Nr Informacja. Wypadki drogowe w Polsce i wybranych krajach UE w latach KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ

Transkrypt

1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Wypadki drogowe w Polsce i wybranych krajach UE w latach Sierpień 2005 Adam Kucharz Informacja Nr 1144 W 2004 r. doszło w Polsce do wypadków drogowych. Było ich zdecydowanie mniej niż w przodujących pod tym względem w Unii Europejskiej Niemczech (ponad 350 tys.). Jednocześnie Polska zajmuje jedno z czołowych miejsc pod względem liczby osób zabitych w wypadkach drogowych oraz bezapelacyjnie pierwsze miejsce w Unii pod względem liczby osób zabitych na 100 wypadków.

2 BSiE 1 I. Wypadki drogowe w Polsce i ich skutki (w latach ) 1. Ogólne dane na temat motoryzacji W tabeli 1. przedstawiono liczbę pojazdów silnikowych w Polsce w latach , z uwzględnieniem podziału na samochody osobowe, ciężarowe i motocykle 1. Jak łatwo zauważyć liczba pojazdów silnikowych na przestrzeni tylko czterech lat wzrosła o blisko sztuk. Ponadto, Polska należy do krajów, w których występuje znaczny ruch tranzytowy. Do Polski wjechały następujące ilości samochodów kierowanych przez cudzoziemców: w 2000 r , w 2001 r , w 2002 r , w 2003 r Tabela 1. Liczba pojazdów silnikowych w Polsce w latach Rok Pojazdy silnikowe ogółem W tym: Samochody ciężarowwe Samochody osobo- Motocykle Wypadki drogowe i ich skutki Liczba wypadków drogowych w Polsce maleje. Na przestrzeni lat zanotowano blisko 11% spadek liczby wypadków. Maleje również liczba zabitych w omawianym okresie odnotowano spadek ich liczby na poziomie przekraczającym 9% (patrz tabela 2.). Tym niemniej, liczba zabitych utrzymuje się na bardzo wysokim najwyższym w krajach Unii Europejskiej poziomie. Tabela 2. Liczba wypadków drogowych i ich skutki w Polsce w latach Rok Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Oczywiście wymienione trzy rodzaje pojazdów silnikowych nie wyczerpują zbioru, należą do niego chociażby różnego rodzaju maszyny robocze dopuszczone do ruchu po drogach publicznych.

3 2 BSiE Oprócz zdarzeń drogowych klasyfikowanych jako wypadki do jednostek Policji zgłaszane są również tzw. kolizje drogowe ich liczba systematycznie rośnie. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat ( ) zanotowano prawie 27% wzrost liczby kolizji drogowych (patrz tabela 3.). Tabela 3. Liczba kolizji drogowych w Polsce w latach Rok Liczba kolizji Interesujące wydaje się porównanie stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w poszczególnych województwach. W latach , jeśli chodzi o liczbę wypadków drogowych i ich skutki, zdecydowane pierwsze miejsce zajmuje województwo śląskie (patrz tabela 4.). Liczba wypadków w tym okresie nieznacznie wzrosła (o 2,1%), chociaż w skali kraju, jak to już zauważono wyżej, wystąpił spadek (o 11%). Trzeba zauważyć, iż pod względem ilości zabitych pierwsze miejsce przypada nieodmiennie województwu mazowieckiemu, a drugie wielkopolskiemu. Należy przy tym pamiętać, iż pomiędzy poszczególnymi województwami zachodzą istotne różnice zarówno w ilości mieszkańców, powierzchni, ilości pojazdów silnikowych, natężeniu ruchu drogowego itp., wobec czego, dla oceny i porównania stanu bezpieczeństwa w poszczególnych województwach bardziej miarodajne są wskaźniki ilości osób zabitych i rannych na 100 wypadków drogowych oraz wartości wskaźników wypadków, zabitych i rannych na mieszkańców. W omawianym okresie ( ) wartości wskaźników z pierwszej grupy były zdecydowanie najwyższe dla województwa lubuskiego (patrz tabela 5), a z drugiej dla województwa łódzkiego (patrz tabela 6.). Trudno określić jakieś prawidłowości wartości wskaźników rosną, bądź maleją w poszczególnych latach i nie pozostają w żadnej korelacji ze wskaźnikami dla całego kraju. Tabela 4. Liczba wypadków oraz ich skutki w województwie śląskim w latach Rok Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Liczba wypadków w całej Polsce W 2000 r. województwo śląskie znalazło się na trzecim miejscu pod względem ilości zabitych, najwięcej zabitych było w województwie mazowieckim (843), następnie wielkopolskim (603). 3 W 2001 r. województwo śląskie znalazło się na trzecim miejscu pod względem ilości zabitych, najwięcej zabitych było w województwie mazowieckim (775), następnie wielkopolskim (495). 4 W 2002 r. województwo śląskie znalazło się na trzecim miejscu pod względem ilości zabitych, najwięcej zabitych było w województwie mazowieckim (696), następnie wielkopolskim (520). 5 W 2003 r. województwo śląskie znalazło się na trzecim miejscu pod względem ilości zabitych, najwięcej zabitych było w województwie mazowieckim (565), następnie wielkopolskim (525). 6 W 2004 r. województwo śląskie znalazło się na trzecim miejscu pod względem ilości zabitych, najwięcej zabitych było w województwie mazowieckim (569), następnie wielkopolskim (540).

