Prawo wekslowe i czekowe

Transkrypt

1 Prawo wekslowe i czekowe Rok akademicki 2012/2013 Prof. dr hab. Kazimierz Zawada Wykład 1 Źródła normatywne. Papiery wartościowe. Postacie weksla. Historia Weksla....2 Wykład 2 Elementy składające się na formę weksla Wykład 3 Forma weksla. Klauzule wekslowe Wykład 4 Przyjęcie weksla trasowanego Wykład 5 Indos...18 Wykład 6 Indos c.d..21 Wykład 7 Indos zastawniczy. Pełnomocnictwo Wykład 8 Pełnomocnictwo c.d Wykład 9 Teorie wekslowe Wykład 10 Weksel in blanco.. 44 Wykład 11 Wykładnia weksla. 46 Wykład 12 Realizacja należności wekslowej (zapłata weksla)..53 Wykład 13 Prawo wekslowe i czekowe jako prawo jednolite 59 Wykład 14 Dochodzenie zapłaty z weksla w trybie sądowym Autor notatek Mateusz Popiel

2 Prawo wekslowe i czekowe. Wykład 1 ( ) Zakres przedmiotu prawo wekslowe i czekowe: funkcje weksla, wystawienie weksla, forma weksla, indos, przyjęcie poręczenie, płatność, zapłata, zwrot na poszukiwanie z powodu niezapłacenie, wyręczenie, zmiana tekstu, przedawnienie, niesłuszne wzbogacenie, kolizja ustaw, zaginięcie weksla, dochodzenie należności wekslowe. Prawo czekowe: funkcje czeku, wystawienie, forma, przeniesienie poręczenia, przedstawienie do zapłaty i zapłata, przedawnienie, niesłuszne wzbogacenie, kolizja ustaw, protest, zaginięcie czeku. Zakres egzaminu pokrywa się z zakresem ustaw prawo wekslowe i prawo czekowe. Źródła normatywne Ustawa Prawo wekslowe z 1936 (raz zmieniania); Ustawa Prawo czekowe z 1936 roku (dwa razy zmieniana); Inne nieliczne przepisy: ustawa prawo dewizowe, prawo bankowe, ustawa o kredycie konsumenckim, ustawa o denominacji złotego, kodeks postępowania cywilnego (dot. dochodzenia należności wekslowych - zabezpieczenie i egzekucji), postępowanie egzekucji w administracji (egzekucja z weksla), ustawa o notariacie (dwa przepisy); Akty wykonawcze: rozporządzenie do ustawy o notariacie (przepisy o taksie notarialnej); o Akty wykonawcze do prawa wekslowego: rozporządzenie z 1936 o uiszczeniu podpisów protestów weksli i czeków, sporządzania weksli czeków przez urzędy pocztowe. Uchwały zarządu NBP: uchwała zarządu NBP w sprawie rodzajów weksli przyjmowanych przez NBP do redyskonta, uchwała z 2010 o rodzaju weksla przyjmowanego do dyskonta i zasady i termin dyskonta weksli. Podręczniki Prof. dr hab. Piotr Machnikowski Prawo wekslowe (2009). Rozdział pracy zbiorowej prof. W. Pyzioła dotyczący prawa czekowego Papiery wartościowe opracowanie zbiorowe rozdział dotyczący czeków. Inne: o Ignacy Różycki (1957); o Mirosław Kozieński Prawo wekslowe (2005); Tom. XIII Systemu Prawa Prywatnego prawo wekslowe; Literatura uzupełniająca: o Komentarz: Szponar i Maciej Kaliński (2003); o Komentarz: Jacek Jastrzębski i Maciej Kaliński (2012); Komentarz z 1936 prof. Stanisława Wróblewskiego; Komentarz Ignacy Rosedith (1936); Komentarz Glasser i Tahler (1936). Egzamin: pisemny; nie jest to egzamin testowy; dwa pytania kazusowe proste stany faktyczne; trzecie pytanie pewne kwestie do objaśnienia; czas: 90 minut. Prawo wekslowe i czekowe - wyspecjalizowane działy prawa cywilnego. Prawo wekslowe ogół norm regulujących wystawienie weksla i obrót weksla (-//- czek). Jeżeli jakieś zagadnienie nie jest uregulowane w dwóch ustawach stosuje się przepisy ogólne kc, ksh. Prawo wekslowe i prawo czekowe ścisłe powiązanie, brzmią niektóre przepisy niemal identycznie. Prawo czekowe, czek - to płatność, sposób płatności. Wyręczają go karty płatnicze i inne środki płatności. Przedmiotem wykładu głównie prawo wekslowe, bo ono nadal ma duże znaczenie praktyczne.

3 Weksel i czek papiery wartościowe. Dwa znaczenia papieru wartościowego: o Wyrażają, ucieleśniają, albo inkorporują określone prawo majątkowe w ten sposób, że realizacja, albo wykonanie tego prawa przewiduje okazanie, przedłożenie dokumentu, temu, kto ma je wykonać (np. art. 921^6 kc, art. 921^14 kc). Uprawniony, który utraci dokument nie ma możliwości realizacji swego prawa w inny sposób. Możliwość wykonania prawa powstanie ponownie, kiedy nastąpi umorzenie należności (amortyzacja). Amortyzacja nie zawsze jest możliwa utrata prawa co do takich papierów. W tym znaczeniu przepisy kc posługują się art. 921^6 kc. o Papiery wartościowe na oznaczenie samych praw, niemających papierowego nośnika, związane z nośnikiem elektronicznym. Istnieje możliwość zrezygnowania z nośnika papierowego i zastąpienie go nośnikiem elektronicznym prawa przysługujące akcjonariuszom w spółce akcyjnej i obligatariuszom w spółce akcyjnej papiery wartościowe. Dematerializacja papierów wartościowych. Weksel i czek papiery wartościowe w tradycyjnym, klasycznym znaczeniu (pierwszy wariant). Weksel i czek ucieleśniają określone prawo majątkowe cywilne w ten sposób, że do realizacji tego prawa konieczne jest przedłożenie dokumentu temu, kto ma to prawo wykonać. Uprawniony nie może w inny sposób udowodnić swego uprawnienia. W celu dochodzenia swego prawa musi przedłożyć dokument. W razie utraty dokumentu odzyska możliwość tylko wtedy, gdy nastąpi amortyzacja (umorzenie) weksla, lub czeku. Umorzenie to odbywa się na podstawie specjalnych przepisów. Papiery wartościowe mogą inkorporować/ucieleśniać różne prawa majątkowe cywilne: o Udziałowe akcja, akcja w postaci dokumentu ucieleśnia prawa udziałowe wspólnika spółki; o Świadectwo tymczasowe wspólnik spółki akcyjnej. Papiery wartościowe, które ucieleśniają prawa rzeczowe: o List hipoteczny; o List rentowy (współcześnie) obligacja. Jeżeli zabezpieczona hipoteką ucieleśnia także hipotekę. Papiery wartościowe ucieleśniają wierzytelności (najliczniejsza grupa papierów wartościowych): o Dokumenty stwierdzające zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego (dawniej książeczka); o Bankowe papiery wartościowe, listy zastawne; o Konosamenty; o Polisy ubezpieczenia; o Losy; o Weksle i czek mogą ucieleśniać tylko i wyłącznie wierzytelność pieniężną; Papiery wartościowe Na okaziciela jako uprawnionego wskazuje okaziciela dokumentu tego, kto okazuje, kto włada dokumentem. Są przenoszone przez przeniesienie własności, niezbędne do tego jest wydanie. Są przenoszone przez wydanie dokumentu (własność). Do przeniesienia własności niezbędne jest wydanie dokumentu. Przeniesienie własności prawa papieru. Imienne określają jako uprawnionego imiennie określoną osobę. Podają nazwisko danej osoby. Ta osoba jest uprawniona. Te papiery wartościowe są przenoszone w drodze przelewu. Na zlecenie jako uprawnionego określają imiennie określoną osobę, z tym zastrzeżeniem, że ta osoba może wskazać jako uprawnionego inną osobę. Zlecenie - indos. Indos sposób przenoszenia papierów wartościowych na zlecenie. Indosów może być wiele (A na B, B na C, C na D). Możliwość indosowania może wynikać albo z samej ustawy, albo z treści dokumentu. Weksel musi określać imiennie uprawnionego. Nie może być wystawiony, jako papier wartościowy na okaziciela. Musi opiewać na osobę imiennie określoną. o Uprawniony remitent (wekslobiorca) może dokonać indosu (A na B, B na C itd.). Weksel papierem na zlecenie z mocy wyraźnego przepisu. Ale wystawca może wykluczyć taką możliwość (zakazanie

