Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Andrzej Miluch Marta Bursztynowicz Natalia Bykowszczenko Szczecin, 31 marca 2017 r.

2 Roczna ocena jakości powietrza Ocena prowadzona jest z uwzględnieniem kryteriów określonych ze względu na: - ochronę zdrowia ludzi, - ochronę roślin. W ocenie dokonywanej pod kątem spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia ludzi uwzględnia się 12 substancji: 1. dwutlenek siarki SO 2, 2. dwutlenek azotu NO 2, 3. tlenek węgla CO, 4. benzen C 6 H 6, 5. ozon O 3, 6. pył PM10, 7. ołów Pb w PM10, 8. arsen As w PM10, 9. kadm Cd w PM10, 10. nikiel Ni w PM10, 11. benzo(a)piren B(a)P w pyle PM10, 12. pył PM2,5. Oceny prowadzone pod kątem spełnienia kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin odnoszą się do 3 substancji: 1. dwutlenku siarki SO 2, 2. tlenków azotu NOx, 3. ozonu O 3.

3 Podział kraju na strefy dla potrzeb ocen jakości powietrza Oceny jakości powietrza odnoszą się do obszarów stref. W Polsce strefę stanowią: - aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy, - miasto o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy, - pozostały obszar województwa, niewchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Strefy w województwie zachodniopomorskim: 1. aglomeracja szczecińska, 2. miasto Koszalin, 3. strefa zachodniopomorska. Ogółem w Polsce jest 46 stref, w tym: 12 aglomeracji, 18 miast o liczbie mieszkańców > 100 tys. i 16 stref pozostałych.

4 Monitoring jakości powietrza System oceny jakości powietrza w województwie - Pomiary automatyczne w stałych punktach - Pomiary manualne w stałych punktach - Obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w oparciu o inwentaryzację emisji ze źródeł punktowych, powierzchniowych i liniowych

5 Monitoring jakości powietrza Pomiary automatyczne

6 Automatyczna stacja pomiaru zanieczyszczeń powietrza

7 Monitoring jakości powietrza Pomiary manualne

8 Manualna stacja pomiaru zanieczyszczeń powietrza Pobornik pyłu PM10 Filtry z pyłem PM10 zima i lato

9 Informacje o jakości powietrza Źródło: SPOŁECZNA INICJATYWA DOLNOŚLĄSKI ALARM SMOGOWY Źródło:

10 Metody oceny obliczenia modelowe Obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu (modelowanie) wykonywane są w oparciu o inwentaryzację emisji dla poszczególnych stref z uwzględnieniem informacji meteorologicznych. Inwentaryzacja obejmuje: - emisję z punktowych źródeł - emisję powierzchniową z sektora komunalnego - emisję liniową pochodzącą z transportu samochodowego Obliczenia modelowe dostarczają informacji o przestrzennym rozkładzie stężeń substancji na obszarze strefy, a w przypadku gdzie nie były prowadzone pomiary stanowią jedyne źródło informacji o jakości powietrza. Służą także do określenia obszarów z przekroczeniami norm jakości powietrza.

11 Roczna ocena jakości powietrza Klasyfikacja stref W oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza, przeprowadzonej z wykorzystaniem wyników pomiarów i obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, odrębnie dla każdej substancji dokonuje się klasyfikacji stref, w których poziom: przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji (klasa C), mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym, a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji (klasa B), nie przekracza poziomu dopuszczalnego (klasa A), przekracza poziom docelowy (klasa C), nie przekracza poziomu docelowego (klasa A), przekracza poziom celu długoterminowego (klasa D2) dotyczy ozonu, nie przekracza poziomu celu długoterminowego (klasa D1) dotyczy ozonu. klasa C oznacza obowiązek opracowania przez Zarząd Województwa programu ochrony powietrza i planu działań krótkoterminowych klasa D2 - ograniczenia emisji substancji przyczyniających się do powstania ozonu (tlenków azotu, węglowodorów i lotnych związków organicznych), jako jeden z celów wojewódzkich programów ochrony środowiska

