PROGRAM. PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA podlaskiego. na lata

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku PROGRAM PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA podlaskiego na lata Przedkładam Zatwierdzam Grażyna Żyła Pietkiewicz Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Główny Inspektor Ochrony Środowiska Białystok, 2015 r. 1

2 Program Państwowego Monitoringu Środowiska województwa podlaskiego na lata stanowi wypełnienie przepisu art. 23 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 686, z późn. zm.) Program został opracowany w Wydziale Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku 2

3 Spis treści WSTĘP DEFINICJA, CELE I ZADANIA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA STRUKTURA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA BADANIA STANU ŚRODOWISKA PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI WÓD MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH WODY ŚRÓDLĄDOWE MONITORING JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH PODSYSTEM MONITORINGU HAŁASU PODSYSTEM MONITORINGU PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ZINTEGROWANE OCENY STANU ŚRODOWISKA SYSTEM JAKOŚCI W PMŚ; LABORATORIA I SIECI POMIAROWE SYSTEM JAKOŚCI W MONITORINGU POWIETRZA SYSTEM JAKOŚCI W MONITORINGU WÓD SYSTEM JAKOŚCI W MONITORINGU HAŁASU SYSTEM JAKOŚCI W MONITORINGU PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH PREZENTACJA INFORMACJI O ŚRODOWISKU UWARUNKOWANIA FINANSOWE REALIZACJI WOJEWÓDZKIEGO PROGRAMU PMŚ

4 WSTĘP Państwowy Monitoring Środowiska został utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. Jest realizowany na podstawie: wieloletnich programów państwowego monitoringu środowiska opracowanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw środowiska, wojewódzkich programów monitoringu opracowanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska i zatwierdzonych przez GIOŚ. Postawą opracowania wojewódzkich programów monitoringu środowiska jest opracowany przez GIOŚ i zatwierdzony w dniu 1 października 2015 roku przez Ministra Środowiska Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata Dokument zawiera opis zadań realizowanych na poziomie centralnym oraz określa zadania, które będą wykonywane na poziomie województwa przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, a także wskazuje odpowiednie akty prawne stanowiące podstawę do realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska. W niniejszym programie zawarto uszczegółowienie działań określonych w programie krajowym na lata Opracowano sposób realizacji zadań w podsystemach monitoringu powietrza, wód, hałasu, pól elektromagnetycznych z uwzględnieniem specyfiki obszaru województwa podlaskiego, a także wyników badań i ocen opracowanych w efekcie zrealizowania poprzednich programów PMŚ. W programie opisano również działania do zapewnienia wymaganej jakości pomiarów, sposoby prezentacji ocen i informacji oraz informacje dotyczące kosztów i źródeł finansowania zadań planowanych do zrealizowania przez WIOŚ w Białymstoku. W podsystemach monitoringu jakości powietrza, monitoringu jakości wód, monitoringu hałasu i monitoringu PEM (dla których, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, sieci/stanowiska pomiarowe definiują wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska) zamieszczono szczegółowe opisy planowanych programów pomiarowych. W przypadku zadań, których realizacja opiera się na sieciach krajowych (tzn. organizowanych i finansowanych przez GIOŚ w ramach umów z wykonawcą zewnętrznym) zaznaczono, w jakim zakresie WIOŚ będzie wykorzystywał dane wytwarzane w ramach tych zadań i/lub w jakim zakresie WIOŚ będzie współuczestniczył w ich realizacji. Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach spełnia aktualnie obowiązujące wymogi prawne i jest zgodny z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska na lata Zakłada się, że będzie podlegał niezbędnym modyfikacjom wynikającym ze zmian przepisów prawnych i innych uwarunkowań. Zmiany będą wprowadzane w formie aneksów do niniejszego programu i będą podlegać akceptacji przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. 1 DEFINICJA, CELE I ZADANIA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Państwowy Monitoring Środowiska jest systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku (art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.). Gromadzone informacje służą wspomaganiu działań na rzecz ochrony środowiska, poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska lub innych poziomów określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów lub innych wymagań, występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych, przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo - skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych. 4

