JAKOŚĆ POWIETRZA W WIELKOPOLSCE NA PODSTAWIE DANYCH WIOŚ W POZNANIU

Transkrypt

1 JAKOŚĆ POWIETRZA W WIELKOPOLSCE NA PODSTAWIE DANYCH WIOŚ W POZNANIU ANNA CHLEBOWSKA- STYŚ

2 AGENDA 1. Podstawy prawne monitoringu powietrza w Polsce. 2. Cele monitoringu powietrza. 3. Zarządzanie jakością powietrza w Polsce. 4. Zadania WIOŚ w zakresie monitoringu powietrza. 5. Sieć monitoringu powietrza w Wielkopolsce. 6. Udostępnianie informacji. 7. Roczna ocena jakości powietrza za 2014 r. 8. Trendy zmian stężeń zanieczyszczeń. 9. Modelowanie jakości powietrza za 2015 r.

3 PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKA

4 PRAWO UE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z ) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/1074/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu (Dz. Urz. UE L 23 z ) Nowa DYREKTYWA KOMISJI (UE) 2015/1480 z dnia 28 sierpnia 2015 r. zmieniająca niektóre załączniki do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/1074/WE i 2008/50/WE ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych, zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza

5 PRAWO POLSKIE Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U nr 0 poz. 914) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu stężenia ekspozycji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1029) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie krajowego celu redukcji narażenia (Dz. U. z 2012 r., poz. 1030)

6 CELE PROWADZENIA MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA Wykonywanie ocen rocznych jakości powietrza na potrzeby tworzenia: programów ochrony środowiska przez samorządowe jednostki terytorialne, Programów Ochrony Powietrza, programów działań krótkoterminowych przez zarząd województwa; Wykonywanie pięcioletnich ocen jakości powietrza na potrzebę weryfikacji istniejącego systemu jakości powietrza i dostosowanie go do notowanych stężeń zanieczyszczeń; Przekazywanie informacji o przekroczeniach poziomów informowania, poziomów alarmowych, poziomów dopuszczalnych i docelowych oraz ryzyka przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych na potrzeby informowania społeczeństwa oraz zarządzania kryzysowego; Monitorowanie skuteczności działań określonych w Programach Ochrony Powietrza.

7 ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ POWIETRZA W POLSCE wykonanie oceny wstępnej (art. 88) monitorowanie jakości powietrza w strefach i ich klasyfikacja (art. 89) ocena skuteczności programów ochrony powietrza WIOŚ Minister Środowis ka Określenie stref (art. 87) Określenie poziomów dopuszczalnych, docelowych (art.86) opracowanie programów ochrony powietrza dla stref w których wystąpiły przekroczenia wartości normatywnych (art.91) Zarząd województwa Organy samorządowe, użytkownicy środowiska wdrożenie ustaleń programów ochrony powietrza

8 ZARZADZANIE JAKOŚCIĄ POWIETRZA W POLSCE Główny Inspektor Ochrony Środowiska koordynacja i wykonywanie ocen jakości powietrza w skali kraju i raportowanie na poziom UE Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Środowiska organizacja i funkcjonowanie systemu monitoringu, oceny jakości powietrza na swoim terenie, obsługa sieci pomiarowej. WOJEWÓDZKIE PROGRAMY MONITORINGU ŚRODOWISKA: określają szczegółową strukturę sieci pomiarowych oraz zakres wykonywanych pomiarów

9 ZADANIA WIOŚ Badanie i ocena jakości powietrza w strefach. Pięcioletnia ocena jakości powietrza na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania rocznych ocen jakości powietrza. Monitoring tła miejskiego pod kątem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia. Zadania związane z pozyskiwaniem informacji o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do powietrza dla potrzeb realizacji ocen i prognoz w ramach monitoringu jakości powietrza. Udział w programie badawczym monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża dotyczącym zjawisk globalnych i kontynentalnych realizowanym na poziomie krajowym przez GIOŚ w ramach zobowiązań wynikających z podpisanych przez Polskę konwencji ekologicznych.

