Cmentarz żydowski w Hrubieszowie Nagrobki nie wykorzystane do pomnika-laidarium i zakopane obok lapidarium

Transkrypt

1 Cmentarz żydowski w Hrubieszowie Nagrobki nie wykorzystane do pomnika-laidarium i zakopane obok lapidarium Inwentaryzacja Andrzej Trzciński Hrubieszów Lublin, 9 czerwca 997 Nagrobki w katalogu uporządkowane są w układzie chronologicznym. Katalog zawiera następujące pozycje: - numer kolejny - personalia i data śmierci (w przypadkach gdy data nie zachowała się podana jest przybliżona data na podstawie porównania formalnych cech nagrobka i inskrypcji z macewami z Lubelszczyzny) - materiał, wymiary w centymetrach (wysokość x szerokość x grubość), oprócz drobnych fragmentów - opis formalny (określenia strona prawa/lewa podane z pozycji widza), stan zachowania - odpis i przekład inskrypcji - uwagi - fotografia

2 . [NN, data śmierci nie zachowana, ok. 680] Wapień organodetrytyczny, 46xx7. Zachowany tylko fragment prawej górnej partii steli. W przyczółku wypukłe motywy: wić roślinna i kwiat. Obramowanie: płaska listwa i ornament ząbkowy. Napis wypukły. Uwagi: Analogie: Szczebrzeszyn 68, 686. [h]p Tu...mun pochowa...

3 . Eliezer ben Reuwen [data śmierci nie zachowana, pocz. XIX w.] Piaskowiec gruboziarnisty krystaliczny, 8x5x6. Stela o nieregularnym kształcie, lico bez obramowania, wypełnione napisem wklęsłym. Brak górnej partii. [r]ziyla m nasz nauczyciel Eliezer vth xvnmhb syn spoczywającego, uczonego ]bvar m rh naszego nauczyciela Reuwena, hbjnt hhlz 4 pamięć na życie w świecie przyszłym. Niech będzie dusza jego zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Analogie: Międzyrzec Podlaski 806. Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers 4: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

4 . Mordechaj Szlomo ben..., zm. 4 nisan 5645 r., tj. 0 marca 885. Wapień organodetrytyczny, 67x56x. Stela w kształcie prostokąta, lico płaskie, obramowane płaską listwą. W przyczółku półkolista arkada z koncentrycznych, rytych linii, z wpisanym po łuku, wypukłym wersem tekstu; w narożach zwieńczenia ćwiartki koła wypełnione schematycznymi palmetkami, pod łukiem arkady wypukłe litery formuły początkowej. Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne wypełnione napisem wypukłym z listwami w interlinii. Brak dolnej partii steli. hmrt xcp brib rupn Odszedł w wigilię Pesach 645. np Tu pochowany r>yv,t ]qz >ya mąż stary, nienaganny i prawy. hml> ykdrm h vm 4 Nasz nauczyciel, pan Mordechaj Szlomo...hm xvnmh ]b 5 syn spoczywającego

5 4. [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, lata 880.]. Wapień organodetrytyczny. Stela w kształcie prostokąta, lico płaskie, obramowane płaską listwą. W przyczółku półkolista arkada z koncentrycznych, rytych linii, z wpisanym po łuku, wypukłym wersem tekstu; w narożach zwieńczenia ćwiartki koła wypełnione schematycznymi palmetkami. Na korpusie napis wypukły z listwami w interlinii. Zachowana tylko prawa, górna partia steli.... [r]da uy hrupn Odeszła 9 adar......

6 5. Awraham... ben Szlomo [data śmierci nie zachowana, lata 880.]. Wapień organodetrytyczny. Zachowana tylko górna prawa partia korpusu steli z fragmentem przyczółka. W centrum przyczółka półkolista płycina, w niej wypukłe litery formuły początkowej (reszta odlamana). Na korpusie napis wypukły z listwami w interlinii. [np] [Tu pochowany]... bv>x >ya mąż poważany......,hrba hvm Nasz nauczyciel, pan Awraham lz hml> hvmb 4 syn naszego nauczyciela, pana Szlomo, pamięć jego niech będzie błogosławiona.

