Copyright by Złote Myśli & Marcin Wiśniowski, rok 2012

Transkrypt

1

2 Copyright by Złote Myśli & Marcin Wiśniowski, rok 2012 Autor: Marcin Wiśniowski Tytuł: Rozmowa kwalifikacyjna Wydanie I Data: ISBN: Projekt okładki: Janusz Skierkowski Redakcja: Magdalena Michalak, Sylwia Fortuna Skład: Magda Wasilewska Wydawnictwo Złote Myśli sp. z o.o Gliwice ul. Toszecka kontakt@zlotemysli.pl Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

3 Spis treści Wstęp Co musisz wiedzieć...9 Używaj historii do opisu swoich dokonań...11 Każdy pracownik musi mieć to coś...12 Wiedza i kompetencje...13 Zdolność współpracy...13 Profesjonalizm...14 Rozwiązywanie problemów...16 Zapał do pracy Profil psychologiczny idealnego kandydata Ogólny podział pytań...25 Pytania otwarte...25 Pytania sugerujące...26 Pytania projekcyjne...27 Pytania zamknięte Dwie osobowości, które dostają pracę...31 Osobowość kandydata...32 Osobowość pracownika Jak mówić o sobie i być wiarygodnym Najtrudniejsze pytania, których możesz się spodziewać Pytania wprost Pytania o doświadczenie i wiedzę Pytania dotyczące miejsca pracy...91

4 10. Pytania podchwytliwe Pytania wyprowadzające z równowagi Pytania, które nie powinny paść Pytania testujące uległość Zadawanie pytań osobie rekrutującej Porady dla absolwentów Pytania do absolwentów Przygotowanie do negocjacji wynagrodzenia Negocjowanie wynagrodzenia bez ujawniania oczekiwań Negocjowanie wynagrodzenia z ujawnionymi oczekiwaniami Pytania dotyczące wynagrodzenia Zaawansowane techniki oceny kandydatów do pracy Assessment Center Testy psychologiczne Kwestionariusze osobowości Testy zdolności Próbki pracy Testy wiedzy Zakończenie

5 Wstęp Czytasz ten tekst, więc prawdopodobnie szukasz pracy, ciekawego zajęcia. Choć możliwe także, że rekrutujesz w swojej firmie i chcesz znaleźć inspirację dotyczącą tego, o co pytać kandydatów. Książka ta skierowana jest do osób przygotowujących się do rozmowy kwalifikacyjnej i obydwie strony w niej uczestniczące znajdą coś dla siebie. Możliwe, że czujesz się niepewny i zarazem zjada Cię ciekawość, o co mogą Cię zapytać. Być może też rozmowy kwalifikacyjne nie są Ci obce i wiesz, na czym polegają. Z drugiej strony masz świadomość, że na rozmowie odpowiada się raz lepiej, raz gorzej. Są takie odpowiedzi, z których nie jesteśmy zadowoleni. Dlatego lepiej się przygotować, przemyśleć odpowiednio ofertę, własną wiedzę, doświadczenie i unikatowe atuty. Książka, którą dla Ciebie przygotowałem, zawiera trochę teorii i wiele praktycznych informacji, ćwiczeń i przede wszystkim wyjaśnienia pytań, które możesz usłyszeć podczas rekrutacji. Wiele opowieści znajomych, jak i własne perypetie z rozmowami kwalifikacyjnymi i najdziwniejszymi pytaniami, jakie można usłyszeć, skłoniły mnie do napisania tego opracowania. Jestem psychologiem i od wielu lat wykorzy- 5

