WPŁYW INSTRUMENTÓW POLITYKI SPÓJNOŚCI UE NA ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH

Transkrypt

1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 19, Nr 4/2015, tom I Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Zintegrowane podejście do spójności rola statystyki publicznej Janina Wrońska-Kiczor 1 WPŁYW INSTRUMENTÓW POLITYKI SPÓJNOŚCI UE NA ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH Wprowadzenie Poziom rozwoju gospodarczego Polski nie jest równomierny. Istnieje duże zróżnicowanie regionalne, mimo znacznych osiągnięć w zakresie działań polityki regionalnej. Wyrównywanie dysproporcji pomiędzy regionami kraju, sprawiają, że nadal aktualne jest pytanie o przyczyny tego stanu. Złożoność determinantów ma swoje podłoże zarówno w uwarunkowaniach historycznych, politycznych jak i gospodarczych. Obszary słabiej rozwinięte gospodarczo (do których należy region świętokrzyski), charakteryzują się niekorzystną strukturą zawodową mieszkańców, przewagą drobnotowarowego rolnictwa bądź wymagających restrukturyzacji zakładów przemysłowych, z reguły wyższym bezrobociem, niższym poziomem wykształcenia i gorszymi warunkami życia. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej umożliwiło wszystkim kreatorom rozwoju, w tym samorządom i całej społeczności, dostęp do środków finansowych, które zostały skierowane na wsparcie działań, potrzebnych do zniwelowania różnic rozwojowych pomiędzy regionami. Ważnym mechanizmem wsparcia jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Jednym z kompleksowych narzędzi realizacji prowadzenia polityki rozwoju jest dla województwa Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego (RPOWŚ ), którego założenia zmierzają do wzrostu konkurencyjności społecznogospodarczej oraz zwiększenia spójności terytorialnej w wymiarze ponadregionalnym. 1 Dr inż. Janina Wrońska-Kiczor, adiunkt, Uniwersytet Jana Kochanowskiego. 251

2 Celem pracy jest analiza realizowanych projektów (wg działań zawartych w 6 osiach priorytetowych) w ramach RPOWŚ oraz próba określenia wpływu instrumentów polityki spójności na rozwój gmin Gór Świętokrzyskich (RGŚ). Realizacja celu pracy, objęła analizę statystyczną projektów, których dane pochodziły ze źródeł faktograficznych (raporty, sprawozdania). W badaniu nie uwzględniono instrumentów Programu Operacyjnego Kapitału Ludzkiego, z uwagi na trudność wydzielenia części wydatków na terenach wiejskich od miejskich. Do określenia poziomu rozwoju gospodarczego obszaru badań wykorzystano badania własne i innych autorów. Na podstawie analizy ze zrealizowanych projektów, literatury przedmiotu i materiałów źródłowych określono wpływ oddziaływania instrumentów polityki spójności na rozwój obszarów wiejskich regionu gmin Gór Świętokrzyskich. Charakterystyka obszaru badań Region Gór Świętokrzyskich to obszar obejmujący Góry Świętokrzyskie wraz z ich obrzeżem, który zajmuje powierzchnię 2,7 tys. km 2 (23,9% areału województwa). Znajduje się w północno-wschodniej części województwa, na terenach powiatów: kieleckiego (16 gmin), skarżyskiego (3), starachowickiego (2), opatowskiego (2) i ostrowieckiego (1). Obszary wiejskie tworzy 25 gmin (25,8% liczby w woj.), które zamieszkuje 245,4 tys. osób (19,4% ludności woj.), w tym ponad 29% stanowi ludność związana z użytkowaniem gospodarstwa rolnych. Jest to ciekawy region, o unikalnej budowie geologicznej, zróżnicowanej rzeźbie terenu, niekorzystnych stosunkach hydrogeologicznych i warunkach glebowych, z naturalnymi zasobami przyrodniczymi bogatymi zwłaszcza w lasy (głównie w jodłę, świerk, buk i modrzew). Zróżnicowanie terenu, bogactwo flory, stworzyło tu niepowtarzalny i malowniczy krajobraz, który objęty został najwyższą formą ochrony (Świętokrzyski Park Narodowy, Zespół Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich, liczne rezerwaty ścisłe i częściowe), zajmując ponad 56% całego obszaru. W strefach ochronnych usianych wiejską siecią osadniczą rozwija się rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja. Poziom rozwoju gospodarczego określają dochody budżetów gmin, które są znacznie zróżnicowane pod względem poziomu zamożności. Obok gmin o wysokiej dochodowości głównie tam, gdzie przeważa przemysł, czy bliskie sąsiedztwo z ośrodkami miejskimi, np. Sitkówka-Nowiny, są również i takie, którym trudno wywiązać się z realizacji nałożonych zadań na wszystkie szczeble samorządu terytorialnego. Dotyczy to gmin rolniczych i położonych na rubieżach regionu, np. Sadowie 2. Część obszaru zagrożona jest procesem peryferyzacji i marginalizacji. Związane to jest z upadkiem zakładów produkcyjnych należących do tradycyjnych gałęzi przemysłu, zlokalizowanych głównie w miastach w północnej części regionu. Niekorzystne skutki transformacji gospo- 2 J. Wrońska-Kiczor, Rolnictwo i obszary wiejskie Gór Świętokrzyskich w świetle strategii rozwoju 2020, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Rolnictwo, Wrocław 2014, z. CVIII 599, s

