne do dzieł dydaktycznych pani Hoffmanowej. W tomie: Klementyna Z Tańskich Hoffmanowa: Dzieła. (j. w.) Opracowania (do wyboru): 1. Grażyna Borkowska: Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej. Warszawa 1996; 2. Grażyna Borkowska, Małgorzata Czermińska, Urszula Philips: Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Gdańsk 2000; 3. Aneta Górnicka-Boratyńska: Chcemy całego życia. Antologia polskich tekstów feministycznych z lat Warszawa 1999; 4. Aneta Górnicka-Boratyńska: Stańmy się sobą. Cztery projekty emancypacji ( ). Izabelin 2001; 5. Agata Chałupnik: Sztandar ze spódnicy. Zapolska i Nałkowska o kobiecym doświadczaniu ciała. Warszawa 2004; 6. Urszula Chowaniec: W poszukiwaniu kobiety. O wczesnych powieściach Ireny Krzywickiej. Kraków 2007; 7. Człowiek w literaturze polskiego baroku. Red.: Andrzej Borkowski, Marcin Pliszka, Artur Ziontek. Siedlce 2007 (wybrane rozprawy); 8. Izabela Filipiak: Obszary odmienności. Rzecz o Marii Komornickiej. Gdańsk 2007; 9. Irena Gubernat: Przedsionek piekła. O powieściopisarstwie Gabrieli Zapolskiej. Słupsk 1998; 10. Urszula Głowacka-Maksymiuk: Aleksandra z Książąt Czartoryskich Ogińska. Siedlce 2003; 11. Inga Iwasiów: Rewindykacje. Kobieta czytająca dzisiaj. Kraków 2002; 12. Maria Janion: Kobiety i duch inności. Warszawa 1996; 13. Katarzyna Kaczor-Scheitler: Mistycyzm hiszpański w piśmiennictwie polskich karmelitanek XII i XVIII wieku. Łódź 2005; 14. Krystyna Kłosińska: Ciało, pożądanie, ubrani. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej. Kraków 1999; 15. Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie. Red.: Iwona Maciejewska, Krystyna Stasiewicz. Olsztyn 2008; 16. Kobieta i kultura. Kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim. Red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc. Warszawa 1996; 17. Konopnicka wśród jej współczesnych. Szkice historycznoliterackie. Red.: Teresa Achmatowicz. Warszawa 1976; 18. Ewa Kraskowska: Czytelnik jako kobieta. Poznań 2007; 19. Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury. Red.: Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska. Warszawa 2000; 20. Zbigniew Kuchowicz: Żywoty niepospolitych kobiet polskiego baroku. Łódź 1989; 21. Anna Łepkowska: Gender. W tomie: Kulturowe teorie literatury. Główne pojęcia i problemy. Red.: Michał P. Markowski, Ryszard Nycz. Kraków 2006;

5 22. Czesław Miłosz: Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świerszczyńskiej. Kraków 1996; 23. Pisarki polskie epok dawnych. Red.: Krystyna Stasiewicz. Olsztyn 1998; 24. Mieczysława Romankówna: Na nowych drogach. Studia o Elizie Orzeszkowej. Kraków 1948; 25. Mieczysława Romankówna. Narcyza Żmichowska. Kraków 1970; 26. Iwona Smolka: Dziewięć światów współczesne poetki polskie. Łódź 1997; 27. Renata Edyta Stawowy: Gdzie jestem ja sama. O poezji Anny Świrszczyńskiej. Kraków 2004; 28. Kazimiera Szczuka: Kopciuszek. Frankenstein i inne. Feminizm wobec mitu. Kraków 2001; 29. Maria Szypowska: Konopnicka jakiej nie znamy. Warszawa 1990; 30. Karolina Targosz: Sawantki polskie XVII w. Aspiracje intelektualne kobiet ze środowisk dworskich. Warszawa Agata Tuszyńska: Długie życie gorszycielki. Losy i świat Ireny Krzywickiej. Warszawa 1999; 32. Sławomira Walczewska: Damy, rycerze, feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. Kraków 1999; 33. Danuta Wierzchołowska: Świat kobiecy w Emancypantkach Bolesława Prusa. Zielona Góra 2001; 34. Maria Woźniakiewicz-Dziadosz: Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej. Warszawa 1978; 35. W świecie Elizy Orzeszkowej. Red.: Halina Bursztyńska. Kraków Zawialska Maria: Świt Marii Konopnickiej. Zarys monograficzny tygodnika dla kobiet. Wrocław 1978.