6 Marcin Wiśniowski stuję swoją wiedzę w udoskonalaniu własnych biznesów i biznesów innych ludzi. Chciałbym podzielić się z Tobą swoją praktyczną wiedzą dotyczącą rekrutacji, żeby ułatwić Ci dostanie dobrej pracy. Obecnie bezrobocie w Polsce jest bardzo wysokie, warunki makroekonomiczne nie za dobre, firmy nie zawsze chcą zwiększać zatrudnienie. Ciekawe stanowiska często dostają znajomi innych osób już pracujących lub rodzina wysoko postawionych w hierarchii firmy. Dlatego daję Ci coś, co może wyróżnić Cię z tłumu i pozwoli dostać wymarzoną pracę. W dalszych częściach książki dowiesz się, na czym polega istota rozmowy kwalifikacyjnej, zwłaszcza od strony osoby rekrutującej. Dowiesz się, co interesuje pracodawcę, jakich cech osobowości szuka i jak zaprezentować się jako taka osoba. Dużą część opracowania stanowią przykładowe pytania wraz z ich omówieniem, najtrudniejsze zawierają przykłady najlepszej i najgorszej odpowiedzi. Wiele z tych pytań ma na celu odkrycie prawdziwego oblicza kandydata, posiadanej przez niego wiedzy, umiejętności oraz osobistych predyspozycji zawodowych. Dlatego warto być przygotowanym i odpowiadać sprawnie, bez problemów. Od tego zależy, czy Ty i pracodawca będziecie zadowoleni ze współpracy. W firmach dobrze zarządzających kadrami zwraca się uwagę na dostosowanie pracownika do stanowiska zwłaszcza chodzi o dopasowanie psychiczne. Gdy każemy osobie 6

7 Wstęp nieśmiałej codziennie występować publicznie przed dużą grupą nieznanych ludzi, jest bardzo prawdopodobne, że związany z tym stres negatywnie odbije się na jej zdrowiu. A tym samym pracownika trzeba będzie zastąpić. Dlatego ważne jest, żeby pasować do danej pracy pod względem psychofizycznym i czerpać radość ze swojego zawodu. Można to osiągnąć, odpowiednio dobierając pracownika i pracę.

8 1. Co musisz wiedzieć W dalszych częściach tego tekstu dowiesz się, na co zwraca się uwagę podczas rekrutacji, co mają na celu poszczególne rodzaje pytań. Dowiesz się, jak na poszczególne pytania odpowiadają kandydaci idealni, a jak z miejsca dyskwalifikowani. Wyjaśnię Ci, co mają na celu pytania, jakie kompetencje są wymagane na większości stanowisk i jak między wierszami komunikować, że pasuje się na to stanowisko. Rozmowa kwalifikacyjna często niestety nie jest szczerą rozmową między dwojgiem zainteresowanych sobą ludzi, a jedynie rozmową o określonych założeniach i konkretnym celu. Rekrutujący zakłada, że druga strona będzie robić wszystko, żeby wypaść jak najlepiej, może lekko idealizować swój wizerunek. Natomiast osoba rekrutowana zakłada, że jej rozmówca mocno filtruje podawane informacje i stara się przebić przez autoprezentacje, jakie stosują kandydaci. Niestety często zdarza się, że wiele informacji, jakie podają osoby ubiegające się o pracę, traktowanych jest jako przekoloryzowane lub kłamliwe, a pytania osoby rekrutującej wydają się nie na temat lub dziwne. W dalszych częściach wyjaśnię, jaki ma to cel 9

9 Marcin Wiśniowski i jak rozbroić trudne i dziwne pytania. Dodatkowo dowiesz się, jak opisywać swoje doświadczenie, żeby nie było wątpliwości, że mówisz prawdę i jesteś osobą, jakiej szukają na to stanowisko. Najpierw postaram się uchylić rąbka tajemnicy osób rekrutujących i technik przygotowywania się do rozmów kwalifikacyjnych. Każde stanowisko ma tak zwany profil kandydata idealnego, na który składają się konkretne kompetencje, które kandydat powinien posiadać. Pokażę Ci, jak we własnym zakresie przygotować taki profil psychologiczny, żeby łatwiej było opisywać siebie i mówić o tym, co jest warte powiedzenia. Niestety, jeśli my nie będziemy w stanie streścić naszej osoby i zaprezentować się z dobrej strony, osoba rekrutująca zaszufladkuje nas jako nie do końca zgodną z profilem idealnym i wtedy już będzie bardzo ciężko przekonać ją do siebie. Odpowiadając na pytania, ważne, aby zdać sobie sprawę, że pracodawca potrzebuje pracownika, ma także jakiś problem do rozwiązania. Rozmowa ma na celu wybranie z puli kandydatów tego najbardziej odpowiedniego na dane stanowisko. Kandydat powinien mówić jak najwięcej o sobie jako pracowniku i około 15% o sobie jako o człowieku z wartościami. Zagadnienia prywatne nie interesują pracodawcy, dlatego nie mówimy o swoim życiu osobistym, chyba że zostaniemy o to zapytani. Odpowiedzi powinny być na temat, wypowiedziane zdecydowanie i bez zbędnych opisów. 10