4 indosowania) weksel wtedy papierem wartościowym imiennym, wówczas przeniesienie tylko w drodze przelewu. Czek nie musi wskazywać imiennie uprawnionego, może być wystawiony na okaziciela, ale może być i na osobę imiennie wskazaną (na zlecenie może być indosowany przez uprawnionego). Jeżeli został w czeku wskazany uprawniony, to wystawca może zamieścić klauzulę może być wtedy przeniesiony tylko w drodze przelewu. o Czek na okaziciela, na zlecenie, papier wartościowy imienny. Z reguły w obrocie i weksel, i czek występują na zlecenie (przenoszone w drodze indosu). Postacie weksla (dwie) Weksel własny Przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Wystawca przyrzeka zapłatę oznaczonej sumy wekslowej. Osoba na której rzecz przyrzeczenie następuje, to wekslobiorca (remitent). Remitent wierzycielem, a wystawca dłużnikiem. Ten kto dokonuje indosu staje się z mocy prawa zobowiązany do zapłaty sumy wekslowej. Indosant kto dokonuje indosu, na rzecz którego indosobiorca. Możliwe poręczenie zapłaty sumy wekslowej przez inną osobę. Taki poręczyciel staje się też dłużnikiem wekslowym. W przypadku weksla własnego może być kilku dłużników. Dłużników dzieli się na dwie kategorie o Głównych Wystawca; Poręczyciele; o Subsydiarnych (zobowiązanych zwrotnie, pomocniczy) Indosanci; Poręczyciele za indosantów; Odpowiadają wtedy, gdy weksle zostaje wystawiony wystawcy do zapłaty a on nie zapłaci. Weksel trasowany Polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Wystawca poleca innej osobie wskazanej w wekslu zapłaty sumy, na którą weksle opiewa. Osoba, na rzecz której ma być dokonana zapłata remitent Trasat osoba, do której skierowane jest polecenie zapłaty. Nie staje się dłużnikiem tylko dlatego, że została wskazana przez wystawcę, że ma zapłacić. Trasant staje się dłużnikiem dopiero wtedy, gdy przyjmie skierowane do niego zlecenie (zaakceptuje weksel). Możliwe indosowanie wielokrotne. Indosanci stają się zobowiązani do zapłaty sumy wekslowej. Możliwe poręcznie wekslowe, za akceptanta, za indosanta. Dwie grupy: o Dłużników głównych Akceptant; Poręczyciele za akceptanta. o Dłużników pomocniczych Wystawca; Indosanci; Poręczyciela za wystawcę; Poręczyciele za indosantów; Zobowiązani do zapłaty weksla, gdy trasant odmówi przyjęcia, albo gdy trasant odmówi zapłaty w razie przedstawienia weksla do zapłaty. Dany dokument albo wekslem własnym, albo wekslem trasowanym. U nas dominuje weksel własny, a na zachodzie trasowany (u nas rzadkością).

5 Czek Istotą polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej; Istotne różnice w stosunku do weksla trasowanego: o Trasantem bank. Bank, który ma fundusz. o W przypadku czeku niemożliwe jest przyjęcie i zaakceptowanie czeku przez bank. Z mocy prawa czekowego nie może stać się dłużnikiem czekowym (z mocy rachunku bankowego może być). o Trasantem jest bank i nie ma akceptanta. Trasant bank nie staje się dłużnikiem czekowym (dłużnikiem jest wystawca, może być indosant, możliwe poręczenie). Historia weksla Korzenie połowa XII w. Początki weksla dokumenty, które w połowie XII w. zostały używane w obrocie handlowym w północnych Włoszech. Był problem z wymianą waluty i niebezpieczeństwo utraty kruszcu. Problem rozwiązywano w ten sposób, że kupiec udawał się do bankiera i składał mu walutę i przyrzekał zapłatę równowartości w odpowiedniej walucie. Przyrzeczenie odbywało się w obecności notariusza. Taki dokument początkiem weksla własnego. Waluta była potrzebna w innej miejscowości kupiec przychodził do bankiera w swojej miejscowości, składał mu walutę, bankier przyrzekał zapłatę równowartości, zastrzegał, że wypłata nastąpi przez innego bankiera, tam gdzie była kupcowi potrzebna waluta. Do dokumentu w formie notarialnej dołączany był list. W liście określony pełnomocnik, do rąk którego wypłata miała nastąpić. Dynamiczniej rozwijały się weksle trasowane. Podejrzenie lichwy. Obrót wekslowy dokonywał się w kręgu bankierów. Dotąd krążył weksle, aż w drodze potrącenia dług został umorzony i zobowiązanie, na które weksel opiewał wygasło. Bankierzy w celu takich operacji spotykali się na targach (specjalne targi). Ok. XVI w. kupcy wyzwolili się od bankierów pojawił się indos. Zlecenie zostało zinterpretowane, jako indos (sposób przenoszenia weksla już bez udziału bankiera). Trzy systemy prawa wekslowego (różnice): o Germański; o Romański; o Anglosaski. Próby unifikacji, aby wrócić do stanu wcześniejszego do jednolitego prawa wekslowego. Wiele takich prób, ale dwie najistotniejsze: o Rząd holenderski zwołał konferencje do Hagi w 1910 roku. Opracowano projekt wstępny jednolitej ustawy wekslowej. Przedłożono poszczególnym państwom do dyskusji. Niektóre sceptycznie się do projektu odniosły. W 1912 roku II konferencja w Hadze, uwzględniono postulaty zgłoszone do I projektu i w akcie końcowym podpisano międzynarodową konwencje w celu unifikacji prawa wekslowego. Nie weszła ona w życie wybuch I wojny światowej. o Impuls Ligii Narodów (1921). Konferencja w Genewie (1930) podpisano trzy konwencje. Konwencja w sprawie jednolitej ustawy w sprawie weksla trasowanego i własnego o Państwa strony zobowiązały się do wprowadzenia jednolitej ustawy wekslowej. Odstępstwa możliwe w zakresie określonym w załączniku drugim. o Załącznik II zastrzeżenia. o Wiele państw ją podpisało, a jeszcze inne wprowadziły zbieżne ustawodawstwo. Konwencja w sprawie kolizji ustaw o wekslu trasowanym i własnym. Normy kolizyjne PPM. Państwa strony zobowiązały się stosować zawarte w konwencji normy kolizyjne w zakresie ustalania prawa właściwego.

6 Konwencja w kwestii opłaty stemplowej w wekslu trasowanym i własnym. Zobowiązywała państwa strony, aby nie uzależniały zobowiązania wekslowego od uiszczenia opłaty wekslowej. o Polska stroną wszystkich trzech konwencji. Tekstami autentycznymi: francuski i angielski. Opublikowane w Dzienniku Ustaw z 1937 roku (tekst autentyczny i przekład polski). Dwa systemy prawa wekslowego System konwencyjny (genewski); System angloamerykański (państwa kolonie). Polska ustawa z 1936 roku o prawie wekslowym oparta na konwencjach genewskich Artykuły od 1-74 powtórzeniem artykułów z załącznika I do Konwencji; Art. 75 i 76 wynikiem skorzystania z ustawodawcy możliwości, które dawał załącznik II; Art powtarzają przepisy konwencji o kolizji ustaw do PPM; Art przepisy, które nie są bezpośrednio związane z przepisami konwencji rozstrzygnięte przepisy szczegółowe. Uregulowanie protestu i amortyzacji (umorzenia); Art powtórzeniem artykułów załącznika I Konwencji I genewskiej; Art przepisy przejściowe i końcowe; Przepisy przepisane powinny być traktowane, jak przepisy prawa międzynarodowego. Dyrektywy interpretacyjne Aby a priori zwrotom przepisów o pochodzeniu międzynarodowym nie nadawać takiego znaczenia, jakie jest przypisane równobrzmiącym przepisom ustawodawstwa krajowego, a raczej należy się odwoływać do cech aktów o pochodzeniu międzynarodowym, do cech aktów. Trzeba odwoływać się do poglądów, które na tle tych przepisów się pojawiają w innych państwach konwencyjnych (orzecznictwo innych państw). W akcie końcowym konferencji genewskiej poproszono, aby państwa załączały orzeczenia sądów najwyższych, które w sprawach wekslowych zapadają. Konwencje nazywane osieroconymi, bo nie ma czynników, które sprzyjają unifikacji. Konstrukcja ustawy (trzy tytuły) Tytuł I Weksel trasowany art ; Tytuł II Weksel własny art ; Tytuł III Przepisy końcowe art ; Zasadniczy wpływ na treść Konwencji miały wpływ państwa zachodnie, w których obrocie dominuje weksel trasowany. W dwóch artykułach określono cechy weksla własnego, w trzecim nakazano odpowiednie stosowanie przepisów o wekslu trasowanym. Przepisy prawa wekslowego prawie zawsze u nas stosowane odpowiedni. Wystawca weksla własnego dłużnikiem głównym; wystawce weksla trasowanego dłużnikiem subsydiarnym. Wykład prowadzony w odniesieniu do weksla własnego. Prawo czekowe Trzy konwencje w Genewie (1931) o Konwencje w sprawie jednolitej ustawy w przedmiocie czeków; o Konwencja o uregulowaniu kolizji ustaw w przedmiocie czeków; o Konwencja w sprawie opłaty stemplowej w przedmiocie czeków;

