i na terenie różnych miast, to jednak traktowałem je jako właśnie dublet ponieważ

Transkrypt

1 ROZDZIAŁ I 26 sierpnia 1997 około godziny dwudziestej przyjechałem do domu ze Szczytnej, gdzie od ponad dwóch tygodni prowadziliśmy intensywne śledztwo w sprawie zabójstwa młodej mieszkanki tej miejscowości. Byłem w domu sam, ponieważ żona korzystając z urlopu i z faktu, iż i tak jestem nieobecny całymi dniami, wyjechała wraz z naszym ośmioletnim wówczas synem do swojej mamy do Świdnicy. Kiedy około dwudziestej drugiej szykowałem sobie kolację, zadzwonił do mnie Heniek Tusiński1, zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Wałbrzychu, - Jak tam sprawa w Szczytnej? usłyszałem w słuchawce, lekko zdziwiony, ponieważ Heniek doskonale wiedział, że gdyby cokolwiek się ruszyło, to byłby pierwszym, który o tym by się dowiedział. Zanim cokolwiek zdołałem powiedzieć, usłyszałem coś, czego absolutnie bym się w tym momencie nie spodziewał, aczkolwiek służba w policji nauczyła mnie, że żyje my w świecie, w którym wszystko może się w każdym czasie przydarzyć. - Mamy kolejne zabójstwo i na dodatek zabójstwo podwójne. Tego jeszcze nie mieliśmy, a na dodatek w takim miejscu, że na jakichkolwiek świadków możemy raczej nie liczyć usłyszałem w słuchawce. Z miejsca dziesiątki pytań zaczęło mi cisnąć się na usta, ale zamieniłem się w słuch i wysłuchałem przekazywanej mi relacji do końca. Wynikało z niej, że niedaleko Kudowy Zdroju, ale na obszarze działania komendy w Nowej Rudzie, na szlaku wiodącym z Dusznik Zdroju do Karłowa, znaleziono zwłoki (w daleko posuniętym rozkładzie) mężczyzny i kobiety, najprawdopodobniej ofiary zabójstwa na tle seksualnym, na co wskazuje fakt, iż zwłoki są częściowo obnażone w dolnych partiach ciała. Personalia osób zostały ustalone w sposób nie budzący wątpliwości, a pierwsze wstępne oględziny przeprowadziła ekipa z Komendy Rejonowej Policji w Kłodzku z udziałem Heńka Brudnika z wydziału dochodzeniowo-śledczego naszej komendy. Byłem trochę zdziwiony, skąd się on tam wziął, ale okazało się, że był akurat w Komendzie Rejonowej w Kłodzku, gdzie w tym dniu przeprowadzał zleconą mu przez komendanta wojewódzkiego kontrolę pionu wydziału dochodzeniowego. Dowiedziałem się też, że oględziny rozpoczęto o godzinie osiemnastej czterdzieści pięć, ale dwudziestej pierwszej zostały przerwane z uwagi na zapadający zmrok i będą wznowione 27 sierpnia. Również w tym dniu zostanie dokonana sekcja zwłok, w której udział weźmie Zbigniew Strzelczuk 2 z wydziału dochodzeniowo-śledczego. Sekcję przeprowadzi doktor Hanna Szczęsna z Wrocławia, którą już powiadomiono i Kłodzko wyśle po nią rano samochód. Byłem zadowolony, że będzie to właśnie ona, ponieważ od lat obsługiwała, jako biegła z zakresu medycyny sądowej, nasz teren i wiedziałem, że gwarantuje bardzo wysoki profesjonalny poziom. Wśród kryminalnych i dochodzeniowców z Dolnego Śląska znana była jako Babcia i cieszyła się wielkim uznaniem jako najlepszy, w naszej ocenie, lekarz medycyny sądowej z jakim mieliśmy do czynienia, od czasów mjr. dr Piotra Czajki i mjr. dr Jana Moskala z wydziału kryminalistyki KW MO w Wrocławiu, z którymi współpracowaliśmy do końca lat 80-tych XX wieku. Kiedy skończył, od razu zgłosiłem pretensję o to, że nie ściągnięto mnie na miejsce zaraz po uzyskaniu informacji o znalezieniu zwłok, bo przecież byłem tak niedaleko 1. Służbę rozpoczął w 1977 r. w Referacie Operacyjno-Dochodzeniowym Komisariatu II w Wałbrzychu. Był naczelnikiem wydziału kryminalnego RUSW i KWP, wydziału d/w z Przestępczością Zorganizowaną KWP, a następnie zastępcą komendanta wojewódzkiego w Wałbrzychu. Potem przeszedł do KWP we Wrocławiu gdzie był naczelnikiem wydziału d/w z przestępczością gospodarczą, a od 25 maja 1999 r. I zastępcą komendanta wojewódzkiego policji we Wrocławiu. Od 21 marca 2002 r. komendant wojewódzki policji w Poznaniu, (od czasowo emerytowany), a od 3 grudnia 2007 r. do r. zastępca Komendanta Głównego Policji ds. logistyki. 2. Znany powszechnie pod przezwiskiem Docent.

2 od tego miejsca. Henryk zbył mnie stwierdzeniem, że mam już na karku trzy trupy 3, więc dwoma kolejnymi nie chciał mi na razie głowy zawracać, co przyjąłem bez komentarza, zdając sobie sprawę, że nie ma co deliberować nad rozlanym mlekiem. - Słuchaj, jutro postaraj się być w fabryce 4 jak najwcześniej i obdzwoń chłopaków, by się też możliwie wcześniej stawili. - Ok, ja będę już o siódmej i myślę, że reszta też się wyrobi. Najwyżej przekażę dy żurnemu, aby przywiózł tych, co nie mają samochodów. - Janusz, nie ma potrzeby ściągania całego wydziału. Wystarczy abyś powiadomił tych, których będziesz chciał zabrać ze sobą. Bo chciałbym, abyś tam zaraz z rana pojechał. - Ma się rozumieć odpowiedziałem krótko, bo wiedziałem, że ta ostatnia uwaga była w stylu pro forma. - No to do jutro - zakończył rozmowę, a ja zacząłem wydzwaniać do kolegów, któ rych zamierzałem włączyć do grupy, ponieważ wiedziałem, że na pewno już jutro grupa operacyjno-śledcza na pewno zostanie powołana. Dręczyły mnie dziesiątki pytań, na które nie byłem w stanie sobie odpowiedzieć i aby swą ciekawość w jakiś sposób zaspokoić i uzyskać większą ilość konkretów, zadzwoniłem do Franka Korbala, mojego starego kumpla z wydziału, który od kilku lat był komendantem Komendy Rejonowej w Nowej Rudzie, ale niestety, nie był w stanie przekazać mi więcej niż to, co przekazał mi Heniek Tusiński. Nazajutrz, równo o siódmej, byłem już w wydziale i przed wyjściem do gabinety Tusińskiego, na biurku w sekretariacie pozostawiłem kartkę dla sekretarki, którą od chyba trzech lat była Iza Ł. Poleciłem jej, aby powiadomiła moich podwładnych, że cały wydział pozostaje na miejscu, a po moim powrocie od komendanta, ma ich wszystkich zwołać do mojego gabinetu na odprawę. Czułem, że czeka nas ciężka robota, bo takiego podwójnego zabójstwa jeszcze nie zaliczyliśmy. Owszem, już na samym początku mojej kryminalnej kariery miałem do czynienia z dwoma trupami prawie jednocześnie, jak w przypadku zabójstwa Jerzego Walczyńskiego i Marii Zagrodzkiej w czerwcu 1980 roku w Polanicy Zdrój, ale wówczas, jako milicyjny młokos, nie miałem w zasadzie nic do powiedzenia 5. Kolejny tego rodzaju dublet, jak nazywaliśmy takie przypadki, przytrafił się nam mroźną zimą 1982/1983 roku w Dusznikach Zdroju, gdzie w jednej z poniemieckich willi ujawniono zwłoki małżeństwa Florus. Ustaliliśmy wówczas, że było to niewątpliwie samobójstwo, ale jego moralnym sprawcą był niejaki Emil P., który stosując psychiczny terror i ograbiając małżonków z wszelkich zasobów finansowych i części nieruchomości (wyroby jubilerskie, samochód), doprowadził ich do targnięcia się na własne życie. Czas pokazał, że podejrzewany przez nas ich pracownik i opiekun, okazał się brutalnym zabójcą, którego ostatnią ofiarą był przedsiębiorca budowlany z rejonu Krakowa, którego żywcem zabetonował w metalowej beczce. Kolejne podwójne zabójstwo zaliczyłem pod koniec lat 80-tych w Świdnicy, kiedy od pewnego czasu kierowałem sekcją zabójstw. Wtedy jednak była to prosta sprawa, ponieważ już od samego początku wiedzieliśmy, że sprawcą jest zięć i ojciec ofiar 6. Problem polegał na tym, że zdążył nam uciec. Ale to już inna historia, zresztą zakończona sukcesem. Następ nym dubletem było zabójstwa Kazimiery Gurlit w Świdnicy i Jerzego Godlewskiego z Jeleniej Góry w 1990 roku. Wprawdzie dokonano je w pewnym odstępie czasu i na terenie różnych miast, to jednak traktowałem je jako właśnie dublet ponieważ 3. Zabójstwo księdza Kilana na plebani w Ludwikowicach k. N. Rudy z 1996 roku, Magdaleny Szkutnik w Szczytnej 10 sierpnia 1997 roku i Marii Moskalewicz 22 sierpnia 1997 roku. 4. Tak starzy policjanci nazywali swoje miejsca pracy, czyli komendy gdzie pełnili swą służbę. 5. Sprawca został przez nas ustalony, a nawet zatrzymany. Jednakże po jakimś czasie został zwolniony z aresztu, albowiem prokuratura uznała, że przedstawiliśmy zbyt słaby materiał dowodowy. 6. Ciekawostką pewną był fakt, że jedna z ofiar była matką znanej w tamtym czasie polskiej aktorki filmowej.