12 Roczna ocena jakości powietrza Wyniki klasyfikacji stref za 2016 rok Lp. Nazwa strefy Kod strefy Klasa strefy dla poszczególnych zanieczyszczeń ochrona zdrowia* SO 2 NO 2 CO C 6 H 6 O 3 PM10 PM2,5 Pb As Cd Ni BaP 1 aglomeracja szczecińska PL3201 A A A A A A A A A A A C 2 miasto Koszalin PL3202 A A A A A A A A A A A C 3 strefa zachodniopomorska PL3203 A A A A A C A A A A A C * klasyfikacja podstawowa nie dotyczy klasyfikacji dla ozonu ze względu na poziom celu długoterminowego Lp. Nazwa strefy Kod strefy Klasa strefy dla poszczególnych zanieczyszczeń ochrona roślin* SO 2 NO x O 3 1 strefa zachodniopomorska PL3203 A A A * klasyfikacja podstawowa nie dotyczy klasyfikacji dla ozonu ze względu na poziom celu długoterminowego

13 [µg/m 3 ] Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Szczecin, ul. Łączna Koszalin, ul. Armii Krajowej Koszalin, ul. Spasowskiego Szczecinek, ul.1 Maja Szczecinek, ul. Przemysłowa Myślibórz, ul. Za Bramką Widuchowa liczba dni Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim główne zagrożenia pył zawieszony PM Liczba dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego przez 24-godzinne stężenia pyłu PM dopuszczalna liczba dni wynosi Pył PM10 rozkład 24-godzinnych stężeń w 2016 roku Koszalin, ul. Armii Krajowej Koszalin, ul. Spasowskiego Myślibórz, ul. Za Bramką Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Szczecin, ul. Łączna Szczecinek, ul. 1 Maja Szczecinek, ul. Przemysłowa Widuchowa poziom dopuszczalny

14 Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Szczecin, ul. Łączna Koszalin, ul. Armii Krajowej Koszalin, ul. Spasowskiego Szczecinek, ul. 1 Maja Szczecinek, ul. Przemysłowa Myślibórz, ul. Za Bramką Widuchowa [µg/m 3 ] Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Pył PM10 tendencje zmian Pył zawieszony PM10 stężenia średnioroczne poziom dopuszczalny Nie zauważa się spadkowej tendencji stężeń pyłu PM10 w powietrzu, a jego wysokość ulega zmianom w zależności od występujących w danym roku w okresach grzewczych warunków meteorologicznych.

15 [ng/m 3 ] Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim główne zagrożenia benzo(a)piren B(a)P Benzo(a)piren rozkład 24-godzinnych stężeń w 2016 roku na stanowiskach pomiarowych [rok 2016] Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Koszalin, ul. Spasowskiego Szczecinek, ul. 1 Maja Szczecinek, ul. Przemysłowa Myślibórz, ul. Za Bramką Widuchowa Na wszystkich stanowiskach pomiarowych, wysokie stężenia B(a)P występują w okresach zimowych i w związku z tym za główną przyczynę przekroczeń wskazuje się emisję powierzchniową z ogrzewania mieszkań.

16 Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Koszalin, ul. Spasowskiego Szczecinek, ul. 1 Maja Szczecinek, ul. Przemysłowa Myślibórz, ul. Za Bramką Widuchowa [ng/m 3 ] Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim B(a)P tendencje zmian 8 B(a)P stężenia średnioroczne ,8 2,2 1,5 2,7 4,1 4,2 1, poziom docelowy wynosi 1 ng/m3 Wyniki obliczeń modelowych za 2015 rok wskazały, że problem ponadnormatywnych stężeń benzo(a)pirenu dotyczy również obszarów w województwie, gdzie pomiary nie były prowadzone. Są to przede wszystkim większe miasta województwa.

17 Szczecin, ul. Andrzejewskiego Szczecin, ul. Piłsudskiego Koszalin, ul. Spasowskiego Szczecinek, ul. 1 Maja Myślibórz, ul. Za Bramką [µg/m 3 ] Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Pył zawieszony PM2, Pył PM2,5 stężenia średnioroczne poziom dopuszczalny Wyniki obliczeń modelowych za 2015 rok wskazują, że na przeważającym obszarze województwa stężenia nie przekraczają 10 µg/m 3 (tj. 40% poziomu dopuszczalnego), a wyższych wartości stężeń należy się spodziewać w większych miastach województwa.

