WODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1
|
|
- Magdalena Sikorska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1
2 SKŁADNIKI UKŁADU substancje chemiczne, z których złożony jest dany układ; tworzą ze sobą różnego rodzaju mieszaniny co sprawia, że w układzie mogą współistnieć ze sobą różne fazy FAZA - część układu oddzielona od pozostałych granicą, na której następuje skokowa zmiana właściwości fizykochemicznych; - faza zawierająca jeden składnik - substancja czysta, - faza składająca się z więcej, niż jednego składnika - roztwór ROZTWÓR mieszanina dwóch lub więcej substancji rozpuszczonych w rozpuszczalniku, czyli substancji przeważającej ilościowo nad pozostałymi składnikami roztworu 2
3 Podział układów ze względu na: 1) liczbę występujących substancji: jednoskładnikowe wieloskładnikowe 2) liczbę występujących faz: jednofazowe wielofazowe UKŁADY UKŁADY: HETEROGENICZNE wielofazowe (pozornie jednofazowe), niejednorodne; np. woda z lodem (układ heterogeniczny, dwufazowy, jednoskładnikowy), woda z rtęcią (układ heterogeniczny, dwufazowy, dwuskładnikowy) HOMOGENICZNE jednofazowe, jednorodne w całej przestrzeni zarówno pod względem chemicznym, jak i fizycznym; np. roztwór glukozy (układ homogeniczny, jednofazowy, dwuskładnikowy) 3
4 TYPY ROZTWORÓW w zależności od stanu skupienia rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej: roztwory gazowe otrzymywane przez zmieszanie np. jednego gazu z drugim; taka mieszanina jest jednorodna (np. powietrze mieszanina azotu, tlenu, dwutlenku węgla, pary wodnej i gazów szlachetnych) roztwory ciekłe - otrzymywane przez rozpuszczenie gazu, cieczy lub ciała stałego w cieczy; jest to więc mieszanina atomów, cząsteczek lub jonów w ciekłym rozpuszczalniku roztwory w stanie stałym atomy pierwiastka rozpuszczonego są rozproszone bezładnie w sieci rozpuszczalnika stałego i zajmują pozycje węzłowe przynależne rozpuszczalnikowi lub pozycje między węzłami (jeżeli atomy pierwiastka rozpuszczonego są znacznie mniejsze niż atomy rozpuszczalnika), np. kryształy mieszane 4
5 RODZAJE ROZTWORÓW w zależności od stopnia rozdrobnienia substancji rozproszonej w fazie rozpraszającej: RODZAJ ROZTWORU Właściwy/ rzeczywisty (homogeniczny) Koloidalny (heterogeniczny) ŚREDNICA CZĄSTEK FAZY ROZPROSZONEJ < 10-9 m (<1nm) m (1-100 nm) Zawiesina > 10-7 m (>100 nm) 5
6 ROZTWORY KOLOIDALNE ROZTWORY KOLOIDALNE - heterogeniczne układy dyspersyjne, w których można wyróżnić fazę ciągłą rozpraszającą (rozpuszczalnik) i nieciągłą fazę rozproszoną o średnicy cząsteczek m (1 100 nm, czasem nawet do 500nm) Wszystkie żywe komórki są zespołami różnorodnych układów koloidalnych. UKŁADY KOLOIDALNE są szeroko rozpowszechnione: w przyrodzie ożywionej (białka, węglowodany) w przyrodzie nieożywionej (gliny, mgły, pył wulkaniczny) wśród związków otrzymywanych sztucznie w laboratorium (mydła, barwniki, siarka koloidalna, tlenki metali) 6
7 WŁAŚCIWOŚCI ROZTWORÓW KOLOIDALNYCH (1) Przesączają się przez zwykłe sączki bibułowe, ale są zatrzymywane na ultrasączkach Są widoczne w ultramikroskopie Nie dializują nie przechodzą przez błony półprzepuszczalne pozostające w kontakcie z czystym rozpuszczalnikiem. Dializa to proces polegający na oczyszczaniu koloidów, wykorzystujący przechodzenie przez błony półprzepuszczalne tylko elektrolitu lub substancji niskocząsteczkowych (równowaga membranowa Donnana) Wykazują ruchy Browna, czyli ustawiczne i bezładne ruchy niezależne od przyczyn zewnętrznych i nie znikające z czasem; są one wywołane uderzeniami cząsteczek fazy rozpraszającej o powierzchnię cząstek fazy rozproszonej 7
8 WŁAŚCIWOŚCI ROZTWORÓW KOLOIDALNYCH (2) Wykazują: niewielkie obniżenie temperatury krzepnięcia niewielkie obniżenie prężności par rozpuszczalnika niewielkie podwyższenie temperatury wrzenia małe wartości ciśnienia osmotycznego Mogą ulegać koagulacji Wykazują efekt Faraday a-tyndalla 8
9 EFEKT FARADAY A-TYNDALLA Efekt Faraday a-tyndalla rozproszenie światła przez drobne cząstki zawieszone w ośrodku ciekłym, względnie gazowym, czyli w tzw. ośrodku mętnym (np. kurz, mgła, mleko) z wytworzeniem charakterystycznego stożka świetlnego tzw. stożka Tyndalla. Intensywność tego zjawiska jest tym większa, im większa jest różnica między współczynnikiem załamania fazy rozproszonej i ośrodka dyspersyjnego. 9
10 EFEKT FARADAY A-TYNDALLA 10
11 WYKORZYSTANIE EFEKTU FARADAY A-TYNDALLA w nefelometrii: do ilościowego oznaczania substancji na podstawie pomiaru stopnia zmętnienia roztworu, zawierającego drobną zawiesinę trudno rozpuszczalnego związku oznaczanej substancji. Stopień zmętnienia określa się przez porównanie zmętnień zawiesiny substancji oznaczanej i roztworów wzorcowych metodą wizualną (w cylindrach) albo za pomocą nefelometru Zastosowanie: w chemii koloidów, biochemii, chemii polimerów (oznaczanie ciężarów cząsteczkowych) w konstrukcji ultramikroskopu, który ma duże zastosowanie w różnorodnych badaniach koloidów, np. liczeniu cząsteczek, 11 obserwacji ruchów Browna, pomiarze szybkości koagulacji itd.
