Wstęp presje na środowisko stan środowiska oceny i prognozy.

Transkrypt

1

2

3

4 Wstęp Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ) został utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287 z późn. zm.) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. Za opracowanie wieloletnich programów PMŚ obejmujących zadania wynikające z odrębnych ustaw, zobowiązań międzynarodowych oraz innych potrzeb wynikających z polityki ekologicznej państwa, zgodnie z art. 23 ww. ustawy, odpowiedzialny jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Programy wojewódzkie opracowuje Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, które podlegają zatwierdzeniu przez GIOŚ. Zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Poś, Państwowy Monitoring Środowiska stanowi systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Gromadzone informacje służą wspomaganiu działań na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska lub innych poziomów określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów lub innych wymagań, występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych, przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo-skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych. Państwowy Monitoring Środowiska realizowany będzie w trzech blokach tematycznych: bloku- presje na środowisko, bloku - stan środowiska oraz bloku-oceny i prognozy. Program Państwowego Monitoringu Środowiska woj. lubelskiego na lata stanowi kontynuację większości zadań i jednocześnie przewiduje realizację nowych w zakresie wód powierzchniowych zadanie dotyczące obserwacji elementów hydromorfologicznych służące ocenie tych elementów oraz monitorowanie jednolitych części wód na obszarach szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego. Monitoring wód podziemnych realizowany będzie na nowych, zdefiniowanych zgodnie z rozporządzeniem Nr 6/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie (RZGW) z dnia 12 października 2012 r., obszarach szczególnego narażenia. Na lata planowane są działania mające na celu zapewnienie łatwego dostępu do danych PMŚ z wykorzystaniem systemu informacji przestrzennej (GIS). Istotnym elementem PMŚ są zadania związane z zapewnieniem wysokiej jakości danych i ocen wytwarzanych w ramach systemu. Wiarygodność danych jest warunkiem wypełniania ustawowych celów PMŚ. Informacje pozyskane w ramach PMŚ będą zamieszczane w kolejnych raportach o stanie środowiska w województwie lubelskim. Będą też publikowane w budowanym przez GIOŚ portalu internetowym o jakości powietrza w Polsce. Ponadto dane te podlegają udostępnianiu w myśl przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), regulujących sprawy swobodnego dostępu do informacji o środowisku. 5

5 Podstawę prawną sporządzenia niniejszego programu stanowi art. 23 ust. 3 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Program Państwowego Monitoringu Środowiska województwa lubelskiego na lata został opracowany w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzony przez Ministra Środowiska. 1. Blok presje Kompleksowa informacja o presjach na poszczególne elementy środowiska jest podstawą do efektywnej realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska, w szczególności do konstruowania i weryfikacji sieci i programów pomiarowych, matematycznego modelowania rozprzestrzeniania zanieczyszczeń, oraz prawidłowego wykonania ocen jakości poszczególnych elementów środowiska. Mając na uwadze konieczność zasilania systemu PMŚ informacjami o presjach art. 26 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska włącza do zasobów informacyjnych PMŚ dane o rodzajach i ilości substancji i energii wprowadzanych do powietrza, wód, gleby i ziemi oraz informacje dotyczące wytwarzania i gospodarowania odpadami. Blok - presje będzie zasilany głównie danymi wytwarzanymi w ramach innych systemów lub obowiązków wykonywanych z mocy prawa przez inne organy administracji a także przez system statystyki publicznej. Ponadto w bloku - presje znajdą się dane o emisjach pochodzące od podmiotów gospodarczych, które zgodnie z art. 149 ust. 1 oraz art. 286 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) są zobligowane do przekazywania informacji o emisjach Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do powietrza dla potrzeb rocznej i wstępnej oceny jakości powietrza oraz prognoz krótkoterminowych W ramach realizacji zadania WIOŚ będzie pozyskiwał dane o źródłach i wielkościach zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza na potrzeby rocznych ocen jakości powietrza i w 2014 r. do sporządzenia oceny pięcioletniej mającej na celu ustalenie odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza. Dane o źródłach i wielkościach emisji zostaną wykorzystane także do wspomagania ocen wojewódzkich metodami modelowania matematycznego wykonywanymi na szczeblu krajowym. Inwentaryzacją zostaną objęte dane dotyczące wielkości emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, tlenku węgla, benzenu, lotnych związków organicznych, pyłu oraz metali ciężkich (ołowiu, arsenu, kadmu, niklu) i benzo/a/pirenu. WIOŚ w Lublinie będzie pozyskiwał dane emisyjne na podstawie informacji uzyskiwanych w ramach działalności kontrolnej, pochodzących od prowadzących instalacje zobowiązanych do prowadzenia pomiarów wielkości emisji i przekazywania ich wyników do WIOŚ, informacji o korzystaniu ze środowiska tworzonych na podstawie ewidencji prowadzonej przez podmioty korzystające ze środowiska, a także na podstawie informacji dotyczących wielkości emisji ze źródeł liniowych i powierzchniowych szacowanych na podstawie danych o natężeniu i strukturze ruchu drogowego oraz aktywności sektora komunalno-mieszkaniowego. W razie potrzeby, inwentaryzacje te będą uzupełniane przez inwentaryzację źródeł emisji na poziomie krajowym wykonywane przez GIOŚ. W miarę potrzeb i możliwości WIOŚ będzie pozyskiwał dane z zasobów bazy danych o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji z Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami. 6

6 Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do wód lub do ziemi oraz o poborach wód Podsystem emisji zanieczyszczeń do wód będzie zasilany danymi gromadzonymi przez WIOŚ, między innymi w ramach prowadzonej działalności kontrolnej. Do gromadzenia danych wykorzystywane będą także informacje od prowadzących instalacje, którzy zobowiązani są do prowadzenia pomiarów wielkości emisji i przekazywania wyników do WIOŚ oraz wojewódzkie bazy informacji o korzystaniu ze środowiska, tworzone na podstawie ewidencji, prowadzonej przez podmioty korzystające ze środowiska, w zakresie: ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej, oraz ilości, stanu i składu ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, występowania w zlewni składowisk odpadów, obecności w zlewni źródeł zanieczyszczeń wykazanych w Krajowym Rejestrze Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (E-PRTR), Ponadto, w zakresie presji obszarowych związanych z rolnictwem wykorzystywane będą zarówno informacje z działalności kontrolnej, obserwacji własnych jak również mapy obrazujące pokrycie terenu (CORINE LAND COVER 2006). Wykorzystane zostaną też dane Polskiego Związku Wędkarstwa w odniesieniu do presji wędkarskiej. Do celów związanych z ogólną analizą trendów, w dalszym ciągu będą wykorzystane zagregowane dane o emisjach do wód pochodzące z systemu statystyki publicznej. Ponadto dla potrzeb planowania lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych i zakresu prowadzonych pomiarów wykorzystywane będą wyniki prac, realizowanych w ramach implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z r., str. 1), w tym charakterystyki obszarów dorzeczy i analizy presji. Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach hałasu i pól elektromagnetycznych wprowadzanych do środowiska W ramach monitoringu hałasu oraz monitoringu pól elektromagnetycznych WIOŚ w Lublinie będzie czynił starania w kierunku zwiększania informacji dotyczących źródeł hałasu oraz sztucznie wytwarzanego promieniowania elektromagnetycznego. Pozyskane informacje będą gromadzone w wojewódzkich bazach danych, po czym, corocznie zostaną przekazane do GIOŚ. Źródłem danych emisji hałasu do środowiska jest m.in. działalność monitoringowa i kontrolna WIOŚ Lublin oraz mapy akustyczne dla aglomeracji i głównych źródeł komunikacyjnych, o których mowa w art. 118 ustawy Poś. W ramach działalności kontrolnej i działalności monitoringowej, będą sukcesywnie pozyskiwane informacje dotyczące instalacji i urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, mogących znacząco oddziaływać na środowisko, do których zalicza się: - stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym wynoszącym nie mniej niż 110 kv, o długości nie mniejszej niż 15 km; - instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, emitujące pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 khz do 300 GHz. 7

7 Dodatkowym źródłem informacji będzie: - baza danych o pozwoleniach radiowych wydanych przez Urząd Komunikacji Elektronicznej, - informacja od Polskich Sieci Elektroenergetycznych Operator S.A. 2. Blok - stan Blok - stan obejmuje działanie związane z pozyskiwaniem, gromadzeniem, analizowaniem i upowszechnianiem informacji o poziomach substancji i innych wskaźników charakteryzujących stan poszczególnych elementów przyrodniczych. W ramach bloku stan wykonywane są również oceny stanu poszczególnych komponentów środowiska, uwzględniające w coraz szerszym zakresie wpływ elementów presji. Celem działań prowadzonych w bloku-stan jest zapewnienie odpowiednim organom informacji niezbędnych do zarządzania środowiskiem, zgodnie z ich kompetencjami, oraz wywiązywania się z obowiązków sprawozdawczych, zarówno krajowych jak i międzynarodowych. Bardzo ważnym celem tych działań jest również zapewnienie społeczeństwu możliwości dostępu do pełnej, a zarazem zrozumiałej informacji o stanie środowiska. W latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie będzie uczestniczył w realizacji następujących podsystemów określonych art. 26 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska: monitoring jakości powietrza, monitoring jakości wód powierzchniowych, monitoring jakości wód podziemnych, monitoring jakości gleby i ziemi, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych. W celu prawidłowej realizacji zadań w zakresie monitorowania stanu poszczególnych elementów środowiska, blok stan zasilany będzie informacjami o presjach oraz innych czynnikach mających wpływ na jakość środowiska. 8

8 2.1. Podsystem monitoringu jakości powietrza W ramach podsystemu monitoringu jakości powietrza w województwie lubelskim w latach będą wykonywane następujące zadania: badanie i ocena jakości powietrza w strefach, wstępna ocena jakości powietrza na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania rocznych ocen jakości powietrza, opracowanie systemu wspomagania ocen jakości powietrza metodami modelowania matematycznego, monitoring tła miejskiego pod kątem WWA; pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia; monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża. Pomiary jakości powietrza na stacji Biały Słup będą również wykorzystywane na poziomie krajowym na potrzeby realizacji zadania: Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Zadanie: Badanie i ocena jakości powietrza w strefach Podstawa prawna realizacji zadania: - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26 oraz art , - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032), - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031), - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034), - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914), - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz.U. z 2010 r. Nr 227, poz.1485). Celem realizacji zadania jest uzyskanie dla wszystkich stref w województwie informacji i danych o poziomach substancji zanieczyszczających powietrze w odniesieniu do standardów jakości powietrza i innych kryteriów oceny jakości powietrza, identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza, a po opracowaniu wymaganych programów ochrony powietrza, także monitorowanie efektywności ich wdrażania. Niniejszy program przygotowano w oparciu o obowiązujący podział województwa na strefy, tj. dla aglomeracji lubelskiej i strefy lubelskiej z uwzględnieniem wyników Pięcioletniej oceny jakości powietrza pod kątem jego zanieczyszczenia SO 2, NO 2, NO x, CO, C 6 H 6, O 3, pyłem PM10 oraz Pb, As, Cd, Ni i B/a/p w województwie lubelskim oraz Wstępnej oceny zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 w województwie lubelskim. Systemem monitoringu objęte zostaną następujące zanieczyszczenia: pył PM10 i PM2,5, SO 2, NO 2, NO x, NO, CO, C 6 H 6, O 3, oraz Pb, As, Cd, Ni i benzo/a/piren w pyle PM10. Prowadzone będą także pomiary toluenu, o-ksylenu, m,p-ksylenu i etylobenzenu jako wspomagające ocenę jakości powietrza. 9

9 W latach na wszystkich stacjach planowana jest kontynuacja pomiarów stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Celem skontrolowania poziomu zanieczyszczenia powietrza metalami w strefie lubelskiej jak również pozyskania danych pomiarowych do oceny na stacji w Zamościu przy ul. Hrubieszowskiej przewiduje się wznowienie, po 3-letniej przerwie, pomiarów Pb, As, Cd i Ni. Ponadto od 2014 r., na dwu stacjach gdzie prowadzone są manualne pomiary benzenu w trybie okresowym, planujemy uruchomienie pomiarów automatycznych benzenu, tj. Biała Podlaska ul. Orzechowa i Zamość ul. Hrubieszowska. Zautomatyzowanie tych dwu stanowisk uzależniamy od pozyskania aparatury pomiarowej. Łącznie na obszarze województwa lubelskiego zaplanowano 12 stacji pomiarowych obejmujących 67 stanowisk (w tym 2013 r.: 28 stanowisk automatycznych i 39 ch, z czego 7 z pomiarami okresowymi, 2014 i 2015 r.: 30 stanowisk automatycznych i 37 ch, z czego 5 z pomiarami okresowymi wykonywanymi przez osiem tygodni równomiernie w ciągu roku. Zadanie realizowane będzie z udziałem stacji obsługiwanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Roztoczański Park Narodowy. Zgodnie z wykazem stanowisk działających w lubelskim wojewódzkim systemie oceny jakości powietrza i stanowisk uzupełniających (tabela ) w poszczególnych strefach będą prowadzone pomiary automatyczne lub manualne następujących substancji w istniejących oraz nowo utworzonych stanowiskach: Aglomeracja Lubelska 1./ ul. Obywatelska: SO 2, NO 2, NO x, NO, CO, benzen, toluen, o-ksylen, m,p-ksylen, etylobenzen, O 3, pył PM10, pył PM2,5, 2./ ul. Śliwińskiego: Pył PM10 i pył PM2,5, Pb, As, Cd, Ni, B/a/p i inne WWA w pyle PM10 określone w zadaniu: Pomiary składu pyłu pod kątem zawartości WWA Strefa lubelska 3./ Wilczopole: O 3 4./ Biała Podlaska ul. Orzechowa: SO 2, NO 2, benzen, O 3, pył PM10, pył PM2,5, B/a/p 5./ Chełm ul. Jagiellońska: SO 2, NO 2, pył PM10, pył PM2,5, B/a/p 6./ Zamość ul. Hrubieszowska: SO 2, NO 2, NO x, NO, benzen, pył PM10, pył PM2,5, B/a/p, Pb, As, Cd, Ni 7./ Jarczew: SO 2, NO 2, O 3 8./ Radzyń Podlaski ul. Sitkowskiego: pył PM10 9./ Biały Słup: SO 2, NO 2, NO x, NO, O 3 10./ Puławy ul. Lubelska: NO 2, NO x, NO 11./ Puławy ul. Skowieszyńska: pył PM10 12./ Kraśnik ul. Koszarowa: pył PM10, benzen, B/a/p. Badania jakości powietrza na 10 stacjach WIOŚ wykonywane będą przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu na stanowiskach automatycznych w sposób ciągły, z 1-godzinnym i 24-godzinnym czasem uśrednienia wyników; na stacjach ch z 24-godzinnym czasem uśrednienia. Instytucje współpracujące będą prowadzić badania we własnym zakresie, przekazując wyniki do WIOŚ. Szczegółowe informacje o stanowiskach pomiarowych przedstawia tabela Sumaryczne zestawienie liczby stanowisk według właściciela działających w 2013 r. przedstawia tabela 2.1.2, zaś w latach tabela Tabele te różnią się liczbą stanowisk automatycznych i ch, zaś suma końcowa jest taka sama. Lokalizację stacji monitoringu jakości powietrza działających w ramach WPMŚ przedstawiono na mapie 1. 10

