MONOGRAFIE PRAWNICZE
|
|
- Elżbieta Czajkowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MONOGRAFIE PRAWNICZE Wykonywanie prawa własności nieruchomości przez małżonków pozostających w Ustawowym ustroju małżeńskim a ochrona rodziny Anna Urbańska-Łukaszewicz Wydawnictwo C.H.Beck
2 MONOGRAFIE PRAWNICZE ANNA URBAŃSKA-ŁUKASZEWICZ WYKONYWANIE PRAWA WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI PRZEZ MAŁŻONKÓW POZOSTAJĄCYCH W USTAWOWYM USTROJU MAŁŻEŃSKIM A OCHRONA RODZINY
3 Polecamy nasze najnowsze publikacje z tej serii: Maria Królikowska-Olczak, Beata Pachuca-Smulska (red.) OCHRONA PRAWNA KONSUMENTA NA RYNKU MEDIÓW ELEKTRONICZNYCH Kinga Flaga-Gieruszyńska, Jacek Gołaczyński, Dariusz Szostek INFORMATYZACJA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO. TEORIA I PRAKTYKA Beata Stępień-Załucka SPRAWOWANIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI PRZEZ SĄD NAJWYŻSZY W POLSCE Sabina Kubsik PRZEDKONTRAKTOWA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA Z TYTUŁU NIEUCZCIWYCH NEGOCJACJI Marcin Zięba PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA WSPÓLNOT MIESZKANIOWYCH Aneta Giedrewicz-Niewińska UCZESTNICTWO PRACOWNIKÓW W SPÓŁCE EUROPEJSKIEJ Marcin Marszałek SWOBODA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WYTWÓRCY SPRZEDAWCY ENERGII ELEKTRYCZNEJ
4 WYKONYWANIE PRAWA WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI PRZEZ MAŁŻONKÓW POZOSTAJĄCYCH W USTAWOWYM USTROJU MAŁŻEŃSKIM A OCHRONA RODZINY ANNA URBAŃSKA-ŁUKASZEWICZ WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016
5 Wydawca: Natalia Adamczyk Recenzja naukowa: Prof. UAM dr hab. Joanna Haberko Projekt został sfinalizowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Dotacja Celowa dla Młodych Naukowców autorstwa Anny Urbańskiej-Łukaszewicz pt. Instrumenty służące ochronie prawa własności i ochronie rodziny przy wykonywaniu prawa własności nieruchomości. Wydawnictwo C.H.Beck 2016 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book
6 Mojej Rodzinie
7
8 Spis treści Wprowadzenie... Wykaz skrótów... Bibliografia... XIII XIX XXIII Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Rodzina jako wartość konstytucyjna... 1 I. Konstytucyjna ochrona rodziny... 1 II. Standardy międzynarodowej ochrony rodziny... 6 III. Pojęcie rodziny w prawie rodzinnym Własność jako wartość konstytucyjna I. Konstytucyjna ochrona własności i jej ograniczenia II. Standardy międzynarodowej ochrony prawa własności III. Ograniczenia własności przewidziane w art. 140 KC IV. Współwłasność i jej rodzaje V. Wspólność ustawowa majątku małżonków VI. Szczególny status nieruchomości A. Rodzaje nieruchomości a. Uwagi wstępne b. Nieruchomości gruntowe c. Nieruchomości lokalowe i budynkowe B. Szczególne znaczenie nieruchomości Problem kolizji wartości konstytucyjnych Rozdział II. Nieruchomości wchodzące w skład majątków małżonków Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej I. Uwagi wstępne II. Składniki majątku wspólnego III. Składniki majątku osobistego IV. Domniemanie wejścia nieruchomości do majątku wspólnego Sposoby uzyskania prawa własności nieruchomości w trakcie trwania małżeństwa I. Nabywanie nieruchomości do określonych majątków małżonków II. Umowa sprzedaży i zamiany III. Dziedziczenie VII
9 Spis treści IV. Umowa darowizny V. Umowa dożywocia VII. Zasiedzenie VIII. Budowa domu na cudzym gruncie A. Budowa domu na gruncie osoby trzeciej B. Budowa domu na gruncie należącym do majątku osobistego małżonka IX. Nabycie gospodarstwa rolnego X. Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności. 54 XI. Inne sposoby nabycia nieruchomości Nabywanie prawa własności w zamian za przedmioty pochodzące z różnych majątków małżeńskich Wpływ woli małżonków na nabycie nieruchomości do konkretnego majątku Rozdział III. Instrumenty służące ochronie prawa własności i ochronie rodziny przy wykonywaniu prawa własności nieruchomości Uwagi wstępne treść, zakres i wykonywanie prawa własności Cel nowelizacji przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2004 r. dotyczących zarządu majątkiem wspólnym Uprawnienie do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich Zarząd majątkiem wspólnym I. Pojęcie zarządu majątkiem wspólnym II. Współdziałanie w wykonywaniu zarządu III. Nabycie nowego składnika jako czynność zarządu majątkiem wspólnym Instytucja sprzeciwu Czynności wymagające zgody małżonka I. Uwagi wstępne II. Sytuacja przed nowelizacją art. 37 KRO III. Spory interpretacyjne dotyczące art KRO IV. Czynności związane z nieruchomościami, do dokonania których konieczne jest uzyskanie zgody małżonka V. Szczególne przypadki zarządu związane z nieruchomościami. 102 A. Nabycie nieruchomości podczas licytacji komorniczej B. Złożenie oferty nabycia nieruchomości C. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym VI. Zarząd gospodarstwem rolnym VII. Zarząd przedsiębiorstwem, w skład którego wchodzi nieruchomość VIII
10 Spis treści VIII. Ocena nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2004 r. w zakresie zarządu majątkiem wspólnym Wykonywanie zarządu nieruchomością wspólną w przypadku wspólnoty mieszkaniowej Zgoda małżonka i skutki dokonania czynności bez zgody Zarząd przedmiotami zgodnie z art KRO I. Zarząd przedmiotami służącymi do prowadzenia działalności zarobkowej i wykonywania zawodu II. Relacja pomiędzy art a art. 37 KRO Zarząd nieruchomością w postępowaniu egzekucyjnym Zarząd nieruchomością w postępowaniu upadłościowym Ochrona osób trzecich Zastępcze zezwolenie sądu na dokonanie czynności Pozbawienie małżonka zarządu i prawa do wyrażania zgody Podsumowanie Rozdział IV. Ograniczenia prawa własności nieruchomości w kontekście ochrony rodziny Uwagi wstępne Ochrona mieszkania rodzinnego I. Mieszkanie rodzinne II. Ograniczenia w rozporządzaniu mieszkaniem współmałżonka A. Ograniczenie prawa własności na podstawie art. 140 KC B. Ograniczenie prawa własności na podstawie ustawy C. Ograniczenie prawa własności na podstawie zasad współżycia społecznego III. Przesłanki do skorzystania z uprawnienia wynikającego z art. 281 KRO, zakres i czas jego trwania A. Zakres i przesłanki B. Artykuł 281 KRO a konstytucyjna ochrona własności C. Postulaty przedstawicieli doktryny odnośnie do ochrony mieszkania rodzinnego D. Rozszerzenie ochrony wynikającej z art. 281 KRO IV. Modele ochrony mieszkania rodzinnego przyjęte w innych krajach Europy V. Możliwości podważenia rozporządzenia mieszkaniem rodzinnym dokonanego przez właściciela A. Uwagi wstępne B. Instytucje Kodeksu cywilnego a prawo rodzinne C. Bezskuteczność względna umowy D. Nieważność czynności prawnej IX
