Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR Ciechanów ul. Marii Dąbrowskiej 11 PROJEKT BUDOWLANY

Transkrypt

1 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 1 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR Ciechanów ul. Marii Dąbrowskiej 11 Tel: Regon NIP mail:promar.ciechanow@gmail.com Egzemplarz nr 5 PROJEKT BUDOWLANY BUDOWA SIECI GAZOWEJ ŚREDNIEGO CIŚNIENIA Z RUR PEdn90mm, dn63mm i dn40mm Pułtusk Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza- Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego DZ. NR. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5, 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. Jednostka ewidencyjna Pułtusk, Obręb 0010 INWESTOR: Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Warszawie Zakład w Ciechanowie Ul. Mleczarska Ciechanów PROJEKTOWAŁ: Jerzy Krutczenko Ul. Marii Dąbrowskiej Ciechanów nr upr. Cie-32/82 i Cie-40/89 MAZ/IS/7376/01 SPRAWDZIŁ: MARCIN KOCHANOWSKI ul. Prof. J. Groszkowskiego 20m Zegrze MAZ/IS/0485/09,Upr. nr MAZ/0214/PWOS/09 Pułtusk, 02 luty 2014

2 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 2 Spis zawartości dokumentacji Projekt zagospodarowania terenu 3-4 Opis techniczny budowy gazociągu 5-12 Zestawienie materiałów 13 Informacja bezpieczeństwa i ochrony zdrowia Oświadczeni projektanta 17 Zaświadczenie Izba projektanta 18 Uprawnienia projektanta 19 Oświadczeni sprawdzającego 20 Zaświadczenie Izba sprawdzającego 21 Uprawnienia sprawdzającego 22 Załączniki Projekt zagospodarowania terenu 51 Rysunek montażowy budowy gazociągu z rur PE Schemat włączenia do czynnej sieci gazowej 54 Profil budowy gazociągów 55 Schemat skrzyżowania z drogą 56 Schemat skrzyżowania gazociągu z kablem 57 Schemat montażu skrzynki zasuwy 58 Schemat ułożenia gazociągu z rur z PE w wykopie 59

3 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 3 1. Projekt zagospodarowania terenu Przedmiot inwestycji. Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt budowlany budowy sieci gazowej średniego ciśnienia z rur PE dn90, dn63 i dn40mm w miejscowości PułtuskAl. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza-Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego dz. nr. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5, 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. Bazą do projektowanej gazyfikacji jest istniejący gazociąg średniego ciśnienia z rur polietylenowych PEdn90mm w Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, z końcówką na wysokości dz. 236/6. Gazociągi wykonać równocześnie z przyłączami Projekt opracowano na podstawie: Warunki techniczne wydane przez Zakład Ciechanów Mapy geodezyjne z uzgodnioną w Zespole Uzgadniania Dokumentacji trasą przebiegu sieci gazowej. Wytyczne realizacji sieci gazowych z PE Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie Dz.U. 2013, poz.640. Obowiązujące przepisy Prawa Budowlanego, zarządzenia i normy. Zlecenie inwestora Wizja lokalna w terenie Stan istniejący. Inwestycja będzie realizowana na terenie miejscowości PUŁTUSK. W wyniku przeprowadzonej aktualizacji mapy zasadniczej do celów projektowych, w obrębie projektowanej trasy budowy gazociągu zlokalizowano następujące urządzenia podziemne obiekty wiejskiej infrastruktury technicznej: Uzbrojenie podziemne: kabel energetyczne kabel telekomunikacyjny wodociąg kanalizacja sanitarna i deszczowa Nawierzchnia: jezdnie i chodniki utwardzone i nieutwardzone, pobocza utwardzone i nieutwardzone Podłoże gruntowe: stanowią grunty kategorii III. Podłoże gruntowe uwzględniając podsypkę i nadsypkę jest przydatne do układania gazociągu. Zieleń istniejąca: istniejące tereny zielone zostaną zachowane, nie przewiduje się wycinki drzew i krzewów Projektowane zagospodarowanie terenu. Celem opracowania jest przygotowanie kompletnej dokumentacji projektowej wraz z uzgodnieniami technicznymi i terenowo prawnymi niezbędnymi do skompletowania Projektu Budowlanego związane z wykonaniem budowy sieci gazowej średniego ciśnienia z rur PE dn90, dn63 i dn40mm w miejscowości Pułtusk Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza-Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego dz. nr. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5,