12 KLASYFIKACJA UKŁADÓW KOLOIDALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD (1): I. stanu skupienia fazy rozproszonej i rozpraszającej FAZA ROZPROSZONA FAZA ROZPRASZAJĄCA KOLOID PRZYKŁAD Gaz Gaz - - Ciecz Gaz Aerozole ciekłe Mgła, chmury, pary Ciało stałe Gaz Aerozole stałe Dym, kurz Gaz Ciecz Piana Piana: mydlana, na piwie Ciecz Ciecz Emulsja Kremy, lakier do paznokci, mleko, majonez, masło Ciało stałe Ciecz Zole Zole tlenków i wodorotlenków metali, roztwory wielkocząsteczkowych polimerów Gaz Ciało stałe Piany trwałe Pumeks, styropian Ciecz Ciało stałe Emulsje stałe Galaretka, opale Ciało stałe Ciało stałe Zole stałe Szkło rubinowe, barwne kryształy 12
13 KLASYFIKACJA UKŁADÓW KOLOIDALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD (2): II. wymiarów cząstek koloidalnych monodyspersyjne (cząstki fazy rozproszonej mają jednakową wielkość) polidyspersyjne (cząstki fazy rozproszonej mają różne wymiary) III. stosunku fazy rozproszonej do ośrodka rozpraszającego koloidy liofilowe - mają duże powinowactwo do cząsteczek rozpuszczalnika; na powierzchni cząstek koloidalnych tworzą się otoczki z cząsteczek rozpuszczalnika koloidy liofobowe - mają małe powinowactwo do rozpuszczalnika, gromadzą na swej powierzchni dużą ilość jonów jednego rodzaju z ośrodka rozpraszającego 13
14 KLASYFIKACJA UKŁADÓW KOLOIDALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD (3): IV. jakości fazy rozproszonej ciekłe układy koloidalne dzieli się na: roztwory molekularne koloidy bardziej zbliżone do układów jednofazowych niż dwufazowych a klasyfikowanie ich do koloidów wynika głównie z rozmiarów cząsteczek np. wielkocząsteczkowe biopolimery o dużych rozmiarach cząstek i dużych masach cząsteczkowych (kwasy nukleinowe, polisacharydy, białka) roztwory micelarne cząstki mają niewielkie rozmiary i niewielkie masy cząsteczkowe np. roztwory mydeł, detergentów, kwasów żółciowych. Charakterystyczną cechą struktury molekularnej tych związków jest występowanie obszarów o wybitnie polarnym i wybitnie niepolarnym charakterze. Jeżeli stężenie fazy rozproszonej jest bardzo małe to właściwości tych koloidów niewiele różnią się od roztworów rzeczywistych *Roztwory molekularne i micelarne są hydrofilowe i noszą nazwę emulsoidów lub koloidów odwracalnych 14
15 KLASYFIKACJA UKŁADÓW KOLOIDALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD (cd 3): cd.iv. jakości fazy rozproszonej ciekłe układy koloidalne dzieli się na: emulsje w organizmach żywych takie układy koloidalne są tworzone przez lipidy (tłuszcze, glikolipidy, fosfatydy); drobne kropelki tłuszczu mogą być utrzymane w środowisku wodnym w stanie rozproszenia koloidalnego jedynie przy udziale cząstek mających zdolność zmniejszania napięcia powierzchniowego, czyli emulgatorów. Emulgatorem jest substancja, która wykazuje rozpuszczalność w obu emulgowanych cieczach (np. spożyte tłuszcze w przewodzie pokarmowym są emulgowane przez kwasy żółciowe zawarte w żółci). *Emulsje mają charakter hydrofobowy i noszą nazwę suspensoidów lub koloidów nieodwracalnych. 15
16 BUDOWA MICELI AgI WYTRĄCONEJ NADMIAREM KI 16
17 BUDOWA CZĄSTECZEK KOLOIDALNYCH Hydrofobowe micele koloidalne są tworzone najczęściej przez siarczki, tlenki, wodorotlenki metali ciężkich Koloidy hydrofilowe są zbudowane zwykle z olbrzymich cząsteczek np. białka a swą trwałość zawdzięczają zaadsorbowanym na nich cząsteczkom wody 17
18 KOAGULACJA (1) KOAGULACJA dążenie cząsteczek koloidu do łączenia się w większe jednostki (agregaty), które po osiągnięciu odpowiedniej wielkości tracą zdolność do utrzymania się w roztworze i opadają na dno naczynia (sedymentują). Czynniki wywołujące koagulację : 1. Naświetlanie radiochemiczne prom. beta powoduje koagulację zoli dodatnich 2. działanie mechaniczne mieszanie, wytrząsanie 3. ogrzewanie ścinanie się białka 4. odparowanie lub wymrażanie ośrodka dyspersyjnego 5. dehydratacja lub desolwatacja środkami odwadniającymi aceton, alkohol 6. dodatek elektrolitu 18
19 KOAGULACJA (2) Peptyzacja proces odwrotny do koagulacji - ponowne rozdrobnienie wytrąconych produktów koagulacji i przechodzenie skoagulowanego osadu z powrotem w stan koloidalny ZOL koagulacja ŻEL/KOAGULAT peptyzacja 19
