XII. 1.5 Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług opracowana została dla potrzeb statystyki oraz ewidencji źródłowej i stanowi podstawę do:

Transkrypt

1 XII ZASADY METODYCZNE POLSKIEJ KLASYFIKACJI WYROBÓW I USŁUG 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1 Zawarte w niniejszym opracowaniu zasady metodyczne Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) określają podstawowe cele, konstrukcję i sposób posługiwania się nią oraz zasady interpretacji i aktualizacji. 1.2 Polska Wyrobów i Usług składa się z: - niniejszych Zasad Metodycznych PKWiU, - uwag do poszczególnych działów, - tablic klasyfikacyjnych, - Wykazu jednostek miar występujących w PKWiU. 1.3 Zasady Metodyczne PKWiU stanowią integralną część Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług; zawarte w nich postanowienia obowiązują przy jej interpretacji i stosowaniu. 1.4 Tablice klasyfikacyjne stanowią wykazy grupowań i obejmują: - symbole grupowań, - nazwy grupowań, - symbole grupowań Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego (CN) dla wyrobów i grupowań Centralnej Klasyfikacji Produktów (CPC) - dla usług, - symbole literowe jednostek miar z Wykazu jednostek miar ustalonych dla stosowania w PKWiU. 1.5 Polska Wyrobów i Usług opracowana została dla potrzeb statystyki oraz ewidencji źródłowej i stanowi podstawę do: - nomenklatur pochodnych wyrobów i usług stanowiących wykazy grupowań wyrobów względnie usług wybranych z PKWiU i słuŝących celom sprawozdawczości w zakresie produkcji, zbytu, obrotu towarowego, zapasów, transportu itp., 1.6 Polska Wyrobów i Usług stanowić moŝe podstawę wykazów grupowań, względnie konkretnych wyrobów i usług, stosowanych przy podejmowaniu określonych decyzji gospodarczych, jak równieŝ organizacji ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych w postaci indeksów materiałowych, towarowych itp. urządzeń ewidencyjnych. 2 MIEJSCE POLSKIEJ KLASYFIKACJI WYROBÓW I USŁUG W SYSTEMIE KLASYFIKACJI STATYSTYCZNYCH 2.1 Klasyfikacje gospodarcze są w statystyce podstawowym narzędziem słuŝącym zarówno do zbierania, przetwarzania jak i do prezentowania danych statystycznych. WyróŜnia się dwa główne rodzaje stosowanych w statystyce klasyfikacji gospodarczych: - klasyfikacje działalności przeznaczone do klasyfikowania podmiotów gospodarczych i innych jednostek stosowane przy przedstawianiu struktury i wewnętrznych powiązań gospodarki, - klasyfikacje produktów przeznaczone do klasyfikowania efektów działalności jednostek organizacyjnych stosowane są do przedstawiania danych statystycznych związanych z wytwarzaniem, obrotem i zuŝyciem produktów. 2.2 Obowiązujący system gospodarczych klasyfikacji statystycznych wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów do stosowania od dnia 1 maja 2004 r. obejmuje: - Polską Klasyfikację Działalności (PKD), - Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), - Scaloną Nomenklaturę Towarową Handlu Zagranicznego (CN). 2.3 Miejsce PKWiU w systemie, powiązanie z innymi klasyfikacjami systemu międzynarodowego - szerzej omówione w dalszej części - przedstawiono w postaci schematu na następnej stronie.

2 XIII SYSTEM POWIĄZAŃ STATYSTYCZNYCH KLASYFIKACJI GOSPODARCZYCH Zasięg klasyfikacji (system kodowy) Międzynarodowy (ONZ) działalności ISIC Międzynarodowa Standardowa Rodzajów Działalności produktów (wyroby + usługi) CPC Centralna Produktów Nomenklatury pochodne produktów handlu zagranicznego HS Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów (Własny system kodowy poszczególnych klasyfikacji) Unii Europejskiej (UE) YYYY NACE Nomenklatura Działalności we Wspólnocie Europejskiej WWWWW CPA Produktów wg Działalności Lista PRODCOM HHHH HH CN Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (Jednolity system kodowy) Krajowy - Polska YY.XX PKD Polska Działalności YY.XX.ZZ PKWiU Polska Wyrobów i Usług (rozwinięta do poziomu SWW i KU) YY.XX.ZZ.PP PRODPOL Nomenklatura do badania wyrobów przemysłowych do sprawozdawczości bieŝącej i rocznej HHHH HH CC CN Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (Jednolity system kodowy spójny z europejskim) YY.XX.A YY.XX.ZZ-PP.SS YY.XX.ZZ-PP.SS.KK HHHH HH CC ( A w symbolu - znak alfabetyczny) Elementy konstrukcyjne do definiowania zakresu grupowań 2.4 Klasyfikacje statystyczne są ze sobą zharmonizowane. WyróŜnia się zharmonizowanie klasyfikacji tego samego rodzaju w ramach systemów: ONZ, UE, krajowych oraz zharmonizowanie klasyfikacji róŝnego rodzaju, czyli np. klasyfikacji działalności z klasyfikacjami produktów. 2.5 Klasyfikacje tego samego rodzaju zachowują wzajemne powiązania pojęciowe, zakresowe i w większości przypadków kodowe, a wyróŝniają się przede wszystkim rozwiniętą strukturą (rozbudowaną szczegółowością). Dotyczy to odpowiednio zharmonizowania ISIC, NACE i PKD oraz kolejno zharmonizowania CPC, CPA i PKWiU, a takŝe zharmonizowania HS, CN. 3 STRUKTURA POLSKIEJ KLASYFIKACJI WYROBÓW I USŁUG 3.1 Polska Wyrobów i Usług jest klasyfikacją obejmującą grupowania produktów w podziale dziewięciopoziomowym z dodatkowym poziomem pośrednim i określa ich powiązania z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) w zakresie wszystkich produktów oraz Scaloną Nomenklaturą Towarową Handlu Zagranicznego (CN), Listą PRODCOM - w zakresie wyrobów oraz klasyfikacją CPC - w zakresie usług. 3.2 Grupowania poziomu pierwszego - "sekcje" oznaczone są symbolami jednoliterowymi. Grupowania poziomu pośredniego - "podsekcje" oznaczone są symbolami dwuliterowymi.