11 Spis treści E. Skarga pauliańska F. Ochrona wynikająca z art. 27 i 28 1 KRO VI. Możliwości ochrony współmałżonka A. Ochrona posesoryjna B. Współmałżonek jako lokator C. Odszkodowanie za rozporządzenie mieszkaniem rodzinnym VII. Podsumowanie Przenoszenie nieruchomości między majątkami małżonków I. Uwagi wstępne II. Przesunięcia nieruchomości między majątkami małżonków III. Umowa majątkowa małżeńska IV. Skutek zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej V. Ograniczenia w przenoszeniu nieruchomości pomiędzy majątkami małżonków VI. Dokonywanie nakładów i wydatków pomiędzy majątkami małżonków VII. Ochrona wierzycieli małżonka dłużnika VIII. Podsumowanie Nabywanie nieruchomości w Polsce przez cudzoziemców pozostających w związku małżeńskim I. Uwagi wstępne II. Ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców III. Nabywanie nieruchomości w drodze dziedziczenia IV. Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych z realizacji ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców V. Problemy prawne związane z nabywaniem nieruchomości przez cudzoziemców VI. Podsumowanie Rozdział V. Wpływ rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych na sytuację małżonków i ochronę prawa własności Uwagi wstępne Księgi wieczyste Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych a sytuacja prawna małżonków Wpis do księgi wieczystej Sytuacja prawna małżonka w razie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym I. Uwaga wstępna II. Sytuacje niesporne pomiędzy małżonkami X
12 Spis treści III. Sytuacje sporne pomiędzy małżonkami Podsumowanie Wnioski Indeks rzeczowy XI
13
14 Wprowadzenie 1. Celem niniejszej pracy jest kompleksowe przedstawienie problematyki konstytucyjnej ochrony prawa własności nieruchomości w kontekście konstytucyjnej zasady ochrony rodziny. Jej treść odnosi się tylko do małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej. Jest to bowiem ustrój, który generuje wskazane w pracy problemy. Małżonków pozostających w rozdzielności majątkowej wyłączono z rozważań, gdyż każdy z nich samodzielnie zarządza swoim majątkiem, nie mają oni majątku wspólnego i przez to, jak wynika z literatury i orzecznictwa, większość zaprezentowanych zagadnień nie znajdzie do nich zastosowania. Z punktu widzenia tematu pracy zbędne jest także szczegółowe omówienie każdego ustroju majątkowego. 2. Książka nie dotyczy kwestii własności wszelkich praw należących do małżonków. Została zawężona do prawa własności nieruchomości. Ustawodawca uznał je za wyjątkowo cenne dla rodziny, nadał im szczególny status ekonomiczny oraz zagwarantował ochronę. Utrzymanie nieruchomości wymaga z reguły większych nakładów finansowych i osobistych starań niż utrzymanie ruchomości o podobnej wartości 1. Nieruchomości odgrywają szczególną rolę w gospodarce 2. Należy potraktować je jako istotny przedmiot, także ze względu na ich charakter fizyczny i trwałość 3. Ponadto stanowią bardzo często ważny składnik majątku wspólnego małżonków. Kolejną szczególną cechą nieruchomości wskazującą na ich rangę jest sposób wykonywania zarządu nimi. Konieczny jest wymóg uzyskania zgody współmałżonka do nabycia, rozporządzenia czy obciążenia nieruchomości (art KRO). Ponadto wymaga się, aby obrót nimi odbywał się w formie aktu notarialnego (art. 158 KC). Niekiedy też podlega on szczególnej ochronie, np. ze względu na ograniczenia nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Istotną rolę w podkreśleniu specyfiki nieruchomości odgrywają księgi wieczyste. Własność nieruchomości chroni także rękojmia publicznej wiary publicznej ksiąg wieczystych oraz domniemania prawne. W nieruchomościach budynkowych, lokalowych czy wybudowanych na nieruchomości domach małżonkowie mogą zamieszkiwać. Za- 1 M. Nazar, Ustawowy ustrój majątkowy wspólność ustawowa, w: T. Smyczyński (red.), System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2014, s J. Sysiak, Nieruchomości zagadnienia wybrane, Rej. 1996, Nr 9, s H. Kisilowska, Wstęp, w: H. Kisilowska (red.), Nieruchomości. Zagadnienia prawne, Warszawa 2007, s. 15. XIII
15 Wprowadzenie spokojenie potrzeb mieszkaniowych jest jedną z podstaw prawidłowo funkcjonującej rodziny 4. Szczególną funkcję pełni dom rodzinny. W literaturze można znaleźć wiele publikacji na temat zarządu całym majątkiem małżonków 5. Zasadne są próby refleksji zawężonej do nieruchomości, by w sposób pogłębiony opisać wszystkie zagadnienia prawne, które wiążą się bezpośrednio z nimi, jako szczególnie istotnymi składnikami majątku wspólnego małżonków. 3. Obszar poruszanych zagadnień występuje na pograniczu prawa rodzinnego z prawem rzeczowym, a także z prawem konstytucyjnym. Mimo że regulacja ochrony własności, jak i ochrony interesów rodziny dostarcza wielowątkowego materiału badawczego, tematyka poruszana w pracy nie była dotychczas przedmiotem odrębnego opracowania monograficznego 6. Przedstawione problemy stanowią istotny element dyskusji prawnej toczonej w Polsce od wielu lat. Praca ma na celu zbadanie wzajemnych relacji między wymienionymi wyżej działami i gałęziami prawa. Prawo rodzinne naturalnie kojarzy się z częścią ogólną prawa cywilnego czy prawem spadkowym. Jednakże prawo rzeczowe ma silny kontekst rodzinny, który nie jest w literaturze eksponowany. Dlatego warto spojrzeć na prawo rodzinne w aspekcie prawa rzeczowego. 4. Ochrona własności, jak i ochrona rodziny są wartościami konstytucyjnymi. Prawo własności nie jest prawem absolutnym 7 i może być ograniczone, jednak tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie zostanie naruszona istota tego prawa (art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 3 Konstytucji RP). W pracy ustalano, w jaki sposób chroniona jest rodzina w kontekście prawa własności nieruchomości, czyli innymi słowy, czy ustawodawca przyznał większą ochronę rodzinie, czy też prawu własności, czy może wyważył obie te wartości. Rozważenia wymagała także konstytucyjność wprowadzonych przepisami KRO ograniczeń prawa własności ze względu na ochronę interesu rodziny. 4 M. Śladowski, Prawo do lokalu mieszkalnego jako przedmiot stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami, Warszawa 2008, s Przykładowo: G. Jędrejek, Zarząd majątkiem wspólnym małżonków, Warszawa 2012; K. Gołębiowski, Zarząd majątkiem wspólnym małżonków, Warszawa 2012; J. Łukasiewicz, Małżeńska współzależność majątkowa w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2013; T. Mróz, Zgoda małżonka na dokonanie czynności prawnej w ustroju majątkowej wspólności ustawowej, Warszawa Jako przykład cząstkowych opracowań nawiązujących do tematyki rozprawy można wskazać: A. Bereza, Nabycie nieruchomości do majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową, jeżeli jeden z małżonków ma status cudzoziemca, Rej. 2004, Nr 3 4; A. Bieranowski, Koncepcja mieszkania rodzinnego jako przedmiotu szczególnej i kompleksowej ochrony prawnej, w: E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan (red.), Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego, Kluczbork 2007; K. Gołębiowski, Pozbawienie małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym na podstawie art. 40 KRO, Acta Universitatis Wratislaviensis No 2897, Prawo CCC, Wrocław 2006; A. Szpunar, Nabycie własności nieruchomości na rzecz majątku wspólnego przez jednego z małżonków, Rej. 1996, Nr 3. 7 Z. Radwański, Czy klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa powinna określać treść prawa własności, w: Ars et Usus. Księga pamiątkowa ku czci sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005, s XIV