3 darczej szczególnie dotkliwe okazały się dla sektora rolniczego i obszarów wiejskich. Przejawem tych problemów jest utrzymujące się bezrobocie, wynikająca z niego bieda, wzrost przestępczości i inne patologie społeczne, odpływ osób wykształconych oraz opóźnienia w wyposażeniu w infrastrukturę. Roli czynnika aktywizującego rozwój tych obszarów nie spełniają miasteczka o niewystarczająco rozwiniętym potencjale. Podobne wnioski na ten temat płyną z badań innych autorów 3, 4 (ryc. 1). Rycina 1. Ocena potencjału gospodarczego gmin regionu Gór Świętokrzyskich Źródło: Patrz szerzej, E. Pałka, P. Brambert, Syntetyczna, op.cit., s Obszary wiejskie są zróżnicowane tak pod względem układów typu rdzeńperyferia jak i funkcjonalno-przestrzennym. Ich stan ma ogromne znaczenie dla aktywności gospodarczej, warunków życia jak i możliwości gospodarowania oraz kierunków i tempa rozwoju. Zmniejszenie różnic wewnątrzregionalnych w ramach rozwoju społeczno-gospodarczego można dokonać za pomocą działań związanych z trzema wymiarami spójności: ekonomicznej, społecznej i terytorialnej. Spójność ekonomiczną 5 interpretuje się w powiązaniu z poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego danego regionu wynikającym ze stanu i struktury go- 3 E. Pałka, P. Brambert, Syntetyczna ocena predyspozycji obszarów wiejskich do rozwoju agroturystyki w świetle metody wzorca rozwoju Hellwiga na przykładzie regionu Gór Świętokrzyskich, [w:] Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, PAN, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Kraków 2013, nr 3/IV s I. Kiniorska, Potencjał rozwojowy obszarów wiejskich woj. świętokrzyskiego a polityka spójności, [w:] W. Kamińska, K. Hoffner (red.), Polityka spójności a rozwój obszarów wiejskich. Stare problemy i nowe wyzwania PAN KPZK, Warszawa 2014, t. CLVI, s `P. Churski, Polityka regionalna a kształtowanie się spójności i konkurencyjności regionu wielkopolskiego [w:] P. Churski (red.), 2009, Spójność i konkurencyjność regionu wielkopolskiego. Wyniki projektu badawczego zrealizowanego w ramach konkursu dotacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych na poziomie Narodowej Strategii Spójności, Poznań 2009, s