10 SIEĆ MONITORINGU POWIETRZA W WIELKOPOLSCE Pomiary automatyczne Pomiary manualne samoczynny pobór próbki i jej automatyczna analiza próbka pobierana jest na filtr i analizowana w laboratorium

11 POMIARY AUTOMATYCZNE maszt meteo czujnik czujnik opadu nasłonecznienia głowica pyłomierza z barometrem

12 POZNAŃ, UL. POLANKA NOx, Thermo Ficher scientific, Thermo 42i SO2, Thermo Ficher scientific, Thermo 43i CO, Thermo Ficher scientific, Thermo 48i, PM10, PM2,5, Environnement S.A., MP101M, PM10 MCZ Umwelttechnik, MicroPNS LVS16,

13 POMIARY MANUALNE

14 LESZNO, UL. KIEPURY MCZ Umwelttechnik, MicroPNS LVS16 Pojemniki do transportu filtrów Wnętrze pobornika Kasetka na filtry

15 OD POBORU DO UDOSTĘPNIENIA POMIAR AUTOMATYCZNY Pobór próbki powietrza Taśma wewnątrz urządzenia Automatyczna analiza (wg określonej metody) Datalogger DAC Serwer CAS w siedzibie WIOŚ JPOAT2,0 oraz

16 OD POBORU DO UDOSTĘPNIENIA POMIAR MANUALNY Kondycjonowanie filtrów przed ekspozycją Ważenie filtrów Przygotowanie filtrów do transportu Załadowanie filtrów do pobornika Pobór próby za pomocą poborników sekwencyjnych wysoko i niskoobjętościowych Po 14 dniach wymiana filtrów Transport filtrów do laboratorium Kondycjonowanie filtrów po ekspozycji Ważenie filtrów po ekspozycji Analiza chemiczna w celu oznaczenia metali i WWA Wynik Wpisanie wyniku do bazy CAS Przepływ informacji do bazy JPOAT2,0; udostępnienie na portalu WIOŚ

17 UDOSTĘPNIANIE DANYCH O JAKOŚCI POWIETRZA Aplikacja mobilna na telefony z systemem android i ios

18 UDOSTĘPNIANIE DANYCH O JAKOŚCI POWIETRZA Indeks jakości powietrza Skala indeksu Kategoria Kolor 0 1 Bardzo dobry Ciemno zielony 1 3 Dobry Zielony 3 5 Umiarkowany Żółty 5 7 Dostateczny Pomarańczowy 7 10 Zły Czerwony >10 Bardzo zły Brązowy Progi zmienności stężeń dla poszczególnych zanieczyszczeń w zależności od kategorii indeksu Indeks jakości powietrza SO 2 [µg/m 3 ] NO 2 [µg/m 3 ] CO [µg/m 3 ] CO [mg/m 3 ] PM 10 [µg/m 3 ] PM 2,5 [µg/m 3 ] O 3 [µg/m 3 ] C 6 H 6 [µg/m 3 ] Bardzo dobry Dobry Umiarkowany Dostateczny Zły Bardzo zły >500 >400 > >20 >200 >120 >240 >50

19 Kategoria Bardzo dobry Dobry Umiarkowany UDOSTĘPNIANIE DANYCH O JAKOŚCI POWIETRZA Z kategorią indeksu jakości powietrza powiązana jest informacja dotycząca skutków zdrowotnych oraz narażenia wrażliwych grup społeczeństwa. Dostateczny Zły Bardzo zły Informacja zdrowotna Jakość powietrza jest zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza nie stanowi zagrożenia, warunki idealne na aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest wciąż zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza stanowi minimalne zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki bardzo dobre na aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest akceptowalna, zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko*, warunki dobre na aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest średnia, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla osób narażonych na ryzyko* które mogą odczuwać skutki zdrowotne, pozostałe osoby powinny ograniczyć spędzanie czasu na zewnątrz zwłaszcza gdy doświadczą takich symptomów jak kaszel lub podrażnione gardło Jakość powietrza jest zła, osoby narażone na ryzyko* powinny unikać wyjść na zewnątrz, pozostała populacja powinna je ograniczyć, nie zalecane są aktywności na zewnątrz Jakość powietrza jest niebezpiecznie zła, osoby narażone na ryzyko* powinny bezwzględnie unikać wyjść na zewnątrz, pozostała populacja powinna ograniczyć wyjścia do minimum, wszelkie aktywności na zewnątrz są odradzane

20 WYNIKI

21 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Kto??? WIOŚ Kiedy??? do 30 kwietnia każdego roku Za jaki okres??? za rok poprzedni Dla jakiego obszaru??? dla obszaru strefy Jakie zanieczyszczenia??? dla których w prawie krajowym i w dyrektywach unijnych określono normatywne stężenia Co z wynikami??? publikowane na stronie WIOŚ oraz przekazywane do GIOŚ i Zarządu Województwa W jakim celu do Zarządu Województwa??? ZW w razie konieczności opracowuje i wdraża program ochrony powietrza w województwie dla wybranych stref, w których zanotowano przekroczenia norm jakości powietrza W jakim celu do GIOŚ??? GIOŚ na podstawie rocznych ocen jakości powietrza wykonanych przez WIOŚ wykonuje zbiorczą ocenę jakości powietrza