10 Wyniki badań uzyskane w ramach monitoringu jakości powietrza gromadzone są i archiwizowane w wojewódzkiej bazie danych JPOAT, zlokalizowanej w WIOŚ w Lublinie działającej w ramach systemu EKOINFONET i w obowiązujących terminach systematycznie przekazywane do bazy krajowej administrowanej przez GIOŚ. Równolegle z elektroniczną bazą danych, prowadzona jest dokumentacja papierowa w postaci sprawozdań zawierających wyniki badań i podstawowe dane dotyczące pomiaru. W przypadku stwierdzenia przekroczeń poziomów informowania i alarmowych Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przekaże w trybie dobowym niezbędne informacje w tym zakresie do GIOŚ, Zarządu Województwa i Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Dane o ryzyku przekroczenia poziomu dopuszczalnego lub docelowego zostaną przekazane niezwłocznie do GIOŚ i do Zarządu Województwa. Na podstawie danych uzyskanych w ramach podsystemu monitoringu jakości powietrza (pomiary i metody inne niż pomiarowe) WIOŚ będzie wykonywał roczne oceny jakości powietrza i klasyfikację stref w województwie wynikające z obowiązku nałożonego art. 89 ustawy Poś; tj. za 2012 r., za 2013 r. i za 2014 r. Roczne oceny zostaną wykonane w następującym zakresie: dla kryterium ochrony zdrowia: SO 2, NO 2, CO, C 6 H 6, O 3, PM10 i PM2,5, oraz zawartość Pb, As, Cd, Ni i benzo/a/pirenu w pyle PM10, dla kryterium ochrony roślin: SO 2, NO x, O 3. Gromadzone będą w postaci wydruku oraz w wersji elektronicznej, a następnie przekazywane w obu formach do Wojewody Lubelskiego, Zarządu Województwa Lubelskiego oraz do GIOŚ. Wyniki badań oraz rocznych ocen będą wykorzystane na szczeblu wojewódzkim do opracowania programów ochrony powietrza w strefach, w których wystąpią ku temu wskazania, a także do monitorowania efektów wcześniej opracowanych programów naprawczych. Na bieżąco wyniki badań posłużą do sporządzania informacji o jakości powietrza na obszarze całego bądź części województwa, a także do określania aktualnego stanu zanieczyszczenia powietrza. Informacje o jakości powietrza będące w posiadaniu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska będą udostępniane wszystkim zainteresowanym osobom i instytucjom. W cyklach rocznych przekazywane będą do samorządów szczebla powiatowego. Dane o jakości powietrza będą dostępne także na stronie internetowej WIOŚ oraz publikowane w opracowywanych co roku raportach. Wyniki pomiarów automatycznych będą prezentowane w trybie ciągłym na tablicy świetlnej zainstalowanej w siedzibie WIOŚ. Za pośrednictwem GIOŚ wyniki pomiarów będą przekazywane do europejskiej bazy danych (AIRBASE). Zadanie: Wstępna ocena jakości powietrza na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania rocznych ocen jakości powietrza W 2014 r., zgodnie z art. 88 ustawy Poś, WIOŚ sporządzi ocenę pięcioletnią za lata na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu wykonywania ocen rocznych. Uwzględniając wyniki tej oceny WIOŚ dokona modyfikacji wojewódzkiego systemu pomiarów i ocen jakości powietrza. Wyniki oceny pięcioletniej będą gromadzone w formie wydruku i w wersji elektronicznej a następnie zostaną przekazane w obu formach do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. 11

11 Mapa 1. Lokalizacja stacji pomiarowych monitoringu powietrza w województwie lubelskim na lata Lp. Adres stacji SO 2 NO 2 C 6 H 6 Pb, As, CO PM10 Cd, Ni B/a/p PM2,5 Ozon Inne 1. Biała Podlaska ul. Orzechowa o o o c m c 2. Jarczew c c 3. Radzyń ul. Sitkowskiego 1 B c 4. Puławy ul. Lubelska 5 (1) 5. Puławy ul. Skowieszyńska 51 c 6. Lublin ul. Śliwińskiego 5 c m m c (3) 7. Lublin ul. Obywatelska (2) 8. Wilczopole 9. Chełm ul. Jagiellońska 64 o o c m c 10. Kraśnik ul. Koszarowa 10 A o c m 11. Zamość ul. Hrubieszowska 69A o c m c (1) 12 Biały Słup (RPN) (1) Oznaczenia: (1) - NOx, NO, (2) - NOx, NO, Toluen, m,p-ksylen, o-ksylen, etylobenzen, (3) - benzo(a)antracen, benzo(b)fluoronten, benzo(j)fluoranten, benzo(k)fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren, dibenzo(a,h)antracen w pyle PM10, c - pomiary 24h codzienne, o - pomiary 24h okresowe (zgodnie z rozporządzeniem MŚ w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu), m - oznaczenia w próbie uśrednionej z jednego miesiąca, - stanowisko planowane do uruchomienia - stanowisko prowadzące pomiary automatyczne - stanowisko prowadzące pomiary manualne. 12

12 Zadanie: Opracowanie systemu wspomagania ocen jakości powietrza metodami modelowania matematycznego Rozporządzenie w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu jako jedną z metod oceny określa modelowanie matematyczne. Techniki modelowania umożliwiające analizy przestrzenne mogą stanowić element wzmocnienia systemu ocen, w szczególności przy wyodrębnianiu obszarów przekroczeń. Celem zadania jest więc pozyskanie danych do systemu ocen jakości powietrza metodami obliczeń teoretycznych. W ramach zadania WIOŚ będzie uczestniczył w pracach koordynowanych przez GIOŚ, dostarczając niezbędnych danych, wdrażając opracowane programy a także korzystając z wykonanych na szczeblu krajowym opracowań w tym zakresie. WIOŚ w Lublinie w ramach współpracy z GIOŚ będzie uczestniczył w pracach nad stworzeniem systemu modelowania jakości powietrza dla potrzeb ocen rocznych. Prace te będą prowadzone w ramach projektu Wzmocnienie systemu oceny jakości powietrza w Polsce w oparciu o doświadczenia norweskie, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG). Zadanie: Monitoring tła miejskiego pod kątem WWA Obowiązek pomiarów składu pyłu pod kątem zawartości WWA wynika z 9 rozporządzenia MŚ z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu. Celem niniejszego zadania jest określenie udziału benzo/a/pirenu w WWA zawartych w pyle PM10 dla którego, jako reprezentanta WWA, został określony poziom docelowy. W latach na jednej stacji w województwie, zlokalizowanej w Aglomeracji Lubelskiej przy ul. Śliwińskiego, gdzie oznaczany będzie benzo/a/piren, kontynuowane będą również pomiary: benzo(a)antracenu, benzo(b)fluorantenu, benzo(j)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu i dibenzo(a,h)antracenu w pyle PM10. Szczegóły dotyczące stanowiska pomiarowego zawarte są w tabeli Uzyskane wyniki badań będą gromadzone w wojewódzkiej bazie monitoringu jakości powietrza JPOAT, skąd w obowiązujących terminach będą przekazywane na poziom krajowy. Będą ponadto dostarczać danych do systemu ocen jakości powietrza, a za pośrednictwem GIOŚ będą raportowane do europejskiej bazy danych (AIRBASE). Zadanie: Pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb monitorowania procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia Obowiązek prowadzenia pomiarów pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia wskaźnika średniego narażenia wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.). Celem zadania jest monitorowanie narażenia ludzi na pył drobny poprzez monitorowanie procesu osiągania krajowego celu redukcji narażenia i pułapu stężenia ekspozycji na pył PM2,5. W województwie lubelskim dla potrzeb wyznaczenia wskaźnika średniego narażenia AEI kontynuowane będą pomiary pyłu PM2,5 na jednej stacji tła miejskiego zlokalizowanej w Aglomeracji Lubelskiej przy ul. Śliwińskiego 5. Lokalizacja tego stanowiska została zatwierdzona przez GIOŚ. Wizytacja przeprowadzona w bieżącym roku nie wykazała istotnych zmian w otoczeniu stacji. Szczegóły dotyczące stanowiska pomiarowego zawarte są w tabeli

13 Wyniki pomiarów będą gromadzone w wojewódzkiej bazie danych JPOAT, skąd zostaną przekazane do bazy krajowej. Będą ponadto dostarczać danych do systemu oceny jakości powietrza, a za pośrednictwem GIOŚ będą raportowane do europejskiej bazy danych (AIRBASE). W oparciu o przekazane przez WIOŚ wyniki pomiarów GIOŚ będzie obliczał wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5 dla aglomeracji oraz dla kraju. Zadanie: Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża Celem realizacji zadania jest pozyskanie danych o ładunkach substancji zakwaszających, biogenów jak również metali ciężkich deponowanych wraz z opadem do podłoża. Uzyskane wyniki badań umożliwiają obserwację tendencji zmian i ocenę skuteczności programów redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ponadto mogą być wykorzystywane do bilansowania związków eutrofizujących w ramach ochrony wód przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego. Realizacja tego zadania będzie opierała się na sieci krajowej organizowanej przez GIOŚ. Zadanie jest kontynuacją dotychczasowych badań prowadzonych na terenie województwa lubelskiego. W latach przewiduje się realizację zadania w jednym punkcie pomiarowym tj. na stacji synoptycznej IMGW we Włodawie, funkcjonującej w sieci stacji pomiarowo-kontrolnych Ogólnopolskiego Monitoringu Chemizmu Opadów Atmosferycznych i Oceny Depozycji Zanieczyszczeń do Podłoża. Próby opadu mokrego pobierane będą za pomocą automatycznego kolektora opadu na stacji IMGW, zaś analizy w cyklu miesięcznym będą wykonywane przez WIOŚ w Lublinie. W miesięcznych próbkach opadów prowadzone będą badania stężeń anionów: SO 4 2-, NO x -, Cl -, kationów: NH 4 +, Na +, Ca 2+, Mg 2+, K + oraz metali ciężkich (Zn, Cu, Pb, Ni, Cd, Cr), azotu ogólnego, fosforu ogólnego, ph i przewodności elektrolitycznej. Wyniki analiz opadów atmosferycznych gromadzone będą w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Lublinie w wersji papierowej w formie miesięcznych sprawozdań z badań oraz w postaci plików elektronicznych programu Excel. Miesięczne sprawozdania z badań raz w miesiącu przekazywane będą do IMGW-PIB we Wrocławiu. Upowszechniane będą w raportach o stanie środowiska województwa lubelskiego, dostępnych w formie publikacji książkowych bądź w wersji elektronicznej na stronie internetowej. Udostępniane będą również na wniosek zainteresowanym osobom i instytucjom. Raporty wojewódzkie jak również roczne opracowania wyników analiz chemizmu wód opadowych sporządzane przez IMGW we Wrocławiu dostępne będą w bibliotekach WIOŚ. Ponadto wyniki analiz opracowane w skali całego kraju dostępne są na stronie internetowej GIOŚ. Odbiorcami informacji są: administracja, uczelnie, szkoły, biblioteki, zainteresowane osoby. Program pomiarów jakości powietrza planowany przez WIOŚ na lata będzie zgodny z przepisami polskiego prawa po uruchomieniu w strefie lubelskiej dwu stałych stanowisk pomiarowych benzenu, co uzależnione jest od doposażenia w niezbędną w tym zakresie aparaturę. Analogicznie ma się zgodność programu na lata z wynikami oceny pięcioletniej w odniesieniu do wymaganej liczby stałych stanowisk pomiarowych. 14

14 Tabela Wykaz stanowisk działających w lubelskim wojewódzkim systemie oceny jakości powietrza w latach i stanowisk uzupełniających. Lp Kod krajowy stanowiska Wskaźnik Czas uśredn. Nazwa strefy Kod strefy LbLublinWIOS SO 2 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 2. LbLublinWIOS NO 2 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 3. LbLublinWIOS NO x 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 4. LbLublinWIOS NO 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 5. LbLublinWIOS O 3 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 6. LbLublinWIOS CO 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 7. LbLublinWIOS benzen 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 8. LbLublinWIOS toluen 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 9. LbLublinWIOS o-ksylen 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 10. LbLublinWIOS m,p-ksylen 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 11. LbLublinWIOS etylobenzen 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 12. LbLublinWIOS PM10 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 13. LbLublinWIOS PM2,5 1-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Obywatelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 22 o 34' 08,88 51 o 15' 33,95" tak tak tak nie 14. LbLublin_Sliwins_5 PM10 24-godzinny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak nie 15. LbLublin_Sliwins_5 Pb miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 16. LbLublin_Sliwins_5 As miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 17. LbLublin_Sliwins_5 Cd miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 18. LbLublin_Sliwins_5 Ni miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 19. LbLublin_Sliwins_5 bap miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 20. LbLublin_Sliwins_5 BaA miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 21. LbLublin_Sliwins_5 BbF miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 22. LbLublin_Sliwins_5 BjF miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 23. LbLublin_Sliwins_5 BkF miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 24. LbLublin_Sliwins_5 IP miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 25. LbLublin_Sliwins_5 DBahA miesięczny Aglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak tak 26. LbLublin_Sliwins_5 PM2,5 24-godzinnyAglomeracja Lubelska PL0601 Lublin ul. Śliwińskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 33' 06,03 51 o 16' 23,08" tak tak tak nie 27. LbWilczopole O 3 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Lublin-Podmiejska tło podmiejskie automatyczny WIOŚ 22 o 35 55,00 51 o 09 48,00" tak tak tak nie 28. LbBialaPOrzechowa SO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 1/ 29. LbBialaPOrzechowa NO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 1/ 30. LbBialaPOrzechowa benzen 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak 2/ tak 2/ nie 1/ 31. LbBialaPOrzechowa PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 32. LbBialaPOrzechowa PM2,5 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 33. LbBialaPOrzechowa bap miesięczny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 34. LbBialaPOrzechowa O 3 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Biała Podl. ul Orzechowa tło miejskie automatyczny WIOŚ 23 o 08' 58,31 52 o 01' 44,93" tak tak tak nie 35. LbChelmJagWIOS SO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Chełm ul. Jagiellońska tło miejskie WIOŚ 23 o 30' 52,81 51 o 07' 50,26" tak tak tak nie 1/ 36. LbChelmJagWIOS NO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Chełm ul. Jagiellońska tło miejskie WIOŚ 23 o 30' 52,81 51 o 07' 50,26" tak tak tak nie 1/ 37. LbChelmJagWIOS PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Chełm ul. Jagiellońska tło miejskie WIOŚ 23 o 30' 52,81 51 o 07' 50,26" tak tak tak nie 38. LbChelmJagWIOS PM2,5 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Chełm ul. Jagiellońska tło miejskie WIOŚ 23 o 30' 52,81 51 o 07' 50,26" tak tak tak nie 39. LbChelmJagWIOS bap miesięczny strefa lubelska PL0602 Chełm ul. Jagiellońska tło miejskie WIOŚ 23 o 30' 52,81 51 o 07' 50,26" tak tak tak nie 40. LbzamoscHrubieszowsk benzen 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak 2/ tak 2/ nie 1/ 41. LbzamoscHrubieszowsk PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 42. LbzamoscHrubieszowsk PM2,5 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 43. LbzamoscHrubieszowsk bap miesięczny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 44. LbzamoscHrubieszowsk SO 2 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie automatyczny WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 45. LbzamoscHrubieszowsk NO 2 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie automatyczny WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 46. LbzamoscHrubieszowsk NO 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie automatyczny WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 47. LbzamoscHrubieszowsk NOx 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie automatyczny WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak nie 48. LbzamoscHrubieszowsk Pb miesięczny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak tak 49. LbzamoscHrubieszowsk As miesięczny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak tak 50. LbzamoscHrubieszowsk Cd miesięczny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak tak 51. LbzamoscHrubieszowsk Ni miesięczny strefa lubelska PL0602 Zamość ul. Hrubieszowska 69A tło miejskie WIOŚ 23 o 17' 24,89 50 o 42' 59,86" tak tak tak tak 52. LbJarczew SO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Jarczew tło regionalne IMGW 21 o 58' 17,18 51 o 48 52,01" tak tak tak nie 53. LbJarczew NO 2 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Jarczew tło regionalne IMGW 21 o 58' 17,18 51 o 48 52,01" tak tak tak nie 54. LbJarczew O 3 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Jarczew tło regionalne automatyczny IMGW 21 o 58' 17,18 51 o 48 52,01" tak tak tak nie 55. LbRadzyPSitkowskiego PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Radzyń Podl. ul. Sitkowskiego tło miejskie WIOŚ 22 o 37' 31,72 51 o 46' 45,92" tak tak tak nie 56. LbBialySlupRPN_Auto SO 2 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zwierzyniec Biały Słup tło regionalne automatyczny Inny 22 o 59' 47,98 50 o 35' 28,97" tak tak tak nie 57. LbBialySlupRPN_Auto O 3 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zwierzyniec Biały Słup tło regionalne automatyczny Inny 22 o 59' 47,98 50 o 35' 28,97" tak tak tak nie 58. LbBialySlupRPN_Auto NO 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zwierzyniec Biały Słup tło regionalne automatyczny Inny 22 o 59' 47,98 50 o 35' 28,97" tak tak tak nie 59. LbBialySlupRPN_Auto NO 2 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zwierzyniec Biały Słup tło regionalne automatyczny Inny 22 o 59' 47,98 50 o 35' 28,97" tak tak tak nie 60. LbBialySlupRPN_Auto NO x 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Zwierzyniec Biały Słup tło regionalne automatyczny Inny 22 o 59' 47,98 50 o 35' 28,97" tak tak tak nie 61. LbPulawyLubelska NO 2 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Puławy ul. Lubelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 21 o 58' 21,98" 51 o 25 02,62" tak tak tak nie 62. LbPulawyLubelska NO x 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Puławy ul. Lubelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 21 o 58' 21,98" 51 o 25 02,62" tak tak tak nie 63. LbPulawyLubelska NO 1-godzinny strefa lubelska PL0602 Puławy ul. Lubelska tło miejskie automatyczny WIOŚ 21 o 58' 21,98" 51 o 25 02,62" tak tak tak nie 64. LbPulawySkowieszynska PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Puławy ul. Skowieszyńska tło miejskie WIOŚ 21 o 58' 35,03 51 o 24' 38,00" tak tak tak nie 65. LbKrasnikKoszarowa PM10 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Kraśnik ul. Koszarowa tło miejskie WIOŚ 22 o 13' 41,91 50 o 55' 41,66" tak tak tak nie 66. LbKrasnikKoszarowa bap miesięczny strefa lubelska PL0602 Kraśnik ul. Koszarowa tło miejskie WIOŚ 22 o 13' 41,91 50 o 55' 41,66" tak tak tak nie 67. LbKrasnikKoszarowa benzen 24-godzinny strefa lubelska PL0602 Kraśnik ul. Koszarowa tło miejskie WIOŚ 22 o 13' 41,91 50 o 55' 41,66" tak tak tak nie 1/ 1/ - WIOŚ będzie wykonywał pomiary jako okresowe 2/ - WIOŚ przewiduje uruchomienie w 2014 r. stanowiska z pomiarem automatycznym, pomiary manualne okresowe zostałyby wówczas zamknięte. Uruchomienie pomiarów automatycznych uzależniamy od pozyskania aparatury. Potrzebę w tym zakresie zgłaszaliśmy przy sporządzaniu listy zakupów z programu norweskiego. zielona czcionka - stanowisko pomiarowe, z którego wyniki zostaną wykorzystane do obliczenia wskaźnika średniego narażenia, niebieska czcionka - nowe stanowiska pomiarowe. strefy Nazwa stacji Typ stacji Typ pomiaru Właściciel stanowisk a Współrzędne geograficzne długość szerokość Stanowisko w WPMŚ [tak/nie] Stanowi sko WPMŚ, które zostanie uruchom ione w roku 2013 [tak/nie]

