REDAKCJA ANDRZEJ MARCINIAK MONIKA MICHALSKA-MARCINIAK

Transkrypt

1 REDAKCJA ANDRZEJ MARCINIAK MONIKA MICHALSKA-MARCINIAK

2

3 METODYKA PRACY KOMORNIKA R TORZY NAUKOWI: PROF. DR HAB. ANDRZEJ MARCINIAK, AUTORZY: ANDRZEJ ANTKIEWICZ, MARCIN BOREK, DR ARKADIUSZ CUDAK, DR TOMASZ DEMENDECKI, HENRYK HAJDUKIEWICZ, KAMIL KAZIMIERCZAK, DR ZENON KNYPL, MARIUSZ MARKOWSKI, DR TOMASZ SOBECKI, DR WOJCIECH TOMALAK, DR MARCIN ULIASZ,

4 ! Currenda Sp. z o.o. al. Niepodległości 703A Sopot tel./faks: Copyright by Currenda Spółka z o.o. ISBN: Sopot 2015

5 Wprowadzenie M pracy lub trybu postępowania prowadzącego do określonego celu. Praca czy też działalność zawodowa komornika sądowego polega w zasadzie na prowadzeniu egzekucji, której istotą jest zastosowanie przewidzianych prawem środków przymusu celem uzyskania od dłużnika należnego wierzycielowi świadczenia ustalonego w odpowiednim akcie prawnym (tytule wykonawczym albo tytule egzekucyjnym). Poza tymi zadaniami komornik sądowy wykonuje inne czynności przewidziane ustawą, jak np. sporządzanie protokołu stanu faktycznego, doręczanie zawiadomień sądowych, obwieszczeń, protestów i zażaleń oraz innych dokumentów, poszukiwanie majątku na zlecenie wierzyciela. Sposobem przeprowadzenia egzekucji jest postępowanie egzekucyjne. Egzekucja nie może się odbyć inaczej, jak tylko w ramach postępowania egzekucyjnego, które można określić jako ogół prawnie zorganizowanych czynności związanych z egzekucją. Są to czynności podmiotów postępowania egzekucyjnego wszczynające to postępowanie i dokonywane w jego toku. Zasadnicze znaczenie w tym zakresie mają czynności postępowania egzekucyjnego podejmowane przez komorników sądowych. Czynności te zostały poddane szczegółowej reglamentacji prawnej, która jest uzasadniona głównie charakterem czynności egzekucyjnych, związanych ze stosowaniem środków przymusu. Zapobiega to nadużyciom i pozwala zapewnić dłużnikom i osobom trzecim właściwą ochronę ich konstytucyjnie chronionych praw osobistych i majątkowych w zakresie usprawiedliwionym potrzebami egzekucji. Szczegółowy zakres tych czynności określa zasadniczo Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Działalność egzekucyjna komornika sądowego wymaga doskonałej znajomości tych aktów prawnych, stanowiących zasadnicze źródła prawa egzekucyjnego. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym doskonała znajomość prawa cywilnego materialnego i prawa handlowego. Należyte wypełnianie przez komorników sądowych spoczywających na nich zadań wymaga podejmowania czynności postępowania egzekucyjnego w sposób metodyczny, zmierzający w świadomy i konsekwentny sposób do osiągnięcia zasadniczego celu egzekucji w postaci zaspokojenia wierzyciela. Przemawiają za tym