16 Wprowadzenie 5. Ochrona wskazanych wartości bardzo często kolidować będzie także z trzecim elementem, tj. z szybkością i pewnością obrotu gospodarczego i ochroną kontrahentów, którzy wstępują w transakcje z małżonkami. Omówienie tego zagadnienia ograniczono do problematyki powiązanej z tematem pracy. Szczegółowe badanie ochrony osób trzecich, rodziny kontrahentów i możliwości zaspokojenia ich roszczeń z majątku małżonków, tj. odpowiedzialność małżonków za długi, wymaga osobnych analiz i wykracza poza ramy zakreślonego tematu pracy. 6. Rozpatrując główny problem badawczy, trzeba mieć na uwadze też założenie nowelizacji KRO z 2004 r., zgodnie z którym wspólność majątkowa małżeńska nie powinna powodować nadmiernego ograniczenia swobody osobistej i majątkowej małżonków ani spowalniać szybkości obrotu, a także nie powinna osłabiać jego pewności 8. Należało rozważyć problem zgodności tej koncepcji z konstytucyjną ochroną rodziny. 7. Problematyka pracy dotyczy zarówno tych małżeństw, w których zarząd nieruchomościami nie jest przez nich zgodnie wykonywany, jak i tych, które współdziałają ze sobą. Pierwsza sytuacja związana jest z możliwością kontrolowania wykonywania zarządu i dokonywania działań, które zabezpieczą majątek wspólny przed czynnościami niepopieranymi przez współmałżonka, np. sprzeciw, pozbawienie małżonka prawa do wykonywania zarządu. Druga natomiast dotyczy nabywania nieruchomości ze środków pochodzących z różnych majątków, przenoszenia nieruchomości pomiędzy poszczególnymi majątkami, prawidłowego wykonywania zarządu czy ustalenia treści księgi wieczystej nieruchomości z rzeczywistym stanem prawnym. 8. Przechodząc do poszczególnych problemów badawczych omówionych w pracy, należy zacząć od stwierdzenia, że jeżeli małżonkowie żyją w ustroju wspólności majątkowej, to większość przedmiotów nabywanych w trakcie małżeństwa przynależy do majątku wspólnego. Małżonkowie nabywają nieruchomości na podstawie różnych zdarzeń prawnych. W pracy badałam, czy o wejściu przedmiotów do majątku wspólnego lub majątku osobistego każdego z nich decydują przepisy KRO oraz w jaki sposób traktowana jest w tym aspekcie wola małżonków. Na uwagę zasługuje problem uregulowania w obowiązujących przepisach domniemania wejścia nieruchomości w skład majątku wspólnego i możliwość obalenia tego domniemania. Aby określić, jak wygląda wykonywanie prawa własności nieruchomości małżonków, należy najpierw ustalić, w jakich przypadkach stanowią one składnik majątku wspólnego. Wykonywanie prawa własności jest atrybutem właściciela, ale może być ono ograniczone przez przepisy służące ochronie rodziny. Przepisy dotyczące wykonywania zarządu majątkiem wspólnym zostały znowelizowane w 2004 r. Zmiany objęły także nieruchomości małżonków. Zastąpiono konieczność uzyskiwania zgody małżonka na dokonywanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, enumeratywnym katalogiem czynności, których małżonek nie może samodzielnie wykonać 8 Rządowy projekt ustawy o zmianie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, KPP 2003, z. 3, s XV
17 Wprowadzenie (art. 37 KRO). Celem pracy jest ustalenie, w jaki sposób obecnie obowiązujące przepisy chronią prawo własności nieruchomości i interes rodziny oraz czy ochrona ta jest dostateczna. W kontekście zarządu majątkiem wspólnym omówiłam katalog czynności, do dokonania których konieczna jest zgoda małżonka. W pracy badałam też adekwatność obowiązującej w tym zakresie regulacji do ochrony rodziny oraz ewentualne jej rozszerzenie. Poddałam analizie także zarząd nieruchomością służącą małżonkowi do prowadzenia działalności gospodarczej w celu ustalenia samodzielności małżonka w zarządzie tym składnikiem majątku wspólnego (art KRO). Na uwagę zasługiwał także problem instytucji, które ingerują w prawo własności, tj. uzyskanie zastępczego zezwolenia sądu na dokonanie czynności (art. 39 KRO) oraz pozbawienie małżonka prawa zarządu majątkiem (art. 40 KRO). Konieczne okazało się też ustalenie proporcjonalności wprowadzonych ograniczeń prawa własności do celu, który te regulacje mają osiągnąć. Istotne z punktu widzenia ochrony małżonków i prawa własności jest także zagadnienie przenoszenia nieruchomości pomiędzy ich majątkami. W doktrynie nie ma jednolitego stanowiska odnośnie do możliwości i sposobu przenoszenia nieruchomości między małżonkami. Na uwagę zasługuje zatem problem ewentualnego ograniczenia prawa własności w swobodnym rozporządzania nieruchomościami w stosunkach między nimi. Omówiłam także problematykę nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Udzieliłam odpowiedzi na pytanie, czy zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim poprawia sytuację cudzoziemca w kontekście nabycia nieruchomości i w jaki sposób ewentualne ograniczenia w nabywaniu nieruchomości wpływają na silniejszą ochronę rodziny. Ustalenia wymaga kwestia ważności umowy nabycia nieruchomości wspólnie przez małżonka, który ma obywatelstwo polskie i cudzoziemca nieposiadającego ważnego zezwolenia na nabycie nieruchomości. Ochrona rodziny polega też na ingerencji w prawo własności nieruchomości przysługującej wyłącznie jednemu małżonkowi, szczególnie w sytuacji, gdy mowa jest o mieszkaniu rodzinnym. Zauważyć przy tym należy, że mieszkanie traktowane jako rodzinne, ma specjalny status w wielu państwach europejskich. W sytuacji gdy własność nieruchomości przynależy do majątku osobistego jednego z małżonków, drugiemu przysługuje uprawnienie do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny (art. 281 KRO). W pracy omówiłam zakres uprawnienia małżonka do mieszkania współmałżonka, jak i ochrony mieszkania rodzinnego. Na uwagę zasługiwała kwestia dostatecznej ochrony rodziny przez obowiązującą regulację oraz ewentualne jej rozszerzenie, a także ustalenie zgodności zmiany przepisów z konstytucyjną zasadą ochrony prawa własności. Ochrona prawa własności występuje także w sytuacji, gdy treść wpisu do księgi wieczystej jest niezgodna ze stanem rzeczywistym. Uprawnienia zarówno jednego, jak i drugiego małżonka do obrony swoich twierdzeń wymagały rozważenia w kontekście dokumentów, które mogą stanowić podstawę wpisu do ksiąg wieczystych, a także instytucji prawnych, gwarantujących ochronę prawa własności obojga małżonków. Pro- XVI
