Ocena poziomu wiedzy studentów wybranych polskich uczelni wyższych na temat zasad udzielania pierwszej pomocy osobie dorosłej w stanach nagłych
|
|
- Sylwester Witek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czyż Rafał, Kwiatoń Marta, Górniak Izabela. Ocena poziomu wiedzy studentów wybranych polskich uczelni wyższych na temat zasad udzielania pierwszej pomocy osobie dorosłej w stanach nagłych = Assessment of knowledge about delivering first aid for an adult in emergency situations among students from selected Polish universities. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(7): eissn DOI The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 ( ). 755 Journal of Education, Health and Sport eissn The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: Revised Accepted: Ocena poziomu wiedzy studentów wybranych polskich uczelni wyższych na temat zasad udzielania pierwszej pomocy osobie dorosłej w stanach nagłych Rafał Czyż 1 (rafalczyz1990@o2.pl), Marta Kwiatoń 1, Izabela Górniak 2 1) Katedra Medycyny Ratunkowej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu 2) Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Udzielanie pierwszej pomocy na miejscu zdarzenia stanowi istotne ogniwo łańcucha przeżycia. Młodą i aktywną, a przede wszystkim bardzo liczną grupą społeczną są studenci, dlatego tak ważne jest, aby aktualne wytyczne udzielania pierwszej pomocy były im dobrze znane. Celem niniejszego badania była ocena poziomu wiedzy studentów z zakresu udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach nagłych. Anonimowa i autorska ankieta została rozdystrybuowana wśród 459 studentów z Wrocławia, Poznania i Bydgoszczy (59% kobiet, 41% mężczyzn) w wieku 22,5 ± 1,9 lat. Kwestionariusz zawierał 19 pytań, w tym test wiedzy z zakresu pierwszej pomocy o maksymalnej do zdobycia ilości punktów: 7. Średni wynik testu wiedzy z zakresu pierwszej pomocy w ogólnej grupie badanej wyniósł 4,7 ± 1,2 punktów. Najwyższy średni wynik uzyskali studenci z Wrocławia, najniższy natomiast studenci z Poznania (5,0 ± 1,3 vs. 4,2 ± 1,1). Grupa studentów z Bydgoszczy uzyskała średni wynik na poziomie 4,6 ± 1,1. Zaledwie 14% studentów zdeklarowało, że brało udział w zajęciach pierwszej pomocy organizowanych przez uczelnię. Alarmujący wydaje się również fakt, iż około 30% studentów nigdy nie uczestniczyło w żadnym szkoleniu, podczas gdy ponad 32% badanych znalazło się w przeszłości w sytuacji, w której musieli udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Z kolei o automatycznym defibrylatorze zewnętrznym słyszało ponad 84% uczniów, jednakże jedynie 76% z nich wie dokładnie, co to za urządzenie i do czego służy. Ponad 96% studentów jest świadomych o prawnym zobowiązaniu do udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Wiedza studentów na temat udzielania pierwszej pomocy jest niewystarczająca. Istnieje potrzeba organizacji kursów przypominających z zakresu udzielania pomocy oraz najnowszych algorytmów pierwszej pomocy. Słowa kluczowe: pierwsza pomoc, studenci, stany nagłe. 399
2 Assessment of knowledge about delivering first aid for an adult in emergency situations among students from selected Polish universities Delivering first aid at the spot of the accident is an essential link of the survival chain. A young and active socially group like students should know current first aid guidelines. The aim of this study was to evaluate the level of students' knowledge in delivering first aid in emergency situations. Anonymous and author s survey was carried out on a group of 459 students from Wrocław, Poznań and Bydgoszcz (59% women, 41% men) aged 22.5 ± 1.9. The questionnaire comprised of 19 questions about general experience with first aid and quiz questions about practical knowledge in first aid delivery. The maximal amount of points to obtain in the quiz was 7. The average result for the quiz section of the questionnaire for the entire examined group amounted to 4.7 ± 1.2 points. The highest average result got students from Wrocław and the lowest average result got students from Poznań (5.0 ± 1.3 vs. 4.2 ± 1.1). Student group from Bydgoszcz achieved the average result of 4.6 ± 1.1 points. Only 14% of students declared participation in lessons about delivering first aid organized by the college. Also alarming seems the fact that about 30% of the students never took part in such training. Over the 32% of the examined students was in an emergency situation that required them to provide first help to an injured person. About the automated external defibrillator heard over the 84% of those surveyed, however, only 76% of them know exactly what it is and what the device is used for. Over the 96% of the students are aware of the material fact of obliging to delivering first aid to an injured person. Students knowledge about delivering first aid is insufficient. There is a need to organize refresher courses about delivering first aid and the newest first aid algorithms. Key words: first help, students, emergencies. Wstęp Europejska Rada Resuscytacji w swoich najnowszych doniesieniach wyraźnie podkreśliła fakt, iż nagłe zatrzymanie krążenia - NZK (sudden cardiac arrest - SCA) jest nadal jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w Europie. Według statystyk nagłe zatrzymanie krążenia jest przyczyną śmierci około do osób rocznie, biorąc pod uwagę zaledwie teren kontynentu europejskiego [1]. W nawiązaniu do tak szokujących danych bardzo pożądane wydaje się nieustanne rozpowszechnianie wszelkiej wiedzy z zakresu pierwszej pomocy wśród społeczeństwa oraz praktyczne nauczanie umiejętności udzielania pomocy medycznej na różnego rodzaju szkoleniach oraz kursach. W związku z tym, że wczesne rozpoczęcie udzielania pierwszej pomocy przez świadków już na miejscu zdarzenia stanowi istotny element łańcucha przeżycia i w dużym stopniu zwiększa szanse poszkodowanego na przeżycie, istotne jest dążenie do kształtowania społecznego poglądu, iż niesienie pomocy jest najwyższym dobrem w hierarchii wartości. Niejednokrotnie jednak zaniechanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej nie wynika z niechęci, czy też, 400