4 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 4 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. Gazociągi prowadzone są w pasie drogowym. Gazociągi zaprojektowano zgodnie z decyzją lokalizacyjną inwestycji celu publicznego. Trasa projektowanych gazociągów uwzględnia wymogi Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie Dz. U. 2013, poz.640. określające odległości gazociągów od innych nadziemnych i podziemnych obiektów terenowych. Szczegółowe usytuowanie gazociągów uzgodnione w Zespole ds. Koordynacji Usytuowania Projektowanych Sieci Uzbrojenia Terenu w Pułtusku pokazano na planie sytuacyjnym w skali 1: Zestawienie danych o inwestycji. Projektowane gazociągi o średnicy dn90mm wykonać z rur o wysokiej gęstości PE100 SDR17,6, a gazociągi o średnicy dn63mm i dn40mm wykonać z rur o wysokiej gęstości PE100RC SDR11. Łączna długość gazociągu dn90mm wynosi L=308,0mb Łączna długość gazociągu dn63mmwynosi L= 453,0mb Łączna długość gazociągu dn40mmwynosi L= 200,5mb 1.5. Informacja o terenie. Działki objęte opracowaniem nie są wpisane do rejestru zabytków Dane określające wpływ eksploatacji górniczej. Projektowana inwestycja zlokalizowana jest poza granicami terenu górniczego i nie podlega wpływom eksploatacji górniczej Informacja o wpływie projektowanej inwestycji na środowisko. Projektowana inwestycja nie ma bezpośredniego wpływu na środowisko. Na podstawie 3.1 pkt. 12.b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 r. W sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U r. Nr 179, poz. 1490). Projektowana podziemna sieć gazowa pracuje w układzie hermetycznym, nie występuje więc emisja gazu do atmosfery. Ponieważ nie wymaga on korzystania ze środowiska naturalnego, wobec czego nie występują ścieki ani odpady stałe. Projektowany gazociąg nie stanowi potencjalnego zagrożenia dla środowiska naturalnego. Nie jest wymagany raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Granica własności. Gazociąg stanowi własność Zakładu Gazowniczego. Nie jest wymagane sporządzenie planu BIOZ. Opracował:

5 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 5 2. Opis technicznych Ustalenie strefy kontrolowanej. Projektowana sieć gazowa została zlokalizowana w terenie o pierwszej klasie lokalizacji o współczynniku bezpieczeństwa 0,5. Strefa kontrolowana dla projektowanych gazociągów wynosi 1,0 m ( 0,5m po obu stronach gazociągu ) zgodnie Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie Dz.U. 2013, poz.640. W obszarze tym nie należy: wznosić budynków, urządzać stałych składów, magazynów, sadzić drzew nie prowadzić żadnej działalności mogącej zagrodzić trwałości gazociągu w czasie eksploatacji 2.2. Materiały do budowy sieci gazowej Rury przewodowe. Do budowy gazociągu zastosowano następujące rury: Rury PE 100 typoszeregu SDR 17,6 dla średnic dn90mm, łączone za pomocą zgrzewania doczołowego lub elektrooporowego. Rury PE 100RC typoszeregu SDR 11 dla średnic dn63mm i dn40mm, łączone za pomocą zgrzewania elektrooporowego Rury z PE przeznaczone do budowygazociągów i przyłączy powinny być w kolorze żółtym. Muszą być oznakowane w odstępach co jeden metr w sposób trwały w kolorach kontrastujących z tłem zgodnie z PN-EN i normą zakładową ZN-G-150 Gazociągi i rury polietylenowe, wymagania i badania. Oznakowanie powinno zawierać następujące informacje: Znak bezpieczeństwa B, Nazwę, lub symbol producenta, Słowo Gaz, Średnicę zewnętrzną x grubość ścianki (SDR), Nazwę i typ surowca, Grupę wskaźników płynięcia, Datę produkcji, Numer normy jakości Kształtki. Do budowy gazociągów przyjęto kształtki z polietylenu do rozprowadzania paliw gazowych wg ZN - G 3150 z 1996 r, PE100 szereg SDR 17,6 oraz SDR 11 w kolorze żółtym. Do łączenia rur o średnicy PEdn90mm stosować kształtki doczołowe i elektrooporowe Doczołowo można łączyć kształtki tylko tego samego szeregu wymiarowego. Kształtki mogą być w wykonaniu długim lub krótkim. Pierwsze służą do zgrzewania doczołowego oraz za pomocą kształtek elektrooporowych, drugie wyłączne do zgrzewania doczołowego. Do łączenia rur o średnicy dn63mm i dn40mm stosować kształtki elektrooporowe Armatura. Na projektowanym gazociągu projektuje się armaturę odcinającą: Zasuwa klinowadn80mm szt.1 Kurek PEdn63mm szt.2 Kurek PEdn40mm szt.2

