mykologia Alicja Ekiel

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "mykologia Alicja Ekiel"

Ludwika Stasiak
9 lat temu
Przeglądów:

1 mykologia Alicja Ekiel

2 grzyby bakterie wielkość 3-10μm (Candida) 0,2-10μm jądro eukariotyczne prokariotyczne cytoplazma błona cytoplazmatyczna ściana komórkowa spory obecne: mitochondria i reticulum endoplazmatyczne obecne sterole chityna rozmnażanie płciowe i bezpłciowe brak: mitochondria i reticulum endoplazmatyczne brak steroli (poza mykoplazmami) peptydoglikan tylko forma przetrwalna dimorfizm tak nie

obecne sterole chityna rozmnażanie płciowe i bezpłciowe brak: mitochondria i reticulum

3 alergeny Szeroko rozpowszechnione gatunki, takie jak Cladosporium i Alternaria, Aspergillus, Penicillium produkują zarodniki unoszące się w powietrzu, razem z drobnymi fragmentami grzybni astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie błon śluzowych, spojówek, pokrzywka, mykidy

powietrzu, razem z drobnymi fragmentami grzybni astma oskrzelowa,

4 Mykotoksyny mykotoksykoza substancje (metabolity) produkowane przez grzyby działające toksycznie na organizm człowieka (hepatotoksyczne, karcynogenne, teratogenne, immunosupresyjne) produkowane przez grzyby rozwijające się w przechowywanej żywności: aflatoksyny, trichotecyny, ochratoksyny

karcynogenne, teratogenne, immunosupresyjne) produkowane przez grzyby

5 aflatoksyny Aspergillus flavus substancja o silnym działaniu hepatotoksycznym (pierwotny rak wątroby, żołądka) dyfundują do wnętrza produktu spożywczego istnieje możliwość terroryzmu gospodarczego poprzez skażenie żywności

żołądka) dyfundują do wnętrza produktu spożywczego

6 Wybrane grzyby chorobotwórcze dla człowieka Drożdżaki Candida, Rhodotorula, Cryptococcus Pneumocystis jiroveci grzyby pleśniowe Aspergillus, Mucor, Rhizopus, Absidia, Fusarium, Alternaria, Cladosporium, Penicillum Dermatofity Microsporum, Epidermophyton, Trichophyton Grzyby dimorficzne wywołujące grzybice tropikalne (zawsze pierwotne) Blastomyces dermatitidis, Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Paracoccidioides brasiliensis

Penicillum Dermatofity Microsporum, Epidermophyton, Trichophyton Grzyby dimorficzne wywołujące grzybice

7 Patogeny prawdziwe Patogeny oportunistyczne Grzybice oportunistyczne

8 Grzybice zakażenia grzybicze Niektóre grzyby wykazują zdolność wywoływania choroby u wszystkich osobników niezależnie od stanu ich zdrowia (Coccidioides immitis) Większość wywołuje zakażenia jedynie u osób predysponowanych należą do patogenów oportunistycznych

ich zdrowia (Coccidioides immitis) Większość wywołuje zakażenia

9 Grzyby dimorficzne Blastomyces dermatitidis, Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Paracoccidioides brasiliensis, Sporothrix schenckii dimorfizm zależny głównie od temperatury w środowisku forma nitkowata, w organizmie gospodarza drożdżak występują endemicznie w Ameryce, Azji, Afryce

schenckii dimorfizm zależny głównie od temperatury w środowisku forma

10 Zakażenia grzybicze Grzybice powierzchniowe skóra, paznokcie, włosy Grzybice układowe (narządowe, głębokie): jednoogniskowe, wieloogniskowe, uogólnione fungemia Grzybice śluzówek: jamy ustnej, pochwy

11 Candida spp. Candida albicans Candida tropicalis Candida glabrata Candida parapsilosis Candida krusei non-albicans

12 Candida spp. Bezobjawowa kolonizacja Zakażenia powierzchniowe (wyprzenia drożdżakowe, kandydoza pieluszkowa, drożdżyca paznokci) Zakażenia błon śluzowych (kandydoza jamy ustnej, pochwy i sromu) Zakażenie ran oparzeniowych, miejsca operowanego

