Spotkanie Małopolskiego Paktu na Rzecz Ekonomii Społecznej

Transkrypt

1 Spotkanie Małopolskiego Paktu na Rzecz Ekonomii Społecznej rok Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy Kraków Protokół ze spotkania Małopolskiego Paktu na Rzecz Ekonomii Społecznej rok Instytucje powiadomione Osoby obecne Agenda Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Fundacja ARKA, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, Fundacja Wspólnota Nadziei, Fundusz Partnerstwa, Gmina Mogilany, Gmina Wieprz, Krakowska Spółdzielnia Socjalna Vifenix, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego SA, Małopolskie Stowarzyszenie Kupców i Przedsiębiorców, Małopolski Związek Pracodawców, GUP Kraków, Ośrodek Kultury im. C.K. Norwida, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Starostwo krakowskie, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej, Stowarzyszenie Promocji Tańca i Sportu XD, Stowarzyszenie Rodzin Zdrowie Psychiczne, Stowarzyszenie StoSA, UJ Instytut Socjologii, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych, Towarzystwo Przyjaciół Ogrodu Doświadczeń, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, GOPS Zielonki, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Fundacja Rozwoju Regionu Rabka, Małgorzata Chrapek, Teresa Misina Józef Grzybczyk, Maciej Kowalczyk, Danuta Szymońska, Anna Krochmal, Agnieszka Pacut, Joanna Brzozowska, Janusz Więcek, Anna Krampus - Sepielak, Aneta Nędza, Henryk Czechowski, Katarzyna Jędrusia, Bożena Wójcik, Anna Żyjeńska, Bożena Sochal, Kacper Michra, Marcin Papuga, Janusz Baster, Wojciech Kapuścik, Piotr Wróblewski, Rafał Barański, Joanna Kubik, Justyna Sulisławska Konferencja została zorganizowana w maju, bezpośrednim powodem jej zorganizowania była I rocznica powstania Paktu. Do udziału w konferencji zaproszono osoby, które reprezentują różne środowiska m.in: środowisko akademickie, przedstawicieli administracji publicznej, ekspertów zatrudnionych na co dzień w instytucjach otocznia ekonomi społ. jak również w podmiotach ekonomi społecznej. Konferencja miała charakter panelowy; pierwszy z paneli dotyczył społecznego wymiaru gospodarki oraz idei solidarności w praktyce ekonomicznej - był to panel, który miał na celu podsumować minione 20-lecie, wskazać na to jak kształtowała się polityka państwa względem podmiotów ekonomi społecznej i jak zdeterminowany był rozwój tych podmiotów na przestrzeni minionych dwóch dekad. Drugi panel dotyczył obecnie obowiązujących regulacji prawnych i tego jak obecnie obowiązujące uregulowania normatywne wpływają na możliwość funkcjonowania i rozwoju

2 podmiotów ekonomi społecznej. W ramach 2 panelu zadano 2 pytania, na które próbowano uzyskać odpowiedź panelistów: A) Jak należy definiować pojęcie podmiotów ekonomi społecznej? Jakie cechy powinny definiować te podmioty? B) Jakie instrumenty powinny być przewidziane w prawie dla wsparcia przedsiębiorców społecznych? Definicja PES wg POKL: do podmiotów ekonomi społecznej zalicza się spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie, są to: jednostki organizacyjne, podmioty działające w oparciu o ustawę o stosunku państwa do kościoła, a także stowarzyszenia, związki jednostki samorządu terytorialnego. Ekonomia społeczna jako całość jest zjawiskiem szerszym niż wynikałoby to z definicji Programu Kapitał Ludzki bo obejmuje także takie podmioty, które nie są wymienione w tej definicji. Można powiedzieć, że definicja Programu Kapitał Ludzki dotyczy tylko tych podmiotów, które mają charakter integracyjny: spółdzielnie inwalidów i niewidomych, CIS-y, spółdzielnie socjalne, natomiast część ekonomi społecznej która ma bardziej rynkowy charakter (sektor spółdzielczy wraz z towarzystwami ubezpieczeń wzajemnych), sytuuje się poza ekonomią społeczną w rozumieniu ww. definicji. Na konferencji dyskutanci proponowali żeby przede wszystkim odejść od podmiotowej definicji ekonomi społecznej i skupić się na funkcjonalnych aspektach, czyli definiować podmioty poprzez funkcję / przedmiot działania. Propozycje były następujące: definiowanie PES poprzez lokalny charakter działania; cel działalności (reintegrację społeczną i zawodową); wspólną pracę i współodpowiedzialność, z którą wiąże się także demokratyczny charakter zarządzania takimi podmiotami; przeznaczenie nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania na cele społeczne. Kolejny element, który powinien mieć wpływ na definicję to kwestia czy podmiot ekonomi społecznej ma być miejscem, które przygotuje osobę zagrożoną wykluczeniem do wejścia na otwarty rynek pracy, czy też ma być to miejsce docelowe, w którym ta osoba podejmuje pracę i w którym będzie ją wykonywała bezterminowo (bez wskazywania daty granicznej po przekroczeniu której osoba powinna znaleźć się na otwartym rynku pracy). W kwestii katalogu instrumentów wsparcia na rzecz podmiotów ekonomi społecznej sformułowano następujące propozycje: 1. Zwolnienie od podatku dochodowego oraz przyjęcie niższych stawek podatku od nieruchomości, podatku rolnego, leśnego- zależnie od rodzaju prowadzonej przez PES działalności. Zwolnienie podmiotu od czynności cywilno-prawnych. 2. Zastosowanie elastycznych form zatrudnienia, które byłyby bezpieczne dla pracodawcy, skłaniałyby do podejmowania ryzyka zatrudniania osoby co do której pracodawca ma jakieś uzasadnione wątpliwości,