5 Na poziomie wojewódzkim działania realizowane w ramach niniejszego programu pozwolą na wytwarzanie, gromadzenie danych i sporządzanie ocen w podsystemach monitoringu powietrza, wód, hałasu i pól elektromagnetycznych, które będą przekazywane na poziom centralny do GIOŚ i będą służyć do wywiązania się Polski z wymagań zawartych w przepisach UE dotyczących ochrony środowiska, a także do wypełnienia podpisanych i ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych. Działania określone w wojewódzkim programie PMŚ zapewniają publikację danych w sposób, który pozwala na realizację przepisów regulujących sprawy swobodnego dostępu do informacji o środowisku (ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, z późn. zm.). Priorytetowe znaczenie będą miały działania związane z zapewnieniem jakości wytwarzanych danych. Działania te będą obejmowały kontynuację procesu wdrażania systemów jakości w podsystemach monitoringu, modernizację infrastruktury analitycznej i pomiarowej laboratorium, opracowania metodyczne, organizację i udział w krajowych i międzynarodowych badaniach porównawczych oraz pomoc merytoryczną w postaci szkoleń w zakresie procedur systemowych i wymagań prawnych. 2 STRUKTURA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Państwowy Monitoring Środowiska jest źródłem informacji o środowisku będących wynikiem pomiarów i ocen jego stanu, jak i analizą wpływu różnych czynników, w tym głównie antropopresji. W celu zapewnienia szerokiego spektrum informacji zadania PMŚ podobnie jak w latach poprzednich na poziomie województwa będą wykonywane w układzie prezentacji informacji wg modelu P-S-R (Pressures/presje State/stan Response/środki przeciwdziałania) umożliwiającego zarówno diagnozę jak i analizę przyczyn istniejącego stanu, a tym samym wskazanie możliwych kierunków działań naprawczych. System PMŚ, podobnie jak dotychczas, będzie obejmować działania związane z pozyskiwaniem, gromadzeniem, analizowaniem i upowszechnianiem informacji o poziomach substancji i innych wskaźników charakteryzujących stan poszczególnych elementów przyrodniczych. Część informacji jest wytwarzana w ramach systemu PMŚ. Podstawową kategorią informacji pozostanie kompleksowa informacja na temat stanu poszczególnych komponentów środowiska. Programy pomiarowobadawcze realizowane będą w ramach czterech z siedmiu podsystemów reprezentujących poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania: monitoringu powietrza, monitoringu wód, monitoringu hałasu i monitoringu pól elektromagnetycznych (rys. 2.1). Informacje o presjach na środowisko, w tym informacje o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do środowiska, pozyskiwane będą głównie z systemów administracyjnych i statystyki publicznej. Na poziomie województwa zadania Państwowego Monitoringu Środowiska wykonuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska jako organ rządowej administracji zespolonej w województwie. Na poziomie krajowym Główny Inspektor Ochrony Środowiska, który jest również koordynatorem działań prowadzonych dla potrzeb Państwowego Monitoringu Środowiska. W realizacji zadań PMŚ uczestniczą również inne jednostki zobowiązane do tego na mocy prawa np. organy administracji rządowej i samorządowej, służby, zarządzający drogami, lotniskami, koleją, prowadzący instalacje, jak również instytuty naukowo-badawcze wykonujące zadania w ramach umów z GIOŚ. Strukturę organizacyjną PMŚ przedstawiono na rys

6 INFORMACJA O ŚRODOWISKU ZINTEGROWANE OCENY I PROGNOZY CZYNNIKI SPRAWCZE (dane w zakresie działalności społ.-gosp., warunków meteorologicznych, hydrologicznych, napływów transgranicznych itp.) PRESJE (dane o presjach: - wytwarzane poza systemem PMŚ - wytwarzane w ramach PMŚ dla celów prawidłowej realizacji zadań w poszczególnych podsystemach) STAN (dane o jakości środowiska wytwarzane w ramach siedmiu podsystemów reprezentujących poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania) PODSYSTEMY: 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości gleby i ziemi 4. Monitoring przyrody 5. Monitoring hałasu 6. Monitoring pól elektromagnetycznych 7. Monitoring promieniowania jonizującego PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA Rys Państwowy Monitoring Środowiska źródło informacji o środowisku MINISTER ŚRODOWISKA (zatwierdza programy PMŚ) GŁÓWNY INSPEKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA (nadzoruje i koordynuje realizację zadań PMŚ, realizuje zadania na poziomie krajowym) Instytuty naukowo-badawcze i uczelnie Wojewodowie organy administracji publicznej służby i inspekcje WOJEWÓDZCY INSPEKTORZY OCHRONY ŚRODOWISKA (realizują zadania na poziomie wojewódzkim i lokalnym ) instytuty naukowobadawcze, uczelnie przepływ informacji wytwarzanych w ramach PMŚ prowadzący instalacje lub/i urządzenia zarządzający drogami, lotniskami, portami oraz koleją nadzór nad realizacją zadań PMŚ Rys Organy, służby i inne podmioty w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska 6

7 3 BADANIA STANU ŚRODOWISKA W Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa podlaskiego na lata zadania realizowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku obejmują następujące podsystemy: podsystemu monitoringu jakości powietrza, podsystemu monitoringu jakości wód, podsystemu monitoringu hałasu, podsystemu monitoringu pól elektromagnetycznych. Dane dotyczące jakości poszczególnych komponentów środowiska wytwarzane w ramach PMŚ będą gromadzone, przechowywane, przetwarzane i upowszechniane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 września 2015 r. w sprawie systemu informatycznego Inspekcji Ochrony Środowiska Ekoinfonet (Dz. U. z 2015 r., poz. 1584). 3.1 PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA Na poziomie wojewódzkim, w ramach podsystemu monitoringu jakości powietrza, w latach będą realizowane następujące zadania: badanie i ocena jakości powietrza w strefach, pięcioletnia ocena jakości powietrza na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania rocznych ocen jakości powietrza, monitoring tła miejskiego pod kątem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia, monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża pozyskiwanie informacji o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do powietrza dla potrzeb realizacji zadań w ramach monitoringu jakości powietrza. ZADANIE: BADANIE I OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W STREFACH PODSTAWA PRAWNA ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.) art. 26 oraz art ; rozporządzenie MŚ z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032); rozporządzenie MŚ z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031); rozporządzenie MŚ z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034); rozporządzenie MŚ z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914); rozporządzenie MŚ z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. Nr 227, poz. 1485). CEL ZADANIA Celem realizacji zadania jest uzyskanie dla wszystkich stref w województwie informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza i innych kryteriów oceny jakości powietrza, identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza tzw. obszarów przekroczeń, a następnie monitorowanie, poprzez prowadzenie pomiarów i ocen jakości powietrza, efektywności działań podejmowanych w ramach planów i programów ochrony powietrza na jakość powietrza na obszarach przekroczeń. 7