7 Polska strona wszystkich trzech konwencji. Polska ustawa z 1936 roku oparta na konwencjach genewskich. Historia czeku rozwinął się w Anglii w wieku XVIII, ale Holendrzy przypisują sobie wynalazek czeku i Anglicy od nich to przejęli. Wekslem posługuje się ten, kto nie ma pieniędzy, a czekiem ten, kto ma pieniądze. Prawo wekslowe i czekowe. Wykład 2 ( ) Elementy składające się na formę weksla Weksel inkorporuje wierzytelność pieniężną (i tylko taką). Papier wartościowy na zlecenie (przenoszony indosem). Źródłem prawa wekslowego - ustawa z 1936 roku. Praktyka o Terminom ustawowym nie można z automatu przypisywać definicji wewnątrzustawowej; o Trzeba mieć na względzie praktykę w innych państwach. Ustawa z 1936 roku zastąpiła rozporządzenie o prawie wekslowym z 1924 roku (związane z reformą gospodarczą Grabskiego), obowiązywało do połowy 1936 roku. Na tle tego rozporządzenia liczne orzecznictwo (aktualne do dziś), rozporządzenie było oparte na jednolitej konwencji - stąd aktualność orzeczeń. Weksel i czek sformalizowane papiery wartościowe. Rygoryzm Wekslowy ogół norm, które dają wyraz sformalizowanemu pojęciu; Czekowy ogół norm, które dają wyraz formalnym rozwiązaniom. Rygoryzm wekslowy Materialny. W zasadzie treść weksla rozstrzyga o zobowiązaniach wekslowych. Zobowiązanie istnieje w takim kształcie, w jakim wynika z weksla. Czego nie ma na wekslu nie istnieje. Formalny o Ułatwienia w dochodzeniu należności z weksla, zapłaty z weksla można dochodzić postępowaniu uproszczonym, ułatwienia przy egzekucji; o Przejawia się w uzależnieniu (wymaganiach) dochodzenia sumy wekslowej, przestrzegania terminów; o Przejawia się w wymaganiach co do formy weksla. Nie ma formy weksla jako takiej, mówimy forma weksla trasowanego, lub własnego; o Nie powstanie zobowiązanie wekslowe, jeśli nie ma oświadczenia woli na wekslu. Forma weksla Weksel własny o Art. 101 ustawy o prawie wekslowym oznaczenia daty, miejsca, podpis wystawcy; o Art. 102 dokument, który nie ma jednej z cech z art. 101 nie jest wekslem własnym. Weksel trasowany o Art. 1 nazwę weksel, bezwarunkowe polecenie zapłaty, nazwisko trasata, nazwisko remitenta, datę, miejsce, podpis wystawcy; o Art. 2 dokument, który nie ma jednej z cech z art. 1 nie będzie wekslem trasowanym. Kiedyś pojęcie formy zlewało się z pojęciem czynności prawnej trudności w rozróżnieniu; Obecnie forma to atrybut czynności prawnej (oświadczenia woli);

8 Art. 33 prawa wekslowego niedochowanie formy nieważność! Czy wystawienie weksla wymaga użycia formularza urzędowego? o Do 2007 roku istniały takie formularze wekslowe (różne rodzaje) do pewnej kwoty, można go było nabyć za określoną cenę. Od początku 2007 niema urzędowych formularzy. o Wcześniej były drukowane ze względu na opłatę skarbową (która wynosiła tyle, ile cena formularza). Elementy składające się na formę (art. 101 i 1) Nazwa weksel Ostrzegamy uczestników obrotu wekslowego (to dokument, który podlega pewnemu rygorowi). Ma być użyta w samym tekście dokumentu, nie wystarczy zatytułować weksel. Wymóg ten spełniony, gdy nazwa weksel wpleciona w tekst przyrzeczenia! (zapobiega to fałszowaniu weksli). Język nazwy weksel : w tym, którym napisany został element przyrzeczenie, lub polecenie zapłaty. To wynika z naszego prawa, ale w niektórych systemach nazwa weksel nie jest wymagana. Art. 71 ustawy określa prawo właściwe do oceny formy. Tam, gdzie właściwe do oceny formy, tam gdzie dokonano podpisania, prawo tego państwa. Jeżeli weksel wystawiony w Anglii, trafi on do Polski, to stosujemy prawo tego państwa, gdzie go wystawiono! Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty [własny, bezwarunkowe polecenie zapłaty (trasowany)] Weksel nie może opiewać na wartość niepieniężną. Wskazanie określonej ilości jednostek pieniężnych obowiązkowe waluty w danym państwie wymóg spełniony. Mogą to być jednostki obrachunkowe (np. PLN, $,, ). Musi być wskazana ilość jednostek przemiennych. Np. na dokonanie zapłata kwoty 10 mln i tyle wymóg oznaczenia sumy pieniężnej nie jest spełniony nie ma waluty, będzie nieważny, nie będzie uznany za weksel. Sumę wekslową piszemy dwa razy słownie i cyfrycznie, więc waluta może być określona w 1 miejscu (wystarczy raz!). Co gdy na wekslu w jednym miejscy 1000 zł, a w drugim 1000? Nie jest spełniony wymóg, bo nie wiadomo o jaką walutę chodzi. Co gdy waluta ta sama, ale inna kwota? Miarodajna jest suma, która jest napisana słownie. Co gdy dwa razy napisano słownie, lub liczbowo? Miarodajna jest kwota mniejsza. Nie będzie też wymóg spełniony, gdy będziemy przeliczać waluty np zł i 250 (m. in. dlatego, że kurs waluty się przecież waha). Suma wyrażona w dolarach, weksel był wystawiony w Kanadzie trzeba określić o jakie dolary chodzi art. 41 miarodajna waluta, która obowiązuje w miejscu płatność. Późniejsza zmiana waluty nie ma znaczenia weksel na polskie złote w 1994 roku, a miał być płatny po zmianie waluty po 1995 roku wymóg spełnienia, walutę przeliczamy zgodnie z ustawą o denominacji. Kwestia weksla in blanco wystawiony przed I 1995 roku, ale uzupełnienie po I 1995 roku może powstać pytanie na jaką walutę wypełnić? Weksel wystawiony przed I 1995, a miarodajna jest data wystawienia, więc stare złote? Wypełniany na stare złote i poddajemy denominacji? Ale weksel in blanco zabezpiecza stosunek podstawowy. Należy uzupełnić weksel nową walutą (nowym złotym) prze założeniu, że zobowiązanie ze stosunku podstawowego zostało zdenominowane (właściwe stanowisko). Polecenie /przyrzeczenie zapłaty musi być bezwarunkowe nie można uzależnić od warunku np. od tego, czy remitent zda egzamin z prawa cywilnego w sesji chodzi o nietamowanie obrotu. Niedopuszczalne jest uznanie skuteczności od zdarzenia przyszłego, niepewnego, w szczególności stosunku podstawowego! Np. zapłata zgodnie z umową xyz niedopuszczalne, bo byłoby uzależnione od skuteczności stosunku podstawowego xyz.

9 Zastrzeżenie informacji w wekslu też dopuszczalne w wekslu własnym dodano za wyroby spirytusowe to tylko zastrzeżenie informacji. Nazwisko trasata (ten kto płaci, tylko w wekslu trasowany) Może nim być osoba fizyczna, osoba prawna, ułomna osoba prawna. Wymóg ten spełniony, gdy na wekslu w odpowiednim miejscu będzie to oznaczenie osoba, która ma zapłacić; wymóg spełniony, gdy trasatem np. wymyślona spółka. Decyduje to, co jest na wekslu. Weksle piwniczne drugi wymyślonym trasatem. Art. 7 samo-zależności podpisu, czyli gdy jeden podpis nieważny, lub przez osobę niezdolną, to nie uchybia to ważności innych podpisów. Art. 3 ust. 2 kilka osób może występować roli trasata (kumulatywnie, lub alternatywnie). Oznaczenie terminu płatności Dzień, w którym weksel ma być zapłacony zgodnie z treścią dokumentu, bez względu czy przypada na dzień ustawowo wolny od pracy (termin zapłaty pierwszy dzień, w którym można żądać zapłaty). Cztery sposoby oznaczenia terminu płatności (art. 33 prawa wekslowego): A) Za okazaniem. Przedstawiamy trasatowi i przy przedstawieniu ma być płatny, może być przedstawiony w ciągu roku od wystawienia do zapłaty B) W pewien czas po okazaniu. Np. 10 dni po okazaniu, zaznaczy się pewien okres po upływie którego weksel ma być opłacony. Liczony (przy trasowanych) od dnia przyjęcia weksla przez trasata, a gdy odmówił od dnia protestu. Przy wekslu własnym posiadacz ma okazać weksel, wystarczy do tzw. Wizy i od tej wizy liczony jest czas, a gdy odmówił to od dnia protestu z powodu odmowy wizy. C) W pewien czas po dacie. Jeśli wystawca nie wskazał dnia, to liczymy po dacie od daty liczonej od daty wystawienia D) W pewnej dacie (oznaczonym dniu). Podajemy dzień, miesiąc, rok gdy brak określonego roku, przyjmujemy ten, w którym wystawiono weksel. Termin musi być możliwy np termin niemożliwy, wymóg oznaczenia nie będzie spełniony. Terminy inne niż powyższe (A, B, C, D) są niedopuszczalne (np. tydzień po wypowiedzeniu niedopuszczalne). Oznaczenie miejsca płatności Geograficzne wskazanie danej miejscowości miejsce płatności (gdzie weksel ma być zapłacony). Nie jest to równoznaczne z adresem, nie jest konieczne jego wskazanie (choć pożądane). Art. 87 prawa wekslowego gdy brak adresu, to lokal przedstawienia, a gdy brak, to lokal mieszkalny. Rzeczywiste istnienie danej miejscowości. Brak oznaczenia miejsca płatności (art. 2, 102 prawa wekslowego). Nazwisko remitenta Osoba fizyczna, prawna, ułomna osoba prawna znak, który kwalifikujemy jako nazwisko ta osoba nie musi istnieć, ale pewność obrotu wskazuje, że tekst ma wskazywać czy to weksel. Może być kilku uprawnionych. Remitentem może być wystawca weksla trasowanego (art. 3 ust. 1 prawa wekslowego). Weksel na własne zlecenie wystawiający i uprawniony jedna osoba (przy trasowanym). Art. 103 prawa wekslowego nie ma odesłania do art. 3 ust. 1 nie stosujemy tego do weksla własnego. Gdyby jedna osoba w wekslu własnym wskazana jako remitent i wystawiający nieważność.