4 spodarki, poziomu rozwoju infrastruktury gospodarczej, sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych oraz ich otoczenia, a także innowacyjności i produktywności. Natomiast spójność społeczna w powiązaniu z poziomem rozwoju społecznego obszaru wynika z dostępu rynku pracy, poziomu i warunków życia będących rezultatem dochodów oraz występujących więzi społecznych. Spójność terytorialna stanowi sieciową organizację regionu pozwalającą na wzrost spójności w wymiarze ekonomicznym i społecznym. Odnosi się do stanu rozwoju sieci osadniczej oraz infrastruktury komunikacyjnej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego Celem głównym programu jest poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjności i zapewnienie spójności społecznej, gospodarczej, przestrzennej dla podniesienia atrakcyjności województwa, jako miejsca do zamieszkania, pracy i inwestowania. Do osiągnięcia tego celu prowadzona była realizacja sześciu osi priorytetowych, która ma doprowadzić do pobudzenia potencjału gospodarczego, poprawy atrakcyjności i możliwości konkurencyjnych regionu. Na obszarze RGŚ realizowano działania, z których największe zasoby środków finansowych alokowanych było w ramach osi 2 na rozwój infrastruktury komunalnej środowiska przyrodniczego 57,2% ogółu środków (tab. 1). W latach największa liczba realizowanych projektów (204) na terenach RGŚ dotyczyła spójności terytorialnej, a najniższe wsparcie zanotowano w zakresie spójności społecznej ,13 zł (tj. 3,8% ogółu środków). Działania na rzecz poprawy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w wymiarze spójności ekonomicznej związane było z realizacją 138 przedsięwzięć, co stanowiło 36,5% ogólnej liczby projektów realizowanych na terenie badań. Najwięcej wśród nich dotyczyło działania 1.1. Rozwój mikroprzedsiębiorstw, które ma sprzyjać zwiększeniu przedsiębiorstw, tworzeniu warunków do ich rozwoju oraz bezpośrednie dotacje na zakup nowych środków trwałych. Działanie 6.2. Rewitalizacja małych miast, objęło inwestycje, które wpłynęły na jakość infrastruktury, poprawę zarówno estetyki funkcjonalnej przestrzeni publicznej, jak i atrakcyjności małych miast dla ruchu turystycznego np. Bodzentyn, Chęciny, Daleszyce itd., czy zagospodarowania przestrzeni publicznej w Zagnańsku. Przestrzenne rozmieszczenie realizowanych projektów skierowanych na poprawę rozwoju terenów wiejskich w wymiarze spójności ekonomicznej był zróżnicowany w zakresie udzielonego wsparcia z funduszy strukturalnych (ryc. 2). Największa ich koncentracja, w liczbie jak i w wysokości środków finansowych z UE objęła gminy położone najbliżej Kielc, tj. Chęciny, Masłów (8 projektów), Daleszyce (12), Morawica, Piekoszów (15) oraz Zagnańsk (6). Pomimo znacznego zaangażowania przedsiębiorców i samorządów lokalnych w niwelowanie różnic rozwojowych na płaszczyźnie gospodarczej, można stwierdzić, że w efekcie nie odegrały one istotnej roli zwłaszcza w gminach znajdujących się na terenach peryferyjnych, co odbiega od celów polityki spójności. 254

5 Tabela 1. Liczba i wartość realizowanych projektów według działań w programie RPOWŚ na obszarach wiejskich regionu Gór Świętokrzyskich w latach Działania zawarte w osiach 1.Rozwój przedsiębiorczości działanie 1.1. działanie Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast działanie Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport działanie 5.1. działanie 5.2 działanie Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu działanie 2.1. działanie 2.2. działanie 2.3. działanie Podniesie jakości systemu komunikacyjnego regionu działanie 3.1. działanie Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej działanie 4.1. działanie 4.2. Liczba projektów Spójność ekonomiczna Spójność społeczna Wartość środków ogółem w zł , , , , , , , , ,98 Spójność terytorialna , , , , , , , , , , ,91 Wsparcie ze środków UE w zł , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,34 Razem region Gór Świętokrzyskich , ,43 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych: mapa dotacji RPO woj. świętokrzyskiego. 255

