ku pokrzepieniu serc - Potop Henryka Sienkiewicza; powieść została opublikowana w roku 1886 i była 2 częścią Trylogii; cały

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ku pokrzepieniu serc - Potop Henryka Sienkiewicza; powieść została opublikowana w roku 1886 i była 2 częścią Trylogii; cały"

Artur Janiszewski
7 lat temu
Przeglądów:

1 "Potop" Sienkiewicza ku pokrzepieniu serc - Potop Henryka Sienkiewicza; powieść została opublikowana w roku 1886 i była 2 częścią Trylogii; cały cykl stał się odpowiedzią Sienkiewicza na społeczne zapotrzebowanie na mit narodowy w sytuacji ciągłego braku niepodległości i upadku kolejnych powstań narodowo-wyzwoleńczych; Trylogia, w tym Potop miały pokazywać, że Polska radzi sobie z problemami, że jest państwem silnym, umiejącym ostro przeciwstawić się wrogom, a przede wszystkim, że polscy rycerze to bohaterzy, którzy w imię - filmy edukacyjne on-line Strona 1/14

2 walki o ojczyzną są zdolni do największych poświęceń tak o Sienkiewiczu i jego powieściach historycznych pisał Witold Gombrowicz: Czytam Sienkiewicza. Dręcząca lektura. Mówimy: to dosyć kiepskie, i czytamy dalej. Powiadamy: ależ to taniocha i nie możemy się oderwać. ( ) Trudno też w dziejach literatury o przykład podobnego oczarowania narodu, bardziej magicznego wpływu na wyobraźnię mas. Sienkiewicz, ten magik, ten uwodziciel, wsadził nam w głowy Kmicica, wraz z Wołodyjowskim oraz panem Hetmanem Wielkim i zakorkował je. pierwszą część cyklu stanowi powieść Ogniem i mieczem drukowana najpierw w odcinkach od 1883 roku w Słowie, drugą Potop, - filmy edukacyjne on-line Strona 2/14

3 trzecią Pan Wołodyjowski; Sienkiewicz przedstawił w Trylogii dzieje Polski w latach 1648 (śmierć Władysława IV) (bitwa pod Chocimiem); w Ogniem i mieczem ukazał wojnę z Kozakami, w Potopie - najazd szwedzki, w Panu Wołodyjowskim zaś początek wojny z Turcją, a dokładnie utratę Kamieńca Podolskiego i zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Chocimiem; akcja Potopu rozgrywa się w czasie najazdu szwedzkiego na ziemie Rzeczypospolitej w latach ; wydarzenia przedstawione w Potopie - filmy edukacyjne on-line Strona 3/14

4 obejmują teren niemal całego kraju: od Wielkopol ski po Litwę, a także południe Polski: Śląsk i Małopolskę; niespodziewane pojawienie się Andrzeja Kmicica w Wodoktach i pierwsze spotkanie z narzeczoną Aleksandrą Billewiczówną; pierwszy przyjazd Kmicica do odziedziczonego majątku w Lubiczu oraz pijatyka i uczta z kompanami, którzy już tam na niego czekali [strzelanie do poroża i portretów Billewiczów zawieszonych na ścianach; Oleńka dowiaduje się o życiu Kmicica w Lubiczu i wypędza kolegów Kmicica, którzy przybyli do Wodoktów; konsekwencją dalszą tego było porwanie Oleńki przez - filmy edukacyjne on-line Strona 4/14

5 Kmicica i jego pojedynek z Wołodyjowskim; później następuje zgoda między Kmicicem i Wołodyjowskim, jeszcze później między narzeczonymi; następują wydarzenia historyczne: wojska szwedzkie wkraczają do Polski i kierują się pod Ujście; kapitulacja Polaków i oddanie Wielkopolski pod panowanie Karola Gustawa, a Skrzetuscy wyruszają do Radziwiłła; odczytanie dokumentu o poddaniu Litwy Karolowi Gustawowi, a Kmicic, który złożył Radziwiłłowi przysięgę na wierność, zostaje uznany za - filmy edukacyjne on-line Strona 5/14

6 zdrajcę; rozmowa Kmicica z Januszem Radziwiłłem Spotkanie z Kiemliczami- Kmicic przybiera nazwisko Babinicz; Kmicic jedzie na Śląsk, do króla polskiego i informuje go o zamiarach Radziwiłła; Kmicic dowiaduje się o zamiarach zdobycia Jasnej Góry przez Szwedów, następuje bitwa znana jako obrona Częstochowy, w czasie której Kmicic Babinicz wykazuje się bohaterstwem i wysadza potężne działo kolubrynę; spotkanie Kmicica z Janem Kazimierzem, potem następuje walka w - filmy edukacyjne on-line Strona 6/14