10 Wymóg daty wystawienia Dzień, miesiąc, rok. Data wystawienia nie musi być prawdziwa, wystarczy że jest możliwa. Miejsce wystawienia Podanie nazwy miejscowości, nie musi być prawdziwa, ale możliwa. Można wskazać tylko jedną miejscowość. Podpis wystawcy Wystawca może być: osobą fizyczną, osobą prawną, ułomną osobą prawną. Jeśli wystawca jest osobą fizyczną podpis, lub poprzez pełnomocnika. Osobna prawna podpis osoby powołanej do reprezentacji. Ma być pod tekstem weksla, ewentualnie na rewersie (?) Czy ma być własnoręczny? Podpis to każdy znak, który oddany na dokonanie indywidualizuje podmiot, dopuszcza przyjęcie, że podpis może być mechanicznie odbity. W Polsce podpis musi być własnoręczny. Podpis to nie to samo co inicjały. Kwestia czytelności podpisu. Dwa stanowiska o Musi być czytelny, tak aby ustalić kto jest wystawcą (na podstawie podpisu) ułatwia to obrót. o Podpis nie musi być czytelny, wystarczy ze uczestnicy obrotu rozumieją znaczenie znaku Podpis - konkretny autor oświadczenia woli, zaznaczenie procesu oświadczenia woli. Będzie spełniać swoją funkcje identyfikacyjną, gdy podpis złożony i typowy będą takie same, a nie, że podpis na wekslu specjalnie czytelniejszy. Należy podpisywać się na wekslu tak, jak normalnie. Podpis może być nieczytelny - uchwałą Sądu Najwyższego z r. Prawo wekslowe i czekowe. Wykład 3 ( ) Forma weksla Art. 101 prawa wekslowego weksle własny zawiera nazwę, oznaczenie terminu płatności, suma, nazwisko emitenta, oznaczenie terminu i miejsce wystawienia, podpis Weksel trasowany art. 1 zawiera nazwę weksel, polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, oznaczenie trasanta osoby, która ma zapłacić, termin, miejsce płatności,datę i miejsce wystawienia, podpis wystawcy. Dokument niemający powyższych cech nie będzie uważany za weksel trasowany. Weksel własny Z elementów z art. 101 bezwzględnie konieczne: o Nazwa weksel; o Przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej; o Nazwisko remitenta; o Oznaczenie daty wystawienia; o Podpis. Ułatwienia ustawa przewiduje dla (pomaga zachować ważność weksla): o Oznaczenie miejsca wyznaczenia. Jeżeli nie ma osobnego oznaczenia miejsca wystawienia, to miejsce podane obok nazwiska wystawcy będzie uważane za nazwisko wystawienia. o Miejsce płatności. Jeżeli nie ma podanego miejsca płatności, to miejsce wystawienia będzie miejscem płatności

11 o Jeżeli w ten sposób nie da się określić dokument nie może być uznany za weksel własny Termin płatności ten element nie jest konieczny, bo z art. 102 wynika, że jeżeli nie określono, to weksel własny będzie płatny za okazaniem. Jeśli wystawca chce określić to jedynie w sposób określony w art. 33, a jeżeli nie zrobi tego w ten sposób dokument nie będzie uznany za weksel własny. Nie jest konieczne umieszczenie klauzuli na zlecenie. Zastrzeżenie na zlecenie nie jest konieczne. Musi być określona osoba uprawniona. Ustawa stanowi, że oba weksle (trasowany, własny) są wekslami na zlecenie, dodawanie zwrotu na zlecenie nie jest konieczne, a zamieszczenie takiej klauzuli może być kłopotliwe. Wystawca może wyłączyć klauzulę indosowania, za pomocą słów nie na zlecenie. Art. 513 kc (zarzuty przysługujące dłużnikowi). Obligatoryjne elementy: o Nazwa weksel; o Bezwarunkowe polecenie zapłaty; o Nazwisko trasata; o Nazwisko remitenta; o Oznaczenie daty wystawienia; o Podpis. Weksel trasowany Oznaczenia miejsca wyznaczenia i miejsca płatności te elementy są wymagane, ale ustawa ułatwia miejscowość podana obok nazwiska wystawcy będzie uznawana za miejsce wystawienia. Określenie terminu płatności nie jest w ogóle potrzebne, a weksel będzie płatny po okazaniu, ale jeżeli już coś art. 33. Klauzula nie na zlecenie jest zbyteczna, a nawet kłopotliwa. Forma kwestia czeku Art. 1 nazwa czek, bezwarunkowe polecenie zapłaty, oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko trasata, oznaczenie miejsca płatności, oznaczenie daty i miejsca wystawienia, podpis wystawcy. Art. 2 - jeżeli nie ma jednej z powyższych cech nie będzie uważany za czek. Różnice w stosunku do weksla trasowanego. Dwie różnice: o Nie ma remitenta, nie wymaga się określenia osoby uprawnionej. o Nie mówi się nic o określeniu terminu płatności. Czek zawsze jest płatny za okazaniem, przy przedstawieniu. Powinien być okazany w terminie 10 dni od daty wystawienia. Określenie innego terminu pociąga za sobą bezskuteczność takiej klauzuli. Bezwzględne konieczne: nazwa czek, nazwisko trasata, określenie daty wystawienia, nazwisko i podpis. Miejsce wystawienia i miejsce płatności nie są wymagane. W braku podania miejsca nazwisko obok podpisu wystawcy będzie miejscem wystawienia. Kilka miejscowości pierwsza miejscowość. Żadna miejsce wystawienia. Zachowanie wymogów formalnych czeku nie ma problemu, bo każdy bank wystawia książeczki czekowe. Nie sposób nie wypełnić dobrze czeku. Książeczki czekowe są po to, by ubezskutecznić fałszowanie czeku. Niekompletny dokument nie zawsze będzie całkowicie pozbawiony znaczenia prawnego. Czasem będzie mógł wyrażać inną czynność. Zachowanie formy konieczne do zawarcia zobowiązania wekslowego. Musi bycza chowana wymagana forma, to jest niezbędne. Ale zachowanie formy samo przez się nie przesądza, że zobowiązanie wyrażone w wekslu powstało. Bo forma jest konieczną przesłanką powstania, ale nie jedyną: zdolność do czynności prawnych

