Realizacja praw kobiet w związku z macierzyństwem, ochrona socjalna kobiet.

Transkrypt

1 Jak wszyscy wiemy, głównym zadaniem Policji jest ochrona bezpieczeństwa ludzi oraz u trzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Udział kobiet w realizacji tego zadania jest ich konstytucyjnym prawem, gwarantującym równość płci we wszystkich dziedzinach życia społecznego oraz wyrazem wprowadzania w Polsce demokratycznych procedur równościowych i antydyskryminacyjnych. Jednak już sam fakt, iż Policja jest formacją o zdecydowanie większej liczbie zatrudnionych w niej mężczyzn wpisuje ją nie tylko w schemat segregacji poziomej na rynku pracy ale i ujawnia wstępny katalog problemów związanych z równouprawnieniem płci. Są to m.in: Stereotypy funkcjonujące w społeczeństwie jak i w samych strukturach Policji dotyczące zarówno tradycyjnej roli kobiet jak i ich służby. Chodzi tu m.in o przydatność kobiet w Policji i ich rozwój zawodowy oraz godzenie życia rodzinnego ze służbą. Rekrutacja kobiet, szkolenia i ich warunki. Kariera zawodowa, dostępność do wyższych stanowisk i korpusów. 4. Realizacja praw kobiet w związku z macierzyństwem, ochrona socjalna kobiet. 5. Uzupełnienie luk w prawodawstwie policyjnym dotyczących opieki nad dzieckiem (dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn) / 8

2 Powrót do służby po okresie urlopu wychowawczego - bariery związane z dezaktualizacją kwalifikacji zawodowych kobiet (dotyczy również mężczyzn). 7. Molestowanie seksualne kobiet. 8. Stosowanie mobbingu często jako formy dyskryminacji, w tym również ze względu na płeć. 9. Brak kultury organizacji opartej na integracji obu płci - równoważnym wnoszeniu i budowaniu przez kobiety i mężczyzn wartości i celów we wspólną przestrzeń publiczną. Prowadzona dotychczas polityka kadrowa w Policji nie odzwierciedlała perspektywy płci. Prawodawstwo policyjne nie było nowelizowane po kątem polityki równościowej oraz przeciwdziałania dyskryminacji kobiet. W jej strukturach nie ma organu opiniodawczo - doradczego ds. kobiet. Dokonując przeglądu prawa policyjnego w aspekcie godzenia życia zawodowego i rodzinnego na szczególną uwagę zasługuje art. 79 oraz art. 44 i art. 44a ustawy o Policji. Są to bowiem regulacje związane ze szczególnymi uprawnieniami przysługującymi kobiecie policjantowi oraz z warunkami zwolnienia policjantek w czasie ciąży, urlopu macierzyńskiego i wychowawczego. Poza nimi szczegółowe regulacje dotyczą praw związanych z macierzyństwem są zawarte w rozporządzeniach Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2001 roku w sprawie rozkładu czasu służby policjantów oraz z 2 września 2002 roku w sprawie praw i obowiązków oraz szczegółowego przebiegu służby policjantów. W obliczu zmian skierowanych na równouprawnienie płci zarówno w sytuacji zawodowej jak i rodzinnej, nowelizacji kodeksu pracy w 2008 roku oraz wprowadzenia od 2010 roku fakultatywnych urlopów ojcowskich, treść i interpretacja art. 79 ustawy budzi kontrowersje. Jego dyspozycja, iż policjantowi kobiecie przysługują szczególne uprawnienia przewidziane dla 2 / 8