18 Wprowadzenie blematyczne okazało się zagadnienie ustalenia niezgodności wpisu w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, w sytuacji gdy małżonkowie są zgodni co do tej niezgodności, jak i wówczas gdy pozostają w sporze. Podsumowując, trzeba stwierdzić, że w kontekście głównego problemu badawczego zawartego w tytule pracy, który sprowadza się do ochrony rodziny i ochrony prawa własności nieruchomości, należy podjąć wiele szczegółowych problemów, które pozwolą na stwierdzenie, czy ustawodawca prawidłowo wyważył obie wartości. Wskazać można niektóre z nich: ochronę prawa własności i ochronę rodziny w kontekście wykonywania zarządu nieruchomościami; instrumenty prawne służące zarówno ochronie rodziny, jak i ochronie prawa własności (m.in. sprzeciw, zgoda małżonka); ograniczenia wykonywania prawa własności przy rozporządzaniu majątkiem wspólnym małżonków; ograniczenia prawa własności w kontekście ochrony mieszkania rodzinnego; relację: ochrona prawa własności nieruchomości w kontekście ksiąg wieczystych a ochrona rodziny. 9. Temat pracy przesądził o tym, że posłużyłam się w niej przede wszystkim metodą prawnodogmatyczną, polegającą na analizie przepisów z zakresu prawa materialnego oraz formalnego, dotyczącą prawa rodzinnego, rzeczowego i konstytucyjnego 9. Ze względu na usytuowanie poruszanych zagadnień na pograniczu wyżej wymienionych gałęzi i działów prawa, podstawę normatywną pracy stanowi wiele aktów prawych, m.in.: Konstytucja RP, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, ustawa o własności lokali, ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Istotnym elementem badania przeprowadzonego w rozprawie była też analiza orzecznictwa Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, odnoszącego się do zaprezentowanych zagadnień, np. ochrony rodziny, dopuszczalność ingerencji w prawo własności, przynależności przedmiotów do majątku wspólnego. Analizie poddałam także orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jednakże w materii związanej bezpośrednio z tematem pracy nie znaleziono żadnych orzeczeń. Wszystkie powyższe analizy dokonałam z odwołaniem się do poglądów przedstawicieli doktryny dotyczących poszczególnych aspektów badanego zagadnienia, wyrażonych w komentarzach, monografiach, artykułach i glosach. W pracy zastosowałam metodę prawnoporównawczą. Uwagi poczynione poniżej odnoszą się do krajów europejskich z ograniczeniem do krajów Europy kontynentalnej. Kraje, w których wykształcił się common law, nie mają ustrojów majątkowych w rozumieniu systemów kontynentalnych, dlatego też nie mają ustroju ustawowego 10. Przedstawienie występujących w tych krajach rozwiązań nie byłoby celowe, gdyż zaprezentowane w pracy problemy badawcze tam nie występują. Także porównywanie rozwiązań prawnych przyjętych w Stanach Zjednoczonych Ameryki nie jest przydatne, ze względu 9 S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, s P. de Cruz, Family Law, Sex and Society. A comparative Study of Family Law, Oxon 2010, s. 69. XVII
19 Wprowadzenie na to, że kraj ten nie ma jednolitego ustawodawstwa dotyczącego ustrojów majątkowych małżeńskich 11. W każdym stanie występują odmienne regulacje 12. Niecelowe byłoby też porównanie do prawa krajów azjatyckich, arabskich i afrykańskich, gdyż funkcjonują w nich inne zasady, tradycje i kultura. Komparacja odnosić się będzie do ustrojów majątkowych, które w danych krajach zostały uznane za ustawowe. Różnić się będą one od polskiej wspólności majątkowej. Celem jest jednak określenie, jak ustawodawcy innych państw, przewidzieli ochronę nieruchomości i rodziny w tym kontekście w ustroju ustawowym. Wątki porównawcze zostały przedstawione w treści poszczególnych rozdziałów. W jednym miejscu, ze względu na rozbudowaną problematykę, ich omówienie wymagało odrębnego punktu ( 2 pkt IV rozdziału czwartego). W pracy zastosowałam też metodę prawnohistoryczną. Umożliwia ona ukazanie ewolucji regulacji dotyczących wykonywania zarządu nieruchomością małżonków. Szczególny nacisk położono na porównanie obecnie obowiązujących przepisów do tych sprzed nowelizacji KRO z 2004 r. Analizy tekstów prawnych dokonywałam w językach oryginalnych bądź angielskim czy niemieckim, ze względu na brak oficjalnych tłumaczeń na język polski. Z tego powodu mogą wystąpić rozbieżności terminologiczne w tłumaczeniach u innych autorów komentujących te same przepisy. Poznań, kwiecień 2016 r. Anna Urbańska-Łukaszewicz 11 Z tym zastrzeżeniem, że w jednym miejscu poczyniono odesłanie do ustawodawstwa Stanów Zjednoczonych Ameryki przy omawianiu postulatu doktryny, aby przyjęte w tym kraju rozwiązania przenieść na grunt polskiego prawa. 12 A. Stępień-Sporek, Małżeńskie ustroje majątkowe w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, RPEiS 2008, z. 2, s. 65. XVIII
20 Wykaz skrótów 1. Akty prawne ABGB... Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch, austriacki kodeks cywilny BGB... Bürgerliches Gesetzbuch, niemiecki kodeks cywilny EKPCz... Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) KK... ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPC... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.) KR... ustawa z r. Kodeks rodzinny (Dz.U. Nr 34, poz. 308 ze zm.) KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) KWU... ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) NierCudzU... ustawa z r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) OchrLokU... ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 150 ze zm.) PrNot... ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) PrUpad... ustawa z r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.) XIX
Wprowadzenie XIII. 1 M. Nazar, Ustawowy ustrój majątkowy wspólność ustawowa, w: T. Smyczyński (red.), System
1. Celem niniejszej pracy jest kompleksowe przedstawienie problematyki konstytucyjnej ochrony prawa własności nieruchomości w kontekście konstytucyjnej zasady ochrony rodziny. Jej treść odnosi się tylko
Bardziej szczegółowoSpis treści. III. Sytuacje sporne pomiędzy małżonkami Podsumowanie Wnioski Indeks rzeczowy
Wprowadzenie... Wykaz skrótów... Bibliografia... XIII XIX XXIII Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Rodzina jako wartość konstytucyjna... 1 I. Konstytucyjna ochrona rodziny... 1 II. Standardy
Bardziej szczegółowoPrawo rodzinne i opiekuńcze
Małgorzata Łączkowska Anna Natalia Schulz Anna Urbańska-Łukaszewicz Prawo rodzinne i opiekuńcze testy pytania kazusy tablice 2. wydanie REPETYTORIA C H BECK Prawo rodzinne i opiekuńcze W sprzedaży: A.