15 Tabela Liczba stanowisk działających w 2013 r. w ramach lubelskiego wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza i stanowisk uzupełniających. Parametr WIOŚ Inst. naukbad. Zakł. przemysł. Samorząd teryt. Fundacja Inny Razem Zanieczyszczenia gazowe automatyczny SO pasywny automatyczny NO pasywny NO automatyczny NO x automatyczny NH 3 automatyczny O 3 automatyczny CO automatyczny 1 1 automatyczny 1 1 benzen 3 3 pasywny etylobenzen formaldehyd ksylen pasywny automatyczny automatyczny 1 1 m,p-ksylen automatyczny 1 1 o-ksylen automatyczny 1 1 toluen prekursory ozonu- lotne związki organiczne Hg H 2 S Pył PM10 i zanieczyszczenia oznaczane w pyle PM10 Typ pomiaru Liczba stanowisk według właściciela automatyczny 1 1 automatyczny automatyczny automatyczny PM10 automatyczny As 2 2 Cd 2 2 Ni 2 2 Pb 2 2 benzo(a)piren 5 5 benzo(a)antracen 1 1 benzo(b)fluoranten 1 1 benzo(j)fluoranten 1 1 benzo(k)fluoranten 1 1 dibenzo(a,h)antracen 1 1 indeno(1,2,3-cd)piren 1 1

16 Pył PM2,5 i składniki oznaczane w pyle PM2,5 PM2.5 automatyczny SO 4 - NO 3 Cl - + NH 4 K + Na + Mg 2+ Ca 2+ węgiel organiczny węgiel elementarny Suma końcowa *) Tabela Liczba stanowisk działających w latach w ramach lubelskiego wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza i stanowisk uzupełniających. Parametr WIOŚ Inst. naukbad. Zakł. przemysł. Samorząd teryt. Fundacja Inny Razem Zanieczyszczenia gazowe automatyczny SO pasywny automatyczny NO pasywny NO automatyczny NO x automatyczny NH 3 automatyczny O 3 automatyczny CO automatyczny 1 1 automatyczny 3 3 benzen 1 1 pasywny etylobenzen formaldehyd ksylen pasywny automatyczny automatyczny 1 1 m,p-ksylen automatyczny 1 1 o-ksylen automatyczny 1 1 toluen prekursory ozonu- lotne związki organiczne Hg Typ pomiaru Liczba stanowisk według właściciela automatyczny 1 1 automatyczny automatyczny

17 Hg H 2 S automatyczny Pył PM10 i zanieczyszczenia oznaczane w pyle PM10 PM10 automatyczny As 2 2 Cd 2 2 Ni 2 2 Pb 2 2 benzo(a)piren 5 5 benzo(a)antracen 1 1 benzo(b)fluoranten 1 1 benzo(j)fluoranten 1 1 benzo(k)fluoranten 1 1 dibenzo(a,h)antracen 1 1 indeno(1,2,3-cd)piren 1 1 Pył PM2,5 i składniki oznaczane w pyle PM2,5 PM2.5 automatyczny SO 4 - NO 3 Cl - + NH 4 K + Na + Mg 2+ Ca 2+ węgiel organiczny węgiel elementarny Suma końcowa *) *) - sumy końcowe liczby stanowisk w latach nie różnią się, jest różnica w planowanej ilości stanowisk automatycznych i ch o 2 stanowiska benzenu, które w 2014 r. planujemy zautomatyzować.

18 2.2. Podsystem monitoringu jakości wód Monitoring jakości wód powierzchniowych Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145). Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Oceny jakości wód powierzchniowych będą wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w układach dorzeczy. W ramach monitoringu wód powierzchniowych w województwie badaniami objęte będą rzeki (jcw naturalne oraz jcw sztuczne i silnie zmienione), jeziora oraz zbiorniki zaporowe. Realizowane będą również zadania obejmujące badania i ocenę jakości osadów dennych Zadanie to wykonywane jest na poziomie krajowym i WIOŚ nie będzie w nich uczestniczył. Uzyskane wyniki prac wykorzystane zostaną przez WIOŚ przy sporządzaniu ocen stanu wód powierzchniowych w województwie. Zakres i sposób prowadzenia badań oraz kryteria oceny stanu wód określają rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo wodne: - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1550); W związku z nowelizacją ww. rozporządzenia zakres i częstotliwość pomiarów i badań wskaźników jakości jednolitych części wód powierzchniowych ustalono na podstawie projektu z dnia r. Rozporządzenia Ministra Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 257, poz. 1545); - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549); - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093); - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z 2002 r. Nr 204, poz. 1728); Program monitoringu realizowany będzie w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego, badawczego oraz obszarów chronionych. Ponadto WIOŚ będzie kontynuował 18

19 badania na rzece granicznej Bug w ramach monitoringu badawczego. Lata, które obejmie niniejszy program stanowić będą drugą część sześcioletniego cyklu gospodarowania wodami (lata ). Dla oceny jcw ustanowiono reprezentatywne punkty monitorowania stanu lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego tych jcw, będące pojedynczym punktem lub grupą stanowisk pomiarowych. Monitoring diagnostyczny Monitoring diagnostyczny dla całego cyklu 6-letniego dla punktów rzecznych oraz zbiornika sztucznego Nielisz był zrealizowany w latach w związku z tym w drugiej trzylatce ( ) badania te nie będą prowadzone dla tych kategorii wód. Badania będą prowadzone jedynie dla punktów zlokalizowanych na jeziorach, w których monitoring ten będzie prowadzony w ramach cyklu trzyletniego (w każdym z trzech lat zostanie przebadana część jezior objętych tym rodzajem monitoringu) oraz obszarach ochrony siedlisk i gatunków (NATURA 2000) zależnych od wód w jcw, w których nie realizowano programu monitoringu diagnostycznego w latach Monitoring operacyjny Podstawą do zaprojektowania monitoringu operacyjnego na lata były opracowane przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej: wykaz jcw zagrożonych niespełnieniem celów środowiskowych, w tym jcw występujących na obszarach ochrony siedlisk i gatunków, jak również analiza presji punktowych i obszarowych. Punkty pomiarowo-kontrolne dla każdej kategorii wód, zostaną przebadane w ramach co najmniej jednego cyklu rocznego. Monitoring obszarów chronionych Monitoring obszarów chronionych, przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie NATURA 2000; Podstawą do planowania sieci ppk był wykaz obszarów chronionych zawartych w Planach Gospodarowania Wodami (PGW) na lata W przypadku przepływania przez obszar NATURA 2000 kilku jcw, charakteryzujących się tym samym typem abiotycznym oraz podobnym rodzajem presji wywieranych na te wody, w wielu przypadkach ustanawiano punkt reprezentatywny dla grupy jcw. Monitoring jednolitych części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych; Podstawą do planowania sieci ppk był wykaz obszarów chronionych zawartych w Planach Gospodarowania Wodami (PGW) na lata oraz wykaz kąpielisk ustanowionych uchwałami rad gmin, zgodnie z art. 34a, ust. 1 ustawy Prawo wodne. Punkty zostaną objęte jednym rocznym cyklem badań w ciągu 3 lat z zakresem odpowiadającym monitoringowi operacyjnemu. Monitoring obszarów zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych; Monitoring ten ustanowiono dla jcw zagrożonych niespełnieniem celów środowiskowych oraz poddanych presji komunalnej. Monitoring obszarów narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych; 19

20 Podstawą do objęcia jcw tym rodzajem monitoringu było Rozporządzenie nr 6/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 12 października 2012 r. (Dz. U. Województwa lubelskiego z dnia 16 października 2012 r., poz. 3007). Monitoring badawczy Monitoring badawczy będzie realizowany corocznie na wodach granicznej rzeki Bug. Zakres będzie obejmował wskaźniki, które są ustalone w ramach współpracy międzynarodowej ze stroną białoruską i ukraińską. W ramach poszczególnych rodzajów monitoringu prowadzone będą badania wskaźników biologicznych, fizykochemicznych i chemicznych wykonywane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie (w uzasadnionych przypadkach badania te będą uzupełnione projektami realizowanymi przez GIOŚ). W przypadku rzek, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska będzie prowadził dodatkowo podczas poboru prób biologicznych obserwacje elementów hydrologicznych i morfologicznych. Wyniki tych obserwacji będą zapisywane w protokołach terenowych. Zakres badań, którymi objęty będzie każdy punkt pomiarowy przedstawiają tabele , , , z, z, z oraz , , Tabele te zamieszczone są w załączniku 1, w wersji elektronicznej na dołączonej do niniejszego Programu płycie CD. Sieć punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu wód przedstawiono na mapie 2. Zadanie: Badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych Głównym celem zadania jest dostarczenie wiedzy o stanie ekologicznym (lub potencjale ekologicznym) i stanie chemicznym jednolitych części wód rzecznych (rzek i zbiorników zaporowych) niezbędną do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją i zanieczyszczeniami antropogenicznymi. W latach badaniom poddanych zostanie 140 jednolitych części wód rzecznych, na których zlokalizowano reprezentatywne punkty pomiarowo-kontrolne (132 stanowić będą punkty objęte monitoringiem operacyjnym natomiast 8 punktów reprezentatywnych stanowić będą punkty zlokalizowane na obszarach NATURA 2000 dla których ustanowiono program diagnostyczny), służące ocenie 151 jcw. Badania prowadzone będą w naturalnych, sztucznych i silnie zmienionych jednolitych częściach wód w ramach monitoringu operacyjnego, badawczego oraz obszarów chronionych. Częstotliwość i zakres badań będą zróżnicowane i zależeć będą od rodzaju punktu oraz celu, dla którego dany punkt pomiarowo-kontrolny został wyznaczony przy czym przebadane zostaną w ramach przynajmniej jednego cyklu rocznego wszystkie reprezentatywne punkty monitorowania stanu lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych objęte monitoringiem operacyjnym oraz punkty monitorowania obszarów chronionych (w tym punkty zlokalizowane na jednolitych częściach wód w obszarach ochrony siedlisk i gatunków, objęte programem monitoringu diagnostycznego lub operacyjnego). Sieć punktów pomiarowo-kontrolnych objętych monitoringiem operacyjnym stanowić będą 132 ppk, sieć punktów objęta monitoringiem badawczym stanowić będzie 10 ppk natomiast na obszarach chronionych punkty pomiarowo-kontrolne zostały ustanowione następująco: na jcw występujących na obszarach chronionych, przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie NATURA ppk, 20

21 na jcw przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych 4 ppk, na jcw położonych na obszarach zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych 127 ppk, na jcw zlokalizowanych na obszarach narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych 4 ppk. Dla jednej jcw - Kanał Świerżowski (PLRW ) zweryfikowano typ abiotyczny typowi nieokreślonemu - 0 nadano typ 23 - potoki i strumienie na obszarach będących pod wpływem procesów torfotwórczych, ponieważ dana jcw znajduje się na takich obszarach. Zestawienie punktów pomiarowo kontrolnych w poszczególnych sieciach monitoringu, wykaz badanych jednolitych części wód rzecznych oraz realizowane programy pomiarowe przedstawiono w tabelach: , dla rzek oraz z, z dla zbiorników zaporowych. Zakres badań, którymi objęty będzie każdy punkt pomiarowy przedstawiają tabele , , dla rzek oraz z, z, z dla zbiorników zaporowych. Tabele te zamieszczone są w załączniku 1, w wersji elektronicznej - na płycie CD, która stanowi integralną część niniejszego Programu. Corocznie wykonywana będzie ocena stanu/potencjału jednolitych części wód rzecznych objętych monitoringiem w roku poprzednim. W roku 2013 sporządzone zostanie zbiorcze zestawienie oceny stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego) oraz stanu chemicznego jednolitych części wód objętych monitoringiem w latach Ww. oceny jednolitych części wód będą wykonywane przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w układzie zlewniowym w oparciu o zapisy zawarte w rozporządzeniach Ministra Środowiska do ustawy Prawo wodne, w szczególności w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych i opracowane przez GIOŚ metodyki. Weryfikacji i scalenia wyników oceny dla obszarów dorzeczy dokonywał będzie Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Dodatkowo, zgodnie z kalendarzem wynikających z odpowiednich przepisów i dyrektyw, wykonywane będą oceny jednolitych części wód, w których zlokalizowane zostały punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu obszarów chronionych. Dane z monitoringu realizowanego w latach posłużą do oceny stopnia eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych, którą wykona wojewódzki inspektor ochrony środowiska w 2016 roku, zgodnie z art. 47 ust.6 ustawy - Prawo wodne. Ocena będzie obejmowała lata i wykonana zostanie wg zapisów rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, metodyki opracowanej przez GIOŚ oraz wytycznych Komisji Europejskiej. Wyniki badań rzek i zbiorników zaporowych objętych programem monitoringu będą na bieżąco gromadzone w arkuszach kalkulacyjnych Excel (otrzymywanych corocznie z GIOŚ) i przekazywane co pół roku do GIOŚ, natomiast po wdrożeniu sytemu informatycznego co kwartał. Na potrzeby odbiorców lokalnych, wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie prezentował wyniki ww. ocen zestawione również w układzie granic administracyjnych województwa. 21

22 Oceny jednolitych części wód rzecznych udostępniane będą na stronie internetowej WIOŚ w zakładce Środowisko - Ocena jakości wód rzek i zbiorników zaporowych oraz w publikacji Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego. Zadanie: Badania i ocena stanu jezior Realizacja zadania ma na celu dostarczenie wiedzy o stanie ekologicznym i chemicznym jezior województwa lubelskiego, niezbędnej do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją i zanieczyszczeniami antropogenicznymi. W latach w województwie lubelskim 14 jezior będzie badanych w oparciu o programy pomiarowe monitoringu diagnostycznego, operacyjnego oraz monitoringu obszarów chronionych. W razie konieczności ustanawiany będzie lokalnie monitoring badawczy. Jego zakres, częstotliwość badań oraz czas prowadzenia ustalany będzie każdorazowo indywidualnie pod kątem przyczyn jego ustanowienia, a zmiany programu nie będą wymagały aneksowania WPMŚ, a jedynie informacji do GIOŚ o wprowadzonych zmianach. Monitoringiem diagnostycznym objęte będzie 10 jezior będących zbiornikami wodnymi o istotnym znaczeniu dla gospodarowania wodami, o powierzchni powyżej 50 ha i znacznych zasobach wodnych. Szczególnym rodzajem monitoringu diagnostycznego, monitoringiem reperowym zostało objęte 1 jezioro określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu ( ) jako jezioro reperowe. Badania poszczególnych wskaźników prowadzone będą z częstotliwością zwiększoną do 6-8 razy w każdym cyklu rocznym. Ma to na celu dostarczenie danych o dynamice zmian stanu jeziora (w tym o skali zmienności jakości wód z roku na rok) w różnych warunkach antropopresji, co powinno w skali kraju ułatwić interpretację wyników badań jezior monitorowanych z mniejszą częstotliwością. Monitoringiem operacyjnym zostaną objęte 4 jeziora zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu. W okresie zostaną one objęte jednym pełnym cyklem rocznym. W województwie lubelskim 7 jednolitych części wód jezior występuje na obszarze chronionym przeznaczonym do ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie (art. 113 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne), 6 z nich zostanie objęte zarówno programem monitoringu obszarów chronionych, jak i programem monitoringu diagnostycznego, a 1 programem monitoringu operacyjnego. Jedno jezioro - Białe Włodawskie objęte będzie monitoringiem jednolitych części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych. W 2013 roku wykonana zostanie ocena stanu jednolitych części wód jeziornych za rok 2012 oraz zbiorcze zestawienie oceny stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego) oraz stanu chemicznego jednolitych części wód tej kategorii objętych monitoringiem w latach Wyniki uzyskane w poszczególnych latach w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego posłużą do corocznej oceny stanu ekologicznego i/lub chemicznego (w zależności od zrealizowanego programu), która wykonywana będzie dla jezior przebadanych w poprzednim roku oraz do oceny eutrofizacji wód. 22