3 niezainteresowania, ale właśnie z braku specjalistycznej wiedzy i umiejętności udzielania pomocy medycznej. Studenci uczelni wyższych jako grupa społeczna stanowią liczną i aktywną grupę, dlatego z dużą dozą prawdopodobieństwa w swoim życiu mogą znaleźć się w sytuacji konieczności udzielenia pomocy zarówno członkom swojej rodziny, przyjaciołom, znajomym, jak również całkowicie przypadkowej osobie w miejscu publicznym. Studenci należą do grupy wiekowej, w której stopień przyswajania wiedzy jest bardzo wysoki [2,3] a co w umiejętny sposób wykorzystane, może stać się również idealnym podłożem na rozwój wiedzy i umiejętności w zakresie pierwszej pomocy. Z analizy wielu badań różnych autorów, pomimo stopniowo wzrastającego społecznego zasobu wiedzy na temat pierwszej pomocy, nadal jest on na niewystarczającym poziomie [4-8]. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę fakt, iż raz zdobytą wiedzę na temat m.in. algorytmów postępowania medycznego należy regularnie utrwalać i aktualizować z najnowszymi wytycznymi, a umiejętności doskonalić i trenować na cyklicznych zajęciach oraz szkoleniach pierwszej pomocy z profesjonalnymi trenerami. Chęć poznania aktualnego poziomu wiedzy i umiejętności studentów z zakresu udzielania pomocy medycznej było motywacją do stworzenia niniejszej pracy. Cel pracy Celem badania była ocena stanu wiedzy studentów wybranych polskich uczelni wyższych z zakresu udzielania pierwszej pomocy osobom w stanie zagrożenia życia i/lub zdrowia. Materiał i metody Grupę badaną stanowiło 459 studentów w wieku 22,5 ± 1,9 lat. Wszystkie ankietowane osoby były studentami polskich uczelni wyższych niemedycznych z takich miast jak Wrocław, Bydgoszcz i Poznań. Na potrzeby przeprowadzenia badania stworzony został autorski, w pełni anonimowy kwestionariusz. Niniejsza ankieta składała się 19 pytań, których głównym celem było sprawdzenie poziomu wiedzy studentów na temat zagadnień związanych z udzielaniem podstawowej pomocy medycznej osobie poszkodowanej. Pierwsza część ankiety dotyczyła danych demograficznych: wieku, płci oraz miejsca studiowania, druga część natomiast miała na celu określenie poziomu wiedzy na temat udzielania pierwszej pomocy. Respondentom zadano również pytania dotyczące odczuwania strachu w związku z czynnościami medycznymi, uczestnictwa w kursach i szkoleniach pierwszej pomocy oraz poproszono o subiektywną ocenę własnych umiejętności udzielania pomocy osobie w stanie zagrożenia zdrowia i życia. Poziom wiedzy studentów na temat udzielania pierwszej pomocy został określony na podstawie wyniku z testu wiedzy składającego się z 7 pytań. Pytania dotyczyły stanów nagłych i zostały stworzone na podstawie aktualnych wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji ERC [1]. Kwestionariusz badania był dystrybuowany w głównej mierze przy wykorzystaniu portali społecznościowych w formie elektronicznego szablonu ankietowego. Wykorzystana metoda pozwoliła na zapewnienie ankietowanym pełnej anonimowości oraz nieograniczonego czasu na udzielenie odpowiedzi na wszystkie zadane pytania. Badanie kończyło się wysłaniem uzupełnionego kwestionariusza do ogólnej bazy danych, co jednocześnie wiązało się z wyrażeniem zgody na udział w badaniu. Wszystkie kompletne ankiety zostały poddane analizie przy wykorzystaniu programu Statistica 12 [9]. Niezbędnymi warunkami decydującymi o włączeniu ankietowanego do badania były: wiek ponad 18 lat, deklaracja statusu studenta uczącego się poza uczelnią medyczną. 401
4 Wyniki badań Grupą badaną zostało 459 studentów, w tym 272 kobiety oraz 187 mężczyzn, co stanowiło odpowiednio 59,3% i 40,7% ogółu ankietowanych. Średnia wieku uczestników badania wyniosła 22,5 ± 1,9 lat, z czego podgrupa kobiet charakteryzowała się wyższą średnią wieku w porównaniu z podgrupą mężczyzn. 70% studentów zadeklarowało udział w dowolnym szkoleniu z zakresu pierwszej pomocy. Analizując odpowiedzi na pytania umieszczone w kwestionariuszu, można stwierdzić, iż odczuwanie lęku, czy też strachu w związku z udzielaniem pierwszej pomocy to częste zjawisko zarówno wśród ankietowanych kobiet (64%), jak mężczyzn, choć w przypadku tych ostatnich w mniejszym stopniu (36%). Prawny aspekt konieczności podjęcia działań zmierzających do udzielenia niezbędnej pomocy medycznej osobie poszkodowanej jest znany zdecydowanej większości ankietowanych (96%). W tabeli 1. umieszczone zostały dane dotyczące grupy badanej z podziałem na płeć, które przedstawiają liczebność, wiek, udział w kursie pierwszej pomocy, odczuwanie lęku w związku z udzielaniem pierwszej pomocy oraz znajomość prawnych aspektów niesienia pomocy. Cała grupa badana Płeć żeńska Płeć męska Liczebność grupy 459 (100) 272 (59,3) 187 (40,7) Wiek (lata) 22,5 ± 1,9 22, 6 ± 2,1 22,3 ± 1,6 Udział w kursie / szkoleniu z zakresu pierwszej pomocy Odczuwanie lęku / strachu w związku z udzieleniem pierwszej pomocy osobie poszkodowanej Znajomość prawnych aspektów udzielania pierwszej pomocy 321 (69,9) 185 (57,6) 136 (42,4) 217 (47,3) 139 (64,1) 78 (35,9) 439 (95,6) 256 (58,3) 183 (41,7) Tabela 1. Podział grupy badanej według płci, przedstawiający jej liczebność, wiek, udział w kursie pierwszej pomocy, odczuwanie lęku w związku z udzielaniem pierwszej pomocy oraz znajomość prawnych aspektów niesienia pomocy. Analizując zawartą w ankiecie kwestię subiektywnej oceny poziomu własnej wiedzy i umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, większość ankietowanych osób ocenią ją na poziomie przeciętnym 44%, na poziomie wysokim zaś 36%. Porównując podgrupy wyłonione ze względu na płeć, różnią się one od siebie w małym stopniu (poziom wiedzy i umiejętności na poziomie przeciętnym: - 45%, - 42%; na poziomie wysokim: - 36%, - 37% ). Na rycinie 1. został przedstawiony szczegółowy rozkład odpowiedzi z podziałem na płeć, natomiast w tabeli 1. zostały zawarte dokładne dane liczbowe i procentowe. 402
5 Rycina 1. Subiektywna ocena poziomu własnej wiedzy i umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy z podziałem grupy badanej na płeć. Cała grupa badana Płeć żeńska Płeć męska Bardzo wysoki 42 (9,2) 23 (8,5) 19 (10,2) Subiektywna ocena poziomu wiedzy i umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy Wysoki 166 (36,2) 97 (35,7) 69 (36,9) Przeciętny 201 (43,8) 122 (44,9) 79 (42,2) Niski 44 (9,6) 25 (9,2) 19 (10,2) Bardzo niski 6 (1,3) 5 (1,8) 1 (0,5) Tabela 2. Subiektywna ocena poziomu własnej wiedzy i umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy z podziałem grupy badanej na płeć i uwzględnieniem procentowego rozkładu. 403