4 BSiE 3 Tabela 5. Wskaźniki ilości zabitych i rannych na 100 wypadków drogowych w województwie lubuskim w latach Rok Wskaźnik zabitych Wskaźnik zabitych dla całej Polski Wskaźnik rannych Wskaźnik rannych dla całej Polski ,47 10,47 124, , ,10 10,29 133,58 126, ,15 10,88 135,54 126, ,84 11,04 133,88 125, ,8 11,20 142,70 126,60 Tabela 6. Wskaźniki ilości wypadków, zabitych i rannych na mieszkańców w województwie łódzkim w latach Rok Wskaźnik wypadków Wskaźnik wypadków dla Polski Wskaźnik zabitych Wskaźnik zabitych dla Polski Wskaźnik rannych Wskaźnik rannych dla Polski ,96 148,35 19, ,29 210, , ,50 139,20 17, ,30 223,70 176, ,90 138,60 19, ,10 210, , ,90 133,70 18, ,80 213,80 167, ,10 133,70 16, ,90 225,40 169,40 3. Czas i miejsce występowania wypadków drogowych 3.1 Czas występowania wypadków drogowych miesiące, dni tygodnia i pora dnia Generalnie, najwięcej wypadków ma miejsce w miesiącach letnich i jesiennych (od czerwca do października) i jest to zjawisko obserwowane od wielu lat. Uważa się, iż jedną z przyczyn tego stanu jest znacznie zwiększone natężenie ruchu drogowego w okresie wakacyjnym oraz pogorszenie, i częste, i nagłe zmiany warunków atmosferycznych w okresie jesiennym [1, 2, 3, 4, 5]. W wymienionych miesiącach ilość wypadków jest z reguły na poziomie około 9,5% wszystkich wypadków w ciągu roku, przy czym bywa wyższa w październiku 2001 r. była na poziomie 10,3%, a w tym samym miesiącu następnego roku na poziomie 10,2%. Najmniejszą liczbę wypadków obserwuje się w miesiącach styczeń-luty. Za przyczynę uznaje się fakt, iż kierujący pojazdami mają świadomość możliwości zaistnienia niekorzyst- 7 W 2000 r. województwo lubuskie z podaną wartością wskaźnika zajmowało dopiero siódme miejsce wśród województw, zdecydowanie na czele znajdowało się województwo opolskie ze wskaźnikiem o wartości 134,56. 8 W 2001 r. województwo lubuskie z podaną wartością wskaźnika zajmowało drugie miejsce wśród województw, na czele znajdowało się województwo opolskie z nieznacznie wyższą wartością wskaźnika (135,00). 9 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie mazowieckim (24,40), małopolskim (218,53) i świętokrzyskim (212,05). 10 Wyższy wskaźnik rannych na mieszkańców zanotowano w województwie wielkopolskim (221,68), warmińsko-mazurskim (22,0) i świętokrzyskim (17,1). 11 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie mazowieckim (22,4) i warmińsko-mazurskim (18,9). 12 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie mazowieckim (26,1) i świętokrzyskim (22,1). 13 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie pomorskim (222,0). 14 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie mazowieckim (23,8) i warmińsko-mazurskim (18,9). 15 Wyższy wskaźnik zabitych na mieszkańców zanotowano w województwie mazowieckim (24,0), warmińsko-mazurskim (22,0) i świętokrzyskim (17,1).