20 KOAGULACJA (3) Koloidów hydrofobowych (nieodwracalna) uzyskiwana przez zobojętnienie ładunku elektrycznego nagromadzonego na powierzchni cząsteczek koloidalnych. Koloidów hydrofilowych (odwracalna) - polega na usunięciu otaczającej cząsteczki koloidalne, warstwy hydratacyjnej zwanej też otoczką lub płaszczem wodnym. 20
21 KOAGULACJA (4) 21 Kędryna T.Chemia ogólna 2001
22 KOAGULACJA (5) Warunki strącania (wysalania) białka z roztworów (1) Białka najłatwiej jest wysolić w punkcie izoelektrycznym (pi) cząsteczki są elektrycznie obojętne i siły przyciągania między nimi są największe, co sprawia, że łatwo ulegają agregacji prowadzącej do wytrącania osadu. W ph różnym od pi dzięki posiadanemu ładunkowi cząsteczki białka mogą się utrzymywać w roztworze mimo pozbawienia ich płaszcza wodnego (zachowują się jak koloidy hydrofobowe). Dodatek małych ilości jonów zobojętniających ładunek elektryczny prowadzi do wytrącenia białek, których cząsteczki nie posiadają wtedy ani płaszcza wodnego ani ładunku. 22
23 odwodnienie odwodnienie odwodnienie KOAGULACJA (6) Warunki strącania (wysalania) białka z roztworów (2) anion białkowy (emulsoid) białko w PI kation białkowy (emulsoid) dodatek zasad wzrost ph dodatek kwasów obniżenie ph dodatek kationów utrata ładunku dodatek anionów utrata ładunku anion białkowy (suspensoid) OSAD kation białkowy (suspensoid) 23
24 OCHRONNE DZIAŁANIE KOLOIDÓW HYDROFILOWYCH NA KOLOIDY HYDROFOBOWE Koloidy hydrofilowe wykazują większą trwałość niż koloidy hydrofobowe, działają tu bowiem dwa czynniki stabilizujące: warstwa hydratacyjna czasami jednoimienny ładunek cząstek (ładunek ten jest wynikiem dysocjacji kwasowych lub zasadowych grup znajdujących się w cząsteczkach tworzących cząstkę koloidalną) Koloidy hydrofilowe działają ochronnie na koloidy hydrofobowe - dodatek koloidu hydrofilowego do hydrofobowego powoduje powstanie trwałego układu, z którego trudno wytrącić zawieszone cząstki hydrofobowe (np. drobne ilości białka dodane do koloidalnej zawiesiny złota chronią ją przed koagulacją). Ochronne działanie koloidu można określić ilościowo, podając jego tzw. liczbę złota (czyli najmniejszą liczbę miligramów koloidu ochronnego, w przeliczeniu na czystą substancję, jaka zabezpiecza 10cm 3 0,1% formaldehydowego zolu złota przed zmianą barwy z czerwonej na fioletową wskutek dodania 1cm 3 10% roztworu NaCl). 24
25 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (1) Płynoterapia (1): zabieg polegający na podaży płynów (najczęściej dożylnej, rzadziej dotętniczej lub podskórnej) często stosowana zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i w pomocy doraźnej 25
26 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (2) Płynoterapia (2): wyrównywanie niedoborów płynów jest jednym z najpilniejszych zadań w leczeniu chorych w ciężkim stanie z hipowolemią hipowolemia - zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej, w wyniku niedostatecznego funkcjonowania prawidłowych mechanizmów utrzymujących płyn w łożysku - może występować ze zmniejszoną, prawidłową lub zwiększoną objętością zewnątrzkomórkową - duża hipowolemia prowadzi do wstrząsu hipowolemicznego Prowadzenie adekwatnej terapii płynowej przyczynia się do ograniczenia dysfunkcji narządowej i skraca czas hospitalizacji. 26
27 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (3) Podstawowe stany wymagające płynoterapii: wszelkie postacie wstrząsu (najczęściej wstrząs hipowolemiczny, ale także: anafilaktyczny, septyczny, neurogenny) odwodnienie na skutek wzmożonej utraty płynów (biegunki, wymioty) oparzenia (zwiększenie przepuszczalności naczyń w przypadku oparzeń powoduje utratę płynów przez pacjenta) inne stany niedoboru płynów w organizmie 27
28 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (4) Cele prowadzenia płynoterapii: uzupełnianie płynów (np. krwi utraconej w wyniku krwotoku) uzupełnianie elektrolitów i substancji odżywczych podaż leków w połączeniu z płynami (gdy dany lek powinien być podawany przez kilkadziesiąt minut lub w dużym rozcieńczeniu) 28