6 Z sytuacją, w której wystąpiła potrzeba udzielenia pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, spotkało się około 32% ankietowanych. Jednocześnie można stwierdzić, iż częściej byli to mężczyźni, aniżeli kobiety ( 35% vs. 30%). Rycina 2. zawiera graficzne zaprezentowanie wyżej opisanego zagadnienia. Rycina 2. Zetknięcie się z sytuacją konieczności udzielenia pierwszej pomocy osobie poszkodowanej z podziałem na płeć. Z analizy pytań dotyczących automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED) wynika, iż zdecydowana większość ankietowanych zetknęła się z nazwą tego urządzenia i słyszała o możliwości jego zastosowania (84%). Informacje te były najbardziej rozpowszechnione kolejno wśród studentów z Wrocławia (88%), uczniów z Poznania (81%), nieznacznie rzadziej zaś wśród bydgoskich studentów (80%). Mówiąc o tym urządzeniu w kontekście wyników badań należy podkreślić, że jedynie 76% ogółu ankietowanych było w stanie wskazać prawidłową odpowiedź w pytaniu dotyczącym sposobu działania tego urządzenia. Jedynie ¾ ankietowanych wiedziało, że automatyczny defibrylator zewnętrzny: wydaje głosowe komendy dotyczące użytkowania i obsługi urządzenia, razi prądem poszkodowanego, jeżeli uzna to za konieczne/wymagane oraz nie zastępuje uciśnięć klatki piersiowej. Pod względem podziału grupy badanej na miasto studiowania, najlepszą znajomością działania AED wykazali się studenci z Bydgoszczy, następnie z Poznania i na końcu z Wrocławia. Szczegółowy rozkład procentowy wyżej opisanych zagadnień dotyczących automatycznego defibrylatora zewnętrznego zawarte zostały w tabeli
7 Ogólna grupa badana n=459 Podgrupa studentów z Wrocławia n=232 Podgrupa studentów z Poznania n=121 Podgrupa studentów z Bydgoszczy n=106 Czy kiedykolwiek słyszał/a Pan/i o urządzeniu AED (automatyczny defibrylator zewnętrzny)? Znajomość działania i zastosowania urządzenia AED (automatycznego defibrylatora 386 (84,1) 203 (87,5) 98 (81) 85 (80,2) 227 (58,8) 159 (41,2) 121 (59,6) 82 (40,4) 61 (62,2) 37 (37,8) 45 (52,9) 40 (47,1) 348 (75,8) 174 (75) 91 (75,2) 83 (78,3) 204 (58,6) 144 (41,4) 105 (60,3) 69 (39,7) 53 (58,2) 38 (41,8) 46 (55,4) 37 (44,6) zewnętrznego) Tabela 3. Rozpowszechnienie informacji o urządzeniu AED wśród grupy badanej z podziałem na miasto studiowania oraz znajomość działania i zastosowania tego urządzenia wśród podanych grup. W poniższej tabeli 4. zostały przedstawione pytania testu wiedzy, sprawdzające poziom wiedzy ankietowanego z zakresu udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Z analizy zebranych danych wynika, że największy problem stworzyło udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytanie dotyczące właściwego sposobu zatamowania krwotoku zewnętrznego 44% dobrych odpowiedzi w całej grupie badanej. Najwięcej poprawnych odpowiedzi studenci udzielili na pytanie dotyczące stosunku oddechów ratowniczych do uciśnięć klatki piersiowej u osoby dorosłej 88% ankietowanych ( - 86%, - 91%). Wszystkie pytania medyczne z zakresu pierwszej pomocy wraz z prawidłową odpowiedzią i procentowym wynikiem w każdej z podgrup zawarte zostały w tabeli
8 Pytanie testu wiedzy medycznej Prawidłowa odpowiedź Prawidłowe odpowiedzi w ogólnej grupie badanej Prawidłowe odpowiedzi w podgrupie kobiet Prawidłowe odpowiedzi w podgrupie mężczyzn Pierwszą czynnością, którą podjął/a by Pan/i przybywając na miejsce wypadku/zdarzenia byłoby: Jak długo powinna trwać ocena oddechu u osoby poszkodowanej? Czy oprócz oceny oddechu osoby poszkodowanej powinno się przystąpić do oceny tętna? Prawidłowy stosunek oddechów ratowniczych do uciśnięć klatki piersiowej u osoby dorosłej wynosi: AED (automatyczny defibrylator zewnętrzny) to urządzenie, które: Pierwszą czynnością którą powinien/na Pan/i wykonać w sytuacji zadławienia ciałem obcym, któremu towarzyszy nieefektywny kaszel u poszkodowanego to: W celu zatamowania krwotoku zewnętrznego zastosuje Pan/i: Zabezpieczenie miejsca zdarzenia i własnego bezpieczeństwa. 10 sekund Nie 30:2 Wszystkie powyższe odpowiedzi: Wydaje głosowe komendy dotyczące użytkowania i obsługi urządzenia, Razi prądem poszkodowanego, jeżeli uzna to za konieczne/ wymagane, Nie zastępuje uciśnięć klatki piersiowej Uderzenia w okolicę między łopatkową (5 prób) a następnie uciśnięcia nadbrzusza (5 prób) Opatrunek uciskowy bezpośrednio w miejscu zranienia 316 (68,9) 307 (66,9) 288 (62,7) 403 (87,8) 348 (75,8) 372 (81) 200 (43,6) 182 (66,9) 184 (67,6) 186 (68,4) 233 (85,7) 204 (75) 230 (84,6) 100 (39) 134 (71,7) 123 (65,8) 102 (54,5) 170 (90,9) 144 (77) 142 (75,9) 94 (50,3) Tabela 4. Pytania medyczne z zakresu udzielania pierwszej pomocy medycznej wraz z prawidłowym wariantem odpowiedzi oraz procentowym udziałem odpowiedzi w każdej z podgrup. 406
9 Pytanie testu wiedzy medycznej Prawidłowa odpowiedź Prawidłowe odpowiedzi w podgrupie studentów z Wrocławia Prawidłowe odpowiedzi w podgrupie studentów z Poznania Prawidłowe odpowiedzi w podgrupie studentów z Bydgoszczy Dokonując podziału ogółu ankietowanych na podgrupy zależne od miejsca studiowania została stworzona tabela 5., w której przedstawiono pytania testu wraz z procentowym udziałem prawidłowych odpowiedzi. Według niej studenci z Wrocławia uzyskali najwyższy procentowy udział prawidłowych odpowiedzi w pytaniach dotyczących: czasu trwania oceny oddechu u osoby poszkodowanej (69,8%), stosunku oddechów ratowniczych do uciśnięć klatki piersiowej u osoby dorosłej (92,7%) oraz sposobu zaopatrzenia krwotoku zewnętrznego (50%). Studenci z Poznania, najlepiej wśród innych podgrup, poradzili sobie z pytaniami dotyczącymi: zabezpieczenia miejsca zdarzenia, zadbania o bezpieczeństwo własne ratownika (71%) oraz czynności związanych z udzieleniem pierwszej pomocy w przypadku zadławienia ciałem obcym u osoby dorosłej (82%). Największy odsetek prawidłowych odpowiedzi na pytania dotyczące braku konieczności kontroli tętna w ocenie poszkodowanego oraz sposobu działania automatycznego defibrylatora zewnętrznego uzyskali uczniowie niemedycznych szkół wyższych z Bydgoszczy (72% oraz 78%) Pierwszą czynnością, którą podjął/a by Pan/i przybywając na miejsce wypadku/zdarzenia byłoby: Jak długo powinna trwać ocena oddechu u osoby poszkodowanej? Czy oprócz oceny oddechu osoby poszkodowanej powinno się przystąpić do oceny tętna? Prawidłowy stosunek oddechów ratowniczych do uciśnięć klatki piersiowej u osoby dorosłej wynosi: AED (automatyczny defibrylator zewnętrzny) to urządzenie, które: Zabezpieczenie miejsca zdarzenia i własnego bezpieczeństwa. 10 sekund Nie 30:2 Wszystkie powyższe odpowiedzi: Wydaje głosowe komendy dotyczące użytkowania i obsługi urządzenia, Razi prądem poszkodowanego, jeżeli uzna to za konieczne/ wymagane, Nie zastępuje uciśnięć klatki piersiowej 162 (69,8) 162 (69,8) 150 (64,7) 215 (92,7) 174 (75) 86 (71,1) 84 (69,4) 62 (51,3) 93 (76,9) 91 (75,2) 68 (64,2) 61 (57,6) 76 (71,7) 95 (89,6) 83 (78,3) 407