3 ich sprawca, Ryszard Walter R. ps. Brzytwa, dokonał ich niejako w czynie ciągłym. I chociaż nikt mi komendzie (poza naczelnikiem, śp. płk. Eugeniuszem Karłowskim, który jako jedyny uznał moje argumenty) w to pierwsze zabójstwo uwierzyć nie chciał, to jednak prowadząc samotnie wszczęte rozpracowanie, po dwóch latach zdołałem odnaleźć zatopione w kamieniołomach zwłoki Kazimiery Gurlit, a wraz z nimi zwłoki Jerzego Godlewskiego. W jego sprawie prokuratura w Jeleniej Górze prowadzone wcześniej śledztwo umorzyła z powodu nie wykrycia sprawcy, ale oczywiście zaraz po ujawnieniu jego zwłok, zostało ono podjęte. Teraz ta nowa zagadka kryminalna od razy wydawała się szczególnie wyjątkowa i jak się okazało, mój psi węch mnie nie zawiódł. Gdy tylko pojawiłem się w sekretariacie komendanta wojewódzkiego, chwilę później przyszedł naczelnik dochodzeniówki, nieżyjący już Witek Tymoczko i Henryk Brudnik, którego Witek zabrał ze sobą, jako że sam na miejscu znalezienia zwłok nie był. Po chwili zza drzwi gabinetu wychylił się Henryk i zaprosił nas do siebie. Widać było po nim wyraźnie, że się raczej nie wyspał. Usiadł za biurkiem z nieodłącznym papierosem w ręku, a popielniczka wskazywała, że zdążył już wypalić co najmniej ze cztery sztuki. No i oczywiście czarna kawa w szklance, zaparzona w sposób nie wiedzieć czemu nazywany "tureckim". Nie bawił się w żadne ceregiele i zaraz po tym, jak wskazał nam miejsce w fotelach, poprosił Heńka Brudnika, aby zrelacjonował wczorajsze oględziny i wstępne ustalenia procesowe. - Mam zacząć od oględzin, czy przedstawić całość dotychczasowych ustaleń Brudnik był znany z tego, że lubił relacjonować wszystko bardzo dokładnie, co zresztą mi osobiście bardzo odpowiadało. - Zacznij od początku zadecydował Tusiński. Brudnik wyjął swój gruby notatnik i co chwilę spoglądając w to, co miał tam zapisane, zaczął opowiadać nam o tym wszystkim, co w dniu wczorajszym jemu samemu, oraz policjantom z Kłodzka udało się ustalić. Z przedstawionej relacji dowiedziałem się, że w dniu wczorajszym, około trzynastej trzydzieści grupa ratowników GOPR rozpoczęła kontynuację poszukiwań zaginionych studentów Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Anny Kembrowskiej z Jastrzębia Zdroju i Roberta Odżgi z Międzylesia, którą rozpoczęli 25 sierpnia na prośbę ich rodziców. O godzinie szesnastej dwadzieścia, jedna z grup przeczesujących masyw szczytu Narożnika, natknęła się na zwłoki mężczyzny, o czym drogą radiową poinformowali dyżurną GOPR panią Kazimierę Szymczak, która niezwłocznie uzyskaną wiadomość przekazała oficerowi dyżurnemu KRP w Kłodzku. O godzinie siedemnastej dyżurny tej jednostki polecił Andrzejowi Wołoszce z komisariatu w Szczytnej, aby w związku z ujawnionymi w Łężycach Górnych zwłokami NN7 mężczyzny, natychmiast udał się do Kłodzka po technika kryminalistyki Janusza Kuchnela, z którym ma pojechać w to miejsce i dokonać jego procesowego zabezpieczenia. Zanim Wołoszka dojechał do komendy, pani Kazimiera Szymczak ponownie poinformowała oficera dyżurnego, że członkowie grupy poszukiwawczej GOPR natknęli się na kolejne zwłoki, tym razem kobiety. Zaraz po tej informacji zastępca komendanta rejonowego w Kłodzku, Bogusław Tokarz8, zdecydował, że w miejsce to zostaną wysłane większe niż dotychczas planowano siły. Jednakże, jako pierwsi na Narożnik wyjechali Andrzej Wołoszka i Janusz Kuchnel, gdzie dotarli około siedemnastej czterdzieści pięć. I to oni, jako pierwsi funkcjonariusze, od oczekujących na Policję ratowników uzyskali informację, że ujawnione zwłoki to Anna Kembrowska z Jastrzębia Zdroju i Robert Odżga z Międzylesia, których od 25 sierpnia poszukiwali na zlecenie rodziców. W następnej grupie na Narożnik wyjechał Henryk Brudnik z KWP, 7. Oznaczenie niezidentyfikowanych zwłok ludzkich 8. Na stanowisko zastępcy komendanta rejonowego awansował w początkach 1997 roku z funkcji naczelnika wydziału kryminalnego KRP w Kłodzko.