6 Rycina 2. Projekty realizowane w ramach spójności ekonomicznej na terenach wiejskich gmin regionu Gór Świętokrzyskich Źródło: Opracowanie własne. Z kolei, w wymiarze spójności społecznej na rzecz poprawy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, przyjęto działania zawarte w 5 osi priorytetów, które były realizacją 36 projektów, na kwotę wsparcia 98 mln zł. Beneficjenci byli zainteresowani działaniem 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych, kulturalnych. Do realizacji zakwalifikowało się 19 projektów z 13 gmin. Działanie 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu, wykonywało 15 projektów w 12 gminach. Zrealizowane inwestycje wpłynęły korzystnie na stan infrastruktury edukacyjnej poprzez budowę, rozbudowę i/lub modernizację pomieszczeń placówek szkolnych, boisk sportowych, np. modernizacja budynku zespołu szkół we Wzdole Rządowym w gm. Bodzentyn; w Kostomłotach, gm. Miedziana Góra; ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego np. renowacja zabytkowej Kaplicy Św. Barbary w gm. Miedziana Góra; wykonanie prac remontowych z częściową odbudową kościoła św. Ducha w Bodzentynie. Najmniej projektów 2 przeznaczono na działanie 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia. Efektami rzeczowymi z realizacji tego działania są: blok operacyjny z ciągami komunikacyjnymi w Czerwonej Górze, gm. Chęciny oraz rozbudowane, zmodernizowane i wyposażone oddziały szpitalne Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy. W rozkładzie przestrzennym gmin, tak pod względem wsparcia finansowego jaki i liczby projektów było duże rozproszenie (ryc. 3). Najwięcej wniosków realizowały projekty złożone w Chęcinach i Miedzianej Górze po 4. Na 25 gmin w regionie, 6 z nich nie złożyło wniosków na ten rodzaj działań. 256

7 Rycina 3. Projekty realizowane w ramach spójności społecznej na terenach wiejskich gmin regionu Gór Świętokrzyskich Źródło: Opracowanie własne. Ważnym elementem sprzyjającym poprawie poziomu rozwoju społecznogospodarczego obszarów wiejskich RGŚ w wymiarze spójności terytorialnej są inwestycje zwłaszcza w zakresie sieć komunikacyjnej łączącej wsie z miastami. Zmniejsza to m.in. procesy depopulacji na wsi, daje możliwość przemieszczania się do innych miejscowości, stwarza szansę napływu inwestorów z zewnątrz i rozbudowę infrastruktury usługowej na potrzeby społeczności lokalnej. Poprawa spójności terytorialnej terenów wiejskich RGŚ dotyczyła działań zawartych w priorytetach osi 2, 3 i 4. W zawartych w nich działaniach wykonano łącznie 204 projekty, o największym dofinansowaniu unijnym, 2 mld 316,7 mln zł. Działanie 2.3. zawiera zadania, które mają na celu promocję atrakcyjności inwestycyjnej regionu, kreowanie pozytywnego wizerunku obszarów wiejskich RGŚ, wypracowanie i rozwój markowych regionalnych produktów turystycznych. Znalazła się tu większość przedsięwzięć 61 projektów, wśród których najwięcej wniosków, 8 realizowano w Chęcinach, a 6 w Nowej Słupi. Na poprawę złożyło się także działanie 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego Rozwój nowoczesnej sieci teleinformatycznych oraz technologii informacyjnych wpłynie na poprawę dostępu do informacji, rozwój nowych form prowadzenia działalności gospodarczej oraz usług elektronicznych. Pozwoli także na znaczące zwiększenie liczby użytkowników Internetu zarówno do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, usług publicznych, jak również edukacją młodzieży oraz ustawiczną edukacją dorosłych. Do budowy nowoczesnej, konkurencyjnej gospodarki, koniecznością jest wystarczające wyposażenie regionu w sprawne systemy komunikacyjne Działania zawarte w priorytetach osi 3: są ukierunkowane na Podniesienie jakości systemu 257