7 górach i Kmicic ratuje życie królowi - Kmicic wyjawia swoje prawdziwe nazwisko; oblężenie przez Szwedów Zamościa; Kmicic prowadzi wojnę podjazdową; spotkanie Oleńki i Kmicica i szczęśliwe zakończenie losów głównych bohaterów, czyli ślub Kmicica z Oleńką cechy gatunkowe utworu - powieść historyczna, to znaczy taka, której akcja nie rozgrywa się w czasach współczesnych autorowi, ale w tym konkretnym przypadku w XVII wieku; Sienkiewicz pisząc powieść korzystał z wielu źródeł historycznych, - filmy edukacyjne on-line Strona 7/14

8 część postaci to również postacie historyczne, chociażby król Jan Kazimierz i książę Radziwiłł; historia była dla Sienkiewicza jedynie tłem wydarzeń, do których wykreował fabułę opowiadającą o losach konkretnych bohaterów fikcyjnych; aby lepiej oddać realia XVII wiecznej Polski autor stylizował język właśnie na polszczyznę tego czasu - archaizacją języka: przeto, pobieżny, mości pan, siłam, okrutniem rad waszmości, Bogdaj się tacy ludzie na kamieniu rodzili ważne jest też to, że Potop ma cechy wielu gatunków, tzn. jest powieścią historyczną o cechach powieści przygodowej - filmy edukacyjne on-line Strona 8/14

9 (charakterystyczna jest dla niej fabuła pełna niezwykłych wydarzeń i niespodziewanych zwrotów akcji); powieść ma także cechy romansu, a to przez historię Oleńki i Kmicica, której pozytywne zakończenie uzależnione jest od właściwej postawy bohaterów wobec ojczyzny Andrzej Kmicic - główny bohater powieści, młody, bardzo przystojny, wesoły, odważny szlachcic-zawadiaka; jest przede wszystkim żołnierzem, ale skory jest także do romantycz nych porywów ; w trakcie trwania akcji bohater przeżywa głęboką przemianę - filmy edukacyjne on-line Strona 9/14

10 wewnętrzną; ze szlacheckiego warchoła, zabijaki, który jako ostatecznego argumentu dla przeforsowania swoich racji używał siły, staje się szlachetnym, honorowym patriotą, goto wym poświęcić życie dla ojczyzny; wcześniej był awanturnikiem, z powodu intryg Janusza Radziwiłła został zdrajcą, posądzano go nawet o to, że zamierza targnąć się na życie Jana Kazimierza; teraz naraża się w obronie króla; w jego życiu znaczną rolę odgrywa religia; dla Sienkiewicza katolicyzm jest atrybutem polskości; bohater - filmy edukacyjne on-line Strona 10/14

11 rozpoczyna swą ekspia cyjną drogę (drogę nawrócenia) spowiedzią u księdza Kordeckiego i aktywnym udziałem w obronie Jasnej Góry; Kmicic został w powieści naznaczony wyjątkowo hańbiącym piętnem - piętnem zdrajcy, dlatego zmazanie go będzie trwało do końca powieści; pod nazwiskiem Babinicz Kmicic walczy ze Szwedami, udaremnia zdrady i zasadzki, bije się wszędzie tam, gdzie sytuacja wydaje się beznadziejna; Kmicic to bohater, który niemal od początku powieści dysponuje samymi zaletami; jest odważny, - filmy edukacyjne on-line Strona 11/14

12 stać go na gesty pełne brawury i fantazji, pewny siebie, honorowy, kocha szcze rze, jest wierny; jego wady w tym okresie to buta, duma, nieliczenie się z innymi, warchol stwo, pieniactwo, prywata; w obliczu zagrożenia kraju, kiedy trzeba podjąć osta teczną decyzję czy jest się za, czy przeciw Szwedom, bohater wybiera właściwą drogę; choć Radziwiłł go oszukuje, Andrzejowi udaje się stanąć po właściwej stronie, walczyć i pozbyć się oskarżeń o zdradę; ujawnia się przy okazji jego uczciwość i wierność raz złożo nej - filmy edukacyjne on-line Strona 12/14

13 przysiędze - nie zdradza Radziwiłła, mimo że magnat daje dowody poparcia dla Karola Gustawa trudno nie dostrzec podobieństw między sposobem kreacji Andrzeja Kmicica i Jacka Soplicy, bohatera Pana Tadeusza; obaj wykreowani na bohaterów dynamicznych dojrzewają samodzielnie do przemiany, której symbolicznym wyrazem staje się zmiana imienia; przemiana Soplicy w mnicha jest zdecydowanie bardziej drastyczna, bo zmienia sposób bycia i życia tego bohatera; powieść buduje mity narodowe, te mity utrwaliły się na tyle mocno w świadomości społecznej, że nawet w XXI wieku niektórzy - filmy edukacyjne on-line Strona 13/14

14 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta oceniają odwagę, patriotyzm wg kategorii z powieści Sienkiewicza - filmy edukacyjne on-line Strona 14/14

Podobne dokumenty

Lekcja VI. Teksty kultury z *

Lekcja VI. Teksty kultury z * Lekcja VI Teksty kultury z * Henryk Sienkiewicz Wybrana powieść historyczna (Quo vadis, Krzyżacy lub Potop) Powieść historyczna 1. Świat przedstawiony umieszczony jest w przeszłości. 2. Oddanie charakteru