4 oraz Bogusław Tokarz, Janusz Mazgaj, Andrzej Śliwka i Marian Szyszka wszyscy z KRP w Kłodzko a zaraz za nimi następni funkcjonariusze, których nazwisk Brudnik w tym momencie nie pamiętał. - Ja zostałem powiadomiony o godzinie osiemnastej wtrącił Tusiński więc po rozmowie z komendantem postanowiłem pojechać tam razem z Alkiem B. (ps. Sierżant9) ponieważ nie miałem kontaktu z Januszem. - Byłem cały czas na nasłuchu, ale faktem jest, że mieliśmy włączony kanał wydzia łowy potwierdziłem. - W porządku kiwnął potakująco głową ale nie przeszkadzajmy Henrykowi. Po tej krótkiej wymianie zdań, Brudnik zaczął kontynuować przerwaną mu relację. Po przybyciu na miejsce, kiedy już zorientowali się z czym mają do czynienia i jak wielki jest obszar, który musi być objęty przeszukaniem i poddany szczegółowym oględzinom, objął komendę nad całą tą ekipą, którą podzielił na cztery grupy, z zadaniem dokładnego przeszukanie wyznaczonych im sektorów, oraz zabezpieczenie i opisanie wszelkich ujawnionych śladów mogących mieć związek z tym zdarzeniem. Oględziny rozpoczęli o osiemnastej czterdzieści pięć, a w jakiś czas później na miejsce dojechał prokurator Wiesław Kmieć z Prokuratury Rejonowej w Kłodzku, która o tym zdarzeniu została poinformowana około osiemnastej trzydzieści. Każda grupa na bieżąco dokumentowała wszelkie wykonane przez siebie czynności i ujawnione ślady, natomiast on sam zajął się opisaniem zwłok oraz oględzinami najbliższego dla nich otoczenia. Czynności te, z uwagi na szybko zapadający zmrok, zakończyli o dwudziestej pierwszej. - Zbiorczy protokół sporządzę do dnia jutrzejszego. Dzisiaj już nie zdążę, bo muszę jeszcze tam pojechać, aby je dokończyć, ponieważ sporo jeszcze zostało do przeszukania. No i jeszcze taka ciekawostka, - dorzucił po krótkiej przerwie - otóż jeden z ratowników GOPR stojąc przy zwłokach wyrzucił peta, ale na szczęście zostaliśmy o tym przez nich poinformowani, bo inaczej moglibyśmy mieć niezłą szopkę. - Henryk, o szczegółach poczytamy sobie w protokole oględzin. Ty teraz mów tylko o tym, co najważniejsze wtrącił się milczący dotąd Witek Tymoczko. - Ok, mówisz i masz odpowiedział, kierując wzrok na trzymany w ręku notatnik. Z dalszej relacji dowiedziałem się, że w pierwszej kolejności ujawnili buty turystyczne marki Wibram, stanowiące własność dziewczyny, które zostały znalezione pod sporej wielkości skałą wynurzającą się z leśnego poszycia. Ten skalny blok znajdował się w odległości 60 metrów od głównego bloku skalnego na tarasie Narożnika. Całe zbocze, w kierunku Karłowa, porośnięte było niezbyt gęstym lasem, a podłoże zarośnięte krzewami, oraz częściowo mchem i dosyć wysoką trawą. Ponadto usiane było kawałkami różnej wielkości odłamków skalnych. Buty były wciśnięte w zagłębienie pod tą samotną skałą, częściowo przysypaną igliwiem. Zwłoki chłopaka le żały równolegle do wysokiej na dwa metry i czterdzieści centymetrów skalnej skarpy i w odległości siedemdziesięciu centymetrów od niej. Z tego miejsca odległość do skały Narożnika na tarasie widowiskowym, wynosiła siedemdziesiąt dwa metry, a do miejsca gdzie ujawniono buty Wibram było równe dwanaście metrów. Zwłoki, obnażone od pasa do kolan, leżały na wznak z głową w kierunku na Duszniki, przy czym prawa noga była lekko ugięta w kolanie, a lewa ręka, oparta o wzgórek łonowy, była zgięta w łokciu pod katem 30 stopni. Natomiast prawa ręka odrzucona była od ciała pod kątem 90 stopni, z dłonią skierowaną w stronę Karłowa. Na stopach miał białe skarpety frote. - Brudne?- zapytałem. 9. Nadkomisarz Aleksander B. do mojego wydziału trafił w 1990 roku i z uwagi na swoje szczególne umiejętności (wówczas jeszcze dosyć rzadkie) w zakresie informatyki, a zwłaszcza programowania, zajmował się prowadzeniem (właściwie istniejącej nieoficjalnie) sekcji informatycznej wydziału. Oczywiście w KWP funkcjonował Wydział Informatyki, ale my mieliśmy swój jego odpowiednik.

5 Taras widokowy ze skałą Narożnik Fotografia z - Nie, podeszwy skarpet czyste, co znaczy, że buty zostały zdjęte już po śmierci chłopaka. - To bardzo ważny szczegół podkreślił Tusiński, co skwitowaliśmy kiwnięciem głową. - Zwłoki były już znacznie nadgniłe, więc nie będę opisywał. Szczegóły znajdziecie w protokole oględzin i sekcji. Ale jest też coś, co wydaje mi się dosyć charaktery styczne. - Brudnik ponownie spojrzał na swoje notatki - Otóż chłopak ubrany był w niebieską koszulkę, czy raczej podkoszulek, z krótkimi rękawami. Lewy rękaw, a więc lewa strona koszulki ściągnięta była do wysokości łokcia, natomiast prawy rękach podwinięty do wysokości barku. A to może wskazywać, że... - Że być może ktoś go za tę koszulkę ciągnął z lewej strony wszedł mu w słowo Witek. - Wnioski pozostawmy sobie na później odezwał się ponownie Tusiński mów, co dalej. - Zwłoki dziewczyny znajdowały się niżej, około dwunastu, czternastu metrów od chłopaka. Leżała lekko skośnie do szlaku niebieskiego idącego przez szczyt Narożnika, głową skierowaną w kierunku drogi łączącej Kudowę z Karłowem. Lewa ręka zgięta w łokciu pod kątem 30 stopni, ułożona na szyi. Usta szeroko otwarte. - Chyba krzyczała skomentował tę informację Tusiński. - No, niekoniecznie, mogła spazmatycznie oddychać nie zgodził się z tym Witek Tymoczko. - Co o tym myślisz? - zwrócił się do mnie, oczekując zapewne komentarza, który mógłby z miejsca zakwestionować. Tak m się wtedy wydawało, z uwagi na dosyć czytelną ironię zawartą w tym pytaniu. - Na razie nie myślę nic, słucham, więc myślenie zostawiam na później odpowiedziałem niezbyt uprzejmie, co może nie zabrzmiało najlepiej, ponieważ zarówno Tusiński jak i Brudnik wiedzieli, że pomiędzy mną, a Witkiem, chemii nie było. Heniek Brudnik, nie reagując na te wymianę zdań beznamiętnie kontynuował swą relację.

6 Szkic miejsca ujawnienia zwłok studentów - Podkoszulek miała podciągnięty gdzieś do pasa, a od pasa w dół była obnażona. Dokładnie to majtki i legginsy były zrolowane i ściągnięte do wysokości kostek. Można przyjąć za pewnik, że buty znalezione pod tą skałką, zostały zdjęte również po jej śmierci, na co wskazywały czyste podeszwy skarpet. No i jeszcze coś ciekawego. Otóż poniżej prawego kolana, zarówno chłopaka jak i dziewczyny, znajdowały się otarcia naskórka o wymiarach trzy na cztery centymetry. Nie wiem, ale wygląda na to, że albo upadli, albo musieli klęczeć. - Wnioski na później, kolejny raz Tusiński powstrzymał próbę jakiejkolwiek dyskusji masz coś jeszcze? Nie, to już koniec, ponieważ o dwudziestej trzydzieści zaczęło mocno się ścieniać, więc postanowiliśmy zabrać zwłoki do prosektorium, a resztę oględzin dokończymy w dniu dzisiejszym. Byłeś zresztą na miejscu, więc sam wiesz jak było.