5 4 BSiE nych warunków drogowych, a ciężka sytuacja na drodze powoduje zwiększenie uwagi i bardziej ostrożne zachowanie się kierowców. Obserwacja wypadków w skali tygodnia prowadzi do wniosku, iż najwięcej z nich oraz największa liczba osób zabitych i rannych ma miejsce w piątki, soboty i poniedziałki. W niedziele, kiedy to występuje wzmożenie ruchu drogowego związane z powrotami z wyjazdów pozamiejskich, obserwuje się najmniejszą ilość wypadków. Fakt ten tłumaczony jest zmniejszeniem się ruchu na obszarach zabudowanych (gdzie notuje się ponad 70% wszystkich wypadków 16 ) i przeniesieniu go poza ten obszar, szczególnie w godzinach popołudniowych i wczesnowieczornych [1, 2, 3, 4, 5]. Procentowy rozkład wypadków w wymienione dni w latach prezentuje tabela 7. Tabela 7. Rozkład procentowy wypadków drogowych i ich skutków w piątki, soboty, niedziele i poniedziałki w latach Dzień/rok Wypadki Piątek Wypadki[%] 16,5 16,3 16,2 16,8 16,3 Zabici [%] 15,1 15,7 15,4 17,0 15,3 Ranni [%] 16,0 16,0 15,9 16,3 15,9 Sobota Wypadki[%] 15,2 14,7 15,5 14,7 15,1 Zabici[%] 17,4 15,8 16,1 16,3 16,8 Ranni [%] 15,8 15,7 16,1 15,5 15,9 Niedziela Wypadki[%] 12,9 12,2 12,7 12,3 12,7 Zabici [%] 16,4 15,0 15,9 15,6 15,6 Ranni [%] 15,0 14,1 14,6 14,1 14,5 Poniedziałek Wypadki[%] 14,2 14,9 14,2 14,8 14,3 Zabici[%] 12,6 14,1 14,0 14,0 13,0 Ranni[%] 13,8 14,5 13,8 14,3 14,2 Jeśli chodzi o porę dnia to w omawianym okresie ( ) największe nasilenie wypadków drogowych miało miejsce w godzinach (szczególnie między godziną 16 i 18), przy czym najwięcej osób zostało rannych w godzinach 16-19, a najwięcej zabitych w godzinach Najmniej wypadków wydarzyło się w godzinach 24-5 rano i w tym też czasie najmniej osób zostało rannych oraz poniosło śmierć. 3.2 Miejsca powstawania wypadków drogowych Jak już wspomniano wyżej, najwięcej wypadków miało miejsce na obszarach zabudowanych ponad 70% ogółu wypadków. Przy czym należy podkreślić, iż w ciągu roku więcej osób ginie w wypadkach mających miejsce na terenie niezabudowanym, niż na obszarze zabudowanym 16. Przyczyny upatruje się w następujących faktach: w terenie niezabudowanym kierowcy rozwijają większe prędkości, często w jednym pojeździe ginie więcej niż jedna osoba, pomoc lekarska przychodzi znacznie później niż w mieście. W tabeli 8. zebrano dane na temat ilości wypadków, zabitych i rannych w terenie zabudowanym i niezabudowanym, i praktycznie we wszystkich przypadkach można zauważyć tendencję spadkową. 16 W 2004 r. było to 71,9%, w 2003 r. 72,3%, w 2002 r. 72,2%, 2001 r. 71,95 i 2000 r. 72,0%.