29 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (5) Płyny wykorzystywane w płynoterapii: krystaloidy (wodne roztwory elektrolitów lub glukozy, m.in. 0,9% NaCl, 5% roztwór glukozy, płyn Ringera, płyn wieloelektrolitowy izotoniczny PWE ) - stosowane przy utracie krwi do 15% - wskazane u pacjentów, którzy mają deficyt płynów w przestrzeni śródmiąższowej lub u pacjentów z niedoborami elektrolitowymi (oparzonych i odwodnionych) roztwory koloidalne (naturalne i syntetyczne) - stosowane przy utracie krwi przekraczającej 15% - wskazane w sytuacjach, gdy podaż krystaloidów jest niewystarczająca lub istnieje przeciwwskazanie do ich stosowania (np. ryzyko obrzęku płuc) - szacuje się, że podanie 1 litra koloidu odpowiada podaniu 4 litrów krystaloidów krew i preparaty krwiopochodne (m.in. koncentrat krwinek czerwonych (KKCz), osocze świeżo mrożone (FFP), koncentrat płytek) 29
30 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (6) Roztwory koloidalne -zalety: pozwalają na szybkie uzupełnienie przestrzeni wewnątrznaczyniowej (krwotoki, wstrząsy) w porównaniu z krystaloidami dają szybszy, silniejszy i dłużej trwający efekt objętościowy - powodują wzrost ciśnienia onkotycznego, co prowadzi do przemieszczania się wody do naczyń - długo utrzymują się w przedziale wewnątrznaczyniowym (2-12 godzin) - po podaniu koloidów obserwuje się wzrost objętości wewnątrznaczyniowej na poziomie od 100 % do nawet 400% mają pozytywny wpływ na hemodynamikę, perfuzję narządową i zaopatrzenie w tlen 30
31 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (7) Roztwory koloidalne wady: mogą wywołać reakcje uczuleniowe po podaniu dużej ilości może wystąpić: - efekt rozcieńczenia składników krwi: białek, czynników krzepnięcia - zmniejszenie stężenia hematokrytu cena 31
32 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (8) Roztwory koloidalne naturalne syntetyczne albumina ludzka żelatyny dekstrany skrobia hydroksyetylowa (HES/HAES) 32
33 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (9) Albumina ludzka uzyskiwana z surowicy krwi wielu dawców w płynoterapii - roztwór 5% lub 20% (100 ml 20% roztworu albuminy powoduje zwiększenie objętości osocza o 500 ml, a 100 ml 5% o ok. 100 ml) długo utrzymuje się w łożysku naczyniowym, działa h jest stosowana m.in. w: stanach ciężkiego niedoboru białka przypadkach rozległych oparzeń obrzękach mózgu wodobrzuszu rzadko wywołuje reakcje alergiczne duża jej ilość może wywołać koagulopatię z rozcieńczenia droga! 33
34 Żelatyny KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (10) wytwarzane z kolagenu bydlęcego (otrzymywanego ze ścięgien, skóry i kości) w płynoterapii stosowane są jej roztwory 3-5,5% - oksypoliżelatyna (Gelifundol) - zmodyfikowana płynna żelatyna (Gelafundin) - żelatyna zawierająca mocznikowe wiązania krzyżowe (Haemaccel) mają niewielką masę cząsteczkową - 35 kda (są szybko wydalane z moczem) wykazują słabszy efekt osmotyczny i krócej pozostają w krążeniu (zdolność wiązania wody wynosi 14mg/g, czas przebywania w naczyniach ok. 2-3 h) niż dekstrany i HES zalety: - rzadko powodują alergie - mogą być stosowane w niewydolności nerek - względnie bezpieczne u chorych z niewydolnością krążenia - są stosunkowo niedrogie 34
35 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (11) Dekstrany (1) polimery złożone z cząsteczek glukozy (połączonych wiązaniami -1,6-glikozydowymi), wytwarzane z sacharozy przez wiele gatunków bakterii z rodziny Lactobacillaceae nie są kumulowane w organizmie - w ciągu 10 dni dochodzi do wydalenia 90% podanych dekstranów 35
36 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (12) Dekstrany (2) w praktyce klinicznej znalazły zastosowanie: 6% i 10% roztwór dekstranu 40 tys. - w powstałych z różnych przyczyn zaburzeń przepływu krwi w mikrokrążeniu - późne okresy wstrząsu - świeży zawał mięśnia sercowego - przeszczepy narządowe po 12 h w ustroju pozostaje 20-40% 6% roztwór dekstranu 70 tys. - ostra hipowolemia - stany odwodnienia np. w wyniku długotrwałych biegunek - profilaktyka wstrząsu - zapobieganie powikłaniom zatorowo-zakrzepwowym u osób ze zwiększonym ryzykiem (operowanych lub unieruchomionych) - leczenie wczesnej zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych i zakrzepów tętniczych po 12 h w ustroju pozostaje 60-70% 36
