Bioetyka teologiczna. cz. 7. Kontekst teologiczny
|
|
- Dagmara Matusiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bioetyka teologiczna Aborcja Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL cz. 7 Kontekst teologiczny Wszystko, co Bóg stworzył, było dobre; po stworzeniu człowieka BARDZO dobre Wielokrotnie Pismo św. wskazuje na wartość ludzkiego życia, zwłaszcza niewinnego i bezbronnego Bóg jest jego Mścicielem Niepokalane Poczęcie Maryi wskazuje, że zbawcza łaska Boga działa w człowieku od samego początku jego istnienia Syn Boży sam stał się człowiekiem, począł się w łonie Maryi i z Niej się narodził 2 "Jeśli naruszy się prawo do życia w tym momencie, w którym poczyna się on jako człowiek pod sercem matki, godzi się pośrednio w cały ład moralny, który służy zabezpieczeniu nienaruszalnych praw człowieka. Życie jest pierwszym z tych dóbr. Kościół broni prawa do życia nie tylko z uwagi na majestat Stwórcy, który jest tego życia pierwszym Dawcą, ale równocześnie na podstawowe dobro człowieka". Jan Paweł II w Nowym Targu (1979) 3 1
2 Społeczny kontekst aborcji Problem przerywania ciąży wykracza poza sferę odpowiedzialności poszczególnych osób, a zło przez nie wyrządzone przyjmuje daleko idący wymiar społeczny: przerywanie ciąży jest niezwykle bolesną raną zadaną społeczeństwu i jego kulturze przez tych, którzy powinni być jego budowniczymi i obrońcami" [EV 59]. 4 Mentalność przeciw życiu (FC 30): Utrata sensu własnego życia rodzi postawę sprzeciwiającą się nowemu życiu; Zniewolenie mentalnością konsumpcyjną zamyka na bogactwo nowego życia Egoistyczne zamknięcie się w sobie i skupienie na własnych dobrach może rodzić postawę wrogości wobec nowego życia, postrzeganego jako konkurencja, zagrożenie. 5 Rola państwa Ochrona wszystkich członków społeczeństwa Szczególna obowiązek ochrony najsłabszych Tak więc aborcja podważa celowość państwa Ochrona praw człowieka Aborcja nie jest prawem, ale nadużyciem wolności silniejszych wobec słabszych Polityka rodzinna Legalizacja aborcji oznacza formalny atak na instytucję rodziny 6 2
3 prawo ludzkie nie może nigdy stać w sprzeczności z prawem naturalnym, albowiem wówczas człowiek nie jest związany takim prawem w swoim sumieniu: "Zadaniem prawa jest nie tyle rejestrowanie działania, ile przyczynianie się do lepszego działania. W każdym razie właściwym obowiązkiem państwa jest ochrona praw każdego człowieka i strzeżenie najsłabszych [...]. Nie jest konieczne, żeby prawo karało wszelkie przewinienie, lecz nie może ono sprzeciwiać się owemu najświętszemu i najwyższemu ze wszystkich ludzkich praw, mianowicie prawu naturalnemu, wpisanemu w człowieka przez Stworzyciela jako norma, którą rozum odczytuje i stara się dobrze wyrazić i którą ustawicznie trzeba zgłębiać, a sprzeciwianie się jej jest zawsze złem. Prawo ludzkie niekiedy może zaniechać kary, lecz nie może uznać za uczciwe i sprawiedliwe tego, co przekracza prawo naturalne, ponieważ sama ta sprzeczność wystarczy, żeby jakieś prawo przestało być prawem" [QAP 21]. 7 Prawo stanowione a prawo moralne [1] Zadania prawa cywilnego są inne niż prawa moralnego - zakres oddziaływania prawa cywilnego jest węższy; prawo cywilne nie może zastąpić sumienia. [2] Zadaniem prawa cywilnego jest ochrona ładu społecznego opartego na prawdziwej sprawiedliwości, stąd konieczność poszanowania podstawowych praw, które należą do natury osoby (tu prawo do życia). [3] Władza państwowa może niekiedy powstrzymać się od zakazania czegoś, co samo w sobie jest złe (w sytuacji, gdyby to miało przynieść jeszcze większe szkody), ale nie może pozwalać na znieważanie innych osób przez uznanie naruszania ich podstawowych praw, np. prawa do życia 8 "Cokolwiek prawa cywilne stanowią w tej sprawie, powinno być najzupełniej pewne, że człowiek nigdy nie może być posłuszny prawu, które samo w sobie jest niemoralne, a to zaistniałoby, gdyby prawo przyjęło zasadniczo godziwość spędzenia płodu. Oprócz tego nie można być ani uczestnikiem kampanii na rzecz tego prawa, ani nawet oddać w tym celu swego głosu. Co więcej, nie wolno także współpracować w stosowaniu takiego prawa. Jest niedopuszczalne stawianie np. lekarzy i służby zdrowia w sytuacji bliskiej współpracy w przerywaniu ciąży, a przeto w konieczności wyboru między prawem Bożym a swoją sytuacją zawodową" [QAP 22]. 9 3
