Bezpieczeństwo i zdrowie młodych pracowników

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo i zdrowie młodych pracowników Pomimo trudnej dla absolwentów sytuacji na rynku pracy młodzi ludzie co roku powiększają grono pracowników w różnych branżach i sektorach gospodarki. Często jest to ich pierwsza stała pracy i różni się od wszystkich, jakie dotychczas wykonywali dorywczo lub sezonowo. Zazwyczaj młodym pracownikom brakuje wiedzy na temat konkretnego stanowiska pracy, czują się niepewnie i chcą się wykazać. Od pracodawców zależy, jak praca wpłynie nie tylko na świadomość młodych ludzi, lecz także na ich zdrowie. Te doświadczenia będą miały niebagatelne znaczenie w ich dalszym życiu zawodowym. Za pracowników młodych zwyczajowo uznajemy ludzi młodych wiekiem, ale dobrze jest pamiętać, że także pracownikom o krótkim stażu pracy można przypisać te same cechy, którymi charakteryzują się ludzie młodzi - są to brak doświadczenia i wiedzy na temat wykonywanej pracy. Według prawa wyodrębnioną grupę tworzą pracownicy młodociani, którzy ukończyli 16, ale nie przekroczyli 18 lat. W ich przypadku obowiązują zasady ściśle określone w przepisach - młodociani nie mogą wykonywać zadań, które: przekraczają ich możliwości fizyczne lub psychiczne, stwarzają zagrożenie wypadkowe (np. obsługa młotów mechanicznych, pras, walców, ciągników), zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym (np. praca przy liniach iurządzeniach energetycznych pod napięciem), zagrożenie zawaleniem (np. prace pod ziemią, przy budowie i rozbiórce obiektów budowlanych) oraz zagrożenie upadkiem z wysokości, są związane z narażeniem na substancje trujące lub rakotwórcze, wybuchowe iłatwopalne, są związane z narażeniem na działanie zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury, hałasu lub wibracji oraz promieniowania, są związane z ryzykiem, którego młodociani pracownicy mogą nie dostrzec lub których nie unikną z uwagi na brak doświadczenia, przeszkolenia lub wrażliwości na kwestie bezpieczeństwa. Młodociani, którzy przekroczyli minimalny wiek ukończenia nauki - 16 lat, mogą wykonywać te zadania w wyjątkowych okolicznościach, jeśli praca jest niezbędna do nauki zawodu, nadzorowana przez kompetentną osobę, a ryzyko jest zredukowane do minimum. Nie mogą wykonywać pracy, która stwarza znaczne ryzyko mimo zastosowania wszelkich środków kontrolnych. Istnieją także ograniczenia czasu pracy młodocianych - powinni oni mieć dłuższe przerwy regeneracyjne niż inni pracownicy i nie mogą pracować w nocy. Młody pracownik - większe ryzyko? Wielu młodych ludzi ulega wypadkom, zwłaszcza w pierwszym roku zatrudnienia. W Europie osoby w wieku lat odnoszą obrażenia w miejscu pracy co najmniej o 50% częściej niż osoby z innych grup