12 (zobowiązanie złoży osoba całkowicie ubezwłasnowolniona nieskuteczne zaciągniecie zobowiązania - nieważność oświadczenia woli, czynność prawna nie będzie ważna). o Zdolność prawna jeżeli ten wymóg nie będzie zachowany, to będzie się to łączyć z niezachowaniem formy. Dokument uznany za weksel musi wskazywać osobę mającą zdolność do czynności prawnych. o Częściowa zdolność wymaga zgody osoby trzeciej (opiekuna). o Nieważne także treść weksla niezgodna z obowiązującą umową prawną (art. 58 kc). Zazwyczaj weksle wystawiane na tle stosunku podstawowego. Czynność prawna okazałą się nieważna zastosowanie art. 58 kc (nieważność czynności prawnej) także weksel w zakresie treści będzie nieważny, bo jest reguła, że jeżeli norma bezwzględnie obowiązującą dokonanie określonych czynności prawnych, to z niej wynika zakaz wszelkich czynności prawnych, jak ta czynność bezpośrednio zakazana. Przykład: sprzedaż narkotyków. Nieważność umowy sprzedaży i wszelkich wynikających z tego skutków. Dawniej były także ograniczenia dewizowe. Nie chodzi tutaj o problem kauzalności. Czynność z zakresu prawa wekslowego są czynnościami abstrakcyjnymi ich ważność nie zależy od kauzy. Zakazy dewizowe w tej chwili prawie zniknęły, ale dawniej było ich dużo i niejednokrotnie w danym przypadku była nieważna czynność podstawowa i czynność wyrażona w wekslu (obie czynności objęte tym samym zakazem) Przykład: na wekslu podpisała się osoba, jako pełnomocnik innej to też będzie skutkować mimo zachowania formy. Jest dokument weksla, a samo oświadczenie jest dotknięte wadliwością z powodu braku umocowania. Przykład: brak reprezentacji podpis składa jeden członek zarządu, a powinni działać we dwóch. Albo działa osoba, która nie jest już członkiem zarządu. Albo są wymagania postawione przez przepis szczególny. Ograniczenia wynikające z prawa pracy. Klauzule dodatkowe Weksel może zawierać inne postanowienia klauzule dodatkowe. Mogą pochodzić albo od wystawcy, albo od innych osób kryterium pochodzenia. Podział klauzul wekslowych według kryterium skuteczności Klauzule wekslowo-skuteczne (skuteczne według prawa wekslowego) Oznaczenie lokalu w którym trasat (w przypadku weksla trasowanego)/ wystawca ma zapłacić (umiejscowienie, domicyl). Dla oznaczenia wystarczy wskazanie miejscowości, nie trzeba podawać adresu lokalu. Jest pożądane określenie adresu. Może to zrobić wystawca, trasant. Art. 27 ust. 2 sytuacja, gdy adres jest w tej samej miejscowości, co miejsce zamieszkania trasata. Wniosek taki, że trasat może w każdej sytuacji taki adres wskazać, nie tylko w tej sytuacji wymienionej w art. 27 prawa wekslowego. Jeżeli adres nie zostanie podany ma zastosowanie art. 87 prawa wekslowego właściwym lokalem jest lokal przedsiębiorstwa/ mieszkanie w którym trasat, lub wystawca (weksel własny) mieszka. Umiejscowienie, domicyl (art. 4) - weksel może być zapłacony w miejscu zamieszkania osoby trzeciej, lub miejsce zamieszkania trasata (dotyczy weksla trasowanego). Ma odpowiednie zastosowanie do weksla własnego. Osoba trzecia domicyliant. W przypadku weksla domicyliantowego ten skutek, że przedstawienie do zapłaty powinno nastąpić domicyliantowi, a jeżeli zapłata nie nastąpiła, to protest należało złożyć w miejscu zamieszkania domicylianta (prawo austriackie). W Hadze w 1912 roku zdecydowano się na przyjecie następującego rozwiązania > za weksel domicylowany uważany jest każdy weksel wskazujący osobę trzecią, która ma wyznaczyć osobę która ma zapłacić. To

13 rozwiązanie przyjęte w naszym prawie wekslowym z 1924 roku weksel może być płatny do osoby trzeciej w miejscu zamieszkania trasanta, bądź w innym miejscy. Na Konferencji Genewskiej podtrzymano rozwiązania przyjęte w Hadze, ale wyrażono to inaczej, zmienimy redakcje. Weksel domicylowany taki weksel, w którym jest wskazana osoba trzecia, która ma zapłacić za trasanta. Taka osoba może być wskazana, jeżeli miejsce zapłaty pokrywa się z miejscem zapłaty i jeżeli nie. Klauzula domicylu częsta w praktyce. Domicyliantem zazwyczaj jest bank. Domicyliant nie jest dłużnikiem wekslowym. Jego łączy z trasatem stosunek prawa powszechnego, czyli np. umowa rachunku bankowego i z tego stosunku będzie zobowiązany. Domicyliantem może być każda osoba trzecia, ale nie może być trasat (weksel trasowany) i wystawca (weksel własny). Dwóch domicyliantów problemy i spory. Właściwe rozwiązanie: jeżeli wskazanie pociąga za sobą dwa miejsca płatności naruszenie przepisu o wskazanie miejsca płatności. Klauzula zwolnienia się wystawcy weksla trasowanego od odpowiedzialności za przyjęcie weksla przez trasata. Klauzula zwolnienia się indosanta od odpowiedzialności za zapłatę. Dwie powyższe klauzule. Klauzule skuteczne, wywrą zamierzony skutek. Wystawca może zwolnić się od odpowiedzialności. Indosanci mogą zwolnić się od odpowiedzialności zarówno za przyjecie, jak i za zapłatę. Te klauzule są niemile widziane nazywane są klauzulami strachu taki weksel nie budzi zaufania, bank nie przyjmują tych weksli do redyskonta. Klauzula zakazu dalszego indosowania uprawniony (wierzyciel wekslowy) może indosować weksel i napisać zakaz dalszego indosowania. Indosant, który napisze będzie odpowiadać na rzecz indosariusza, od którego nabyto weksel. Indosant wobec dalszych nabywców nie będzie odpowiadał. Klauzula niemile widziana, jej zamieszczenie budzi wątpliwości co do rzetelności weksla. Klauzula wyłączająca indosowanie ( nie na zlecenie ). Wyłącza możliwość indosowania weksla. Zamienia weksel w papier wartościowy imienny. Może być przeniesiony tylko i wyłącznie w drodze przelewu (na innych, niż weksel papierem wartościowym). Regulacje zawarte w ustawie o kredycie konsumenckim art. 41 UoKK weksel wręczony kredytodawcy powinien zawierać klauzulę nie na zlecenie chodzi o to, aby mógł być on przenoszony tylko w drodze przelewu dłużnik wobec cesjonariusza może podnosić wszelkie zarzuty, które miał wobec cedenta. Nie można ograniczyć możliwości podnoszenia zarzutów wobec cesjonariusza (art. 44). Jeśli wręczony byłby kredytodawcy w UoKK weksel bez nie na zlecenie, to kredytodawca ponosi odpowiedzialność. Jeżeli ktoś się posługuje wekslem w celu zabezpieczenia, dobrzej jest zamieścić klauzule nie na zlecenie. Art. 513 kc dłużnik może podnosić wszelkie zarzuty także w stosunku do cesjonariusza. Klauzula - zastrzeżenie oprocentowania w pewnych sytuacjach. Klauzula - zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej. Weksel musi zawierać oznaczenie sumy pieniężnej. Wystawca może wskazać określoną ilość waluty, która ma obrót w jakimkolwiek państwie w chwili wystawienia. Do r. art. 358 kc stanowił, że z zastrzeżeniem wyjątków zobowiązania mogą być wyrażane tylko w złotych polskich zasada walutowości. Dotyczyła także zobowiązań wekslowych. Wyjątkiem art. 41 prawa wekslowego jeżeli weksel opiewa na walutę. która jest walutą miejsca płatności, to sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej według jej miejsca płatności w Polsce mógł być wystawiony weksel płatny w Polsce na walutę obcą. Wyłączał zastosowanie zasady walutowości. Prawo dewizowe liczne ograniczenia w zakresie obrotu dewizowego, m. in. obrót wekslowy. Przyjęto zasadę, że obrót wekslowy jest dozwolony z zastrzeżeniem ograniczeń w prawie dewizowym. Art. 41 całkowicie dopuszcza obrót wekslowy, w którym suma była wyrażona w walucie obcej, ale z prawa dewizowego wynikały pewne ograniczenia. Czy prawo dewizowe przewidując pewne ograniczenia, nie naruszało zobowiązań polskich? Nie, dlatego że w załączniku II konwencji był przepis przewidujący, że można uczynić odstępstwa, ze względu na swoje stosunku walutowe art. 7.