4 Prawo, które narusza prawo do życia. jest niesprawiedliwe, albowiem nie uznaje zasady równości wszystkich wobec prawa. Jednocześnie jest to prawo, które prowadzi do osłabienia szacunku dla życia i otwiera drogę postawom niszczącym zaufanie w relacjach społecznych. W ten sposób takie prawo nie tylko narusza dobro jednostki, ale także dobro wspólne 10 ten sprzeciw wobec prawa oznacza, że nigdy nie wolno się do niego stosować, ani uczestniczyć w kształtowaniu opinii publicznej przychylnej takiemu prawu, ani też takie prawa popierać przez głosowanie. jeśli nie byłoby możliwe odrzucenie lub całkowite zniesienie ustawy o przerywaniu ciąży, parlamentarzysta, którego osobisty absolutny sprzeciw wobec przerywania ciąży byłby jasny i znany wszystkim, postąpiłby słusznie, udzielając swego poparcia propozycjom, których celem jest ograniczenie szkodliwości takiej ustawy i zmierzających do zmniejszenia jej negatywnych skutków na płaszczyźnie kultury i moralności publicznej" [EV 73]. 11 Legalność aborcji (w pełni lub z ograniczeniami) nie zmienia niegodziwości czynu, a jedynie odsłania zagubienie moralne społeczeństwa, które na takie prawo się zgadza (a czasem wręcz się go domaga) 12 4
5 Relatywizm moralny nie tylko oddziela życie społeczne od wymogów prawa moralnego ale prowadzi do powstania systemu totalitarnego, w którym człowiek jest traktowany przedmiotowo i utylitarnie Demokracja nie jest panaceum na niemoralność, ponieważ większość może przegłosować niemoralne ustawy 13 Rzekome wyzwolenie kobiety Wolność jednych sięga tak daleko, jak daleko sięgają prawa drugich Trudno zatem pozytywnie oceniać wyzwolenie od macierzyństwa, jeśli pierwszym powołaniem kobiety (i w ogóle człowieka) jest miłość Aborcja rani kobietę nie tylko fizycznie (groźba bezpłodności i innych powikłań) i psychicznie (syndrom poaborcyjny), ale nade wszystko duchowo (zanegowane jest jej fundamentalne powołanie do płodnej miłości) 14 Zgoda na aborcję, oznacza zgodę na przedmiotowe potraktowanie dziecka ale pośrednio także samej kobiety Przedmiot wykorzystania seksualnego Ponoszenie wszystkich niemal konsekwencji aborcji 15 5
6 "Nierzadko kobieta poddawana jest tak silnej presji, że czuje się psychicznie zmuszona do wyrażenia zgodny na przerwanie ciąży: nie ulega wątpliwości, że w takim przypadku odpowiedzialność moralna spoczywa w szczególny sposób na tych, którzy bezpośrednio lub pośrednio zmusili ją do przerwania ciąży" [EV 59]. 16 "Odpowiedzialni są także lekarze i pracownicy służby zdrowia, gdy oddają na służbę śmierci wiedzę i umiejętności zdobyte po to, by bronić życia" [EV 59] 17 Aborcja podważa fundamentalną relację między lekarzem i pacjentem Ta utrata zaufania do posłannictwa lekarskiego odnosi się nade wszystko do tych lekarzy, którzy kierując się pozamedycznymi względami (nade wszystko względami korzyści materialnych), okłamują swoje pacjentki, przyczyniają się do "medycznego zastraszenia" perspektywą ciąży i jej rzekomych powikłań (albo wyolbrzymionych) i tym samym wpływają na decyzję jej przerwania. Tacy lekarze zamiast szukać wraz z pacjentami rozwiązań godziwych moralnie, szanujących wartość życia, z góry proponują kobietom usunięcie ciąży (albo/i sterylizację). 18 6
7 Należy pamiętać, że ocena moralna aborcji odnosi się także do stosowania wczesnoporonnych środków farmakologicznych, reklamowanych niekiedy jako antykoncepcja po stosunku. Praktycznie wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne mają działanie wczesnoporonne i podlegają tej samej sankcji 19 Zastosowanie środków farmakologicznych, które mogłyby mieć działanie antykoncepcyjne lub wczesnoporonne, podlega ograniczeniom wyznaczonym przez zasadę działania o podwójnym skutku Jeśli środek ma działanie wczesnoporonne, nie można godziwie podejmować współżycie w okresie płodnym kobiety (jeśli nie da się go określić wcale) 20 Stosowanie antykoncepcji może wykształcić w człowieku nastawienie antykoncepcyjne, które w swej istocie ma charakter antynatalistyczny. Niepowodzenie antykoncepcji rodzi poważną pokusę zastosowania aborcji, a przynajmniej rozważenia jej jako opcji 21 7
8 Obrona życia nienarodzonych Troska o dziecko, jeszcze przed jego narodzeniem, od pierwszej chwili poczęcia, a potem w latach dziecięcych i młodzieńczych jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka" (FC 26) 22 Dzisiaj katolikom nie może wystarczyć, że nikt pośród nas, w naszym konkretnym środowisku nie dokonuje, ani też nie wpływa na dokonywanie aktu przerwania ciąży. Chrześcijanie powinni czuć się odpowiedzialni za ochronę każdego poczętego życia ludzkiego i za eliminowanie - na ile to możliwe i na ile od nich zależy - przyczyn życiowych, które prowadzą do zabójstwa nie narodzonych dzieci. 23 Trzeba dać nadzieję także tym, którzy grzechu aborcji się dopuścili i wskazać im drogę nawrócenia, pojednania i pokuty. Miłosierdzie nie oznacza tolerancji ani przyzwolenia na zło Potępienie grzechu nie oznacza odrzucenia człowieka, który je popełnił Za przebaczeniem, musi iść oferta realnej pomocy 24 8