3 XIV Grupowania poziomu drugiego - "działy" oznaczone są symbolami dwucyfrowymi. Grupowania poziomu trzeciego - "grupy" oznaczone są symbolami trzycyfrowymi. Grupowania poziomu czwartego - "klasy" oznaczone są symbolami czterocyfrowymi. Grupowania poziomu piątego - "kategorie" oznaczone są symbolami pięciocyfrowymi. Grupowania poziomu szóstego - "podkategorie" oznaczone są symbolami sześciocyfrowymi. Grupowania poziomu siódmego - "pozycje" oznaczone są symbolami ośmiocyfrowymi. Grupowania poziomu ósmego i dziewiątego - "dziewięcio- i dziesięciocyfrówki" oznaczone są odpowiednio symbolami dziewięcio- i dziesięciocyfrowymi. 3.3 Struktura grupowań PKWiU, ich symbole i sposób zapisu, ogólne nazwy grupowań poszczególnych szczebli są następujące: Symbole grupowań Ogólne nazwy grupowań A AA XX XX.X XX.XX XX.XX.X XX.XX.XX XX.XX.XX-XX XX.XX.XX-XX.X XX.XX.XX-XX.XX sekcja podsekcja dział grupa klasa kategoria podkategoria pozycja dziewięciocyfrówka dziesięciocyfrówka ZAKRES OKREŚLONY KLASYFIKACJĄ PKD (NACE) KWiU - 6 cyfr (CPA) LISTA PRODCOM PKWiU - 10 cyfr (AA - oznaczenia literowe, XX - oznaczenia cyfrowe) 3.4 Dla pierwszych czterech poziomów PKWiU, łącznie z poziomem pośrednim, przyjęto (analogicznie jak w CPA) jako kryterium podziału produktów ich pochodzenie zdefiniowane przez PKD (NACE). W efekcie powoduje to, Ŝe kaŝdy produkt będący wyrobem lub usługą musi być przyporządkowany do jednego i tylko jednego rodzaju działalności zaliczonego do określonej sekcji, podsekcji, działu, grupy i klasy. Podział produktów na tych poziomach odpowiada zatem podziałowi działalności przyjętemu w NACE oraz PKD, co ma swe odzwierciedlenie w czterocyfrowych symbolach (XX.XX) grupowań PKWiU zgodnych z symbolami przyjętymi w NACE i PKD. Wyjątek stanowią wyroby włókiennicze, dla których zgodność występuje jedynie na poziomie grup (por ) oraz produkty rybołówstwa i rybactwa (por ). Redakcja nazw grupowań tych poziomów nawiązuje równieŝ do odpowiadających im nazw rodzajów działalności. 3.5 Na poziomach piątym i szóstym ("kategorie" i "podkategorie") w PKWiU przyjęto podział produktów określony na tych samych poziomach w międzynarodowej Klasyfikacji Produktów wg Działalności (CPA), przejmując równieŝ z tej klasyfikacji pięcio- i sześciocyfrowe symbole oraz ich nazwy. 3.6 Na poziomie siódmym za podstawę podziału przyjęto w zasadzie Listę PRODCOM (lista A). Lista ta w krajach Unii Europejskiej nie jest klasyfikacją produktów, a jedynie wykazem grupowań wyrobów i usług przemysłowych, dla których dokonywane jest zbieranie danych od poszczególnych podmiotów działalności gospodarczej.

4 XV Obejmuje ona głównie grupowania wyrobów i usług przemysłowych ale nie w pełnym zakresie. Lista PRODCOM nie obejmuje: - produktów rolnictwa, łowiectwa, gospodarki leśnej, ryb i innych produktów rybołówstwa i rybactwa (działy 01, 02, 05); - produktów zagospodarowania odpadów (recykling) objętych działem 37, ze względu na będące w toku specjalne badania zmierzające do określenia ich miejsca w statystyce; - wody i rozprowadzania wody (dział 41) - niektórych produktów (nielicznych) pozostałych działów obejmujących wyroby o małym znaczeniu gospodarczym; - usług (z wyjątkiem usług produkcyjnych); - produktów o charakterze odpadów przy poszczególnych rodzajach produkcji. Z tych względów klasyfikacja PKWiU na poziomie 7. dla wymienionych wyŝej produktów pozostawia na ogół miejsca niewykorzystane i oznaczone w symbolach znakiem "00". 3.7 NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na fakt, Ŝe Lista PRODCOM (lista A) określa w sposób obligatoryjny zakres i szczegółowość danych statystycznych dotyczących produkcji, które Polska ma obowiązek przekazywania Unii Europejskiej. Z tych względów jakiekolwiek zmiany zakresu rzeczowego od dwu- do ośmiocyfrowych grupowań PKWiU mogą być wprowadzane jedynie w porozumieniu z odpowiednimi instytucjami Unii Europejskiej (por.9.2). 3.8 Grupowania ósmego i dziewiątego poziomu PKWiU (dziewięciocyfrówki i dziesięciocyfrówki) stworzone zostały dla potrzeb wyłącznie krajowych w celu umoŝliwienia: - dalszej dezagregacji danych statystycznych zbieranych od podmiotów gospodarczych i przeznaczonych dla potrzeb statystyki krajowej; - usprawnienia i ujednolicenia ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych. W zaleŝności od charakteru produktów podział dziewięcio- i dziesięciocyfrówek oparto na Scalonej Nomenklaturze Towarowej Handlu Zagranicznego, bądź teŝ ustalono kryteria i sposób podziału na podstawie aktualnych potrzeb statystyki posługując się Polskimi Normami lub rozwiązaniami stosowanymi w praktyce gospodarczej. 4 ZAKRES RZECZOWY POLSKIEJ KLASYFIKACJI WYROBÓW I USŁUG 4.1 Polska Wyrobów i Usług jest klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz z importu, przy czym: - pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi; - pod pojęciem wyrobów rozumie się surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych wyrobów - o ile występują w obrocie; - pod pojęciem usług rozumie się: - wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych - usługi na rzecz produkcji; - wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej. 4.2 Polska Wyrobów i Usług oparta została na następujących klasyfikacjach i nomenklaturach międzynarodowych: - Nomenclatures des Activities de Communite Europeene (NACE), Rev. 1.1 (Nomenklatura Działalności we Wspólnocie Europejskiej) - Classification of Products by Activity (CPA), wersja 2002 ( Produktów wg Działalności) - Products of the Community (PRODCOM), obowiązująca w 2004 r. (Produkty Wspólnoty)