8 komunikacyjnego regionu. Największe zainteresowanie zanotowano w działaniu 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, na które złożono 36 wniosków w 21 gminach o wsparciu ponad 136 mln zł. Przedsięwzięcia dotyczyły modernizacji istniejących dróg powiatowych biegających przez obszary wiejskie, a także infrastruktury towarzyszącej, np. kanalizacji przydrożnej, ciągów pieszych, ścieżek rowerowych oraz oświetleni ulicznych. Natomiast działanie 3.1. realizowało 9 projektów w gminach Bieliny, Daleszyce, Nowa Słupia, Pierzchnica, Piekoszów, Raków, Strawczyn. Barierą dla konkurencyjności gospodarki regionu jest niewystarczające wyposażenie w systemy infrastruktury ochrony środowiska. Niedostateczny jej stan niesie za sobą ryzyko skażenia zasobów środowiska przyrodniczego, których wykorzystanie stanowi jedną z najważniejszych szans rozwojowych dla regionu. W ramach tego celu, realizowano przedsięwzięcia dotyczące niwelacji przestarzałej, niedostosowanej do potrzeb infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. W działaniach 4.1 i 4.2. realizowano 45 projektów, w tym głównie inwestycje służące podniesieniu jakości infrastruktury energetycznej. Pod względem wsparcia finansowego jak i liczby projektów w rozkładzie przestrzennym, największa koncentracja przedsięwzięć objęła gminy położone głównie w centralnej i zachodniej części RGŚ i blisko Kielc. Najmniej inwestycji tego typu przeprowadzono na terenach gmin oddalonych od ośrodków miejskich oraz położonych na peryferiach regionu (ryc. 4). Rycina 4. Projekty realizowane w ramach spójności terytorialnej na terenach wiejskich gmin regionu Gór Świętokrzyskich Źródło: Opracowanie własne. 258

9 W ramach polityki spójności, w każdym wymiarze wsparcie sprzyja i niesie poprawę poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich Do zobrazowania absorpcji funduszy RPOWŚ , dokonano analizy zróżnicowania przestrzennego za pomocą wskaźnika absorpcji (dofinansowania UE w przeliczeniu na 1 mieszkańca w skali gmin). Wyższa wartość wskaźnika, oznacza możliwość poprawy poziomu rozwoju obszarów wiejskich w RGŚ. Średnia wartość dofinansowania UE przypadająca na 1 mieszkańca wyniosła ,76 zł. Pod względem wartości wskaźnika absorpcji funduszy, w rozkładzie przestrzennym gmin wystąpiło bardzo duże zróżnicowanie (ryc. 5). Obszar zmienności w wysokości wartości tego wskaźnika wyznaczały gminy: Sitkówka-Nowiny 4 629,75 zł i Nowa Słupia ,73 zł. Najwyższe jego wartości zanotowano w gminach położonych w bliskim sąsiedztwie Kielc (Piekoszów, Chęciny i Strawczyn), Ostrowca Świętokrzyskiego (Waśniów, Nowa Słupia). Rycina 5. Absorpcja funduszy PROWŚ na terenach wiejskich gmin regionu Gór Świętokrzyskich w latach Źródło: Opracowanie własne. Podsumowanie Ocena wpływu oddziaływania instrumentów polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich regionu Gór Świętokrzyskich jest nader trudna, przede wszystkim na istniejące determinanty wewnętrzne jak i zewnętrzne. W tej kwestii zdecydowanie można tylko analizować przebieg wsparcia pod kątem spełniania celów polityki spójności. Coroczne sprawozdania organów kontrolujących, przeprowadza takie analizy. Ich czujność i kompetencje potwierdzają, że wszystkie działania ujęte w RPOWŚ ukierunkowane na obszary wiej- 259