14 Od r. art. 358 kc ma inną treść założeniem jego jest dopuszczalność zaciągania na obszarze Polski zobowiązań w walucie obcej. Mogą być przepisy szczególne wprowadzające wyjątki od tej zasady. Takie wyjątki są w prawie dewizowym. Ograniczenia dotyczą stosunków z państwami trzecimi (innymi, niż państwa UE). Z art. 41 prawa wekslowego wynika, że jeżeli weksel opiewa na walutę inną, niż walutę miejsca płatności jeżeli posiadacz weksla (np. weksel własny) przedstawi go w terminie płatności wystawcy, weksel opiewa na walutę obcą, to wtedy wystawca może zapłacić w złotych polskich. Kurs z dnia płatności wszystko ok. (art. 41 prawa wekslowego). Ryzyko wahań kursowych ponosi Art. 41 zawiera jeszcze inny przepis jeżeli dłużnik dopuścił się zwłoki w zapłacie sumy wekslowej posiadać może żądać zapłaty sumy wekslowej w wysokości jej wartości. Zwłoka oznacza niedotrzymanie terminu płatności Przykład: weksel własny, posiadacz w terminie przedstawia do zapłaty 20 tys. dolarów, wystawca odmawia zgodnie z przepisem art. 41 posiadacz może wytoczyć powództwo, zażądać zapłatę 20 tys. dolarów. Jak uzyska orzeczenie, to na etapie egzekucji może zażądać zapłaty albo w złotych, albo według wartości według dnia płatności. Sąd badając klauzulę powinien upoważnić dłużnika do przeliczenia na walutę krajową. Problem na tle art. 41 czy wierzyciel wekslowy może skorzystać z niego już w pozwie zażądać zapłaty w pieniądzu polskim? Jedni mówią, że nie dłużnik ma wybór, ale przeważa pogląd, że powód już w pozwie może zażądać zapłaty i określić walutę. Klauzule przyjęcia weksla do zapłaty. Klauzule - zwolnienie od protestu. Klauzula - wykluczenie możliwości wystawienia weksla zwrotnego. Klauzula - adresat w potrzebie. Klauzula zawierająca ponumerowanie wturo-wpisów. Klauzule - oznaczenie osoby, u której znajdują się dalsze egzemplarze, lub oryginał. Klauzule uznawane za nienapisane według prawa wekslowego (zakazane przez prawo wekslowe i nakazuje uznać za nienapisane) Zastrzeżenie oprocentowania; Zwolnienie wystawcy weksla trasowanego od odpowiedzialności za zapłatę; Warunek, od którego uzależniono skuteczność indosu. Klauzule obojętne dla prawa wekslowego (ani nie zakazuje, ani nie łączy z nimi określonych skutków prawnych) Pokrycia. Waluty. Jeżeli zamieści się tą walutę możliwość przeliczenia odpada. Pozostaje tylko zapłata w walucie obcej, co jest niewygodne. W okresie międzywojennym ustawodawca skorzystał z wyłączenia tej klauzuli. Zawiadomienia Prawo wekslowe i czekowe. Wykład 4 ( ) Przyjęcie weksla trasowanego Dodatkowe klauzule Wywołujące skutki/ wekslowo skuteczne; Bezskuteczne/ zakazane; Obojętne z punktu widzenia prawa wekslowego i czekowego, ale mogą wywoływać skutki przewidziane powszechnego prawa cywilnego lub postępowania cywilnego. W pewnych sytuacjach skutki przewidziane w prawie wekslowym wywołuje zastrzeżenie oprocentowania wekslowo skuteczne

15 Z punktu widzenia terminu płatności o Za okazaniem. o Określone w dacie, w pewien czas po okazaniu w przypadku takich weksli nie można określić z góry precyzyjnie terminu rzeczywistej zapłaty dopuszcza się oprocentowanie sumy wekslowej. Wystawca może zastrzec oprocentowanie sumy wekslowej. Musi wystawca określić stopę procentową. Odsetki należą się od daty określonej przez wystawcę, a jeżeli data nie została określona, to należą się od daty wystawienia. W oznaczonym terminie w pewien czas po dacie nie dopuszcza się zastrzeżenia odsetek. Jeżeli uczestnicy transakcji chcą zastarzeć oprocentowanie, to powinni do sumy, o którą im chodzi, dopisać ustalone odsetki i łączną tą sumę wpisać, jako sumę wekslową. Tych odsetek nie można mylić z odsetkami za opóźnienie należą się z mocy ustawy i nie trzeba ich zastrzegać. Klauzule uznane za niepisane klauzule. Zastrzegające warunek przy indosie klauzula zakazana, uważa się ją za nienapisaną. Wekslowo obojętne klauzule Pokrycia. Waluty. Czy taka klauzula może być uznana za warunek uznający skuteczność uzależnienia, lub skuteczności zapłaty? Zawiadomienia. Weksel gwarancyjny/depozytową ostrzega, że weksel był wystawiany w celu zabezpieczenia. Klauzule dodatkowe, które mogą się pojawić na czekach: Skuteczne o Umiejscowienie; o Domicyl; o Zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej. o Zwolnienie od protestu protest jest przesłanką bezskuteczności niektórych czynności. Można zwolnić od protestu skutecznie o Zakreślenie ogólne, lub szczególne Francja, anglosaski zakreślenie ogólne to dwie linie między którymi nic się nie wpisuje albo słowo bankier, lub bank, co oznacza, że suma czekowa powinna być zapłacona stałemu klientowi banku, który jest trasatem. o Do rozliczenia/ do rozrachunku u nas często spotykana w czasach rozwiniętych rozwoju czekowego nie można wystawić gotówki na podstawie czeku, rozliczenie musi być bezgotówkowe. Niedopuszczalne, uznawane za nienapisane o Przyjęcie czeku przez trasata według prawa czekowego bank/trasat nie może długu przyjąć bank nie może być dłużnikiem według prawa czekowego. Nie ma przeszkód, aby trasat przyjął weksel, nawet to się zakłada. o Nie można na czek zastrzec oprocentowania sumy czekowej - każda taka klauzula będzie uznana za nienapisaną. o Wystawca nie może się skutecznie zwolnić od odpowiedzialności za zapłatę ktoś musi być pewnym dłużnikiem (ten kto posłużył się czekiem, to wystawca) Klauzule obojętne o Pokrycia; o Waluty Czekiem posługuje się ten, kto ma pieniądze, bo czek służy do zapłaty. Założeniem posłużenia się czekiem jest zawarcie umowy z określonym bankiem i zdeponowania określonej sumy.

16 o Zawarcie z bankiem umowy czekowej i na podstawie tej umowy zaczyna się bankowi wydawanie poleceń czek jest wystawiany na bank, jako trasata. Jest to regulowane przepisami prawa powszechnego. Samo istnienie umowy czekowej nie jest przesłanką ważności, jednak bez niej trudno sobie wyobrażać wystawienie czeku. Zawiadomienia. Przyjęcie weksla trasowanego U nas w obrocie rzadko występuje weksel trasowany. Istotą weksla trasowanego jest polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej wystawca poleca zapłacenie oznaczonej sumy pieniężnej. Jest oczywiste, że trasat nie może stać się dłużnikiem wekslowym tylko dlatego, że wystawca wskaże go w wekslu, jako trasata. Trasat stanie się dłużnikiem wekslowym, dłużnikiem głównym, gdy przyjmie skierowane do niego polecenie. Trasat, który przyjmie polecenie jest akceptantem i jest dłużnikiem głównym. Trasat nie przyjmuje weksla bez powodu. Przyjęcie weksla przez trasata jest spowodowany przez stosunek prawny. W tym stosunku jest zwykle tak, że trasat jest dłużnikiem wystawcy i ze względu na ten dług wystawca kieruje do niego polecenie zapłaty i wysokość odpowiada temu długowi i ze względu an stosunek trasat przyjmuje to polecenie. Wystawienie weksla trasowanego, przyjecie przez trasata powodowane jest przez stosunek między trasatem, a wystawcą (umowa kredytu, pożyczki, sprzedaży, lub innej umowy). Remitentem może być osoba trzecia, osoba wobec której wystawca jest z kolei dłużnikiem. Przykład: remitentem może być wytwórca towaru, którego sprzedażą zajmuje się sprzedawca, nabędzie towar od producenta, będzie jego dłużnikiem, może wstawić go do weksla trasowanego, jako remitenta i wręczyć mu jako weksel, zapłata należąca się wystawcy będzie zapłacona do rąk remitenta. Najczęściej remitentem jest wystawca weksel na własne zlecenie wystawcy. W państwach zachodnich do obiegu wchodzi weksel zaakceptowany, ale polskie Prawo wekslowe wychodzi z innego założenia do obiegu wszedł weksel trasowany niezaakceptowany, nieprzyjęty. Przyjecie takiego weksla jest bardzo istotne jeżeli trasat przyjmie taki weksel, to weksel nabierze wartości, dochodzi nowy dłużnik, dłużnik główny akceptant. Jeżeli trasat odmówi przyjęcia (protest sporządzany przez notariusza), to posiadacz takiego weksla może dochodzić zapłaty sumy wekslowej do razu. Dla posiadacza weksla nieprzyjętego istotne znaczenie ma wyjaśnienia, czy on zostanie przyjęty, czy też nie. o Jeżeli zostanie przyjęty weksel nabierze wartości. o Jeżeli nie zostanie przyjęty posiadacz uzyska możliwość zapłaty od razu bez terminu płatności Według art. 21 prawa wekslowego Posiadacz weksla o Przedstawienie do przyjęcia następuje zawsze trasatowi on decyduje, czy przyjmie weksel, czy nie (czy stanie się dłużnikiem wekslowym, czy nie). Każdy weksel powinien być przedstawiony do przyjęcia nawet weksel domicylowany. Także przedstawiciel/ pełnomocnik trasata może złożyć oświadczenie. Przedstawienie do przyjęcia musi być zawsze trasatowi, a gdy jest domicyl domicyliantowi. o Przedstawienie weksla do płatności trasatowi powinno nastąpić w jego miejscu zamieszkania/ siedzibie (osoby prawne). Przedstawienie może nastąpić, aż do terminu płatności. o Weksel płatny za okazaniem przedstawienie go do przyjęcia nie ma sensu jest płatny przy okazaniu, a to okazanie powinno nastąpić ciągu roku od wystawienia. W każdym czasie można się domagać zapłaty. o To rozwiązanie z art. 21 jest niemożliwe do zastosowanie w odniesieniu do weksla płatnego w pewien czas po okazaniu ten czas jest liczony od dnia przyjęcia weksla trasowanego, lub od dnia protestu. o Art. 23 weksel płatny w pewien czas po okazaniu powinien być przedstawiany do płatności w ciągu roku od dnia wystawienia. o Posiadacz weksla niezaakceptowanego może trasatowi przedstawić weksel do zapłaty, ale nie musi to jest jego wolna decyzja. Nie łączą się z tym żadne negatywne konsekwencje według prawa wekslowego. Jeżeli posiadacz weksla nie przedstawiłby go w terminie do zapłaty, to wtedy poniósłby negatywne konsekwencje, ale jeśli nie przedstawi weksla do przyjęcia, to może czekać do nadejścia terminu.

