Moduł 5. Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej

Transkrypt

1 Autorka: Magdalena Markowiak Moduł 5 Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej Ochrona prawna Funkcjonariusz podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych korzysta z ochrony prawnej przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny dla funkcjonariuszy publicznych. Zwrot kosztów obrony Funkcjonariuszowi przysługuje zwrot kosztów obrony, jeżeli postępowanie karne, wszczęte przeciwko niemu o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych, zostanie prawomocnie zakończone: orzeczeniem o umorzeniu postępowania wobec braku ustawowych znamion czynu zabronionego lub niepopełnienia przestępstwa albo wyrokiem uniewinniającym. Koszty obrony zwraca się ze środków budżetu państwa na wniosek funkcjonariusza, w wysokości faktycznie poniesionych kosztów, nie wyższej niż stawka maksymalna wynagrodzenia jednego obrońcy, określona w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (art. 164 ustawy o SW). Rodzaje przestępstw skierowanych przeciwko funkcjonariuszom Służby Więziennej art Kodeksu karnego: Funkcjonariuszem publicznym jest: 7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej Art Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. edu.cossw.pl strona 1

2 Art Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat Jeżeli w wyniku czynnej napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Art Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej. Art Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Art Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Rozpatrywanie sporów o roszczenia funkcjonariuszy ze stosunku służbowego Przez sprawy ze stosunku służbowego należy rozumieć: a) nawiązanie stosunku służbowego, b) powoływanie oraz mianowanie funkcjonariuszy na stanowiska służbowe, c) przenoszenie, d) odwoływanie i zwalnianie ze stanowisk służbowych, e) nadawanie stopni Służby Więziennej, f) zawieszanie w czynnościach służbowych, g) zwalnianie ze służby, edu.cossw.pl strona 2

3 h) stwierdzanie wygaśnięcia stosunku służbowego, i) ustalanie uposażenia, j) przyznawanie świadczeń pieniężnych, k) inne konieczne czynności związane z powstaniem, zmianą, ustaniem stosunku służbowego, l) realizację wynikających z treści tego stosunku służbowego uprawnień i obowiązków funkcjonariuszy. W drodze decyzji rozstrzyga się następujące sprawy: 1) zwolnienia ze służby, 2) przeniesienia z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej, 3) przeniesienia na niższe stanowisko służbowe, 4) zawieszenia w czynnościach służbowych. Zapamiętaj! Od wyżej wymienionych decyzji funkcjonariusz może, w terminie 14 dni, wnieść odwołanie do wyższego przełożonego, które nie wstrzymuje wykonania decyzji. Do postępowań w tych sprawach stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, z zagwarantowaniem prawa do wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Sprawy rozstrzygane w formie rozkazu personalnego to: 1) powoływanie oraz mianowanie na stanowiska służbowe, 2) odwoływanie oraz zwalnianie ze stanowisk służbowych i przenoszenie do dyspozycji, 3) nadawanie stopni Służby Więziennej, 4) delegowanie do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej, edu.cossw.pl strona 3

4 5) oddelegowanie do wykonywania zadań służbowych poza Służbą Więzienną w kraju lub poza granicami państwa, 6) powierzenie obowiązków służbowych na innym stanowisku służbowym 7) stwierdzenie wygaśnięcia stosunku służbowego. Zapamiętaj! 1. Rozkaz personalny jest wykonalny z dniem w nim określonym. Od rozkazu personalnego odwołanie nie przysługuje. Funkcjonariusz natomiast może złożyć skargę do przełożonego lub wyższego przełożonego. 2. Wszystkie inne sprawy ze stosunku służbowego załatwiane będą w formie pisemnej, jednoinstancyjnej, a spory wynikające z takich rozstrzygnięć rozpatrywać będzie sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy. Prawo składania petycji, wniosków i skarg (art. 63. Konstytucji) Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa (do postępowań w tych sprawach stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego). Wyłączenie odpowiedzialności karnej: 1. Obrona konieczna Art k.k. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. edu.cossw.pl strona 4

5 3. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu. Dla stwierdzenia, że istniała dopuszczalność zastosowania obrony koniecznej w konkretnym stanie faktycznym, muszą być spełnione następujące warunki: 1) istnienie zamachu, 2) bezpośredniość zamachu, 3) bezprawność zamachu, 4) sposób obrony jest współmierny do niebezpieczeństwa zamachu, tzn. broniący stosuje środki i metody techniczne i społecznie konieczne dla odparcia zamachu. 2. Przekroczenie granic obrony koniecznej polega na: 1) zastosowaniu sposobu obrony niewspółmiernego do niebezpieczeństwa zamachu, jak również gdy występuje znaczna dysproporcja dóbr 2) złej korelacji czasowej użytej obrony i zamachu, (działania obronne zostały podjęte za wcześnie lub za późno). 3. Stan wyższej konieczności Art k.k. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego. 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. edu.cossw.pl strona 5

6 4. Przepisu 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste. 5. Przepisy 1-3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na sprawcy obowiązków tylko jeden może być spełniony. Dla stwierdzenia, że możliwe jest działanie w stanie wyższej konieczności, muszą być spełnione łącznie następujące warunki : 1) istnienie bezpośredniego niebezpieczeństwa, 2) zagrożenie jakiegokolwiek dobra chronionego prawem, 3) uwzględnienie zasady subsydiarności (niebezpieczeństwa nie można było inaczej uniknąć), 4) uwzględnienie zasady proporcjonalności dóbr (dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego). Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności może dojść, gdy działania zmierzające do uchylenia niebezpieczeństwa zostały już podjęte, ale: 1) niebezpieczeństwo nie jest bezpośrednie, 2) naruszona została zasada subsydiarności, 3) naruszona została zasada proporcjonalności. Źródła prawa 1. Konstytucja z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn.zm.) 2. Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz.U. Nr 79, poz. 523 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn.zm.) 4. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) edu.cossw.pl strona 6