7 - Tak więc panowie, to jest na razie wszystko, czym na dziś dysponujemy i w związ ku z tym zwrócił się do mnie - przygotuj szybko treść rozkazu komendanta o powołaniu grupy operacyjnej, no i jak najszybciej zabieraj swoich i jedźcie na miejsce. Co macie robić, wiesz najlepiej. Ty, Witek, wytypuj ludzi od siebie i podaj szybko Januszowi nazwiska, aby zdążył przed wyjazdem wpisać je w projekcie rozkazu. Rozumiem, że w grupie będzie Heniek Tusiński wskazał na Brudnika więc kogo jeszcze proponujesz? - Zastanowię się jeszcze, ale myślę, że albo Janusz Gorlak, albo Zbyszek Strzelczuk. - Janusz - zwrócił się znów do mnie Heniek - wytypujesz po dwóch ludzi z komend rejonowych, a także z pezetów, narkotyków i PG, z rejonówek weź tylko z kryminalnego. Na razie stroną procesową zajmie się Heniek, ale będzie miał do pomocy dochodzeniowców i technika kryminalistyki z Nowej Rudy. Polecenie włączenia w skład grupy tylu policjantów z innych jednostek i wydziałów bardzo mnie zaskoczyło. Do tej pory przy wszystkich ważniejszych zdarzeniach kryminalnych, a zwłaszcza zabójstwach, komendant wojewódzki powoływał grupę składającą się z reguły z trzech kryminalnych i jednego lub dwóch dochodzeniowców, a za każdym razem na jej czele stawałem, jako jej kierownik. W takim składzie, w którym wszyscy znaliśmy się jak łyse konie, pracowało się szybko i sprawnie, bo każdy wiedział co ma robić, a ja sam, poza kierowaniem grupą, wykonywałem wszystkie czynności, jakie wykonuje w takich przypadkach każdy funkcjonariusz operacyjny. Dlatego też podjąłem próbę uzyskania zaaprobowania przez niego grupy w o wiele mniejszym składzie. - Henryk, po co mi tylu policjantów i to jeszcze z innych jednostek i wydziałów. Sami damy sobie radę - starałem się go przekonać a tak duża grupa to tylko zapewniony bałagan. Dobrze o tym wiesz, przypomnij sobie Ludwikowice, co się działo kiedy powołaliście kilkanaście osób do przeprowadzenia oględzin plebanii Ty mi tu z plebanią nie wyskakuj nerwowo zareagował na moje słowa Witek Dobrze wiesz, że taka była potrzeba a ty - Panowie, to nie czas i miejsce na jakieś pretensję. Powołanie grupy w takim składzie zostało postanowione, bo na ten temat rozmawiałem już wczoraj wieczorem z komendantem Muchą i jego polecenie jest takie, a nie inne. Zresztą nie wydziwiaj, bo jeszcze zostanie to zrozumiane, że nie jesteś w stanie pokierować taką grupą i będę zmuszony wyznaczyć kogoś innego. Może by to nawet i lepiej było, gdyś pozostał na miejscu, a tam niech jedzie Nowakowski. Henryk doskonale wiedział, że odsuniecie mnie od bezpośrednich działań byłoby dla mnie czymś najgorszym, co mogłoby mi się w tym w dziale przydarzyć, dlatego droczył się ze mną w ten sposób, albowiem z tego właśnie powodu nie przewidywał mojego większego oporu. - Dobrze wiesz, nie dawałem jednak za wygraną że to jest zupełnie co innego. Przy każdej sprawie, jaką wydział prowadzi, zajmuje się nią góra czterech ludzi, a zwykle jest ich tylko dwóch. Dlaczego więc teraz ma być ich dwudziestu, czy trzydziestu? - nie dawałem za wygraną - Nie bardzo to rozumiem, a obawiam się sporego bałaganu, bo co innego kierować wydziałem tu na miejscu, a co innego ogarnąć to, co będzie wykonywać tylu ludzi, kiedy, dobrze o tym wiesz, ważne jest by nie przegapić nawet najdrobniejszego szczególiku. Poza tym dobrze też wiesz, że zawsze w takich przypadkach włączam się do tego, co oni robią. A przy takiej grupie, będę siedział w jakimś pokoju i czytał tylko to, co mi napiszą i przyniosą. - No to może niech jednak Nowakowski weźmie sprawę. 10. Chodzi o oględziny plebani w Ludwikowicach koło Nowej Rudy, gdzie w 1996 roku dokonano zabójstwa miejscowego proboszcza. Wówczas zdecydowano, że oględziny będą prowadzone przez trzy zmieniające się grupy i trwać będą non stop prze 24 godziny na dobę, co wydziałowi dochodzeniowo-śledczemu zajęło trzy doby. W efekcie takich oględzin nie dysponowaliśmy w rezultacie prawie żadnym śladem kryminalistycznym.

8 - Co do Ryśka, to wiesz, że mimo wszystko mam chyba w wydziale największe doświadczenie w zabójstwach, bo nie muszę ci przypominać, że zajmuję się tym nieprzerwanie od siedemnastu już lat. Rysiek niech się wprawia w samodzielne kierowanie wydziałem. - A, co - złośliwie wtrącił Witek przewidujesz jakiś swój awans po wykryciu tej sprawy? - Na pewno prędzej ja ją wykryję, niż byś to ty uczynił, bo pamiętam. nie pozostałem mu dłużny, co wywołało natychmiastową reakcję Heńka. - Panowie, to nie jarmark, a ty przestań człowieku zawracać mi głowę. Masz powołać grupę, bo tak jest postanowione, więc zabierajcie się za robotę panowie, bo ja muszę dzwonić do Biura i złożyć meldunek Nenckiemu 11 Tusiński przerwał moją zamierzoną tyradę i zakończył odprawę. Po opuszczeniu jego gabinetu, idąc do wydziału, jeszcze przez chwilę rozmawiałem z Heńkiem Brudnikiem, który pokrótce przedstawił mi swoje wstępne uwag, których w trakcie odprawy nie poruszył. Otóż zakładał, że być może mamy do czynienia z zabójstwem na tle seksualnym, połączonym z rabunkiem, na co wskazują częściowe obnażone zwłoki chłopaka i dziewczyny, a także brak plecaków. Przyczynę zgonu ustali sekcja zwłok, chociaż on ma poważne wątpliwości, co do tego, albowiem widział w jakim stanie się znajdowały. Wiadomym nam obojgu było, w oparciu o długoletnią praktykę, że zwłoki w stanie silnego rozkładu raczej mało nam powiedzą, ale dla nas każda, nawet najdrobniejsza, informacja była szczególnie ważna i niezwykle istotna. Poinformował mnie jednocześnie, że on za chwilę jedzie do Kudowy, gdzie jest umówiony z prokuratorem i dwoma policjantami z Nowej Rudy, aby dokończyć oględziny na Narożniku. Ustaliliśmy, że gdyby coś nowego tam znaleźli, to z miejsca mnie o tym powiadomi. *** Kiedy pojawiłem się w wydziale, Iza podała mi Gazetę Wyborczą, informując przy tym, że o zabójstwie studentów jest już prasowa informacja. Zdziwiłem się trochę, że wieść o tym zdarzeniu tak szybko pojawiła się w prasie, ponieważ potwierdzenie, że na szczycie Narożnika leżą zwłoki kobiety i mężczyzny, do policji dotarła przecież po godzinie siedemnastej. - Dobrych mają u nas informatorów, pomyślałem bez złości ciekawe ile im za to płacą? Ale kiedy tylko zapoznałem się z treścią notatki, zrozumiałem, że informacja musiała jednak wyjść od któregoś z ratowników GOPR. No cóż, dla nich to również sensacja. W zasadzie fakt ten specjalnie mnie nie poruszył, ale niekiedy korzystniejsze dla śledztwa, zwłaszcza w jego początkowej fazie, jest prowadzenie policyjnych czynności w całkowitej ciszy medialnej. Sprawcy nie wiedzą, że organa ścigania już działają i aż tak bardzo się nie pilnują, co tylko ułatwiało nam ich poszukiwania. Poza tym, w takich sprawach gospodarzem są organa ścigania i ratownicy GOPR nie powinni być tymi, którzy informują prasę o tak bulwersującym zdarzeniu. Dla mediów to tylko kolejna sensacja, a dla nas konieczność ciężkiej pracy i wielu wyrzeczeń. Pomy ślałem sobie, że będę musiał o tym porozmawiać z ich szefem, ale po chwili przyszła refleksja, że to nie moja, ale prokuratury broszka. Więc dałem sobie spokój. Zaraz po zapoznaniu się z jej treścią, poprosiłem do siebie swego nieformalnego zastępcę Ryśka Nowakowskiego, a także Jurka Krzana (kierownika sekcji zabójstw) i Jurka Konarzewskiego, zwanego powszechnie Dziadkiem 12, który od jakiegoś cza11. Jerzy Nęcki Dyrektor Biura kryminalnego KGP, poprzednio naczelnik wydziału kryminalnego KWP we Wrocławiu. 12. Kpt. Jerzy Konarzewski ( ), w wydziale kryminalnym od końca lat 50-tych do 1986 roku, kiedy przeszedł na emeryturę, objawiając się efektów przewidywanych zmian przepisów emerytalnych funkcjonariuszy MO. Mój mentor i przyjaciel.