10 6. 7. Pierwszą czynnością którą powinien/na Pan/i wykonać w sytuacji zadławienia ciałem obcym, któremu towarzyszy nieefektywny kaszel u poszkodowanego to: W celu zatamowania krwotoku zewnętrznego zastosuje Pan/i: Uderzenia w okolicę między łopatkową (5 prób) a następnie uciśnięcia nadbrzusza (5 prób) Opatrunek uciskowy bezpośrednio w miejscu zranienia 187 (80,6) 116 (50) 99 (81,8) 35 (28,9) 86 (81,1) 49 (46,2) Tabela 5. Pytania medyczne z zakresu udzielania pierwszej pomocy medycznej wraz z procentowym udziałem prawidłowych odpowiedzi w każdej z podgrup wyłonionych ze względu na miejsce studiowania ankietowanego. Biorąc pod uwagę wszystkie pytania, dotyczące udzielania pierwszej pomocy osobie dorosłej w stanie nagłym, średnia dobrych odpowiedzi w całej grupie badanej wyniosła 4,69 ± 1,2 poprawnych odpowiedzi na 7 zadanych pytań. Wyższą średnią prawidłowych odpowiedzi uzyskały kobiety (4,75 ± 1,3 vs. 4,60 ± 1,2). W porównaniu trzech miast najwyższą średnią dobrych odpowiedzi uzyskali studenci z Wrocławia. Wszystkie opisane dane zostały zawarte w poniższej tabeli 6. i tabeli 7. Wynik testu wiedzy medycznej Ogółem Kobiety Mężczyźni 4,69 ± 1,2 4,75 ± 1,3 4,60 ± 1,2 Tabela 6. Wynik testu wiedzy medycznej z podziałem na płeć. Wynik testu wiedzy medycznej Ogółem Wrocław Poznań Bydgoszcz 4,69 ± 1,3 4,98 ± 1,3 4,24 ± 1,1 4,56 ± 1,1 Tabela 7. Wynik testu wiedzy medycznej z podziałem na miasto studiowania ankietowanego. Dyskusja Posiadanie wiedzy medycznej oraz umiejętności praktycznego jej udzielenia stanowi ważny element egzystencji społecznej. Poczucie bezpieczeństwa powinno rozpoczynać się od świadomości konieczności posiadania umiejętności i wiedzy medycznej, które mogą pomóc drugiemu człowiekowi w stanie zagrożenia jego życia lub zdrowia.. Dzięki takiej postawie możliwe jest budowanie swoistego fundamentu, który mógłby posłużyć jako podstawa zaawansowanego systemu ochrony zdrowia, gdzie pierwszy element stanowiłyby 408
11 właśnie najprostsze, ale jakże istotne, czynności pierwszej pomocy medycznej. Statystyki dotyczące uczestniczenia społeczeństwa polskiego w szkoleniach z zakresu pierwszej pomocy są nadal, pomimo postępującego rozwoju metod nauczania, czy też dostępu do zaawansowanych kursów, niezadowalające [10]. Przeprowadzone badanie pozwoliło stwierdzić, że prawie ¾ ankietowanych studentów brało udział w szkoleniu pierwszej pomocy, jednakże prawie połowa respondentów w swoich kwestionariuszach deklaruje lęk przed podjęciem działania i udzieleniem pomocy poszkodowanemu. Dodatkowo należy podkreślić, że strach przed udzieleniem pomocy dominuje bardziej w odczuciu kobiet niż mężczyzn (64% vs. 36%). Ten aspekt dobrze koreluje z barierami psychologicznymi opisywanymi przez innych autorów [8,11]. Stawiane jako pretekst do zaniechania udzielania pomocy takie powody jak strach przed wyrządzeniem krzywdy poszkodowanemu lub obawy przed odpowiedzialnością prawną powinno się minimalizować poprzez budowanie wysokiego poziomu świadomości społecznej, opartego na pewnej wiedzy medycznej i umiejętnościach działających jako wyuczone i przećwiczone odruchy. Analiza wyników niniejszej pracy uwidacznia, iż największy problem studenci mieli z udzieleniem prawidłowej odpowiedzi na pytanie dotyczące krwotoku zewnętrznego, a dokładniej ujmując prawidłowego sposobu jego zaopatrzenia. Z badań własnych wynika, że jedynie około 44% respondentów wskazało prawidłową odpowiedź, a więc bezpośredni opatrunek uciskowy w miejscu zranienia. Podobnie niskie wyniki uzyskano również w badaniach przeprowadzonych przez zespół pod kierunkiem Chemperek [4], gdzie prawidłowa odpowiedź była wskazywana przez zaledwie około 15% badanych studentów. Źródła tak niskiego wskaźnika prawidłowych odpowiedzi możemy doszukiwać się właśnie w wiedzy opartej na starych algorytmach i zaleceniach oraz braku aktualizowania jej do obecnie obowiązujących. Duży odsetek studentów w powyższych pracach wskazuje opaskę uciskową, założoną nad miejscem zranienia jako pierwszą i najskuteczniejszą metodę tamowania krwawienia zewnętrznego, co należy już do przeszłości. Uzyskane wyniki badań własnych, a w szczególności dotyczące zagadnień związanych z automatycznym defibrylatorem zewnętrznym (AED), uświadamiają o potrzebie kontynuacji wszelkich prac mających na celu rozpowszechnienie wiedzy na temat tego urządzenia oraz umiejętności użycia go w sytuacji zagrożenia życia osoby poszkodowanej. Za potwierdzenie takiej konieczności można uznać wyniki własne badań, które jednoznacznie ukazują, iż znajomość urządzenia jest na poziomie zadowalającym (84%), natomiast już znajomość podstaw jego działania jest mniejsza i obca 24% ankietowanych. Wnioski Na podstawie przedstawionych wyników sformułowano następujące wnioski: 1. Stan wiedzy studentów na temat udzielania pierwszej pomocy jest niezadowalający. 2. Program Publicznego Dostępu do defibrylacji PAD (Public Access Defibrilator) powinien być szeroko rozpowszechniany we wszelkiego rodzaju mediach np. portalach społecznościowych. 3. Istnieje potrzeba organizacji kursów przypominających z zakresu udzielania pomocy oraz najnowszych algorytmów postępowania ratowniczego. 4. Rozpowszechnianie najnowszych algorytmów postępowania w różnego rodzaju kampaniach społecznych może wpłynąć pozytywnie na poziom wiedzy społecznej na temat udzielania pierwszej pomocy. 5. Zajęcia z zakresu pierwszej pomocy medycznej powinny stanowić podstawowy element programu nauczania bez względu na kierunek studiów czy też rodzaj uczelni wyższej. 409