Bardziej szczegółowoPODZIAŁ QUOAD USUM NIERUCHOMOŚCI ROLNEJ
MONOGRAFIE PRAWNICZE PODZIAŁ QUOAD USUM NIERUCHOMOŚCI ROLNEJ Katarzyna Czerwińska-Koral Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE KATARZYNA CZERWIŃSKA-KORAL PODZIAŁ QUOAD USUM NIERUCHOMOŚCI ROLNEJ Polecamy
Bardziej szczegółowoNIERUCHOMOŚĆ WSPÓLNA WŁAŚCICIELI LOKALI
MONOGRAFIE PRAWNICZE NIERUCHOMOŚĆ WSPÓLNA WŁAŚCICIELI LOKALI PROBLEMATYKA PRAWNO-RZECZOWA ANETA KAŹMIERCZYK Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE ANETA KAŹMIERCZYK NIERUCHOMOŚĆ WSPÓLNA WŁAŚCICIELI
Bardziej szczegółowoTomasz Kosiorowski Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe małżonka. Studenckie Zeszyty Naukowe 8/11, 58-61
Tomasz Kosiorowski Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe małżonka Studenckie Zeszyty Naukowe 8/11, 58-61 2005 Tomasz Kosiorowski Odpowiedzialność za zobowiązania m ajątkowe m ałżonka Od dnia 20 stycznia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... 11. Wprowadzenie... 15
Wykaz skrótów......................................... 11 Wprowadzenie......................................... 15 Rozdział I. Umowne ustroje majątkowe małżonków................. 23 1. Małżeńskie ustroje
Bardziej szczegółowoPrawo cywilne część ogólna
Marcin Hałgas Piotr Kostański Prawo cywilne część ogólna pytania kazusy tablice 4. wydanie REPETYTORIA C H BECK Prawo cywilne część ogólna W sprzedaży: E. Gniewek PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO, wyd. 4 Studia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... V
Przedmowa..................................................... V Wykaz skrótów.................................................. XIII Rozdział I. Użytkowanie wieczyste.................................
Bardziej szczegółowoFISZKA II ZMIANA MAŁŻEŃSKIEGO USTROJU MAJĄTKOWEGO
FISZKA II ZMIANA MAŁŻEŃSKIEGO USTROJU MAJĄTKOWEGO Małżeński ustrój majątkowy jest zbiorem zasad mających zastosowanie do majątkowych stosunków finansowych pomiędzy małżonkami. Małżeński ustrój majątkowy
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... 13. Słowo wstępne... 15. Wprowadzenie... 17. CZĘŚĆ PIERWSZA. Umowny podział majątku wspólnego... 27
Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.............................................. 13 Słowo wstępne.............................................. 15 Wprowadzenie..............................................
Bardziej szczegółowoZARZĄD MAJĄTKIEM WSPÓLNYM MAŁŻONKÓW. Krzysztof Gołębiowski
ZARZĄD MAJĄTKIEM WSPÓLNYM MAŁŻONKÓW Krzysztof Gołębiowski Warszawa 2012 Spis treści Wykaz skrótów / 13 Rozdział I Ustrój wspólności ustawowej i majątek wspólny małżonków / 15 1. Małżeński ustrój majątkowy
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKA W PRAKTYCE OBROTU GOSPODARCZEGO
MONOGRAFIE PRAWNICZE DZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKA W PRAKTYCE OBROTU GOSPODARCZEGO Redakcja: MARIA KRÓLIKOWSKA-OLCZAK ADAM BIERANOWSKI JAKUB JAN ZIĘTY Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MARIA KRÓLIKOWSKA-OLCZAK,
Bardziej szczegółowoKolizja zasady ochrony interesów masy upadłości z zasadą zaufania w prawie cywilnym
Kolizja zasady ochrony interesów masy upadłości z zasadą zaufania w prawie cywilnym Kolizja zasady ochrony interesów masy upadłości z zasadą zaufania w prawie cywilnym Przemysław Wołowski Sopot 2018 Recenzent:
Bardziej szczegółowoSKUTKI UKŁADU W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM
MONOGRAFIE PRAWNICZE SKUTKI UKŁADU W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM ŁUKASZ SZUSTER Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE ŁUKASZ SZUSTER SKUTKI UKŁADU W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM Polecamy nasze publikacje
Bardziej szczegółowoDoręczenia w postępowaniu cywilnym
MONOGRAFIE PRAWNICZE Doręczenia w postępowaniu cywilnym Ireneusz Wolwiak Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE IRENEUSZ WOLWIAK DORĘCZENIA W POSTĘPOWANIU CYWILNYM Polecamy nasze najnowsze publikacje
Bardziej szczegółowoKONSPEKTY DO WYKŁADÓW Z ZAKRESU PRAWA CYWILNEGO (CZĘŚĆ OGÓLNA, PRAWO RZECZOWE, PRAWO SPADKOWE)
prof. dr hab. Jacek Górecki radca prawny KONSPEKTY DO WYKŁADÓW Z ZAKRESU PRAWA CYWILNEGO (CZĘŚĆ OGÓLNA, PRAWO RZECZOWE, PRAWO SPADKOWE) 1. PRAWO CYWILNE - CZĘŚĆ OGÓLNA I PODMIOTY PRAWA CYWILNEGO I ICH
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wstęp... XVII. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XXIII. Część I. Prawo cywilne część ogólna... 1
Przedmowa... XV Wstęp... XVII Wykaz skrótów... XIX Wykaz literatury... XXIII Część I. Prawo cywilne część ogólna... 1 Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 3 1. Podziały systemu prawa i pojęcie prawa cywilnego...
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wykaz aktów prawnych Wykaz literatury Wykaz orzecznictwa Wprowadzenie
Wykaz skrótów... Wykaz aktów prawnych... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... XXXIII Wprowadzenie... XI XV XIX XLIII Rozdział I. Nieruchomość rolna jako składnik gospodarstwa rolnego... 1 1. Zagadnienia
Bardziej szczegółowoMONOGRAFIE PRAWNICZE ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPÓŁKI DOMINUJĄCEJ WZGLĘDEM WIERZYCIELI KAPITAŁOWYCH SPÓŁEK ZALEŻNYCH
MONOGRAFIE PRAWNICZE ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPÓŁKI DOMINUJĄCEJ WZGLĘDEM WIERZYCIELI KAPITAŁOWYCH SPÓŁEK ZALEŻNYCH KAROLINA PYZIO Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE KAROLINA PYZIO ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPÓŁKI
Bardziej szczegółowoPostępowanie cywilne
Kinga Flaga-Gieruszyńska Postępowanie cywilne pytania 7. wydanie REPETYTORIA C H BECK Postępowanie cywilne W sprzedaży: E. Marszałkowska-Krześ (red.) POSTĘPOWANIE CYWILNE, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze
Bardziej szczegółowoWarszawa, 25 lipca 2001 r.
Warszawa, 25 lipca 2001 r. Opinia na temat wniosku Stowarzyszenia Związek Polskich Artystów Plastyków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA
SPIS TREŚCI Przedmowa... Wstęp... Wykaz skrótów... Skróty powoływanej literatury... XI XIII XV XIX CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 3 1. Podziały systemu prawa i pojęcie
Bardziej szczegółowoKARA KRYMINALNA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP
MONOGRAFIE PRAWNICZE KARA KRYMINALNA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP ELŻBIETA HRYNIEWICZ-LACH Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE ELŻBIETA HRYNIEWICZ-LACH KARA KRYMINALNA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP Polecamy
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej
Kancelaria Sejmu s. 1/8 USTAWA z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2004 r. Nr 49, poz.