6 0 Metodyka pracy komornika sądowego przede wszystkim praktyczne potrzeby podniesienia sprawności postępowania egzekucyjnego i zwiększenia efektywności egzekucji. Pomocnym narzędziem w realizacji tych celów może okazać się niniejsze opracowanie, poświęcone metodyce pracy komornika sądowego. Na treść tego opracowania składają się przede wszystkim zasady postępowania komornika sądowego uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym zwłaszcza w jego części trzeciej, poświęconej postępowaniu egzekucyjnemu. W tym samym stopniu uwzględniono również zasady postępowania komornika sądowego określone ustawą o komornikach sądowych i egzekucji, wynikające zwłaszcza z jego statusu prawnego i funkcji, właściwości miejscowej oraz przepisów o kosztach postępowania egzekucyjnego. W tak zakreślonych ramach przedstawione zostały także zasady postępowania komornika sądowego wynikające z aktów wykonawczych wydanych na podstawie wymienionych ustaw, dotyczących zwłaszcza ograniczeń egzekucji, zasad współdziałania komornika sądowego przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych z innymi organami państwowymi (głównie organami Policji), zasad prowadzenia biurowości i ewidencji operacji finansowych kancelarii komorniczych oraz archiwizacji akt spraw komorniczych. Poszczególne zagadnienia składające się na całość opracowania zostały przedstawione w sposób możliwie najbardziej praktyczny. Należy podkreślić, że autorami tego zbioru nie są teoretycy prawa, lecz praktycy, zasadniczo komornicy sądowi i sędziowie orzekający w sprawach egzekucyjnych. Ich uwaga, poza niezbędnymi rozważaniami teoretycznymi z zakresu sądowego postępowania egzekucyjnego, koncentrowała się przede wszystkim na własnych doświadczeniach praktycznych i orzeczeniach Sądu Najwyższego, które miały zasadniczy wpływ na praktykę egzekucyjną. Z tych względów zrezygnowano z cytowania poglądów doktryny, z nielicznymi tylko wyjątkami. Znajdujący się natomiast na końcu opracowania wykaz literatury ograniczono do podręczników sądowego postępowania egzekucyjnego, monografii z tego zakresu oraz aktualnych komentarzy do Kodeksu postępowania cywilnego i ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W publikacjach tych zainteresowani znajdą szczegółową bibliografię z zakresu sądowego postępowania egzekucyjnego. W opracowaniu poświęconym metodyce pracy komornika sądowego nie można było pominąć etycznych aspektów wykonywania tego zawodu. W tym celu na samym jego początku przytoczono załącznik do uchwały Krajowej Rady Komorniczej z dnia 8 lutego 2012 r. Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego, w którym można odnaleźć wiele zasad postępowania komornika sądowego przy wykonywaniu powierzonych mu czynności. Metodyka pracy komornika sądowego przeznaczona jest głównie dla aplikantów i asesorów komorniczych oraz komorników sądowych. Z opracowania tego mogą korzystać również sędziowie orzekający na wszystkich szczeblach sądownictwa w sprawach egzekucyjnych, asystenci sędziów, referendarze oraz aplikanci sądowi. Może być ono także przydatne dla adwokatów, radców prawnych, aplikantów adwokackich i radcowskich, studentów wydziałów prawa i doktorantów oraz dla każdego, kto zajmuje się egzekucją sądową lub w niej uczestniczy.

7 Wprowadzenie 1 Autorzy i redaktorzy Metodyki pracy komornika sądowego mają świadomość, że pierwsze wydanie tego dzieła nie wyjaśnia w sposób wyczerpujący wszelkich zasad działalności komornika sądowego oraz możliwych sytuacji, jakie w praktyce egzekucyjnej mogą powstać. Planowane na przyszłość kolejne wydania tego opracowania, ciągle doskonalone, uzupełniane i poprawiane, uwzględniające głosy krytyczne i zgłaszane postulaty oraz nowy dorobek orzecznictwa i nauki, pozwolą osiągnąć znacznie wyższy jego poziom, bardziej odpowiedni zakładanym celom. Andrzej Marciniak Monika Michalska-Marciniak Autorzy poszczególnych części opracowania: Andrzej Antkiewicz Marcin Borek Małgorzata Brulińska Arkadiusz Cudak Tomasz Demendecki Rafał Fronczek Wiesław Grajdura Henryk Hajdukiewicz Grzegorz Julke Kamil Kazimierczak Zenon Knypl Józef Kolański Mariusz Markowski Zbigniew Merchel Dariusz Rystał Grzegorz Sikorski Tomasz Sobecki Wojciech Tomalak Marcin Uliasz Krzysztof Wisłocki rozdział 18, 27, w rozdziale 28 pkt 28.3, rozdział 30 rozdziały 6, 31 rozdział 15, w rozdziale 26 pkt 26.1 rozdział 13 rozdziały 10, 24 rozdział 8, w rozdziale 26 pkt 26.4 w rozdziale 14 pkt rozdział 12 rozdziały 3, 21, w rozdziale 26 pkt i w rozdziale 5 pkt , rozdziały 16, 17 w rozdziale 26 pkt 26.5, w rozdziale 28 pkt rozdział 4, w rozdziale 14 pkt 14.6, rozdział 25 rozdział 32 w rozdziale 9 pkt 9.2.7, rozdziały 11, 20 w rozdziale 5 pkt , rozdział 7, w rozdziale 19 pkt 19.3 rozdział 22 rozdział 23 rozdziały 1, 2 w rozdziale 9 pkt i , w rozdziale 19 pkt rozdział 29