6 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a Budowa gazociągów Roboty przygotowawcze. Po przyjęciu placu budowy przez kierownika budowy należy dokonać wytyczenia trasy gazociągu przez uprawnionego geodetę oraz wykonać wykopy zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami, normami i zasadami sztuki budowlanej. Przed przystąpieniem do robót ziemnych należy oznakować pas robót oraz ustawić znaki drogowe i zabezpieczyć miejsca robót zgodnie z projektem organizacji ruchu. W trakcie robót wykopy powinny być na bieżąco zabezpieczane i oznakowane Roboty ziemne. Warunki gruntowe, w których będą układane gazociągi należą do prostych charakteryzujących się warstwami gruntu jednorodnymi i równoległymi do powierzchni terenu o zwierciadle wód gruntowych poniżej posadowienia gazociągu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych, Dz.U. Nr 463 z 27 kwietnia 2012r., zadanie kwalifikuje się do pierwszej kategorii geotechnicznej i nie jest wymagane opracowanie dokumentacji geologiczno - inżynierskiej. W miejscach wykonania przecisków mogą wystąpić wykopy ( 1,4m - 1,5m ) zaliczane do drugiej kategorii geotechnicznej. Przyjęto następujące wnioski geotechniczne Roboty ziemne powinny być prowadzone zgodnie z normą PN-B Roboty ziemne. Wymagania ogólne. styczeń1999 r. Prace ziemne należy prowadzić tak, aby nie dopuścić do naruszenia naturalnej struktury gruntu Na terenie realizacji inwestycji występują proste warunki gruntowe. Poziom wód gruntowych w obrębie projektowanej trasy sieci gazowych kształtuje się poniżej poziomu wód gruntowych. Prowadzone prace ziemne nie mogą naruszyć stateczności obiektów istniejących tj. budynków i instalacji podziemnych. Głębokość przemarzania gruntów dla rejonu przeprowadzonych badańwynosihz = 1,0 m wg normy PN-81/B Dla wykopów o głębokości ponad: - 1,0 m stosować umocnienia ścian wykopu ażurowe - 1,5 m stosować umocnienia ścian wypraskami zakładanymi poziomo. - Obudowa powinna wystawać 15 cm ponad teren. Minimalne szerokości wykopu: Podstawowa - dn + 0,2 m Dół montażowy - dn + 0,4 m Na łukach - dn + 0,6 m Pod projektowane odcinki gazociągów przewiduje się wykop wąskoprzestrzenny o ścianach pionowych, minimalną szerokość wykopu 0,5 m. Na łukach szerokość wykopu powinna wynosić 1,0 m. Wykop powinien być wykonany zgodnie z BN-83/ Minimalna głębokość ułożenia gazociągu ( przykrycia rury ) poza obrysem drogi powinna wynosić: 0,9m dla sieci ulicznej 1,0 m przy układaniu w gruntach ornych. W miejscach występowania dużego zagęszczenia uzbrojenia podziemnego lub do jego zbliżenia należy wykonać wykopy próbne dla dokładnego usytuowania uzbrojenia. W takich przypadkach roboty należy wykonać ręcznie pod nadzorem użytkowników tych urządzeń.

7 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 7 Wydobywaną ziemię kat. I-IV na odkład należy składować wzdłuż krawędzi wykopu w odległości 1,0 m od jego krawędzi, aby utworzyć przejęcie wzdłuż wykopu. Przejście powinno być stale oczyszczane z wydobywanej ziemi. Drugą stronę wykopu należy pozostawić dla robót montażowych i dowozu ziemi. Dno wykopu należy dokładnie oczyścić z kamieni, korzeni i podobnych części stałych oraz wyrównać. Dla rur typu RC nie jest wymagana podsypka pod rury ani nadsypka Roboty montażowe. Podczas montażu gazociągu należy zachować następujące zasady: sprawdzić czystość każdej rury PE przed jej zamontowaniem aby zapobiec przedostawaniu się do środka rury wody i zanieczyszczeń, zaślepić znajdujące się poza wykopem lub w wykopie zgrzane odcinki gazociągu aby zapobiec porysowaniu rur z PE, nie należy ich przeciągać i wlec. Łączenie rur oraz montaż kształtek i armatury należy wykonywać według zastosowanych średnic rur przewodowych. Dla każdego zgrzewu powinien być wypełniony protokół zgrzewania, a zgrzewy opisane na rurze przy użyciu pisaka wodoodpornego. Opis winien zawierać numer kolejny zgrzewu wg protokołu zgrzewania i numer uprawnień zgrzewacza. Z uwagi na duży współczynnik rozszerzalności liniowej układanie i zasypka rurociągu powinna być wykonywana w temperaturze, w której gazociąg będzie eksploatowany. W tym celu, dla osiągnięcia stabilizacji i likwidacji naprężeń termicznych, należy zachować następujące zasady: oczyścić wykop wykonać podsypkę (z piasku lub przesianego gruntu rodzimego - frakcja max 1,5 mm/). Posypka nie jest wymagana dla rur PE100 typ RC. ułożyć gazociąg w wykopie wykonać obsypkę rury (z piasku lub przesianego gruntu rodzimego - frakcja max 1,5 mm/) do wysokości górnej tworzącej rury. Obsypka nie jest wymagana dla rur PE100 typ RC. ułożyć taśmę lokalizacyjną lub drut lokalizacyjny. po upływie ok. 2 godzin niezbędnych na stabilizację termiczną zagęścić obsypkę przy rurze, wykonać nadsypkę (z piasku lub przesianego gruntu rodzimego i zasypkę(czystym gruntem rodzimym), układając 40 cm nad gazociągiem taśmę ostrzegawczą. Montaż, układanie i zasypywanie gazociągu należy wykonywać z zachowaniem następujących zasad: sprawdzić czystość każdej rury przed jej zamontowaniem w urządzeniu zaciskowym zgrzewarki zaślepić zgrzane odcinki gazociągu zabrania się wleczenia lub przeciągania rur i odcinków gazociągów nadsypkę i zasypkę wykonywać zagęszczanymi warstwami. Podczas montażu gazociągu należy zachować następujące zasady: sprawdzić czystość każdej rury PE przed jej zamontowaniem aby zapobiec przedostawaniu się do środka rury wody i zanieczyszczeń, zaślepić znajdujące się poza wykopem lub w wykopie zgrzane odcinki gazociągu aby zapobiec porysowaniu rur z PE, nie należy ich przeciągać i wlec. Zmianę kierunku trasy gazociągu należy wykonywać przy wykorzystaniu elastyczności rur z PE stosując odpowiednie promienie gięcia ( dla temperatury 20 C promień gięcia wynosi 25dn ) Zgrzewanie nie powinno być wykonywane w temperaturze niższej niż 268K oraz podczas mgły, niezależnie od temperatury otoczenia.