23 Wyniki pomiarów jezior gromadzone są w formularzach bazodanowych programu Excel (otrzymywanych corocznie z GIOŚ) i przekazywane będą raz w roku wraz z wykonaną oceną wstępną do GIOŚ. Oceny jezior udostępniane będą na stronie internetowej WIOŚ w zakładce Środowisko - Ocena jakości wód jezior oraz w publikacji Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego. Informacje na temat lokalizacji punktów pomiarowo kontrolnych monitoringu jezior, realizowanych programów oraz szczegółowego zakresu badań w poszczególnych latach zawarto w tabelach: , , , , , które zostały załączone w wersji elektronicznej na płycie CD, która stanowi integralną część niniejszego Programu. Zadanie: Badania elementów hydromorfologicznych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych Monitoring elementów hydromorfologicznych jest jednym z elementów oceny stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego wód powierzchniowych. W celu zdobycia informacji dotyczących warunków hydrologicznych i morfologicznych wspierających ocenę stanu jednolitych części wód, wojewódzki inspektorat ochrony środowiska będzie prowadził podczas poboru prób biologicznych obserwacje elementów hydrologicznych i morfologicznych. Wyniki tych obserwacji będą zapisane z protokołach terenowych. Zadanie: Badania i ocena jakości osadów dennych w rzekach i jeziorach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska nie prowadzi badań związanych z realizacją tego zadania, będzie jednakże wykorzystywał wyniki prac realizowanych w jego ramach przez GIOŚ. 23

24

25 Tabela Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód rzecznych Rok 2013 Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Całkowita liczba ppk lub jcw 1) Kod realizowanego programu Punkty Punkty monit. reprezentatywne 2) Punkty monitorowania obszarów chronionych badawczego MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB MBIN Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) Całkowita liczba ppk objętych danym programem monitoringu 4) Całkowita liczba monitorowanych jcw 5) Całkowita liczba ocenianych jcw 5) ) Całkowita liczba ppk lub jcw jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu lub monitorowanych jcw w danym roku i może się różnić od sumy punktów / jcw objętych poszczególnymi programami monitoringu. 2) W tym punkty wymiany informacji pomiędzy PC UE 3) Liczba jcw ocenianych na podstawie MD (w tym MDNA) lub MO (w tym MONA); liczbę jcw ocenianych na podstawie MB należy podać osobno w wierszu dla kolumn M i N. W przypadku obszarów chronionych liczba jcw oznacza liczbę jcw, w których oceniano spełnianie wymagań dla odpowiedniego obszaru chronionego. 4) Całkowita liczba ppk jest liczbą ppk objętych w latach danym programem monitoringu i może się różnić od liczby ppk objętych tym programem w poszczególnych latach. 5) Całkowita liczba jcw jest odpowiednio liczbą jcw monitorowanych i ocenianych w latach i może się różnić od sumy jcw monitorowanych i ocenianych w poszczególnych latach.

26 Tabela Punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu rze l.p. Nazwa Punktu Kod Punktu Z ilu stanowisk pomiarowych składa się ppk 1) Kilometr rzeki od ujścia do ppk Odległość od źródła do ppk [km] Nazwa rzeki (MPHP) Kod ID_HYD (MPHP) Nazwa JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod ocenianej JCW Kod ocenianej JCW (2) Kod ocenianej JCW (3) Kod ocenianej JCW (4) Typ Oceniana abiotyczny JCW ocenianej naturalna JCW (TAK / NIE) Dł. geogr. 2) Szer. geogr. 2) dorzecza Kod obszaru (PGW) RZGW (PGW) Województwo Powiat Gmina PPK repr. PPK repr. dla grupy PPK reperowy PPK PPK MOC PPK MB intens. mon. PPK wymia ny inf. MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB MBIN 1 Kanał Świerżowski - Świerże PL01S1101_ ,2 13,1 Kanał Świerżowsk Kanał Świerżowsk PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie chełmski Dorohusk TAK TAK Mościska-Kropiwki PL01S1101_ ,7 72,2 Kanał Wieprz-Krzna Wieprza do dopł. z lasu przy PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie parczewski Sosnowica TAK TAK Kanał Wieprz-Krzna - Żelizna PL01S1101_ ,1 116,8 z lasu przy Żulinkach do Komarówka Kanał Wieprz-Krzna wypływu Danówki ze zb. PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Podlaska TAK TAK Wieprz - Dworzyska PL01S1101_ ,1 141,7 Wieprz Wieprz od Zbiornika Nielisz do Żółkiewki PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie krasnostawski Krasnystaw (gm. miejska) TAK TAK Bystrzyca - Spiczyn PL01S1101_ ,6 81,4 Bystrzyca Zemborzyckiego do ujścia PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie łęczyński Spiczyn TAK TAK Złota Nitka - Pawlichy PL01S1101_ ,1 19,1 Złota Nitka Złota Nitka PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Księżpol TAK TAK Rzeczyca - Tarnoszyn PL01S1101_ ,6 29,8 Rzeczyca Rzeczyca do granicy RP PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie tomaszowsk Ulhówek TAK TAK Warężanka - Horodyszcze PL01S1101_ ,9 29,5 Warężanka granic RP PLRW PLRW NIE 24, , WA lubelskie chełmski Dubienka TAK TAK Bukowa - Kosmów PL01S1101_ ,1 24,8 Bukowa Bukowa PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie hrubieszowsk Hrubieszów TAK TAK Białka - Obrowiec PL01S1101_ ,0 17,7 Białka Białka PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie hrubieszowsk Hrubieszów TAK Wełnianka - Zaniże PL01S1101_ ,9 13,1 Wełnianka Kułakowic do ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Białopole TAK TAK Sopot - Osuchy PL01S1101_ ,5 23,9 Sopot Sopot PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Łukowa TAK TAK TAK Łada - Gromada PL01S1101_ ,5 62,9 Łada Łada do Osy PLRW PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Łukowa TAK TAK TAK Bukowa - Momoty Górne PL01S1101_ ,5 8,1 Bukowa ujścia PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie janowski obszar wiejsk TAK TAK Branew - Porytowe Wzgórze PL01S1101_ ,1 21,0 Branew Branew PLRW PLRW PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie janowski wiejski TAK TAK TAK Biała - Łążek Ordynack PL01S1101_ ,7 25,7 Biała Biała PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie janowski obszar wiejsk TAK TAK Plewka - Janowice PL01S1101_ ,4 28,0 Plewka Plewka PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie puławski Janowiec TAK TAK Rejka - Borowica PL01S1101_ ,6 18,8 Rejka Rejka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie krasnostawsk Łopiennik Górny TAK TAK Mogielnica - Ciechank PL01S1101_ ,0 28,3 Mogilnica Mogilnica PLRW PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie łęczyński Puchaczów TAK TAK TAK Świnka - Łęczna PL01S1101_ ,5 40,7 Świnka Kobyłki PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie łęczyński miejska) TAK TAK Bobrówka - Rudka PL01S1101_ ,8 18,4 Bobrówka Bobrówka PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie lubartowski Uscimów TAK TAK Konotopa - Makoszka PL01S1101_ ,7 11,3 Konotopa Konotopa PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie parczewski Dębowa Kłoda TAK TAK Piskornica - Tulniki PL01S1101_ ,7 19,1 Piskornica Piskornica PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie parczewski Siemień TAK TAK Stara Piwonia - Branica PL01S1101_ ,9 22,2 Stara Piwonia Stara Piwonia PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Podlaski TAK TAK Bystrzyca - Sarnów PL01S1101_ ,6 18,8 Bystrzyca Bystrzyca do Samicy PLRW PLRW PLRW NIE 22,307 51, WA lubelskie łukowski Stanin TAK TAK TAK Mała Bystrzyca - Wola Osowińska PL01S1101_ ,9 36,3 Mała Bystrzyca Mała Bystrzyca PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Borki TAK TAK Czarna - Serokomla PL01S1101_ ,2 13,8 Czarna Czarna PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie łukowski Serokomla TAK TAK Ciemięga - Dąbrówka PL01S1101_ ,1 13,8 Ciemięga Minina od źródeł do Ciemięg PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie lubartowski Kamionka TAK TAK Parysówka - Kierzkówka PL01S1101_ ,7 16,4 Parysówka Parysówka PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie lubartowski Kamionka TAK TAK Zalesianka - Sarny PLO0S1101_ ,7 16,1 Zalesianka Zalesianka PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie rycki Ułęż TAK TAK Irenka - Dęblin PL01S1101_ ,5 9,7 Irenka Irenka PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie rycki Dęblin TAK TAK Okrzejka - Mokradle PL01S1101_ ,1 20,5 Okrzejka Okrzejka od źródeł do Own PLRW PLRW NIE 21, , WA lubelskie rycki Kłoczew TAK TAK Świder - Wola Kisielska PL01S1101_ ,3 12,3 Świder Wschodniego PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie łukowski Stoczek Łukowsk TAK Krzna - Leszczanka PL01S1101_ ,7 26,8 Krzna Krzymoszą PLRW PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie łukowski Trzebieszów TAK TAK TAK Krzna Południowa - Strzyżew PL01S1101_ ,2 24,7 Krzna Południowa do Dopływu spod Lipniaków PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie łukowski Łuków TAK TAK Krzywula - Rogoźniczka Pl01S1101_ ,0 22,6 Krzywula Krzywula PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie bialski Międzyrzec Podlask TAK TAK Klukówka - Leśna Podlaska Pl01S1101_ ,6 17,8 Klukówka Walimia do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Leśna Podlaska TAK TAK Tanew - Wólka Biska PL01S1101_ ,9 74,5 Tanew Tanew od Muchy do Łady PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Biszcza TAK Łada - Bidaczów PL01S1101_ ,2 58,7 Łada Czarną Ładą od Braszczk PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Biłgoraj TAK TAK Sanna - Opoka PL01S1101_ ,6 56,4 Sanna Sanna od Stanianki do ujściaplrw PLRW NIE 21, , KR lubelskie kraśnicki wiejski TAK TAK Kurówka - Puławy PL01S1101_ ,3 44,3 Kurówka Kurówka od Białki do ujścia PLRW PLRW NIE 21, , WA lubelskie puławski Puławy (gm. miejska TAK TAK Wieprz - Borowica PL01S1101_ ,1 167,7 Wieprz oddzielenia się Kan. Wieprz PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie krasnostawsk Łopiennik Górny TAK TAK Wieprz - Jaszczów PL01S1101_ ,1 196,7 Wieprz Kan. Wieprz-Krzna do dopł. PLRW PLRW TAK 22,94 51, WA lubelskie łęczyński Milejów TAK TAK Wieprz - Łańcuchów PL01S1101_ ,1 216,7 Wieprz Starościc do Stoków PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie łęczyński Milejów TAK TAK Wieprz - Kijany PL01S1101_ ,7 228,1 Wieprz Bystrzycy PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie łęczyński Spiczyn TAK TAK Wieprz - Wola Skromowska PL01S1101_ ,7 284,1 Wieprz Tyśmienicy PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie lubartowski Firlej TAK TAK Parczew PL01S1101_ ,3 46,4 Piwonia Hetman do ujścia PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie parczewski wiejski TAK TAK Białka - Paszk PL01S1101_ ,8 30,4 Białka Niwek do ujścia PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Radzyń Podlask TAK TAK Minina - Drewnik PL01S1101_ ,0 43,6 Minina Minina od Ciemięgi do ujściaplrw PLRW NIE 22, , WA lubelskie lubartowski Jeziorzany/Michów TAK TAK TAK Wieprz - Dęblin PL01S1101_ ,5 348,3 Wieprz ujścia PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie puławski/ryck Puławy/Dęblin TAK TAK Huczwa od Sieniochy do Werbkowice/Tyszow 51 Huczwa - Wakijów PL01S1101_ ,3 34,2 Huczwa ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie hrubieszowski ce-obszar wiejski TAK TAK Klukówka - Cicibór PL01S1101_ ,0 27,4 Klukówka Walimia do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski/biała PodlaskaPodlaska (gm. TAK TAK Wisła - Annopol PL01S1101_ ,6 298,4 Wisła Kamiennej PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski wiejski TAK TAK Wisła - Gołąb PL01S1101_ ,0 381,0 Wisla Wieprza PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie puławski Puławy TAK TAK Bug - Kryłów PL01S1101_ ,1 210,7 Bug Huczwy PLRW PLRW TAK 24, , WA lubelskie hrubieszowsk Mircze TAK TAK TAK ,2014, Bug - Zosin PL01S1101_ ,1 265,7 Bug Bug od Huczwy do Studiank PLRW PLRW TAK 24, , WA lubelskie hrubieszowsk Horodło TAK TAK TAK ,2014, Bug - Horodło PL01S1101_ ,7 274,1 Bug Zołotuchy PLRW PLRW TAK 24, , WA lubelskie hrubieszowsk Horodło TAK TAK TAK ,2014, Bug - Dorohusk PL01S1101_ ,2 332,6 Bug Świerżowskiego PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie chełmski Dorohusk TAK TAK TAK ,2014, Bug - Włodawa PL01S1101_ ,6 405,2 Bug Bug od Uherki do Włodawk PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie włodawsk Włodawa TAK TAK TAK ,2014, Bug - Kuzawka PL01S1101_ ,7 440,1 Bug Grabara PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie włodawsk Hanna TAK TAK TAK ,2014, Bug - Kuzawka/Kukuryk PL01S1101_ ,8 514,0 Bug Bug od Grabara do Krzny PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski wiejski TAK TAK TAK ,2014, Bug - Gnojno PL01S1101_ ,0 566,8 Bug Niemirowie do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Konstantynów TAK TAK Białka/Bielkowa - Zastawie PL01S1101_ ,6 12,1 Białka Białka PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie puławski Kurów TAK TAK Wieprz - Namule PL01S1101_ ,7 67,2 Wieprz Wieprz do Jacynki PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski wiejski TAK TAK Łabuńka - Wysokie PL01S1101_ ,0 23,1 Łabuńka Potoku PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie zamojski Zamosć TAK TAK Piwonia - Zienk PL01S1101_ ,9 17,8 Piwonia ze stawu Hetman bez dopł. PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie parczewski Sosnowica TAK TAK Białka - Ostrówk PL01S1101_ ,6 10,6 Białka spod Turowa Niwek PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Wohyń TAK TAK Sieniocha - Tuczapy PL01S1101_ ,6 7,6 Sieniocha Sieniocha PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie zamojski Komarów Osada TAK TAK Ubrodowianka - Matcze PL01S1101_ ,7 5,2 Ubrodowianka Ubrodowianka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie chełmski Żmudź TAK TAK Udal - Puszcza PL01S1101_ ,8 28,8 Udal Udal od Krzywólki do ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Dorohusk TAK TAK Czułczyce PL01S1101_ ,0 24,0 Uherka Uherka od źródeł do Gark PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Ruda-Huta TAK TAK Lepitucha - Sawin PL01S1101_ ,1 13,8 Lepitucha Lepitucha PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Sawin TAK TAK Gdolanka - Karolinów PL01S1101_ ,2 8,4 Gdolanka Gdolanka PLRW PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Ruda-Huta TAK TAK TAK Włodawka - Kołacze PL01S1101_ ,2 15,3 Włodawka ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie włodawsk Stary Brus TAK TAK TAK Tarasienka - Żłobek Kolonia PL01S1101_ ,5 28,4 Tarasienka Tarasienka PLRW PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie włodawsk Włodawa TAK TAK TAK Hanna - Kuzawka PL01S1101_ ,5 23,9 Hanka Hanna bez Romanówk PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie włodawsk Hanna TAK TAK Grabar - Kodeń PL01S1101_ ,2 23,5 Grabar Grabar PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Kodeń TAK TAK Rudka - Wólka Plebańska PL01S1101_ ,5 20,0 Rudka Rudka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski obszar wiejsk TAK TAK Krynica - Zahajk PL01S1101_ ,8 8,5 Krynica Krynica PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie włodawsk Wyryki TAK TAK Muława - Rossosz PL01S1101_ ,2 28,2 Muława Muława PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie bialski Rossosz TAK TAK Grabarka - Lubenka PL01S1101_ ,6 24,1 Grabarka Grabarka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Łomazy TAK TAK Żarnica - Dokudów PL01S1101_ ,8 33,3 Żarnica Żarnica PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie bialski Biała Podlaska TAK TAK Lutnia - Kościeniewicze PL01S1101_ ,4 25,5 Lutnia Lutnia od źródeł do Strug PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Piszczac TAK TAK Werbia - Ratarków PL01S1101_ ,7 18,3 Werbia Werbia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Piszczac TAK TAK Czapelka - Starzynka PL01S1101_ ,1 32,3 Czapelka Czapelka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Terespol TAK TAK TAK ,2014, Czyżówka - Wygoda PL01S1101_ ,2 21,6 Czyżówka Czyżówka z dopływam PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Jnaów Podlask TAK TAK TAK ,2014, Tyśmienica - Buradów PL01S1101_ ,5 30,0 Tyśmienica do Piwoni PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie parczewski wiejski TAK TAK Tyśmienica - Świeże PL01S1101_ ,5 30,0 Tyśmienica Bystrzycy PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Wohyń TAK TAK Bystrzyca - Bork PL01S1101_ ,0 51,5 Bystrzyca ujścia PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie radzyński Borki TAK TAK Tyśmienica - Górka PL01S1101_ ,1 67,4 Tyśmienica ujścia PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie lubartowski wiejski TAK TAK Huczwa - Zimno PL01S1101_ ,7 19,8 Huczwa Rokitna bez Kanału Rokitna PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie tomaszowsk Łaszczów TAK TAK Huczwa - Gródek PL01S1101_ ,0 76,5 Huczwa ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie hrubieszowsk Hrubieszów TAK TAK Wełnianka - Dubienka PL01S1101_ ,9 13,1 Wełnianka Kułakowic do ujścia PLRW PLRW NIE 23,895 51, WA lubelskie chełmski Białopole TAK TAK Udal - Turka PL01S1101_ ,0 11,6 Udal Udal od Krzywólki do ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Sawin TAK TAK Uherka - Ruda Wieś PL01S1101_ ,2 34,8 Uherka Uherka od Garki do Gdolank PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Ruda-Huta TAK Uherka - Rudka PL01S1101_ ,1 41,9 Uherka ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie opolskie Urzędów TAK TAK Włodawka - Włodawa PL01S1101_ ,6 37,9 Włodawka ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie włodawsk Włodawa TAK TAK Obwodnica PL01S1101_ ,4 37,1 Krzna Krzny Południowe PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie bialski Międzyrzec Podlask TAK TAK Krzna Południowa - RzeczycaPL01S1101_ ,3 43,6 Krzna Południowa Dopływu spod Lipniaków do PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie bialski Międzyrzec Podlask TAK TAK Krzna - Sławacinek Stary PL01S1101_ ,3 65,2 Krzna do Klukówk PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski BiałaPodlaska TAK TAK Lutnia - Kłoda Duża PL01S1101_ ,1 34,8 Lutnia Lutnia od Strugi do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Zalesie TAK TAK Zielawa - Woskrzenice PL01S1101_ ,3 67,8 Zielawa Niecielina do ujścia PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie bialski Biała Podlaska TAK TAK Krzna - Neple PL01S1101_ ,8 105,7 Krzna Krzna od Klukówki do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski Terespol TAK TAK TAK ,2014, Sanna - Modliborzyce PL01S1101_ ,6 8,3 Sanna Stanianki PLRW PLRW NIE 22, , KR lubelskie janowski Modliborzyce TAK TAK Wyżnica - Dzierzkowice PL01S1101_ ,1 20,2 Wyżnica Urzędówki bez Urzędówk PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie opolski Dzierzkowice TAK TAK Urzędówka - Bęczyn PL01S1101_ ,5 19,5 Urzędówka Urzędówka PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie hrubieszowsk Dołhobyczów TAK TAK Wrzelowianka - Kolczyn PL01S1101_ ,5 11,3 Wrzelowianka Wrzelowianka PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski Józefów nad Wisłą TAK TAK Maciejowska PL01S1101_ ,8 30,6 Chodelka Wronowa PLRW PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie opolski obszar wiejsk TAK TAK TAK Poniatówka - Pustelnia PL01S1101_ ,1 13,0 Poniatówka Poniatówka PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski obszar wiejsk TAK TAK Wrzelówka - Szczekarków PL01S1101_ ,8 16,9 Wrzelowianka Wrzelowianka PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski Wilków TAK TAK Bystra - Bartłomiejowice PL01S1101_ ,5 24,5 Bystra Wąwolnicy do ujścia PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie puławski Wąwolnica TAK TAK Kurówka - Brzozowa Gać PL01S1101_ ,0 24,6 Kurówka bez Białk PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie puławski Kurów TAK TAK Świerszcz - Malowany Mos PL01S1101_ ,1 4,7 Świerszcz Świerszcz PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie zamojski wiejski TAK TAK Pór - Zakrzew PL01S1101_ ,6 42,4 Pór Pór do Wierzbówk PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie lubelski Zakrzew TAK TAK Łętownia - Gruszka Mała PL01S1101_ ,8 16,9 Łętownia Łętownia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski Nielisz TAK TAK Wolica - Skierbieszów PL01S1101_ ,2 21,9 Wolica Huszczki Dużej PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski Skierbieszów TAK TAK Wojsławka - Krasnystaw PL01S1101_ ,6 30,5 Wojsławka Wojsławka PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie krasnostawsk Krasnystaw TAK TAK Żółkiewka - Krasnystaw PL01S1101_ ,4 31,6 Żółkiewka Żółkiewka PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie krasnostawsk miejska) TAK TAK Siennica - Kasjan Pl01S1101_ ,5 19,0 Siennica Siennica PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie krasnostawsk Krasnystaw TAK TAK Giełczew - Stryjno PL01S1101_ ,7 30,6 Giełczewka Radomirki PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie świdnicki Rybczewice TAK TAK Stoki - Zakrzów PL01S1101_ ,5 23,0 Stoki Stoki PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie łęczyński wiejski TAK TAK Bystrzyca - Osmolice PL01S1101_ ,5 37,5 Bystrzyca zb. Zemborzyckiego PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie lubelski Strzyżewice TAK TAK Krężniczanka - Krężnica Jara PL01S1101_ ,3 20,7 Ciemięga Ciemięga PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie lubelski Niedrzwica Duża TAK TAK Czerniejówka - Głuszczyzna PL01S1101_ ,5 30,2 Czerniejówka Czerniejówka PLRW PLRW NIE 22, , WA lubelskie Lublin Lublin (gm. miejska) TAK TAK Botaniczny PL01S1101_ ,1 14,2 Czechówka Czechówka PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie Lublin Lublin (gm. miejska) TAK TAK Ciemięga - Pliszczyn PL01S1101_ ,0 37,3 Ciemięga Ciemięga PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie lubelski Wólka TAK TAK Tanew - Rebizanty PL01S1101_ ,0 17,4 Tanew Potoku do Muchy z Wirową PLRW PLRW TAK 23, , KR lubelskie tomaszowsk Susiec TAK TAK Sołokija - Wierzbica PL01S1101_ ,4 37,1 Sołokija RP PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie tomaszowsk Lubycza Królewska TAK TAK Wyżnica - Józefów PL01S1101_ ,1 43,2 Wyżnica ujścia PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski Józefów nad Wisłą TAK TAK Chodelka - Podgórz PL01S1101_ ,5 52,9 Chodelka Wronowa do ujścia PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski Wilków TAK TAK Bystra - Bochotnica PL01S1101_ ,2 33,8 Bystra Wąwolnicy do ujścia PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie puławski obszar wiejsk TAK TAK Wieprz - Michalów PL01S1101_ ,5 104,4 Wieprz Zbiornika Nielisz PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski Sułów TAK TAK Pór - Nawóz PL01S1101_ ,6 48,4 Pór Pór od Wierzbówki do ujścia PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie zamojski Nielisz TAK TAK Łabuńka - Krzak PL01S1101_ ,2 30,9 Łabuńka Potoku do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski Nielisz TAK TAK Wolica - Wola Orłowska PL01S1101_ ,5 41,1 Wolica Huszczki Dużej do ujścia PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie krasnostawsk Izbica TAK TAK Giełczew - Biskupice PL01S1101_ ,4 47,9 Giełczewka ujścia PLRW PLRW TAK 22,945 51, WA lubelskie świdnicki Trawniki TAK TAK Bystrzyca - Zemborzyce PL01S1101_ ,0 47,0 Bystrzyca zb. Zemborzyckiego PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie Lublin Lublin (gm. miejska) TAK TAK