8 PROGRAM POMIAROWY Na terenie województwa podlaskiego wydzielono 2 strefy: Aglomerację Białostocką (kod PL2001) stanowiącą obszar Powiatu Miasta Białystok oraz Strefę Podlaską (kod ), w skład której weszły pozostałe powiaty z terenu województwa. Sieć pomiarową monitoringu powietrza stanowią stacje stacjonarne zlokalizowane w strefach: w Aglomeracji Białostockiej (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja tła podmiejskiego); w Strefie Podlaskiej (2 stacje tła miejskiego: w Łomży i w Suwałkach oraz 1 stacja tła wiejskiego w miejscowości Borsukowizna, gm. Krynki); oraz mobilna stacja pomiarowa, która będzie realizować badania zmierzające do identyfikacji obszarów z przekroczeniami w Strefie Podlaskiej. W latach będzie kontynuowany monitoring stężeń: pyłu PM10 i PM2,5, SO 2, NO 2, NO, NO x, O 3, benzenu, CO, oraz Pb, As, Cd, Ni i benzo(a)pirenu w pyle PM10, stosując pomiary i inne techniki monitoringowe określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032). Pomiary badanych substancji będą wykonywane w sposób ciągły (pomiar automatyczny) i systematyczny (pomiar manualny) w strefach, w których poziomy stężeń są wyższe od górnego progu oszacowania oraz w aglomeracjach o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys. W Aglomeracji Białostockiej prowadzony będzie monitoring tła miejskiego na 2 stacjonarnych stacjach pomiarowych oraz tła podmiejskiego na 1 stacjonarnej stacji. Na jednej ze stacji tła miejskiego będą prowadzone badania mające na celu określenie krajowego wskaźnika średniego narażenia na pył PM2,5. Biorąc pod uwagę narastający problem emisji ze źródeł komunikacyjnych, zostaną podjęte w 2016 roku działania zmierzające do uruchomienia takich pomiarów na terenie Białegostoku. Planuje się uruchomienie 1 stacji komunikacyjnej, na której będą prowadzone pomiary tlenków azotu i węgla, pyłu PM10 oraz pyłu PM2,5. W Strefie Podlaskiej prowadzony będzie monitoring tła miejskiego na 2 stacjonarnych stacjach pomiarowych w Łomży i w Suwałkach. Ponadto badania tła miejskiego będą prowadzone przy wykorzystaniu 1 stacji j w następujących miastach: Hajnówce, Grajewie, Zambrowie, Sokółce i Augustowie. Miasta zostały wytypowane do badań na podstawie: wyników modelowania rozkładu zanieczyszczeń zawartego w Programie Ochrony Powietrza dla Strefy Podlaskiej oraz analizy skarg kierowanych do WIOŚ. W planowaniu uwzględniono również przeprowadzenie badań w uzdrowiskach (Augustów). W Strefie Podlaskiej będzie prowadzony również stały monitoring tła wiejskiego na 1 stacji stacjonarnej reprezentatywnej dla województwa. Program pomiarów jakości powietrza planowany do realizacji w latach jest zgodny w wymogami prawa polskiego, a program na lata w odniesieniu do wymogów liczby wymaganych stałych stanowisk pomiarowych jest zgodny z wynikami oceny pięcioletniej wykonanej przez WIOŚ w 2014 roku. Szczegółową listę stacji monitoringu powietrza, ich programy pomiarowe oraz zakres badań zawarto w tabelach, a lokalizację zobrazowano na mapie Wykaz stanowisk działających w wojewódzkim systemie oceny jakości powietrza w latach zamieszczono w tabeli Liczbę stanowisk działających w ramach wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza i stanowisk uzupełniających zamieszczono w tabeli Lokalizacje stacji w wojewódzkiej sieci monitoringu powietrza przedstawia mapa

9 Dane ze stacji będą gromadzone w wojewódzkiej bazie danych (CAS) i bazie danych monitoringu jakości powietrza JPOAT2,0, działającej w ramach SI EKOINFONET i będą zasilać system oceny jakości powietrza. Ponadto zgodnie z wymogami dotyczącymi raportowania będą przekazywane do europejskiej bazy danych (AIRBASE+) 1. OCENY W latach na podstawie uzyskanych wyników pomiarów: SO 2, NO 2, NO x, PM10, PM2,5, CO, benzenu, O 3 oraz Pb, As, Cd, Ni i B(a)P w pyle PM10 wykonane zostaną corocznie - roczne oceny jakości powietrza województwa podlaskiego, zawierające klasyfikację wszystkich stref i identyfikację obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych oraz poziomów celów długoterminowych. Roczne oceny będą sporządzane na podstawie pomiarów wykonanych w roku poprzednim. Od 2016 roku będą wspomagane wynikami modelowania ozonu troposferycznego, a w latach późniejszych (po wdrożeniu przez GIOŚ na poziomie krajowym) wynikami modelowania pyłu PM10, pyłu PM2,5, benzo(a)pirenu, NO 2 i SO 2. Uzyskany rozkład przestrzenny stężeń zanieczyszczeń pozwoli na bardziej dokładne określenie lokalizacji i powierzchni obszarów, na których wystąpiły przekroczenia norm stężeń zanieczyszczeń, a także na określenie liczby osób narażonych na ponadnormatywne stężenia zanieczyszczeń. Wyniki badań i rocznej oceny jakości powietrza będą wykorzystane przez Zarząd Województwa Podlaskiego do aktualizacji Programu Ochrony Powietrza w Aglomeracji Białostockiej oraz Programu Ochrony Powietrza w Strefie Podlaskiej w celu monitorowania skuteczności działań zawartych w opracowanych programach. Po transpozycji do prawodawstwa polskiego dyrektywy Komisji Europejskiej z dnia 28 sierpnia 2015 r., zmieniającej niektóre załączniki do dyrektyw 2004/107/WE i 2008/50/WE ustanawiającej przepisy dotyczące metod referencyjnych, walidacji danych i lokalizacji stanowisk pomiarowych do oceny jakości powietrza, system pomiarów i ocen jakości powietrza, w miarę dostępności środków finansowych, WIOŚ dostosuje system pomiarów jakości powietrza do wymagań zawartych w tym dokumencie. REALIZACJA ZADANIA Pomiary Bazy danych Nadzór i ocena WIOŚ w Białymstoku WIOŚ - wojewódzka baza danych sieci stacji pomiarowych CAS (centralna jednostka akwizycji danych zbierająca dane ze stacji pomiarowych) GIOŚ i WIOŚ baza danych o jakości powietrza JPOAT2,0 zasilana przez dane pochodzące z bazy CAS WIOŚ PRZEKAZYWANIE WYNIKÓW BADAŃ Podmiot przekazujący wyniki GIOŚ GIOŚ WIOŚ (CAS) WIOŚ WIOŚ Rodzaj i forma przekazywanych wyników badań - wyniki modelowania ozonu na potrzeby wspomagania oceny jakości powietrza - wyniki modelowania pyłu PM10, pyłu PM2,5, benzo(a)pirenu, NO 2 i SO 2 na potrzeby wspomagania oceny jakości powietrza - wyniki pomiarów ze stacji objętych wojewódzkim programem monitoringu środowiska - automatyczne zasilanie - meta dane dot. sieci, stacji, stanowisk i pomiarów - dane o przekroczeniach poziomów informowania i alarmowych poziomów substancji w powietrzu Częstotliwość przekazywania wyników badań (min.) raz w roku raz do roku od roku 2016 WIOŚ roczna ocena jakości powietrza w województwie GIOŚ - zbiorcza roczna ocena jakości powietrza w skali kraju Miejsce przekazania wyników badań WIOŚ WIOŚ - od trybu ciągłego do rocznego GIOŚ (JPOAT2,0) wg rozporządzenia MŚ dotyczącego zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza - na bieżąco, w miarę dostępności GIOŚ (JPOAT2,0) informacji - w trybie dobowym, GIOŚ, zarząd województwa, wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego 1 AIRBASE+ - europejska bazy danych jakości powietrza będąca częścią Centralnego Repozytorium Danych Europejskiej Agencji Środowiska 9