Bardziej szczegółowo2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
Rozdział I. Ustawowy ustrój majątkowy Art. 31 [Pojęcie] 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia... Akty prawne...
Wykaz skrótów... Bibliografia... Akty prawne... Wstęp... XIII XVII XLV XLIX Rozdział I. Małżeńskie ustroje majątkowe w Europie uwagi ogólne... 1 1. Specyfika majątkowych stosunków małżeńskich w Europie
Bardziej szczegółowoKONWERSATORIA. Terminy konwersatoriów
Prowadzący : dr Jakub Kępiński Katedra Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu KONWERSATORIA dla przedmiotu Polskie prawo
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Część I. Postępowanie zabezpieczające
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XIII XV XIX Część I. Postępowanie zabezpieczające A. Komentarz tezowy... 3 Ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296
Bardziej szczegółowoCo to jest Księga Wieczysta?
Co to jest Księga Wieczysta? Księga wieczysta zawiera informacje o stanie prawnym nieruchomości. Założenie księgi wieczystej ułatwia obrót nieruchomością, sprzedaż czy wzięcie kredytu hipotecznego na prawie
Bardziej szczegółowoSpis treści. V. Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez żonę
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wstęp... XI XV XXIX Rozdział I. Od zależności do współzależności małżonków... 1 1. Zależność i wynikająca z niej odpowiedzialność małżonków w prawie rzymskim... 2 I. Zasada
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... V Wstęp... Wstęp do wydania drugiego... VIII Wykaz skrótów... XV Wybrana literatura... XVII
Spis treści Przedmowa... V Wstęp... VII Wstęp do wydania drugiego... VIII Wykaz skrótów... XV Wybrana literatura... XVII Rozdział I. Rodzina i prawo rodzinne... 1 1. Rodzina i powiązania rodzinne... 1
Bardziej szczegółowoProjekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw
Projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw Przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 23 lutego 2016 r. projekt ustawy o wstrzymaniu
Bardziej szczegółowoPowództwa o ukształtowanie stosunku prawnego
MONOGRAFIE PRAWNICZE Powództwa o ukształtowanie stosunku prawnego Piotr Osowy Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE PIOTR OSOWY POWÓDZTWA O UKSZTAŁTOWANIE STOSUNKU PRAWNEGO Polecamy nasze najnowsze
Bardziej szczegółowoStawki minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy ( 6) :
Opłaty za czynności radców prawnych Stawki minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy ( 6) : do 500 zł 60 zł powyżej 500 zł do 1
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...
Przedmowa....................................................... Wykaz skrótów.................................................... XIII XV Kodeks cywilny Księga pierwsza. Część ogólna........................................
Bardziej szczegółowoFISZKA III POSZCZEGÓLNE UMOWY MAJĄTKOWE MAŁŻEŃSKIE I ICH USTALENIA
FISZKA III POSZCZEGÓLNE UMOWY MAJĄTKOWE MAŁŻEŃSKIE I ICH USTALENIA Obowiązujące zasady dotyczą wszystkich niezależnie od wybranego małżeńskiego ustroju majątkowego i niezależnie od daty zawarcia związku
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... 11. Przedmowa do wydania siódmego... 13 ROZDZIAŁ I CZĘŚĆ OGÓLNA... 15
Wykaz skrótów........................................................... 11 Przedmowa do wydania siódmego......................................... 13 ROZDZIAŁ I CZĘŚĆ OGÓLNA.............................................
Bardziej szczegółowoRozdział II Umowne ustroje majątkowe
TYTUŁ I MAŁŻEŃSTWO 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego. Art. 46. [Stosowanie odpowiednich przepisów ustawy] W sprawach
Bardziej szczegółowoPułapka na dewelopera. Beata Kuczek Maruta radca prawny Kraków wrzesień 2010
Pułapka na dewelopera Beata Kuczek Maruta radca prawny Kraków wrzesień 2010 Str. 2 Dlaczego konieczne jest wstępne badanie nieruchomości? Str. 3 3 sfery ryzyk prawnych przy nabyciu nieruchomości Stan prawny
Bardziej szczegółowoPRAWO RODZINNE. Autorzy: Arkadiusz Krzysztof Bieliński, Maciej Pannert. Wykaz skrótów Wybrana literatura Przedmowa Wstęp
PRAWO RODZINNE Autorzy: Arkadiusz Krzysztof Bieliński, Maciej Pannert Wykaz skrótów Wybrana literatura Przedmowa Wstęp Rozdział I. Rodzina i powiązania rodzinne 1.Rodzina i powiązania rodzinne 2.Prawo
Bardziej szczegółowoPlan na rok 2015 szkolenia aplikantów adwokackich II roku-
1 Plan szkolenia aplikantów adwokackich II roku Plan na rok 2015 szkolenia aplikantów adwokackich II roku- Prawo cywilne. postępowanie cywilne, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Ustawa o własności lokali, Ustawa
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V. Wykaz literatury... XXI
Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym... 1 1. Pojęcie i ogólna charakterystyka podmiotowych praw rzeczowych...
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do prawa rzeczowego Rozdział 2. Własność i stosunki własnościowe
Wstęp... XIII Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XIX Rozdział 1. Wprowadzenie do prawa rzeczowego... 1 1. Pojęcie prawa rzeczowego... 1 I. Definicja... 1 II. Źródła prawa rzeczowego... 2 2. Prawa podmiotowe
Bardziej szczegółowoPrawo cywilne część ogólna
Podręczniki Prawnicze Prawo cywilne część ogólna Zbigniew Radwański Adam Olejniczak 13. wydanie C.H.Beck PODRĘCZNIKI PRAWNICZE Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak Prawo cywilne część ogólna W sprzedaży:
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... Wstęp... XXII
Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... XI XIII XV Wstęp... XXII Rozdział I. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 1. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 2. Prawo rodzinne i źródła prawa rodzinnego...
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz orzecznictwa Wykaz aktów normatywnych Wstęp Rozdział I. Rozwój instytucji odrębnej własności lokalu
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... XXXVII Wykaz aktów normatywnych... Wstęp... XIII XIX XLIX Rozdział I. Rozwój instytucji odrębnej własności lokalu... 1 1. Rys historyczny instytucji
Bardziej szczegółowoWYKAZ PRAWIDŁOWYCH ODPOWIEDZI DO ZESTAWU PYTAŃ TESTOWYCH NA EGZAMIN WSTĘPNY NA APLIKACJĘ NOTARIALNĄ W DNIU 29 WRZEŚNIA 2012 R.
WYKAZ PRAWIDŁOWYCH ODPOWIEDZI DO ZESTAWU PYTAŃ TESTOWYCH NA EGZAMIN WSTĘPNY NA APLIKACJĘ NOTARIALNĄ W DNIU 29 WRZEŚNIA 2012 R. nr pytania odpowiedź podstawa prawna 1. C art. 16 1 k.c. 2. B art. 42 1 k.c.