17 o Z art. 21 wynika, że posiadacz weksla nieprzyjętego może go przedstawić do przyjęcia, ale nie musi. Od tej reguły istnieją wyjątki zarówno w kierunku zakazującym przyjęcia jak i nakazującym Zakazy przedstawienia do przyjęcia: na każdym wekslu wystawca może zastrzec, że nie może być przedstawiona do przyjęcia przed określonym terminem. Może napisać nie przedstawiać do przyjęcia przed xyz ustawodawca wychodzi z założenia, że wystawca weksla jest dobrze zorientowany w stosunkach, które go łączą z trasatem i przed określonym dniem wystawca na pewno weksla nie przyjmie. Aby nie narazić się na odpowiedzialność zwrotną wystawca pozwala na zamieszczenie takiej klauzuli. Jeśliby przed takim terminem posiadacz przedstawił weksle i trasat przyjął, to przyjęcie wywoła wszystkie skutki, ale odmowa nie pociągnie za sobą skutków, jakie normalnie pociąga odmowa. Wystawca może w ogóle zabronić weksla do przyjęcia. Prawo wekslowe pozwala zamieścić klauzulę zakazuje wystawienia weksla do przyjęcia. W sytuacjach można przewidzieć, że trasat odmówi, to wystawca może posłużyć się wekslem bez narażania się na ryzyko odpowiedzialność regresowej bez nadejścia terminu płatności. Zamieszczenie takiej klauzuli niedopuszczalne w trzech sytuacjach: Jeśli weksel jest płatny w pewien czas po okazaniu datę się ustala tutaj licząc od dnia przyjęcia, lub dnia protestu z powodu odmowy przyjęcia. Niemożliwe także wtedy, gdy miejscem płatności jest inne miejsce zamieszkania, niż miejsce zamieszkania trasata. Klauzula domicylu. Nakazanie przyjęcia weksla. Wyjątki o W pewien czas po okazaniu konieczne, aby określić termin płatności. o Także wystawca może zamieścić klauzule nakazująca wystawienie weksla do przyjęcia. Może to być z oznaczeniem daty, lub bez oznaczenia daty. Podobną możliwość mają indosanci. Nakaz wystawienia weksla do przyjęcia ma na celu ustanowienie domicyliata, przygotowanie domicyliata do zapłaty. Jeżeli weksel powinien być wystawiony do przyjęcia, albo był złożony protest skutkiem jest utrata przez właściciela poszukiwania zwrotnego. Jeżeli ten nakaz wynika z ustawy. Jeżeli nakaz był zastrzeżony przez wystawcę, chyba, że z treści danego nakazu wynika, że wolą wystawcy przy zamieszczaniu tej klauzuli była chęć uwolnienia się od odpowiedzialności wówczas niedopełnienie tego wymagania narzuconego przez wystawcę spowoduje, że wystawca nie będzie odpowiadał za przyjęcie, a jedynie za skutek. We wszystkich pozostałych przypadkach pociąga możliwość poszukiwania zwrotnego skutek jakby nakaz pochodził z mocy ustawy. Inaczej, gdy nakaz pochodzi od indosanta i nie uczyniono mu zadość nie ma możliwość poszukiwania zwrotnego. Dokonywanie przyjęcia Jeżeli weksel zostanie przedstawiony do przyjęcia nawet w ostatnim dniu, to trasat może zażądać przedstawienia mu weksla do przyjęcia nawet nazajutrz. A chodzi o danie trasatowi czasu do namysłu powinien mieć możliwość przedstawienia weksla nazajutrz. Należy go przedstawić tak, aby miał możliwość trasat zapoznać się. Oświadczenie o przyjęciu powinno być napisane na samym wekslu. Praktyka, że można dokleić przedłużek (dokleić karteczkę), ale przyjecie nie może nastąpić na przedłużku. Każdy może sporządzić odpis weksla. Niektóre oświadczenia mogą być składane na odpisie, ale przyjęcia nie można sporządzić na odpisie. Odpisu nie można mylić. Weksle trasowane mogą być sporządzone w kilku jednobrzmiących egzemplarzach, tyle że one musza być ponumerowane jeżeli nie będą traktowane jako osobne, kolejne weksle. Przyjęcie można wyrazić dowolnymi słowami, byle one wskazywały na zamiar akceptacji. Najczęściej pisze się przyjmuje, akceptuje.

18 Regułą interpretacyjna, zgodnie z którą sam podpis trasata na przedniej stronie oznacza przyjęcie. W praktyce jest to w poprzek pisane. Przyjęcie można złożyć także na odwrocie, przedniej stronie, ale wtedy musi użyć słowa oznaczające akceptację. Podpis trasata - analogicznie do podpisu wystawcy. Może być podpis nieczytelny, jeżeli dany uczestnik odbiera dany znak, jako podpis wyrażający nazwisko trasata. Może się zdarzyć, że dojdzie do rozbieżności pomiędzy oznaczeniem trasata, a osobą (okazującą weksel) - osoba zmieniła nazwisko, bo wyszła za mąż. o Rygoryzm prawa wekslowego - jest weksel nieskuteczny (zmiana nazwiska i inne nazwisko na wekslu), bo jednym z przejawów jest to, że o treści zobowiązań wekslowych decyduje sam tekst weksla, a okoliczności leżące poza treścią weksla nie maja znaczenia. Jan to nie Janusz. o Ale rygoryzm pełni określone funkcje zabezpieczenie obrotu. o Gdybyśmy przyjęli, że nie doszło do przyjęcia pozostałe osoby by i tak odpowiadały bezpieczeństwo obrotu nic by nie zyskało Ci inni podpisani nie mieliby regresu - akceptant jest na końcu. o Co wystarcza? Wystarcza na wekslu samo nazwisko, ale co jeżeli trasat nazywa się Kowalski? Problem z ustaleniem tożsamości bez odwoływaniem się do innych okoliczności. Dopuszczalne przyjęcie częściowe. Weksel opiewa na 100 tys. to trasat może napisać przyjmuje do 50 tys. trasat stanie się dłużnikiem co do części sumy, a co do części sumy dojdzie do domowy. Każdego innego odstępstwa przy przyjęciu, niż przyjecie częściowe ustawa nie akceptuje posiadacz po dokonaniu protestu może dochodzić odszkodowań zwrotnych. Przyjęcie nie jest bez znaczenia. Jeżeli trasat napisze przyjmuje, ale zapałce tego i tego takie przyjecie oznaczałoby odmowę, ale trasat odpowiada według tego tekstu odmiennego. Posiadacz ma możliwość poszukiwania zwrotnego i ma możliwość dochodzenia zapłaty sumy wekslowej także od trasata według tego odmiennego oświadczenia. Niedopuszczalne przyjęcie pod warunkiem jeśliby trasat napisał przyjmuje, jeśli wystawca dokona taką i taką umowę, tego i tego dnia przyjęci nieskuteczne. Czy w takim przypadku trasat odpowiada zgodnie z tekstem czy odpowiada warunkowo? Przyjęcie warunkowe jest całkowicie bezskuteczne trasat nie odpowiada nawet warunkowo art. 26. Prawo wekslowe jest wrogo nastawione do warunku bo warunek wprowadza niepewność. Przyjęcie decyzją bardzo ważną możliwa sytuacja, że ktoś zaakceptuje weksel przedstawiony mu do przyjęcia, a potem to przyjęcie przekreśli. W takiej sytuacji ustawodawca stanowi, że przekreślenie oznacza odmowę przyjęcia jeżeli zostało dokonane przed zwróceniem. Ale jeśliby trasat mimo przekreślenia przyjęcia, że przyjął weksel, to wobec tej osoby zawiadomionej przez siebie odpowiada zgodnie z tekstem odpowiedzialność wekslowa. Skutkiem przyjęcia powstanie odpowiedzialności wekslowej trasata. Trasat zobowiązany do zapłaty sumy oznaczonej w terminie płatności. Jeśli trasat nie zapłaci weksla w terminie, to jest zobowiązany do zapłaty oprócz sumy wekslowej odsetek, odsetek za opóźnienie (w Polsce odsetki ustawowe; odsetki należą się od terminu płatności tego terminu wskazanego na wekslu). Można domagać się od akceptanta zapłaty kosztów protestu i wszystkich innych związanych z dochodzeniem sumy wekslowej. Można domagać się prowizji komisowej, która w braku umowy wynosi 1/6 (?) weksla i nie może przekroczyć tej stopy. Prowizja komisowa ryczałt należący się posiadaczowi, za określony dług miał otrzymać sumę wekslową, ale jej nie dostał i musiał się postarać o inną sumę w to miejsce ten ryczał ma pokryć ten uszczerbek związany z poszukiwaniami tej sumy. Jeżeli nie jest ona określona w inny sposób 1/6 od 1%. Prowizja może być określona na samym wekslu, ale nie może przekroczyć 1/6 1%. Prawo wekslowe i czekowe. Wykład 5 ( ) Indos Indos własnościowy art prawa wekslowego. Sposób przeniesienia weksla i praw z weksla. Przeniesienie własności dokumentu i praw inkorporowanych w dokumencie.

