Ocena potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2030

Transkrypt

1 Ocena potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2030 Projekt zrealizowano pod honorowym patronatem Pana Waldemara Pawlaka, Ministra Gospodarki i Wiceprezesa Rady Ministrów Warszawa, 7 czerwca 2010 r. POUFNE I PRAWNIE ZASTRZEśONE Korzystanie i rozpowszechnianie bez zgody McKinsey & Company zabronione

2 Cele spotkania Przedstawienie oceny potencjału redukcji CO 2 w Polsce do roku 2030 Przedstawienie kluczowych metod redukcji oraz wymaganych kosztów wdroŝenia Omówienie moŝliwych scenariuszy wdroŝenia McKinsey & Company 1

3 Celem raportu McKinsey była analiza i przedstawienie potencjału i kosztów redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce Celem jest Celem NIE jest przedstawienie wyników analiz całkowitego potencjału i kosztów redukcji emisji CO 2 e w Polsce zapewnienie punktu wyjścia do dalszych dyskusji i decyzji ocena zmian klimatycznych czy ich moŝliwych przyczyn ocena regulacji, politycznych programów wdroŝenia i innych decyzji administracji rządowej proponowanie czy rekomendowanie konkretnych rozwiązań (np. źródeł paliw dla sektora elektroenergetycznego do roku 2030) ŹRÓDŁO: Krzywa McKinsey redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie McKinsey & Company 2

4 Polska była 22 krajem w którym McKinsey przeprowadził analizę potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych Status prac Ukończono W toku Szwecja Dania Rosja USA Meksyk Brazylia Wlk. Brytania Irlandia Belgia Niemcy Szwajcaria Włochy Polska Czechy Izrael Indie Chiny Japonia Korea Południowa Papua Nowa Gwinea Nowa Zelandia Australia ŹRÓDŁO: Krzywa McKinsey redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie McKinsey & Company 3

5 Struktura organizacyjna projektu Honorowy patron Waldemar Pawlak, Minister Gospodarki, Wiceprezes Rady Ministrów Patroni wspierający z ramienia Rządu Minister Środowiska Szef Doradców Prezesa Rady Ministrów Główny Doradca Prezesa Rady Ministrów ds. Polityki Bezpieczeństwa Energetycznego Komitet Sterujący Reprezentanci Ministerstwa Gospodarki Reprezentanci Ministerstwa Środowiska Partnerzy współfinansujący projekt Europejska Fundacja Klimatyczna Bank Światowy Vattenfall Polska Polski Komitet Energii Elektrycznej PGE Tauron ENEA ENERGA Panel doradczy Prof. Krzysztof śmijewski Społeczna Rada Konsultacyjna Narodowego Programu Redukcji Emisji Dr Andrzej Kassenberg Instytut na Rzecz Ekorozwoju Prof. Maciej Sadowski Instytut Ochrony Środowiska Zespół Projektowy Ministerstwo Gospodarki, Departament Rozwoju Gospodarki Zespół McKinsey Jacek Poświata Wojtek Bogdan Marcin Purta + 5 konsultantów Eksperci McKinsey Jeremy Oppenheim, Dyrektor, Lider globalnej inicjatywy ds. Zmian Klimatycznych Per-Anders Enkvist, Partner, Lider globalnej inicjatywy ds. Zmian Klimatycznych Tomas Visek, Partner, Lider projektu opracowania krzywej kosztów emisji CO 2 dla Czech ŹRÓDŁO: Krzywa McKinsey redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie McKinsey & Company 4

6 Emisje gazów cieplarnianych w Polsce od 1988 roku znacznie spadły Roczna emisja, bez leśnictwa 1 MtCO 2 e % ,4% rocznie Rok 1 Leśnictwo jest w ujęciu netto magazynem dwutlenku węgla w Polsce i nie przyczynia się do łącznego poziomu emisji ŹRÓDŁO: KASHUE; Krajowa Inwentaryzacja Emisji McKinsey & Company 5

7 jednak w poziomie odniesienia (ang. business-as-usual), emisje w Polsce mogą wzrosnąć w 2030 roku o 30% w stosunku do roku 2005 Czym jest poziom odniesienia dla emisji? Emisje gazów cieplarnianych w Polsce MtCO 2 e rocznie Określa poziom emisji CO 2 w kolejnych latach przy załoŝonym naturalnym rozwoju technologii, gdyby nie były wprowadzane Ŝadne dodatkowe ograniczenia dla emisji CO 2 Baza dla określenia moŝliwego teoretycznego poziomu redukcji emisji +30% Inne Rolnictwo Przemysł Wzrost średnioroczny, % 1,1 0,6-0,3 1,5 2,8 Nie uwzględnia obecnych planów zmiany struktury źródeł energetycznych zawartych w Polityce Energetycznej 2030 oraz innych załoŝeń sektorowych Transport Budynki Energetyka ,0 0,8 ŹRÓDŁO: KASHUE; Krajowa Inwentaryzacja Emisji; Krzywa McKinsey redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce McKinsey & Company 6