9 su pełnił funkcję konsultanta operacyjnego wydziału. Ściągnąłem go do siebie, za raz po tym kiedy zostałem naczelnikiem, z wydziału kryminalnego Komendy Rejono- Notatka zamieszczona w dolnośląskiej edycji Gazety Wyborczej - wej w Wałbrzychu, gdzie przez kilka ostatnich lat pełnił podobną funkcję. Przekazałem im pokrótce ustalenia z oględzin, a także wyraziłem swoje negatywne stanowisko w sprawie powołania tak licznej grupy operacyjnej. Obydwaj Jurkowie, którzy w policji, jak również w pionie kryminalnym służyli dłużej niż i mieli naprawdę bogate w tym zakresie doświadczenie, poparli moje stanowisko. Dla nas, starych wyjadaczy, fakt powołania kilkunastoosobowej grupy, która ma działać przez dłuższy czas w obcym dla siebie terenie, wydawał się mało zrozumiały. Każdy, kto miał okazję kierować grupą operacyjno-śledczą, wie doskonale, że tylko niewielki jej skład osobowy gwarantuje wzajemną i bezpośrednią komunikację wewnętrzną, czego wymiernym efektem są spójne i jednolicie ukierunkowane działania. Jest to natomiast praktycznie niemożliwe do osiągnięcia w przypadku grupy

10 wieloosobowej, której członkowie, po uzyskaniu jakiejkolwiek informacji, nie mogą podjąć samodzielnie żadnych czynności, ponieważ nie wiedzą, co uzyskali ich koledzy i czy swoimi działaniami nie zaszkodzą innym czynnościom realizowanym na podstawie innych informacji. Siłą rzeczy wszystko, co udało się poszczególnym członkom grupy uzyskać, musiało najpierw trafić do jej kierownika, który dopiero po przeanalizowaniu wszystkich spływających informacji, mógł wydawać podległym sobie ludziom odpowiednie dyspozycje. A cenny czas uciekał bezlitośnie. W małej grupie zarówno wymiana informacji, jak i podejmowanie decyzji następowało prawie błyskawicznie, a każdy jej członek od razu wiedział, co uzyskali jego kole dzy. Niestety, wiedzę o tym posiadali tylko ci, którzy wielokrotnie brali osobisty udział w bezpośrednich działaniach operacyjnych, prowadzonych poza macierzystą jednostką, a doświadczenia wynikające z kierowania wydziałem lub większą lub mniejszą komendą, były diametralnie różne od tych, zdobywanych w tak zwanym działaniu na pierwszej linii. Wiedziałem doskonale, że przy grupie, jaką zwierzchność mi zafundowała, błyskawiczna wymiana informacji pomiędzy wszystkimi jej członkami będzie niemożliwa, albowiem grupa taka spotykać się będzie jedynie na porannej i wieczornej odprawie, co na pewno będzie miało wielki wpływ na zdolność koncentracji niezbędnej dla prawidłowej analizy wszelkich występujących problemów. Jak czas pokazał moje obawy potwierdziły się już niedługo, albowiem nie tylko wszystkie decyzje musiałem podejmować sam, ale także tylko wtedy, kiedy miałem całkowitą pewność, że dysponuję już wszystkimi informacjami, jakie zdołali zebrać w danym okresie poszczególni członkowie grupy, jak również i z tymi, jakie spływały z innych jednostek. Nie było jednak czasu, aby się nad tym rozwodzić, a polecenie służbowe należało wykonać. Przystąpiliśmy więc do typowania poszczególnych członków tej ekipy i już po krótkim czasie ustaliliśmy jej skład, w którym znalazło się dziesięciu funkcjonariuszy wydziału kryminalnego, dwóch funkcjonariuszy z wydziału do walki z przestępczością zorganizowaną, wydziału przestępstw gospodarczych, wydziału narkotyków i trzech funkcjonariuszy wydziału dochodzeniowo-śledczego KWP w Wałbrzychu13, a także po dwóch z działu kryminalnego KRP w Wałbrzychu, w Nowej Rudzie i KRP Dzierżoniowie. W sumie, łącznie ze mną, dwadzieścia trzy osoby, a więc o cztery więcej niż było nas w wydziale kryminalnym KWP. Wszystkie kandydatury i innych jednostek były oczywiście od ręki uzgodnione z szefostwem komend powiatowych, naczelnikami wydziału Przestępczości Gospodarczej, Przestępczości Zorganizowanej i Wydziału Narkotyków. Poza trzema samochodami, jakie otrzymaliśmy do dyspozycji z KWP, otrzymaliśmy również po jednym samochodzie operacyjnym z wydziałów narkotyków, oraz PZ i PG. Wszystko działo się w niesamowitym tempie. W pokoju Ryśka Nowakowskiego zebrali się powołani do grupy policjanci z terenu Wałbrzycha. Chłopakom z Dzierżoniowa, Kłodzka i Nowej Rudy przekazałem, że mają jechać do komisariatu w Kudowie i tam na nas oczekiwać. Oczywiście poleciłem, aby byli należycie wyekwipowani (o czym dalej). Sprawa była tak bulwersująca, a polecenie komendanta Muchy wyraźne, że szefostwo wszystkich tych jednostek nie robiło żadnych trudności i wydelegowanych funkcjonariuszy do Kudowy wysłało swoimi samochodami służbowymi. Moich kolegów z wydziału, a także przybyłych z KRP w Wałbrzychu, nie musiałem zapoznawać z sytuacją, albowiem uczynił to dokładnie Alek, który jako jedyny z nas był na miejscu ujawnienia zwłok i znał informacje przekazane przez ratowników GOPR. 13. Skład tej grupy szybko, bo już po dwóch dniach uległ częściowej zmianie osobowej i z biegiem czasu ulegał dalszym zmianom, co nie przyczyniała się do stabilności wiedzy operacyjnej i procesowej coraz to nowych członków grupy. Nie miałem jednak na to większego wpływu, ponieważ bieżące potrzeby KWP i wydziału, okazywały się pilniejsze.

11 Foto. z archiwum prywatnego autora - na stanowisku dowodzenia w Wydziale Kryminalnym KWP w Wałbrzychu fotografia z 1997 roku Przed wyjazdem nakazałem wszystkim pobrać kamizelki kuloodporne, kamizelki odblaskowe, broń osobistą oraz 4 szt. KBK AK, karabin snajperski SWD wraz z amunicją, kajdanki, radiostacje nasobne i jedną tzw. bazową, noktowizory i lornetki, tzw. matnię14, oraz latarki. Poinformowałem ich, że najprawdopodobniej w dniu dzisiejszym wrócimy jeszcze do Wałbrzycha, ale następne dni będziemy już spędzać na miejscu, czyli nocować w zorganizowanej w tym celu bazie na terenie Kudowy Zdrój lub gdzieś w najbliższym terenie. Muszą się więc w dniu następnym odpowiednio przygotować do dłuższego pobytu poza domem, czyli zabrać stosowne ubranie i obuwie przydatne do chodzenia po górach i lesie. Kiedy już to wszystko omówiliśmy, a grupa była gotowa do wyjazdu, poinformowałem Heńka Tusińskiego, że jesteśmy gotowi do odprawy służbowej i po krótkiej chwili zjawił się w moim gabinecie. Jak zwykle na początku przedstawił sytuację operacyjną i nasze zadania, a następnie przeszedł do konkretów czysto już organizacyjnych. - Panowie, wiecie, że sprawa tych zabójstw będzie wyjątkowo trudna, bo jeszcze ta kiej do tej pory w wydziale nie mieliśmy. Ponadto jej charakter wymaga, abyście pracowali w terenie od świtu do nocy, a więc zakładam, że przez najbliższy czas pozostaniecie tam na miejscu. Grupą kieruje osobiście naczelnik w każdym aspekcie jej funkcjonowania. Chciałbym, aby to co powiedziałem zostało dobrze zrozumiane i przyjęte do wiadomości. Musicie funkcjonować tam tak jak wydział kryminalny, z wszelkimi tego konsekwencjami. Naczelnik musi jak najszybciej zorganizować odpowiednią bazę oraz wyżywienie. Wszelkie koszty oczywiście ponosi komenda, ale z góry proszę, by nie było żadnych szaleństw. Może się ulokujecie w jakimś ośrodku 14. Urządzenie podobne do KBK AK (trochę mniejszych rozmiarów), do którego lufy przykręcało się sporych rozmiarów pojemnik w kształcie gruszki, służące do wystrzeliwania siatki, która owijając się wokół ciała człowieka, całkowicie paraliżowała jego ruchy.