3 czy sprawdzi się na danym stanowisku pracy. 3. Dodatkowe punkty dla instytucji w sytuacji gdy ubiega się o zlecenie / dofinansowanie projektu. 4. Upowszechnienie zastosowania klauzul społecznych czyli tego instrumentu, który został wpisany w znowelizowaną ustawę o spółdzielniach socjalnych, ale który ma charakter fakultatywny co oznacza, że klauzule społeczne mogą być stosowane o ile instytucja zamawiająca dane usługi zdecyduje się na takie rozwiązanie. 5. Zwolnienie podmiotu ekonomi społecznej z opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska 6. Tworzenie możliwości dla sektora publicznego tworzenia ze środków publicznych funduszy poręczeniowych 7. Podniesienie pułapu pomocy de minimis do 500 tys. Euro 8. Kształcenie menadżerów społecznych pracujących w podmiotach ekonomii społecznej i na rzecz tych podmiotów, po to żeby profesjonalizować kadrę zarządzającą tymi podmiotami. 9. Certyfikacja podmiotów ekonomii społecznej. 10. Zmiana zasad kwalifikowania do pomocy świadczonej w ramach CIS. 11. Wprowadzenie rekompensat dla firmy społecznej z tytułu przywrócenia na otwarty rynek, ale przy jednoczesnym zabezpieczeniu, ze przywrócenie będzie miało charakter trwały i jednocześnie nie będzie godziło w interes pracodawcy. 12. Limitowane czasowo zatrudnienie w ramach jednostek tj., zakład aktywności zawodowej. 13. Umożliwienie organizacjom pożytku publicznego skorzystanie z 1% nawet w sytuacji, gdy zeznanie podatkowe, które jest podstawą do przekazania 1% zawiera błędy i korekta tego PIT-u była złożona przez podatnika po 30 czerwca do US (z obecnie obowiązującego prawa wynika, że w sytuacji gdy podatnik wskaże daną organizację jako tą, która ma otrzymać kwotę 1%, ale ma błędy w zeznaniu podatkowym w wyniku czego jest wzywany prze US do złożenia korekty, co robi po 30 czerwca, to w takiej sytuacji 1% nie zostanie przekazany organizacji pożytku publicznego). Ponadto, Sygnatariuszom przedstawiono wybrane wyniki badania opinii przeprowadzonego w kwietniu br przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych i Stowarzyszenie Klon / Jawor badanie dotyczyło opinii przedstawicieli III sektora nt proponowanych zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W ramach badania zapytano m.in. o to jakie jest zdanie respondentów na temat propozycji aby spółdzielnie socjalne mogły wykonywać działalność pożytku publicznego, ale nie mogły uzyskać