10 skie są komplementarne w stosunku do działań Wspólnej Polityki Rolnej zapisanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Wspólnej Polityki Rybackiej w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich W latach projekty realizowane w ramach RPOWŚ przyniosły już wiele efektów rzeczowych, inne są na etapie realizacji i będą widoczne niebawem, a jeszcze inne w nieodległej przyszłości. Obecnie wiele z nich ma pozytywny wymiar zwłaszcza na terenach zagrożonych depresją gospodarczą, położonych peryferyjnie ze znacznymi zapóźnieniami infrastrukturalnymi i słabo rozwiniętą działalnością pozarolniczą 6. Pomimo postępu prac nad poprawą rozwoju społeczno-gospodarczego, w wymiarze spójności ekonomiczno-społecznej i przestrzennej, można stwierdzić, że istnieje potrzeba ich kontynuacji do niwelowania nadal istniejących różnic, między obszarami wiejskimi o przewadze funkcji rolniczej, położonymi na peryferiach lub rubieżach województwa, w stosunku do gmin leżących w sąsiedztwie ośrodków miejskich lub znajdujących się w centrum RGŚ. Przyszły rozwój obszarów wiejskich winien być zintegrowany z rozwojem obszarów miejskich. Ustawicznie trzeba dążyć do pełnej aktywności środowisk lokalnych na rzecz zapobiegania marginalizacji i degradacji obszarów wiejskich. Stworzenie wysoko rozwiniętego regionu daje szansę na budowę swojej przewagi konkurencyjnej nie tylko poprzez wzrost atrakcyjności miejsc pracy, ale także tworząc mieszkańcom warunki do zaspokajania na określonym poziomie potrzeb wyższego rzędu, w tym dostępu do edukacji, dóbr kultury, zróżnicowanych możliwości wypoczynku i rekreacji. Bibliografia: 1. Churski P., Polityka regionalna a kształtowanie się spójności i konkurencyjności regionu wielkopolskiego, [w:] Churski P. (red.), Spójność i konkurencyjność regionu wielkopolskiego. Wyniki projektu badawczego zrealizowanego w ramach konkursu dotacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych na poziomie Narodowej Strategii Spójności, Poznań Kiniorska I., Potencjał rozwojowy obszarów wiejskich woj. świętokrzyskiego a polityka spójności, [w:] Kamińska W., Hoffner K. (red.), Polityka spójności a rozwój obszarów wiejskich. Stare problemy i nowe wyzwania PAN KPZK, t. CLVI, Warszawa Pałka E., Brambert P., Syntetyczna ocena predyspozycji obszarów wiejskich do rozwoju agroturystyki w świetle metody wzorca rozwoju Hellwiga na przykładzie regionu Gór Świętokrzyskich, [w:] Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, PAN, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, nr 3/IV, Kraków Wrońska-Kiczor J., Rolnictwo i obszary wiejskie Gór Świętokrzyskich w świetle strategii rozwoju 2020, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Rolnictwo, z. CVIII 599, Wrocław Patrz szerzej, I. Kiniorska, 2014, Potencjał, op.cit., s

11 Abstrakt: Celem pracy jest zaprezentowanie i próba oceny znaczenia wsparcia finansowego Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego (RPOWŚ) za okres na rozwój obszarów wiejskich Gór Świętokrzyskich. Różnice regionalne w rozwoju społeczno-gospodarczym mają swoje odbicie w absorpcji funduszy strukturalnych. W artykule omówiono rozkład środków finansowych na poszczególne priorytety i działania a także poziom wykorzystania środków w poszczególnych gminach RGŚ. Kompleksowe wsparcie w ramach polityki spójności i Wspólnej Polityki Rolnej dla terenów wiejskich jest istotnym elementem wsparcia publicznego, które powinno być kontynuowane, w celu osiągnięcia trwałego rozwoju społeczno-ekonomicznego, umożliwiającego utrzymanie żywotności obszarów wiejskich i wzrostu konkurencyjności regionu. Effect of the instruments cohesion policy UE on rural areas development the świętokrzyski Mts region The paper aims to present and an attempt to evaluate the level of financial support from European Union within the framework of Regional Operational Programme of the Świętokrzyskie Voivodship in the development of Świętokrzyski Mountains Region. Regional differences in the development socioeconomics are reflected in the level of absorption of EU structural funds. The distribution of financial funds of particular priorities and operations as well as the level of funds absorption by individual communes in RGŚ were also presented in the article. The comprehensive support offered under the cohesion policy and Common Agricultural Policy for rural areas, is an important element of public support which should continued in order to achieve sustainable socio-economic development, enabling the maintenance of rural life and enhancement of contributing of the region. PhD engineer Janina Wrońska-Kiczor, assistant profesor, Jan Kochanowski University in Kielce 261