9 Przeciwdziałanie aborcji pomoc charytatywna, między innymi pomoc samotnym matkom [por. EV 87]; praca wychowawcza - jak np. poradnictwo rodzinne [EV 88]; wpływanie na kształtowanie się właściwej polityki rodzinnej (nie wystarczy zniesienie złych praw) [EV 90]; rozwijanie adopcji [EV 93]. 25 Nade wszystko: Budzenie w ludziach postawy wdzięczności wobec Boga za dar życia Odkrywanie piękna i wartości życia Solidarność wobec życia (zwłaszcza zagrożonego) 26 Problem początku ludzkiego życia Różne teorie kryterium człowieczeństwa Zapłodnienie Implantacja Dywersyfikacja komórek Bijące serce Praca układu nerwowego (zaczątki kory mózgowej) Narodziny Zdolność do samodzielnego życia Zdolność do aktów samoświadomości i samostanowienia Animacja 27 9
10 "Owoc przekazywania życia ludzkiego od pierwszego momentu swego istnienia, a więc począwszy od utworzenia się zygoty, wymaga bezwarunkowego szacunku, który moralnie należy się każdej istocie ludzkiej, w jej integralności cielesnej i duchowej. Istota ludzka powinna być szanowana i traktowana jako osoba od momentu swego poczęcia i dlatego od tego samego momentu należy jej przyznać prawa osoby, wśród których przede wszystkim nienaruszalne prawo każdej niewinnej istoty ludzkiej do życia. [ ] Wspomniana nauka dostarcza kryterium podstawo-wego dla rozwiązań różnych problemów powstałych z rozwojem nauk biomedycznych w tej dziedzinie, ponieważ embrion powinien być traktowany jak osoba, musi on być również chroniony w swej integralności i leczony w granicach możliwych, jak każda inna istota ludzka podległa opiece lekarski-ej" Instrukcja "Donum vitae" [I,1]. 28 [1] Jeżeli nawet utrzymuje się, że animacja następuje później, to mimo to w płodzie zaczyna się życie 'ludzkie' (o którym wiadomo z biologii), które i przygotowuje się do przyjęcia duszy, i jej wymaga; dzięki niej doskonali się natura otrzymana od rodziców. [2] Jeżeli zaś tzw. wlanie duszy uważa się tylko za prawdopodobne (czegoś przeciwnego nie da się nigdy ustalić), to odebranie życia jest tym samym, co narażenie się na niebezpieczeństwo zabicia człowieka, który jest nie jakby w oczekiwaniu duszy, ale już nią obdarzony" [QAP przypis 19 do nr 13]. 29 Wskazania za aborcją Medyczne Eugeniczne Społeczno-obyczajowe Społeczno-ekonomiczne wskazania pożycia małżeńskiego 30 10
11 Wskazania medyczne Ciąża niebezpieczna dla matki (dziecko jest agresorem ) kryteria są stale poszerzane Niektórzy uważają nawet, że nie musi to dotyczyć rzeczywistego zagrożenia życia kobiety, a wystarczy jedynie prawdopodobieństwo wystąpienia komplikacji (tzw. profilaktyczne przerywanie ciąży). Sądzi się także, że pewne choroby psychiczne matki, a nawet tylko pewne jej głębokie stany depresyjne i lękowe (przed ciążą) usprawiedliwiają zabieg przerwania ciąży. 31 Wskazania eugeniczne Uznaje się niekiedy (także w wielu unormowaniach prawnych) prawo do usunięcia ciąży w przypadku nieprawidłowego rozwoju płodu (zagrożenie dla jego zdrowia psychicznego lub fizycznego). Uważa się bowiem, że zaoszczędziłoby się tym samym trudów życia zarówno dziecku, jak i jego rodzicom i całemu społeczeństwu. 32 Wskazania społeczno-obyczajowe Uznaje się bowiem przerwanie ciąży za dopuszczalne (niektórzy nawet - konieczne!), jeśli dziecko poczęło się poza małżeństwem, a szczególnie w sytuacji gwałtu dokonanego na kobiecie. Takie przerwanie ciąży ratowałoby rzekomo "honor" kobiety i jej dobre imię lub też - w przypadku gwałtu - pozwoliłoby wyzwolić się od pamięci o dokonanej agresji
12 Wskazania społeczno-ekonomiczne Rzekomo lepiej nie urodzić dziecka, niż urodzić je "skazując" tym samym na nędzę i niepewne jutro fakt istnienia autentycznych trudności społecznoekonomicznych wielu rodzin jest często wynikiem antynatalistycznej polityki danego państwa. 34 Wskazania pożycia małżeńskiego W tym przypadku uznaje się przerywanie ciąży - na równi ze środkami antykoncepcyjnymi - jako jeszcze jeden środek planowania rodziny, a więc regulacji urodzeń (kwestia terminologii: mówi się właśnie wówczas o regulacji urodzeń, a nie o regulacji poczęć). Niektórzy traktują aborcję jako jeden ze środków antykoncepcyjnych 35 Mocą władzy, którą Chrystus udzielił Piotrowi i jego Następcom, w komunii z Biskupami - którzy wielokrotnie potępiali przerywanie ciąży, zaś w ramach wspomnianej wcześniej konsultacji wyrazili jednomyślnie - choć byli rozproszeni po świecie - aprobatę dla tej doktryny - oświadczam, że bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamierzone jako cel czy jako środek, jest zawsze poważnym nieładem moralnym, gdyż jest dobrowolnym zabójstwem niewinnej istoty ludzkiej" [EV 62]