13 Dymorfizm blastospory forma mycelialna Vaginal smear

14 Obecność blastospor w materiale biologicznym pobranym od chorego wskazuje na kolonizację Obecność formy mycelialnej drożdżaka w materiałach klinicznych pobranych bezpośrednio od chorego może wskazywać na inwazję grzybiczą

mycelialnej drożdżaka w materiałach klinicznych

15 Inwazyjne zakażenia Candida spp. Kandydemia odcewnikowa w wyniku rozsiewu z błon śluzowych przewodu pokarmowego Kandydoza narządowa przełyku i innych odcinków przewodu pokarmowego wątroby, śledziony nerek, OUN, kości, stawów płuc dróg oddechowych układu moczowego Kandydoza rozsiana wieloogniskowa, zwykle jako późna faza fugemii

Kandydoza narządowa przełyku i innych odcinków przewodu pokarmowego wątroby,

16 diagnostyka Hodowla podłoże Sabourauda

17 Candida albicans filamenty

18 Cryptococcus neoformans Cryptococcus neoformans (odchody gołębi, antyfagocytarna otoczka polisacharydowa) postacie kliniczne kryptokokozy: płucna (możliwy rozsiew krwiopochodny) zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu rozsiana (może dotyczyć każdego narządu) oczna, skórna, kostna

kryptokokozy: płucna (możliwy rozsiew krwiopochodny) zapalenie opon

19 Cryptococcus neoformans Chorzy z zaburzeniami odporności (AIDS, choroby nowotworowe krwi, po transplantacji narządów) Kryptokokoza może być pierwszym objawem AIDS

20 Pneumocystis jiroveci Gatunek znany dawniej pod nazwą Pneumocystis carinii (Dawniej uważany za pasożytniczego pierwotniaka) Jest drożdżakiem (w cyklu rozwojowym występuje forma inwazyjna cysta ze sporami (askospory) i forma wegetatywna (trofozoit)

pierwotniaka) Jest drożdżakiem (w cyklu rozwojowym występuje

21 Pneumocystis jiroveci Czynnik etiologiczny pneumocystozowego zapalenia płuc Antroponoza rezerwuarem P. jirovecii jest człowiek Nie wywołuje zakażeń u osób immunokompetentnych Zakażenie przenoszone drogą kropelkową U pacjentów z obniżoną odpornością (zakażeni wirusem HIV, pacjenci onkologiczni (nowotwór układu krwiotwórczego głównie po przeszczepieniu szpiku), po chemioterapii, noworodki z niską masą urodzeniową) namnaża się w pęcherzykach płucnych i powoduje śródmiąższowe zapalenie płuc zwane pneumocystozą charakterystyczny obraz RTG płuc ( mleczna szyba, sproszkowane szkło )

22 Pneumocystis jiroveci Diagnostyka Nie mają zastosowania metody hodowlane: (przechodzą cykl rozwojowy tylko w płucach ssaków) - nie wykazuje wzrostu na podłożach sztucznych - nie rośnie na liniach komórkowych

23 Pneumocystis jiroveci diagnostyka Materiały do badania: plwocina, wymaz spod nagłośni, BAL, płyn opłucnowy, materiały bronchoskopowe, bioptaty tkanki płucnej Metody mikroskopowe (preparaty barwione) Immunofluorescencja, immunohistochemia (z wykorzystaniem przeciwciał przeciw antygenom wszystkich form rozwojowych P. jirovecii) Wykazanie obecności DNA P. jiroveci Diagnostyka serologiczna np.: odczyn ELISA (IgM)

24 Pneumocystis jirovecii leczenie W leczeniu pneumocystozy stosuje się: trimetoprim-sulfametoksazol pentamidyna, trimetoprim/dapson, klindamycyna/prymachina Są oporne na antymykotyki

25 Malassezia furfur drożdżak lipofilny, składnik mikrobioty skóry powoduje łupież pstry (złuszczające się plamiste odbarwienia na skórze tułowia i szyi); zapalenie mieszków włosowych posiada bogatą w lipidy strukturę otaczającą komórkę, wymaga do wzrostu obecności lipidów (podłoże Sabourauda z dodatkiem oliwy z oliwek)

26 Saccharomyces cerevisiae S. boulardii saprofit obecny w środowisku naturalnym, w pożywieniu może być obecny w przewodzie pokarmowym, moczowo-płciowym stosowany jako probiotyk opisano pojedyncze przypadki zakażeń u osób z grup ryzyka