10 WIOŚ WIOŚ - dane o ryzyku wystąpienia przekroczenia poziomu dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu - wyniki rocznej oceny jakości powietrza i klasyfikacji stref na poziomie województw UPOWSZECHNIANIE WYNIKÓW Podmiot upowszechniający wyniki Forma upowszechnianej informacji wynikowej - w możliwie najkrótszym czasie od powzięcia informacji o ryzyku wystąpienia przekroczenia GIOŚ, zarząd województwa, wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego - jeden raz w roku GIOŚ, zarząd województwa Częstotliwość upowszechniania informacji wynikowej (min.) WIOŚ komunikaty od trybu godzinowego do rocznego WIOŚ wersja drukowana: Roczna ocena jakości powietrza w 1 raz w roku strefach woj. podlaskiego, WIOŚ strona internetowa WIOŚ 1 raz w roku zakładka: Publikacje; Roczna ocena jakości powietrza w strefach woj. podlaskiego. WIOŚ strona internetowa WIOŚ od trybu godzinowego zakładka: Stan powietrza on-line, Wyniki badań on-line ze do rocznego stacji monitoringu powietrza Odbiorca informacji wynikowej administracja rządowa i samorządowa, uczelnie, szkoły, biblioteki, społeczeństwo 10

11 L.p. TABELA WYKAZ STANOWISK DZIAŁAJĄCYCH W PODLASKIM WOJEWÓDZKIM SYSTEMIE OCENY JAKOŚCI POWIETRZA W LATACH I STANO- WISK UZUPEŁNIAJĄCYCH Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdAugustoTMPMOB 2 PdAugustoTMPMOB 3 PdAugustoTMPMOB 4 PdAugustoTMPMOB 5 PdAugustoTMPMOB 6 PdAugustoTMPMOB 7 PdAugustoTMPMOB 8 PdAugustoTMPMOB dwutlenek azotu 1-godzinny strefa dwutlenek siarki 1-godzinny strefa ozon 1-godzinny strefa pył zawieszony PM10 pył zawieszony PM2.5 1-godzinny 1-godzinny strefa strefa tlenek azotu 1-godzinny strefa tlenek węgla 1-godzinny strefa tlenki azotu 1-godzinny strefa 9 PdBialPulPie dwutlenek azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka 10 PdBialPulPie dwutlenek siarki 1-godzinny Aglomeracja Białostocka 11 PdBialPulPie ozon 1-godzinny Aglomeracja Białostocka 12 PdBialPulPie tlenek azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka 13 PdBialPulPie tlenki azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka 14 PdBialWarsza pył zawieszony PM10 15 PdBialWarsza pył zawieszony PM2.5 1-godzinny 24- godzinny Aglomeracja Białostocka Aglomeracja Białostocka Augustów - Augustów - Augustów - Augustów - Augustów - Augustów - Augustów - Augustów - PL2001 PL2001 PL2001 PL2001 PL2001 PL2001 Białystok- Podmiejska Białystok- Podmiejska Białystok- Podmiejska Białystok- Podmiejska Białystok- Podmiejska Białystok- Warszawska PL2001 Białystok- Warszawska tło tło tło tło tło podmiejski automatyczny podmiejski automatyczny podmiejski automatyczny podmiejski automatyczny podmiejski automatyczny tło miejski manualny WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ WIOŚ Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie Nie Nie Tak Nie Nie 11

12 L.p. Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdBialWaszyn arsen w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzen 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzo(a)antracen w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzo(a)piren w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzo(b)fluoranten w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzo(j)fluoranten w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn benzo(k)fluoranten w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn dibenzo(a,h)antracen w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn dwutlenek azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ PdBialWaszyn dwutlenek siarki 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ PdBialWaszyn indeno(1,2,3- cd)piren w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn kadm w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn nikiel w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn ołów w PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn pył zawieszony PM10 24-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska tło miejski manualny WIOŚ PdBialWaszyn pył zawieszony PM2.5 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ

13 L.p. Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdBialWaszyn tlenek azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ PdBialWaszyn tlenek węgla 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ PdBialWaszyn tlenki azotu 1-godzinny Aglomeracja Białostocka PL2001 Białystok- Miejska WIOŚ PdBorsukowiz dwutlenek azotu 1-godzinny strefa tło Borsukowizna-Wiejska pozamiejski automatyczny WIOŚ PdBorsukowiz dwutlenek siarki 1-godzinny strefa tło Borsukowizna-Wiejska pozamiejski automatyczny WIOŚ PdBorsukowiz ozon 1-godzinny strefa tło Borsukowizna-Wiejska pozamiejski automatyczny WIOŚ PdBorsukowiz tlenek azotu 1-godzinny strefa tło Borsukowizna-Wiejska pozamiejski automatyczny WIOŚ PdBorsukowiz tlenki azotu 1-godzinny strefa tło Borsukowizna-Wiejska pozamiejski automatyczny WIOŚ PdGrajewoTMPMOB dwutlenek azotu 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 41 PdGrajewoTMPMOB dwutlenek siarki 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 42 PdGrajewoTMPMOB ozon 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 43 PdGrajewoTMPMOB pył zawieszony PM10 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 44 PdGrajewoTMPMOB pył zawieszony PM2.5 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 45 PdGrajewoTMPMOB tlenek azotu 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 46 PdGrajewoTMPMOB tlenek węgla 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 47 PdGrajewoTMPMOB tlenki azotu 1-godzinny strefa Grajewo - WIOŚ Nie Tak Nie Nie Nie 48 PdHajnowkJag- MOB dwutlenek azotu 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 49 PdHajnowkJag- MOB dwutlenek siarki 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 13

14 L.p. Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdHajnowkJag- MOB ozon 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 51 PdHajnowkJag- MOB pył zawieszony PM10 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 52 PdHajnowkJag- MOB pył zawieszony PM2.5 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 53 PdHajnowkJag- MOB tlenek azotu 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 54 PdHajnowkJag- MOB tlenek węgla 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 55 PdHajnowkJag- MOB tlenki azotu 1-godzinny strefa Hajnówka WIOŚ Tak Nie Nie Nie Nie 56 PdLomSikorsk dwutlenek azotu 1-godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 WIOŚ PdLomSikorsk dwutlenek siarki 1-godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 WIOŚ PdLomSikorsk pył zawieszony PM10 1-godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 WIOŚ PdLomSikorsk pył zawieszony PM godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 tło miejski manualny WIOŚ PdLomSikorsk tlenek azotu 1-godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 WIOŚ PdLomSikorsk tlenki azotu 1-godzinny strefa Lomza Sikorskiego 48/94 WIOŚ PdSokolkaTMPMOB dwutlenek azotu 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 63 PdSokolkaTMPMOB dwutlenek siarki 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 64 PdSokolkaTMPMOB ozon 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 14

15 L.p. Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdSokolkaTMPMOB pył zawieszony PM10 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 66 PdSokolkaTMPMOB pył zawieszony PM2.5 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 67 PdSokolkaTMPMOB tlenek azotu 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 68 PdSokolkaTMPMOB tlenek węgla 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 69 PdSokolkaTMPMOB tlenki azotu 1-godzinny strefa Sokolka - WIOŚ Nie Nie Nie Tak Nie 70 PdSuwPulaski arsen w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski benzo(a)antracen w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski benzo(a)piren w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski benzo(b)fluoranten w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski benzo(j)fluoranten w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski benzo(k)fluoranten w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski dibenzo(a,h)antracen w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski indeno(1,2,3- cd)piren w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski kadm w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ

16 L.p. Kod krajowy stacji Wskaźnik Czas uśredniania Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stacji Typ stano nowiska Typ obszaru Typ pomiaru Typ oceny stanowiska Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne Szerokość geogr. Długość geogr. Data uruchomienia Stanowisko w WPMŚ PdSuwPulaski nikiel w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski ołów w PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski pył zawieszony PM10 24-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 tło miejski manualny WIOŚ PdSuwPulaski pył zawieszony PM2.5 1-godzinny strefa Suwałki, ul. Pułaskiego 73 WIOŚ PdZambrowTMP MOB dwutlenek azotu 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 84 PdZambrowTMP MOB dwutlenek siarki 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 85 PdZambrowTMP MOB ozon 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 86 PdZambrowTMP MOB pył zawieszony PM10 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 87 PdZambrowTMP MOB pył zawieszony PM2.5 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 88 PdZambrowTMP MOB tlenek azotu 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 89 PdZambrowTMP MOB tlenek węgla 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak 90 PdZambrowTMP MOB tlenki azotu 1-godzinny strefa Zambrow - WIOŚ Nie Nie Nie Nie Tak Objaśnienia: Tabelę wygenerowano z bazy danych JPOAT2,0 (raport BI: Zestawienie stanowisk na potrzeby WPMŚ ) Stanowiska pomiarowe pyłu PM2,5, z których wyniki posłużą do obliczenia wskaźnika średniego narażenia zaznaczono pogrubioną zieloną czcionką. 16