13 "Używamy zazwyczaj wyrażenia 'bezpośredni zamach na życie niewinnego', "zabójstwo bezpośrednie'. Jako że np. ratowanie życia przyszłej matki niezależnie od faktu jej ciąży, domaga się działania chirurgicznego lub innego środka terapeutycznego, który miałby jako przypadkową konsekwencję, w żaden sposób nie oczekiwaną jako taką, ale nie do uniknięcia - śmierć płodu, taki akt nie mógłby być nazwany 'bezpośrednim' zamachem na życie niewinnego. W takich warunkach operacja może być godziwa, podobnie jak inne interwen-cje tego typu, jeśli naprawdę chodzi o dobro wielkiej wartości, jakim jest życie, a nie jest możliwe przełożenie tej interwencji na czas po urodzeniu dziecka, ani też nie można odwołać się do innego skutecznego środka" Pius XII Przemówienie z
Bioetyka teologiczna cz. 6
Bioetyka teologiczna cz. 6 Sterylizacja Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Sterylizacja, czyli inaczej obezpłodnienie, należy do tych manipulacji medycznych, które mają na celu
Bardziej szczegółowoPodstawy moralności. Prawo moralne
Podstawy moralności Prawo moralne Po co mi prawo? Prawo drogowe (kodeks drogowy) chroni użytkowników pojazdów i dróg przed wypadkami. Prawo karne zabezpiecza przed przestępczością, a przynajmniej przed
Bardziej szczegółowoTRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301
TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu
Bardziej szczegółowoBioetyka teologiczna cz. 10
Bioetyka teologiczna cz. 10 Transplantacje Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Transplantacja zastąpienie chorego (zniszczonego lub wadliwie działającego) organu przez Organ lub
Bardziej szczegółowoTRANSPLANTACJA KKK 2296,
TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu
Bardziej szczegółowoI. Ty ścieżkę życia mi ukażesz
Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERAŁU W KLASACH LO (zgodny z programem nauczania nr AZ-4-0/). Ty ścieżkę życia mi ukażesz MESĄC LCZBA GODZN TREŚC NAUCZANA WYNKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY. Ukochani
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialne rodzicielstwo. Strumienie, 20 XI 2010 r.
Odpowiedzialne rodzicielstwo Strumienie, 20 XI 2010 r. Płodność miłości małżeńskiej (1) Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię» (Rdz 1, 26-18)
Bardziej szczegółowoBLISKOŚĆ OJCA KULTURA ŚMIERCI KULTURA ŻYCIA TEKSTY DOKTRYNALNE ANTROPOLOGICZNE: VS, EV I FR. Paweł Bortkiewicz TChr
BLISKOŚĆ OJCA KULTURA ŚMIERCI KULTURA ŻYCIA TEKSTY DOKTRYNALNE ANTROPOLOGICZNE: VS, EV I FR Paweł Bortkiewicz TChr bortkiewicz@gmail.com postęp nauki i techniki początek nowym formom zamachów na godność
Bardziej szczegółowoBioetyka teologiczna cz. 2
Bioetyka teologiczna cz. 2 Kultura życia kultura śmierci Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL 1 Kultura życia i kultura śmierci Jan Paweł II wskazuje na znaki czasu Sytuacja, w której
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wstęp Rozdział I. Status prawny podmiotu chronionego Rozdział II. Rodzice a dziecko poczęte
Wykaz skrótów... 11 Wstęp... 15 Rozdział I. Status prawny podmiotu chronionego... 23 1. Uwagi wstępne... 23 2. Sytuacja dziecka poczętego w polskim prawie... 32 3. Status prawny dziecka poczętego de lege
Bardziej szczegółowoSpiS treści. Osoba ludzka
SpiS treści Sło wo Bi sku pa Płoc kie go... 5 Sło wo Prze wod ni czą ce go Ze spo łu Re dak cyj ne go... 7 Od re dak cji... 9 Osoba ludzka Godność osoby ludzkiej... 13 Powołanie do szczęścia... 16 Wolność
Bardziej szczegółowoSpis treści VII. Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki. Rozdział 2. Zarys dziejów etyki lekarskiej. Rozdział 3. Prawa pacjenta
Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki 1.1. Podstawowe pojęcia etyki ogólnej, niezbędne do zrozumienia zasad etyki lekarskiej i bioetyki..................................... 1 1.2. Pojęcia dobra
Bardziej szczegółowoSpis treści Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Wykaz pozostałych dokumentów... XIII XVII
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Wykaz pozostałych dokumentów... XIII XVII XXI XXXIII XXXIX Rozdział I. Rekonstrukcja koncepcji demokratycznego
Bardziej szczegółowoWybór podstawowych myśli z nauczania Kościoła o ludzkiej płciowości..