4 statusu OPP. Wyniki badania wykazały, że środowisko jest bardzo podzielone w ocenie ww propozycji: głosy aprobujące i negujące słuszność takiego rozwiązania były w zasadzie równoliczne. W wyniku dyskusji mającej służyć wypracowaniu przez Sygnatariuszy wspólnego stanowiska w kwestii umożliwienia spółdzielniom socjalnym partycypowania w odpisach z 1% postanowiono, że po spotkaniu MPrES biuro Paktu wyśle mail do wszystkich reprezentowanych instytucji z prośbą o ustosunkowanie się do badanej kwestii a następnie zbierze wszystkie nadesłane głosy opinii. 1. Przebieg dyskusji W wyniku dyskusji nad listą propozycji (punkty od 1 do 13) zdecydowano, iż w odniesieniu do propozycji zapisanej w punkcie 1 należy rozgraniczyć jej adresatów tj. skierować propozycję do właściwych organów jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego, w których właściwości leży decyzja o zwolnieniu z podatku lokalnego oraz rozważyć zasadność kierowania propozycji do organu ustawodawczego celem wprowadzenia zmian w Ordynacji podatkowej (zmiany systemowe a może przede wszystkim edukacja decydentów, którzy posiadają bardzo dużo różnych instrumentów zarówno finansowych jak i prawnych, służących do rozwoju ES). Warto wspomnieć, że to Rada Gminy uchwala lokalne podatki, jak również może zdecydować o podmiotowych zwolnieniach. Sygnatariusze zgodzili się, że w pierwszej kolejności należy podjąć działania ukierunkowane na JST przy czym optymalnie gdyby działalność ta miała skoordynowany charakter i formę kampanii informacyjnej. Szczegóły dotyczące podmiotów odpowiedzialnych za prowadzenie takiej kampanii, jej źródeł finansowania nie zostały rozstrzygnięte. W odniesieniu do propozycji zapisanej w punkcie 2 zdecydowano o konieczności podjęcia prac w ramach grupy roboczej z udziałem szerszego grona osób reprezentujących PES w celu zinwentaryzowania katalogu przewidzianych w prawie form zatrudnienia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem oraz identyfikacji ewentualnych ograniczeń utrudniających korzystanie z tych instrumentów przez PES. Zaproponowano także aby prace takiej grupy zostały poprzedzone opracowaniem stosownych analiz prawnych przez ekspertów. Opracowane ekspertyzy stałyby się punktem wyjścia do dalszych prac grupy roboczej składającej się z praktyków na co dzień zatrudnionych w PES oraz przedstawicieli instytucji otoczenia PES. Dyskusja zebranych toczyła się wokół obecnie obowiązujących w prawie możliwości wsparcia zatrudnienia osób wykluczonych / zagrożonych wykluczeniem (dyskusja wykazała, że każdy z racji zatrudnienia w PES lub instytucji otoczenia PES zna pewne narzędzia, o których jednak inni uczestnicy spotkania w ogóle nie słyszeli lub słyszeli bardzo mało brak spójnej i jednolitej wiedzy wszystkich uczestników na temat wszystkich dostępnych w prawie form wsparcia zatrudnienia osób z grup defaworyzowanych). W związku z tym zaproponowano aby przeanalizować te ustawy, które dotyczą osób zagrożonych lub wykluczonych społecznie tj ustaw: 1) o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 2) o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 3) o pomocy społecznej 4) o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