8 Potencjał redukcji emisji w Polsce do roku 2030 szacowany jest na 47% w stosunku do poziomu odniesienia, 31% do 2005 roku oraz 53% do roku 1988 Roczna emisja Mt CO 2 e rocznie Emisje w roku Emisje w poziomie odniesienia % % Emisje po redukcji -31% Rok McKinsey & Company 7

9 Krzywa kosztów redukcji emisji gazów cieplarnianych dla Polski do 2030 roku 1 składa się z blisko ~125 metod redukcji Koszty redukcji emisji EUR per t CO 2 e 80 Termoizolacja istniejących budynków komercyjnych 70 Efektywność samochodów osobowych z silnikiem diesla 60 Efektywność samochodów 50 Osobowych z silnikiem spalinowym Wydajność energetyczna nowych budynków mieszkalnych Termoizolacja istniejących budynków mieszkalnych, podstawowa Energia jądrowa Produkcja en. el. z gazu wytwarzanego przez wysypiska Recykling nowych odpadów Elektrownie wiatrowe - lądowe Rekultywacja gleb organicznych Biogazownie Termoizolacja istniejących budynków mieszkalnych, zaawansowana Kogeneracja 1 Wymieniono nazwy tylko metod redukcji emisji o największym potencjale Średni koszt: ~10 EUR/t Przemysł chemiczny, przebudowa na CCS Elektrownie wiatrowe - morskie Hutnictwo, CCS, nowa bud. Współspalanie biomasy Biomasa dedykowana Węglowe CCS Hutnictwo, przebudowa na CCS CCS w rafinacji ropy naftowej Zakłada wdroŝenie scenariusza struktury paliw w sektorze energetycznym dającego najwyŝszy potencjał Potencjał redukcji emisji Mt CO 2 e rocznie McKinsey & Company 8

10 Około 70% całego potencjału redukcji pochodzi z poprawy efektywności energetycznej oraz wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii Łączna emisja gazów cieplarnianych MtCO 2 e rocznie Poziom odniesienia Udział w łącznym potencjale redukcji % Średni koszt redukcji EUR/tCO 2 e Efektywność energetyczna 29% Niskoemisyjne źródła energii 42% CCS w elektroenergetyce i przemyśle 1 Inne metody redukcji emisji 15% 14% CCS w przemyśle ma potencjał redukcji ~16 MtCO 2 e o koszcie ~46 EUR/tCO 2 e; CCS w sektorze energetycznym ma potencjał ~20 MtCO 2 e o średnim koszcie ~32MtCO 2 Razem / Średnio 236 MtCO 2 e 10 EUR/tCO 2 e ; KASHUE; Krajowa Inwentaryzacja Emisji McKinsey & Company 9

11 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA Budynki i transport stanowią 85% całego potencjału w ramach metod efektywności energetycznej Sektor Łączna redukcja emisji Mt CO 2 e, 2030 Koszty redukcji EUR/t CO 2 e Przykłady metod redukcji Budynki mieszkalne Budynki komercyjne Pakiet izolacyjny Kontrola oświetlenia Energooszczędne nowe budynki Transport drogowy 15-8 Energooszczędne pojazdy lekkie Pojazdy hybrydowe Huty Ŝelaza i stali 4-14 Kogeneracja Efektywność energetyczna Przemysł chemiczny 3-13 Kogeneracja Poprawa efektywności systemów napędowych Przemysł naftowy i gazowniczy 3-13 Poprawa organizacji produkcji Poprawa utrzymania ruchu i kontroli procesów Razem McKinsey & Company 10