27 l.p. Nazwa Punktu Kod Punktu Z ilu stanowisk pomiarowych składa się ppk 1) Kilometr rzeki od ujścia do ppk Odległość od źródła do ppk [km] Nazwa rzeki (MPHP) Kod ID_HYD (MPHP) Nazwa JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod ocenianej JCW Kod ocenianej JCW (2) Kod ocenianej JCW (3) Kod ocenianej JCW (4) Typ Oceniana abiotyczny JCW ocenianej naturalna JCW (TAK / NIE) Dł. geogr. 2) Szer. geogr. 2) dorzecza Kod obszaru (PGW) RZGW (PGW) Województwo Powiat Gmina PPK repr. PPK repr. dla grupy PPK reperowy PPK PPK MOC PPK MB intens. mon. PPK wymia ny inf. MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB MBIN 138 Kanał Żmudzki - Puszcza PL01S1101_ ,4 10,9 Kanał Żmudzk Kanał Żmudzk PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Żmudź TAK TAK Bug - Krzyczew PL01S1101_ ,7 520,1 Bug Bug od Krzny do Niemirowa PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie bialski wiejski NIE TAK 2013,2014, Sołokija - Ruda Żelazna PL01S1101_ ,3 8,2 Sołokija RP PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie tomaszowsk Tomaszów NIE TAK Wisła - Piotrawin PL01S1101_ ,0 328,0 Wisła Wieprza PLRW PLRW TAK 21, , WA lubelskie opolski Łaziska NIE TAK Poniatowa PL01S1101_ ,7 4,0 Dopływ spod Kraczewic Poniatówka PLRW PLRW TAK 22, , WA lubelskie opolski Poniatowa NIE TAK Wieprz - Majdan Wielki PL01S1101_ ,9 58,9 Wieprz Wieprz do Jacynki PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski wiejski NIE TAK Łabuńka - Pniówek PL01S1101_ ,1 9,3 Łabuńka Potoku PLRW PLRW NIE 23,295 50, WA lubelskie zamojski Zamość NIE TAK Wieprz - Obrocz PL01S1101_ ,6 80,0 Wieprz Zbiornika Nielisz PLRW PLRW TAK 23, , WA lubelskie zamojski Zwierzyniec NIE TAK Tanew - Pisklak PL01S1101_ ,9 47,5 Tanew Tanew od Muchy do Łady PLRW PLRW TAK 22, , KR lubelskie biłgorajski Łukowa NIE TAK Uherka - Żółtańce PL01S1101_ ,0 9,0 Uherka Uherka od źródeł do Gark PLRW PLRW NIE 23, , WA lubelskie chełmski Chełm NIE TAK 2013

28 Tabela z Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w zbiornikach zaporowych Rok Całkowita liczba ppk lub jcw 1) Punkty reprezentatywne Kod realizowanego programu Punkty monitorowania obszarów chronionych Punkty monit. badawczego MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB Liczba ppk objętych monitoringiem Liczba monitorowanych jcw Liczba ocenianych jcw 2) Liczba ppk objętych monitoringiem 2014 Liczba monitorowanych jcw Liczba ocenianych jcw 2) Liczba ppk objętych monitoringiem Liczba monitorowanych jcw Liczba ocenianych jcw 2) Całkowita liczba ppk objętych danym programem monitoringu 3) Całkowita liczba monitorowanych jcw 4) Całkowita liczba ocenianych jcw 4) ) Całkowita liczba ppk lub jcw jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu lub monitorowanych jcw w danym roku i może się różnić od sumy punktów / jcw objętych poszczególnymi programami monitoringu. 2) Liczba jcw ocenianych na podstawie MD, MO oraz MB i/lub dla których oceniane jest spełnianie wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych. 3 ) Całkowita liczba ppk jest liczbą ppk objętych w latach danym programem monitoringu i może się różnić od liczby ppk objętych tym programem w poszczególnych latach. 4) Całkowita liczba jcw jest odpowiednio liczbą jcw monitorowanych i ocenianych w latach i może się różnić od sumy jcw monitorowanych i ocenianych w poszczególnych latach.

29 Tabela z. Punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu zbiorników zaporowych Rodzaj punktu pomiarowo-kontrolnego Rok realizacji programu monitoringu l.p. Nazwa Punktu Kod Punktu Z ilu stanowisk pomiarowych Nazwa JCW na której ppk jest Kod JCW na której ppk jest Typ zbiornika Szer. geogr. zlokalizowany zlokalizowany 2) Kod obszaru dorzecza (PGW) składa się ppk 1) Nazwa zbiornika Kod ocenianej JCW Kod ocenianej JCW (2) Kod ocenianej JCW (3) Dł. geogr. 2) RZGW (PGW) Województwo Powiat Gmina PPK repr. PPK repr. dla grupy PPK MOC PPK MB MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB MBIN 1 Zbiornik Nielisz - Nielisz PL01S1102_ Zbiornik Nielisz Zbiornik Nielisz PLRW PLRW WA lubelskie zamojski Sułów TAK TAK Zalew Zemborzycki - Dąbrowa-las PL01S1102_ Zalew Zemborzycki Zbiornik Zemborzyce PLRW PLRW WA lubelskie Lublin Lublin TAK TAK ) W przypadku, gdy ppk jest pojedynczym punktem, wpisać "1" 2) WGS 84

30 Tabela Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód jezior oraz jezior i innych zbiorników naturalnych uznanych za silnie zmienione części wód Rok 2013 Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Całkowita liczba ppk lub jcw 1) Kod realizowanego programu Punkty Punkty monit. reprezentatywne 2) Punkty monitorowania obszarów chronionych badawczego MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba monitorowanych jcw Liczba jcw ocenianych 3) 6 Całkowita liczba ppk objętych danym programem monitoringu 4) Całkowita liczba monitorowanych jcw 5) Całkowita liczba ocenianych jcw 5) 14 1) Całkowita liczba ppk lub jcw jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu lub monitorowanych jcw w danym roku i może się różnić od sumy punktów / jcw objętych poszczególnymi programami monitoringu. 2) W tym punkty reperowe. 3) Liczba jcw ocenianych na podstawie MD, MO oraz MB i/lub dla których oceniane jest spełnianie wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych. 4) Całkowita liczba ppk jest liczbą ppk objętych w latach danym programem monitoringu i może się różnić od liczby ppk objętych tym programem w poszczególnych latach. 5) Całkowita liczba jcw jest odpowiednio liczbą jcw monitorowanych i ocenianych w latach i może się różnić od sumy jcw monitorowanych i ocenianych w poszczególnych latach.