Wybór podstawowych myśli z nauczania Kościoła o ludzkiej płciowości.. 1. Trudności dziś a) kiedyś kultura była przesiąknięta szacunkiem dla wartości, strzegła tych wartości, by je zachowywać, b) dziś dzieci
Bardziej szczegółowoPrawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty
Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty dr Marcin Olszówka Katedra Prawa Konstytucyjnego Uczelnia Łazarskiego Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris Warszawa, 1 września 2018 r. Konstytucja RP z 2
Bardziej szczegółowoZe Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej
Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu
Bardziej szczegółowoco nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni
co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni ZdrovveLove co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni Cykl zajęć obejmuje 8 godz. lekcyjnych po 45 minut, o następującej tematyce:
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoWędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie
Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Program nauczania wg: Teresa Król Maria Ryś Wydawnictwo Rubikon 30-376 Kraków, ul. Zakrzowiecka 39 D tel./fax: 12
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne
Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne dr nauk prawn. Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Łódzki Zgoda pacjenta jako zasada generalna Zgodnie z postanowieniami ustawy z 5 grudnia 1996
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje
Bardziej szczegółowoZakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów Idea
Bardziej szczegółowoIn vitro w konfesjonale
Bioetyka: in vitro Ks. Arkadiusz Olczyk In vitro w konfesjonale Mimo kryzysu postaw pokutnych w dobie konsumpcjonizmu, mimo promocji relatywizmu moralnego i reklamy tego, co jest grzechu warte, mimo bolesnego
Bardziej szczegółowoCelibat. Aspekty pedagogiczne i duchowe. Józef Augustyn SJ
Celibat Aspekty pedagogiczne i duchowe Józef Augustyn SJ Wydawnictwo WAM Kraków 2002 fdfd SPIS TREŒCI Jan Paweł II, TROSKA O FORMACJĘ SEMINARYJNĄ... 7 SŁOWO DO CZYTELNIKA... 9 WPROWADZENIE... 11 Rozdział
Bardziej szczegółowo-Czy aborcja płodu 2 miesięcznego to to samo co aborcja płodu np 6 miesięcznego, do jakiego wieku płodu powinna być dozwolona?
Pod moim i Kai programem o aborcji pojawiły się pytania. Dziękuję za jedne z nich użytkownikowi Filipowi, oczywiście odpowiedzi będą wyrazem moich przekonań: -Czy aborcja płodu 2 miesięcznego to to samo
Bardziej szczegółowoustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.
Projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Art. 1 W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu
Bardziej szczegółowoPrzykład rodzicielstwa
Czy prawo może funkcjonować bez oznaczenia płci? Przykład rodzicielstwa dr Małgorzata Szeroczyńska Warszawa, 5 listopada 2013 r. Mężczyzna w ciąży Kazus Thomasa Beatie Jak zarejestrować dziecko, które
Bardziej szczegółowoNaturalne metody planowania rodziny- błogosławieństwo dla naszego małżeństwa
Naturalne metody planowania rodziny- błogosławieństwo dla naszego małżeństwa autor: Amy i Pat Amy: Witam. Nazywam się Amy, a to jest mój mąż Patrick. Jesteśmy małżeństwem od 16 lat. Chcemy wam opowiedzieć
Bardziej szczegółowoW toku analizy przepisów prawa dotyczących autonomii pacjentów w zakresie leczenia
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-634333-X-09/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827 64 53 Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia W toku analizy przepisów
Bardziej szczegółowoStudium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ PIERWSZA ASPEKTY ANTROPOLOGICZNE, TEOLOGICZNE I ETYCZNE LUDZKIEGO ŻYCIA I PROKREACJI
CZĘŚĆ PIERWSZA ASPEKTY ANTROPOLOGICZNE, TEOLOGICZNE I ETYCZNE LUDZKIEGO ŻYCIA I PROKREACJI 4. W ostatnich dziesięcioleciach nauki medyczne znacznie wzbogaciły swą wiedzę o życiu ludzkim w początkowych
Bardziej szczegółowoGDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ
GDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ Po Ewangelii OPIEKUN kandydatów do ślubowania zwraca się do Celebransa: Ojcze, obecni tu kandydaci pragną podczas tej Eucharystii, w uroczystość
Bardziej szczegółowoRozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU
ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU JAN PAWEŁ II ORĘDOWNIK RODZINY NASZA SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNA ŁĄCZY SIĘ Z TYMI SŁOWAMI PAMIĘTAMY 27 kwietnia 2015 roku odbył się w naszej
Bardziej szczegółowoTytuł jednostki Treści Wymagania uczeń potrafi Nabywane postawy Uwagi
Rozkład materiału do podręcznika W rodzinie dla 3 klasy liceum oraz 4 technikum zgodnego z Programem nauczania religii nr AZ-4-01/10 (liceum) oraz AZ-6-01/10 (technikum) Grupa tematyczna Tytuł jednostki
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej
Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoImmanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Rozdział II Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie prawodawczą, by z
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA
GENOWEFA REJMAN ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa 11 Spis treści Wstęp 7 Rozdział I Pojęcie odpowiedzialności i różne jej formy 9 1. Analiza odpowiedzialności
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Bardziej szczegółowoWykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL
Bioetyka teologiczna cz. 9 Manipulacje na człowieku zdrowym Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Pasja badawcza nie jest niczym złym jest fundamentem rozwoju intelektualnego Poznanie
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 139 poz. 646, z 1997 Nr 157 poz U S T A W A z dnia 30 sierpnia 1996 r.