12 Wykaz piśmiennictwa 1. Monsieurs KG, Nolan JP, Bossaert LL, Greif R, Maconochie IK, Nikolaou NI, et al. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015: Section 1. Executive summary. Resuscitation. 2015; 95: Starc B, Peacan M,: Training of medical students in resuscitation at the University of Ljubljana. Resuscitation 1996 Jul;32(1): Altintas KH, Aslan D, Yildiz AN, Subasi N, Elcin M, Odabasi O, I wsp.: The evaluation of first aid and basic life support training for the first year university students. Tokohu J Exp Med 2005;205(2): Chemperek E, Rudnicka-Drozak E,: Knowledge of first-aid rules among students. Ann UMCS 2000;55: Wiśniewski J, Majewski WD,: Ocena poziomu wiedzy nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych w zachodniopomorskiem na temat pierwszej pomocy medycznej. Ann Acad Med. Stetin 2007;53: Olejniczak D, Miciuk D, Religioni U,: Ocena stanu wiedzy studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku pielęgniarstwo na temat udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Piel Zdr Publ 2013;3,2: Wojczyk A.: Stan wiedzy studentów pielęgniarstwa na temat resuscytacji krążeniowooddechowej. PU-HSP 2015;9,2: Hubble M, Bachman M, Price R, Martin N, Huie D: Willingness of high school students to perform cardiopulmonary resuscitation and automated external defibrillation, Prehospital Emergency Care, Vol. 7, Nr 2, 2003, StatSoft, Inc. (2014). STATISTICA data analysis software system, version Ośrodek Badania Opinii Publicznej (TNS OBOP), Gotowość i umiejętności Polaków w zakresie udzielania pierwszej pomocy, Warszawa Czyż R: Badania nad czynnikami mogącymi mieć wpływ na udzielanie pierwszej pomocy osobie leżącej w miejscu publicznym. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(3):
Świadomość osób żeglujących na temat udzielania pierwszej pomocy i używania AED. Mariusz Czarnecki
Czarnecki Mariusz. Awareness of sailors on first aid and the use of AED. Journal of Education, Health and Sport. 217;7(8):181-195. eissn 2391-836. DOI http://dx.doi.org/1.5281/zenodo.845617 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4714
Rafał Czyż 1 Izabela Górniak 2
Czyż Rafał, Górniak Izabela. Assessment of knowledge and abilities in using an Automated External Defibrillator by students of Wroclaw nonmedical colleges. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(6):22-33.
Psychologiczne bariery udzielania pomocy medycznej dziecku
Czyż Rafał, Sarnowska Marta, Rutkowski Radosław, Kotowicz Kamila. Psychologiczne bariery udzielania pomocy medycznej dziecku = Psychological barriers in delivering first help for child. Journal of Education,
STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Demographic structure of Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Struktura demograficzna gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Demographic structure of Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu
Klimczyk Mariusz, Słoma Piotr. Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu = Comparative analysis of the level of development
Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Kotecka Klaudia, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy = Motivation as a factor in sports among the
Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula, Zdolska Wioleta. Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach 2010-2014 = Epidemiology of hepatitis C in Poland in 2010-2014.
Opodatkowanie sportowców
Szwajdler Paweł, Klimczyk Mariusz, Klimczyk Agata. Opodatkowanie sportowców = Taxation of Sportsmen. Journal of Health Sciences. 2014;04(04):011-016. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had 5 points
NAPŁYW LUDNOŚCI NA TEREN GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Inflow of population into Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Napływ ludności na teren gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Inflow of population into Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
SZACOWANIE PRĘDKOŚCI POJAZDÓW NA PODSTAWIE OBRAZU Z KAMERY ESTIMATING VEHICLE SPEED BASED ON IMAGE FROM CAMERA
Rajs Arkadiusz, Goździewska-Nowicka Agnieszka, Banaszak-Piechowska Agnieszka, Gospodarczyk Jacek. Szacowanie prędkości pojazdów na podstawie obrazu z kamery = Estimating vehicle speed based on image from
Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno
Zielińska Maria Eliza, Barwińska-Szczutkowska Gabriela, Barwińska Sylwia. Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):894-899.
dr hab. Katarzyna Rajs, prof. nadzw. Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy ul. Słowackiego 7, Bydgoszcz,
Rajs Arkadiusz, Rajs Katarzyna. Ograniczenia ekstrakcji częstotliwości podstawowej dźwięku ortepianu w oparciu o analizę cepstrum = Limit the extraction o undamental requency sound o the piano based on
Patient safety when practicing a physiotherapist. Bezpieczeństwo pacjenta przy wykonywaniu zawodu fizjoterapeuty
Mikos Marcin, Curyło Mateusz, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Patient safety when practicing a physiotherapist. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):500-504. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.835573
Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Physical activity of people with chronic hepatitis C. Journal of
Witold Pawłowski¹, Krzysztof Goniewicz¹², Mariusz Goniewicz³, Robert Czerski²
Pawłowski Witold, Goniewicz Krzysztof, Goniewicz Mariusz, Czerski Robert. Access to automatic defibrillation at airports on an example of Warsaw Chopin Airport. Journal of Education, Health and Sport.
Wiedza ratowników medycznych na temat udzielania zaawansowanych czynności resuscytacyjnych u pacjenta pediatrycznego
Czyż Rafał, Zawłodzki Mateusz, Czyż Izabela. Paramedics knowledge about providing paediatric advanced medical resuscitation procedures. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):170-180. eissn
Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie
Klimczyk Agata, Klimczyk Mariusz, Szwajdler Paweł. Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie = Promoting sport by the government and self-government in Poland. Journal of
Turystyka młodzieży szkolnej. Tourism of school children
Dąbrowska Aneta, Batyk Iwona, Kujawski Marian. Turystyka młodzieży szkolnej = Tourism of school children. Journal of Health Sciences. 2014;04(03):097-104. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had
KNOWLEDGE OF STUDENTS ON PROVIDING PREMEDICAL FIRST AID. Krystyna Woźniak, Marzena Jędrzejczyk, Ozga Dorota, Bogumił Lewandowski
Woźniak Krystyna, Jędrzejczyk Marzena, Dorota Ozga, Lewandowski Bogumił. Knowledge of students on providing premedical first aid. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):1101-1112. eissn 2391-8306.
Porównanie obciążeń treningowych w dwuletnim makrocyklu szkoleniowym w biegach krótkich
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (10): 253-260 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. TheAuthor (s) 2013; This article
Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Submission to preventive examinations
Słowa kluczowe: palenie tytoniu, spożycie alkoholu, młodzież szkolna, szkoła ponadgimnazjalna.