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych
Zbiory Orzecznictwa Becka Kodeks spółek handlowych Orzecznictwo Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka Ewa Skibińska 3. wydanie C.H.Beck ZBIORY ORZECZNICTWA BECKA Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Polecamy
Bardziej szczegółowoJAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA
MONOGRAFIE PRAWNICZE JAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA Redaktor naukowy GRAŻYNA SZPOR TOM IV ZNACZENIE ORZECZNICTWA MAŁGORZATA JAŚKOWSKA (red.) Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE GRAŻYNA SZPOR (Redaktor
Bardziej szczegółowo! Cotygodniowa audycja w każdą środę od godz. 11:00 w Programie I Polskiego Radia.
CZY MAŁŻEŃSTWO SIĘ OPŁACA?! Cotygodniowa audycja w każdą środę od godz. 11:00 w Programie I Polskiego Radia. 1. Czy mój małżonek może żądać dostępu do mojego wynagrodzenia za pracę? Jeżeli jeden z małżonków
Bardziej szczegółowoREKOMENDACJA WDROŻENIOWA FUNDACJI NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO
SYGN. 2011.12.12_RWF/NOT/JK REKOMENDACJA WDROŻENIOWA FUNDACJI NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO dotyczy: ZAPEWNIENIE SPÓJNEJ PRAKTYKI BANKOWO- -NOTARIALNEJ W ZAKRESIE KREDYTOWANIA HIPOTECZNEGO Akt, którego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XXV
Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XXV Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym... 1 1. Pojęcie prawa rzeczowego... 1 2. Przedmioty praw rzeczowych... 4 I. Uwagi ogólne...
Bardziej szczegółowoSpis treści: Przedmowa Wykaz skrótów Literatura
Spis treści: Przedmowa Wykaz skrótów Literatura Część ogólna Tabl. 1. Prawo prywatne a prawo publiczne Tabl. 2. Źródła prawa cywilnego Tabl. 3. Stosunek cywilnoprawny Tabl. 4. Zdolność prawna i zdolność
Bardziej szczegółowoPrzedmiot zobowiązania z umowy zlecenia
MONOGRAFIE PRAWNICZE Przedmiot zobowiązania z umowy zlecenia Krzysztof Topolewski Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE KRZYSZTOF TOPOLEWSKI PRZEDMIOT ZOBOWIĄZANIA Z UMOWY ZLECENIA Polecamy nasze najnowsze
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Wstęp... 15
Wykaz skrótów................................. 11 Wstęp....................................... 15 ROZDZIAŁ I. Księgi wieczyste geneza i rozwój, przedmiot, budowa oraz funkcje..................... 23 1.
Bardziej szczegółowoSpis treściwykaz skrótów
Spis treści Spis treściwykaz skrótów........................................................... 11 Przedmowa do wydania ósmego........................................... 13 ROZDZIAŁ I Część ogólna...............................................
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Wykaz skrótów Część I OGÓLNE WIADOMOŚCI O PRAWIE RZECZOWYM
Spis treści Przedmowa......................................................... 11 Wykaz skrótów...................................................... 13 Część I OGÓLNE WIADOMOŚCI O PRAWIE RZECZOWYM ROZDZIAŁ
Bardziej szczegółowoMONOGRAFIE PRAWNICZE
MONOGRAFIE PRAWNICZE Instytucja wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Małgorzata Sieradzka Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA INSTYTUCJA WADIUM W POSTĘPOWANIU
Bardziej szczegółowoPrawo prywatne międzynarodowe
Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2017/2018 Zajęcia nr 4 mgr Maria Dymitruk maria.dymitruk@uwr.edu.pl Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Pytania 1. Jakie
Bardziej szczegółowoWskazówki. dotyczące wypełniania. oświadczeń o stanie majątkowym
Wskazówki dotyczące wypełniania oświadczeń o stanie majątkowym Podstawa prawna Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIE PRAWNE UZASADNIENIE
Sygn. akt III CZP 9/15 ZAGADNIENIE PRAWNE W sprawie egzekucyjnej o świadczenie pieniężne, prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w sprawie w przedmiocie skargi wierzyciela na czynność
Bardziej szczegółowoPRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO
MONOGRAFIE PRAWNICZE PRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO MAREK SZYDŁO Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAREK SZYDŁO PRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Polecamy nasze najnowsze publikacje
Bardziej szczegółowoKontrola pracownika przez pracodawcę
MONOGRAFIE PRAWNICZE Kontrola pracownika przez pracodawcę Magdalena Stępak-Miczek Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAGDALENA STĘPAK-MICZEK KONTROLA PRACOWNIKA PRZEZ PRACODAWCĘ Polecamy nasze publikacje
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 16/06
Uchwała z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 16/06 * Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Barbara Myszka Sędzia SN Dariusz Zawistowski Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Henryka
Bardziej szczegółowoUstawa o kształtowaniu ustroju rolnego (UKUR) z dnia r. - nowe zasady obrotu ziemią rolną na rynku prywatnym w pytaniach i odpowiedziach
Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego (UKUR) z dnia 11.04.2003 r. - nowe zasady obrotu ziemią rolną na rynku prywatnym w pytaniach i odpowiedziach 1. CO TO JEST GOSPODARSTWO RODZINNE? Gospodarstwem rodzinnym
Bardziej szczegółowoPRAWO KARNE WOBEC NARAŻENIA ŻYCIA I ZDROWIA LUDZKIEGO NA NIEBEZPIECZEŃSTWO
MONOGRAFIE PRAWNICZE PRAWO KARNE WOBEC NARAŻENIA ŻYCIA I ZDROWIA LUDZKIEGO NA NIEBEZPIECZEŃSTWO MARCIN DUDZIK Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MARCIN DUDZIK PRAWO KARNE WOBEC NARAŻENIA ŻYCIA I
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Pojęcie, funkcje i źródła prawa spadkowego 1. Pojęcie prawa spadkowego
Przedmowa... Wykaz skrótów... V XV Rozdział I. Pojęcie, funkcje i źródła prawa spadkowego... 1 1. Pojęcie prawa spadkowego... 4 I. Uwagi ogólne... 4 II. Prawo spadkowe a inne działy prawa cywilnego...
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 647/07. Dnia 18 kwietnia 2008 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt II CSK 647/07 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 kwietnia 2008 r. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (sprawozdawca) w sprawie
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające 1. Rodzina jako zjawisko społeczne i prawne 2. Stan cywilny
str. Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Rodzina jako zjawisko społeczne i prawne... 2 I. Pojęcie rodziny i jej funkcje... 2 II. Powstanie rodziny... 5 III.