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Opracowano na podstawie: Dz.U. 1996 Nr 139 poz. 646, z 1997 Nr 157 poz. 1040 U S T A W A z dnia 30 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA dr n. med. Marta Rorat Katedra Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu ISTOTA ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ Art. 1. 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko,
Bardziej szczegółowoDrogowskaz dla rodzin kontynuacja. Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci Projekt MOPR w Bytomiu i Policji
Drogowskaz dla rodzin kontynuacja Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci Projekt MOPR w Bytomiu i Policji PRZEMOC W RODZINIE jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające
Bardziej szczegółowo2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).
Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność pielęgniarki i położnej
Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej Dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk Uniwersytet Medyczny w Lublinie Warszawa 09.04.2011 ZAWÓD System czynności czy prac, który jest wewnętrznie spójny, skierowany
Bardziej szczegółowoCzy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN
Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN z.szawarski@uw.edu.pl 26.VI.2013 Dwa rodzaje sporów Spór teoretyczny Nauka Filozofia
Bardziej szczegółowoUCHYBIA GODNOŚCI CZŁOWIEKA
POCZĘCIE IN VITRO UCHYBIA GODNOŚCI CZŁOWIEKA (Rozważanie Biskupa Kaliskiego w czasie Mszy św. pierwszo-czwartkowej w Bazylice Sanktuarium św. Józefa Kaliskiego, 1 stycznia 2009 roku, transmitowanej przez
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie
Podstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie dr Małgorzata Szeroczyńska 24 listopada 2015 r. Legalność czynności leczniczych czynność ma być wykonana przez osobę
Bardziej szczegółowoSTOSUNEK KATOLIKÓW DO PRAWA, KTÓRE NIE CHRONI W PEŁNI ŻYCIA POCZĘTEGO
Studia nad Rodziną UKSW 2010 R. 14 nr 1-2 (26-27) Bożena BASSA STOSUNEK KATOLIKÓW DO PRAWA, KTÓRE NIE CHRONI W PEŁNI ŻYCIA POCZĘTEGO Mimo powszechnego uznania praw człowieka ciągle istnieją określone działania
Bardziej szczegółowoDokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie
Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Kościół rzymskokatolicki zawsze otaczał małżeństwo i rodzinę szczególną troską. Wskazywał na ich niezastąpioną rolę w rozwoju człowieka i społeczeństwa. Genezy
Bardziej szczegółowoETYKA Poziomy refleksji i metodologia argumentacji. ks. dr Artur Aleksiejuk
ETYKA Poziomy refleksji i metodologia argumentacji ks. dr Artur Aleksiejuk ETYKA Od greckiego słowa ethos obyczaj, zwyczaj. ETYKA dyscyplina naukowa, zajmująca się moralnością, teorią moralności ETYKA
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE na lata 2011-2013
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IV/14/11 Rady Gminy Turek z dnia 23 lutego 2011 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE na lata 2011-2013 WSTĘP Rodzina jest podstawową i niezastąpioną grupą,
Bardziej szczegółowoBunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia
Bunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia mgr Katarzyna Smyk Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej
Bardziej szczegółowo1) opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży,
brzmienie od 2002-01-01 Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r. (Dz.U. Nr 17, poz. 78) zmiany: Dz.U. 2001 Nr 154, poz.
Bardziej szczegółowoWstęp. Cele kształcenia
Paweł Kołodziński Etyka Wstęp Przedmiot etyka jest nieobowiązkowy. Można go wybrać zarówno zamiast religii, jak i równolegle z religią (patrz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia
Bardziej szczegółowoPRAWO W OCHRONIE ZDROWIA
Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego ul. Kościelna 6 41-303 Dąbrowa Górnicza tel./fax 32 264 74 75; kancelaria@wsps.pl Studia podyplomowe PRAWO W OCHRONIE ZDROWIA Przedmiot BIOETYKA Temat EUTANAZJA
Bardziej szczegółowo, , STOSUNEK DO PRAWNEJ DOPUSZCZALNOŚCI ABORCJI I EWENTUALNEJ ZMIANY USTAWY WARSZAWA, KWIECIEŃ 96
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowoMORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH
MORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH rozwój wiedzy medycznej - fakt i zobowiązanie moralne istotne w tym rozwoju - próby kliniczne na ludziach wspólną cechą prób - ich eksperymentalny
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna lekarza
Sławomir Turkowski Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności karnej Warszawa 2012 2 Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności
Bardziej szczegółowoT: Lecznictwo sądowo - lekarskie
T: Lecznictwo sądowo - lekarskie 02.04.2007 KODEKS KARNY CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I - Zasady odpowiedzialności karnej Art. 1 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Nauczanie wartości. Czym są wartości? Czy można nauczyć dziecko praktykować wartości? Dlaczego trzeba i jak uczyć wartości moralnych? Dwanaście najważniejszych wartości w praktyce. Prowadzący: mgr Małgorzata
Bardziej szczegółowoTerapie przełomowe: konsekwencje etyczne
Terapie przełomowe: konsekwencje etyczne Zbigniew Szawarski Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH Seminarium WHC, Warszawa 27.I.2016 Nowe jest lepsze! Nowe odkrycia wiemy więcej Nowe terapie ( = terapie
Bardziej szczegółowoStudium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks
Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks listopad 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks Miłość
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego
Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego (stan prawny: 3 października 2016) Zbigniew Gąszczyk-Ożarowski Zakład Prawa Medycznego Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu PEŁNOLETNOŚĆ Art. 10 k.c. 1.