Pluta Agnieszka, Jaczek-Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik-Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina, Marzec Alicja. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu
PIERWSZA POMOC Z ELEMENTAMI PIELĘGNIARSTWA
Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego
OCENA POZIOMU WIEDZY NA TEMAT ZAWODU FIZJOTERAPEUTY WŚRÓD STUDENTÓW NAUK TECHNICZNYCH ORAZ OSÓB PO 60 ROKU ŻYCIA
Kocjan Janusz. Assessment of the knowledge level on profession of physiotherapist among students of technical science and elderly persons. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):167-175. eissn
UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE ABSENCJI WYBORCZEJ POLAKÓW W PIERWSZYCH DZIESIĘCIU LATACH DEMOKRACJI
Barwińska Sylwia. Uwarunkowania społeczne absencji wyborczej polaków w pierwszych dziesięciu latach demokracji = Social conditions of election absenteeism by Poles in the first ten years of democracy.
Analiza przyczyn niskiego poziomu wiedzy i umiejętności kierowców w zakresie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych
Ann. Acad. Med. Gedan., 2007, 37, 89 93 Anna Paprocka-Lipińska¹, Maciej Nikodemski¹, Rafał Ziółkowski² Analiza przyczyn niskiego poziomu wiedzy i umiejętności kierowców w zakresie udzielania pierwszej
Efektywność systemu ochrony zdrowia w Polsce Effectiveness of the health care system in Poland
Bogdan Magdalena, Drop Bartłomiej, Barańska Agnieszka, Firlej Ewelina, Bartczak Krzysztof, Janiszewska Mariola. Effectiveness of the health care system in Poland. Journal of Education, Health and Sport.
Program powszechnego dostępu do wczesnej pomocy medycznej na Lotnisku Chopina
Program powszechnego dostępu do wczesnej pomocy medycznej na Lotnisku Chopina Zespół Medycyny Ratunkowej Warszawa, 11-02-2009 Skróty używane w prezentacji AED - Automatic External Defibrillator automatyczny
616 Wyzwania kultury fizycznej
616 Wyzwania kultury fizycznej Mędrak Anna, Rżany Michał, Otremba Barbara, Brodowska Elwira, Szynal Magdalena, Alcer Magdalena, Górecka Anna, Stefaniak Tomasz, Suszyński Krzysztof, Górka Dariusz. Akademickie
Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły
Rogozińska Arleta Magdalena, Karwowska Małgorzata, Rybicka Justyna, Klimczyk Mariusz. Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły = The idea of upbringing society
Wesół Krzysztof, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Wesół Krzysztof, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Ocena sprawności specjalnej piłkarzy nożnych Ośrodka Szkolenia Sportowego Młodzieży w Bydgoszczy = Evaluation of the special efficiency foot players
Gwiździel Diana, Mirosława Cieślicka, Walery Zukow. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Gwiździel Diana, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Wytrzymałość biegowa i pływacka studentów UKW Bydgoszcz = Speeding and swimming endurance of students UKW Bydgoszcz. Journal of Education, Health and
Rozwój cech morfologicznych i sprawności fizycznej 10-11 letnich dzieci ze wsi i z miasta ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Tucholi i w Legbądzie
Klimczyk Mariusz, Krygowski Dariusz. Rozwój cech morfologicznych i sprawności fizycznej 1-11 letnich dzieci ze wsi i z miasta ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Tucholi i w Legbądzie = Development of morphological
Formy zatrudnienia osób niepełnosprawnych wybrane aspekty Forms of employment of people with disabilities - some aspects
Warchoł Martyna. Forms of employment of people with disabilities - some aspects. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3):322-331. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.321901
Justyna Gierczak. SKN Ochrony Środowiska, Sekcja Higieny pracy Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Gierczak Justyna. Porównanie oceny obciążenia statycznego przedstawicieli handlowych różnych firm = Comparison evaluation of static load of sales representatives from different companies. Journal of Education,
BADANIE WIEDZY W ZAKRESIE PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ RESUSCYTACJI U RATOWNIKÓW PSP, STUDENTÓW MEDYCYNY I LEKARZY STAŻYSTÓW
Nowiny Lekarskie 2012, 81, 6, 647 652 MAREK DĄBROWSKI, AGATA DĄBROWSKA, MACIEJ SIP, MAGDALENA WITT BADANIE WIEDZY W ZAKRESIE PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ RESUSCYTACJI U RATOWNIKÓW PSP, STUDENTÓW MEDYCYNY I LEKARZY
Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani
Hamerlińska Latecka Agnieszka. Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani = Use of Nordic Walking in a rehabilitation of the people after total laryngectomy. Journal
Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii Health behaviors of students of Physiotherapy
Baumgart Mariusz, Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii = Health behaviors of students of Physiotherapy. Journal of Education,
Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis
Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych
Atrakcyjność turystyczna Wenecji w powiecie żnińskim. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district
Gotowski Rafał, Parzych Krzysztof. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):714-720. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.225143
Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Sawicka Katarzyna, Szczepańska Justyna, Łuczyk Robert, Wawryniuk Agnieszka, Prasał Marek. Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki. Health behaviors of students of Dietetics
Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Kalisz Zdzisława, Hoffmann Magdalena, Juraszek Karolina, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki = Health behaviors of students
Marcin Mikos (1), Grzegorz Juszczyk (2), Aleksandra Czerw(2)
Mikos Marcin, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Nowe prawa i obowiązki ratowników medycznych w świetle nowelizacji ustawy o PRM = New rights and duties of paramedics according to the updated Law on
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Agnieszka Rzońca, Adam Fronczak. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Rzońca Agnieszka, Fronczak Adam. The impact of breast reconstruction on the quality of life of women after mastectomy. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):481-488. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.546417
OCENA ZNAJOMOŚCI ZAGADNIEŃ Z PIERWSZEJ POMOCY WŚRÓD STUDENTÓW UCZELNI UNIWERSYTECKICH MIASTA POZNANIA
Nowiny Lekarskie 2012, 81, 6, 641 646 ILONA SKITEK 1, MAGDALENA WITT 1, MARIUSZ GONIEWICZ 2 OCENA ZNAJOMOŚCI ZAGADNIEŃ Z PIERWSZEJ POMOCY WŚRÓD STUDENTÓW UCZELNI UNIWERSYTECKICH MIASTA POZNANIA ASSESSMENT
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Ratownictwo
Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region
Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł. Wpływ wybranych cech społeczno demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego
1 AWFiS Gdańsk 2 UKW Bydgoszcz
Piątek Mirosław, Byzdra Krzysztof, Kamrowska-Nowak Maria, Mikołajczyk Janusz, Stępniak Robert. Struktura obciążeń treningowych w cyklu przed olimpijskim Londyn 2012 - zawodnika klasy MM w rzucie oszczepem
Wyzwania kultury fizycznej 669
Wyzwania kultury fizycznej 669 Socha Paulina, Przybyła Katarzyna. Jakość prowadzenia zajęć przez nauczycieli akademickich w ocenie studentów Akademii Wychowania Fizycznego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego
Zmiana skoczności i mocy u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training
Tomaszewski K., Szulc A., Buśko K. Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841771
Szkolenie BLS/AED PIERWSZA POMOC
Szkolenie BLS/AED PIERWSZA POMOC (Basic Live Support/Automated External Defibrillator) Podstawowe Zabiegi Resuscytacyjne Europejskiej i Polskiej Rady Resuscytacji Dla pracowników instytucji Cele: Ratownik
Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:
Mirosław Więcław, Roczna i wieloletnia zmienność częstości występowania mas powietrza w Bydgoszczy. Annual and long-term variability of frequency of air masses in Bydgoszcz. JOURNAL OF HEALTH SCIENCES.