37 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (13) Dekstrany (3) działanie uboczne alergie wstrząs anafilaktyczny (reakcja krzyżowa z antygenem polisacharydowym bakterii) - śmiertelność 1/4500 przetoczeń niewydolność nerek po podaniu ilości >1,5g/kg m.c./24h rozwija się skłonność do krwawień (poprzez hamowanie agregacji płytek i spadek aktywności czynników krzepnięcia; gł. u pacjentów z upośledzoną funkcją nerek, u których jest zmniejszona eliminacja tego koloidu) utrudniają wykonanie próby krzyżowej (pokrywają powierzchnię erytrocytów) przeciwwskazania stany nadwrażliwości na dekstran skaza krwotoczna ciężka niewydolność krążenia i nerek z oligurią 37
38 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (14) Skrobia hydroksyetylowa (HES/HAES) (1) syntetyzowana z amylopektyny (z kukurydzy lub sorgo) - substytucja resztami hydroksyetylowymi zabezpiecza przed osoczową amylazą jest enzymatycznie rozkładana i usuwana z przestrzeni wewnątrznaczyniowej poprzez nerki i/lub metabolizowana przez układ siateczkowo-śródbłonkowy preparaty: -Plasmasteril (6% HES 450/0.7) -3%, 6%, 10% roztwory HES 200/0.5-6 i 10% roztwory HES 130/0.4 38
39 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (15) Skrobia hydroksyetylowa (HES/HAES) (2) poszczególne roztwory HES różnią się między sobą wpływem na właściwości reologiczne krwi i jej krzepliwość, ciśnieniem koloidoosmotycznym oraz czasem półtrwania w naczyniach - efekt objętościowy zależy od masy cząsteczkowej i od stężenia - czas działania Plasmasteril: 4-8 h, 6% i 10% HES 200: 2-4 h zastosowanie kliniczne - wyrównywanie śród- i pooperacyjnych strat krwi (HES 450/0,7, HES130/0.4 ) - przedoperacyjna hemodylucja normowolemiczna (roztwory 3-6% HES 200/0.5) - poprawa ukrwienia i profilaktyka zakrzepów ( roztwory 6% i 10% HES 200/0.5) 39
40 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (16) Skrobia hydroksyetylowa (HES/HAES) (3) preparaty hydroksyetylowej skrobi wykazują korzystne działanie reologiczne oraz hamujące agregację płytek krwi w porównaniu z dekstranami rzadziej powodują: - alergie, reakcje anafilaktyczne - niewydolność nerek - krwawienia (wpływ minimalny lub żaden) - niemożność wykonania próby krzyżowej ich przewaga nad albuminami polega na: - braku możliwości przenoszenia chorób wirusowych - ograniczeniu kosztów leczenia - pełnej dostępności 40
41 KOLOIDY W PŁYNOTERAPII (17) Idealny roztwór koloidalny: nie powinien kumulować się w osoczu i tkankach, ale łatwo poddawać się eliminacji z organizmu HES 130/0,4 nie powinien wpływać na hemostazę i czynność nerek powinien być zawieszony w zrównoważonym do składu osocza roztworze krystaloidowym 41
42 Dziękuję za uwagę! 42
WODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
WODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 SKŁADNIKI UKŁADU substancje chemiczne, z których złożony jest dany układ; tworzą ze sobą różnego rodzaju mieszaniny
Bardziej szczegółowoWODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
WODA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA KOLOIDY Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 SKŁADNIKI UKŁADU substancje chemiczne, z których złożony jest dany układ; tworzą ze sobą różnego rodzaju mieszaniny
Bardziej szczegółowoPro/con debate: should synthetic colloids be used in patients with septic shock? James Downar and Stephen Lapinsky Critical Care 2009 Koloidy są powszechnie stosowane w celu uzyskania i utrzymania adekwatnej
Bardziej szczegółowoUkład Otoczenie Faza układu Składnik układu Układ dyspersyjny
ROZTWORY - STĘŻENIA Chemia roztworów Układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami Otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem Faza układu jednorodna pod względem
Bardziej szczegółowoFazy i ich przemiany
Układy i fazy Fazy i ich przemiany Co to jest faza? 1. Faza to forma występowania materii jednolita w całej objętości pod względem składu chemicznego i właściwości fizycznych (Atkins) 2. Faza to część
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej
Wykład z Chemii gólnej Część 3 Układy dyspersyjne 3.1. KLIDY i RZTWRY WŁAŚCIWE Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.