Bardziej szczegółowoPRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;
PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci,
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Zasady sprawowania opieki zdrowotnej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Wykaz skrótów... XI Rozdział I. Zasady sprawowania opieki zdrowotnej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Wprowadzenie. Rozwój rozwiązań prawnych... 1 2. Umiejscowienie regulacji w systemie
Bardziej szczegółowoP R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA
Diecezja Włocławska Pieczęć parafii Formularz 29 L. p.... L.p. zapowiedzi... Data ślubu... godz.... P R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA I. Dane personalne
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2013
Załącznik do uchwały Nr III/7/11 Rady Gminy Ulan-Majorat z dnia 23 lutego 2011 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2013 1 I. WSTĘP Rodzina jest podstawowym i najważniejszym
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z RELIGII DLA KLASY VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny
Bardziej szczegółowoZasada współzależności wiedzy i wiary jako podstawa działalności naukowej Karola Wojtyły i nauczania apostolskiego Jana Pawła II.
Zasada współzależności wiedzy i wiary jako podstawa działalności naukowej Karola Wojtyły i nauczania apostolskiego Jana Pawła II Motto Prawda jawi sie człowiekowi najpierw pod postacią pytania: Czy życie
Bardziej szczegółowoVI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż
Nie cudzołóż źródła YK 400-415, 424-425 KKK 2331-2359, 2380-2391 seksualność a miłość (YK 400-403) Bóg stworzył mężczyznę i kobietę, by byli dla siebie nawzajem i dla miłości. Stworzył ich, uzdalniając
Bardziej szczegółowoYK KKK
YK 367-377 KKK 2197-2257 1 1 brzmienie Wj 20, 12 Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie. Pwt 5, 16 Czcij swego ojca i swoją matkę, jak ci nakazał Pan, Bóg
Bardziej szczegółowoIMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie
Koncepcja pracy Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie,,( ) Wychowywać to nie znaczy kształcić tylko rozum, lecz kształtować harmonijnie całego człowieka, a więc także jego serce i charakter.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r.
UCHWAŁA NR XXXV/301/2017 RADY MIASTA I GMINY BIAŁOBRZEGI z dnia 28 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Miejsko - Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie
Bardziej szczegółowoKlauzula sumienia w służbie zdrowia
MICHAŁ BALICKI Klauzula sumienia w służbie zdrowia Podstawowym zadaniem klauzuli sumienia jest zapewnienie lekarzom, pielęgniarkom oraz położnym możliwości wykonywania zawodu w zgodzie z własnym sumieniem.
Bardziej szczegółowoBioetyka - wprowadzenie
Bioetyka - wprowadzenie Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o dopuszczalności aborcji NR 51/2016 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 51/2016 ISSN 2353-5822 Opinie o dopuszczalności aborcji Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych
Bardziej szczegółowo559. Co popełnia ten, kto mimo łaski, której Bóg zawsze udziela do zbawienia, przestępuje prawo Boskie?
Rozdział XI O grzechach uczynkowych czyli osobistych 559. Co popełnia ten, kto mimo łaski, której Bóg zawsze udziela do zbawienia, przestępuje prawo Boskie? Kto mimo łaski, której Bóg zawsze udziela do
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży Uznając, że życie jest fundamentalnym dobrem człowieka,
Bardziej szczegółowoNajpiękniejszy dar. Miłość jest najpiękniejszym darem, jaki Bóg wlał w nasze serca
Najpiękniejszy dar Miłość jest najpiękniejszym darem, jaki Bóg wlał w nasze serca Człowiek po prostu spotyka miłość na swej drodze. Została mu ona dana. Doświadcza jej, czy tego chce, czy nie. Może ona
Bardziej szczegółowoModuł 5. Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej
Autorka: Magdalena Markowiak Moduł 5 Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej Ochrona prawna Funkcjonariusz podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych korzysta z ochrony prawnej przewidzianej
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA INTEGRALNA KIERUNKIEM ZMIAN ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM
PROFILAKTYKA INTEGRALNA KIERUNKIEM ZMIAN ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM dr Piotr Owczarek Prezes FSL Na podstawie : M. Dziewiecki, Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Kielce 2005 r. MOŻE WRESZCIE SOBIE UZMYSŁOWISZ,
Bardziej szczegółowoCo nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu?