KORELACJE CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH 16- LETNICH BYDGOSKICH GIMNAZJALISTÓW
Napierała Marek, Szark-Eckardt Mirosława, Zukow Walery. Korelacje cech somatycznych i zdolności motorycznych 16-letnich bydgoskich gimnazjalistów = Correlations of somatic features and motor skills 16-year-old
Okoliczności rozpoznania zakażenia HCV wśród osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Okoliczności rozpoznania zakażenia HCV wśród osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = The circumstances of diagnosis of HCV
Katarzyna Strzyżewska 1, Wioletta Mędrzycka-Dąbrowska 2, Sebastian Dąbrowski 3, Andrzej Basiński 4 1. Streszczenie. Abstract
41 Anestezjologia i Ratownictwo 2012; 6: 41-52 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 04.05.2011 Poprawiono/Corrected: 06.12.2011 Zaakceptowano/Accepted: 02.01.2012 Akademia Medycyny Ocena
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO - ODDECHOWA (RKO) CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO W POZNANIU
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO - ODDECHOWA (RKO) CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO W POZNANIU WIADOMOŚCI PODSTAWOWE Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) jest główną przyczyną śmierci w Europie Dochodzi do 350 700
S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy
S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł C Kwalifikowana pierwsza pomoc Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Witold Pawłowski¹, Krzysztof Goniewicz², Mariusz Goniewicz³, Dorota Lasota 4, Piotr Fiedor 5
Pawłowski Witold, Goniewicz Krzysztof, Goniewicz Mariusz, Lasota Dorota, Fiedor Piotr. In Case of Emergency Card-support of the emergency services and victims on accident site as a part of the campaigns
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u osoby dorosłej i dziecka
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u osoby dorosłej i dziecka dr n. o zdr. Krystyna Ziółkowska Akademia Pomorska w Słupsku Instytut Nauk o Zdrowiu Zakład Ratownictwa Medycznego BLS Basic Life Support Podstawowe
Wnioski z raportu ewaluacji końcowej VI edycji projektu Żyj finansowo! czyli jak zarządzać finansami w życiu osobistym
Wnioski z raportu ewaluacji końcowej VI edycji projektu Żyj finansowo! czyli jak zarządzać finansami w życiu osobistym zrealizowanego w roku szkolnym 2013/2014 1 Wnioski Celem badania ewaluacyjnego jest
Znaczenie palenia tytoniu przez partnera życiowego - opinie studentów
Bieniak Monika, Michałowska Małgorzata, Mycek Anna, Rząca Marcin, Bartoszek Agnieszka, Charzyńska-Gula Marianna. The importance of tobacco by a life partner - the opinions of students. Journal of Education,
z badania losów zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Wydział Nauk o Środowisku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Raport z badania losów zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Studia z perspektywy absolwenta Rocznik
Wiedza studentów na temat odnawialnych źródeł energii Knowledge of students about renewable energy sources
Babula Mateusz, Warchoł Martyna. Wiedza studentów na temat odnawialnych źródeł energii = Knowledge of students about renewable energy sources. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):135-144.
PIERWSZA POMOC OFERTA SZKOLEŃ
Kompleksowa oferta szkoleń z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Doskonała, doświadczona i pełna pasji kadra. Interesująca i humorystyczna forma z wyważoną treścią. Umiejętności przydatne na co dzień
Koncepcja alfabetyzmu zdrowotnego w promocji zdrowia The concept of health literacy in health promotion
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. The concept of health literacy in health promotion. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(9):430-438. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.1001789
OCENA ZASTOSOWANIA NADGŁOŚNIOWYCH URZĄDZEŃ DO WENTYLACJI W WARUNKACH RATUNKOWEGO ZABEZPIECZENIA DROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH
lek. med. Andrzej Bielski OCENA ZASTOSOWANIA NADGŁOŚNIOWYCH URZĄDZEŃ DO WENTYLACJI W WARUNKACH RATUNKOWEGO ZABEZPIECZENIA DROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Streszczenie
Dr Dariusz Piotrowski. Konferencja Naukowa EDUKACJA FINANSOWA, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 28 września 2017 roku
Dr Dariusz Piotrowski Konferencja Naukowa EDUKACJA FINANSOWA, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 28 września 2017 roku 1 1. Potrzeba edukacji finansowej 2. Szkolna i pozaszkolna edukacja finansowa młodzieży
Integracja międzypokoleniowa przedszkolaków z seniorami cz. II. Opinie rodziców dzieci w wieku przedszkolnym
Chrzan Agnieszka, Bąk Jadwiga, Świrszcz Anna, Pietraszek Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Kachaniuk Hanna, Łuczyk Marta. Integracja międzypokoleniowa przedszkolaków z seniorami cz. II. Opinie rodziców
Poziom wiedzy pacjentów oddziałów pulmonologicznych na temat czynników ryzyka chorób układu oddechowego
Dejneka Justyna, Bartoszek Agnieszka, Rząca Marcin. Poziom wiedzy pacjentów oddziałów pulmonologicznych na temat czynników ryzyka chorób układu oddechowego = The level of knowledge of patients of pulmonary
FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS
FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2014, 311(75)2, 153 162 Marta Nowak DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE OSÓB STUDIUJĄCYCH NA KIERUNKACH STUDIÓW
na temat resuscytacji
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu Copyright by PMWSZ w Opolu ISSN 2080-2021 e-issn 2449-9021 Prace oryginalne Original papers Stan wiedzy studentów pielęgniarstwa na temat resuscytacji
Raport z badań preferencji licealistów
Raport z badań preferencji licealistów Uniwersytet Jagielloński 2011 Raport 2011 1 Szanowni Państwo, definiując misję naszej uczelni napisaliśmy, że Zadaniem Uniwersytetu było i jest wytyczanie nowych
2% 28% Wykres 1 Placówka, w której nauczyciel prowadzi zajęcia
1. Analiza wyników badania W celu zdiagnozowania potrzeb szkoleniowych nauczycieli przedmiotów zawodowych z branży turystyczno - hotelarskiej posłużono się metodą badań ankietowych. Badaniom poddano 47
Poziom wiedzy uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów w zakresie pierwszej pomocy
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, Tom 17, Nr 4, 174-179 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Poziom wiedzy uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów w zakresie pierwszej pomocy Ewa Chemperek 1, Mariusz
Justyna Zych 1, Joanna Skonieczna 2, Dominik Olejniczak 2, Karolina Zakrzewska 3,4
Zych Justyna, Skonieczna Joanna, Olejniczak Dominik, Zakrzewska Karolina. Ocena stopnia poinformowania oraz wiedzy pacjentów na temat badania elektroencefalograficznego = Evaluation level of information
Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:
Kazimierz Harłoziński, Gabriela Barwińska-Szczutkowska, Problem bezrobocia w Bydgoszczy w latach 2005-, Problems of unemployment in Bydgoszcz in years 2005 -. Journal of Health Sciences. 2013;3(14), 248-260.