12 PTTK. Zostawiam to do samodzielnej decyzji naczelnika, który obejmuje kierownictwo działań grupy. - Są pytania zwrócił się do obecnych, oczekując być może jakichś próśb o zwolnienie z uczestnictwa w grupie. Jednak nikt się nie zgłosił, a ja wiedziałem, że wybrałem dobrze. - No i dobrze - skomentował trwającą ciszę - Odpowiedzialność za działania procesowe przejmuje Henryk Brudnik, a wy wszyscy macie natychmiast uruchomić wszelkie istniejące źródła operacyjne, a także drobiazgowo sprawdzać każdą uzyskaną informację15. Wiecie najlepiej ile od tego zależy, i myślę, że dacie sobie z tym radę. Dzień dzisiejszy przeznaczony jest na działania organizacyjne, a także na zebranie i przeanalizowanie wszystkich informacji, jakie do tej pory udało się zebrać policjantom z Kudowy, Dusznik, Radkowa, Polanicy, Szczytnej, Nowej Rudy i Kłodzka. Ale od jutra musicie już podjąć samodzielne działania i chcę, aby naczelnik przynajmniej raz dziennie złożył mi w tej sprawie informację. - Jasne, komendancie16 skwitowałem jego oczekiwania. - Chciałbym wam panowie jeszcze przypomnieć, że będziecie poza komendą i poza domem, a zadania są naprawdę wielkiej wagi. Zatem oczekuję rozsądku i zaangażowania, więc wprowadzam bezwzględny zakaz spożywania alkoholu. Całe to kazanie zebrani wysłuchali w ciszy i skupieniu, ale akurat to ostatnie polecenie, chłopaki skwitowali nieskrywanymi uśmieszkami, na które zresztą Henryk nie zareagował i myślę, że postąpił tak całkowicie świadomie. Wszyscy dobrze wiedzieli, co robi policjant w terenie po zakończeniu służby, kiedy do domu daleko i nie wia domo kiedy wróci. *** Po odprawie i załadowaniu sprzętu na samochody wyjechaliśmy do Kudowy Zdr., a ponieważ czasu było niewiele, trasę z Wałbrzycha przez Radków i Karłów przelecieliśmy na bombie, co zajęło nam około godziny i dwadzieścia minut. Nasi wydziałowi kierowcy mieli niezłą frajdę, kiedy tak zasuwali po słynnej drodze stu za krętów z Radkowa do Kudowy. Dla wielu nieprzyzwyczajonych do jazdy po ostrych serpentynach, utrzymanie pedału gazu przy podłodze było wyzwaniem nie do pokonania i dlatego nasza kolumna szybko uległa rozerwaniu i ostatnie samochody pojawiły po ponad 20 minutach od przyjazdu trzech pierwszych radiowozów. W sumie już przed jedenastą cała świeżo powołana grupa była już w pełnym komplecie. Zatrzymaliśmy się w miejscowym komisariacie, co zostało wcześniej uzgodnione przez Heńka Tusińskiego, w telefonicznej rozmowie z komendantem komisariatu Andrzejem Piwowarem, że nasza baza będzie miała tam swą siedzibę. Otrzymaliśmy do dyspozycji jedno z większych pomieszczeń, gdzie od razu przystąpiliśmy do instalacji wszystkich niezbędnych nam urządzeń, jakie dano nam do dyspozycji, a konkretnie rozmieszczeniem sprzętu, podłączeniem sieci telefonicznej (otrzymaliśmy własną, aby nie obciążać kudowskiego komisariatu), rozstawienie biurek, maszyn do pisania, podłączenie naszej radiostacji bazowej, której długą i dosyć grubą antenę Dziadek musiał umieścić na dachu komisariatu. Wszystkim tym zajął Jurek Kona rzewski i Jurek Krzan, którego uczyniłem swoim zastępcą, a pomogli im w tym miejscowi policjanci, bardzo zainteresowani naszymi poczynaniami, angażujący się spontanicznie ze wszystkich sił w organizowaniu nam wszelkiej pomocy. Sam natomiast przystąpiłem do spraw organizacyjnych, a więc podzieleniem grupy na kilka trzyosobowych zespołów i przydzielenie im konkretnego samochodu do wyłącznej dyspozycji. W każdym zespole wyznaczyłem jego kierownika i wydałem 15. Oczywiście polecenie tego rodzaju zostało skierowane do wszystkich funkcjonariuszy w województwie, a za pośrednictwem Biura Kryminalnego KGP, do wszystkich policjantów w kraju. 16. Podczas wszelkich odpraw, albo w obecności osób trzecich, zawsze zwracałem się do H. Tusińskiego w tej formie.

13 polecenie przeprowadzenie w trybie pilnym kwerendy wśród policjantów z Kudowy, Dusznik, Szczytnej, Polanicy i Kłodzka, czyli zebranie wszelkich informacji, jakie mogły mieć związek z tym zabójstwem. Mieli jednocześnie docierać do jak największej liczy miejscowej ludności, a także nawiązać kontakty z oficerami operacyjnymi Straży Granicznej, zwłaszcza tej jednostki, która operowała w tym przygranicznym rejonie, czyli w Radkowie i Kudowie Zdroju. Ponadto poleciłem, aby kontaktowali się ze strażnikami Straży Parkowej, którzy obok pograniczników teren ten znali najlepiej i mieli na pewno doskonałe rozeznanie o tym, o czym miejscowa ludność opowiada. Nie musiałem ich szczególnie instruować, ponieważ byli to naprawdę bardzo doświadczeni funkcjonariusze operacyjni i dochodzeniowi, którzy na niejednej sprawie kryminalnej zęby zjedli. Wystarczyło skierować ich w odpowiednie rejony i tylko w głównych zarysach przedstawić zadania stojące przed nimi, aby być spokojnym, że doskonale dadzą sobie radę. No i wreszcie musiałem się zająć organizowaniem bazy noclegowej i wstępną orga nizacją działań penetracyjnych wyznaczonych na dzień następny. Skontaktowałem się przede wszystkim z kierownictwem Domu Wczasowego Straży Granicznej w Dusznikach przy ul. Zdrojowej 8 i uzyskałem ich zgodę na bezpłatne wynajęcie niezbędnej ilości pomieszczeń do zakwaterowania całej grupy, a także miejsca parkingowe dla naszych pojazdów. Mogliśmy się tam rozlokować już od rana dnia następnego. Po krótkim czasie od naszego przybycia, na terenie niewielkiego metrażowo komisariatu zrobiło się dosyć gwarno i tłoczno, bo pojawiło się w nim więcej policjantów, niż jednostka ta liczyła. To samo działo się na parkingu, gdzie zaczęło brakować miejsca dla pojazdów służbowych, nie mówiąc już o ewentualnych petentach. Dlatego też bardzo szybko Andrzej Piwowar poprosił mnie o rozmowę, która odbyła się w jego gabinecie. - Zrozum mnie Andrzej był wyraźnie zakłopotany ale taka ilość twoich ludzi zupełnie zdezorganizuje mi funkcjonowanie komisariatu, a boję się, że wasza obecność może potrwać dosyć długo. - Fakt, nie ukrywam, że też nie zakładam, iż uda się nam znaleźć sprawców w kilka lub kilkanaście godzin, ale te parę dni chyba wytrzymasz mówiąc to wyrażałem swój wielki optymizm, co do niewątpliwego, jak mi się na początku wydawało, sukcesu. - Życzę wam, aby tak się stało, ale - OK przerwałem mu w pół słowa rozumiem twoje obawy i obiecuję, że jak tylko znajdziemy odpowiednie miejsce, to szybko się wyniesiemy. Ale nie ukrywam, że komisariat to dla nas najbardziej wygodne miejsce z uwagi na wasze zaplecze. Wiesz, telefony, faks, maszyny do pisania. Bo obawiam się, że nasze dwie maszyny nie starczą dla tylu osób, a pisaniny będzie jak zwykle sporo. - No właśnie, tego też się obawiam, że będziecie zmuszeni z naszego sprzętu korzystać Andrzej był coraz bardziej zmartwiony. Ponadto odezwał się po krótkiej przerwie, w trakcie której widać było, że myśli intensywnie, aby jeszcze jakiś mocny argument mi przedstawić weź pod uwagę i swoje własne interesy. Zdajesz sobie sprawę, jak wielkie zaniepokojenie informacja o tym zdarzeniu wywołała wśród mieszkańców i kuracjusz. - Owszem i wcale się temu nie dziwię, bo rzadka się zdarza zastrzelenie na szlaku dwójki turystów. O ile dobrze pamiętam, to takie zdarzenie miało miejsce w Bieszczadach w latach siedemdziesiątych przypomniało mi się nagle. - Tak, ale mi nie o to chodzi. To zaniepokojenie na pewno spowoduje, że miejscowi, jak i przyjezdni, zaczną zaczepiać moich policjantów na mieście, wypytując się ich o nowinki. A oni, na bank, jakieś informacje z twojej grupy przechwycą, tak że mu-