7 6.... ben Mosze Awisz, [data śmierci nie zachowana, lata 880.]. Wapień organodetrytyczny. Zachowana tylko dolna lewa część korpusu steli i partia cokołowa. Lico płaskie. Korpus flankowany płaską listwą, napis wypukły z listwami w interlinii. ]b...a syn lz >yba h>m Mosze Awisza, pamięć jego niech będzie błogosławiona. hbjnt Niech będzie dusza jego zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers : Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

8 7. [NN, data śmierci nie zachowana, lata 880.] Wapień (tzw. marmur chęciński). Zachowana tylko dolna prawa część korpusu steli i partia cokołowa oraz poniższa (wkopywana w ziemię). Na korpusie pole inskrypcyjne pogłębione, obramowane płaską listwą, napis wklęsły. [hbjn]t Niech będzie [dusza jego/jej zawiązana w woreczku żywych]. Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers : Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

9 8. b Jaakow, [data śmierci nie zachowana, ok. 885 lata 890.]. Zachowana tylko dolna prawa część korpusu steli i fragment partii cokołowej. Lico płaskie. Na korpusie pole inskrypcyjne, obramowane płaską listwą wyodrębnioną rowkiem, wypełnione napisem wklęsłym. Na partii cokołowej resztki liniowej, wklęsłej winiety.... [b]qiy r b syn/córka pana Jaako[wa]... rda x 8 adar [hb]jnt Niech będzie dusza jego/jej zawiązana [w woreczku żywych]. Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers : Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

10 9. Chajim ben Jehuda Lejb ha-kohen, zm. adar 565 r., tj. marca 89. Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym(?). Lico płaskie. W przyczółku płycina otoczona motywem rozsuniętej kotary, w płycinie wypukłe motywy: dłonie w geście błogosławieństwa kapłańskiego, między nimi litery formuły początkowej, poniżej ornament roślinny. Korpus oddzielony od przyczółka i od partii cokołowej płaskimi listwami. Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne, flankowane płaską listwą zdobioną skośnymi liniami, wypełnione napisem wklęsłym. Brak zwieńczenia i partii cokołowej. np Tu pochowany ;lh r>yv,t >ya mąż nienaganny i prawy, postępujący hvm lary h h,ymtb nienagannie. Oto ten, bogobojny nasz nauczyciel, pan,yyx 4 Chajim ]hkh byl hdvhy r b 5 syn pana Jehudy Lejba z kapłanów. qpl bnrt rda b'y rupn 6 Odszedł adar 65 według krótkiej rachuby. hbjnt 7 Niech będzie dusza jego zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Wers : Por. Job,;,8;,. Wers 7: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

11 0. Mosze ben Mordechaj Joel, zm. 5 tamuz 5656 r., tj. 6 czerwca 896. Zachowana dolna część korpusu steli z fragmentem partii cokołowej. Lico płaskie. Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne, flankowane płaską listwą zdobioną skośnymi liniami, wypełnione napisem wklęsłym. Korpus oddzielony od partii cokołowej płaską listwą. Na partii cokołowej wklęsła, pozioma, geometryczna winieta. Brak części górnej i dolnej. [np] [Tu pochowany]... dbkn >ya mąż czcigodny... [ m] l ary,ymtb ;lh postępujący nienagannie, bogobojny... [nasz nauczyciel] h>m 4 Mosze l z lavy ykdrm r b 5 syn pana Mordechaja Joela, pamięć jego niech będzie błogosławiona. qpl vnrt zvmt v u pn 6 Odszedł 5 tamuz 656 według krótkiej rachuby. hbjn[t] 7 [Niech będzie] dusza jego zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Wers 7: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

12 .... Mosze ben... Aba [data śmierci nie zachowana, lata ] Zachowana tylko prawa górna część korpusu steli. Lico płaskie. Pole inskrypcyjne, flankowane płaską listwą zdobioną skośnymi liniami, wypełnione napisem wklęsłym. r>yv,t >[ya] mąż nienaganny i prawy, m >y>yh starzec. Nasz nauczyciel h>m l Mosze z aba Aba, pamięć jego niech będzie błogosławiona Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers : Por. Job,;,8;,.

13 . [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, lata ] Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym. Lico płaskie. W przyczółku półkolista płycina obramowana płaską listwą. W płycinie wypukłe motywy, od prawej: stojący ptak, drzewo z obciętymi gałęziami, książka, litery formuły początkowej. Przyczółek oddzielony od korpusu płaską listwą. Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne, flankowane płaskimi listwami zdobionymi skośnymi liniami, wypełnione wklęsłym napisem. Brak fragmentu zwieńczenia i dolnej partii steli. np Tu pochowana hrqyv hr>k h>a niewiasta czysta i droga

14 . [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, lata ] Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym. Lico płaskie. W przyczółku półkolista płycina obramowana płaską listwą. W płycinie wypukłe motywy, od prawej: stojący ptak, dwie książki z napisami na grzbietach, po bokach książek litery formuły początkowej. Przyczółek oddzielony od korpusu płaską listwą. Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne, flankowane płaskimi listwami(?), wypełnione wklęsłym napisem. Brak dolnej partii steli, lico starte, brzegi obtłuczone. m q j n Wspaniałe dziedzictwo Ofiara przedwieczorna np Tu pochowana hrqyv 'ivnj h>a niewiasta skromna i droga Uwagi: Wers : tytuły popularnych modlitewników dla kobiet.