10 1. Co musisz wiedzieć Warto patrzeć na pytania jak na możliwość przedstawienia się w dobrym świetle i podania jak największej liczby przykładów. Gdy to tylko możliwe, powinno się zadawać jak najwięcej pytań o przyszłe obowiązki, o lepszy opis stanowiska, co pozwoli jeszcze lepiej przedstawić się jako idealny kandydat. Używaj historii do opisu swoich dokonań Ważną umiejętnością jest podawanie przykładów z poprzednich miejsc pracy i ubieranie ich w przyswajalne historie. Aby przykład był wyrazisty, można nadać mu budowę opowiadania, które ma tytuł, wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Przykład. Dajmy na to, że udało Ci się zwiększyć sprzedaż produktu X o 50%. Osoba rekrutując pyta o osiągnięcia z poprzedniej pracy. Zaczynasz od nazwania przykładu, który opiszesz. Może opowiem o zwiększeniu sprzedaży produktu X o 50%. Następnie formułujesz wstęp, pokazujący na przykład produkt, poprzedni poziom sprzedaży. Opowiedz, co spowodowało spadek sprzedaży, jakie czynniki wpływały na sprzedaż przedstaw problem z różnych perspektyw. Następnie rozwiń temat, mówiąc, jak udało Ci się uporać z problemem, jakie działania trzeba było wdrożyć. Zakończ podaniem przykładów, przedstawiając liczby, reakcje współpracow- 11

11 Marcin Wiśniowski ników, opisz własne zadowolenie z rozwiązania ważnego dla firmy problemu. Taka forma opisywania swoich dokonań zapewni Ci wiarygodność w oczach pracodawcy, da wrażenie osoby poukładanej, przewidywalnej, pracowitej, zorientowanej na cel i wykonującej powierzone obowiązki. Pamiętaj, żeby zawsze na początku mówić o najważniejszych rzeczach, na których najbardziej Ci zależy. Mów od razu o wszystkim, co chcesz, żeby zostało powiedziane. Na końcu wypowiedzi dodawaj mniej ważne przykłady, własne wnioski, przemyślenia i podsumowania najważniejszych elementów. Zawsze może się zdarzyć, że wypowiedź zostanie przerwana i nie będziesz mieć okazji dokończyć. Stąd bardzo ważne jest, co zawieramy na początku tego, co mówimy. Każda odpowiedź mająca na celu przekonanie kogoś zawiera ogólną pointę, którą często przedstawia się na początku, później podaje się przykłady potwierdzające ją, a na koniec powtarza się pointę jeszcze raz. Ludzka pamięć o wiele lepiej koduje informacje, gdy są powtarzane. Wykorzystuj tę technikę powtarzania we wstępie i zakończeniu swojej wypowiedzi. Każdy pracownik musi mieć to coś Właściwie wszystkie rozmowy kwalifikacyjne mają ze sobą dużo wspólnego. Pracodawca ma określoną sytuację 12