18 Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Pył zawieszony PM2,5 wskaźnik średniego narażenia Aglomeracja Krakowska miasto Bielsko-Biała Aglomeracja Rybnicko-Jastrzębska Aglomeracja Górnośląska miasto Częstochowa miasto Tarnów miasto Kielce miasto Kalisz Aglomeracja Wrocławska miasto Rzeszów miasto Legnica miasto Płock Aglomeracja Warszawska miasto Opole miasto Radom Aglomeracja Poznańska Aglomeracja Łódzka miasto Wałbrzych Aglomeracja Lubelska Aglomeracja Białostocka miasto Włocławek miasto Zielona Góra miasto Toruń miasto Elbląg miasto Olsztyn Aglomeracja Bydgoska Aglomeracja Trójmiejska miasto Gorzów Wlkp. Aglomeracja Szczecińska miasto Koszalin Krajowy Wskaźnik Średniego Narażenia Wartości wskaźnika średniego narażenia dla poszczególnych miast i aglomeracji oraz krajowy wskaźnik średniego narażenia dla 2012, 2013, 2014 i 2015 roku (źródło danych: M.P poz. 782; M.P poz. 801, M.P poz. 814 i M.P poz. 939) W wykazie aglomeracji i miast o liczbie ludności >100 tys. w Polsce, oba miasta województwa zachodniopomorskiego: Szczecin i Koszalin mają jedne z najniższych wartości tego wskaźnika [µg/m 3 ] wartość wskaźnika średniego narażenia dla roku 2012 pułap stężenia wartość wskaźnika średniego narażenia dla roku 2013 ekspozycji - standard wartość wskaźnika średniego narażenia dla roku 2014 jakości powietrza do wartość wskaźnika średniego narażenia dla roku 2015 osiągnięcia w 2015 r.

19 Roczne oceny jakości powietrza w Polsce Pył PM10 i PM2,5 PM PM PM PM2, PM2, PM2,5 2015

20 Roczne oceny jakości powietrza w Polsce Benzo(a)piren B(a)P B(a)P B(a)P

21 Programy ochrony powietrza i plany działań krótkoterminowych Ocena stanu jakości powietrza ma na celu wyodrębnienie stref, które wymagają podjęcia stosownych działań naprawczych, zmierzających do poprawy jakości powietrza (strefy w klasie C). Dla stref, w których stwierdzone zostało przekroczenie choćby jednego poziomu dopuszczalnego lub docelowego w odniesieniu do substancji podlegających ocenie jakości powietrza, Zarząd Województwa w terminie 15 miesięcy od dnia otrzymania wyników rocznej oceny i klasyfikacji stref, wykonywanej corocznie do dnia 30 kwietnia przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, opracowuje program ochrony powietrza oraz plan działań krótkoterminowych. Program ochrony powietrza oraz plan działań krótkoterminowych, sejmik województwa określa w drodze uchwały, w terminie 18 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu. Nadzór w zakresie: - terminowego uchwalenia programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych, - wykonywania zadań określonych w programach ochrony powietrza i planach działań krótkoterminowych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starostę oraz inne podmioty sprawuje Wojewoda przy pomocy Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.

22 Programy ochrony powietrza i plany działań krótkoterminowych poziomy alarmowe i informowania Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska informuje Zespół Zarządzania Kryzysowego oraz Zarząd Województwa o wystąpieniu ryzyka przekroczeń w danej strefie poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego oraz o wystąpieniu przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu. W przypadku ryzyka wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego oraz o wystąpieniu przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego, informuje właściwe organy o konieczności podjęcia działań określonych planem działań krótkoterminowych. Działania takie mają na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia takich przekroczeń oraz ograniczenie skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń. Poziomy informowania Nazwa substancji Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom informowania dla niektórych substancji w powietrzu w µg/m 3 ozon jedna godzina 180 pył zawieszony PM10 24 godziny 200 Poziomy alarmowe Nazwa substancji Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom informowania dla niektórych substancji w powietrzu w µg/m 3 dwutlenek azotu jedna godzina 400 dwutlenek siarki jedna godzina 500 ozon jedna godzina 240 pył zawieszony PM10 24 godziny 300

23 Źródło: Informacje o jakości powietrza

24 Programy ochrony powietrza i plany działań krótkoterminowych obowiązujące w województwie zachodniopomorskim Uchwała Nr XXVIII/390/13 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 29 października 2013 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza oraz planu działań krótkoterminowych dla strefy miasto Koszalin - ze względu na benzo(a)piren Uchwała Nr XXVIII/389/13 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 20 października 2013 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza oraz planu działań krótkoterminowych dla strefy aglomeracja szczecińska.- ze względu na pył zawieszony PM10 oraz benzo(a)piren Uchwała Nr XXVIII/388/13 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 29 października 2013 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza oraz planu działań krótkoterminowych dla strefy zachodniopomorskiej ze względu na pył zawieszony PM10 oraz benzo(a)piren