15 4. Mosze, [data śmierci nie zachowana, lata ]. Zachowana tylko górna prawa część krpusu steli. Pole inskrypcyjne pogłębione, wypełnione napisem wklęsłym, flankowane pólkolumnami z kapitelami ozdobionymi liśćmi m... >... hn h... h 4... Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wersy -: Początkowe litery tych wersów tworzą akrostych: h>m (Mosze).

16 5. [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, lata ]. Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym(?) zachowany tylko górny prawy fragment. Lico płaskie. W przyczółku półkolista płycina obramowana płaską listwą, na której jest wers wklęsłego napisu. W płycinie wypukłe motywy, od prawej: stojący ptak, złamane drzewo(?), (następne niezachowane). Pole inskrypcyjne prostokątne, wyodrębnione rowkiem, wypełnione wklęsłym napisem, flankowane płaskimi listwami....n [np] [Tu pochowana]... h>ah niewiasta

17 6. [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, ok. 900]. Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem podkowiastym nadwieszonym, z wolutowymi akroteriami na skrajach. W przyczółku płycina w kształcie łuku podkowiastego, obramowana podwójną, płaską listwą, uformowaną w łuk podkowiasty nadwieszony, w płycinie wypukłe przedstawienie lichtarza 5-ramiennego. Przyczółek oddzielony od korpusu rowkiem i podwójną, płaską listwą. Na korpusie pole inskrypcyjne, ujęte w wykonaną rowkiem ramkę w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym, flankowane płaskimi listwami, wypełnione wklęsłym napisem. Brak dolnej części steli, lico mocno starte, brzegi obtłuczone. np Tu pochowana hryij h>[ah] niewiasta młoda m hr>kv h... i czysta, pani...

18 7. [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, ok. 900]. Stela w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym(?). W centrum przyczółka kwadratowa płycina, obramowana dwoma płaskimi listwami, których dolne końce przedłużone są w układzie poziomym. W płycinie wypukłe przedstawienie dwu książek, po bokach płyciny wypukłe przedstawienia pojedynczych lichtarzy. Na korpusie pole inskrypcyjne, ujęte w wykonaną rowkiem ramkę w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym, wypełnione wklęsłym napisem. Brak fragmentu zwieńczenia i dolnej części steli, brzegi obtłuczone. n p Tu pochowana... [h>a] [niewiasta]

19 8. Etia bat Jis [data śmierci nie zachowana, pocz. XX w.] Zachowany tylko prawy środkowy fragment korpusu steli. Pole inskrypcyjne obramowane rowkiem i flankowane kanelowanymi pilastrami. Napis wklęsły [hi]vnjv i skromna... ayui Etia...>y r b córka pana Jis... Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów.

20 9. [NN kobieta, data śmierci nie zachowana, pocz. XX w.] Zachowany tylko lewy górny fragment korpusu steli. Przyczółek oddzielony od korpusu płaską listwą. Na korpusie pole inskrypcyjne w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, obwiedzione rowkiem, flankowane kanelowanymi pilastrami z kapitelem z motywami roślinnymi, wypełnione wklęsłym napisem. n[p] Tu pochowana hnqz... stara m... pani...a

21 0. [NN mężczyzna, ha-lewi, data śmierci nie zachowana, pocz. XX w.]. Stela w kształcie prostokąta, kształt zwieńczenia nieznany (nie zachowane). W centrum przyczółka półkolista płycina obramowana płaską listwą uformowaną w łuk pełny nadwieszony. W płycinie wypukłe motywy, od prawej: litery formuły początkowej, dzban i misa, książka. Po bokach łuku akroteria (ich forma nieczytelna). Przyczółek oddzielony od korpusu płaską listwą. Na korpusie pole inskrypcyjne, ujęte w wykonaną rowkiem ramkę w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym, flankowane półkolumnami o kapitelach roślinno-wolutowych, wypełnione wklęsłym napisem. Brak zwieńczenia i dolnej części steli, lico i brzegi obtłuczone. np Tu pochowany >ya mąż, la ry dycxh >y>yh starzec pobożny, bogobojny,... qcitm 4 czyniący...