2 wiekowych. Ponad 40% wypadków dotyczy osób przed 30. rokiem życia. Młodzież może być także bardziej podatna na powoli narastające problemy zdrowotne i wpływ środowiska pracy, w którym nie zadbano o bezpieczeństwo i higienę (BHP). Pracownicy młodzi i młodociani nie tylko nie mają doświadczenia, lecz także dojrzałości fizycznej i psychicznej oraz świadomości, że konieczne są ochrona zdrowia i dbanie o bezpieczeństwo. Może im brakować umiejętności i przeszkolenia, znajomości obowiązków pracodawcy czy własnych praw i obowiązków, a także pewności siebie przy poruszaniu kwestii bezpieczeństwa pracy w rozmowach z przełożonymi i kolegami. Ponadto może nimi powodować nadmierna ambicja, chęć pokazania, że potrafią w sposób samodzielny wykonać powierzone im zadania. Nie mają też zwykle pełnej wiedzy o swoich cechach charakteru i reakcji na stres. Inaczej niż starsi pojmują pojęcia zagrożenia zdrowia i śmierci. W związku z tym częściej niż inni mogą narażać na niebezpieczeństwo wypadku siebie, współpracowników, a nawet osoby postronne. Z kolei pracodawcy czasami nie uwzględniają podatności młodych osób na zagrożenia, nie zapewniają im adekwatnego szkolenia, nadzoru i środków bezpieczeństwa albo mogą kierować ich do niewłaściwej pracy. Za statystykami kryją się osobiste dramaty: młodzi ludzie borykają się ze skutkami wypadków w pracy bądź umierają u progu dojrzałości. Tymczasem wielu wypadkom i problemom zdrowotnym można zapobiec. Bezpieczeństwo i zdrowie - korzyści w biznesie Pracodawcy powinni wdrożyć procedury i środki zapewniające bezpieczeństwo i ochronę zdrowia oraz niezwłocznie reagować w każdym przypadku budzącym niepokój. Wykraczając poza ustawowe wymagania, powinni dawać przykład i okazywać rzeczywistą troskę o zdrowie i bezpieczeństwo. Leży to w ich własnym interesie, bowiem dbałość o bezpieczeństwo pracy służy działalności gospodarczej i cechuje firmy dobrze zarządzające zasobami ludzkimi. Środki zapewniające bezpieczeństwo młodym ludziom służą ochronie wszystkich pracowników, podnoszą renomę pracodawcy na rynku pracy i pomagają przyciągać najlepsze kadry. Prawna ochrona pracowników W każdym miejscu pracy powinien funkcjonować dobry system zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochroną zdrowia, obejmujący wszystkich pracowników. W systemie musi być uwzględniona także większa podatność na zagrożenia pracowników młodych i rozpoczynających pracę. Aby zapewnić bezpieczne warunki pracy, pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na wstępne badania lekarskie i odpowiednio do stanu zdrowia dobrać dla niego rodzaj pracy, zgodny z jego kwalifikacjami i zdolnościami. Nie wolno dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, bez wymaganych kwalifikacji lub umiejętności oraz dostatecznej znajomości przepisów i zasad BHP.

3 Pracownikowi o krótkim stażu nie powinno się powierzać prac: o wysokim stopniu ryzyka, wymagających znacznych umiejętności, obarczonych dużą odpowiedzialnością. Nie powinno się także dopuszczać do wykonywania pierwszej samodzielnej pracy bez nadzoru. Warto też się upewnić, czy niezbędne na danym stanowisku pracy środki ochrony indywidualnej są przez młodego pracownika właściwie używane. Obowiązki pracodawców w stosunku do pracowników, bez względu na ich wiek, obejmują: identyfikację zagrożeń i ocenę ryzyka. Dotyczy to zarówno pracowników młodocianych podejmujących pracę w pełnym wymiarze, jak i pracę dorywczą, np. wweekendy i podczas wakacji szkolnych, a także odbywających kursy zawodowe ipraktyki. Ocena ryzyka musi być przeprowadzona przed rozpoczęciem pracy iobejmować: stanowisko pracy, czynniki fizyczne, biologiczne i chemiczne, sprzęt ijego wykorzystanie, cały proces pracy i wszystkie wykonywane czynności, szkolenia i instrukcje; wdrażanie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia, opartych na ocenie ryzyka. Obejmuje specjalne rozwiązania dla młodych i nowych pracowników oraz rozwiązania dla organizatorów stażów, praktyk, kursów zawodowych itp.; wdrażanie niezbędnych rozwiązań organizacyjnych, w tym odpowiedniego nadzoru, oraz upewnienie się, że osoby nadzorujące mają kompetencje i czas niezbędne do wykonywania swoich obowiązków; identyfikację specjalnych środków profilaktycznych, niezbędnych dla osób szczególnie podatnych na zagrożenia, w tym pracowników młodocianych i nowych, takich jak np. zakaz używania niebezpiecznego sprzętu; informowanie o możliwych zagrożeniach w miejscu pracy i o podjętych działaniach zapobiegawczych; zapewnienie odpowiednich szkoleń, instrukcji i informacji w momencie zatrudniania młodych pracowników, zmiany przez nich rodzaju wykonywanej pracy lub zmiany stanowiska pracy; ochronę grup szczególnie podatnych na zagrożenia, w tym pracowników młodych; prowadzenie konsultacji z młodymi pracownikami i ich przedstawicielami, dotyczących problemów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, w tym rozwiązań odpowiednich dla młodych ludzi. W przypadku młodych pracowników dbałość o kilka zasadniczych elementów związanych z bezpieczeństwem pracy jest szczególnie istotna. Są to przede wszystkim szkolenia i nadzór. Szkolenie powinno obejmować informacje i wskazówki dotyczące: specyficznych zagrożeń związanych z określonym stanowiskiem. ogólnie zagrożeń w przedsiębiorstwie, dbania o własne bezpieczeństwo, postępowania w razie zagrożenia, w tym wskazanie, kogo poprosić o pomoc, sposobów postępowania w razie zaistnienia niebezpieczeństwa, wypadku przy pracy lub konieczności udzielenia pierwszej pomocy, obowiązku współpracy młodych pracowników z pracodawcą w zakresie BHP. Przed dopuszczeniem do pracy młodego pracownika pracodawca ma obowiązek zapewnić mu szkolenie