8 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 8 W czasie opadów atmosferycznych lub wiatrów przekraczających prędkość 10 m/s powinny być stosowane namioty ochronne Skrzyżowania gazociągów z uzbrojeniem podziemnym. Przy skrzyżowaniu gazociągów i przyłączy z następującym uzbrojeniem: przewody sieci energetycznej enn przewody sieci wodociągowej przewody telekomunikacyjne kanalizacji deszczowej i sanitarnej należy zachować minimalną odległość pionową miedzy gazociągiem a uzbrojeniem podziemny minimum 0,2m. Należy zachować szczególne wymogi bezpieczeństwa w przypadku stwierdzenia obecności istniejącego nie zinwentaryzowanego uzbrojenia podziemnego. Przy skrzyżowaniach z uzbrojeniem należy: wykonywać wykopy ręcznie wykonywać odpowiednie zabezpieczenie zgodnie z obowiązującymi przepisami tj.:rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie Dz.U. 2013, poz.640. Odległość pomiędzy zewnętrzną powierzchnią gazociągu i skrajnymi elementami uzbrojenia terenu powinna wynosić nie mniej niż 40 cm przy lokalizacji wzdłuż innego uzbrojenia chyba, że warunki lokalizacyjne podane przez właścicieli uzbrojenia podziemnego wskazują inaczej. Skrzyżowania gazociągu z kablami. Kable energetyczne i telekomunikacyjne należy zabezpieczyć, na czas budowy, poprzez podwieszenie ich nad wykopem do belki drewnianej. W przypadku nie zachowania minimalnej dopuszczalnej odległości między gazociągiem a kablem, założyćna kable osłony dwudzielne PVC systemu AROT. Skrzyżowania gazociągu z drogami i wjazdami utwardzonymi. Skrzyżowanie gazociągu drogami i wjazdami utwardzonymi, wykonać metodą przecisku lub przewiertu otwartego. W przypadku zastosowania rury przeciskowej, odległość pozioma końca rury osłonowej od zewnętrznej krawędzi jezdni powinna być nie mniejsza niż 0,5m. Odległość pionowa mierzona od powierzchni rury przeciskowej lub osłonowej do powierzchni jezdni lub wjazdu musi wynosić nie mniej niż 1,0m. Kąt skrzyżowania gazociągu z drogami nie może być mniejszy niż 60º. Gazociąg wewnątrz rury osłonowej ułożyć na płozach typ B, a końcówki rur zabezpieczyć pianką poliuretanową. W przypadku nie zachowania pionowych odległości normatywnych gazociąg zabezpieczyć rurą osłonową z PE Materiały użyte do budowy gazociągu i przyłączy muszą posiadać atest Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w Krakowie Oznakowanie gazociągu. W trakcie zasypywania wykopu, po ułożeniu gazociągu oraz liniowo w odległości 5 cm nad gazociągiem taśmy oznacznikowej, na wysokości 40cm nad rurą ułożyć żółtą taśmę ostrzegawczą z nadrukiem GAZ, symbolem telefonu i numerem Pogotowia Gazowego: 992 oraz ze znakiem firmowym producenta taśmy. Jako elementy nadziemne należy stosować słupki znacznikowe wg ZN-G Trasę gazociągu na punktach załamania, trójnikach oraz armaturę należy oznakować tabliczkami lub słupkami oznacznikowymi.