27 Aspergillus fumigatus, A. niger, A. flavus grzyb pleśniowy, występuje jako saprofit w glebie Kolonizacja bez objawów klinicznych Alergizacja (alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych) Inwazja narządowa (droga inhalacyjna) inwazja komórek nabłonkowych i ścian naczyń prowadzi do martwicy tkanek zatoki, oskrzela, płuca, OUN, kości i szpiku, stawy, nerki, skóra Grzybniak kropidlakowy (jamy pogruźlicze)

28 Rhizopus Mucor Absidia Gleba, produkty spożywcze Drogi oddechowe, zatoki przynosowe, naczynia krwionośne, OUN (u pacjentów ze źle kontrolowaną cukrzycą, onkohematologicznych)

29 Fusarium sp. Grzyby pleśniowe coraz częściej będące przyczyną zakażeń szpitalnych u chorych hematologicznych, po transplantacji szpiku Naturalnym miejscem ich bytowania jest gleba W środowisku szpitalnym mogą występować w powietrzu, przewodach wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, wodzie

30 Fuzariozy Występują u pacjentów z głębokimi niedoborami odporności (po transplantacji, z neutropenią, nowotworami krwi) zakażenia powierzchniowe, gorączka, ropnie mózgu, zapalenie otrzewnej, kości Wrotami zakażenia są: uszkodzona skóra (rany chirurgiczne, oparzeniowe), drogi oddechowe, układ pokarmowy Fuzariozy występują także jako zakażenia ogniskowe u osób z prawidłową odpornością (zakażenia skóry, wału paznokciowego, rogówki)

31 Grzybice układowe oportunistyczne Coccidioides Histoplasma Blastomyces Paracoccidioides Candida Cryptococcus Aspergillus Mucor Rhizopus

32 Przyczyny wzrostu częstości występowania zakażeń powodowanych przez grzyby Chorzy z obniżoną odpornością (zakażeni wirusem HIV, chorzy na AIDS, białaczki, nowotwory, przeszczepy, OIT, oparzeniowe, chirurgiczne) czynniki ryzyka: neutropenia, zaburzenia odporności, immunosupresja, naruszenie ciągłości skóry lub błon śluzowych, cewniki naczyniowe, duże zabiegi chirurgiczne (szczególnie w obrębie jamy brzusznej), żywienie pozajelitowe, niewydolność nerek, cukrzyca Stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum Stosowanie ogólnie działających leków przeciwgrzybiczych w grzybicach powierzchniowych często o lekkim przebiegu

33 Grzybicze zakażenia szpitalne stanowią 9-10% wszystkich zakażeń szpitalnych dominują kandydozy (około 89%, aspergilozy 2%) Kandydozy są najczęściej zakażeniami endogennymi, aspergilozy i zakażenia wywoływane przez inne grzyby pleśniowe są egzogenne (inhalacja zarodników)

34 Utrzymywanie się stanów gorączkowych u pacjenta długotrwale leczonego antybiotykami, zwłaszcza z upośledzeniem odporności, powinno nasuwać podejrzenie grzybicy

35 Diagnostyka grzybic Mikroskopia (ocena morfologii komórek, strzępek, pseudostrzępek, zarodników) Hodowla (morfologia kolonii) serologia molekularna Tylko zakażenia układowe antygen przeciwciała mannan galaktomannan anty-mannan glikuronoksylomannan anty-galaktomannan obecność metabolitów arabinitol wykrywanie antygenów (Candida, Aspergillus Cryptococcus) w surowicy, CSF, BAL, moczu

36 Diagnostyka grzybic : metody mikroskopowe i hodowlane (mikro i makromorfologia grzyba) preparaty bezpośrednie posiewy (podłoże Sabourauda) oznaczenie lekowrażliwości grzybów

37 Diagnostyka grzybic Identyfikacja do gatunku w oparciu o: makro- i mikroskopowe cechy morfologiczne wyhodowanych organizmów, ich zabarwienie obserwacja spor badania biochemiczne (ocena zapotrzebowania wzrostowego na cukry i produkcji enzymów) oznaczenie lekowrażliwości

38 Trichophyton: skóra, włosy i paznokcie Microsporum: skóra i włosy Epidermophyton floccosum: skóra i paznokcie, nie wywołuje zakażeń włosów

39 Antropofilne związane wyłącznie z człowiekiem Zoofilne przenoszone na człowieka przez kontakt ze zwierzętami albo zakażonymi produktami zwierzęcymi Geofilne przenoszone są na człowieka przez bezpośredni kontakt z ziemią albo zakażone zwierzęta

Podobne dokumenty

Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI

Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00