4 wstępne, które składa się z instruktażu ogólnego oraz stanowiskowego. Instruktaż ogólny informuje o przepisach i zasadach BHP obowiązujących w zakładzie pracy. Instruktaż stanowiskowy dostarcza wiedzy o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobach ochrony przed zagrożeniami, metodach bezpiecznego wykonywania pracy w przypadku zatrudnienia na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. W trakcie pracy pracodawca ma obowiązek zapewnienia szkoleń okresowych oraz udzielania na bieżąco instrukcji i wskazówek dotyczących BHP na stanowisku pracy. Wszystkie te szkolenia są organizowane w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Każdy pracownik ma obowiązek brać udział w szkoleniach z zakresu BHP i potwierdzać to na piśmie. Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają zagrożenie dla zdrowia bądź życia pracownika lub innych osób, ma on prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa tego zagrożenia. Musi jednak niezwłocznie zawiadomić o tym przełożonego. Młody pracownik musi znać przepisy BHP oraz przeciwpożarowe, pracować w sposób zgodny z nimi, niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu, ostrzec o zagrożeniu współpracowników i inne osoby. Młodzi ludzie - oprócz odpowiednich szkoleń - wymagają większego nadzoru nad wykonywaną pracą niż dorośli. Dotyczy to także uczniów odbywających staż lub praktykę zawodową i nowych pracowników. Pracodawcy powinni: zidentyfikować potrzeby w zakresie nadzoru, zapewnić odpowiednie przeszkolenie osób nadzorujących pod względem czynników ryzyka i środków zapobiegawczych odpowiednich dla ludzi młodych, upewnić się, czy osoby nadzorujące młodych pracowników dobrze rozumieją swoją wobec nich rolę i czy zachowania pozostałych pracowników są dobrym wzorem do naśladowania, zadbać o stworzenie w zespole pracowniczym atmosfery współodpowiedzialności za poziom warunków pracy i bezpieczeństwo. Przyjazna atmosfera stworzona w miejscu pracy może przynieść młodym pracownikom o wiele więcej korzyści niż samo zapoznanie ich ze zbiorem zasad i obowiązków. Dlatego dobrze jest skierować młodego pracownika, po odbyciu przez niego instruktażu stanowiskowego, do kogoś doświadczonego, od kogo dowie się, jak bezpiecznie wykonywać pracę. Należy też pamiętać, że młodzi ludzie mogą potrzebować zachęty do zadawania pytań i dzielenia się wątpliwościami.

5 Powered by TCPDF ( Konsekwencją nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia mogą być wypadki przy pracy. Bez względu na stopień ciężkości zawsze są one negatywnymi doświadczeniami. Podobnie jest z narażeniem się na czynniki niebezpieczne, które na początku pracy zawodowej mogą zaważyć na całym jej przebiegu. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za życie i zdrowie pracowników nie tylko z prawnego, lecz także z moralnego punktu widzenia. Warto, żeby wykorzystał energię młodych ludzi i ich chęć do nauki dla dobra i pożytku swojej firmy, zapewniając w niej zdrowe i bezpieczne warunki pracy. Opracowała: Wioleta Klimaszewska CIOP-PIB Krajowy Punkt Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Wykorzystane materiały: Materiały informacyjne kampanii Młodzi pracownicy - bezpieczny start" Publikacje Państwowej Inspekcji Pracy