14 sisz się liczyć z tym, że niektóre z nich, albo wasze plany mogą na miasto wyciekać. Chyba ci na tym nie zależy? - Aa, tak chcesz mnie podejść pomyślałem śmiejąc się w duchu z przebiegłości Andrzeja, ale musiałem przyznać, że było w tym sporo racji. Często zdarzało się, że jakaś ważna informacja prze to, że została przez kogoś puszczona w obieg publiczny, niweczyła długo przygotowywane plany i podejmowane przez nas działania. Dlatego postanowiłem, że będę zmuszony szybko znaleźć jakieś inne funkcjonalne miejsce, gdzie będziemy mogli założyć naszą stałą bazę, z dala od wszelkich wścibskich ciekawskich. - W porządku, masz jak w banku za za dwa, góra trzy, dni wyniesiemy się stąd, jak tylko trochę ogarniemy się w sprawie. Coś na pewno znajdę. - Ale Janusz, nie chciałbym abyś myślał, że ja was chcę wyrzucić. Wiesz, że na moją pomoc możesz liczyć w każdej sytuacji. Oczywiście w ramach naszych możliwości zastrzegł szybko, jakby się obawiał, że mógłbym tę jego deklarację zechcieć kiedyś nadużyć. - Wie, wiem i absolutnie taka myśl nawet mi do głowy nie przyszłą skłamałem bez problemu, bo właśnie tak na początku tej rozmowy pomyślałem. Kiedy wyszedłem z jego gabinetu postanowiłem, że od razu zacznę poszukiwania jakiejś nowej naszej siedziby. Oczywiście komisariat w Dusznikach absolutnie nie wchodził w rachubę, ponieważ gabarytowo był znacznie mniejszy od tego w Kudowie. Dlatego też już od samego początku rozpocząłem szukanie miejsca, które mogłoby nam zapewnić zorganizowanie sprawnie działającej bazy operacyjnej, niezbyt odległej od miejsca naszego zakwaterowania. Koledzy z wyznaczonych zespołów rozjechali się po terenie, aby jak najszybciej uzupełnić posiadane przez nas informacje, a także aby uzyskać nowe, aby na ich podstawie można było wypracować konkretne kierunki działań oraz pierwsze wersje motywacyjne i osobowe, niezbędne dla prawidłowego poradzenia śledztwa. Kiedy więc w pokoju zostaliśmy już tylko we troje, zaczęliśmy zastanawiać się, czego jeszcze potrzebujemy, jak mamy zorganizować sprawne funkcjonowanie naszego "sztabu, abyśmy byli w stanie jak najskuteczniej pokierować działaniami tej sporej grupy policjantów i zgrać je z tymi podejmowanymi przez wszystkie jednostki policji na terenie całego województwa. W czasie kiedy absorbowała nas sprawa zorganizowanie jako tako funkcjonującego sztabu operacyjnego, Henryk Brudnik oraz trzech policjantów (dwóch dochodzeniowców i technik kryminalistyki) z Kłodzka, kontynuowali rozpoczęte w dniu po przednim oględziny. Po jakimś czasie zostaliśmy poinformowani, że dokonali zabezpieczenia kolejnych dowodów, mogących mieć związek z zabójstwem. Otóż około dwudziestu metrów od miejsca, gdzie leżały zwłoki Anny Kembrowskiej, znajdowała się szkółka leśna, rozciągająca się na obszarze kilkuset metrów kwadratowych, usianym kłodami ściętych przez drwali drzew, oraz większymi lub mniejszymi kamiennymi odłamkami i wystającymi z leśnej ściółki skałami, tworzącymi coś w rodzaju zamkniętego kręgu. Na jego środku, pośród kamieni i igliwia, ujawniono porozrzucane kartki różnych gazet, a do jednej z nich przylepiony był kawałek papieru koloru białego z wydrukowanym napisem: Nadano w UPT Piła. Zgoda BPP CZPP z dn r. Nr Klubowicza następnie nazwisko kobiety i adres. Ponadto, na wprost od tego miejsca, na jednej ze skał, ujawniono granatowy pasek z czarnymi, różowymi i zielonymi poprzecznymi prążkami, służący najprawdopodobniej do przewiązywania sukienki. W trakcie tych czynności, w pewnym momencie, znaleźli się przy tak zwanym Forcie Karola w pobliżu Karłowa, gdzie na szlabanie zamykającym drogę do tego obiektu zabezpieczono, przywiązany do niego rękawami, sweter półgolf (z metką) koloru szarego z granatowym ściągaczem przy szyi. Na piersi po lewej stronie widniała

15 wszyta plakietka z sylwetką spadochroniarza i napis FreeStyle. Pod postacią spadochroniarza napis Sky Living. W na lewym mankiecie ujawniono też trzy plamy kolory brązowego. Nie pamiętam obecnie, czy zdołano ustalić właściciela tego swetra i jakie były wyniki badania owych trzech brunatnych plamek. Zakładam, że do sprawy nie wniosły nic istotnego, ponieważ gdyby tak było, fakt ten utrwaliłby się w mojej pamięci. Muszę też, dla porządku niejako, wspomnieć o tym, że w odległości od dwóch do dwudziestu sześciu metrów od zwłok, policjanci ujawnili kilka metalowych puszek po konserwach oraz kilka metalowych wieczek, leżących w różnych miejscach. Dwie otwarte puszki znajdowały się w reklamówce STAR leżącej na poszyciu leśnym. Od razu wyjaśnię, że były to pozostałości po robotnikach leśnych, którzy w tym miejscu wykonywali przed zabójstwem prace związane z wycinką. Oględziny zostały zakończone o godzinie szesnastej, a kopia spisanego na maszynie protokołu, trafiła w moje ręce w dniu następnym. W tym miejscu muszę wybiec trochę w czasie, by odnieść się do jednego fragmentu Portretu psychologicznego sprawcy, opracowanego przez Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie, z datą 15 kwietnia 1998 roku. Otóż na stronie siódmej tego dokumentu znajduje się taki zapis: W pewnej odległości od jego zwłok (Roberta Odżgi- JB) znajdowały się ludzkie odchody z kawałkami białego papieru leżącymi na nich (trudno jest ocenić te odległość precyzyjnie, informacje pochodzą z kasety video.). Ta informacja kiedy się w z nią pod koniec kwietnia 1998 roku zapoznałem wprowadziła, mnie praktycznie w stan osłupienia. Nie mogłem sobie wyobrazić z jakich powodów dowód ten, mogący mieć istotne dla śledztwa znaczenie, nie został zabezpieczony i opisany w protokole oględzin. W kwietniu 1998 roku nie postało po nim ani śladu. Czyżby na miejscu zabrakło kogoś, kto nie miałby problemów z pobraniem i zabezpieczeniem w słoiku tych ludzkich odchodów? A może było tak, jak w sprawie zabójstwa ks. Kilana w Ludwikowicach Kłodzkich w 1996 roku, kiedy to grupa dochodzeniowców i ekspertów kryminalistyki z KWP w Wałbrzychu, w czasie oględzin popijała kawę i brudne szklanki pozostawiła na stole w głównym pomieszczeniu plebanii. Następnie taki stan rzeczy został sfotografowany i umieszczony na tablicy poglądowej, stanowiącej integralną część protokołu oględzin. 17 Zastanawiałem się, czy te ludzkie odchody tak jak te szklanki na stole w gabinecie ks. Kilana - nie zostały pozostawione przez jednego z funkcjonariuszy i dlatego nie zostały opisane w protokole oględzin, czy też pozostawił je ktoś inny. Teraz, kiedy mam okazję, po wielu latach, przeczytać te dwa dokumenty, przypomniała mi się rozmowa, jaką na ten temat prowadziłem z Heńkiem Tusińskim. Wskazałem mu wtedy ten fragment z Portretu Psychologicznego jako dowód na to, że kiedy powoływano grupę operacyjną, to jednak ja miałem rację, optując za jej jak najmniejszym składem osobowym. Gdybym nie musiał zajmować się sprawami administracyjnymi, to na sto procent byłbym na miejscu w czasie drugiego dnia oględzin i nie dopuściłbym do tego, aby ten ślad nie został zabezpieczony, opisany i sfoto grafowany. A w przypadku, gdyby się okazało, że to ślad powstały już po dniu odnalezienia zwłok, na pewno taka informacja znalazłaby się w protokole. 17.To rażące uchybienie spostrzegłem, kiedy zacząłem analizować protokół oględzin plebanii w Ludwikowicach. Na miejscu zbrodni byłem wraz z Henrykiem Tusińskim zaraz po ujawnieniu zwłok księdza, w czasie kiedy dochodzeniowcy przystępowali do dokonania oględzin. Uchybienie to wychwyciłem dlatego, że dobrze pamiętałem, jak wyglądało wnętrze plebani przed przystąpieniem do czynności procesowych.