Bardziej szczegółowoZobowiązania część szczegółowa
Podręczniki Prawnicze Zobowiązania część szczegółowa Zbigniew Radwański Janina Panowicz-Lipska 11. wydanie C.H.Beck PODRĘCZNIKI PRAWNICZE Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska Zobowiązania część szczegółowa
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIE PRAWNE UZASADNIENIE
III CZP 46/12 ZAGADNIENIE PRAWNE W sprawie z wniosku Andrzeja S. przy udziale notariusza Iwony K. w przedmiocie odmowy dokonania czynności notarialnej na skutek zażalenia wnioskodawcy z dnia 2 listopada
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 (IV rok)
HARMONOGRAM SZKOLENIA W ROKU SZKOLENIOWYM 2019 DLA APLIKANTÓW Z NABORU 2015 ( rok) FORMA 11.01.2019 15.00-20.00 6 Prawo o księgach wieczystych i hipotece Wniosek wieczystoksięgowy złożony przez notariusza
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA
SPIS TREŚCI Przedmowa... Wstęp... Wykaz skrótów... Skróty powoływanej literatury... XI XIII XV XIX CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 3 1. Podziały systemu prawa i pojęcie
Bardziej szczegółowoPrawo prywatne międzynarodowe
Wykłady Becka Katarzyna Bagan-Kurluta Prawo prywatne międzynarodowe 4. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Becka Prawo prywatne międzynarodowe W sprzedaży: J. Gołaczyński PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE,
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wstęp ROZDZIAŁ 1. Mieszkanie rodzinne w ujęciu prawnoporów- nawczym ROZDZIAŁ 2. Pojęcie i cel spółdzielni mieszkaniowej
Wykaz skrótów.................................. 11 Wstęp........................................ 15 ROZDZIAŁ 1. Mieszkanie rodzinne w ujęciu prawnoporównawczym............................. 23 1.1. Wprowadzenie................................
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 20 czerwca 2001 r., III CZP 34/01
Uchwała z dnia 20 czerwca 2001 r., III CZP 34/01 Przewodniczący Sędzia SN Mirosława Wysocka (sprawozdawca) Sędzia SN Tadeusz Domińczyk, Sędzia SA Jan Górowski Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Zakładu
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 18 marca 2005 r., III CZP 3/05
Uchwała z dnia 18 marca 2005 r., III CZP 3/05 Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Barbara Myszka Sędzia SN Marek Sychowicz Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Skarbu
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 53/08
Uchwała z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 53/08 Sędzia SN Gerard Bieniek (przewodniczący) Sędzia SN Marian Kocon (sprawozdawca) Sędzia SN Katarzyna Tyczka-Rote Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Skarbu
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt II CSK 469/08 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 19 lutego 2009 r. SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowoINFORMACJA NA TEMAT ZASAD NABYWANIA NIERUCHOMOŚCI POŁOŻONYCH NA TERYTORIUM POLSKI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW
INFORMACJA NA TEMAT ZASAD NABYWANIA NIERUCHOMOŚCI POŁOŻONYCH NA TERYTORIUM POLSKI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW Zasady nabywania nieruchomości położonych na terytorium Polski przez cudzoziemców zostały uregulowane
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów. Słowo wstępne
Spis treści Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział 1 Wprowadzenie 1.1. Znaczenie i zastosowanie cywilnej w obrocie gospodarczym 1.2. Charakter prawny cywilnej 1.3. Spółka cywilna a spółka cicha 1.4. Spółka
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...
Przedmowa... Wykaz skrótów... IX XI Część I. Komentarz praktyczny z orzecznictwem... 1 Rozdział 1. Artykuł 961 KC rozrządzenie poszczególnymi przedmiotami jako powołanie do spadku. Reguły interpretacyjne
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 5 lutego 2010 r., III CZP 132/09
Uchwała z dnia 5 lutego 2010 r., III CZP 132/09 Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Jan Górowski Sędzia SN Marian Kocon Sąd Najwyższy w sprawie ze skarg dłużniczki Beaty
Bardziej szczegółowo6. Odpowiednie stosowanie Orzecznictwo...38 VI. Prawo pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnej Pojęcie pierwokupu
Spis treści Wykaz skrótów...13 Akty prawne...13 Czasopisma...14 Inne...14 Słowo wstępne...15 I. Nieruchomości...17 1. Pojęcie nieruchomości...17 2. Nieruchomość rolna...18 3. Pojęcie działki...19 4. Nieruchomość
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...
Przedmowa.................................................... Wykaz skrótów................................................. str. V XV Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające........................... 1
Bardziej szczegółowoWstęp. Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zbiór przepisów prawnych Nieruchomości Edycja Sądowa przeznaczony jest dla osób zajmujących się szeroko rozumianą prawną problematyką nieruchomości.
Bardziej szczegółowoCZERWIEC 2014 r. Akty prawne
CZERWIEC 2014 r. Akty prawne Dz.U. p. 795 z dnia 17 czerwca 2014 r. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o kuratorach
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak
Sygn. akt III CZP 13/15 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 kwietnia 2015 r. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Marian Kocon SSN Katarzyna Tyczka-Rote Protokolant Katarzyna Bartczak
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz ważniejszych skrótów
Wykaz ważniejszych skrótów... 11 1. Czasopisma... 11 2. Piśmiennictwo... 12 Wprowadzenie... 13 Rozdział I Regulacja skutków prawnych separacji w prawie obcym i kanonicznym oraz w prawie polskim w ujęciu
Bardziej szczegółowoPrawo cywilne wybrane zagadnienia części ogólnej. Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Cywilnego Dr Piotr Kostański
Prawo cywilne wybrane zagadnienia części ogólnej Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Cywilnego Dr Piotr Kostański 24.11.2012 r. 9.45-11.15 (90 ) i 11.30 13.00 (90 ) 1. Pojęcie prawa cywilnego 2.
Bardziej szczegółowoOświadczenie majątkowe Wnioskodawcy prowadzącego działalność gospodarczą (z Współmałżonkiem*)
Załącznik nr do wniosku o pożyczkę Oświadczenie majątkowe Wnioskodawcy prowadzącego działalność gospodarczą (z Współmałżonkiem*) DANE WNIOSKODAWCY. (imię i nazwisko) DANE WSPÓŁMAŁŻONKA WNIOSKODAWCY (wypełnić
Bardziej szczegółowoZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI
MONOGRAFIE PRAWNICZE ZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI MAŁGORZATA SIERADZKA Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA ZMOWY PRZETARGOWE
Bardziej szczegółowoPrawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski
Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze
Bardziej szczegółowoDz.U. 2005 Nr 175 poz. 1459. USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
Kancelaria Sejmu s. 1/5 Dz.U. 2005 Nr 175 poz. 1459 USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z
Bardziej szczegółowoZakresy tematyczne przedmiotów, informacja o wykładowcach, informacja o formie zajęć.
Semestr od stycznia do czerwca 2018 roku Razem rok szkoleniowy Załącznik do Uchwały Numer IX/167/2017 Rady Izby Notarialnej we Wrocławiu z dnia 8 listopada 2017 roku w sprawie określenia harmonogramu zajęć
Bardziej szczegółowoSpis treści. Zespół autorski... Wstęp... Wykaz skrótów... Kodeks cywilny... 1
Zespół autorski... Wstęp... Wykaz skrótów... V VII XIX Kodeks cywilny... 1 Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe... 3 Tytuł I. Własność... 5 Dział I. Przepisy ogólne... 5 Art. 126 139. (uchylone)...
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział I Prawo do mieszkania jako zagadnienie konstytucyjnoprawne zarys problematyki...
Wykaz skrótów... 11 Słowo wstępne... 17 Rozdział I Prawo do mieszkania jako zagadnienie konstytucyjnoprawne zarys problematyki... 21 Rozdział II Międzynarodowe standardy ochrony prawa do mieszkania...
Bardziej szczegółowoPodstawa prawna. Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16 poz. 93 z. późn. zm). Księga czwarta. Spadki. Art.
1 Podstawa prawna. Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm). Księga czwarta. Spadki. Art. 981 1 981 6 ZAPIS WINDYKACYJNY Zapis windykacyjny jest instytucją prawa spadkowego
Bardziej szczegółowo