12 1. Co musisz wiedzieć w swojej firmie i doszedł do wniosku, że zatrudnienie nowego pracownika jest rozwiązaniem. Przede wszystkim należy postawić się po stronie pracodawcy i zastanowić, czego on potrzebuje. Wiedza i kompetencje Pracodawca potrzebuje przede wszystkim osoby, która się zna na branży, w której działa firma, i która potrafi wykonywać konkretną pracę. Tu wiedza i doświadczenie są najważniejsze. Dlatego większość książki, którą czytasz, mówi właśnie o tym, jak dobrze opisywać siebie i na co zwracać szczególną uwagę. Bez pozytywnego przejścia tego etapu nie ma szans na dostanie pracy. Zdolność współpracy Kolejnym ważnym kamyczkiem do naszego ogródka sukcesu jest umiejętność współpracy. Współczesne techniki zarządzania kładą nacisk na grupowe rozwiązywanie problemów, synergię pracy wielu specjalistów. Umiejętności interpersonalne również są ważne, ponieważ właściwe komunikowanie się pracowników między sobą jest kluczowe. Taka praca w grupie nie może być też mechanicznym odtwarzaniem procedur. Wiele zawodów wymaga kreatywnego podejścia i myślenia. Tu bardzo ważna jest umiejęt- 13

13 Marcin Wiśniowski ność przyjmowania uwag innych, ale także zdolność do krytykowania bez wzbudzania konfliktu. Sytuacja, gdy cały dział pracuje nad czymś, co z góry ma duże szanse na niepowodzenie, nie jest sytuacją pożądaną. Dlatego zdolności samokrytyki i krytyki innych są tu bardzo potrzebne. Branie sobie do serca uwag innych pracowników, którzy skrytykowali nasz pomysł, prowadzi tylko do zmniejszenia efektów pracy i powstania niezdrowych relacji międzyludzkich. Profesjonalizm Nikt nie chce zatrudniać laika, każdy pracodawca potrzebuje ludzi mądrzejszych od siebie. Dlatego sposób zachowania i mówienia jest kluczowy w zrobieniu dobrego wrażenia. Co z człowieka robi profesjonalistę? Z pewnością są to jego wiedza i doświadczenie, jednak obecnie posiadanie dyplomu studiów wyższych i praktyki zawodowej nie jest niczym nadzwyczajnym. Pracodawca musi być pewny, że jesteś tą właściwą osobą. Przede wszystkim wygląd ma znaczenie. Przez pierwsze sekundy w głowie osoby rekrutującej tworzy się wrażenie, jaką osobą jesteś. Bardzo trudno takie nastawienie później zmienić, rekrutujący szuka wtedy potwierdzeń tego pierwszego wrażenia. Nie stara się go zmienić, tylko właśnie potwierdzić to raz ustalone. 14

14 1. Co musisz wiedzieć Odpowiednie zagospodarowanie tych pierwszych sekund jest bardzo ważne. Stąd nasz wygląd i sposób zachowania muszą dawać znać, że jesteśmy pewni siebie i jesteśmy profesjonalistami. Jest taka zasada, że idąc na rozmowę kwalifikacyjną, ubieramy się tak, jakbyśmy szli na rozmowę o pracy dwa stanowiska wyżej. Dlatego schludne, czyste i odpowiednio dobrane ubranie wraz z dodatkami jest kluczem do sukcesu. Warto pooglądać telewizje biznesowe i zobaczyć, jak ubierają się prezesi i panie prezes. Oczywiście nie chodzi o kupno ubrań za parę tysięcy, ale ogólnie o standardy, kolory itp. Najlepiej stosować kolory stonowane, bez zbędnych dodatków. Choć zależnie od kreatywności zawodu można wyjść poza typowe biznesowe uniformy. Lepiej wyglądać zbyt dobrze, niż robić złe wrażenie skromnym wyglądem i byciem niezadbanym. Ważnym wskaźnikiem naszego profesjonalizmu jest to, gdzie i w jakim porządku mamy nasze dokumenty, dyplomy, CV itd. Idąc na rozmowę z plecakiem, gdzie nie możemy odszukać niczego do pisania, a dokumenty, które wyciągamy, są pomięte i nieposegregowane, nie mamy szans na bycie odebranym jako profesjonalista. Bardzo ważnym aspektem bycia profesjonalnym jest też nasze zachowanie. Zdenerwowanie, niejasne wypowiedzi i nerwowe ruchy świadczą o tym, że nie jesteśmy pewni samych siebie, a to może znaczyć, że nie do końca pasujemy do tej oferty. Zdolny profesjonalista nie obawia się, że nie dostanie pracy lub zostanie oceniony negatywnie. 15