16 Foto. z archiwum autora - nasza baza w komisariacie w Kudowie. Fotografia z zasobów prywatnych. Na pierwszym palnie Jurek Krzan i Jurek Konarzewski ps. Dziadek. Z tyłu ja z kałachem w ręku. Obok Alek ps. Sierżant. Po jakimś czasie zadzwonił do mnie Docent, który asystował doktor Szczęsnej przy sekcji zwłok. Byłem zawsze spokojny, kiedy wiedziałem, że jest obecny przy tej niezwykle ważnej dla śledztwa czynności, ponieważ nie tylko doskonale znał się na medycynie sądowej, ale był też w tych sprawach nadzwyczaj dociekliwy. Za każdym razem kiedy wraz z nim brałem udział w sekcjach zwłok 18 - zaskakiwał mnie swoją wiedzą fachową i tą właśnie dociekliwością. Dlatego więc wiadomość o jego udziale w sekcji zwłok Anny i Roberta, przyjąłem z zadowoleniem. - Słuchaj tu na dłuższą chwilę zamilkł, chcąc zapewne spotęgować wrażenie mamy klasyczne zabójstwo, a w zasadzie zabójstwo podwójne. Ci ludzie zostali zastrzeleni strzałami w głowę. On dostał dwa razy, ona jeden. I ważna rzecz. - Cooo? - wyrwało mi się z niedowierzaniem, bo mimo tego, iż różne już rzeczy wi działem, jakoś ani mnie, ani mym kolegom nie przychodziło w ogóle do głowy, że 18. Udział w tej czynności uważałem za swój obowiązek, aby na miejscu móc uzyskać odpowiedzi na najbardziej nurtujące - przy każdym takim przypadku pytania.

17 osoby, których zwłoki znaleziono na szczycie góry, tuż przy turystycznym szlaku, mogłyby zostać zastrzelone. - Nie ma żadnych wątpliwości? To informacja pewna? - dalej nie mogłem jakoś w to uwierzyć. - Tak, nie ma najmniejszej wątpliwości. Na moje oko, strzelano z broni krótkiej i myślę, że chyba 9 milimetrów. Chłopak dostał strzał w potylicę i drugi w czoło, a dziew czyna raz, prawie centralnie, w czoło. Postarajcie się szybko o sprzęt i zacznijcie szukać pocisków i łusek, bo wszystkie pociski przeszły przez głowę, więc gdzieś tam w tym lesie muszą się znajdować. - Ok, zaraz wydam polecenia zdążyłem już ochłonąć z pierwszego zaskoczenia i uzgodniłem z nim, że w przypadku jakichś kolejnych ustaleń, będzie natychmiast się ze mną łączył. Z krótkiej relacji Strzelczuka wynikało, że obydwie ofiary zostały zastrzelone, i to w bardzo charakterystyczny, wiele mówiący, sposób. Robert Odżga miał dwie rany postrzałowe, w tym jedną idącą od podstawy czaszki (części potylicznej), za uchem z prawej strony, z wylotem przez prawe oko, natomiast druga rana wskazywała na oddanie strzału prawie prosto między oczy, ale bliżej lewego oka, przez co nastąpiło częściowe uszkodzenie oczodołu lewego. Natomiast Anna Kembrowska zginęła po oddaniu do niej jednego strzału prawie w środek czoła. Co do innych ewentualnych obrażeń dr. Szczęsna nie mogła się wypowiedzieć z uwagi na zbyt rozległy proces gnilny obejmujący również narządy wewnętrzne. Pamiętać trzeba, że ciała leżały 10 dni w dosyć wysokiej temperaturze się gającej nawet 30 stopni Celsjusza. I chociaż znajdowały się na dosyć gęstym terenie leśnym, to jednak temperatura zrobiła swoje. Niemniej jednak dr Szczęsna zabezpieczyła wiele wycinków tkanek zewnętrznych i wewnętrznych ofiar, aby przekazać je do koniecznych dalszych szczegółowych i niezbędnych badań histopatologicznych, toksykologicznych itp. Gdy przekazałem to kolegom, pierwszy zareagował Dziadek, który w wydziale kryminalnym w Wałbrzychu pracował od końca lat 50-tych XX wieku i był dla mnie alfą i omegą jeżeli chodzi o sprawy dotyczące zabójstw, a zwłaszcza z broni palnej. Ja sam w pionie kryminalnym przepracowałem już 17 lat i w tym czasie zaliczyłem kilka setek spraw o zabójstwo19, a więc żadnym świeżakiem nie byłem, jednak opinia Dziadka zawsze miała dla mnie olbrzymie znaczenie. Pierwszą jego reakcją było stwierdzenie, że w taki sposób zabijają fachowcy, przy czym chodziło mu o to, że sprawca nie był amatorem jeżeli chodzi o używanie broni palnej, na co wskazuje sposób postrzelenia ofiar, albowiem strzały zostały oddane z całkowicie zimną krwią. Jednym słowem, strzelający wiedział, co robi, a jego, z góry zaplanowanym, celem było zabicie tych osób. Nie było to więc zabójstwo przypadkowe, dokonane nagle pod wpływem jakiegoś impulsu. Opinia ta utrzymała się do końca funkcjonowania grupy, której już w pierwszym dniu, jeszcze nieoficjalnie, nadaliśmy kryp. Narożnik. I nikt nigdy tej pierwszej hipotezy Jurka Konarzewskiego nie obalił, ani nawet nie próbował oficjalnie podważyć. Miałem właśnie dzwonić do Heńka Tusińskiego, aby mu nową wiadomość przekazać, kiedy zabrzęczał telefon i okazało się, że to właśnie on dzwoni do mnie z pre tensjami, iż nie meldujemy mu o tak ważnej informacji. Był zły, bo okazało się, że ko mendant Mucha wiedział o użyciu broni palnej wcześniej niż on, a powinno być odwrotnie. Szybko ustaliliśmy, że to wina Docenta, który zanim zadzwonił do nas, szybciutko o tym fakcie zameldował komendantowi wojewódzkiemu. Nie miałem na to żadnego wpływu, ponieważ Docent już taki był i nic nie było w stanie jego zwy19. Pamiętam, że średnio w roku mieliśmy do czynienia z około przypadkami zabójstw, w tym grupo ponad polowa z nich dotyczyła czynów, których sprawca był nieznany w chwili ich ujawnienia.