6 BSiE 5 Tabela 8. Ilość wypadków, liczba zabitych i rannych na terenie zabudowanym i niezabudowanym w latach Wypadki Teren 2000 r r r r r. Wypadki zabudowany niezabudowany Zabici zabudowany niezabudowany Ranni zabudowany niezabudowany Charakterystyczne jest, iż zdecydowanie najwięcej wypadków miało miejsce na prostych odcinkach drogi i na skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem przejazdu. W miejscach tych zdarzyło się blisko 80% wszystkich wypadków i zginęło w nich około 80% ogółu zabitych w wypadkach drogowych, a rannych zostalo blisko 78% ogółu rannych. W tabeli 9. przedstawiono szczegółowe dane dotyczące wypadków i ich skutków, na prostym odcinku drogi i skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem przejazdu. Tabela 9. Rozkład procentowy wypadków, zabitych i rannych na prostym odcinku drogi i skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem przejazdu (w latach ) Typ drogi Wypadki 2000 r r r r r. Prosty odcinek drogi Wypadki[%] 58,5 58,5 58,8 58,0 57,5 Skrzyżowanie z drogą z pierwszeństwem przejazdu Zabici [%] 69,9 69,5 69,1 68,1 68,1 Ranni [%] 55,8 55,9 56,2 55,4 55,0 Wypadki[%] 21,3 21,4 20,7 21,1 21,2 Zabici[%] 10,0 11,6 10,4 11,2 11,4 Ranni [%] 22,0 22,1 21,6 22,1 22,3 4. Ofiary wypadków drogowych 4.1 Ofiary zabici i ranni Uczestnicy ruchu drogowego najczęściej ponoszą śmierć w wypadkach, które mają miejsce poza obszarem zabudowanym. W latach , w prawie co piątym takim zdarzeniu ginął człowiek, podczas gdy na obszarze zabudowanym proporcje te wyglądały następująco: w 2000 r. w co dwunastym, w 2001 r. w co czternastym, w 2002 r. w co piętnastym, w 2003 r. w co czternastym i w 2004 r. w co trzynastym. Wysoka śmiertelność w wypadkach na obszarze niezabudowanym jest zjawiskiem typowym, wynikającym z faktu rozwijania na tym obszarze nadmiernej prędkości oraz utrudnionego dostępu do pomocy medycznej. W ostatnich latach w wypadkach, do których doszło z powodu nadmiernej prędkości, zgon notowano w co siódmym takim wypadku. Tabela 10. przedstawia procentowy udział osób zabitych w wypadkach spośród różnych uczestników ruchu drogowego. Najwięcej zabitych było wśród kierowców i pasażerów samochodów osobowych oraz pieszych. Ponadto, wśród zabitych liczba mężczyzn była trzykrotnie wyższa od liczby kobiet, natomiast wśród rannych proporcja ta wynosi jak 60:40. Jest również prawidłowością ostatnich lat, iż najliczniejsza grupę wśród zabitych stanowią osoby w wieku lat (około 1/3 ogółu zabitych), natomiast najwięcej osób rannych (około ¼ ogółu rannych), to osoby z grupy wiekowej lat.