12 NISKOEMISYJNE ŹRÓDŁA ENERGII W zaleŝności od załoŝonego scenariusza źródeł paliw w sektorze energetycznym, potencjał redukcji wynosi od 68 do 120 MtCO 2 e w 2030 Potencjał redukcji MtCO 2 e Średni waŝony koszt redukcji EUR/t CO 2 e Opis scenariusza A Minimalizacja emisji gazów cieplarnianych Naturalne wycofywanie bloków węglowych (do roku 2020 konieczność budowy nowych) Pozostałe zapotrzebowanie pokryte przez energię jądrową oraz wiatrową B Skupienie się na energetyce jądrowej Utrzymanie obecnej produkcji z węgla Pozostałe zapotrzebowanie pokryte przez energię jądrową C Skupienie się na energetyce odnawialnej Utrzymanie obecnej produkcji z węgla Pozostałe zapotrzebowanie pokryte przez energię wiatrową D Maksymalne moŝliwe wykorzystanie gazu Utrzymanie obecnej produkcji z węgla Pozostałe zapotrzebowanie głównie pokryte przez gaz E Polityka Energetyczna ZałoŜenia jak w polityce energetycznej ŹRÓDŁO: Ministerstwo Gospodarki; Krzywa McKinsey redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce McKinsey & Company 11

13 NISKOEMISYJNE ŹRÓDŁA ENERGII Krzywa redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze energetycznym (scenariusz minimalizacji emisji) Koszt EUR/tCO 2 e Redukcja popytu poprzez poprawę efektywności w innych sektorach (~30 TWh) Średni waŝony koszt 22 EUR/tCO 2 e Lądowa energia wiatrowa Biogazownie Bloki węglowe z technologią CCS Morska energia wiatrowa Koszt w EUR na tonę CO 2 e Fotowoltaika Biomasa dedykowana Kogeneracja Fotowoltaika Współspalanie biomasy Energia jądrowa Potencjał redukcji emisji, MtCO 2 e/rok Małe elektrownie wodne McKinsey & Company 12

14 CCS W ELEKTROENERGETYCE I PRZEMYŚLE Technologia CCS moŝe stanowić istotny potencjał redukcji emisji dwutlenku węgla 2030 Sektory Z ograniczoną moŝliwością składowania CO 2 1 Potencjał redukcji MtCO 2 Koszt redukcji EUR/tCO 2 e Z nieograniczoną moŝliwością składowania CO 2 Potencjał redukcji MtCO 2 Koszt redukcji EUR/tCO 2 e Elektroenergetyka Przemysł Razem Zakładając teoretyczne ograniczenie po stronie moŝliwości przystosowania składowisk do MtCO 2 rocznie w 2030 roku. Ograniczenie potencjalnie dotyczyć moŝe takŝe moŝliwości zbudowania rurociągu do transportu McKinsey & Company 13

15 INNE METODY REDUKCJI EMISJI Z pozostałych sektorów, zarządzanie odpadami oraz rolnictwo oferują największy potencjał redukcji emisji Sektor Potencjał redukcji emisji dzięki zastosowaniu innych dźwigni 2030, MtCO 2 e Średni koszt 2030, EUR/tCO 2 e Wysoki (>40 EUR/ tco 2 e) Średni koszt (0-40 EUR/ tco 2 e) Ujemny koszt (<0 EUR/ tco 2 e) Chemiczny 3,6 5,7 21 Przemysł Cementowy 2,1 Hutniczy 1, Paliwowo-gazowy 0,3-30 Gospodarka odpadami 10,2 10,8 Transport 2, Sektory konsumenckie Gospodarka gruntami Rolnictwo 7,2 9,1 Leśnictwo 1, Razem 15,8 16,2 0,7 32,7-1 UWAGA: Jest to szacunek maksymalnego technicznego potencjału redukcji wszystkich metod redukcji emisji gazów cieplarnianych o koszcie poniŝej 80 EUR/tCO 2 jeŝeli kaŝda metoda byłaby agresywnie implementowana. Nie jest ona prognozą jaką rolę role poszczególne metody i technologie będą odgrywać. McKinsey & Company 14