22 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza stanowi: dopuszczalny poziom substancji w powietrzu, dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powiększony o margines tolerancji, poziom docelowy, poziomy celów długoterminowych. Klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza dokonuje się oddzielnie dla dwóch grup kryteriów: określonych w celu ochrony zdrowia ludzi, określonych w celu ochrony roślin. Każdej strefie przypisuje się jedną klasę dla każdego zanieczyszczenia, tzw. klasę wynikową, oddzielnie ze względu na ochronę zdrowia i ze względu na ochronę roślin. Wynik oceny to zaliczenie do jednej z trzech klas: A, B lub C.

23 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM OCHRONY ZDROWIA POD KĄTEM OCHRONY ROŚLIN dwutlenek azotu NO 2, dwutlenek siarki SO 2, benzen C 6 H 6,ołów Pb, arsen As, nikiel Ni, kadm Cd, WWA z uwzględnieniem benzo(a)pirenu B(a)P, pył PM10, pył PM2,5, ozon O 3, tlenek węgla CO. dwutlenek siarki SO 2, tlenki azotu NO x, ozon O 3.

24 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA 2014 Wyniki oceny jakości powietrza pod kątem ochrony zdrowia

25 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA 2014 Wyniki oceny jakości powietrza pod kątem ochrony roślin

26 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA 2014 Wyniki pomiarów jakości powietrza metodą manualną w 2014 roku Stężenie pyłu PM10 Lokalizacja stanowiska uśrednianie 24-godzinne częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym średnie dla roku [μg/m 3 ] Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego Poznań, ul Szymanowskiego Poznań, ul. Chwiałkowskiego Gniezno, ul. Paczkowskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Ostrów Wlkp. ul. Wysocka Konin, ul. Kard. Wyszyńskiego Piła, ul. Kusocińskiego Leszno, ul. Kiepury Tarnowo Podgórne ul. Zachodnia Nowy Tomyśl ul. Sienkiewicza Wągrowiec ul. Lipowa

27 ROCZNA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA 2014 Wyniki pomiarów jakości powietrza metodą automatyczną w 2014 roku Mierzone zanieczyszczenia [µg/m 3 ] Adres stacji NO x NO 2 NO 2 SO 2 SO 2 SO 2 CO benzen okres uśredniania 1 rok 1 godz. 1 rok 1 godz. 24 godz. 1 rok 8 godz. 1 rok Poznań, ul. Polanka Poznań, ul. Dąbrowskiego ,3 Piła, ul. Kusocińskiego Konin, ul. Wyszyńskiego Kalisz, ul. H. Sawickiej Krzyżówka Borówiec ul. Drapałka pomiary pod kątem ochrony roślin pomiary pod kątem ochrony zdrowia

28 TRENDY ZMIAN STĘŻEŃ PM10 (ŚR. ROCZNA) 40 [µg/m 3 ]

29 TRENDY ZMIAN STĘŻEŃ PM10 (ŚR. DOBOWA) 35 dni

30 TRENDY ZMIAN STĘŻEŃ B(A)P 1 [ng/m 3 ]

31 TRENDY ZMIAN STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZEŃ W CIĄGU ROKU KALENDARZOWEGO PM10, PM2,5 I BAP

32 TRENDY ZMIAN STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZEŃ W CIĄGU ROKU KALENDARZOWEGO NO X I SO 2

33 MODELOWANIE 2015 LESZNO (WG ATMOTERM SA) NORMA 40 µg/m 3

34 MODELOWANIE 2015 STREFA WIELKOPOLSKA (WG ATMOTERM SA)

35 MODELOWANIE 2015 LESZNO (WG ATMOTERM SA) NORMA 25 µg/m 3

36 MODELOWANIE 2015 LESZNO (WG ATMOTERM) NORMA 1 ng/m 3

37 MODELOWANIE 2015 STREFA WIELKOPOLSKA (WG ATMOTERM)

38 Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach projektu "Od niskiej emisji do wysokiej jakości powietrza". Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, w partnerstwie ze społeczną inicjatywą na rzecz czystego powietrza Dolnośląski Alarm Smogowy oraz z Fundacją Ekorozwoju. Za treść materiału odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA.

39 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!