5 Taka analiza porównawcza powinna stać się punktem wyjścia do dalszej pracy osób najbardziej zainteresowanych (powołanie grupy roboczej). Grupa ta zajęłaby się opracowaniem rekomendacji (mając na uwadze obecną sytuację gospodarczo społeczną, możliwości finansowania). Podczas dyskusji zwrócono uwagę na osoby, w szczególności na kobiety, które pochodzą z wsi i majką statut rolnika. Przy obecnych aktywnych formach wsparcia, możliwości ich wsparcia są bardzo ograniczone. W odniesieniu do punktu 3 Zwrócono uwagę, żeby dookreślić, iż nie chodzi tutaj tylko o projekty realizowane w ramach PO KL, chodzi również o konkursy dotacyjne ogłaszane przez JST, innych programach np. wdrażanych przez Samorząd Województwa. Podczas dyskusji dot. finansowania PES uczestnicy zwrócili uwagę na różnych charakter obecnych przedsiębiorstw społecznych w Polsce ( część z nich będą musiały mieć stale dofinansowanie, część natomiast powinna dostać tylko dofinansowanie na początku, później pomoc ta powinna być obniżana zwrócono uwagę, że podobne podejście jest stosowane w Belgii). W odniesieniu do propozycji zapisanej w punkcie 8 zasugerowano aby skorzystać z doświadczenia wypracowanego w ramach IW Equal przez Stowarzyszenie Tratwa z Wrocławia, które realizuje obecnie kolejną edycję projektu Cyber Ręka Lidera - projekt ten wspiera liderów społecznych zaangażowanych w działalność III sektora. Upowszechnienie dobrych praktyk mogłoby się dokonać poprzez zaproszenie przedstawicieli Stowarzyszenia Tratwa na spotkanie Sygnatariuszy MPrES w trakcie którego zaprezentowane zostałyby cele projektu, metody pracy oraz osiągnięte rezultaty. Podczas całej dyskusji przewijał się problem edukacji urzędników, decydentów, społeczności lokalnych dot. tego czym jest ekonomia społeczna, w jaki sposób może wpłynąć na rozwój społeczności lokalnych, szanse, zagrożenia. Jeden z Sygnatariuszu Spółdzielnia Socjalna Vifenix zwrócił się do ROPS z ofertą przygotowanie spotkania informacyjnego skierowanego do decydentów na terenie jednego z małopolskich powiatów. Kierownik projektu ARES reprezentujący ROPS pozytywnie odniósł się do w/w propozycji, zwracając szczególną uwagę, iż decyzję o ewentualnym finansowaniu podejmuje Dyrektor ROPS, w związku z tym poproszono o przygotowanie do dwóch tygodni pisemnego programu takiego spotkania, wskazanie terminu i miejsca, listy uczestników, kosztorysu. Podczas spotkania wrócono również do dyskusji związanej z czynnikami definiującymi PES ( uczestnicy przedstawili różne podejścia do PES jakie funkcjonują w UE). Dyskusja pozostała nie zamknięta. Podsumowując całą dyskusję uczestnicy stwierdzili, że omawiane punkty powinny być uszczegółowione, wręcz wskazywać konkretne rozwiązania. W związku z tym pożądanym byłoby powołanie grupy roboczej, która zajęłaby się zredagowaniem postulowanych zmian prawnych w imieniu Sygnatariuszy MprES.

6 ROPS w Krakowie, zleci wykonanie analiz, które będę początkiem do dyskusji i przygotowania rekomendacji, które będą następnie przygotowywane w formie finalnej przez właściwą grupę roboczą. O terminie spotkania wszyscy zostaną poinformowani drogę ową. Po zakończeniu dyskusji nad zgłoszonymi w trakcie konferencji Solidarność dla ekonomii, ekonomia dla solidarności społeczny wymiar gospodarki czasów kryzysu propozycjami przystąpiono do realizacji kolejnych punktów programu tj. 1. Prezentacji przez pracowników WUP zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach konkursów Priorytetu VII PO KL wraz z omówieniem najczęściej pojawiających się błędów we wnioskach o dofinansowanie. Dyskusja. 2. Prezentacji przez Fundację Przyjaciel Gminy z Wrocławia zintegrowanego programu walki ze społecznym wykluczeniem. Program ten ma na celu zapewnienie lokalu mieszkaniowego osobom w szczególnie trudnej sytuacji materialnej, w tym osobom niepełnosprawnym, bezrobotnym, bezdomnym, wychowankom opuszczającym domy dziecka, placówki opiekuńczo wychowawcze, zakłady karne. Dyskusja. Punkty programu, które nie zostały zrealizowane podczas spotkania: 1. Omówienie roli Paktu w procesie aplikowania PES o środki EFS oraz inne fundusze zewnętrzne. 2. Omówienie struktury organizacyjnej MPrES (powołanie prezydium, wybór przewodniczącego) 1. Powołanie grupy roboczej z udziałem szerszego grona osób reprezentujących PES w celu zinwentaryzowania katalogu przewidzianych w prawie form zatrudnienia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem oraz identyfikacji ewentualnych ograniczeń utrudniających korzystanie z tych instrumentów przez PES. O terminie uczestnicy zostaną powiadomieniu drogą emaliową. Decyzje 2. Wypracowanie przez Sygnatariuszy wspólnego stanowiska w kwestii umożliwienia spółdzielniom socjalnym partycypowania w odpisach z 1% - po spotkaniu MPrES biuro Paktu wyśle mail do wszystkich reprezentowanych instytucji z prośbą o ustosunkowanie się do badanej kwestii a następnie zbierze wszystkie nadesłane głosy opinii. 3. Przygotowanie we współpracy wszystkich Sygnatariuszy Paktu ostatecznej wersji rekomendacji. Protokół sporządził Rafał Barański