25 POP Katalog działań Do katalogu działań naprawczych wprowadzono: ograniczanie niskiej emisji wymiana starych, niskosprawnych kotłów, w których spalane jest paliwo stałe (węgiel) na nowoczesne kotły wysokiej sprawności lub włączenie budynków do istniejącej sieci cieplnej oraz termomodernizacja budynków; podłączenie do sieci cieplnej zakładów przemysłowych, spółek miejskich i budynków użyteczności publicznej; wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w procesach pozyskiwania energii cieplnej i elektrycznej; obniżenie emisji komunikacyjnej; edukacja ekologiczna; zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego stosowanie odpowiednich zapisów umożliwiających ograniczenie emisji pyłu PM10 oraz B(a)P (np. układ zabudowy zapewniający przewietrzanie miast, zieleń izolacyjna); odpowiednie zapisy w regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie miasta zakaz spalania odpadów zielonych (ulegających biodegradacji) na terenach ogrodów działkowych, ogrodów przydomowych i na terenach zieleni miejskiej.

26 Indeks jakości powietrza Indeks jakości powietrza jest wskaźnikiem mającym w przystępny sposób zaprezentować poziom zanieczyszczenia powietrza dla kilku substancji jednocześnie. Przyjmuje on wartość najbardziej niekorzystnego w danym momencie stężenia ze wszystkich mierzonych substancji. Na mapie wizualizowane są dane z ostatniej godziny w postaci: ogólnego indeksu jakości powietrza, obliczonego dla wyników pomiarowych dla kilku zanieczyszczeń z danej stacji, mierzonych metodą automatyczną, indywidualnych indeksów jakości powietrza dla poszczególnych zanieczyszczeń.

27 Informacje o jakości powietrza

28 Informacje o jakości powietrza

29 Aplikacja mobilna Jakość powietrza w Polsce Główny Inspektorat Ochrony Środowiska uruchomił aplikację na urządzenia mobilne Jakość powietrza w Polsce, udostępniającą dane ze stacji monitorujących stan powietrza funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Dane dotyczą aktualnych stężeń pyłu PM10, pyłu PM2,5, dwutlenku siarki (SO 2 ), dwutlenku azotu (NO 2 ), tlenku węgla (CO), benzenu (C 6 H 6 ) i ozonu (O 3 ). Informacje o jakości powietrza są prezentowane w postaci mapy, wykresów oraz zestawień szczegółowych wyników pomiarów. NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE: Przy dostępie do internetu i włączonych usługach lokalizacyjnych aplikacja pokazuje dane z najbliższej stacji pomiarowej lub z innych wybranych stacji. Aplikacja wysyła powiadomienia push w przypadku wystąpienia przekroczeń poziomów informowania lub alarmowych zanieczyszczeń oraz przy okazji publikacji nowych aktualności na portalu jakości powietrza GIOŚ.

30 Informacje o jakości powietrza??? Uwaga! Niewiarygodne informacje dotyczące jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim! Informujemy, że aktualne dane o jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim znajdują się na stronie internetowej WIOŚ w Szczecinie oraz na portalu jakości powietrza GIOŚ. Dane udostępniane przez inne podmioty mogą być niewiarygodne. Przykładem portalu, który przedstawia dane niezgodne z danymi pomiarowymi z automatycznych stacji monitoringu powietrza w Polsce, jest portal AQICN (aqicn.org). Publikowane tam dane dotyczą substancji, które nie są monitorowane na wskazanych stacjach pomiarowych, a nawet zawierają dane ze stacji, które od lat nie funkcjonują. Prezentowane tam wyniki pomiarów mogą się różnić od wyników rzeczywistych.

31 Informacje o jakości powietrza???

32 Informacje o jakości powietrza

33 Informacje o jakości powietrza

34 Badania i pomiary interwencyjne Pomiary interwencyjne przy ul. Stanisława Grońskiego Szczecin, r. 34

35 Informacje o jakości powietrza i kontrolach o Prezentacja wyników pomiarów jakości powietrza ze stacji automatycznych w trybie on-line o Raporty o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim o Roczne oceny jakości powietrza o Geoportal

36 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Dziękuję za uwagę Andrzej Miluch Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska a.miluch@wios.szczecin.pl