7 6 BSiE Tabela 10. Procentowy udział zabitych w wypadkach drogowych w latach , w zależności od rodzaju uczestnictwa w ruchu drogowym Ofiary [%]/Rok Kierowcy i pasażerowie samochodów 43,1 44,0 43,7 45,0 43,1 osobowych Piesi 35,8 33,7 34,1 33,3 34,8 Rowerzyści i motorowerzyści 12,2 12,1 12,7 12,4 13,0 Pozostali 17 8,9 10,2 9,5 9,3 9,1 Tabela 11. Procentowy udział osób rannych w wypadkach drogowych w latach , w zależności od rodzaju uczestnictwa w ruchu drogowym Ofiary [%]/Rok Kierowcy i pasażerowie samochodów 51,9 53,0 53,4 58,8 54,4 osobowych Piesi 27,7 26,9 26,1 29,1 24,8 Rowerzyści i motorowerzyści 11,1 10,6 11,3 0,9 10,9 Pozostali 18 9,3 9,5 9,2 11,2 9,9 4.2 Bezpieczeństwo osób pieszych Najbardziej zagrożoną grupą uczestników ruchu drogowego są osoby piesze. Zazwyczaj jednak sami piesi powodują duże zagrożenie swoim zachowaniem. W 2004 r. spowodowali oni 15,7% wszystkich zdarzeń drogowych z ofiarami w ludziach, w 2003 r. 16,5%, w 2002 r. 17,1%, 2001 r. 17,7% i 2000 r. 18,8%. Analiza wypadków w miejscach udostępnionych dla ruchu pieszego (dane dotyczące wypadków i ich skutków w tych miejscach patrz tabela 12) prowadzi do wniosku, że zdecydowanie najwięcej zdarzeń drogowych występuje na przejściach dla pieszych. Liczba potrąceń w tych miejscach systematycznie rośnie, z 28,9% w 2000 r. do 29,4% w roku Wymienione potrącenia są skutkiem dwojakiego rodzaju zachowań. Po pierwsze, kierujący pojazdami nie zachowują należytej ostrożności zbliżając się do przejścia dla pieszych i często nie ustępują im pierwszeństwa; po drugie, nader często piesi nie uznają faktu, iż korzystanie z wyznaczonego przejścia nie upoważnia ich do wchodzenia na jezdnię bez wcześniejszego upewnienia się, czy nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. Najwięcej potrąceń i najtragiczniejsze ich skutki notuje się od lat w czwartym kwartale roku. Wynika to z warunków klimatycznych, które powodują, że piesi są mniej widoczni. 17 Kierowcy i pasażerowie motocykli, kierowcy i pasażerowie samochodów ciężarowych, kierowcy i pasażerowie autobusów, kierowcy i pasażerowie ciągników, kierowcy i pasażerowie innych pojazdów. 18 Patrz przypis 17.

8 BSiE 7 Tabela 12. Wypadki w miejscach udostępnionych dla ruchu pieszego w latach Rodzaj zdarzenia/rok Potrącenie osoby pieszej Zabici Ranni Nietrzeźwi uczestnicy wypadków drogowych 34 Na przestrzeni lat nastąpił zdecydowany spadek liczby wypadków z udziałem nietrzeźwych użytkowników dróg, chociaż w niektórych latach dał się zauważyć ich niewielki wzrost w porównaniu do roku poprzedzającego. W roku 2001 nastąpił spadek wymienionych wypadków w porównaniu z 2000 r. o 20,8%, natomiast w 2002 r. wzrost wyniósł 4,9% w porównaniu do roku Z kolei, w 2003 r. nastąpił spadek w porównaniu do roku poprzedzającego o 11,4%, natomiast w roku 2004 zanotowano niewielki wzrost o 0,2%. Nietrzeźwi najczęściej uczestniczą w zdarzeniach drogowych w ostatnich dniach tygodnia: w piątek (od 14,6% do 16,3% ogółu wypadków spowodowanych przez nietrzeźwych w latach ), w sobotę (od 17,4% do 18,5%) i w niedzielę (od 17,4% do 19,4%). Niewątpliwie wynika to z faktu, iż w dni wolne od pracy wzrasta spożycie alkoholu. W trakcie doby kulminacja tego rodzaju wypadków występuje między godziną a W latach w godzinach tych wydarzało się od 26,7% do 28,8% wszystkich wypadków z udziałem nietrzeźwych. Wypadki spowodowane przez nietrzeźwych kierujących pojazdami i pieszych utrzymywały się w latach na praktycznie niezmiennym poziomie około 98% ogółu tego rodzaju wypadków. Szczegółowe dane liczbowe na temat wypadków i ich skutków z udziałem nietrzeźwych uczestników ruchu drogowego zaprezentowano w tablicach 13. i 14. Tabela 13. Liczba wypadków z udziałem nietrzeźwych uczestników ruchu drogowego w latach Rok Wypadki Zabici Ranni ,9% wszystkich wypadków z pieszymi ,7% wszystkich wypadków z pieszymi 21 47,8% wszystkich wypadków z pieszymi ,8% wszystkich wypadków z pieszymi ,2% wszystkich wypadków z pieszymi ,2% ogółu zabitych pieszych ,5% ogółu zabitych pieszych ,2% ogółu zabitych pieszych 27 30,0% ogółu zabitych pieszych ,9% ogółu zabitych pieszych ,6% ogółu rannych pieszych ,0% ogółu rannych pieszych ,7% ogółu rannych pieszych ,8% ogółu rannych pieszych ,4% ogółu rannych pieszych. 34 Dotyczy zarówno pieszych, jak i kierujących pojazdami.