22 . Mirel bat Szalom Szachna, zm. tewet 5665 r., tj. 9 grudnia 904. Piaskowiec żółto-różowy, 59x4,5x8. Stela w kształcie prostokąta, kształt zwieńczenia nieznany (nie zachowane). Na korpusie prostokątne pole inskrypcyjne, wyodrębnione rowkiem, flankowane płaskimi listwami zdobionymi skośnymi liniami, wypełnione wklęsłym napisem. Korpus oddzielony od partii cokołowej płaską listwą. Na partii cokołowej wklęsła, pozioma, geometryczna winieta. Brak części górnej i dolnej, boki obtłuczone. [np] [Tu pochowana] hr>k h>a niewiasta czysta, m hr>yv ivnj skromna i prawa. Pani lyrym 4 Mirel ank>,vl> r b 5 córka pana Szaloma Szachny. tbu x rd b pn 6 Odeszła <dnia> nowiu miesiąca tewet hbjnt qpl hcrt według krótkiej rachuby. Niech będzie dusza jej zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Wers 7: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

23 . Dawid... ben Mordechaj, [data śmierci nie zachowana, ok. 90]. Zachowany tylko prawy dolny fragment korpusu steli i część partii cokołowej. Lico płaskie. Pole inskrypcyjne prostokątne(?), wyodrębnione rowkiem, flankowane płaskimi listwami, wypełnione wklęsłym napisem; pod napisem wyryta liniowo winieta skomponowana z form łuków i wolut.... dvd Dawid [y]kdrm r b syn pana Mordechaja......kvcd b p n Odszedł <dnia> Sukot... [hbjn]t qpl 4 według krótkiej rachuby. Niech będzie [dusza jego zawiązana w woreczku żywych]. Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers 4: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

24 . Zlata bat Becalel [data śmierci nie zachowana, ok. 9]. Zachowany tylko środkowy fragment korpusu steli. Przyczółek oddzielony od korpusu płaską listwą. Na korpusie pole inskrypcyjne, wypełnione wklęsłym napisem, flankowane wyodrębnionymi rowkiem sylwetami przypominającymi połówki tralek. [np] [Tu pochowana]... h>a niewiasta... trm hnqzv i stara. Pani... aualz 4 Zlata a p n laljb r b 5 córka pana Becalela. Odeszła

25 4. Jisrael ben Jakow, zm. 4 kislew 5675 r., tj. listopada 94. Zachowany tylko dolny fragment korpusu steli. Pole inskrypcyjne w kształcie prostokąta z zaokrąglonymi narożami (w narożnych żagielkach wypukłe motywy trójliścia), flankowane płaskimi listwami zdobionymi skośnymi liniami, wypełnione wklęsłym napisem. Korpus oddzielony od partii cokołowej płaską listwą. [l]ar>y Jisrael... pn l z bqiy rb syn pana Jakowa, błogosławionej pamięci. Odszedł hirt vylck d vy dnia 4 kislew 675 hbjnt qpl 4 według krótkiej rachuby. Niech będzie dusza jego zawiązana w woreczku żywych. Uwagi: Numeracja przyjęta dla zachowanej liczby wersów. Wers 4: Por. Sm 5,9; TB, Szabat 5b oraz modlitwa Jizkor.

26 5.... Awigdor ben..., [data śmierci nie zachowana, lata ]. Zachowany tylko lewy górny fragment korpusu steli. Pole inskrypcyjne, wyodrębnione rowkiem, w kształcie prostokąta zamkniętego trójkątnie. W górnej części pola kolista płycina, w niej wypukłe motywy: magen Dawid, wewnątrz wyraz cijun; po bokach płyciny wklęsłe, duże litery formuły początkowej, poniżej reszta wklęsłej inskrypcji. Uwagi: Wers : Por. Job,;,8;,. n ]vyj p Nagrobek. Tu pochowany m r>yv,t [>ya] mąż nienaganny i prawy. Nasz nauczyciel rvdgyba Awigdor

27 6. Blok horyzontalny [brak danych pozwalających na datowanie] Wapień organodetrytyczny. Wydłużony blok o półkolistym przekroju poprzecznym, szerszy od strony steli, bez ozdób, wydrążony od spodu. Przełamany i obtłuczony.

28 Zestawienie informacji personalnych: nr płeć imiona patronimikum inne data śmierci wg kalendarza żydowskiego data śmierci wg kalendarza gregoriańskiego?... [ok. 680] M Eliezer Reuwen... [pocz. XIX w.] M Moredechaj Szlomo... 4 nisan marca K... [lata 880.] 5 M Awraham Szlomo... [lata 880.] 6 M... Mosze Awisz [lata 880.] 7?... [lata 880.] 8?... Jaakow [ok. 885 lata 890.] 9 M Chajim Jehuda Lejb ha-kohen adar 565 marca 89 0 M Mosze Mordechaj Joel 5 tamuz czerwca 896 M... Mosze... Aba [lata ] K... [lata ] K... [lata ] 4 M Mosze [lata ] 5 K... [lata ] 6 K... [ok. 900] 7 K [ok. 900] 8 K Etia Jis [pocz. XX w.] 9 K... [pocz. XX w.] 0 M [ha-lewi]... [pocz. XX w.] K Mirel Szalom Szachna tewet grudnia 904 M Dawid... Mordechaj... [ok. 90] K Zlata Becalel... [ok. 9] 4 M Jisrael Jaakow 4 kislew 5675 listopada 94 5 M... Awigdor [lata ]

29