31 Tabela Punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu jezior l.p. Nazwa Punktu Kod Punktu jez. Rogóźno - stanowisko 1 jez. Krasne - stanowisko 1 jez. Piaseczno - stanowisko 1 jez. Uścimowskie - stanowisko 1 jez. Kleszczów - stanowisko 1 jez. Bikcze - stanowisko 1 jez. Uściwierz - stanowisko 1 jez. Łukie - stanowisko 1 jez. Białe Sosnowickie - stanowisko 1 jez. Kunów - stanowisko 1 jez. Sumin - stanowisko 1 Z ilu stanowisk pomiarowych składa się ppk 1) Nazwa jeziora (MPHP) PPK repr. PPK repr. dla grupy PPK reperowy PPK PPK MOC PPK MB intens. mon. PL01S1102_ Rogóźno Rogóźno PLLW30689 PLLW a TAK 22, , WA lubelskie łęczyński Ludwin TAK 2014 Krasne (na SE PL01S1102_06 od Ostrowa 54 1 Krasne Lub.) PLLW30691 PLLW a TAK 22, , WA lubelskie lubartowski Uścimów TAK 2014 PL01S1102_06 Piaseczno 59 1 Piaseczno (koło Łęcznej) PLLW30692 PLLW a TAK 23, , WA lubelskie łęczyński Ludwin TAK 2014 MD MO MOPI MORE MORY MORO MOEU MDNA MONA MB MBIN PL01S1102_ Uścimowiec Uścimowskie PLLW30694 PLLW b TAK 22, , WA lubelskie lubartowski Uścimów TAK PL01S1102_06 Ostrów 50 1 Kleszczów Kleszczów PLLW30700 PLLW b TAK 22, , WA lubelskie lubartowski Lubelski TAK TAK PL01S1102_ Bikcze Bikcze PLLW30703 PLLW b NIE 23, , WA lubelskie łęczyński Ludwin TAK TAK PL01S1102_ Uściwierz Uściwierz PLLW30704 PLLW b NIE 23, , WA lubelskie łęczyński Cyców TAK TAK PL01S1102_ Łukie Łukie PLLW30706 PLLW b TAK 23, , WA lubelskie włodawski Urszulin TAK TAK PL01S1102_ Białe Sosnowickie Białe Sosnowickie PLLW30710 PLLW b NIE 23, , WA lubelskie parczewski Sosnowica TAK TAK PL01S1102_ Kunów Kunów PLLW30714 PLLW b TAK 22, , WA lubelskie lubartowski Firlej TAK 2015 Sumin (w PL01S1102_06 zlewni 61 1 Sumin Włodawki) PLLW30718 PLLW b TAK 23, , WA lubelskie włodawski Urszulin TAK TAK jez. Spólne - stanowisko 1 PL01S1102_ Spilno jez. Białe Włodawskie - PL01S1102_06 stanowisko Białe Włodawskie jez. Tomasznie - PL01S1102_33 stanowisko Tomasznie Kod ID_HYD (MPHP) Nazwa JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod JCW na której ppk jest zlokalizowany Kod ocenianej JCW Typ abiotyczny ocenianej JCW Oceniana JCW naturalna (TAK / NIE) Dł. geogr. 2) Szer. geogr. 2) Kod obszaru dorzecza (PGW) RZGW (PGW) Województwo Powiat Gmina Rodzaj punktu pomiarowo-kontrolnego Spilno (Wspólne, Spólne) PLLW30725 PLLW b TAK 23, , WA lubelskie włodawski Włodawa TAK TAK Białe Włodawskie (Białe) PLLW30728 PLLW a TAK 23, , WA lubelskie włodawski Włodawa TAK TAK TAK 2013,2014, Tomasznie (Domasznie) PLLW90036 PLLW b NIE 23, , WA lubelskie parczewski Sosnowica TAK 2015 Rok realizacji programu monitoringu 1) W przypadku, gdy ppk jest pojedynczym punktem, wpisać "1" 2) WGS 84

32 Monitoring jakości wód podziemnych Celem prowadzenia monitoringu jakości wód podziemnych jest dostarczenie informacji o stanie chemicznym wód podziemnych, śledzenie jego zmian oraz sygnalizacja zagrożeń, na potrzeby zarządzania zasobami wód podziemnych i oceny skuteczności podejmowanych działań ochronnych. Ogólne zapisy dotyczące badania i oceny wód podziemnych ujęte zostały w art. 38a ust. 1, art.47 oraz art. 155a i 155b ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 145 z późn. zm.). Szczegółowe regulacje odnośnie oceny stanu wód podziemnych są zawarte w rozporządzeniu MŚ z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143, poz. 896), natomiast szczegółowe regulacje dotyczące badań monitoringowych są zawarte w rozporządzeniu MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie formy i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1550). W latach w ramach podsystemu monitoringu jakości wód podziemnych na terenie województwa lubelskiego realizowane będą następujące zadania: - w ramach monitoringu diagnostycznego badanie i ocena jakości wód podziemnych w sieci krajowej, badanie i ocena jakości wód źródeł, jako naturalnych wypływów wód podziemnych na powierzchnię ziemi - w ramach monitoringu operacyjnego badanie i ocena jakości wód podziemnych na obszarach narażonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego - w ramach monitoringu badawczego badanie i ocena jakości wód podziemnych oraz gleb na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego Zadanie: Badanie i ocena jakości wód podziemnych w sieci krajowej Badania oraz klasyfikacja wód podziemnych w sieci krajowej prowadzone będą na terenie województwa lubelskiego w ramach monitoringu diagnostycznego przez Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie w 2015 r. Badaniami objętych zostanie ok. 61 punktów pomiarowych na terenie 18 powiatów województwa, natomiast częstotliwość prowadzonych badań określona została na 1 x rok. Ocena klas jakości przeprowadzona zostanie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143, poz.896). Zakres badań w ramach monitoringu diagnostycznego obejmie następujące elementy: - ogólne: odczyn, temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny; - nieorganiczne: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, beryl, bor, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, żelazo, indeks fenolowy. 31

33 Wyniki badań oraz ocena zaprezentowane zostaną na stronie internetowej WIOŚ oraz w raportach o stanie środowiska, natomiast wyniki oraz wszelkie pozostałe informacje udostępniane będą zainteresowanym jednostko oraz osobom indywidualnym. Zadanie: Badanie i ocena jakości wód źródeł, jako naturalnych wypływów wód podziemnych na powierzchnię ziemi Obszar Wyżyny Lubelskiej i Roztocza to miejsce występowania źródeł osiągających, poza regionem tatrzańskim, jedne z największych wydajności w Polsce. Źródła na Lubelszczyźnie jako naturalne, samoczynne, skoncentrowane wypływy wody podziemnej charakteryzujące się wysoką jakością (niektóre nawet o charakterze wód mineralnych), pełnią istotną rolę w zasilaniu rzek, wpływając na zasobność wodną tego regionu. Źródła umożliwiają powstawanie specyficznych ekosystemów w bezpośrednim sąsiedztwie wypływu wody, dają początek wielu rzekom i jeziorom, są rezerwuarami czystej wody, często są ważnymi elementami związanymi z kulturą i historią tego terenu. Ze względu na swoje niezwykle cenne walory, uwzględniane są w wojewódzkich programach państwowego monitoringu środowiska. Do badań prowadzonych w latach wytypowano łącznie 49 źródeł, których szczegółową charakterystykę przedstawiono w tabelach Pomiary wykonywane będą 1 razy w roku, a zakres badanych wskaźników fizykochemicznych określony został w poniższej tabeli. Zakres badanych wskaźników Lp. Nazwa wskaźnika Jednostka miary 2. Temperatura C 3. Przewodność S/cm 4. Odczyn ph 5. Tlen rozpuszczony mgo 2 /l 6. Ogólny węgiel organiczny mgc/l 7. Amoniak mgnh 4 /l Azotany Azotyny mgno 3 /l mgno 2 /l 10. Bar mgba/l 11. Bor mgb/l 12. Fosforany mgpo 4 /l 13. Fluorki mgf/l 14. Chlorki mgcl/l 15. Wodorowęglany mghco 3 /l 16. Siarczany mgso 4 /l 17. Sód mgna/l 18. Potas mgk/l 19. Wapń mgca/l 20. Magnez mgmg/l 21. Żelazo mgfe/l 22. Arsen mgas/l 23. Chrom mgcr/l 24. Cynk mgzn/l 25. Glin mgal/l 26. Kadm mgcd/l 27. Mangan mgmn/l 28. Miedź mgcu/l 29. Nikiel mgni/l 30. Rtęć mghg/l Ołów mgpb/l 32

34 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych (źródeł) przewidzianych do badań w 2013 r. Położenie administracyjne Współrzędne geograficzne Ujmowana warstwa wodonośna Głębokość Nr Nr Nr Rodzaj Użytkowanie głębokość Użytkowanie punktu rodzaj pkt. miejscowość gmina powiat długość szerokość JCWPd GZWP punktu punktu do stropu stratygrafia terenu [m p.p.t] wód [m p.p.t] Bychawa 22, , Z Punkt obszar Bychawa badawczy zabudowany (wypływ naturalny, obudowany) 2. Skrzynice 22, , Punkt nieużytki Jabłonna badawczy (wypływ naturalny) Z 3. Baszki Niemce 4. Strzeszkowice Niedrzwica Duża 5. Pliszczyn Wólka lubelski 22, , Z Punkt badawczy 22, , Z Punkt badawczy 22, , Z Punkt badawczy K użytki zielone, obszar zabudowany (wypływ naturalny) lasy (wypływ naturalny) użytki zielone, grunty orne (wypływ naturalny) 6. Łuszczów 7. Dys Wólka Niemce 8. Józefów -Morgi Józefów 9. Łada-Malinie (pomnik przyrody) 10. Goraj Zastawie (pomnik przyrody) Goraj biłgorajski 22, , Z Punkt badawczy 22, , Z Punkt badawczy 23, , Z czynne kreda lasy 22, , Z czynne 22, , Z czynne kreda kreda użytki zielone (wypływ naturalny) użytki zielone (wypływ naturalny) użytki zielone użytki zielone 33

35 11. Hedwiżyn-Stok Biłgoraj 23, , Z czynne lasy 12. Kol.Kryłówźr. św. Mikołaja 13. Krasnobród- Kapliczka na wodzie 14. Krasnobród- Belfont(użytek ekologiczny) 15. Hutki(pomnik przyrody) Mircze Krasnobród hrubieszowski 24, , Z czynne 23, , Z czynne 23, ,56275 Z czynne 23, , Z czynne 16. Stokowa 23, , Z czynne Góra(RPN) kreda Zwierzyniec 17. Obrocz 23, , Z czynne kreda zamojski 18. Szczebrzeszyn 22, , Z czynne (pomnik kreda Świerszcza) Szczebrzeszyn 19. Zaporze (pomnik 22, , Z czynne przyrody) kreda kreda kreda kreda zabudowania użytki zielone zabudowania 20. Trzęsiny 22, , Z czynne kreda lasy 21. Radecznica źr. św. Antoniego Radecznica 22, , Z czynne kreda zabudowania użytki zielone 22. Czarnystok 22, , Z czynne kreda zabudowania Objaśnienia: 9. rodzaj punktu: studnia wiercona (W), studnia kopana(k), piezometr (P), źródło (Z) 10. użytkowanie punktu: ujęcie wody pitnej (czynne, okresowo czynne, nieczynne), ujęcie na potrzeby przemysłu, rolnictwa lub inne (czynne, okresowo czynne, nieczynne), punkt badawczy 14. rodzaj wód: wody o zwierciadle napiętym (N), wody o zwierciadle swobodnym(s) 34

36 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych (źródeł) przewidzianych do badań w 2014 r. Współrzędne Położenie administracyjne Ujmowana warstwa wodonośna geograficzne Głębokość Nr Nr Nr Rodzaj Użytkowanie Użytkowanie punktu głębokość pkt. JCWPd GZWP punktu punktu rodzaj terenu miejscowość gmina powiat długość szerokość [m p.p.t] do stropu stratygrafia wód [m p.p.t] Snopków Jastków 22, , Z Punkt badawczy użytki zielone, obszar lubelski zabudowany 2. Czerniejów Jabłonna 22, , Z Punkt badawczy 3. Zakrzówek Zakrzówek 22, , Z Punkt badawczy 4. Sulów Zakrzówek 22, , Z Punkt badawczy 5. Słodków Kraśnik kraśnicki 22, , Z Punkt badawczy 6. Ostrów Kraśnik 22, , Z Punkt badawczy 7. Uściąż Karczmiska opolski 21, , Z Punkt badawczy Objaśnienia: 9. rodzaj punktu: studnia wiercona (W), studnia kopana(k), piezometr (P), źródło (Z) 10. użytkowanie punktu: ujęcie wody pitnej (czynne, okresowo czynne, nieczynne), ujęcie na potrzeby przemysłu, rolnictwa lub inne (czynne, okresowo czynne, nieczynne), punkt badawczy 14. rodzaj wód: wody o zwierciadle napiętym (N), wody o zwierciadle swobodnym(s) K (wypływ naturalny) użytki zielone, grunty orne (wypływ naturalny) użytki zielone (wypływ naturalny) użytki zielone, nieużytki (wypływ naturalny) Zadrzewienia śródpolne (wypływ naturalny) łąka (wypływ naturalny) łąka (wypływ naturalny) 35

37 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych (źródeł) przewidzianych do badań w 2015 r. Współrzędne Położenie administracyjne Ujmowana warstwa wodonośna geograficzne Głębokość Nr Nr Rodzaj Użytkowanie Użytkowanie Nr JCWPd punktu głębokość pkt. GZWP punktu punktu rodzaj terenu miejscowość gmina powiat długość szerokość [m p.p.t] do stropu stratygrafia wód [m p.p.t] Rogów Wilków 21, , Z Punkt Teren badawczy zadrzewiony, 2. Boiska Józefów 21, , Z Punkt badawczy 3. Nieszawa Józefów opolski 21, , Z Punkt badawczy 4. Borów Chodel 22, , Z Punkt badawczy 5. Wrzelowiec Opole Lubelskie 6. Rzeczyca Kazimierz Dolny 7. Kazimierz Kazimierz Dolny Dolny 8. Husiny (pomnik przyrody) 9. Ciotusza Stara 10. Majdan Sopocki Krasnobród Susiec puławski zamojski tomaszowski 21, , Z Punkt badawczy 22, , Z Punkt badawczy 21, , Z Punkt badawczy 23, , Z czynne kreda 23, , Z czynne kreda lasy 23, , Z kreda K (wypływ naturalny) Zadrzewienia śródpolne, (wypływ naturalny) Nieużytki, (wypływ naturalny) Zakrzewienia (wypływ naturalny) Teren zabudowany (wypływ naturalny) Zabudowa wiejska (wypływ naturalny) Teren zabudowany (wypływ naturalny z zalesionego zbocza) 36

38 11. Zawadki 23, , Z kreda 12. Łosiniec 23, , Z czynne kreda obszary zabudowane 13. Świdy 23, , Z kreda 14. Sołokije (pomnik przyrody) 15. Lubycza Królewska (pomnik przyrody) 16. Siedliska źr.św.mikołaja 17. Barchaczów Tomaszów Lubycza Królewska 23, , Z czynne kreda lasy, grunty orne/gosp. rozdrobniona 23, , Z czynne kreda obszary zabudowane 23, , Z czynne czwartorzęd obszary zabudowane Łabunie 23, , Z czynne kreda użytki zielone 18. Rozdoły- 23, , Z czynne kreda użytki zielone 19. Podźródło zamojski Huszczka Skierbieszów Duża 23, , Z czynne użytki zielone 20. Łaziska 23, , Z czynne kreda grunty orne Objaśnienia: 9. rodzaj punktu: studnia wiercona (W), studnia kopana(k), piezometr (P), źródło (Z) 10. użytkowanie punktu: ujęcie wody pitnej (czynne, okresowo czynne, nieczynne), ujęcie na potrzeby przemysłu, rolnictwa lub inne (czynne, okresowo czynne, nieczynne), punkt badawczy 14. rodzaj wód: wody o zwierciadle napiętym (N), wody o zwierciadle swobodnym(s) 37

39 Ocena badanych wód źródeł przeprowadzona zostanie w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143, poz. 896). Wyniki badań gromadzone będą w arkuszach Excel i udostępniane zainteresowanym jednostkom oraz osobom indywidualnym, natomiast ocena zaprezentowana zostanie na stronie internetowej WIOŚ oraz w raportach o stanie środowiska. Zadanie: Badanie i ocena jakości wód podziemnych na obszarach narażonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie realizował będzie monitoring wód podziemnych w ww. zakresie na podstawie rozporządzenia Nr 6/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie (RZGW) z dnia 12 października 2012 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć na terenie województwa lubelskiego. Badania jakości wód podziemnych realizowane będą na terenie OSN Przegaliny Duże (gm. Komarówka Podlaska) oraz OSN Kuraszew (gm. Wohyń), wyznaczonych ze względu na przekroczenia zawartości azotanów w wodach podziemnych. W czasie opracowywania WPMŚ nie ukazały się rozporządzenia Dyrektora RZGW dotyczące wprowadzenia programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na wyznaczonych obszarach, w związku z tym szczegóły realizacji badań zostaną uwzględnione po opublikowaniu ww. rozporządzeń. Zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska na lata (GIOŚ) badania na terenach OSN będą realizowane z częstotliwością 2 razy w roku (w okresie wiosennym i jesiennym), natomiast punkty pomiarowe to badane w latach poprzednich: 4 studnie kopane na terenie OSN Przegaliny Duże oraz 1 studnia kopana na terenie OSN Kuraszew. Szczegółowa lokalizacja punktów pomiarowych na terenie OSN przedstawiona została w tabeli Zakres planowanych badań jest zgodny z rozporządzeniem MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093). Zakres i częstotliwość badań jakości wód podziemnych Lp. Parametr jakości wód [mg/l] Częstotliwość oznaczania parametrów jakości wód podziemnych w na terenach wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego 1. Tlen rozpuszczony 2 2. Azotany 2 3. Azot amonowy 2 4. Azot azotynowy 2 Wyniki badań gromadzone będą w arkuszach excell i przekazywane do: - Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie 1 raz w roku, - Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie 1 raz w roku, - Urzędu Gminy w Komarówce Podlaskiej i Wohyniu 1 raz w roku. Na podstawie zgromadzonych wyników opracowana zostanie w oparciu o ww. rozporządzenie ocena stopnia zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami, która zostanie zaprezentowana na stronie internetowej WIOŚ oraz w raportach o stanie środowiska. 38