17 TABELA LICZBA STANOWISK DZIAŁAJĄCYCH W LATACH W RAMACH PODLASKIEGO WOJEWÓDZKIEGO SYSTEMU OCENY JAKOŚCI POWIETRZA I STANOWISK UZUPEŁNIAJĄCYCH (WO- JEWÓDZTWO PODLASKIE) Wskaźnik Typ pomiaru Liczba stanowisk według właściciela WIOŚ Razem Zanieczyszczenia podstawowe As(PM10) manualny 2 2 BaP(PM10) manualny 2 2 C 6 H 6 manualny 1 1 CO automatyczny 2 2 Cd(PM10) manualny 2 2 NO automatyczny 5 5 NO 2 automatyczny 5 5 NO x automatyczny 5 5 Ni(PM10) manualny 2 2 O 3 automatyczny 3 3 PM10 automatyczny 3 3 PM10 manualny 2 2 PM2,5 automatyczny 3 3 PM2,5 manualny 2 2 Pb(PM10) manualny 2 2 SO 2 automatyczny 5 5 Zanieczyszczenia pozostałe BaA(PM10) manualny 2 2 BbF(PM10) manualny 2 2 BjF(PM10) manualny 2 2 BkF(PM10) manualny 2 2 DBahA(PM10) manualny 2 2 IP(PM10) manualny 2 2 Podsumowanie całkowite Objaśnienia: Tabelę wygenerowano z bazy danych JPOAT2,0 (raport BI: Liczba stanowisk WPMŚ działających w danym roku ) Liczba stanowisk nie ulegnie zmianie w poszczególnych latach. 17

18 MAPA LOKALIZACJA STACJI WOJEWÓDZKIEJ SIECI MONITORINGU POWIETRZA W LATACH

19 ZADANIE: PIĘCIOLETNIA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA NA POTRZEBY USTALENIA ODPOWIED- NIEGO SPOSOBU WYKONYWANIA ROCZNYCH OCEN JAKOŚCI POWIETRZA Obowiązek wykonywania weryfikacji systemu oceny jakości powietrza w strefach wynika z art. 88 ustawy Poś transponującej do prawa polskiego wymagania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. W 2019 r. WIOŚ dokona weryfikacji systemu pomiarów i ocen jakości powietrza w strefach za lata na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania ocen prowadzonych corocznie dla SO 2, NO 2, NO x, O 3, PM10, PM2,5, benzenu, CO oraz Pb, As, Cd, Ni i B(a)P w PM10 i odpowiednio, na podstawie wyników tej oceny, zmodyfikuje wojewódzkie systemy pomiarów i ocen jakości powietrza. ZADANIE: MONITORING TŁA MIEJSKIEGO POD KĄTEM WIELOPIERŚCIENIOWYCH WĘGLOWO- DORÓW AROMATYCZNYCH Obowiązek pomiarów składu pyłu pod kątem zawartości WWA wynika z art. 4 ust. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu (Dz. Urz. WE L 23 z , str.3). Celem zadania jest określenie udziału benzo(a)pirenu w wielopierścieniowych węglowodorach aromatycznych zawartych w pyle PM10. W latach na dwóch stacjach monitoringu tła miejskiego w województwie (zlokalizowanych w Białymstoku ul. Waszyngtona 16 oraz w Suwałkach ul. Puławskiego 73), na których prowadzi się pomiary pyłu PM10 i benzo(a)pirenu w PM10, będą kontynuowane pomiary benzo(a)-antracenu, benzo(b)fluorantenu, benzo(j)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu i dibenzo(a,h)antracenu w pyle PM10. Pobór i analiza prób będzie prowadzona przez WIOŚ. Dane będą gromadzone w wojewódzkich bazach danych (CAS) i bazie JPOAT2,0 i będą zasilać system oceny jakości powietrza w województwie podlaskim oraz europejską bazę danych AIRBASE+. Program pomiarowy zawarto w tabeli ZADANIE: POMIARY STANU ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA PYŁEM PM2,5 DLA POTRZEB MONITOROWANIA PROCESU OSIĄGANIA KRAJOWEGO CELU REDUKCJI NARAŻENIA PODSTAWA PRAWNA ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.) art. 26 oraz art. 86a-86c, art. 94; rozporządzenie MŚ z dnia 13 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu stężenia ekspozycji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1029); rozporządzenie MŚ z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie krajowego celu redukcji narażenia (Dz. U. z 2012 r., poz. 1030); rozporządzenie MŚ z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914); rozporządzenie MŚ z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz ). 19

20 CEL ZADANIA Celem zadania jest monitorowanie narażenia ludzi na pył drobny poprzez monitorowanie procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia i pułapu stężenia ekspozycji 2 na pył PM2,5. PROGRAM POMIAROWY W latach na terenie województwa podlaskiego badania na potrzeby realizacji celów zadania prowadzone będą pomiary pyłu PM2,5 na 1 stacji pomiarowej tła miejskiego zlokalizowanej w Białymstoku (przy ul. Warszawskiej 75A). Dane będą gromadzone w wojewódzkiej bazie danych (CAS) i bazie JPOAT2,0 i będą zasilać system oceny jakości powietrza w województwie podlaskim oraz europejską bazę danych AIRBASE+. REALIZACJA ZADANIA Pomiary Bazy danych Nadzór i ocena WIOŚ w Białymstoku WIOŚ - wojewódzka baza danych sieci stacji pomiarowych CAS (centralna jednostka akwizycji danych zbierająca dane ze stacji pomiarowych) GIOŚ i WIOŚ baza danych o jakości powietrza JPOAT2,0 zasilana przez dane pochodzące z bazy CAS WIOŚ PRZEKAZYWANIE WYNIKÓW BADAŃ Podmiot przekazujący wyniki WIOŚ WIOŚ WIOŚ (CAS) Rodzaj i forma przekazywanych wyników badań - wyniki pomiarów ze stanowiska pomiarowego w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 75A, na którym prowadzone są pomiary pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia krajowego wskaźnika średniego narażenia (KWŚN) - wyniki pomiarów ze stanowiska pomiarowego w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 75A, na którym prowadzone są pomiary pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia KWŚN, metadane oraz informacje o jakości pomiarów (w systemie baz danych CAS) - wyniki pomiarów ze stanowiska pomiarowego w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 75A, na którym prowadzone są pomiary pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia KWŚN, metadane zasilanie automatyczne Częstotliwość przekazywania wyników badań (min.) od trybu miesięcznego do rocznego wg rozporządzenia Ministra Środowiska dotyczącego zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza GIOŚ Miejsce przekazania wyników badań GIOŚ - na bieżąco (bez zbędnej zwłoki) WIOŚ (CAS) - wg rozporządzenia MŚ dotyczącego zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza WIOŚ - metadane dot. stanowisk i pomiarów - na bieżąco, w miarę dostępności informacji UPOWSZECHNIANIE WYNIKÓW GIOŚ (JPO- AT2,0) GIOŚ (JPO- AT2,0) Podmiot upowszechniający wyniki WIOŚ Forma upowszechnianej informacji wynikowej - strona internetowa WIOŚ Zakładka: Stan powietrza on-line (wyniki pomiarów pyłu PM2,5 ze stanowiska pomiarowego w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 75A oraz metadane) Minimalna częstotliwość upowszechniania informacji wynikowej - od trybu dobowego do rocznego Odbiorca informacji wynikowej administracja rządowa i samorządowa, uczelnie, szkoły, biblioteki, społeczeństwo 2 Pułap stężenia ekspozycji jest to poziom substancji w powietrzu wyznaczony na podstawie wartości krajowego wskaźnika średniego narażenia w celu ograniczenia szkodliwego wpływu danej substancji na zdrowie ludzi, który ma być osiągnięty do 2015 roku; pułap stężenia ekspozycji jest standardem jakości powietrza. 20

21 W oparciu o pomiary prowadzone przez WIOŚ w roku poprzednim, GIOŚ obliczał będzie wskaźniki średniego narażenia i krajowy wskaźnik średniego narażenia. Na tej podstawie Minister Środowiska będzie ogłaszał w drodze obwieszczenia wartość wskaźnika średniego narażenia dla aglomeracji i miast o licznie mieszkańców większej niż 100 tys. w odniesieniu do wartości pułapu stężenia ekspozycji. W terminie do każdego roku informacje na temat wskaźnika będą również dostępne na stronie internetowej portalu jakości powietrza w Polsce ZADANIE: MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I OCENA DEPOZYCJI ZA- NIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA PODSTAWA PRAWNA Brak specyficznych uregulowań prawnych. CEL ZADANIA Celem realizacji zadania jest dostarczenie danych o ładunkach substancji zakwaszających, biogenów oraz metali ciężkich deponowanych do podłoża wraz z opadem atmosferycznym. Dane te umożliwiają śledzenie trendów i tym samym ocenę skuteczności programów redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ponadto, mogą być wykorzystywane do bilansowania związków eutrofizujących w ramach ochrony wód przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z rolnictwa. PROGRAM POMIAROWY Zadanie jest kontynuacją dotychczasowych badań i będzie realizowane w oparciu o sieć krajową, na którą składają się 22 stacje monitorujące chemizm opadów oraz 162 stacje dostarczające dane o wysokości i pochodzeniu opadów. Program pomiarowy obejmuje oznaczanie w opadzie atmosferycznym stężeń wybranych anionów, kationów, metali ciężkich, oznaczenie azotu ogólnego, fosforu ogólnego oraz wykonanie pomiarów ph i przewodności elektrolitycznej. Prowadzona jest również rejestracja wielkości opadu mokrego (wet only). Nadzór merytoryczny nad realizacją programu sprawuje IMGW Oddz. Wrocław. Na terenie woj. podlaskiego w sieci krajowej zlokalizowane są 2 stacje pomiarowe chemizmu opadów: w Białymstoku i w Suwałkach, pracujące pod nadzorem IMGW. WIOŚ w Białymstoku będzie współuczestniczyć w realizacji programu pomiarowego. Laboratorium WIOŚ będzie wykonywać analizy fizyko-chemiczne prób opadów, które zostaną pobrane przez IMGW w cyklach miesięcznych. Zakres wykonywanych analiz obejmuje oznaczanie stężeń: anionów (SO 4 2-, NO x -, Cl - ), kationów(nh 4 +, Na +, Ca 2+, Mg 2+, K + ), metali ciężkich (Zn, Cu, Pb, Ni, Cd, Cr), azotu ogólnego i fosforu ogólnego oraz wykonanie pomiarów ph i przewodności elektrolitycznej. REALIZACJA ZADANIA Pomiary Bazy danych Nadzór i ocena GIOŚ (IMGW-PIB - pobór prób) WIOŚ - analizy laboratoryjne prób PRZEKAZYWANIE WYNIKÓW BADAŃ Podmiot przekazujący wyniki GIOŚ wyniki badań w arkuszach kalkulacyjnych, docelowo w bazie danych monitoringu jakości powietrza JPOAT2,0 Rodzaj i forma przekazywanych wyników badań GIOŚ (we współpracy z IMGW-PIB o. Wrocław) Częstotliwość przekazywania wyników badań (min.) Miejsce przekazania wyników badań WIOŚ raporty laboratoryjne - wyniki analiz prób opadu co miesiąc IMGW-PIB o. Wrocław GIOŚ/IMGW-PIB o. Wrocław zestawienia wyników pomiarów stężeń oraz wyników obliczeń depozycji w formie tabel i map dla danego województwa jeden raz w roku WIOŚ UPOWSZECHNIANIE WYNIKÓW Wyniki badań, po ich opracowaniu przez IMGW-PIB o.wrocław, będą prezentowane w układzie wojewódzkim, w wydawanym cyklicznie wojewódzkim raporcie o stanie środowiska województwa podlaskiego. 21