9 8 BSiE Tabela 14. Wypadki drogowe spowodowane przez nietrzeźwych uczestników ruchu w latach , z podziałem na sprawców [w%] Wypadek/Rok z winy kierującego [%] 67,3 67,5 67,8 65,1 65,4 z winy pieszego [%] 29,8 30,0 30,0 32,2 31,3 z winy pasażera [%] 0,5 0,4 0,3 0,3 0,5 współwina [%] 0,9 0,8 0,8 0,9 1,2 z innych przyczyn [%] 1,5 1,3 1,1 1,5 1,6 II. Wypadki drogowe i ich skutki w wybranych krajach europejskich 1. Ogólne dane na temat motoryzacji Analiza wypadków drogowych i ich skutków, oderwana od szeregu charakterystycznych dla danego kraju czynników, może prowadzić do błędnych wniosków. W tablicy 15. zebrano charakterystyczne parametry dotyczące ruchu drogowego w wybranych krajach europejskich, jak np. długość sieci dróg publicznych, długość autostrad, czy liczba pojazdów silnikowych. Tabela 15. Parametry związane z ruchem drogowym w wybranych krajach europejskich Kraj Ludność [tys.] Długość sieci drogowej [km] Długość autostrad [km] Powierzchnia kraju [km²] Ilość pojazdów silnikowych [tys.] Liczba pojazdów dwukołowych [tys.] Ilość samochodów osobowych [tys.] Szwajcaria Szwecja Hiszpania Polska Holandia Niemcy Francja Finlandia Czechy Austria Źródło: IRTAD (International Road Traffic and Accident Database), opracowanie własne. 2. Wypadki drogowe i ich skutki W latach najwięcej wypadków w Europie pod względem wypadków, oraz zabitych i rannych w nich miało miejsce w Niemczech, Francji i Hiszpanii (patrz tablica 16., 17., 18. i 19.). Polska w tym bilansie zajmuje również wysokie miejsce i pomimo tego, iż ma blisko 10% mniej ludności i 10 mln mniej pojazdów silnikowych niż Hiszpania, wyprzedza ją w ogólnej ilości osób zabitych w wypadkach drogowych.

10 BSiE 9 Tabela 16. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i w Polsce w 2003 r., zabici i ranni Kraj Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Austria Czechy Finlandia Francja Niemcy Holandia Polska Hiszpania Szwecja Szwajcaria Tabela 17. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2002 r., zabici i ranni Kraj Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Austria Czechy Finlandia Francja Niemcy Holandia Polska Hiszpania Szwecja Szwajcaria Tabela 18. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2001 r., zabici i ranni Kraj Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Austria Czechy Finlandia Francja Niemcy Holandia Polska Hiszpania Szwecja Szwajcaria Tabela 19. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2000 r., zabici i ranni Kraj Liczba wypadków Liczba zabitych Liczba rannych Austria Czechy Finlandia Francja Niemcy Holandia Polska Hiszpania Szwecja Szwajcaria