40 Tabela Szczegółowe dane na temat punktów pomiarowych analizowanych w ramach programu związanego z wyznaczeniem OSN Komarówka Podlaska Nr OSN Nazwa OSN Nr pkt Położenie administracyjne Współrzędne geograficzne miejscowość gmina powiat długość szerokość Rodzaj punktu Użytkowani e punktu Gł. punktu [m p.p.t.] Ujmowana warstwa wodonośna głębokość do stropu [m p.p.t.] stratygrafia rodzaj wód Użytkowanie terenu Przegaliny Duże 48 Komarówka Podlaska radzyński 22 o 54 26,2 51 o 50 33,8 K ujęcie wody pitnej S rolnicze 4 OSN Przegaliny Duże 2 Przegaliny Duże 48 3 Brzeziny 6 Komarówka Podlaska Komarówka Podlaska radzyński 22 o 52 44,4 51 o 49 49,2 K radzyński 22 o 53 36,6 51 o 48 32,3 K ujęcie wody pitnej ujęcie wody pitnej S rolnicze S rolnicze 4 Derewiczna 163 Komarówka Podlaska radzyński 22 o 54 42,6 51 o 47 49,6 K ujęcia na potrzeby rolnictwa S rolnicze 5 OSN Kuraszew 1 Kuraszew 82 Wohyń radzyński 22 o 44 05,3 51 o 41 24,0 K ujęcia na potrzeby rolnictwa S rolnicze Objaśnienia: 9. rodzaj punktu: studnia wiercona (W), studnia kopana(k), piezometr (P), źródło (Z) 10. użytkowanie punktu: ujęcie wody pitnej (czynne, okresowo czynne, nieczynne), ujęcie na potrzeby przemysłu, rolnictwa lub inne (czynne, okresowo czynne, nieczynne), punkt badawczy 14. rodzaj wód: wody o zwierciadle napiętym (N), wody o zwierciadle swobodnym(s) Zadanie: Badanie i ocena jakości wód podziemnych na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego Z uwagi na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe Roztocza, w szczególności Roztoczańskiego Parku Narodowego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie kontynuował będzie badania w ramach planowanego na 2014 r. monitoringu regionalnego. Realizowane będą: - badanie i ocena jakości wód podziemnych Pomiary wykonywane będą w 4 studniach wierconych i 1 kopanej z częstotliwością 1 raz w roku, natomiast zakres badanych wskaźników fizyko-chemicznych będzie analogiczny jak w przypadku źródeł. Lokalizację wraz z charakterystyką wytypowanych punktów zawiera tabela Ocena badanych wód podziemnych wykonana zostanie w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143, poz. 896). Wyniki badań gromadzone będą w arkuszach Excel, a następnie zostaną przekazane do RPN, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, jak również udostępniane będą zainteresowanym jednostkom oraz osobom indywidualnym; zaprezentowane zostaną na stronie internetowej WIOŚ oraz w raportach o stanie środowiska. 39

41 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych badania jakości wód na obszarach Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN) Współrzędne Położenie administracyjne Głębokość Ujmowana warstwa wodonośna Nr geograficzne Nr Nr Rodzaj Użytkowanie Użytkowanie punktu pkt. miejscowoś Szer. JCWPd GZWP punktu punktu głębokość do terenu gmina powiat Dł. georg [m p.p.t] stratygrafia rodzaj wód ć geogr stropu [mp.p.t] ujęcie wody studnia lasy, grunty 1. Florianka Józefów biłgorajski 22, , pitnej ok.50 K wiercona orne (czynne) Kruglik - leśniczówka Bezednialeśniczówka Dębowiecleśniczówka Rybakówka - leśniczówka Zwierzyniec zamojski 23, , , , , , , , studnia wiercona studnia wiercona studnia kopana studnia wiercona czynne ok.50 lasy ujęcie wody pitnej (czynne) okresowo czynne czynne ok.50 K lasy ok.30 lasy ok.20 lasy, grunty orne 40

42 Mapa 3. Lokalizacja punktów pomiarowych wód podziemnych przewidzianych do badań w latach

43 2.3. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi Ze względu na szczególne walory Roztocza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie planuje w ramach monitoringu regionalnego przeprowadzić badania gleb na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Zadanie: Badanie i ocena jakości gleb na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego W ramach powyższego zadania WIOŚ w Lublinie planuje w 2014 r. przeprowadzić badanie i ocenę zawartości metali ciężkich i siarki w glebach i mchach. Pomiary realizowane będą 1 raz w roku na obszarach leśnych Roztoczańskiego Parku Narodowego (w sąsiedztwie przebiegających tras komunikacyjnych drogowych i kolejowych). Lokalizację wytypowanych punktów zawiera tabela Zakres badanych wskaźników obejmował będzie: gleby - ph, ołów, kadm, cynk, miedź, nikiel, chrom ogólny, siarka ogólna, siarka siarczanowa mchy - ołów, kadm, cynk, miedź, nikiel, chrom ogólny, siarka ogólna. Ocena badanych gleb wykonana zostanie na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359), natomiast zawartość siarki w glebach określona zostanie w oparciu o 4 stopniową skalę zasobności i zanieczyszczenia gleb siarką, opracowaną przez IUNG w Puławach; w mchach przeprowadzone zostanie porównanie do danych literaturowych: "Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin" - Instytut Ochrony Środowiska. Wyniki badań gromadzone będą w arkuszach Excel, a następnie zostaną przekazane do RPN, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, jak również udostępniane będą zainteresowanym jednostkom oraz osobom indywidualnym; zaprezentowane zostaną na stronie internetowej WIOŚ oraz w raportach o stanie środowiska. Tabela Wykaz punktów monitoringu jakości gleb na obszarach Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN) Nr Współrzędne punktu Lokalizacja Cel badania pkt. pomiarowego Obwód Ochronny Słupy (trasa 50, Zamość -Zwierzyniec) 23, Ocena zawartości metali ciężkich Obwód Ochronny Krąglik (trasa 50,55419 i siarki w glebach i mchach na 2. Obszary leśne Zwierzyniec-Józefów) 23,02483 obszarach leśnych Roztoczańskiego Roztoczańskiego Obwód Ochronny Bukowa Góra 50,60550 Parku Narodowego (w sąsiedztwie 3. Parku Narodowego (trasa Zwierzyniec-Biłgoraj) 22,92375 przebiegających tras komunikacyjnych drogowych i kolejowych). 4. Obwód Ochronny Obrocz (linia kolejowa LHS- Biały Słup) 50, ,

44 2.4. Podsystem monitoringu hałasu Celem funkcjonowania podsystemu jest zapewnienie informacji dla potrzeb ochrony przed hałasem. Jednym z zadań PMŚ jest pozyskiwanie danych oraz ocena i obserwacja zmian stanu akustycznego środowiska (art. 26 i 117 ustawy Poś ). Zadanie uwzględnia stan prawny wynikający z wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. Urz. WE L 189 z , str. 12) wprowadzonych do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150 z późn. zm.). Oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na podstawie wyników pomiarów poziomów hałasu określonych wskaźnikami hałasu L DWN i L N, z uwzględnieniem pozostałych danych, w szczególności demograficznych oraz dotyczących sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu (art. 117 ust. 1 ustawy Poś). Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska starosta sporządza mapy akustyczne dla aglomeracji. Zarządzający drogą, linią kolejową lub lotniskiem jest obowiązany sporządzić również mapy akustyczne jeśli eksploatacja jego dróg, linii kolejowych i lotniska może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach (art. 118 ustawy Poś). Obowiązek opracowania map akustycznych w przypadku aglomeracji spoczywa na staroście, w przypadku źródeł liniowych i lotnisk na zarządzających tymi obiektami, którzy z kolei przekazują te mapy do wykorzystania m. in. do WIOŚ. Pierwszy etap mapowania akustycznego w województwie lubelskim, zakończony w 2007 r., dotyczył miasta Lublin - aglomeracji o liczbie ludności większej niż 250 tys. oraz głównych dróg o przejeżdżającej liczbie pojazdów ponad 6 milionów rocznie: DK Nr 12, na odcinkach: Puławy-Końskowola, Kurów Lublin, Lublin Piaski, Piaski obwodnica, DK Nr 17 na odcinku Tomaszów Lubelski przejście graniczne Hrebenne. Drugi etap realizacji map akustycznych w województwie lubelskim został zakończony w 2012 r. Dotyczył otoczenia głównych dróg o liczbie przejeżdżających pojazdów ponad 3 miliony rocznie, to jest: - 55 odcinków dróg krajowych nr: 17, 19, 48, 63, 74, 82 występujących w województwie, oddziałujących na klimat akustyczny powiatów: bialskiego, hrubieszowskiego, janowskiego, krasnostawskiego, kraśnickiego, lubartowskiego, lubelskiego, łęczyńskiego, łukowskiego, puławskiego, ryckiego, świdnickiego, tomaszowskiego, zamojskiego oraz miast: Lublina i Zamościa, - 10 odcinków dróg wojewódzkich nr: 801, 824, 830, 833, 835, oddziaływujących na klimat akustyczny powiatów: puławskiego, lubelskiego, kraśnickiego, biłgorajskiego. Zadanie: Pomiary i ocena stanu akustycznego środowiska Pozyskiwanie danych oraz ocena i obserwacja zmian stanu akustycznego środowiska jest zadaniem PMŚ, które realizuje się zgodnie z następującymi przepisami prawnymi: - ustawa z dnia r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26, 112b, 113, 117, 118a, 120, 120a, 148, 149, 176, 177 i 179; - rozporządzenie MŚ z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu L DWN (Dz. U. z 2010 r. Nr 215, poz. 1414); 43

45 - rozporządzenie MŚ z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826); - rozporządzenie MŚ z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109); - rozporządzenie MŚ z dnia 1 października 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji (Dz. U. z 2007 r. Nr 187, poz. 1340); - rozporządzenie MŚ z dnia 25 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących rejestru zawierającego informacje o stanie akustycznym środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 82, poz. 500); - rozporządzenie MŚ z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. z 2008 r. Nr 206, poz. 1291); - rozporządzenie MŚ z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. z 2008 r. Nr 215, poz. 1366); - rozporządzenie MŚ z dnia 16 czerwca 2011 r. sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz.U. z 2011 r. Nr 140, poz. 824 z późn.zm.); - rozporządzenie MŚ z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminy i sposoby ich prezentacji (Dz. U. z 2003 Nr 18, poz. 164) do czasu wydania nowego rozporządzenia na podstawie art. 177 ustawy Poś; - rozporządzenie MŚ z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których wymagane jest sporządzanie map akustycznych, oraz sposoby określania granic terenów objętych tymi mapami (Dz. U. z 2007 r. Nr 1, poz. 8); - rozporządzenie MŚ z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. Nr 227, poz. 1485). Zadanie dotyczy pomiarów i ocen hałasu emitowanego przez źródła przemysłowe oraz komunikacyjne (hałas drogowy). Celem realizacji zadania jest zapewnienie informacji dla potrzeb podsystemu. Badania obejmują wyznaczanie równoważnego poziomu hałasu i warunków poza akustycznych niezbędnych do interpretacji wyników i oceny klimatu akustycznego oraz wyznaczanie wartości wskaźników LDWN i LN dla potrzeby prowadzenia długookresowej polityki w zakresie hałasu. Zgodnie z ustawą Poś najmniejszym obszarem, na którym dokonuje się oceny klimatu akustycznego jest powiat. Starosta oraz zarządzający drogami, liniami kolejowymi i portami lotniczymi są odpowiedzialni za dokonywanie ocen w formie map akustycznych. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska jest ustawowo zobowiązany do dokonywania oceny stanu akustycznego środowiska, jak i prowadzenia pomiarów na terenach nie objętych obowiązkiem opracowywania map akustycznych. 44

46 W latach WIOŚ w Lublinie będzie realizował badania hałasu drogowego corocznie w trzech różnych obszarach województwa, w 10 punktach pomiarowych, z czego na dwóch z tych obszarów będą prowadzone badania poziomów długookresowych. W celu określenia wartości wskaźników długookresowych L DWN oraz L N, w każdym z wyznaczonych obszarów długość pomiarów w roku będzie wynosiła 6 dób pomiarowych, z czego: - 2 doby w dni powszednie oraz 1 doba podczas weekendu w okresie wiosennym, - 2 doby w dni powszednie oraz 1 doba podczas weekendu, w okresie jesienno-zimowym. W pozostałych punktach pomiarowych zlokalizowanych w wytypowanych obszarach będą wykonywane corocznie w okresach: wiosennym i jesienno-zimowym pomiary hałasu drogowego prowadzące do określenia wartości wskaźników LAeqD oraz LAeqN. Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu hałasu w województwie lubelskim na lata prezentują tabele Szczegółowa lokalizacja punktów pomiarowych zostanie ustalona w terenie. Do badań monitoringowych zostaną włączone pomiary hałasu przemysłowego (zgodnie z planem kontroli WIOŚ w Lublinie), jak i wyniki pomiarów hałasu wykonywanych z mocy prawa przez inne jednostki (art. 147 i art. 175 ustawy Poś). Wyznaczanymi wskaźnikami poziomu hałasu przemysłowego są poziomy LAeqD oraz LAeqN, których wartości są wykorzystywane do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska. W latach wyniki badań WIOŚ oraz innych jednostek wykonujących z mocy prawa pomiary hałasu zostaną wykorzystane do sporządzania ocen klimatu akustycznego województwa. W ocenach zostaną uwzględnione obszary priorytetowe wskazane w ustawie Poś, sieć i natężenie ruchu drogowego oraz źródła przemysłowe (w powiązaniu z planem ich kontroli). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie, na podstawie art. 120 i 120 a ustawy Poś, jest zobowiązany do gromadzenia i dostarczania informacji o stanie akustycznym środowiska. Prowadzi wojewódzki rejestr stanu akustycznego środowiska (baza OPH) oraz przekazuje jego zawartość do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie w terminie do dnia 31 marca każdego roku z informacjami za rok poprzedni. Ponadto WIOŚ sukcesywnie gromadzi mapy akustyczne sporządzone przez starostów oraz zarządzających drogami i liniami kolejowymi. 45

47 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu hałasu w województwie lubelskim w 2013 r. Miejscowość lub Objęte Liczba Wskaźnik akustyczny Planowany okres Sposób L.p. źródło liniowe obowiązkiem punktów pomiarowy: udostępniania mapowania pomiarowych Przyjęta metodyka wiosenny, wyników badań tak/nie badań letni, jesiennozimowy [raport/internet] L D L W L N L AeqD L AeqN P.c. M.pr. SEL 1. Włodawa nie wiosenny i jesiennozimowy raport raport 2. Hrubieszów nie raport raport 3. Parczew nie raport Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu hałasu w województwie lubelskim w 2014 r. Miejscowość lub Objęte Liczba Wskaźnik akustyczny Planowany okres L.p. źródło liniowe obowiązkiem punktów pomiarowy: mapowania tak/nie pomiarowych Przyjęta metodyka badań wiosenny, letni, jesienno- L D L W L N L AeqD L AeqN P.c. M.pr. SEL zimowy 1. Lubartów nie wiosenny i jesiennozimowy raport raport 2. Krasnystaw nie raport raport 3. Tomaszów Lub. nie raport Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu hałasu w województwie lubelskim w 2015 r. Miejscowość lub Objęte Liczba Wskaźnik akustyczny Planowany okres L.p. źródło liniowe obowiązkiem punktów pomiarowy: mapowania tak/nie pomiar. Przyjęta metodyka badań wiosenny, letni, jesienno- L D L W L N L AeqD L AeqN P.c. M.pr. SEL zimowy 1. Świdnik nie wiosenny raport i jesienno-zimowy raport 2. Nałęczów nie raport raport 3. Konstantynów- nie raport Komarno (DW 811) Sposób udostępniania wyników badań [raport/internet] Sposób udostępniania wyników badań [raport/internet] Objaśnienia: L D wskaźnik długookresowy poziomu hałasu dla pory dnia (6:00 18:00) L W wskaźnik długookresowy poziomu hałasu dla pory wieczoru (18:00 22:00) L N wskaźnik długookresowy poziomu hałasu dla pory nocy (22:00 6:00) L AeqD - wskaźnik krótkookresowy poziomu hałasu dla pory dnia (6:00 22:00) L AeqN wskaźnik krótkookresowy poziomu hałasu dla pory nocy (22:00 6:00) Przyjęta metodyka badań: P.c. metoda pomiarów ciągłych w ograniczonym czasie 1 doby, M. pr. metoda próbkowania, SEL metoda pomiarów poziomów ekspozycyjnych 46