3 pracownic według przepisów prawa pracy, jeśli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej może być potraktowany jako dyskryminujący wobec mężczyzn. Wprawdzie zgodnie ze stanowiskiem Komendanta Głównego Policji, będącym odpowiedzią na zapytanie rzecznika praw obywatelskich w tej sprawie, art. 79 ustawy o Policji należy traktować rozszerzająco, tzn. jako odnoszący się do kobiet i mężczyzn - to w świetle ustawy nie jest to jednoznaczne. Wobec powyższego, przepisy ustawy o Policji, w tej kwestii, jako obowiązującego w Policji aktu prawnego, wymagają doprecyzowania i jasności. Chodzi po pierwsze o zapis czy uprawnienia o których mowa w art. 79 dotyczą kobiet i mężczyzn, po drugie - czy zgodnie z art. 79 funkcjonariuszy i funkcjonariuszki obowiązują przepisy resortowe czy przepisy kodeksu pracy. W tej materii szczególnie istotne są : art. 178 par. 2 kodeksu pracy w myśl którego pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, jak również delegować poza miejsce pracy; art. 187 kodeksu pracy zgodnie z którym pracownica pracująca ponad 4 godziny dziennie i karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw, wliczanych do czasu pracy; art. 186(7) par. 1 kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego, niż połowa pełnego wymiaru czasu w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Ważnym przepisem występującym w pragmatyce służbowej policjantów jest zapis regulujący służbę w Policji małżonków. W przypadku gdy oboje rodzice pełnią służbę w Policji, z uprawnienia do zwolnienia od zajęć służbowych z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem może korzystać jedno z nich. Przepisy stosuje się odpowiednio do opiekunów dziecka. Jedyną jak dotąd inicjatywą (poza udziałem przedstawicieli Policji w konferencjach m.in. na 3 / 8

4 temat kobiet w służbach mundurowych w roku 2008) jest powołanie przez Komendanta Głównego Policji w marcu 2009 roku Pełnomocnika ds. równego statusu kobiet i mężczyzn w Policji. Jest to obowiązek realizacji przyjętej przez Polskę Dyrektywy 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 roku w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy oraz Konwencji ONZ ds. Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet /CEDAW/. Decyzja nr 132 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 2009 roku określa m.in. zadania i kompetencje Pełnomocnika ds. równego statusu kobiet i mężczyzn. Do zadań pełnomocnika, który współpracuje z Pełnomocnikiem Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka należy: współpraca z instytucjami międzynarodowymi i krajowymi w zakresie upowszechniania idei równego traktowania; monitorowanie i upowszechnianie standardów i zaleceń, w tym organizacji międzynarodowych, w zakresie równego traktowania; opracowywanie dla kierownictwa Komendy Głównej opinii i stanowisk dotyczących spraw związanych z równym traktowaniem; 4. promowanie w Policji działań na rzecz równego traktowania wszystkich funkcjonariuszy poprzez inspirowanie, monitorowanie, koordynowanie działań szkoleniowych oraz popularyzacyjnych i wydawniczych; 5. reprezentowanie Komendanta Głównego Policji w krajowych i międzynarodowych przedsięwzięciach, poświęconych równemu traktowaniu; 4 / 8

5 6. przedstawianie tematów z obszaru równego traktowania do realizacji w ramach doskonalenia zawodowego policjantów oraz opiniowanie programów szkoleń z tego zakresu (Dz. Urz. KGP /System Informacji Prawnej LEX 23/2010/). W odróżnieniu od Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji do spraw Ochrony Praw Człowieka, powołanego Decyzją Nr 327 Komendanta Głównego Policji z dnia 27 maja 2008 roku (Dz. Urz. KGP z dnia 30 czerwca 2008 roku) pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. równego statusu kobiet i mężczyzn nie ma umocowania w terenowych jednostkach organizacyjnych Policji na poziomie wojewódzkim czy powiatowym. Nie posiada zatem sił, środków i narzędzi do rozwiązywania problemów związanych z dyskryminacją ze względu na płeć. W policji działa jedynie sieć pełnomocników ds. ochrony praw człowieka. Jest to 17 pełnomocników KWP/KSP wspomaganych przez nieetatowych Pełnomocników w szkołach Policji. W celu monitorowania nieprawidłowości występujących w środowisku policjantów, zgodnie z decyzją Nr 1 Komendanta Głównego Policji z dnia 2 stycznia 2006 roku w sprawie obowiązku przekazywania informacji o uzasadnionych przypuszczeniach popełnienia przestępstwa przez policjanta lub pracownika Policji oraz niektórych zdarzeniach i ich udziałem, wydano polecenie komendantom jednostek organizacyjnych Policji oraz dyrektorom biur Komendy Głównej Policji przekazywania do Biura Spraw Wewnętrznych Komendy Głównej Policji (BSW KGP) informacji o uzasadnionych przypuszczeniach popełnienia przez policjanta lub pracownika Policji przestępstwa oraz o niektórych zdarzeniach z ich udziałem. Dyrektor Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji do przekazywania informacji zobowiązał kierowników podległych komórek organizacyjnych. Wyżej wymienione informacje mają być przekazywane niezwłocznie drogą telefoniczną, a następnie potwierdzone pisemne kierownikowi komórki BSW KGP, mającej siedzibę w województwie, na obszarze którego działa komórka przekazująca informacje. Wyszczególniony w wymienionej decyzji katalog zdarzeń obejmuje obejmuje następujące sytuacje: zabójstwo policjanta lub pracownika Policji; 5 / 8