Analiza wyników ankiety. Bariery osób niepełnosprawnych na rynku pracy. przeprowadzonej przez
Analiza wyników ankiety Bariery osób niepełnosprawnych na rynku pracy przeprowadzonej przez Focus Training Instytu Doskonalenia Kadr i Rozwoju Osobowości październik 11 rok W październiku 11 roku przeprowadziliśmy
Fitness jako współczesna forma rekreacji ruchowej Fitness as a modern form of recreation movement
Klimczyk Mariusz, Klimczyk Agata, Wadych Ewelina. Fitness jako współczesna forma rekreacji ruchowej = Fitness as a modern form of recreation movement. Journal of Health Sciences. 2013;3(16):259-272. ISSN
Factors influencing decisions about education in the bridging study in a group of professional nurses
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (9): 15-30 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. The Author (s) 2013; This article
Badanie aktywności zawodowej studentów Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki
Badanie aktywności zawodowej studentów Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki Listopad 2017 Wstęp Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki (WWSI) prowadzi cykliczne badania, których celem są ocena pozycji
WIEDZA SPOŁECZEŃSTWA WIELKOPOLSKI NA TEMAT RESUSCYTACJI THE KNOWLEDGE ON RESUSCITATION IN WIELKOPOLSKA COMMUNITY
Nowiny Lekarskie 2008, 77, 1, 19 24 MAŁGORZATA GRZEŚKOWIAK 1, ADAM PYTLIŃSKI 2, KRYSTYNA FRYDRYSIAK 3 WIEDZA SPOŁECZEŃSTWA WIELKOPOLSKI NA TEMAT RESUSCYTACJI THE KNOWLEDGE ON RESUSCITATION IN WIELKOPOLSKA
Wykres 1 Placówka, w której nauczyciel prowadzi zajęcia
1. Analiza wyników badania W celu zdiagnozowania potrzeb szkoleniowych nauczycieli przedmiotów zawodowych z branży elektro-mechanicznej posłużono się metodą badań ankietowych. Badaniom poddano 26 nauczycieli
45% Wykres 1 Placówka, w której nauczyciel prowadzi zajęcia
1. Analiza wyników badania W celu zdiagnozowania potrzeb szkoleniowych nauczycieli przedmiotów zawodowych z branży meblarskiej posłużono się metodą badań ankietowych. Badaniom poddano nauczycieli z placówek
Biuro Karier i Monitorowania Losów Absolwentów SGGW w Warszawie. Badanie losów absolwentów. Warszawa, 2013
Biuro Karier i Monitorowania Losów Absolwentów SGGW w Warszawie Badanie losów absolwentów Warszawa, Cel badania Charakterystyka społeczno-demograficzna absolwentów Aktualny status zawodowy absolwentów
WPŁYW ZAPROPONOWANEJ METODYKI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NA STAN FUNKCJONALNY STUDENTÓW
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (9): 417-426 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. TheAuthor (s) 2013; This article
Charakterystyka morfologiczna i funkcjonujący model aktywności fizycznej na przykładzie studentów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
Nowak Aleksandra, Adrian Jacek. Charakterystyka morfologiczna i funkcjonujący model aktywności fizycznej na przykładzie studentów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu = The morphological characteristic
Propozycje zmiany zaleceń stosowania AED. The proposal to modify recommendations for an AED usage
Propozycje zmiany zaleceń stosowania AED The proposal to modify recommendations for an AED usage ZALECENIA ERC 2015 Skracanie czasu pre-shock pause (czyli czasu od zaprzestania uciskania klatki piersiowej
Czynniki wpływające na wybór studiów technicznych przez kobiety
Ireneusz ZAWŁOCKI, Krzysztof NIEWIADOMSKI, Ewa NIEROBA Politechnika Częstochowska, Polska Czynniki wpływające na wybór studiów technicznych przez kobiety Wprowadzenie W roku 2006, jak podaje Bank Danych
Innovation on physical education lessons as a generator of physical activity
Nowak Kamil, Kuska Michalina. Innovation on physical education lessons as a generator of physical activity. Journal of Education Health and Sport. 2016;6(13):211-220. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.249212
Marek Luty 1, Mariusz Chomoncik 2,3 1. Streszczenie. Abstract
73 Anestezjologia i Ratownictwo 2016; 10: 273-277 ARTYKUŁ ORYGIALNY / ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 03.01.2016 Zaakceptowano/Accepted: 02.09.2016 Akademia Medycyny Analiza efektywności szkolenia
Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu Groclin S.A. Streszczenie
Brdak Marek Jan, Sulżycka Monika. Wolontariat na dużych imprezach sportowych. Charakterystyka społeczno demograficzna oraz funkcje pełnione przez wolontariuszy podczas UEFA EURO 2012 w Poznaniu = Volunteering
STUDIA Z PERSPEKTYWY ABSOLWENTA UWM W OLSZTYNIE Wydział Nauk Społecznych 2015
STUDIA Z PERSPEKTYWY ABSOLWENTA UWM W OLSZTYNIE Wydział Nauk Społecznych 2015 Wstęp W badaniu ankietowym dotyczącym opinii absolwentów Wydziału Nauk Społecznych UWM w Olsztynie uczestniczyło 348 osób z
Kariera dwutorowa: sportowiec-student i sportowiec-pracownik. Double path career: sportsman-student and sportsman-employee.
Kostyra Agnieszka. Kariera dwutorowa: sportowiec-student i sportowiec-pracownik = Double path career: sportsman-student and sportsman-employee. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(7):11-25.
Wioleta Wójcik, Marcin Cierniak, Krystyna Frydrysiak, Tomasz Gaszyński. Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
PRACA ORYGINALNA OCENA POZIOMU WIEDZY STUDENTÓW PIERWSZEGO I OSTATNIEGO ROKU STUDIÓW W UCZELNIACH WYŻSZYCH NA TERENIE ŁODZI NA TEMAT RKO U OSÓB DOROSŁYCH, DZIECI I NIEMOWLĄT THE EVALUATION OF FIRST AND
Tomasz Kosmalski, Filip Wypych, Mirosława Cieślicka, Walery Zukow
Kosmalski Tomasz, Wypych Filip, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Ocena somatyki i sprawności fizycznej uczniów szkoły podstawowej nr 2 w Szubinie = Somatic and physical fitness evaluation of Primary
Słowa kluczowe: krwotok poporodowy, objawy kliniczne, postępowanie ratunkowe.
Sowa Magdalena, Tarkowski Michał, Wójcik Kamil, Winnicki Andrzej, Saletnik Łukasz. Krwotok poporodowy przyczyny, objawy, postępowanie przedszpitalne = Postpartum hemorrhage causes, symptoms, prehospital
Zmiana równowagi ciała u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym
Tomaszewski P., Szulc A., Buśko K. Change of body balance in dancers during two years training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841775