8

9 Autorzy A"#$%&'A"()*&+*,% sędzia Sądu Rejonowego w Grudziądzu. Marcin Borek Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sławnie, dyrektor Ośrodka Naukowo-Szkoleniowego przy Krajowej Radzie Komorniczej. Małgorzata Brulińska sędzia Sądu Okręgowego we Wrocławiu. Arkadiusz Cudak doktor nauk prawnych, adiunkt w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Tomasz Demendecki doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie. Rafał Fronczek Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ostrowcu Świętokrzyskim, Prezes Krajowej Rady Komorniczej. Wiesław Grajdura sędzia Sądu Okręgowego w Tarnowie, naczelnik Wydziału Prawa Cywilnego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Henryk Hajdukiewicz emerytowany komornik sądowy. Grzegorz Julke doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, redaktor naczelny czasopisma Nowa Currenda, radca prawny. Kamil Kazimierczak sędzia Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

10 @- Metodyka pracy komornika sądowego Zenon Knypl doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w stanie spoczynku. Józef Kolański doktor nauk prawnych, starszy wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kaliszu. Mariusz Markowski Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Jaworznie, przewodniczący Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej. Zbigniew Merchel sędzia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. Dariusz Rystał sędzia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Grzegorz Sikorski doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, adwokat, radca prawny, redaktor naczelny Wydawnictwa Currenda. Tomasz Sobecki doktor nauk prawnych, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Toruniu. Wojciech Tomalak doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Okręgowego w Kaliszu. Marcin Uliasz doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, Wydział Prawa Cywilnego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Krzysztof Wisłocki Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczecinku, przewodniczący Izby Komorniczej w Szczecinie.

11 ./ Wprowadzenie... 5 Autorzy... 9 Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego Wykaz skrótów Część pierwsza. Status prawny komornika sądowego Rozdział 1. Komornik jako funkcjonariusz publiczny Publicznoprawny charakter statusu komornika Organizacyjne i funkcjonalne powiązanie komornika z władzą sądowniczą Samodzielność i niezależność komornika jako funkcjonariusza publicznego Wykonywanie działalności zawodowej przez komornika na własny rachunek Wybrane orzeczenia Rozdział 2. Zadania komornika sądowego Charakter prawny czynności podejmowanych przez komornika w sprawach egzekucyjnych Czynności egzekucyjne Sprawy egzekucyjne obowiązki cywilne egzekwowane w drodze egzekucji Zadania komornika związane z realizacją tytułów stanowiących podstawę egzekucji Wykonywanie orzeczeń sądowych oraz innych tytułów wykonawczych i tytułów egzekucyjnych Wykonywanie tytułów zabezpieczających... 64

12 @9 Metodyka pracy komornika sądowego 2.3. Inne zadania (czynności) należące do kompetencji komornika Domniemanie kompetencji komornika do wykonywania czynności Wybrane orzeczenia Rozdział 3. Obowiązki i prawa komorników Obowiązek działania zgodnie z prawem Obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym Obowiązek używania identyfikatora Obowiązek poddania się badaniu zdrowotnemu Obowiązek przestrzegania czasu wykonywania czynności urzędowych Obowiązek zachowania tajemnicy Zasady podejmowania przez komornika dodatkowego zajęcia lub zatrudnienia Obowiązek terminowego przekazywania uprawnionemu wyegzekwowanych należności Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Obowiązek opłacania składek członkowskich Wybrane orzeczenia Rozdział 4. Zasady finansowania działalności egzekucyjnej i zasady prowadzenia kancelarii komorniczej Koszty działalności egzekucyjnej Charakterystyka kosztów działalności egzekucyjnej Katalog kosztów działalności egzekucyjnej Koszty działalności egzekucyjnej a koszty egzekucji Zasady prowadzenia kancelarii komorniczej oraz archiwizacja akt Zasada praworządności Zasada samofinansowania Zasada pełnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe Archiwizowanie akt komorniczych i koszty archiwizacji Wybrane orzeczenia Rozdział 5. Nadzór nad komornikiem sądowym Uwagi ogólne Nadzór judykacyjny Nadzór administracyjny Nadzór samorządowy Wybrane orzeczenia Rozdział 6. Odpowiedzialność komornika sądowego Odpowiedzialność odszkodowawcza Odpowiedzialność karna Odpowiedzialność dyscyplinarna Wybrane orzeczenia

13 Spis Część druga. Postępowanie egzekucyjne. Zagadnienia ogólne Rozdział 7. Uwagi wstępne Pojęcie i cel egzekucji oraz postępowania egzekucyjnego Rodzaje egzekucji i postępowania egzekucyjnego Stosunek sądowego postępowania egzekucyjnego do postępowania rozpoznawczego Stosunek sądowego postępowania egzekucyjnego do postępowania egzekucyjnego w administracji Stosunek sądowego postępowania egzekucyjnego do postępowania upadłościowego Stosunek sądowego postępowania egzekucyjnego do postępowania restrukturyzacyjnego Stosunek sądowego postępowania egzekucyjnego w sprawach cywilnych do postępowania karnego wykonawczego Wybrane orzeczenia Rozdział 8. Źródła sądowego prawa egzekucyjnego Kodeks postępowania cywilnego i przepisy wykonawcze Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji i przepisy wykonawcze Przepisy związkowe Czasowy zasięg mocy obowiązującej prawa postępowania cywilnego Wybrane orzeczenia Rozdział 9. Podmioty właściwego postępowania egzekucyjnego Uwagi wstępne Komornik jako organ egzekucyjny Właściwość funkcyjna Właściwość rzeczowa Właściwość miejscowa z mocy ustawy Właściwość miejscowa z wyboru wierzyciela Skutki braku właściwości komornika Zasada osobistego dokonywania czynności przez komornika Wyłączenie komornika sądowego Uwagi ogólne Przyczyny wyłączenia komornika Postępowanie w przedmiocie wyłączenia komornika Skutki naruszenia instytucji wyłączenia komornika Inne organy postępowania egzekucyjnego Sąd egzekucyjny i referendarz sądowy Sąd i organ inicjujący postępowanie Prokurator Organy pomocnicze Organizacje pozarządowe Strony postępowania egzekucyjnego

14 @; Metodyka pracy komornika sądowego Pojęcie strony Zdolność sądowa Zdolność procesowa Następstwo procesowe w postępowaniu egzekucyjnym Pełnomocnik w postępowaniu egzekucyjnym Kurator w postępowaniu egzekucyjnym Uczestnicy postępowania egzekucyjnego Licytanci i nabywcy rzeczy lub prawa Poddłużnik Dozorca Podmioty uczestniczące w podziale sumy uzyskanej z egzekucji Osoby trzecie Wybrane orzeczenia Rozdział 10. Czynności postępowania egzekucyjnego Pojęcie, rodzaje i ogólna charakterystyka Doręczenia Środki przymusu Wybrane orzeczenia Rozdział 11. Koszty egzekucji Wstęp Rodzaje kosztów egzekucji Wydatki w toku egzekucji Rodzaje wydatków Koszty wydawania odpisów, kopii lub wyciągów z akt sprawy Zasady ponoszenia wydatków Rozliczenie zaliczki Opłaty egzekucyjne Uwagi ogólne Opłaty stosunkowe w egzekucji świadczeń pieniężnych Pobieranie i ściąganie opłaty stosunkowej Opłata stosunkowa w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego Nieobciążanie dłużnika opłatą stosunkową. Uchylenie postanowienia o obciążeniu opłatą. Zwrot opłaty Opłata stosunkowa przy niecelowym wszczęciu postępowania egzekucyjnego Zaliczenie opłaty za wykonanie zabezpieczenia na opłatę stosunkową Obniżanie opłaty stosunkowej przez sąd Opłata za dokonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego Opłaty egzekucyjne stałe Opłaty za czynności nieegzekucyjne Zasady rozliczania kosztów postępowania egzekucyjnego Zasada ściągania kosztów egzekucji wraz z egzekwowanym roszczeniem Orzeczenie o kosztach w postępowaniu zabezpieczającym

15 Spis Wpływ zwolnienia od kosztów sądowych na ponoszenie wydatków i opłat w postępowaniu egzekucyjnym Wybrane orzeczenia Rozdział 12. Podstawa egzekucji Uwagi ogólne Tytuły egzekucyjne Uwagi ogólne Tytuły egzekucyjne pochodzące od sądu powszechnego Orzeczenia sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu Ugoda sądowa Orzeczenia referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu Inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej Akty notarialne szczególnej treści Klauzula wykonalności Uwagi wstępne Ogólna charakterystyka klauzuli wykonalności Nadawanie klauzuli wykonalności krajowym tytułom egzekucyjnym Właściwość sądu w postępowaniu klauzulowym Klauzula wykonalności przeciwko i na rzecz osoby niewymienionej w tytule egzekucyjnym Dalszy i ponowny tytuł wykonawczy Wydanie wierzycielowi dalszych tytułów wykonawczych Ponowny tytuł wykonawczy Tytuły wykonawcze szczególne Wybrane orzeczenia Rozdział 13. Środki zaskarżenia Uwagi ogólne Zażalenie Skarga na czynności komornika Uwagi ogólne Czynności komornika podlegające zaskarżeniu Zaniechanie dokonania czynności Podmioty legitymowane do wniesienia skargi na czynności komornika Termin do wniesienia skargi Tryb wnoszenia skargi na czynności komornika Forma skargi na czynności komornika Treść skargi na czynności komornika Rozpoznanie skargi na czynności komornika Wpływ skargi na bieg postępowania egzekucyjnego Posiedzenia sądu

16 @0 Metodyka pracy komornika sądowego Skład sądu Rozstrzygnięcia sądu rejonowego Skarga na postanowienie referendarza sądowego Zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji Skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki Wybrane orzeczenia Rozdział 14. Wszczęcie egzekucji i dalsze czynności egzekucyjne Wszczęcie egzekucji Warunki formalne wniosku o wszczęcie egzekucji Badanie wniosku o wszczęcie egzekucji pod względem formalnym, dopuszczalności i zasadności Skutki złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji Cofnięcie wniosku przez wierzyciela Dalsze czynności egzekucyjne Poszukiwanie majątku dłużnika według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego Poszukiwanie majątku dłużnika według przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji Poszukiwanie majątku dłużnika za wynagrodzeniem Wyznaczenie dłużnikowi terminu do dokonania wyboru świadczenia Zawiadomienie dłużnika o wszczęciu egzekucji Zawiadomienie o zajęciu zastawnika rejestrowego Przyjęcie pieniędzy i innych rzeczy przypadających dłużnikowi w związku z egzekucją Przyjęcie zabezpieczenia Złożenie kwot pieniężnych na rachunek depozytowy Ministra Finansów Sporządzenie protokołu z czynności komornika Czas dokonywania czynności Dokonywanie czynności w obrębie budynków wojskowych i służbowych Obecność stron przy czynnościach egzekucyjnych komornika Zasięganie opinii biegłego Otworzenie mieszkania i innych pomieszczeń dłużnika oraz przeszukanie Sposoby dokonywania wpłat komornikowi Czynności komornika po ukończeniu postępowania egzekucyjnego Wybrane orzeczenia

17 Spis Rozdział 15. Zbieg egzekucji i zabezpieczenia roszczeń Uwagi wprowadzające Zbieg egzekucji sądowych Zbieg egzekucji sądowej i sądowego zabezpieczenia Zbieg zabezpieczeń sądowych Zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej Zbieg egzekucji sądowej z zabezpieczeniem administracyjnym. Zbieg egzekucji administracyjnej z zabezpieczeniem sądowym Zbieg zabezpieczenia sądowego z zabezpieczeniem administracyjnym Wybrane orzeczenia Rozdział 16. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego Uwagi wstępne Zawieszenie postępowania z mocy postanowienia organu egzekucyjnego Czynności komornika przed zawieszeniem postępowania egzekucyjnego Zawieszenie postępowania egzekucyjnego z mocy postanowienia sądu Zawieszenie postępowania egzekucyjnego z mocy prawa Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w związku z postępowaniem upadłościowym i restrukturyzacyjnym Skutki zawieszenia postępowania Podjęcie zawieszonego postępowania Zawieszenie postępowania egzekucyjnego a wstrzymanie się z dokonaniem czynności i wstrzymanie egzekucji przez sąd Typowe błędy organów egzekucyjnych popełniane w związku z zawieszeniem i podjęciem zawieszonego postępowania egzekucyjnego Wybrane orzeczenia Rozdział 17. Umorzenie postępowania egzekucyjnego Uwagi wprowadzające Umorzenie postępowania egzekucyjnego z mocy prawa Umorzenie postępowania z mocy postanowienia organu egzekucyjnego Umorzenie z urzędu Umorzenie na wniosek Umorzenie postępowania na mocy postanowienia sądu Czynności komornika przed umorzeniem postępowania; postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego; skutki umorzenia Typowe błędy organów egzekucyjnych popełniane w związku z umarzaniem postępowania egzekucyjnego Wybrane orzeczenia

18 @= Metodyka pracy komornika sądowego Rozdział 18. Ograniczenia egzekucji Uwagi wprowadzające Ograniczenia egzekucji o charakterze podmiotowym (immunitet egzekucyjny) Uwagi ogólne Immunitet egzekucyjny państw Immunitet egzekucyjny przedstawicieli obcych państw i członków ich rodzin Skarb Państwa i NBP Ograniczenia egzekucji o charakterze przedmiotowym Uwagi wstępne Ograniczenia egzekucji z ruchomości Wprowadzenie Przedmioty urządzenia domowego (art. 829 pkt 1 k.p.c.) Narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika (art. 829 pkt 4 k.p.c.) Pieniądze (art. 829 pkt 5 k.p.c.) Przedmioty niezbędne do nauki (art. 829 pkt 6 k.p.c.) Papiery osobiste (art. 829 pkt 6 k.p.c.) Przedmioty służące wykonywaniu praktyk religijnych (art. 829 pkt 6 k.p.c.) Ograniczenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę Ograniczenia egzekucji z innych świadczeń powtarzających się (art. 833 k.p.c.) Ograniczenia egzekucji z innych wierzytelności i innych praw majątkowych Ograniczenia egzekucji z rachunków bankowych Ograniczenia egzekucji w przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej Ograniczenia wynikające z tytułu wykonawczego Uwagi wstępne Ograniczenia egzekucji przy spadkobraniu Ograniczenia egzekucji z majątku wspólnego małżonków Wysłuchanie stron przed podjęciem decyzji w przedmiocie ograniczenia egzekucji oraz zażalenie na decyzję sądu w tym przedmiocie Wybrane orzeczenia Rozdział 19. Merytoryczna obrona dłużnika i osób trzecich przed egzekucją Uwagi wstępne Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności Strony Właściwość sądu Istnienie tytułu wykonawczego Podstawy Szczególne rodzaje powództw opozycyjnych

19 Spis Obowiązek udzielania pouczeń przez komornika Wpływ orzeczeń wydanych w procesie opozycyjnym na postępowanie egzekucyjne Powództwo ekscydencyjne Wprowadzenie Powództwo osoby trzeciej o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji sądowej Legitymacja procesowa Przedmiot Warunki wytoczenia powództwa Właściwość sądu Wymagania pozwu Powództwo osoby trzeciej o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji administracyjnej Wybrane orzeczenia Część trzecia. Czynności komornika w egzekucji świadczeń pieniężnych Rozdział 20. Egzekucja z ruchomości Ruchomość jako przedmiot egzekucji Uwagi wstępne Części składowe ruchomości Przynależności rzeczy ruchomej Właściwość rzeczowa w egzekucji z ruchomości Właściwość miejscowa komornika w egzekucji z ruchomości Zajęcie ruchomości Uwagi wstępne Protokół zajęcia Przerwanie zajęcia Opis i oszacowanie ruchomości Zajęcie a prawa osób do ruchomości Zajęcie ruchomości dłużnika będącej w jego władaniu Zajęcie ruchomości stanowiących przedmiot współwłasności Zajęcie ruchomości dłużnika będącej we władaniu wierzyciela Zajęcie ruchomości dłużnika będącej we władaniu osoby trzeciej Zajęcie szczególnych kategorii ruchomości Zajęcie zwierząt i ziemiopłodów Zajęcie pieniędzy Ponowne zajęcie Skutki zajęcia ruchomości Dozór nad zajętymi ruchomościami Sprzedaż zajętych ruchomości Uwagi wstępne Sprzedaż z wolnej ręki

20 9- Metodyka pracy komornika sądowego Sprzedaż przedsiębiorstwu prowadzącemu obrót danymi ruchomościami Wprowadzenie Sprzedaż ruchomości wymagających zezwolenia Sprzedaż ruchomości o wartości historycznej lub artystycznej Sprzedaż złota i platyny Sprzedaż dewiz Sprzedaż w drodze komisu Sprzedaż licytacyjna Licytacja i obwieszczenie o niej Uwagi wstępne Cena wywołania Przetarg Przybicie i zapłata ceny nabycia Przejęcie ruchomości Skutki nabycia egzekucyjnego i wydanie nabywcy ruchomości Plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z ruchomości Wybrane orzeczenia Rozdział 21. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę Uwagi wprowadzające Pojęcie wynagrodzenia za pracę według przepisów k.p.c Właściwość organu egzekucyjnego Zajęcie wynagrodzenia za pracę Skutki zajęcia wynagrodzenia za pracę Skutki odnoszące się do pracodawcy Skutki odnoszące się do dłużnika (pracownika) Skutki odnoszące się do wierzyciela Środki przymusu Czynności komornika po zajęciu wynagrodzenia za pracę Wybrane orzeczenia Rozdział 22. Egzekucja z rachunków bankowych Przedmiot egzekucji z rachunku bankowego Rodzaje rachunków bankowych Uwagi wprowadzające Rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze oraz rachunki lokat terminowych Rachunki oszczędnościowe Rachunki wspólne Rachunki powiernicze Rachunki kredytowe Właściwość komornika Zbieg egzekucji Zajęcie rachunku bankowego i jego skutki

21 Spis treści Zawiadomienie o zajęciu Skutki zajęcia Egzekucja z rachunku bankowego wspólnego Egzekucja z rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy Wybrane orzeczenia Rozdział 23. Egzekucja z innych wierzytelności Pojęcie i rodzaje innych wierzytelności Właściwość komornika Zajęcie wierzytelności i jego skutki Wniosek o wszczęcie egzekucji Zajęcie wierzytelności Uwagi wprowadzające Zajęcie wierzytelności zwykłej Zajęcie wierzytelności zabezpieczonej wpisem do księgi wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów Zajęcie wierzytelności zabezpieczonej poręczeniem, zastawem lub zastawem rejestrowym Zajęcie wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu Skutki zajęcia Zarząd zajętą wierzytelnością Realizacja zajętej wierzytelności Uwagi wprowadzające Spełnienie świadczenia przez dłużnika zajętej wierzytelności Sprzedaż zajętej wierzytelności Egzekucja z wierzytelności o wydanie ruchomości i nieruchomości Egzekucja z wierzytelności o wydanie ruchomości Egzekucja z wierzytelności o wydanie nieruchomości Wybrane orzeczenia Rozdział 24. Egzekucja z innych praw majątkowych Uwagi wprowadzające Przedmiot egzekucji z innych praw majątkowych Właściwość komornika i wszczęcie egzekucji Etapy egzekucji z innych praw majątkowych Zajęcie innego prawa majątkowego i jego skutki Chwila zajęcia Skutki zajęcia Opis Oszacowanie Sposoby zaspokojenia wierzyciela Egzekucja z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku Wybrane orzeczenia

22 99 Metodyka pracy komornika sądowego Rozdział 25. Wyjawienie majątku dłużnika Istota wyjawienia majątku Warunki wyjawienia majątku Wyjawienie majątku na wniosek lub żądanie komornika Przebieg postępowania o wyjawienie majątku Wybrane orzeczenia Rozdział 26. Egzekucja z nieruchomości Zwykła egzekucja z nieruchomości Wprowadzenie Właściwość komornika Uczestnicy postępowania Wniosek o wszczęcie egzekucji Zajęcie Wprowadzenie Chwila zajęcia Zakres zajęcia Zajęcie nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego Wydzielenie części zajętej nieruchomości Przyłączenie się wierzycieli Skutki zajęcia Zarząd zajętą nieruchomością Opis i oszacowanie Licytacja Wprowadzenie Warunki licytacyjne Przebieg licytacji Przybicie Przysądzenie własności Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości Egzekucja z użytkowania wieczystego Uproszczona egzekucja z nieruchomości Uwagi wprowadzające Przedmiot egzekucji Przebieg egzekucji Zajęcie Opis i oszacowanie Zabezpieczenie i dozór nad budynkiem lub lokalem Sprzedaż z wolnej ręki Sprzedaż w drodze licytacji Przejęcie nieruchomości Plan podziału Egzekucja ze statków morskich Egzekucja ze statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego Właściwość komornika

23 Spis treści 9: Wniosek o wszczęcie egzekucji Zajęcie, przytrzymanie statku i dozór Ogłoszenie o wszczęciu egzekucji Egzekucja z udziału w statku Egzekucja ze statku zagranicznego Ustanawianie kuratora Egzekucja ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz z miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych i garaży wolnostojących Egzekucja z lokali stanowiących odrębne nieruchomości Wybrane orzeczenia Rozdział 27. Podział sumy uzyskanej z egzekucji Plan podziału Obowiązek sporządzenia planu podziału Forma prawna planu podziału Treść planu podziału Zasady i kolejność zaspokojenia wierzycieli w planie podziału Wprowadzenie Kategoria pierwsza koszty egzekucyjne (art pkt 1 k.p.c.) Uwagi ogólne Rozliczenie kosztów przy zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej Kategoria druga należności alimentacyjne (art pkt 2 k.p.c.) Kategoria trzecia należności za pracę za okres 3 miesięcy, renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i koszty zwykłego pogrzebu dłużnika (art pkt 3 k.p.c.) Kategoria czwarta należności zabezpieczone hipoteką morską lub przywilejem na statku morskim (art pkt 4 k.p.c.) Szczególna kategoria przed kategorią piątą wierzytelność spółdzielni mieszkaniowej z tytułu niewniesionego wkładu budowlanego (art k.p.c.) Kategoria piąta należności zabezpieczonych hipoteką, zastawem zwykłym, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym oraz korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz prawa, które ciążyły na nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru dokumentów wniosku o dokonanie takiego wpisu (art pkt 5 k.p.c.) Zasady rozstrzygania kolizji w zakresie kolejności zaspokajania Zakres zabezpieczenia należności zaspokajanych w kategorii piątej Przelew wierzytelności hipotecznej Użytkowanie, służebności i prawa dożywotnika Sposób podziału sumy uzyskanej przez sprzedaż kilku nieruchomości tego samego dłużnika, stanowiących całość gospodarczą Kategoria szósta pozostałe należności za pracę (art pkt 6) Kategoria siódma należności, do których stosuje się przepisy działu III ord.pod. (art pkt 7 k.p.c.)

24 9; Metodyka pracy komornika sądowego Kategoria dziewiąta należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję (art pkt 9 k.p.c.) Kategoria dziesiąta inne należności (art pkt 10 k.p.c.) Należności zaspokajane poza kategoriami kary pieniężne, grzywny sądowe i administracyjne (art k.p.c.) Zawiadomienie o sporządzeniu planu podziału Wykonanie planu podziału Plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z wynagrodzenia za pracę Plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z ruchomości, wierzytelności i innych praw majątkowych Plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości Dodatkowy plan podziału Wybrane orzeczenia Część czwarta. Czynności komornika w szczególnych rodzajach egzekucji Rozdział 28. Egzekucja świadczeń niepieniężnych Egzekucja wydania rzeczy ruchomej Przedmiot egzekucji Właściwość miejscowa komornika Odebranie rzeczy Egzekucja wydania nieruchomości, statku albo opróżnienia pomieszczenia Właściwość miejscowa komornika Wezwanie dłużnika do dobrowolnego wykonania obowiązku i wprowadzenie wierzyciela w posiadanie przedmiotu egzekucji Szczególne czynności komornika w egzekucji opróżnienia pomieszczenia Prawo do lokalu socjalnego Brak prawa dłużnika do lokalu socjalnego Eksmisja dłużnika, któremu sąd nie przyznał prawa do lokalu socjalnego Eksmisja dłużnika, któremu przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może zamieszkać Eksmisja dłużnika do pomieszczenia tymczasowego Wskazanie tymczasowego pomieszczenia przez wierzyciela, dłużnika lub osobę trzecią Eksmisja do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe Wykonywanie eksmisji w okresie zimowym Postępowanie wobec dzieci i osób ubezwłasnowolnionych Usuwanie ruchomości niebędących przedmiotem egzekucji Postępowanie ze zwierzętami przy eksmisji Wykonywanie eksmisji na podstawie art zd. 2 k.p.c Osadzenie dłużnika w areszcie Podstawa osadzenia

25 Spis treści 9< Właściwość komornika Czynności komornika Wybrane orzeczenia Rozdział 29. Egzekucja z udziałem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego oraz przedsiębiorców Egzekucja z udziałem Skarbu Państwa Egzekucja przeciwko Skarbowi Państwa Uwagi wprowadzające Egzekucja świadczeń pieniężnych przeciwko Skarbowi Państwa Egzekucja należności Skarbu Państwa Uwagi wprowadzające Odrębność egzekucji świadczeń pieniężnych z nieruchomości Egzekucja należności pieniężnych z tytułu grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania Egzekucja z udziałem Narodowego Banku Polskiego Uwagi wprowadzające Ograniczenia egzekucji świadczeń pieniężnych Egzekucja przeciwko przedsiębiorcy (art k.p.c.) Wybrane orzeczenia Rozdział 30. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej Uwagi wprowadzające Właściwość komornika Wszczęcie egzekucji Dalszy przebieg egzekucji Wybrane orzeczenia Rozdział 31. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych Uwagi wprowadzające Pojęcie świadczeń alimentacyjnych Właściwość komornika Wszczęcie egzekucji Ograniczenia egzekucji Obowiązki komornika Kolejność zaspokojenia wierzycieli alimentacyjnych Wybrane orzeczenia Część piąta. Pozaegzekucyjne czynności komornika sądowego Rozdział 32. Rodzaje pozaegzekucyjnych czynności komornika sądowego Zagadnienia ogólne Protokół stanu faktycznego Doręczenia

26 90 Metodyka pracy komornika sądowego Urzędowy nadzór nad dobrowolnymipublicznymi licytacjami Weryfikacja istnienia i treści elektronicznych tytułów wykonawczych Publiczne licytacje Poszukiwanie majątku dłużnika na zlecenie wierzyciela Zabezpieczenie spadku i sporządzenie spisu inwentarza Zabezpieczenie spadku Spis inwentarza Oszacowanie nieruchomości na zlecenie urzędu skarbowego Wprowadzenie syndyka w posiadanie majątku upadłego Koszty pozaegzekucyjnych czynności komornika Bibliografia