9 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 9 Sposób ułożenia elementów podziemnych winien być zgodny z normą zakładową ZN-G- 3001:2001. Przewody lokalizacyjne, tamy lokalizacyjne i ostrzegawcze winny spełnia wymagania norm ZN-G-3001:2001 i ZN-G-3002: Próby ciśnieniowe. Warunki dopuszczenia gazociągów i przyłączy do próby Gazociąg i przyłącza poddawane próbie ciśnieniowej powinny spełniać wymagania PN-EN oraz PN-EN ,2,3,4,5. Próbę wytrzymałości i szczelności wykonywać wspólnie dla całego gazociągu wraz z przyłączami. Próbę przeprowadzić zgodnie z wymogami normy PN-EN Systemy dostawy gazu. Procedury próby ciśnieniowej, uruchamiania i nieuruchamiania. Wymagania funkcjonalne z 2004r oraz Standardem Technicznym ST-IGG-0301:2012 Próby ciśnieniowe gazociągów z PE o maksymalnym ciśnieniu roboczym do 0,5 MPa włącznie Przed przystąpieniem do próby armaturę zamontowaną na gazociągu i przyłączach należy całkowicie otworzyć. Jeżeli zastosowano czujnik temperatury gruntu, to powinien on być usytuowany na głębokości położenia osi gazociągów lub przyłączy, możliwie blisko jego ścianki. Bezpośrednio przed próbą gazociąg powinien być oczyszczony i osuszony. Po ułożeniu gazociągu przed rozpoczęciem prób, gazociąg należy od wewnątrz oczyścić z zanieczyszczeń przez przedmuchania powietrzem o ciśnieniu 0,1MPa oraz dokonać czyszczenia gazociągu tłokiem miękkim. Zaleca się stosowanie tłoków miękkich (np. z pianki poliuretanowej). Gazociąg lub przyłącze przed próbą powinny być zasypane. Zaleca się, aby miejsce zatłaczania czynnika próbnego, w zależności od warunków na miejscu próby, było możliwie odlegle od stanowiska pomiarowego. Parametry próby. Dla gazociągów z PE o maksymalnym ciśnieniu roboczym MOP do 0,5 MPa włącznie, ciśnienie próby powinno być większe lub równe od iloczynu współczynnika 1,5 i maksymalnego ciśnienia roboczego MOP i jednocześnie powinno być większe co najmniej o 0,2 MPa od maksymalnego ciśnienia roboczego MOP Próbę ciśnieniową gazociągów z PE przeprowadza się w temperaturze otoczenia, którą stanowi temperatura gruntu, w którym ułożony jest badany gazociąg. Czas, w którym gazociąg poddawany jest ciśnieniu próbnemu, obejmuje: stabilizację; próbę właściwą. Czas stabilizacji uzależniony jest od ciśnienia próby. Dla gazociągów o objętości geometrycznej Vgeo> 0,1 m3, zaleca się przyjąć na każde 0,1 MPa ciśnienia próby 1 godzinę stabilizacji. Czas stabilizacji może ulec skróceniu w przypadku użyciasprężarki z chłodnicą, ale nie może być krótszy niż 2 godziny. Dla gazociągów o objętości geometrycznej Vgeo< 0,1 m3 czas stabilizacji wynosi minimum 30 minut. Próby ciśnieniowe. Wybór metody próby w zależności od objętości geometrycznej badanego odcinka gazociągu. Dla gazociągów średniego ciśnienia stosuje się metodę przeprowadzania próby zgodniez zasadami: 8 m3 metoda standardowa, dopuszcza sięmetodę precyzyjna >8 m3 metoda precyzyjna, dopuszcza się metodę standardowa

10 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 10 Ze względu na objętość gazociągu (2,682m³ ), próbę ciśnieniową należy przeprowadzić metodą standardową. Pomiar ciśnienia wewnątrz gazociągu na początku, w trakcie i na końcu próby należy wykonać stosując manometr precyzyjny o klasie dokładności minimum 0,6, którego górna wartość zakresu pomiarowego powinna wynosić 1,25 1,5 ciśnienia próby. Wartości ciśnienia próby w trakcie całego jej przebiegu w czasie rzeczywistym powinny być rejestrowane w sposób ciągły przez odpowiednio do tego celu przystosowany rejestrator mechanicznylub elektroniczny o klasie dokładności minimum 1. Do pomiarów temperatury stosować przyrządy konwencjonalne lub elektroniczne, które rejestrują zmiany temperatury na poziomie 0,05 ºC. Całkowity błąd pomiarowy przyrządu do pomiaru temperatury, w odniesieniu do powtarzalności, musi być mniejszy niż 0,1 ºC, dla zakresu temperatur 0 ºC 40 ºC i dla zmian temperatur na poziomie 15 ºC. Należy rejestrować temperaturę otoczenia gazociągu (gruntu) poprzez umieszczenie czujnika temperatury w gruncie obok gazociągu na głębokości jego osi. Próbę ciśnieniową gazociągów wykonać poprzez realizację czterech etapów: napełnienie czynnikiem próbnym; - w trakcie napełniania maksymalny przyrost ciśnienia nie może przekroczyć 0,3 MPa/min. stabilizacja; należy się przyjąć na każde 0,1 MPa ciśnienia próby 1 godzinę stabilizacji. Przyjęto czas stabilizacji - 8,0h Czas stabilizacji może ulec skróceniu w przypadku użycia sprężarki z chłodnicą, ale nie może być krótszy niż2 godziny. próba właściwa; Ciśnienie próby = 0,75 MPa Czas trwania próby właściwej gazociągu tps zależy od jego objętości geometrycznej i wynosi: tps= 1,0 h/m3 x Vgeo= 0,5 x 2,682 = 2,682 3,0 h w którym: Vgeo objętość geometryczna badanego gazociągu. Objętość geometryczna rur PE: dn90mm L= 308,0mb x 0,00492 Vgeo= 1,515 dn63mm L= 453,0mb x 0,00207 Vgeo = 0,937 dn40mm L= 200,5mb x 0,00098 Vgeo = 0,196 dn25mm L= 121,5mb x 0,00028 Vgeo = 0,034 RAZEM: Vgeo = 2,682m³ opróżnienie z czynnika próbnego podczas opróżniania gazociągu z czynnika próbnego należy obniżać ciśnienie w sposób kontrolowany przez przewody odpowietrzające do momentu, aż cały gazociąg będzie pod ciśnieniem atmosferycznym. Gazociąg należy uznać za zgodny z wymaganiami dotyczącymi wytrzymałości mechanicznej i szczelności, jeżeli po zakończeniu próby nie stwierdzi się nieprawidłowości na wykresie wartości ciśnienia w funkcji czasu i bezwzględny spadek ciśnienia p jest mniejszy niż 5 kpa. Wymagania bezpieczeństwa Próba ciśnieniowa powinna być prowadzona w warunkach zapewniających bezpieczeństwo osób pracujących przy jej przeprowadzeniu jak i osób postronnych, które mogą znajdować się w rejonie wykonywanych prac. Należy wyznaczyć miejsca, oznakować i zachować szczególne środki ostrożności, w których: umieszczono stanowisko pomiarowe; odbywa się tłoczenie czynnika próby.