Bardziej szczegółowoFazy i ich przemiany
Układy i fazy Fazy i ich przemiany Co to jest faza? 1. Faza to forma występowania materii jednolita w całej objętości pod względem składu chemicznego właściwości fizycznych (Atkins) 2. Faza to część układu
Bardziej szczegółowoFazy i ich przemiany
Układy i fazy Fazy i ich przemiany Co to jest faza? 1. Faza to forma występowania materii jednolita w całej objętości pod względem składu chemicznego właściwości fizycznych (Atkins) 2. Faza to część układu
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które
Bardziej szczegółowoROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe
ROZTWORY Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe roztwór nienasycony - roztwór, w którym st enie substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoPolimery to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami.
Polimery to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami. Budowa łańcucha polimerowego (na przykładzie polietylenu):
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga
Bardziej szczegółowoDostępy dożylne- pielęgnacja wkłucia Płynoterapia. KRYTERIA WYBORU DOSTĘPU ŻYLNEGO Odporność żyły na działanie podawanych do niej płynów i leków(osmolarność i ph) Przewidywany czas wlewu Stan układu żylnego
Bardziej szczegółowoCzy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Bardziej szczegółowoROZTWORY. Podział rozpuszczalników 1) nieorganiczne 2) organiczne ze względu na względną stałą dielektryczną (ε) 1) polarne 2) niepolarne 4,72 CN
ROZTWORY Podział rozpuszczalników 1) nieorganiczne 2) organiczne ze względu na względną stałą dielektryczną (ε) 1) polarne 2) niepolarne Rozpuszczalnik ε Rozpuszczalnik ε Woda 78,38 Octan etylu CH 3 COOC
Bardziej szczegółowoPłynoterapia małą objętością.
Waldemar Machała Płynoterapia małą objętością. Kraków, 28 października 2011 r. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny Stan pacjenta Przewodnienie, hyperwolemia?. Euwolemia.
Bardziej szczegółowoI. Właściwości wody: II. Stany skupienia wody. Na dnie zbiornika wodnego jest zawsze temperatura 4 O C (największa gęstość wody).
I. Właściwości wody: bezbarwna bezwonna bez smaku dobry rozpuszczalnik temp. topnienia 0 O C temp. wrzenia 100 O C (pod ciśnieniem 1013 hpa) największa gęstość przy temp. 4 O C Na dnie zbiornika wodnego
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Osmoza i ciśnienie osmotyczne Zasada: Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które błona ta
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces
Bardziej szczegółowoProcesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji
Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji UKŁADY KOLOIDALNE OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI Układy koloidalne można
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoMateriał powtórzeniowy do sprawdzianu - roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zadania z rozwiązaniami
Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zadania z rozwiązaniami I. Mieszaniny Mieszanina to układ przynajmniej dwuskładnikowy
Bardziej szczegółowoChemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.
ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.
Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoBadanie wpływu elektrolitów na koagulację roztworów koloidalnych liofobowych
Zespół 5 Lawenda Nieznana Gardenia Nołnejmowa Tulipan Bezimienny Dwiczenie nr Badanie wpływu elektrolitów na koagulację roztworów koloidalnych liofobowych Data wykonania: dawno Data oddania: kiedyś Ocena:
Bardziej szczegółowoChemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4. Roztwory i ich właściwości
I. Roztwory rzeczywiste ĆWICZENIE 4 Roztwory i ich właściwości 1. Sporządzanie roztworu CuSO 4 o określonym stężeniu procentowym - wykonać w zespołach 2-osobowych W celu sporządzenia 25 lub 50 ml 10% m/v
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH.
ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH. Nośnikowe metody wydzielania izotopów promieniotwórczych W badaniach radiochemicznych ma się zwykle do czynienia z bardzo małymi ilościami
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]
Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia
Bardziej szczegółowoNowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających
Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających lek. wet. Ewa Cichocka 20 czerwca 2016 r., Pomorskie Forum Drobiarskie, Chmielno Po pierwsze - bezpieczna żywność! Ochrona skuteczności
Bardziej szczegółowoSpis treści. Ciśnienie osmotyczne. Mechanizm powstawania ciśnienia osmotycznego
Roztwór to nierozdzielająca się w długich okresach czasu mieszanina dwóch lub więcej związków chemicznych. Skład roztworów określa się przez podanie stężenia składników. W roztworach zwykle jeden ze związków
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoSTAN KOLOIDALNY MATERII
Barbara Wróbel STAN KOLOIDALNY MATERII 1. Pojęcie i klasyfikacja koloidów Stan koloidalny jest stanem skupienia materii równie powszechnym jak stan gazowy, ciekły lub stały. Cechą charakterystyczną stanu
Bardziej szczegółowoCz. III Roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, iloczyn rozpuszczalności
Cz. III Roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, iloczyn rozpuszczalności A. Roztwory Kryteria podziału mieszanin: Mieszanina to układ przynajmniej dwuskładnikowy składający się z fazy dyspergowanej
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości związków powierzchniowo czynnych
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Właściwości osmotyczne koloidalnych roztworów biopolimerów.
1. Część teoretyczna Właściwości koligatywne Zjawiska osmotyczne związane są z równowagą w układach dwu- lub więcej składnikowych, przy czym dotyczy roztworów substancji nielotnych (soli, polisacharydów,
Bardziej szczegółowoI BIOTECHNOLOGIA. 3-letnie studia stacjonarne I stopnia
I BIOTECHNOLOGIA 3-letnie studia stacjonarne I stopnia PRZEDMIOT: CHEMIA OGÓLNA Z ELEMENTAMI CHEMII FIZYCZNEJ Ćwiczenia laboratoryjne semestr pierwszy 30 godz. Program ćwiczeń laboratoryjnych będzie realizowany
Bardziej szczegółowoNiebezpieczne substancje. Maj 2015 r.
Maj 2015 r. ? Na jakie obciążenia i zanieczyszczenia narażone są płuca podczas pracy? Jaki wpływ mają na nas różnego rodzaju obciążenia i zanieczyszczenia?? 2 10 Co stanowi potencjalne zagrożenie? Aerozole
Bardziej szczegółowochemia wykład 3 Przemiany fazowe
Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe
Bardziej szczegółowo11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany
PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Bardziej szczegółowoWykład 7. Anna Ptaszek. 13 września Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 7.
Wykład 7 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 13 września 2016 1 / 27 Układ wieloskładnikowy dwufazowy P woda 1 atm lód woda ciek a woda + substancja nielotna para wodna 0 0 100 T 2 / 27
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 7. Diagramy fazowe Dwuskładnikowe układy doskonałe
WYKŁAD 7 Diagramy fazowe Dwuskładnikowe układy doskonałe JS Reguła Gibssa. Układy dwuskładnikowe Reguła faz Gibbsa określa liczbę stopni swobody układu w równowadze termodynamicznej: układy dwuskładnikowe
Bardziej szczegółowoSTAN KOLOIDALNY MATERII
Autor: Barbara Wróbel Korekta: Alicja Bakalarz STAN KOLOIDALNY MATERII 1. Pojęcie i klasyfikacja koloidów Stan koloidalny jest stanem skupienia materii równie powszechnym jak stan gazowy, ciekły lub stały.
Bardziej szczegółowoPropozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum
1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018 Eliminacje szkolne Podczas rozwiązywania zadań
Bardziej szczegółowoWykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1
Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII
OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ UCZEŃ POWINIEN: wyróżnić metale i niemetale wśród pierwiastków,
Bardziej szczegółowoCHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE
WYMAGANIA PODSTAWOWE wskazuje w środowisku substancje chemiczne nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne opisuje podstawowe właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów
Bardziej szczegółowoMikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa
Mikrokapsułki CS Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa Kapsułkowanie 2 Kapsułkowanie jest techniką, za pomocą której jeden materiał lub mieszanina materiałów jest powlekana
Bardziej szczegółowoWymagania programowe: Gimnazjum chemia kl. II
Wymagania programowe: Gimnazjum chemia kl. II Dział: Wewnętrzna budowa materii Ocena dopuszczająca [1] posługuje się symbolami odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego zapisuje wzory sumaryczne
Bardziej szczegółowoZadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)
Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE ROZMIARÓW
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoWoda w organizmie człowieka. Właściwości koligatywne roztworów. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
Woda w organizmie człowieka. Właściwości koligatywne roztworów. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Do niedawna nasze wiadomości o gospodarce wodnej i elektrolitowej były nie tyle
Bardziej szczegółowoWykład 1-4. Anna Ptaszek. 6 września Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 1-4.
Wykład 1-4 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 6 września 2016 1 / 68 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna
Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii studia I stopnia Kierunek: Chemia kosmetyczna rok akademicki 2018/2019 1. Proszę podać jakie przepisy i akty prawne regulują kwestie stosowania związków
Bardziej szczegółowoCHEMIA - wymagania edukacyjne
CHEMIA - wymagania edukacyjne III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 100 g. Roztwór do infuzji Roztwór przezroczysty do nieznacznie opalizującego, bezbarwny do lekko żółtego.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Voluven 10%, 10% + 0,9%, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1000 ml roztworu do infuzji zawiera: Poli(O-2-hydroksyetylo)skrobia
Bardziej szczegółowoCHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoWYCIECZKA DO LABORATORIUM
WYCIECZKA DO LABORATORIUM W ramach projektu e-szkoła udaliśmy się do laboratorium w Krotoszynie na ul. Bolewskiego Mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kierowniczką laboratorium Panią Hanną Czubak Oprowadzała
Bardziej szczegółowo3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.