5 XVI oraz w odniesieniu do określenia zakresów rzeczowych poszczególnych grupowań: - Combined Nomenclature (CN), obowiązująca w roku 2004 r. (Nomenklatura Scalona), jak równieŝ ich odpowiednikach krajowych: - Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), wydanie z 2004 r. - Liście PRODCOM 2004 r., - Scalonej Nomenklaturze Towarowej Handlu Zagranicznego (CN), wydanie z 2004 r. 5 ZASADY TWORZENIA GRUPOWAŃ PKWiU 5.1 Sposób tworzenia grupowań na poszczególnych szczeblach podziału W PKWiU rozróŝnia się niŝej podane rodzaje grupowań: - grupowania macierzyste - są to grupowania podlegające podziałowi na niŝszych szczeblach, np. podkategorie są grupowaniami macierzystymi w stosunku do pozycji, dziewięciocyfrówek i dziesięciocyfrówek; dziesięciocyfrówki nie mogą być grupowaniami macierzystymi; - grupowania pochodne - są grupowaniami, na które dzielą się grupowania macierzyste, np. pozycje są grupowaniami pochodnymi w stosunku do podkategorii, dziesięciocyfrówki w stosunku do dziewięciocyfrówek; - grupowania końcowe -są to grupowania, które nie podlegają podziałowi; w PKWiU są nimi jedynie dziesięciocyfrówki; Przy tworzeniu PKWiU przyjęto zasadę kompletności podziału grupowań macierzystych, jako podstawowy i nieodzowny warunek poprawności całej klasyfikacji; zasada ta stanowi, Ŝe suma zakresów grupowań pochodnych musi być równa zakresowi bezpośrednio nadrzędnego grupowania macierzystego; oznacza to, Ŝe suma zakresów grupowań pochodnych musi w pełni wyczerpywać zakres grupowania macierzystego i nie moŝe być od niego większa W przypadkach, gdy suma zakresów grupowań pochodnych nie wyczerpuje całego zakresu grupowania macierzystego, tworzy się grupowanie obejmujące produkty pozostałe; obejmuje ono produkty, które zalicza się do grupowania bezpośrednio nadrzędnego, lecz nie dające się zaliczyć do któregokolwiek grupowania pochodnego. Grupowania "pozostałe" tworzy się równieŝ dla: - łącznego ujęcia produktów o mniejszym znaczeniu ekonomicznym, których nie moŝna wyodrębnić ze względu na ograniczenie ilości grupowań pochodnych do 9, - łącznego ujęcia produktów "nowych" nie dających się zaliczyć do pozostałych grupowań danego szczebla i dla których, ze względu np. na wielkość produkcji, nie jest celowym wydzielanie w osobne grupowanie; z chwilą wzrostu produkcji, dla produktów tych mogą być tworzone grupowania odrębne. Grupowanie obejmujące "produkty pozostałe", z reguły otrzymuje symbol "9" bez względu na to, czy na danym szczeblu podziału stosowano osiem czy teŝ mniej grupowań pochodnych. Wyjątkiem od tej zasady jest zarezerwowanie w sekcji D cyfry "9" na miejscu 5. symbolu dla oznaczenia grupowań obejmujących usługi instalowania, naprawy i konserwacji wyrobów oraz niektóre inne usługi produkcyjne Zakresy poszczególnych grupowań pochodnych określonego grupowania macierzystego w Ŝadnym przypadku nie mogą zachodzić na siebie, tzn. nie moŝe powstać sytuacja, w której określony produkt moŝe być zaliczany do więcej niŝ jednego grupowania PKWiU (zasada jednoznaczności grupowań) Podstawowym załoŝeniem budowy PKWiU jest powiązanie klasyfikacji produktów (wyrobów i usług) z klasyfikacją działalności gospodarczych (PKD) tak, aby kaŝdy produkt klasyfikowany był przede wszystkim w zaleŝności od rodzaju działalności, w wyniku której powstaje. A zatem: kaŝdy produkt (wyrób, usługa) moŝe być zaliczony przede wszystkim do jednego i tylko jednego rodzaju działalności gospodarczej określonego w Polskiej Klasyfikacji Działalności. Kryterium to jest podstawą utworzenia pierwszych czterech poziomów łącznie z poziomem pośrednim PKWiU tj. sekcji i podsekcji, działów, grup i klas. PowyŜsze powiązanie PKWiU z Polską Klasyfikacją Działalności ma szczególne znaczenie dla badań statystycznych zjawisk gospodarczych i dalszej korelacji z międzynarodowymi klasyfikacjami celowymi, takimi jak: Funkcji Rządu, Indywidualnej Konsumpcji Celowej, Celowych Nakładów Producentów i innych Przy tworzeniu PKWiU przyjęto jako podstawowy hierarchiczno dziesiętny system podziału

6 XVII grupowań macierzystych. Liczbę grupowań pochodnych dla kaŝdego grupowania macierzystego ograniczono do dziewięciu. Dziesiętny system podziału grupowań zastosowano w pełni w odniesieniu do grup, klas, kategorii i podkategorii oraz przewaŝa on w dziewięcio- i dziesięciocyfrówkach. System setny podziału grupowań zastosowano w pełni w odniesieniu do działów, pozycji oraz niekiedy na dziewiątym i dziesiątym miejscu symbolu. Potrzeba tworzenia nowych grupowań wynikać moŝe w szczególności z: - pojawienia się w obrocie nowych rodzajów produktów, - konieczności wydzielenia osobnego grupowania dla produktów o dotychczas niewielkim znaczeniu gospodarczym, objętych grupowaniami "pozostałe" w przypadku wzrostu ich znaczenia wzgl. wielkości produkcji, - konieczności obserwacji produktów o specjalnym znaczeniu gospodarczym. 5.2 Zakres rzeczowy grupowań obejmujących wyroby Ogólne zasady określania zakresu rzeczowego grupowań obejmujących wyroby. Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług w zakresie wyrobów, tworzono uwzględniając właściwości fizyczne oraz strukturę wyrobów. Ma to swoje potwierdzenie w przyjętych, podstawowych kryteriach podziału (por.5.1.5). W oparciu o załoŝenia te zbudowane są równieŝ międzynarodowe klasyfikacje handlu zagranicznego: - Zharmonizowany System Oznaczenia i Kodowania Towarów (HS) oraz - Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (CN). W celu maksymalnego zharmonizowania międzynarodowych klasyfikacji wyrobów dla potrzeb statystyki produkcji z wcześniej opracowanymi międzynarodowymi klasyfikacjami towarów dla potrzeb handlu zagranicznego - przy opracowywaniu klasyfikacji wyrobów posłuŝono się jako "blokami konstrukcyjnymi" grupowaniami Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego (CN). Z tych względów, w PKWiU zakres rzeczowy wszystkich dziesięciocyfrówek obejmujących wyroby określony jest zakresem rzeczowym odpowiednich grupowań CN, tj. kaŝda z dziesięciocyfrówek PKWiU stanowi grupowanie, część grupowania lub agregat kilku grupowań CN. Ich symbole podano w rubr. 3 Tablic klasyfikacyjnych Szczególne przypadki określania zakresu rzeczowego grupowań obejmujących wyroby: Klasie PKD "Uprawy rolne połączone z chowem zwierząt (działalność mieszana)" w PKWiU nie są przydzielone Ŝadne produkty, gdyŝ produkty gospodarstw mieszanych nie róŝnią się od produktów gospodarstw wyspecjalizowanych, produkty te są sklasyfikowane w odpowiednich pozycjach grup 01.1 i Klasom PKD "Rybołówstwo, włączając działalność usługową" i "Rybactwo, włączając działalność usługową" odpowiada tylko jedna klasa w PKWiU "Ryby i pozostałe produkty rybołówstwa i rybactwa, usługi związane produktów rybołówstwem i rybactwem", poniewaŝ produktów pochodzących z tych dwóch działalności nie daje się rozróŝnić W zakresie przędz, nici i tkanin włókienniczych ( i ) powiązanie wyrobów (PKWiU) z działalnością (PKD) moŝliwe było jedynie na poziomie grup (17.1 i 17.2). Wynika to z róŝnicy kryteriów podziału na niŝszych szczeblach, które w PKD oparte są o rodzaje technologii, natomiast w PKWiU oparte są o rodzaje surowców podstawowych definiowanych elementami CN Odpady i złom sklasyfikowane zostały w PKWiU w tych klasach odpowiadających działalności, w których ma miejsce pierwsze przetworzenie; złom Ŝelazny sklasyfikowano w klasie ( ). NaleŜy przy tym podkreślić, Ŝe Ŝaden rodzaj odpadów względnie złomu nie został sklasyfikowany w dziale 37 (recykling), który obejmuje jedynie usługi związane z odzyskiwaniem materiałów i odpadów. W przypadkach, gdy dla określonych odpadów i złomu nie wydzielono osobnych grupowań naleŝy klasyfikować je w klasach wyrobów odpowiadających działalności, w których nastąpiło pierwsze przetworzenie Wyroby uŝywane względnie zuŝyte sklasyfikowano w grupowaniach dla nich wydzielonych (np , , ). W pozostałych przypadkach, gdy dla określonych wyrobów uŝywanych względnie zuŝytych nie wydzielono odrębnych grupowań, wówczas wyroby takie zalicza się do tego samego grupowania co nowe.

7 XVIII Wyroby niekompletne lub niegotowe zalicza się do grupowań obejmujących wyroby gotowe kompletne pod warunkiem, Ŝe posiadają zasadnicze cechy wyrobu kompletnego i gotowego. Analogicznie zalicza się wyroby niezmontowane lub zdemontowane Części i akcesoria zalicza się w PKWiU do klas obejmujących wyroby do których one naleŝą, z tym, Ŝe pod pojęciem "części i akcesoria" rozumie się równieŝ zespoły i elementy. Dla części i akcesoriów o szczególnym znaczeniu gospodarczym utworzone zostały osobne grupowania. Dotyczy to w szczególności części i akcesoriów do: - maszyn i urządzeń, - sprzętu transportowego, - elementów wyposaŝenia elektrycznego i elektronicznego. Do grupowań obejmujących części i akcesoria nie zalicza się jednak tych, które potraktowano jakosamodzielne wyroby finalne i dla których wydzielono osobne grupowania np. elementy złączne, śruby i wkręty, łańcuchy i spręŝyny (28.74), śruby napędowe statków i łodzi ( ) i inne. Części i akcesoria, dla których nie stworzono osobnych grupowań, zalicza się do grupowań obejmujących wyroby finalne, w skład których wchodzą. Części i akcesoria wchodzące w skład róŝnych wyrobów (o ile nie wydzielono dla nich osobnych grupowań) zalicza się do grupowania obejmującego wyrób finalny, w którym najczęściej są stosowane Futerały i podobne pojemniki specjalnie wyprofilowane lub wyściełane do umieszczania w nich odpowiednich wyrobów (zestawów), przystosowane do uŝytkowania długotrwałego i sprzedawane wraz z tymi wyrobami, zalicza się do grupowań obejmujących zawarte w nich wyroby. Nie dotyczy to jednak pojemników nadających całości charakter szczególny. Futerały i podobne pojemniki, o których mowa wyŝej sprzedawane osobno bez wyrobów, które mają chronić, zalicza się do odpowiednich grupowań jako osobne wyroby finalne. 5.3 Zakres rzeczowy grupowań obejmujących usługi Przedmiotem klasyfikowania wg PKWiU są czynności (będące końcowymi efektami działalności) o charakterze usługowym, świadczone przez podmioty gospodarcze (jednostki organizacyjne) na rzecz innych podmiotów gospodarczych (jednostek organizacyjnych) lub na rzecz ludności. PKWiU nie ma zastosowania do klasyfikowania czynności wewnątrzzakładowych KaŜdą usługę naleŝy zaliczać do odpowiedniego grupowania zgodnie z jej charakterem, niezaleŝnie od symbolu, pod którym został zaklasyfikowany wykonujący usługę podmiot gospodarczy w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON Czynności o charakterze naprawczym, remontowym i konserwacyjnym klasyfikowane są w odpowiednich podkategoriach, wyodrębnionych w tym celu w ramach klas obejmujących produkcję naprawianego wyrobu (maszyny, sprzętu, urządzenia), z następującymi zastrzeŝeniami: - naprawy pojazdów mechanicznych i motocykli zostały zaliczone do odpowiednich grupowań w dziale 50, - naprawy i konserwacje domowych kotłów centralnego ogrzewania zaliczone zostały do grupy 45.3, - naprawy artykułów uŝytku osobistego oraz domowego zaliczone zostały do grupy 52.7, - naprawy maszyn biurowych, księgujących i liczących zaliczone zostały do grupy 72.5, - gdy w określonej klasie nie została wyodrębniona odpowiednia podkategoria dla robót naprawczych i konserwacyjnych, to czynności te klasyfikuje się w grupowaniach obejmujących dany wyrób Roboty instalacyjne i montaŝowe wykonywane na miejscu przeznaczenia są klasyfikowane w odpowiednich grupowaniach podkategorii wyodrębnionych w tym celu w ramach klas obejmujących instalowane (montowane) wyroby (sprzęt, maszyny, urządzenia), z następującymi zastrzeŝeniami: - roboty instalacyjne, wykonane przez producenta wyrobu siłami własnymi, są klasyfikowane łącznie z wyrobem w tym samym grupowaniu, - gdy w określonej klasie nie została wyodrębniona odpowiednia podkategoria dla robót instalacyjnych i montaŝowych, to czynności te klasyfikuje się w grupowaniach obejmujących dany wyrób, - budowlane roboty instalacyjne i montaŝowe klasyfikuje się w dziale 45,

8 XIX - roboty instalacyjne wykonywane przez sprzedawcę detalicznego, jako usługa związana ze sprzedaŝą określonego wyrobu, klasyfikowane są tak jak handel detaliczny w odpowiednim grupowaniu działu Instalowanie i montaŝ wyrobu na miejscu przeznaczenia klasyfikuje się w jednym i tym samym grupowaniu łącznie z przeprowadzonym ewentualnie przez tę samą jednostkę, rozruchem i szkoleniem personelu w zakresie rutynowych czynności związanych z uŝytkowaniem i konserwacją zainstalowanego wyrobu Usługi związane z produkcją danego wyrobu obejmują podstawowe czynności wykonywane w ramach procesu produkcyjnego, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr, realizowane przez podwykonawcę z surowców powierzonych przez zleceniodawcę i na jego rzecz. Za wykonane czynności, które mogą obejmować równieŝ dostarczanie surowców niezbędnych do tej produkcji, podwykonawca pobiera opłatę. Usługi te nie obejmują wyrobów tej samej branŝy, wykonanych przez podwykonawcę na rzecz osoby trzeciej. 6 ZASADY BUDOWY TABLIC KLASYFIKACYJNYCH 6.1 Symbole cyfrowe grupowań (rubr. 1) W PKWiU przyjęto w zasadzie hierarchiczno-dziesiętny system podziału grupowań, co przesądziło o zastosowaniu poniŝej sekcji i podsekcji równieŝ hierarchiczno-dziesiętnej budowy symboli grupowań z zastrzeŝeniem cyfr "0" i "9" dla celów specjalnych. (Sekcje i podsekcje oznaczono symbolami literowymi pkt. 3.2) System setny zastosowano, analogicznie jak w PKD i NACE, dla działów oraz w nielicznych przypadkach na dziewiątym i dziesiątym miejscu symbolu, gdy tworzenie dziewięciocyfrówek było niemoŝliwe lub niecelowe ze względu na przyjęcie dla obu szczebli jednego kryterium podziału Podstawowy symbol grupowania jest dziesięciocyfrowy, zapisywany w blokach po dwa znaki oddzielone kropką, z tym Ŝe blok 3. oddzielony jest od 4. znakiem "-". Znak ten rozdziela część symbolu w pełni zgodnego z klasyfikacjami międzynarodowymi od części, w której dokonano pewnych zmian w stosunku do Listy PRODCOM (por. 3.6) oraz wprowadzono nowe, nie mające odpowiedników w klasyfikacjach międzynarodowych dziewięcio- i dziesięciocyfrówki Cyfra "0" w systemie symbolizacji PKWiU ma następujące zastosowania: a) na pierwszym i drugim miejscu symbolu na równi z pozostałymi cyframi tworzy symbole działów oraz na miejscu dziewiątym, jeśli zastosowano system setny, b) na pozostałych miejscach symbolu oznacza, Ŝe dane grupowanie nie podlega działowi na tym poziomie, Zastosowanie zera, o którym mowa wyŝej w punkcie b) powoduje, Ŝe wszystkie grupowania końcowe w PKWiU muszą posiadać symbole dziesięcioznakowe, natomiast grupowania macierzyste mają symbole od dwu- do dziewięciocyfrowych Cyfra "9" zarezerwowana została w symbolach PKWiU do: - oznaczania grupowań pozostałe", inne", osobno niewymienione" chyba, Ŝe grupowanie macierzyste dzieli się bez reszty na dziewięć określonych grupowań i grupowanie "pozostałe" nie występuje, - oznaczania na miejscu 5. w sekcji D grupowań obejmujących usługi instalowania, napraw i konserwacji wyrobów oraz niektóre inne usługi produkcyjne, nawet gdy cyfra 9 nie byłaby następną cyfrą w porządku numerycznym. 6.2 Nazwy grupowań (rubr. 2) Podstawową funkcją nazwy grupowania jest określenie zakresu tego grupowania KaŜde grupowanie określone (identyfikowane) jest jednocześnie przez jego symbol i nazwę; przy określaniu poszczególnych grupowań poza PKWiU np. w nomenklaturach pochodnych, decyzjach administracyjnych itp. naleŝy podawać zarówno jego symbol jak i nazwę w pełnym brzmieniu tj. nazwę pełną (por ).

9 XX Przy tworzeniu nowych grupowań redakcja nazw powinna być w miarę moŝliwości wyczerpująca tj. określająca ściśle zakres rzeczowy danego grupowania (określać produkty nim objęte); szczególnie istotne jest takie ich redagowanie, które zapewni w sposób bezsporny niezachodzenie ich zakresów na siebie W PKWiU nie mogą powtórzyć się dwie jednakowo brzmiące nazwy; wyjątek stanowią jedynie nazwy grupowań stworzonych formalnie w przypadkach niewystępowania podziału na danym szczeblu (por ) W PKWiU nazwy podaje się w pełnym brzmieniu (nazwy pełne); jedynie w grupowaniach końcowych, "dziesięciocyfrówkach" dla zwiększenia przejrzystości wydawnictwa mogą wystąpić nazwy końcowe tworzone z nazwy pełnej przez pominięcie członu początkowego, będącego powtórzeniem nazwy pełnej grupowania macierzystego, bezpośrednio wyŝszego szczebla Nazwy pełne poszczególnych grupowań z reguły rozpoczynają się rzeczownikami (nie dotyczy to nazw końcowych) Nazwy pełne grupowań pochodnych niŝszych szczebli składają się z dwu części: - powtórzenia nazwy pełnej grupowania macierzystego bezpośrednio wyŝszego szczebla, - dodatkowych określeń cech róŝnicujących w stosunku do pozostałych grupowań w ramach wspólnego grupowania macierzystego. W przypadkach, gdy stworzona w ten sposób nazwa była zbyt długa i nieczytelna, wówczas pominięto określenia najbardziej oczywiste. W przypadkach informacji o charakterze wyłączającym, podaje się symbol grupowania PKWiU, do którego naleŝy zaliczać produkty wyłączone Nazwy grupowań obejmujących produkty pozostałe" tworzono poprzez powtórzenie nazwy pełnej grupowania macierzystego bezpośrednio wyŝszego szczebla oraz dopisanie wyrazu: "pozostałe". W przypadku, gdy grupowanie obejmujące "produkty pozostałe" uległo dalszemu podziałowi, w wyniku którego powstało kolejne grupowanie "pozostałe", otrzymało ono na końcu nazwy brzmienie "pozostałe, osobno niewymienione". 6.3 Powiązania grupowań PKWiU z innymi klasyfikacjami i nomenklaturami (rubr. 3) Oparcie podziału pierwszych czterech poziomów PKWiU na klasyfikacji PKD oraz oznaczanie ich symbolami przyjętymi w PKD powoduje, Ŝe formalne powiązanie tych klasyfikacji następuje bezpośrednio poprzez pierwsze cztery cyfry symbolu PKWiU W analogiczny sposób powiązano PKWiU z klasyfikacją CPA oraz Listą PRODCOM. Symbole kategorii i podkategorii odpowiadają ściśle symbolom CPA. Symbole pozycji ośmiocyfrowych odpowiadają pozycjom Listy PRODCOM, z tym, Ŝe dla produktów pominiętych w Liście wprowadzono oznaczenia "00" względnie symbolikę uzupełniającą (por. p-kt 3.6) W PKWiU zakres rzeczowy dziesięciocyfrówek obejmujących wyroby określono zakresami rzeczowymi odpowiednich grupowań Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego (CN). Natomiast powiązanie dziesięciocyfrówek PKWiU obejmujących usługi powiązano z Centralną Klasyfikacją Produktów (CPC) przez zamieszczenie jej symboli w rubryce 3. Zamieszczony po symbolach HS/CN czy CPC wyróŝnik "x" oznacza, Ŝe objęte danym grupowaniem PKWiU wyrobyczy usługi nie wyczerpują pełnego zakresu rzeczowego grupowania wyróŝnionego. W stosunkowo nielicznych przypadkach, gdy wyroby objęte grupowaniem PKWiU występują w zbyt duŝej liczbie grupowań HS/CN względnie CPC posłuŝono się symbolami grupowań wyŝszego szczebla tych klasyfikacji; natomiast w przypadkach, gdy HS/CN względnie CPC nie precyzują gdzie zaliczane są określone produkty, w rubrykach 3. zamieszczono znak -". 6.4 Jednostki miar Dla wszystkich grupowań końcowych PKWiU obowiązuje podawanie w sprawozdawczości danych statystycznych wyraŝonych w wartościach a dla większości grupowań równieŝ danych ilościowych. W związku z tym, w rubr. 4. pominięto podawanie jednostki wartości "złote", natomiast zamieszczono symbole literowe jednostek miar ilościowych przewidziane w Liście PRODCOM lub CN. Kreska -" w rubryce jednostek miar oznacza, Ŝe dla danego grupowania dane dotyczą tylko wartości a nie ilości. Zamieszczanie w PKWiU jednostek miar ma charakter pomocniczy, orientacyjny. W praktyce statystycznej oraz ewidencyjnej stosowane mogą być równieŝ inne jednostki miar, jeśli jest to uzasadnione potrzebami statystyki lub jednostek gospodarczych. Jednostki miar, które naleŝy stosować

10 XXI w sprawozdaniach określają szczegółowe instrukcje do poszczególnych rodzajów sprawozdań. Jednostki miar stosowane w PKWiU zamieszczono w WYKAZIE JEDNOSTEK MIAR USTALONYCH DLA STOSOWANIA W PKWiU. 7 SPOSÓB ZALICZANIA PRODUKTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH GRUPOWAŃ 7.1 Uzasadnienie Podstawowym przeznaczeniem PKWiU jest zapewnienie jednolitego grupowania produktów w celu jednolitej agregacji danych źródłowych dla potrzeb statystyki, co wymaga uwzględnienia jej w ewidencji podstawowej jednostek gospodarczych. Ponadto w wielu przypadkach PKWiU wykorzystywana jest do określania produktów, względnie ich grup objętych danymi preferencjami lub zakazami np. w sferze podatkowej. Szczególnie istotne jest zatem prawidłowe, zawsze jednakowe zaliczanie poszczególnych produktów do tych samych grupowań końcowych PKWiU. 