11 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 11 Oznakowanie wyznaczonych w terenie powyższych miejsc należy wykonać w sposób wyraźny za pomocą taśm, znaków i tablic ostrzegawczych, zabraniających zbliżania sięosób postronnych. Tablice ostrzegawcze powinny zawierać napis: UWAGA! PRÓBA CIŚNIENIOWA, WSTĘP WZBRONIONY Wykonany gazociąg wraz z przyłączami winien być przekazany do eksploatacji w okresie 6 miesięcy od zakończenia prób ciśnieniowych. W przypadku przekroczenia tego okresu powinien być ponownie poddany próbom szczelności przed oddaniem go do użytkowania. W przypadku gdy gazociąg nie jest napełniany gazem bezpośrednio po próbie ciśnieniowej, zaleca się pozostawić w nim czynnik próbny pod ciśnieniem nie większym niż maksymalne ciśnienie robocze. Przed uruchomieniem należy sprawdzić wartość ciśnienia w celu upewnienia się, że gazociąg nie uległ uszkodzeni 3. Wykonanie robót. Całość prac związanych z budową gazociągu należy wykonać zgodnie z: projektem budowlanym, obowiązującymi przepisami budowlanymi, branżowymi, BHP i Ppoż Polskimi Normami lub równoważnymi normami europejskimi. obowiązującymi Standardami Technicznymi IGG 4. Wykaz norm, rozporządzeń i standardów technicznych. Normy i rozporządzenia PN-EN :2012 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych - Polietylen (PE) - Część 1: Wymagania ogólne PN-EN :2010 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych - Polietylen (PE) - Część 2: Rury PN-EN :2012 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych - Polietylen (PE) - Część 3: Kształtki PN-EN :2012 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych - Polietylen (PE) - Część 4: Armatura PN-EN :2012 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych - Polietylen (PE) - Część 5: Przydatność do stosowania w systemie PN-EN 1983:2008 Armatura przemysłowa - Kurki kulowe stalowe PN-EN 1984:2010 Armatura przemysłowa - Zasuwy stalowe i staliwne PN-EN :2004 Systemy dostawy gazu - Rurociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym do 16 bar włącznie - Część 1: Ogólne zalecenia funkcjonalne PN-EN :2004 Systemy dostawy gazu - Rurociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym do 16 bar włącznie - Część 2: Szczegółowe zalecenia funkcjonalne dotyczące polietylenu (MOP do 10 bar włącznie) PN-EN :2004 Systemy dostawy gazu - Rurociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym do 16 bar włącznie - Część 3: Szczegółowe zalecenia funkcjonalne dotyczące stali PN-EN 12327:2004 Systemy dostawy gazu - Procedury próby ciśnieniowej, uruchamiania i unieruchamiania - Wymagania funkcjonalne PN-EN 13774:2004 Armatura do instalacji dystrybucji gazu na maksymalne ciśnienie robocze mniejsze lub równe 16 bar Wymagania eksploatacyjne PN-EN 14141:2005 Armatura stosowana w rurociągach do przesyłu gazu ziemnego - Wymagania eksploatacyjne i badania PN-EN ISO 15761:2005 Zasuwy stalowe, zawory kulowe i zawory zwrotne o wymiarach równych i mniejszych od DN 100 dla przemysłu naftowego i gazowniczego

12 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 12 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie Dz.U. 2013, poz.640. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. Dz.U nr 213 poz w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia z dn. 17 września 2004 Dz.U Standardy Techniczne IGG ST-IGG-0401:2010 Sieci gazowe. Strefy zagrożenia wybuchem. Ocena i wyznaczanie ST-IGG-1201:2010 Metoda próżniowa. Odpowietrzanie i napełnianie gazem ziemnym sieci gazowej ST-IGG-1202:2010 Metoda próżniowa. Odpowietrzanie i napełnianie gazem ziemnym instalacji gazowej. Kontrolna próba szczelności ST-IGG-1001:2011 Gazociągi. Oznakowanie trasy gazociągów. Wymagania ogólne ST-IGG-1002:2011 Gazociągi. Oznakowanie ostrzegające i lokalizacyjne. Wymagania i badania ST-IGG-1003:2011 Gazociągi. Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo pomiarowe. Wymagania i badania ST-IGG-1004:2011 Gazociągi. Tablice orientacyjne. Wymagania i badania ST-IGG-1101:2011 Połączenia PE/stal dla gazu ziemnego wraz ze stalowymi elementami do włączeń oraz elementami do przyłączeń 5. Uwagi końcowe. Wszelkie roboty mogą być prowadzone jedynie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje w zakresie odpowiadającym niniejszemu projektowi oraz pod nadzorem osób z posiadających właściwe uprawnienia do nadzoru. Wszelkie zmiany i odstępstwa od projektu należy wprowadzić wpisem do dziennika budowy z potwierdzeniem przez inspektora nadzoru i projektanta. Przed przystąpieniem do robót ziemnych należy zawiadomić zainteresowane instytucje i użytkowników, których sieci i urządzenia znajdują się w pobliżu trasy projektowanego gazociągu o terminie rozpoczęcia robót. Przed przystąpieniem do prac, należy dokonać zgłoszenia rozpoczęcia robót we właściwym terytorialnie organie administracyjny. Wykonane prace należy zgłosić do odbioru końcowego zgodnie z obowiązującą w Zakładzie Ciechanów instrukcją Opracował:

13 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 13 Z E S T A W I E N I E M A T E R I A Ł Ó W Zestawienie materiałów na budowę gazociągów: 1.Rura z polietylenu SDR17,6 PE100 dn90mm 308,0mb 2.Rura z polietylenu SDR11 PE100RC dn63mm 453,0mb 3.Rura z polietylenu SDR11 PE100RC dn40 200,5mb 4.Zaślepka EC dn90mm 3 szt. 5.Zaślepka EC dn63mm 3 szt. 6.Zaślepka EC dn40mm 2 szt. 7.Kolano E45ºdn90mm 12 szt. 8.Kolano E90ºdn63mm 11 szt. 9.Kolano E45ºdn63mm 8 szt. 10.Kolano E90ºdn40mm 6 szt. 11.Trójnik równoprzelotowy ETdn90mm 1 szt. 12.Trójnik równoprzelotowy ETdn63mm 1 szt. 13.Trójnik redukcyjny TRdn90x63mm 2 szt. 14.Trójnik redukcyjny TRdn90x40mm 1 szt. 15.Trójnik redukcyjny TRdn63x40mm 1 szt. 16.Mufa Cdn90mm 2 szt. 17.Mufa Cdn63mm 6 szt. 18.Mufa Cdn40mm 6 szt. 19.Rura przeciskowa z PE100SDR17,6dn140mm 9,5mb ( 1 szt. ) 20.Rura przeciskowa z PE100SDR17,6dn110mm 26,5mb ( 3 szt. ) 21.Rura przeciskowa z PE100SDR17,6dn90mm 13,0mb ( 1 szt. ) 22.Rura osłonowa z PE100SDR17,6dn140mm 16,0mb ( 4 szt. ) 23.Rura osłonowa z PE100SDR17,6dn110mm 52,0mb ( 10 szt. ) 24.Rura osłonowa z PE100SDR17,6dn90mm 17,5mb ( 1 szt. ) 25.Pianka poliuretanowa 6 szt. 26.Zasuwa klinowa DN80mm 1 szt. 27.Kurek PEdn63mm 2 szt. 28.Kurek PE dn40mm 2 szt. 29.Rura osłonowa dwudzielna typ AROT 15 szt. 30.Tabliczki oznacznikowe 81 szt. 31.Taśma ostrzegawcza 912,5mb 32.Taśma lokalizacyjna 961,5mb Zestawienie materiałów do wcięcia do czynnego gazociągu: 1.Mufa elektrooporowa C dn90mm 1 szt.

14 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 14 Informacje dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia Informację opracowano na podstawie ROZPORZĄDZENIA MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia z Dz.U poz Nazwa i adres obiektu budowlanego. Projekt budowlany budowy sieci gazowej średniego ciśnienia z rur PE dn90, dn63 i dn40mm w miejscowości Pułtusk Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza-Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego dz. nr. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5, 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. Inwestor: Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Warszawie Zakład w Ciechanowie Ul. Mleczarska Ciechanów Projektował: Jerzy Krutczenko Ul. Marii Dąbrowskiej Ciechanów nr upr. Cie-32/82 i Cie-40/89 MAZ/IS/7376/01 Pułtusk, 02 luty 2014

15 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a Przedmiot inwestycji obejmuje. Budowę infrastruktury technicznej koniecznej do eksploatacji gazu obejmującej budowę: gazociąguśredniego ciśnienia z rur PE dn90mm gazociągu średniego ciśnienia z rur PE dn63mm gazociągu średniego ciśnienia z rur PE dn40mm 2. Zakres i kolejność robót. Prace montażowe obejmują: roboty ziemne wykonywane sprzętem mechanicznym i ręcznie montaż rur gazociągów Kolejność realizacji robót jest następująca: wykonanie wykopu liniowego o głębokości do 1,20 m montaż przewodów gazowych z rur polietylenowych przeprowadzenie prób szczelności i wytrzymałości sieci gazowej zasypanie i zagęszczenie wykopu 3. Wykaz istniejących obiektów budowlanych. istniejące budynki zlokalizowane w obrębie ulicy. przewody energetyczne istniejące i projektowane przewody sieci wodociągowej przewody telekomunikacyjne 4. Elementy zagospodarowania terenu mogące stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi. Dla zakresu prac objętego niniejszym projektem nie występują zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi ze strony elementów zagospodarowania terenu. Jeśli przy budowie zostaną zachowane warunki techniczne wykonania i odbioru robót oraz zasady BHP przewidywane zagrożenia nie wystąpią. Projektowane rurociągi leżą w bezpiecznych odległościach od istniejącego uzbrojenia i obiektów. Składowisko materiałów, zaplecze robót i plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia uzgodnić i sporządzić z uwzględnieniem wytycznych organizacyjnych inwestora. 5. Wykaz przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych. Zagrożenie kwalifikowane związane z wykonywaniem planowanych robót budowlanych i budowlano-montażowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia r (Dz.U. nr 120 poz z dnia r) w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia to: porażenie prądem elektrycznym może nastąpić przy pracach z użyciem urządzeń zasilanych prądem. Zagrożenie występować będzie sytuacjach awaryjnych w fazie prowadzenia prac z wykorzystaniem elektronarzędzi. urządzenia niebezpieczne źródło zagrożenia: butle z palnikami do spawania gazowego, młoty elektromechaniczne do betonu, szlifierki ręczne elektryczne, zgrzewarka. upadek na płaszczyźnie zagrożenie występować będzie na drogach i ciągach komunikacyjnych. zagrożenia związane z ostrymi elementami podczas robót budowlano-montażowych istnieje niebezpieczeństwo skaleczenia się ostrymi krawędziami. materiały łatwopalne i wybuchowe źródło zagrożenia: tlen, acetylen. Nie przewiduje się innych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych i budowlanomontażowych wykraczających ponad standardowe zagrożenia występujące na budowie.