16 Trzy grupy wdroŝeniowe Ujemne Kogeneracja Pakiety energooszczędnościowe: nowe budynki mieszkalne, komercyjne i administracji publicznej Systemy kontroli oświetlenia w nowych budynkach Zapobieganie wyciekom metanu (przemysł naftowy i gazowniczy) Energooszczędne urządzenia AGD/RTV Wychwytywanie metanu ze składowisk odpadów Trudność realizacji (w bliskim horyzoncie czasowym) Stosunkowo łatwe Dość trudne Trudne Gospodarka gruntami rolnymi i ich nawoŝenie Gospodarka nowymi odpadami (recycling, kompostowanie) Energooszczędne lekkie pojazdy Wydajność energetyczna w przemyśle naftowymi i gazowniczym Energooszczędność i systemy kontrolne HVAC Termoizolacja istniejących budynków Świetlówki LED Zaawansowany pakiet izolacyjny w budynkach Energia geotermalna 1 xx Potencjał redukcji emisji, Mt CO 2 e WdroŜyć teraz, bez większego ryzyka (66 Mt = 13% redukcji emisji) + Koszty, EUR/t CO 2 Umiarkowane Biopaliwa 1-szej generacji Gospodarka leśna i zalesianie gruntów Energooszczędne średnie pojazdy Energooszczędne cięŝkie pojazdy 32 2 Współspalanie biomasy Biomasa dedykowana Małe elektrownie wodne Energia wiatrowa (na lądzie) Biogazownie Gospodarka i nawoŝenie łąk Samochody hybrydowe Optymalizacja procesów w przemyśle chemicznym i hutach Ŝelaza i stali Wydajność energetyczna i zmiana paliw w przemyśle Systemy kontroli oświetlenia w istniejących budynkach Ogrzewanie wody panele słoneczne Energia jądrowa CCS (w energetyce) Dodatki paszowe i szczepionki antymetanogeniczne dla zwierząt hodowlanych Rekultywacja gleb organicznych Biopaliwa 2-giej generacji CCS (w przemyśle) Energia wiatrowa (na morzu) Panele słoneczne w energetyce Wspierać rozwój (68 Mt = 14% redukcji emisji) + Opracowywać od zaraz, wdraŝać stopniowo (102 Mt = 20% redukcji emisji) Wysokie = Całkowity potencjał redukcji 236 Mt = 47% McKinsey & Company 15

17 Potencjalne scenariusze wdroŝenia Opis ZałoŜenia A Pełne wdroŝenie Zapobieganie zmianom klimatu priorytetem Podejmowane są natychmiastowe, kompleksowe i spójne działania w celu redukcji emisji w całej gospodarce Redukcja emisji jest w pełni realizowana B Trudności we wdroŝeniu Podejmuje się kroki zapobiegające zmianom klimatu Trudności wdroŝeniowe uniemoŝliwiają osiągnięcie pełnego zidentyfikowanego potencjału 90% potencjału zrealizowane w grupie 1 75% potencjału w grupie 2 2/3 potencjału w grupie 3 C Opóźnienie działań Przyjęcie stanowiska poczekamy, zobaczymy Wraz ze wzrostem presji ze strony UE, podejmowane są zdecydowane działania w celu redukcji emisji Brak działań przed rokiem 2015 Po tej dacie, realizacja pełnego potencjału we wszystkich trzech horyzontach D Odkładanie trudnych decyzji Zmiana klimatu jest traktowana powaŝnie, lecz ustępuje innym kwestiom Podejmowane są działania ale odwleka się podejmowanie trudnych decyzji Działania rozpoczynają się w 2010 Potencjał w grupach 1 i 2 jest w pełni realizowany, lecz energia jądrowa, wiatrowa z morza i CCS nie zostają wdroŝone McKinsey & Company 16

18 Wpływ poszczególnych scenariuszy na potencjał redukcji emisji Roczna emisja Mt CO 2 e rocznie Rok D C B A Poziom odniesienia Odkładanie trudnych decyzji Opóźnienie działań Trudności we wdroŝeniu Pełne wdroŝenie McKinsey & Company 17

19 Całkowite, dodatkowe nakłady inwestycyjne mogą osiągnąć ~92 mld EUR do roku 2030 Sektor Potencjał redukcji 2030, MtCO 2 e Dodatkowe nakłady inwestycyjne Mld EUR Dodatkowe oszczędności operacyjne Mld EUR do roku 2030 Energetyka i przemysł Konsumenci Grunty Energetyka Chemia Hutnictwo Rafinacja i Gaz Cementownie Budynki Transport Zarządzanie odpadami Rolnictwo Leśnictwo ,3 4 0,5 4 0,8 1-0,2 0-0, , ,3 1-3,2 0 0,2 0 0,1 Analiza uwzględnia tylko dodatkowe nakłady inwestycyjne ponad poziom odniesienia (ang. business-asusuall) Osiągnięta redukcja CO 2 jest równowaŝna ~83 mld EUR unikniętych kosztów zakupów CO 2 Razem McKinsey & Company 18

20 stanowiąc średniorocznie około 0,9% PKB Średniorocznie, w miliardach EUR na rok Średnioroczne nakłady inwestycyjne -2,5-3,6-5,4-6,9 Jako % PKB 0,6 0,8 1,0 1,1 McKinsey & Company 19

21 McKinsey & Company Poland Sp. z o.o. Pl. Piłsudskiego Warszawa tel faks