11 10 BSiE Porównując dane dotyczące wypadków drogowych należy mieć na uwadze fakt, że pomiędzy poszczególnymi państwami zachodzą istotne różnice, np. w ilości mieszkańców, powierzchni, ilości pojazdów silnikowych, natężeniu ruchu drogowego itp. Wobec tego, dla oceny i porównania stanu bezpieczeństwa w poszczególnych państwach najbardziej miarodajnym wskaźnikiem jest ilość zabitych i rannych na 100 wypadków drogowych (patrz tablica 20, 21, 22, 23). W latach , w ilości osób zabitych na 100 wypadków drogowych, wśród krajów ujętych w bazie IRTAD (International Road Traffic and Accident Database) przoduje niestety Polska (z liczbą osób zabitych). W krajach o największej liczbie wypadków liczba osób zabitych na 100 wypadków jest blisko średnio od półtora do dwóch razy mniejsza (Francja, Hiszpania), aż do ponad 5 razy (Niemcy). W ilości osób rannych na 100 wypadków drogowych, w latach , wśród krajów ujętych w bazie IRTAD, nieodmiennie od lat na czele listy znajduje się Hiszpania i Szwecja. W Polsce liczba rannych jest na poziomie blisko 20% niższym. Tabela 20. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2003 r. Zabici i ranni na 100 wypadków 35 Kraj Liczba zabitych Liczba rannych Austria 2 122,5 Czechy 5 129,7 Finlandia 6 131,6 Francja 6 128,5 Niemcy 2 130,3 Holandia 3 120,0 Polska ,6 Hiszpania 5 150,6 Szwecja 3 147,6 Szwajcaria 2 126,2 Tabela 21. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2002 r. Zabici i ranni na 100 wypadków Kraj Liczba zabitych Liczba rannych Austria 2 131,6 Czechy 5 129,3 Finlandia 7 131,6 Francja 7 130,7 Niemcy 2 131,6 Holandia 3 121,3 Polska ,0 Hiszpania 5 149,3 Szwecja 3 156,9 Szwajcaria 2 125,9 35 Dane podawane przez bazę TRIAD mogą się nieco różnić od danych ze źródeł [1, 2, 3, 4, 5].

12 BSiE 11 Tabela 22. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2001 r. Zabici i ranni na 100 wypadków Kraj Liczba zabitych Liczba rannych Austria 2,2 130,6 Czechy 5,1 129,4 Finlandia 6,7 130,4 Francja 7,0 131,9 Niemcy 1,8 131,8 Holandia 2,8 121,2 Polska 10,3 126,8 Hiszpania 5,5 149,0 Szwecja 3,5 141,6 Szwajcaria 2,3 126,2 Tabela 23. Wypadki drogowe w wybranych krajach europejskich i Polsce w 2000 r. Zabici i ranni na 100 wypadków Kraj Liczba zabitych Liczba rannych Austria 3 130,4 Czechy 5 127,5 Finlandia 6 128,3 Francja Niemcy 2 131,6 Holandia Polska 10,5 124,9 Hiszpania 6 147,2 Szwecja 4 139,7 Szwajcaria 2 126,6 3. Przestrzeganie elementarnych norm bezpieczeństwa Jedną z najbardziej podstawowych norm bezpieczeństwa, decydującą często o przeżyciu w wypadku drogowym, jest używanie pasów bezpieczeństwa. Tylko w dwóch krajach europejskich (Niemczech i Francji) odsetek kierowców używających pasów bezpieczeństwa niezależnie od rodzaju drogi po której się poruszają, przekracza 90%. W innych krajach jest wręcz zastraszająco niski (patrz tablica 24). Tabela 24. Odsetek kierowców samochodów używających pasów bezpieczeństwa w wybranych krajach w 2002 r. Kraj Drogi miejskie Drogi lokalne Autostrady Szwecja Szwajcaria Polska 75 Niemcy Holandia Hiszpania Francja Finlandia Czechy Austria

13 12 BSiE Literatura. 1. Wypadki drogowe w Polsce w 2004 roku, Komenda Główna Policji, Warszawa 2005 r. 2. Wypadki drogowe w Polsce w 2003 roku, Komenda Główna Policji, Warszawa 2004 r. 3. Wypadki drogowe w Polsce w 2002 roku, Komenda Główna Policji, Warszawa 2003 r. 4. Wypadki drogowe w Polsce w 2001 roku, Komenda Główna Policji, Warszawa 2002 r. 5. Wypadki drogowe w Polsce w 2000 roku, Komenda Główna Policji, Warszawa 2001 r. 6. Krajowy program poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego GAMBIT 2000, Ministerstwo Infrastruktury. 7. Druki sejmowe nr 2898 i nr 3998 (IV kadencja). 8.