48 2.5. Podsystem monitoringu pól elektromagnetycznych Zgodnie z art. 123 ust. 1, 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oceny poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. W rozumieniu ustawy pola elektromagnetyczne (PEM) są to pole elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. W latach kontynuowane będą prace w ramach podsystemu monitoringu PEM w zakresie obserwacji poziomów sztucznie wytworzonych pól elektromagnetycznych w środowisku z uwzględnieniem zmian zachodzących na przestrzeni lat objętych monitoringiem. Zadanie: Pomiary monitoringowe i ocena poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku Celem zadania jest monitorowanie poziomów wartości parametrów charakteryzujących pola elektromagnetyczne wytwarzane i wprowadzane do środowiska w sposób sztuczny przez źródła pól elektromagnetycznych występujące w naszym otoczeniu, głównie prze obiekty radiokomunikacyjne, w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. Przepisy prawne: - ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), - rozporządzenie MŚ z dnia z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883), - rozporządzenie MŚ z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. Nr 227, poz. 1485), - rozporządzenie MŚ z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1645), - ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.). Program pomiarów monitoringowych pól elektromagnetycznych w środowisku wraz z lokalizacją punktów pomiarowych dla województwa lubelskiego na lata został określony w oparciu o rozporządzeniem MŚ z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1645). Zgodnie z w/w rozporządzeniem pomiary PEM prowadzi się w trzyletnim cyklu pomiarowym, po 45 punktów pomiarowych dla każdego roku łącznie 135 punktów pomiarowych na terenie każdego województwa. W każdym z 45 w/w punktów pomiary powtarza się co trzy lata. Rok 2013 jest ostatnim z drugiego już trzyletniego cyklu pomiarowego, rok 2014 rozpoczyna kolejny trzyletni cykl pomiarowy - powtarzane będą pomiary z roku 2008 i 2011, natomiast w roku 2015 pomiary powtarzane będą z roku 2009 i

49 Punkty pomiarowe, w których wykonuje się badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku rozmieszczone będą równomiernie na terenie województwa, w dostępnych dla ludności miejscach usytuowanych w: 1. centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys., 2. pozostałych miastach, 3. terenach wiejskich. Wyznacza się po 15 punktów pomiarowych dla każdego z trzech w/w obszarów. Program pomiarów monitoringowych poziomów PEM w środowisku uzupełniany będzie pomiarami kontrolnymi wykonywanymi przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska uzyskane w ramach kontroli instalacji i urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne. Dane z pomiarów na poziomie wojewódzkim będą wprowadzane do bazy danych monitoringu promieniowania niejonizującego pól elektromagnetycznych. Zbiory danych wraz wynikami obliczeń raz w roku zostaną przekazane do GIOŚ. Wszystkie zgromadzone dane będą wykorzystywane do opracowywania informacji o poziomach PEM na obszarach dostępnych dla ludności. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie prowadzić również aktualizowany corocznie rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, z wyszczególnieniem przekroczeń dotyczących terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności. Wyniki badań zostaną udostępnione w formie wojewódzkiego raportu o stanie środowiska wydawanego przez WIOŚ w Lublinie. Sporządzane oceny i informacje będą przekazywane organom administracji rządowej i samorządowej. Ponadto zestawienia danych pomiarowych będą umieszczane na stronie internetowej. Uzyskane wyniki pomiarów i badań będą udostępniane na wniosek zainteresowanym osobom i instytucjom. Tabeli Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych w woj. lubelskim w 2013 r. Lp. Miejscowość Lokalizacja punktu pomiarowego Współrzędne geograficzne punktów pomiarowych Szerokość Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. Długość 1. Lublin Plac Litewski 51 14'55,9" 22 33'33,0" 2. Lublin ul. Broniewskiego 51 12'28,5" 22 34'53,4" 3. Lublin ul. Bursztynowa/Perłowa 51 13'28,9" 22 30'18,6" 4. Lublin ul. W. Jagiełły 51 13'14,6" 22 37'55,6" 5. Lublin ul. Nałkowskich/Romera 51 12'52,2" 22 32'37,7" 6. Lublin ul. Harnasie/Króla Rogera 51 16'29,3" 22 32'41,4" 7. Biała Podlaska ul. Okopowa 3 (stacja nadawcza Telewizji Polsat) 52 02'45,4" 23 07'05,3" 8. Biała Podlaska ul. Sitnicka GPZ 52 02'56,9" 23 05'34,3" 9. Biała Podlaska ul. Brzeska 52 02'02,7" 23 07'13,8" 10. Chełm ul. Sienkiewicza '04,8" 23 28'25,7" 11. Chełm ul. Katedralna '49,7" 23 29'13,9" 12. Chełm ul. Kochanowskiego/Różana 51 09'03,0" 23 26'31,7" 13. Zamość ul. Hrubieszowska 69 osiedle Małe Ciche 50 43'25,1" 23 15'31,6" 14. Zamość osiedle Karolówka/od strony ul. Szczebrzeskiej 50 42'58,7" 23 13'46,8" 48

50 15. Puławy Kowalska/Miła 51 23'44,2" 21 58'29,5" Pozostałe miasta 16. Annopol ul. Świeciechowska/Leśna 50 53'16,1" 21 51'07,6" 17. Bychawa ul. Reja/Piłsudskiego 51 00'45,9" 22 32'28,5" 18. Józefów centrum 50 28'46,3" 23 03'15,1" 19. Kazimierz Dolny ul. Witkiewicza 51 19'21,8" 21 56'51,3" 20. Szczebrzeszyn ul. Zamojska/ul. Partyzantów 50 41'50,3" 22 58'56,6" 21. Lubartów ul. Kosmonautów 51 28'48,1" 22 36'03,0" 22. Świdnik ul. Wiśniowa 51 12'49,5" 22 42'27,2" 23. Krasnystaw ul. Graniczna/Bojarczuka 50 59'19,9" 23 08'48,5" 24. Rejowiec Fab. ul. M. Konopnickiej/E. Orzeszkowej 51 07'16,3" 23 15'39,8" 25. Włodawa ul. Broniewskiego/Polna 51 33'21,4" 23 33'08,3" 26. Hrubieszów Osiedle Sławęcin (od strony ul. Dwernickiego) 50 48'27,0" 23 52'09,1" 27. Biłgoraj Osiedle Łąkowa (od strony ul. Zamojskiej) 50 32'44,3" 22 43'48,8" 28. Łuków ul. Rogalińskiego 51 55'28,4" 22 22'43,4" 29. Parczew ul. Nowa '26,5" 22 54'03,7" 30. Radzyń Podlaski ul. Partyzantów 51 47'10,8" 22 37'30,9" Tereny wiejskie 31. Kłoczew powiat rycki, gmina Kłoczew 51 43'15,0" 21 47'29,4" 32. Milejów powiat łęczyński, gmina Milejów 51 13'23,1" 22 55'40,8" 33. Jastków powiat lubelski, gmina Jastków 51 18'06,9" 22 26'18,0" 34. Niedźwiada powiat lubartowski, gmina Niedźwiada 51 32'11,1" 22 41'25,4" 35. Końskowola powiat puławski, gmina Końskowola 51 24'30,0" 22 03'01,6" 36. Brzeźno powiat chełmski, gmina Dorohusk 51 09'56,6" 23 37'46,2" 37. Wola Uhruska powiat włodawski, gmina Wola Uhruska 51 19'16,3" 23 37'45,9" 38. Żółkiewka powiat krasnostawski, gmina Żółkiewka 50 54'43,0" 22 50'19,8" 39. Turobin powiat biłgorajski, centrum gmina Turobin 50 49'20,6" 22 44'46,5" 40. Feliksówka powiat zamojski, centrum gmina Adamów 50 36'56,8" 23 15'20,4" 41. Tarnawatka powiat tomaszowski, centrum gmina Tarnawatka 50 32'14,4" 23 23'04,4" 42. Dołhobyczów powiat hrubieszowski, centrum gmina Dołhobyczów 50 35'11,5" 24 01'35,4" 43. Komarówka Podl. powiat radzyński, gmina Komarówka Podl '13,4" 22 56'37,3" 44. Łomazy powiat bialski, gmina Łomazy 51 54'10,7" 23 10'28,3" 45. Wólka Dobryńska powiat bialski gmina Zalesie 52 02'15,7" 23 29'53,3" 49

51 Tabeli Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych w woj. lubelskim w 2014 r. Współrzędne geograficzne Lp. Miejscowość Lokalizacja punktu pomiarowego punktów pomiarowych Szerokość Długość Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. 1. Lublin ul. Obywatelska13/Hirszfelda 51 15'33,9" 22º34'09,3" 2. Lublin ul. Śliwińskiego '23,1" 22º33'5,5" 3. Lublin Al. Kraśnicka 2CD 51º14'34,3" 22º31'14,6" 4. Biała Podlaska ul. Szkolny Dwór 52 02'08,8" 23º07'20,3" 5. Biała Podlaska ul. Terebelska 52 04'77,8" 23º10'82,5" 6. Biała Podlaska ul. Orzechowa 52 01'43,2" 23º08'49,2" 7. Chełm ul. Zachodnia '41,3" 23º26'10,2" 8. Chełm ul. Karola Szymanowskiego '26,1" 23º27'55,8" 9. Chełm ul. Droga Męczenników '29,1" 23º28'13,2" 10. Zamość ul. Zamojskiego/Influacka 50 43'01,7" 23º16'16,5" 11. Zamość ul. Peowiaków/Partyzantów 50 43'01,6" 23º15'34,2" 12. Zamość ul. Partyzantów 50 42'55,0" 23º15'25,3" 13. Puławy ul. Królewska '50,8" 21º57'40,8" 14. Puławy ul. Lubelska '54,3" 21º58'58,9" 15. Puławy ul. Skłodowskiej '15,7" 21º57'51,6" Pozostałe miasta 16. Lubartów ul. Słowackiego '79,5" 22º60'64,7" 17. Łęczna ul.1000-lecia '43,5" 22º88'30,3" 18. Dęblin ul. Rynek '39,6" 21º51'53,2" 19. Świdnik Al. Lotników Polskich '74,7" 22º69'16,5" 20. Kraśnik ul. Koszarowa 10A 50 55'45,4" 22º13'35,2" 21. Janów Lubelski ul. Kilińskiego '26,0" 22º24'34,6" 22. Hrubieszów ul. 3 Maja '20,4" 23º53'12,5" 23. Biłgoraj ul. Kościuszki 99A 50 32'34,8" 22º43'19,2" 24. Tomaszów Lubelski ul. Lwowska '48,6" 23º24'56,6" 25. Włodawa ul. Jana Pawła II 51 32'51,3" 23º32'50,5" 26. Krasnystaw ul. Lwowska '23,7" 23º11'02,8" 27. Parczew ul. Spółdzielcza '28,6" 22º54'20,8" 28. Radzyń Podlaski ul. Jana Pawła II '55,8" 22º37'17,1" 29. Łuków ul. Wyszyńskiego 26A 51 55'35,4" 22º23'10,5" 30. Międzyrzec Podlaski ul. Plac Jana Pawła II o 59'01,3" 22º47'02,1" Tereny wiejskie 31. Kąkolewnica Wsch. pow. radzyński gmina Kąkolewnica 51 53'52,5" 22º42'00,6" 32. Gołąbki pow. łukowski, gmina Łuków 51 52'25,3" 22º25'08,4" 33. Borki pow. radzyński, gmina Borki 51 43'18,7" 22º31'21,5" 34. Kołacze powiat włodawski, gmina Stary Brus 51 28'12,6" 23º19'48,5" 35. Krupe* powiat krasnostawski, gm. Krasnystaw 51 01'43,1" 23º13'33,7" 36. Janki powiat hrubieszowski, gmina Horodło 51 52'36,3" 23º04'25,2" 37. Trawniki powiat świdnicki, gmina Trawniki 51 13'63,0" 22º99'72,9" 38. Wilkołaz powiat kraśnicki, gmina Wilkołaz 51 00'18,9" 22º20'10,7" 39. Polichna powiat kraśnicki, gmina Szastarka 50 49'17,3" 22º20'01,1" 40. Żyrzyn powiat puławski, gmina Żyrzyn 51 29'58,2" 22º05'00,3" 50

52 41. Rogóźno powiat łęczyński, gmina Ludwin 51 37'91,8" 22º96'51,3" 42. Firlej powiat lubartowski, gmina Firlej 51 55'74,1" 22º51'17,5" 43. Sitaniec powiat zamojski, gmina Zamość 50 45'24,4" 23º14'08,7" 44. Obrocz powiat zamojski, gmina Zwierzyniec 50 36'11,0" 23º01'24,8" 45. Susiec powiat tomaszowski, gmina Susiec 50 24'46,0" 23º12'36,7" *punkty dla których współrzędne geograficzne (lokalizacja) zostały zmienione Tabeli Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych w woj. lubelskim w 2015 r. Lp. Miejscowość Lokalizacja punktu pomiarowego Współrzędne geograficzne punktów pomiarowych Szerokość Długość Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. 1. Lublin ul. Okrzei 51 o 13'43,2" 22 o 35'25,1" 2. Lublin ul. Wajdeloty 5 51 o 14'31,7" 22 o 31'22,8" 3. Lublin ul. Kosmonautów 51 o 13'42,9" 22 o 35'25,2" 4. Biała Podlaska ul. Nocznickiego 52 o 02'56,9" 23 o 08'22,0" 5. Biała Podlaska ul. Artyleryjska 7 52 o 04'06,2" 23 o 06'33,2" 6. Biała Podlaska ul. Łomaska o 01'07,0" 23 o 07'31,1" 7. Chełm ul. Szpitalna 19 a 51 o 08'35,2" 23 o 27'19,3" 8. Chełm ul. Piłsudskiego o 08'19,5" 23 o 29'40,0" 9. Chełm ul. Wolności o 07'16,3" 23 o 28'21,3" 10. Zamość ul. Akademicka 4 50 o 43'05,6" 23 o 14'58,8" 11. Zamość ul. Hrubieszowska o 42'49,1" 23 o 16'49,0" 12. Zamość ul. Starowiejska 9 50 o 43'49,0" 23 o 16'38,1" 13. Puławy ul. Wróblewskiego o 25'18,1" 21 o 57'53,7" 14. Puławy ul. Skowieszyńska o 24'38,6" 21 o 58'36,0" 15. Puławy ul. Słowackiego o 25'15,5" 21 o 59'12,3" Pozostałe miasta 16. Bełżyce ul. Zamkowa/Spółdzielcza 51 o 10'33,1" 22 o 16'55,1" 17. Ostrów Lubelski ul. Sienkiewicza 51 o 29'47,3" 22 o 51'22,3" 18. Poniatowa ul. Żeromskiego 51 o 11'28,4" 22 o 04'09,0" 19. Piaski ul. Lubelska o 08'23,5" 22 o 50'36,3" 20. Ryki ul. Żytnia o 37'22,0" 21 o 55'30,6" 21. Nałęczów ul. Graniczna o 17'17,2" 22 o 13'20,4" 22. Opole Lubelskie ul. 25-lecia/Puławska 51 o 09' 03,3" 21 o 58'08,4" 23. Kock ul. Warszawska 51 o 38'24,7" 22 o 26'36,8" 24. Stoczek Łukowski ul. Piłsudskiego o 57'49,2" 21 o 58'9,6" 25. Terespol ul. Wojska Polskiego o 04'15,3" 23 o 36'10,4" 26. Rejowiec Fabryczny ul. Reja/Hirszfelda 51 o 07'10,8" 23 o 14'26,6" 27. Krasnobród ul. Lelewela 2 50 o 32'37,4" 23 o 12'58,5" 28. Tarnogród ul. Szkolna/Targowa 50 o 21'48,1" 22 o 44'26,1" 29. Tyszowce ul. 3 Maja/Szkolna 50 o 36'51,2" 23 o 42'25,3" 30. Zwierzyniec ul. Chodorowskiego 9 50 o 36'33,5" 22 o 58'45,1" 51

53 Tereny wiejskie 31. Kurów powiat puławski, gmina Kurów 51 o 23'18,1" 22 o 11'13,4" 32. Chodel powiat opolski, gmina Chodel 51 o 06'34,1" 22 o 07'56,7" 33. Mełgiew powiat świdnicki, gmina Mełgiew 51 o 13'41,0" 22 o 46'47,2" 34. Konopnica powiat lubelski, gmina Konopnica 51 o 13'18,8" 22 o 26'54,4" 35. Michów powiat lubartowski, gmina Michów 51 o 31'23,2" 22 o 18'47,4" 36. Krzczonów powiat lubelski, gmina Krzczonów 51 o 00'23,6" 22 o 42'31,1" 37. Janów Podlaski powiat bialski, gmina Janów Podlaski 52 o 12'27,6" 23 o 13'41,2" 38. Sosnowica powiat parczewski, gmina Sosnowica 51 o 31'11,0" 23 o 05'44,5" 39. Wisznice powiat bialski, gmina Wisznice 51 o 47'16,7" 23 o 12'33,9" 40. Sawin powiat chełmski, gmina Sawin 51 o 16'22,5" 23 o 26'11,8" 41. Fajsławice powiat krasnostawski, gm. Fajsławice 51 o 05'30,3" 22 o 57'48,9" 42. Urszulin powiat włodawski, gmina Urszulin 51 o 23'27,2" 23 o 11'36,8" 43. Werbkowice powiat hrubieszowski, gmina Werbkowice 50 o 45'10,5" 23 o 45'47,7" 44. Goraj powiat biłgorajski, gmina Goraj 50 o 43'18,0" 22 o 40'01,9" 45. Lubycza Królewska powiat tomaszowski, gmina Lubycza Królewska 50 o 20'26,7" 23 o 31'04,0" 52

54 Mapa 4. Lokalizacja punktów pomiarowych PEM w województwie lubelskim w latach