7.2 Podstawy zaliczania Przy ustalaniu właściwego grupowania PKWiU, do którego zalicza się określony produkt, naleŝy kierować się zasadami budowy i logiki struktury PKWiU. W Ŝadnym przypadku, o takim lub innym zaliczeniu produktu nie mogą decydować przesłanki sprzeczne z zasadami PKWiU. Szczególnie niedopuszczalne jest kierowanie się korzyściami materialnymi, względnie innymi przywilejami wynikającymi z takiego lub innego zaklasyfikowania produktu. Przy zaliczaniu produktów do określonego grupowania PKWiU naleŝy posługiwać się: - niniejszymi Zasadami Metodycznymi PKWiU, - nazwami grupowań końcowych PKWiU, - uwagami zamieszczonymi przed tablicami klasyfikacyjnymi poszczególnych działów PKWiU, - wyjaśnieniami i wskazówkami zawartymi w osobnym wydawnictwie: Uwagi wyjaśniające do Taryfy celnej - ogólnymi regułami interpretacji Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego (CN). Wszystkie wymienione wyŝej elementy mają dla ustalenia zakresu rzeczowego grupowań PKWiU jednakową moc stanowiącą. Ponadto przy zaliczaniu wyrobów do określonego grupowania PKWiU, pomocne mogą być Szczególne przypadki określania zakresu rzeczowego grupowań obejmujących wyroby" zamieszczone w punkcie Zaliczanie danego produktu do odpowiedniego grupowania jest obowiązkiem producenta (względnie usługodawcy) Zaliczenie określonego produktu do właściwego grupowania PKWiU naleŝy do obowiązków producenta (usługodawcy) tego produktu. Wynika to z faktu, Ŝe właśnie producent (usługodawca) posiada wszystkie informacje niezbędne do właściwego zaliczenia produktu do odpowiedniego grupowania PKWiU tj. informacje dotyczące rodzaju uŝytego surowca, technologii wytwarzania, konstrukcji i przeznaczenia wyrobu lub charakteru usługi. W przypadkach trudności w ustaleniu właściwego grupowania, do którego naleŝy zaliczyć produkt, producent moŝe zwrócić się o pomoc do Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi. 7.4 Zasada zaliczania do grupowań końcowych Zaklasyfikowanie określonego produktu wg PKWiU naleŝy określać moŝliwie jak najbardziej szczegółowo, tj. przy pomocy grupowań końcowych. Dopiero w przypadku, gdy uzyskane w taki sposób zaklasyfikowanie jest zbyt szczegółowe dla konkretnych potrzeb moŝna wówczas ustalić mniej szczegółowe, posługując się grupowaniem macierzystym odpowiedniego szczebla.

11 7.5 Ogólne reguły klasyfikowania wyrobów XXII Ze względu na ścisłe uzaleŝnienie zakresów rzeczowych grupowań piątego do dziewiątego poziomu PKWiU od Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego (por. pkt 5.2.1) przy zaliczaniu wyrobów do poszczególnych grupowań PKWiU naleŝy stosować "Ogólne reguły interpretacji Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego ". 7.6 Ogólne reguły klasyfikowania usług Usługi dzielą się na: - usługi produkcyjne - czynności będące współdziałaniem w procesie produkcji, ale nietworzące bezpośrednio nowych dóbr, wykonywane przez jedną jednostkę gospodarczą na zlecenie innej jednostki gospodarczej, - usługi konsumpcyjne - wszelkie czynności związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokojeniem potrzeb ludności, - usługi ogólnospołeczne - czynności zaspokajające potrzeby porządkowo-organizacyjne gospodarki narodowej i społeczeństwa jako całości Zakres usług objęty poszczególnymi działami PKWiU jest zdefiniowany w uwagach do poszczególnych działów Usługi produkcyjne klasyfikuje się - z nielicznymi, odrębnie omówionymi wyjątkami (por. pkt. 5.3) - wg kryterium przedmiotu, do którego się odnoszą. Usługi te występują więc w działach: - 01, jeśli są związane z produkcją roślinną lub zwierzęcą, - 02, jeśli związane są z leśnictwem i pozyskiwaniem drewna, - 05, jeśli związane są z rybołówstwem i rybactwem, - 10 i 11, jeśli związane są z wydobyciem surowców energetycznych, - 13 i 14, jeśli związane są z wydobyciem pozostałych surowców, - 15 do 36, jeśli związane są z produktami przetwórstwa przemysłowego, - 37, jeśli związane są z pozyskiwaniem surowców wtórnych z odpadów, - 40 i 41, jeśli związane są z rozprowadzaniem energii elektrycznej, paliw gazowych, gorącej wody, pary wodnej, wody pitnej i przemysłowej. Usługi te klasyfikuje się albo w wydzielonych podkategoriach w ramach klas obejmujących określone wyroby, albo - gdy brak wydzielonych podkategorii - w podkategoriach obejmujących określone wyroby, z którymi rozpatrywane usługi są związane W ramach usług produkcyjnych, a konkretnie usług przemysłowych (działy 15-36) najszerzej wyodrębniane są usługi związane z instalowaniem, naprawą i konserwacją wyrobów. JednakŜe nie wszystkie usługi naprawcze zostały w PKWiU zaliczone do usług przemysłowych Kolejną grupą usług produkcyjnych są usługi świadczone na zlecenie producentów wyrobów, polegające na wykonywaniu szczególnego zabiegu na przedmiocie dostarczonym przez zleceniodawcę Usługi konsumpcyjne zawarte są w działach: - 45, jeśli związane są z budownictwem, w tym takŝe z remontem i konserwacją obiektów budowlanych, - 50 do 52, jeśli związane są z handlem hurtowym i detalicznym, a takŝe z obsługą i naprawą pojazdów mechanicznych i motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego, - 55, jeśli związane są z zakwaterowaniem i gastronomią, - 60 do 64, jeśli związane są z transportem, magazynowaniem i łącznością, - 70 do 74, jeśli związane są z nieruchomościami, wynajmem i prowadzeniem działalności gospodarczej, - 80, jeśli związane są z edukacją, - 85, jeśli związane są z ochroną zdrowia i opieką społeczną, - 90 do 93 i 95, jeśli związane są z usługami komunalnymi, socjalnymi i indywidualnymi Usługi ogólnospołeczne sklasyfikowane zostały w działach: usługi pośrednictwa finansowego, usługi ubezpieczeniowe, usługi pomocnicze w stosunku do pośrednictwa finansowego, usługi administracji publicznej, obrony narodowej, gwarantowanej prawnie opieki socjalnej.