6 czynna napaść na policjanta lub pracownika Policji; utrata przez policjanta broni lub udostępnienie jej innej osobie,; 4. użycie przez policjanta broni palnej lub innego środka przymusu bezpośredniego, w wyniku którego nastąpiła śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu; 5. sytuacje mogące świadczyć o utrzymywaniu przez policjanta lub pracownika Policji pozasłużbowych kontaktów z grupami przestępczymi i osobami podejrzewanymi o popełnianie przestępstw; 6. samobójstwo lub usiłowanie samobójstwa przez policjanta lub pracownika Policji. W załączniku nie figurują zdarzenia związane z dyskryminacją ze względu na płeć np. molestowanie seksualne. Od chwili jego wydania decyzja nie była aktualizowana ani zmieniana. Istotnym z punktu widzenia perspektyw funkcjonowania polskiej Policji jest dokument pn. Priorytety Komendanta Głównego na lata Wskazuje on na następujące obszary wymagające szczególnej uwagi: wzrost zadowolenia obywateli z jakości pracy policjantów oraz eliminacja zachowań szczególnie uciążliwych społecznie; 6 / 8

7 poprawa bezpieczeństwa w związku przebiegiem imprez masowych; podniesienie jakości czynności prowadzonych na miejscu przestępstwa i wykroczenia; 4. poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym; 5. zwiększenie poziomu zadowolenia policjantów i pracowników policji poprzez zapewnienie optymalnych warunków do realizacji zadań. W dokumencie zwraca się uwagę na fakt, iż zostały one opracowane przy wykorzystaniu narzędzi zarządzania strategicznego - cyklicznie prowadzonym badaniom i konsultacjom w środowisku policyjnym, analizie otoczenia polityczno- prawnego ekonomicznego socjokulturowego i technologicznego, w którym funkcjonuje Policja a także rządowych i resortowych programów ustanawianych w obszarze bezpieczeństwa publicznego. Określony w dokumencie priorytet V dotyczy bezpośrednio środowiska policjantów i warunków ich pracy. Uznaje się w nim, iż wykształcona zaangażowana i czerpiąca satysfakcję z pracy kadra funkcjonariuszy i pracowników jest największą wartością Policji. Wobec powyższego szczególną wagę będzie się przywiązywać m.in do kształcenia kadr policyjnych, opracowania nowej koncepcji rozwoju zawodowego, poprawę wyposażenia. Zwraca się też uwagę na konieczność stworzenia kompleksowego systemu ochrony prawnej funkcjonariuszy, szczególnie tych, którzy narażeni są na pomówienia czy fałszywe oskarżenia. W priorytetach Komendanta Głównego Policji na lata niestety nie znalazły się problemy związane z wyrównywaniem szans kobiet i mężczyzn pełniących służbę w Policji ani problematyka godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Czy to znaczy, że nie są ważne, czy 7 / 8

8 też świadomie są pomijane. Co o tym sądzicie? 8 / 8