16 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a Sposób prowadzenia instruktażu przed rozpoczęciem robót Instruktażu należy dokonywać codziennie przed rozpoczęciem prac i fakt ten udokumentować wpisem do protokołu instruktażu potwierdzonym podpisem pracownika. Za prowadzenie instruktażu odpowiedzialny jest bezpośredni przełożony (brygadzista, mistrz) brygady wykonującej pracę. W instruktażu uwzględnić: informację o warunkach atmosferycznych, bezpieczne metody wykonywania prac, informację o występujących zagrożeniach oraz sposobach zabezpieczania się przed skutkami występujących zagrożeń, zasady komunikowania się pracowników, zasady bezpiecznego wykonywania prac, zasady postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia, a w szczególności: udzielania pierwszej pomocy, sposobie postępowania na wypadek wystąpienia zagrożenia zdrowia lub życia, sposobie powiadamiania służb ratowniczych w przypadku zauważenia zagrożenia. 7. Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót Podczas wykonywania prac należy: teren budowy należy wydzielić przy pomocy zastaw i taśm ostrzegawczych oraz oświetlenia ostrzegawczego (od zmroku do świtu). stosować urządzenia sprawne technicznie, ze sprawną instalacją przeciwporażeniową, wyznaczać strefy niebezpieczne, używać sprawne urządzenia do transportu, dobierać odpowiednie obciążenia. wyznaczać osoby uprawnione do obsługi urządzeń niebezpiecznych, wygradzać strefę niebezpieczną, wyznaczyć bezpieczne dojścia, nie zastawiać ich, utrzymywać porządek i czystość oraz stosować prawidłowe obuwie, używać rękawic ochronnych oraz wyposażyć brygadę odpowiednią odzież i podręczną apteczkę ze środkami dezynfekującymi i opatrunkowymi, wyposażyć stanowisko z zagrożeniem w podręczny sprzęt p.poż., nie używać ognia otwartego przy pracach z zastosowaniem środków łatwopalnych, realizacja robót z bezwzględnym uwzględnieniem zasad określonych w załącznikach uzgodnień. W trakcie przebudowy gazociągów wystąpią roboty budowlane wymienione w 6 pkt. 1k i pkt. 4b Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Opracował:

17 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 17 Jerzy Krutczenko Upr. Cie-32/82 i Cie-40/89 Izba: MAZ/IS/7376/01 Pułtusk O Ś W I A D C Z E N I E Na podstawie art. 20 ust. 4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane ( Dz. U. z 2010 roku Nr 243, poz z późniejszymi zmianami ) oświadczam że, projekt budowlany zamierzenia budowlanego pod nazwą: Projekt budowlany budowy sieci gazowej średniego ciśnienia z rur PE dn90, dn63 i dn40mm w miejscowości Pułtusk Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza-Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego dz. nr. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5, 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej Projektant:... ( podpis i pieczęć )

18 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 18

19 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 19

20 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 20 Marcin Kochanowski Upr. MAZ/0214/PWOS/09 Izba: MAZ/IS/0485/09 Pułtusk O Ś W I A D C Z E N I E Na podstawie art. 20 ust. 4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane ( Dz. U. z 2010 roku Nr 243, poz z późniejszymi zmianami ) oświadczam że, projekt budowlany zamierzenia budowlanego pod nazwą: Projekt budowlany budowy sieci gazowej średniego ciśnienia z rur PE dn90, dn63 i dn40mm w miejscowości Pułtusk Al. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Al. Solidarności, Gen. Bohusza-Szyszko, Gen. Stanisława Maczka, Gen. Władysława Andersa, Tadeusza Kutrzeby, Al. Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego dz. nr. 236/2, 232/2, 231/9, 229/3, 227/2, 225/8, 225/5, 225/12, 224/5, 223/7, 223/1, 222/7, 221/7, 220/5, 219/12, 218/12, 217/13, 214/23, 215/16, 222/4, 221/2, 220/2, 219/9, 218/9, 217/10, 214/20, 215/22, 213/2, 212/5, 214/17, 217/7. został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej Sprawdzający:... ( podpis i pieczęć )

21 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 21

22 Usługi Projektowe Sieci i Instalacji Gazowych PROMAR S t r o n a 22