Co nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu? Po co Pan Jezus podjął śmierć na krzyżu? Co znaczą takie wyjaśnienia, że umarł, by nas wybawić z niewoli grzechu, zabezpieczyć przed piekłem, potępieniem? W jakim
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA dr n. med., mgr prawa Marta Rorat Zakład Prawa Medycznego Katedra Medycyny Sądowej UM we Wrocławiu ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA kodeks karny pozakodeksowe prawo karne Odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RADY NACZELNEJ W SPRAWIE PRZESTRZEGANIA 10 PUNKTU PRAWA HARCERSKIEGO (WYCHOWANIE DO CZYSTOŚCI I ABSTYNENCJI)
STANOWISKO RADY NACZELNEJ W SPRAWIE PRZESTRZEGANIA 10 PUNKTU PRAWA HARCERSKIEGO (WYCHOWANIE DO CZYSTOŚCI I ABSTYNENCJI) Uwzględniając realia, w których obecnie żyjemy w kontekście naszych statutowych celów
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku 1 Wprowadzenie do nauczania w szkole zajęć Wychowanie do życia w rodzinie stawia przed nauczycielem ważne cele edukacyjne:
Bardziej szczegółowoLekcja 10 na 8. grudnia 2018
Lekcja 10 na 8. grudnia 2018 Nasza jedność opiera się na indywidualnej jedności z Chrystusem, ale osobiste relacje również na nią wpływają. Możemy znaleźć kilka przykładów problemów związanych z relacjami
Bardziej szczegółowoAdoracja na I niedzielę Adwentu. Pieśń na wystawienie Najświętszego Sakramentu. Modlitwa wynagradzająca za odrzucony dar życia: Panie Jezu, Chryste!
Adoracja na I niedzielę Adwentu Pieśń na wystawienie Najświętszego Sakramentu Modlitwa wynagradzająca za odrzucony dar życia: Panie Jezu, Chryste! Gromadzimy się u stóp Twoich na początku Adwentu, który
Bardziej szczegółowoks. dr Marek Dziewiecki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego MIŁOŚĆ I MAŁŻEŃSTWO
ks. dr Marek Dziewiecki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego MIŁOŚĆ I MAŁŻEŃSTWO Bóg wymyślił małżeństwo i rodzinę po to, by nie być kimś jedynym, kto kocha człowieka. Katolicka nauka o małżeństwie
Bardziej szczegółowoEtyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC
Etyka pomiędzy teorią a praktyką Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC marszyn@amu.edu.pl Normy Moralne Obyczajowe Prawne Różnice: - Źródło - Sankcja - Zakres (za: M.Ś.) Etyka (ethos) Dział
Bardziej szczegółowoWkrótce polski parlament powinien zająć się rozpatrzeniem zgłoszonych projektów aktów prawnych, regulujących kwestię tzw. zapłodnienia in vitro.
Wkrótce polski parlament powinien zająć się rozpatrzeniem zgłoszonych projektów aktów prawnych, regulujących kwestię tzw. zapłodnienia in vitro. Dotychczas powstały dwa projekty ustaw Jarosława Gowina
Bardziej szczegółowoPozytywna atmosfera szkoły chrześcijańskiej
Pozytywna atmosfera szkoły chrześcijańskiej Co odróżnia szkoły chrześcijański? Zapisz trzy rzeczy, które - twoim zdaniem odróżniają szkołę chrześcijańską od innych szkół. Podziel się swoimi przemyśleniami
Bardziej szczegółowoZasady życia społecznego. Katolicka Nauka Społeczna
Zasady życia społecznego Katolicka Nauka Społeczna 1. Wolność w sferze ekonomicznej Wolny rynek jest niezbędnym narzędziem w ekonomii jednak nie wszystkie dobra mogą podlegać jego regulacjom nie wszystkie
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Zasady sprawowania opieki zdrowotnej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Spis treści Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Zasady sprawowania opieki zdrowotnej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Wprowadzenie. Rozwój rozwiązań prawnych... 1 2. Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE INSTYTUT STUDIÓW NAD RODZINĄ IM. ABP. KAZIMIERZA MAJDAŃSKIEGO LIDERÓW POLONIJNYCH W ZAKRESIE DORADZTWA
INSTYTUT STUDIÓW NAD RODZINĄ IM. ABP. KAZIMIERZA MAJDAŃSKIEGO I POLSKA MISJA KATOLICKA W ANGLII zapraszają na SZKOLENIE LIDERÓW POLONIJNYCH W ZAKRESIE DORADZTWA RODZINNEGO POMAGAM SOBIE-POMAGAM INNYM pod
Bardziej szczegółowoGMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2014
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr X/31/2011 Rady Gminy Łubnice z dnia 29 czerwca 2011 GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2014 Łubnice, 2011
Bardziej szczegółowoZdrowie seksualne i prawa reprodukcyjne kobiet w Polsce. Cele edukacyjne przedmiotu:
Nazwa przedmiotu: Prowadząca: Opis: Zdrowie seksualne i prawa reprodukcyjne kobiet w Polsce Aleksandra Józefowska Zajęcia mają na celu przybliżenie słuchaczkom i słuchaczom zagadnień związanych z prawami
Bardziej szczegółowoGino Concetti, La pillola del giorno dopo, Edizioni Vivere In, Roma 2001, ss. 109.
Studia Studia Philosophiae Philosophiae Christianae Christianae UKSW UKSW 38(2002)1 ANDRZEJ KOBYLIŃSKI Gino Concetti, La pillola del giorno dopo, Edizioni Vivere In, Roma 2001, ss. 109. Rok 2000 był dla
Bardziej szczegółowoGimnazjum kl. I, Temat 7
Kartki żółte: Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził (Syr 3,3-4). Synu, wspomagaj swego ojca w starości, nie zasmucaj go w jego życiu (Syr 3,12). Miłosierdzie
Bardziej szczegółowo