12 XXIII W przypadku, gdy usługę, na podstawie przeprowadzonej analizy, moŝna zaliczyć do dwóch lub kilku grupowań, naleŝy przyjąć następujące zasady klasyfikacji, z tym jednak, Ŝe porównywać moŝna jedynie grupowania tego samego poziomu hierarchicznego: a) grupowanie, które zawiera bardziej dokładny opis czynności powinno być uprzywilejowane (wybrane) w stosunku do grupowania zawierającego opis ogólny. b) usługa złoŝona, składająca się z kombinacji róŝnych czynności, której nie moŝna zaklasyfikować zgodnie z w/w zasadą interpretacyjną, powinna być zaklasyfikowana tak, jak gdyby składała się z usługi, która nadaje całości zasadniczy charakter. c) usługę, której nie moŝna zaklasyfikować zgodnie z powyŝszymi zasadami (ad. a, b) naleŝy zaklasyfikować w grupowaniu odpowiednim dla usługi o najbardziej zbliŝonym charakterze. 8 AKTUALIZACJA PKWiU 8.1 Aktualizacja PKWiU tj. dokonywanie zmian i uzupełnień dotyczyć moŝe: - Zasad Metodycznych PKWiU, - uwag do poszczególnych działów, - tablic klasyfikacyjnych. 8.2 Aktualizacja nastąpić moŝe na skutek: - dokonania przez upowaŝnione urzędy Unii Europejskiej zmian w klasyfikacjach i nomenklaturach międzynarodowych stanowiących podstawę PKWiU i wymienionych w pkt. 4.2 ninieszych Zasad, - pojawienia się w obrocie nowej grupy wyrobów pochodzących z produkcji krajowej bądź z importu, - rozwoju (wzrostu) produkcji, względnie wzrostu importu wyrobów zaliczanych uprzednio do grupowań "pozostałe", - potrzeby bardziej precyzyjnego określenia zakresu grupowań, - zmiany przydatności niektórych, stosowanych dotychczas kryteriów podziału i wprowadzenie na ich miejsce bardziej przydatnych, - zmiany podziału gupowania macierzystego przy zachowaniu dotychczasowego kryterium podziału, - zmiany (unowocześnienia) technologii, - zbyt szczegółowego podziału na najniŝszym szczeblu (skreślenia grupowań). Nie mogą być natomiast wprowadzane zmiany PKWiU z tytułu zmian struktur organizacyjnych podmiotów gospodarczych oraz zmian zmierzających do uzyskania korzyści materialnych np. zmiany stawki podatkowej, względnie uzyskania określonych przywilejów (por. pkt 7.2). 8.3 Wszelkie zmiany i uzupełnienia Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług dokonywane są w trybie przewidzianym w artykule 40 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. 9 NOMENKLATURY POCHODNE OPARTE NA PKWiU Pod pojęciem nomenklatury pochodnej opartej na PKWiU rozumie się wykaz wybranych z PKWiU grupowań, z tym jednak, Ŝe w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych określonymi potrzebami badań statystycznych (lub innych) dopuszcza się wprowadzanie do nomenklatur tzw. "pozycji niezgodnych" nie będących grupowaniami PKWiU lecz stanowiących: a) sumę grupowania PKWiU, b) sumę kilku grupowań (lub części grupowań) PKWiU, c) jeden lub kilka produktów objętych określonymi grupowaniami PKWiU, d) pozycję zbiorczą utworzoną z pominięciem niektórych grupowań pośrednich PKWiU, e) pozycję zbiorczą utworzoną w oparciu o inne niŝ występujące w PKWiU kryteria. Nomenklatury produktów, tj. wyrobów, towarów, materiałów i usług, oparte na PKWiU i stosowane w badaniach statystycznych opracowane, aktualizowane i wprowadzane są przez Główny Urząd Statystyczny, organy administracji państwowej, względnie organizacje gospodarcze uprawnione do prowadzenia określonych badań statystycznych. Ponadto nomenklatury pochodne oparte na PKWiU opracowane i stosowane mogą być równieŝ w innych celach, dla których wskazane jest posługiwanie się systematyką PKWiU. Odpowiedzialność za zgodność nomenklatur z aktualną PKWiU oraz ich metodyczną poprawność ponoszą organy, które je wprowadziły. Poszczególne pozycje nomenklatury powinny zawierać conajmniej symbol i nazwę pozycji. Mogą równieŝ zawierać inne informacje jak np. symbol i nazwę jednostki miary, symbole sprawozdań, których dotyczą itp.