19 Indos pełnomocniczy art sposób ustanowienia pełnomocnictwa do wykonywania praw z weksla. Indos zastawniczy 19 - sposób ustanowienia zastawu na prawach z weksla. Indos zwrotny, powierniczy (doktryna i orzecznictwo). Indos własnościowy Art prawa wekslowego Sposób przeniesienia praw z weksla/ weksla Dwa znaczenia indosu Węższe znaczenie indosu oświadczenie woli uprawnionego skierowane na przeniesienie własności weksla i praw własności z weksla na indosatariusza. Oświadczenie musi być napisane na dokumencie weksla, albo na przedłużku, albo na odpisie. Sam dokument weksla jest dokumentem niedużym i mało jest miejsca na składanie na nim oświadczeń. Aby umożliwić składanie indosów można połączyć z wekslem przedłużek (kartę dodatkową) i tam można pisać ze skutkami dla prawa wekslowego indosy. Każdy posiadacz może sporządzić odpis weksla. Należy zaznaczyć gdzie odpis się kończy i gdzie znajduje się oryginał i na odpisie tak sporządzonym można skutecznie sporządzać indosy. Jeżeli na oryginale weksla będzie zaznaczone odtąd indosy tylko na odpisie można zamieścić indosy na odpisie. W szerszym znaczeniu to zdarzenie, na podstawie którego przechodzi własność z weksla. Elementem zdarzenia jest wydanie weksla. Sama konstrukcja zdarzenia i inne elementy to wszystko jest przedmiotem sporu różnych ujęć. Indos imienny/ pełny oświadczenie woli indosanta skierowane na przeniesienie weksla, podpis indosanta i określenie osoby indosatariusza. Indosatariuszem może być każda osoba, która ma zdolność prawną, a także osoba, która figuruje już na wekslu i to nawet w charakterze dłużnika. Indosować można nawet na trasata i na każdego innego dłużnika indosanta. Wygaśnięcie prawa i obowiązku jeżeli prawo i obowiązek zejdą się w jednej osobie konfuzja. Indos in blanco nie określa imiennie indosatariusza. On wskazuje jako uprawnionego posiadacza weksla. Weksel in blanco może być przenoszony tak jak papiery wartościowe na okaziciela przez przeniesienie własności dokumentu dochodzące do skutku przez wydanie dokumentu. Weksel in blanco może być przeniesienie przez wydanie dokumentu. Indosy in blanco dość często pojawiają się w praktyce. Indos in blanco może obejmować: oświadczenie woli indosanta, podpis, ale może się sprowadzać do samego podpisu (ale tylko wtedy, gdy jest złożony na odwrocie weksla albo na przedłużku). Sam podpis na odwrocie jest traktowany, jako weksel in blanco. Weksel nie może być papierem wartościowym na okaziciela. Indos na okaziciela. Indos zwrotny indos na osobę, która juz wcześniej indosowała. Taki układ rzutuje na regresy, wpływa na układ regresów. Zamiar przeniesienia można wyrazić za pomocą dowolnego wyrażenia to może być każdy termin, byleby jednoznacznie wskazywał na zamiar przeniesienia praw z weksla. Można napisać indosuje na tego, albo ustępuję na rzecz tego. Ma być podpis indosanta. To ma być taki znak, który dla przeciętnego uczestnika obrotu przedstawia się jako znak własnoręczny, przedstawia znaczenie nazwiska. Może być to podpis niewyraźny. Indos nie może być warunkowy wrogość prawa wekslowego do warunku. Chodzi o to, aby obiekt weksla był łatwy, pewny, aby nie powstawały spory. Nie można wystawić weksla pod warunkiem. Dokument taki nie będzie uważany za weksel. Nie można przyjąć weksla trasowanego pod warunkiem. Ustawa zakazuje dodanie warunku do indosu, ale sankcja jest inna, niż we wcześniej wspomnianych przypadkach. W razie dodania warunku do indosu warunek taki uważa się za nienapisany, niezastrzeżony klauzula taka uważana jest za nienapisaną.

20 Art. 54 kc (warunek przy czynności prawnej) - warunek zawieszający nieważność czynności prawnej (zasada autonomii woli. A w prawie wekslowym zawsze warunek uważa się za niezastrzeżony. Prawo wekslowe nie dopuszcza indosu częściowego. Można dokonać takiego, który obejmuje całą wierzytelność wekslową. W razie dokonania indosu częściowego sankcją jest nieważność indosu, czyli tak jakby indosu nie było. Art. 51 prawa wekslowego przyjęcie częściowe. Indos nie musi być datowany (ale może). Indos własnościowy w szerokim tego słowa znaczeniu jako zdarzenie, na podstawie którego następuje przeniesienia weksla. Elementem tego zdarzenia jest wydanie weksla/ dokumentu. Powstają kontrowersje czy są potrzebne dalsze elementy i jaką konstrukcję prawną ma to zdarzenie. Teoria przekazu w przypadku indosu dochodzi do drugiego przekazu. Koncepcja łączona z wekslem trasowany (oparty na konstrukcji przekazu pierwszy przekaz pochodził od wystawcy, drugi przekaz w postaci indosu pochodził od indosanta). Ten, kto podpisuje się na wekslu składa ofertę do nieoznaczonego kręgu osób. Można było postawić zarzut - gdzie tu jest przeniesienie weksla i przeniesienie praw z weksla. Koncepcja przeniesienia weksla pod warunkiem rozwiązującym w postaci wykupienia weksla przez indosanta. Koncepcje według których w przypadku indosu dochodzi do przeniesienia w drodze umowy między indosantem, a indosatariuszem. Wydanie dokumentu. <właściwa koncepcja> Indos w szerokim tego słowa znaczeniu umowa miedzy indosantem, a indosatariuszem. Oświadczenie woli indosanta - określona forma i treść, a oświadczenie indosatariusza może być złożona w sposób dorozumiany. Funkcje indosu (trzy) Funkcja przenośna służy do przeniesienia. Funkcja legitymacyjna będzie uważany za prawnego posiadacza. Domniemanie kto ma weksel fizyczne władanie wekslem. Nieprzerwany szereg indosów wskazujący na tego, kto włada wekslem jako uprawniony. Art. 16 ust. 2 pierwszy indos pochodzi od remitenta, drugi od indosatariusza z I indosu. O łańcuchu nieprzerwanego ciągu indosów decyduje kolejność nazwisk. Jeżeli ktoś włada wekslem i wykazuje swoje prawo nieprzerwanym szeregiem indosów, to oznacza to ziszczenie się podstawy domniemania przedstawionego w tym przepisie. Wniosek domniemania będzie uważany za prawnego posiadacza oznacza, że tego, kto włada i wykazuje swoje prawo nieprzerwanym szeregiem indosów należy uważać za właściciela weksla. Domniemanie usuwalne wykazując, że mimo ziszczenia się podstawy domniemania wniosek jest ostatecznie bezpodstawny. Legitymacja formalna istnienie domniemania prawnego na rzecz tego, kto ma weksel (art. 16 ust. 1). Funkcja gwarancyjna Nemo plus iuris nikt nie może nabyć więcej praw, niż miał zbywca; obowiązuje w prawie wekslowym. Czasem przełamywana w celu zabezpieczenia bezpieczeństwa obrotu. Wyjątkowo dopuszcza się nabycie od nieuprawnionego. Chodzi o ochronę nabywcy do pewnych stanów uzasadniających to zaufanie. Konflikt między rzeczywiście uprawnionym, a nabywcą rozstrzyga się na rzecz nabywcy. Jeżeli dojdzie do nabycie przez nieuprawnionego, to ten konflikt interesów rozstrzyga się na rzecz osoby, która działała w zaufaniu do pewnego stanu. Nabycie od nieuprawnionego art. 16 ust. 2. Nabywca nie będzie musiał zwrócić uprawnionego. Będzie musiał zwrócić, gdy przy nabyciu był w złej wierze, albo dopuścił się rażącego niedbalstwa. Przesłanki zastosowania art. 16 ust. 2: o Utrata posiadania nad wekslem przez uprawnionego. Przyczyna utraty jest obojętna. o Inna osoba musi zbyć ten weksel na zasadach prawa wekslowego. W drodze indosu, lub przez wręczenie weksla zaopatrzonego weksel in blanco.