22 ZADANIE: POZYSKIWANIE INFORMACJI O ŹRÓDŁACH I ŁADUNKACH SUBSTANCJI ODPROWA- DZANYCH DO POWIETRZA DLA POTRZEB REALIZACJI ZADAŃ W RAMACH MONITORINGU JA- KOŚCI POWIETRZA W latach inwentaryzacje emisji zanieczyszczeń do powietrza będą wykonywane na poziomie krajowym, na zlecenie GIOŚ. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku będzie współuczestniczył w realizacji zadania poprzez weryfikację i uzupełnianie danych o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do powietrza wykonywane w oparciu o dane gromadzone w ramach działalności kontrolnej. Zakłada się możliwość bezpłatnego dostępu do zasobów bazy danych o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji ulokowanej w Krajowym Ośrodku Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) na potrzeby sporządzania ocen jakości powietrza na terenie województwa podlaskiego (zadanie: Badanie i ocena jakości powietrza w strefach) oraz do prezentowania informacji (raportów) o stanie środowiska województwa podlaskiego. 3.2 PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI WÓD Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości wód, zgodnie art. 26 ustawy Poś, jest uzyskiwanie informacji i danych dotyczących jakości wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych oraz wód morskich. Podsystem monitoringu jakości wód obejmuje: monitoring wód powierzchniowych wody śródlądowe, wody przejściowe i przybrzeżne; monitoring jakości wód podziemnych; monitoring Morza Bałtyckiego. Na terenie województwa podlaskiego w ramach realizacji zadań tego podsystemu, w latach będą prowadzone przez WIOŚ w Białymstoku badania śródlądowych wód powierzchniowych rzek, w tym zbiornika zaporowego Siemianówka oraz jezior. Inspektorat nie będzie realizował badań w monitoringu jakości wód podziemnych. Wyniki badań monitoringowych wód podziemnych wykonywane przez inne podmioty będą wykorzystywane do prezentowania przez Inspektorat ocen w skali województwa lub do planowania działań w innych podsystemach MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH WODY ŚRÓDLĄDOWE Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145) zwanej dalej ustawą Prawo wodne, przy czym zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Celem wykonywania badań jest dostarczenie wiedzy o stanie wód, koniecznej do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Działania te powinny zapewnić ochronę przed eutrofizacją spowodowaną wpływem źródeł bytowo-komunalnych i rolniczych oraz ochronę przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego zgodnie z cyklem gospodarowania wodami, wynikającym z przepisów prawa krajowego, transponujących wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Monitoring oraz działania planowane i realizowane są zgodnie z sześcioletnim cyklem gospodarowania wodami. Niniejszy program monitoringu wód powierzchniowych jest trzecim cyklem gospodarowania wodami ( ). W ramach podsystemu monitoringu wód Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku będzie realizował bądź uczestniczył w realizacji następujących zadań: badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych, badania i ocena stanu jezior, badania i ocena jakości osadów dennych w rzekach i jeziorach, badania elementów hydromorfologicznych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych, 22

23 wdrażanie wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/39/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. zmieniającej dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej. W założeniach do opracowanego programu badań wód powierzchniowych rzek i jezior województwa podlaskiego na lata uwzględniono: Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Niemna oraz Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Pregoły, stanowiące podstawowe źródło danych określające sposób użytkowania wód, charakter ich zagrożenia i ochrony, wykazy wód przekazane z KZGW za pośrednictwem GIOŚ zawierające zaktualizowane charakterystyki jednolitych części wód, wykazy wielkości emisji, o których mowa w art. 113 ustawy Prawo wodne, przekazane przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, dane własne WIOŚ o emisjach do wód, uzgodnienia wynikające ze współpracy dwustronnej z Litwą i Białorusią (do badań włączono wszystkie graniczne punkty pomiarowe badane w ramach uzgodnionego zakresu współpracy), wytyczne Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, wyniki dotychczasowych badań i ocen jakości wód. Program monitoringu wód powierzchniowych na obszarze województwa podlaskiego realizowany będzie w sieciach monitoringu: diagnostycznego (rzeki, w tym zbiornik zaporowy Siemianówka, jeziora oraz jednolite części wód powierzchniowych rzek i jezior w obszarach ochrony siedlisk i gatunków), operacyjnego (rzeki, w tym zbiornik zaporowy Siemianówka, jeziora), obszarów chronionych 3 (wszystkie kategorie wód) na obszarach: - zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych, - przeznaczonych do wykorzystania rekreacyjnego, w tym kąpieliskowego, - wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, - położonych na obszarach sieci Natura 2000 i innych obszarach chronionych, których stan jest zależny od jakości wód powierzchniowych, badawczego 4 (rzeki graniczne objęte współpracą z Litwą i Białorusią oraz zbiornik zaporowy Siemianówka). ZADANIE: BADANIA I OCENA STANU RZEK, W TYM ZBIORNIKÓW ZAPOROWYCH PODSTAWA PRAWNA ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.) art. 26; ustawa z dnia 18 lipca 2001r.- Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469 z późn. zm.) - art. 38a ust. 2 i 3, art. 47, art. 155a, art. 155b; rozporządzenie MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258 poz. 1549); rozporządzenie MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U r. Nr 258, poz. 1550); rozporządzenie MŚ z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1558); rozporządzenie MŚ z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1482); 3 Program nie obejmuje monitoringu obszarów narażony na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych (zgodnie z wytycznymi GIOŚ, wszystkie JCWP w obszarach OSN na terenie województwa podlaskiego zostały przebadane w 2015 r. i nie powinny być planowane do dalszych badań). 4 Zgodnie z krajowym Programem PMŚ, decyzja o rozpoczęciu monitoringu badawczego oraz zakres badań i terminy poboru prób, nie wymagają akceptacji Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i aneksowania niniejszego programu. O zmianach programu monitoringu badawczego WIOŚ będzie informował Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. 23