3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Flexbumin 200 g/l, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Flexbumin 200 g/l jest to roztwór zawierający 200 g/l (20%) całkowitego
Bardziej szczegółowoPowtórzenie wiadomości z kl. I
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Powtórzenie wiadomości z kl. I Na początku kl. I po kilku lekcjach przypominających materiał w każdej klasie przeprowadzam mini konkurs chemiczny.
Bardziej szczegółowoI. Substancje i ich przemiany
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne klasa 7 Niepełnosprawność intelektualna oraz obniżenie wymagań i dostosowanie ich do możliwości ucznia I. Substancje i ich przemiany stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoSubiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07
Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,
Bardziej szczegółowoPreparaty krwiozastępcze
Preparaty krwiozastępcze Idealne środki krwiozastępcze powinny: wypełniać objętościowo układ naczyniowy mieć lepkość podobną do krwi wytwarzać ciśnienie onkotyczne w celu utrzymania przez dłuższy czas
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?
Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus
Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych
Bardziej szczegółowoPłynoterapia okołooperacyjna. Toni Hundle
Płynoterapia okołooperacyjna Toni Hundle Okołooperacyjna płynoterapia ma na celu: pokrycie zapotrzebowania wodnego, uzupełnienie niedoborów, utrzymanie prawidłowej czynności układu krążenia, zapewnienie
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoREAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza jakościowa bada
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. I Etap szkolny - 23 listopada 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego I Etap szkolny - 23 listopada 2016 Kod ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY
PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY Zadanie 1216 (2 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i zapisz poniżej nazwy cukrów X i Y, o których mowa. Kwasy nukleinowe są długimi łańcuchami poliestrowymi, zbudowanymi z połączonych
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoIX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2016/2017. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (11 pkt)
IX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 016/017 ETAP I 10.11.016 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh Zadanie 1 (1) 1. Liczba elektronów walencyjnych w atomach bromu
Bardziej szczegółowoI. Substancje i ich przemiany
NaCoBeZU z chemii dla klasy 7 I. Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy na lekcjach chemii zaliczam chemię do nauk przyrodniczych stosuję zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej
Bardziej szczegółowo3b 2. przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski z nich wynikające oraz równanie zachodzącej reakcji.
3b 2 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. W celu zbadania właściwości sacharozy wykonano dwa doświadczenia, które zostały przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski
Bardziej szczegółowoSeminarium 4 Obliczenia z wykorzystaniem przekształcania wzorów fizykochemicznych
Seminarium 4 Obliczenia z wykorzystaniem przekształcania wzorów fizykochemicznych Zad. 1 Przekształć w odpowiedni sposób podane poniżej wzory aby wyliczyć: a) a lub m 2 b) m zred h E a 8ma E osc h 4 2
Bardziej szczegółowoetyloamina Aminy mają właściwości zasadowe i w roztworach kwaśnych tworzą jon alkinowy
Temat: Białka Aminy Pochodne węglowodorów zawierające grupę NH 2 Wzór ogólny amin: R NH 2 Przykład: CH 3 -CH 2 -NH 2 etyloamina Aminy mają właściwości zasadowe i w roztworach kwaśnych tworzą jon alkinowy
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje szkolne I stopień
POUFNE Pieczątka szkoły 9 listopada 2015 r. Imię Czas pracy 60 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje szkolne I stopień Informacje: 1. Przeczytaj uważnie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GELOPLASMA, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Żelatyna w postaci zmodyfikowanej płynnej żelatyny* ilość wyrażona jako
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie 7 Szkoły Podstawowej str. 1 Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowo4. Równowagi w układach heterogenicznych.
Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić
Bardziej szczegółowoRoztwory elekreolitów
Imię i nazwisko:... Roztwory elekreolitów Zadanie 1. (2pkt) W teorii Brönsteda sprzężoną parą kwas-zasada nazywa się układ złożony z kwasu oraz zasady, która powstaje z tego kwasu przez odłączenie protonu.
Bardziej szczegółowoWykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego
Wykład 3 - wykład 3 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2013 1/56 Warunek równowagi fazowej Jakich układów dotyczy równowaga fazowa? Równowaga fazowa dotyczy układów: jednoskładnikowych
Bardziej szczegółowoCharakterystyka Produktu Leczniczego
Charakterystyka Produktu Leczniczego 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Albiomin 20% (200 g/l), roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Albumina ludzka Albiomin 20% (200 g/l) jest roztworem zawierającym
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowo