filozofia sektora publicznego

Transkrypt

1 filozofia sektora publicznego czyli kilka luźnych myśli na temat zakresu i funkcji zarządzania w sektorze publicznym mgr inż. Tomasz Szulc

2 Plan prezentacji po co ta cała dyskusja? jak zdefiniować sektor publiczny? aksjomaty sektora publicznego dobra publiczne, prywatne, społeczne, klubowe zakres i funkcje sektora publicznego po co działają organizacje publiczne? jak zarządzać organizacją publiczną? środki zarządzania publicznego pytania na koniec

3 Po co ta cała dyskusja? Liberalizm czy interwencjonizm? Rynek jest niedoskonały, państwo jest zawodne Struktury europejskie - Wzrost znaczenia problemów publicznych. Reformy gospodarcze lat 90, inne problemy - bezrobocie, obniżka dochodów, bieda, niedostosowanie.

4 Jak zdefiniować sektor publ.? Definicja najbardziej ogólna: Sektor publiczny to państwo. (Stiglitz) Kryteria różnicujące: funkcjonalne i własnościowe. Wg kryterium funkcjonalnego: Sektor publiczny to państwowe i samorządowe instytucje oraz jednostki organizacyjne realizujące wyłącznie lub w większości ze środków własnych niekomercyjne zadania publiczne.

5 Jak zdefiniować sektor publ.? Wg kryterium własnościowego: Sektor publiczny to zbiór wszystkich państwowych i komunalnych osób prawnych oraz jednostek nieposiadających osobowości prawnej, które podlegają państwu i samorządom. Problemy: istnieją jednostki komercyjne, które świadczą usługi niekomercyjne, istnieją jednostki niekomercyjne, które świadczą usługi komercyjne.

6 A jak aksjomaty 1. Sektor publiczny nie działa w izolacji, jest elementem systemu obejmującego społeczeństwo, organizacje społeczne, gospodarcze oraz sieć powiązań między nimi. 2. Cele dla sektora publicznego są wspólne i stałe. Możliwość realizacji celów zależy od stanu otoczenia, w którym działa organizacja i jakości zarządzania nią. 3. Funkcje sektora publicznego nie mają charakteru czysto ekonomicznego w określonych warunkach większą rolę mogą odgrywać czynniki społeczne i polityczne. 4. Ocena funkcjonowania sektora publicznego powinna przebiegać od poziomu makrozarządzania (czynniki makroekonomiczne i makrospołeczne), a następnie na poziomie mezo i mikro 5. Funkcjonowanie sektora publicznego zależy wprost od stanu gospodarki i polityki prowadzonej przez rząd, która może preferować jedne zadania na rzecz innych, nadawać im wyższy priorytet i szybszą realizację, nawet kosztem innych zadań.

7 Klasyfikacja dóbr Dobra mieszane Dobra prywatne Konkurencja w konsumpcji dobra, które mają charakter dóbr prywatnych, ale dzięki prowadzeniu polityki społeczno-ekonomicznej mają charakter publiczny Czyste dobra publiczne dobra, o które nie trzeba rywalizować nikogo nie można wykluczyć z konsumpcji tych dóbr dobra, które zaspakajają potrzeby konkretnych osób, zależą głównie od posiadanych dochodów, majątku, itp. Dobra klubowe dobra o charakterze dóbr publicznych, ale w większości finansowane ze środków prywatnych, korzystać może każdy, ale musi wnieść opłatę Łatwość wykluczenia (Connoley, Munro, Stiglitz)

8 Ile sektora publicznego w sektorze publicznym zakres 1. Wojskowość i obronność 2. Ład prawno instytucjonalny 3. Bezpieczeństwo wewnętrzne 4. Ochrona własności i wolności jednostek 5. Edukacja 6. Ochrona zdrowia 7. Infrastruktura 8. Sektor badań i rozwoju 9. Pomoc społeczna 10. Samorząd

9 i funkcje sektora publicznego Funkcja redystrybucyjna Łagodzenie sprzeczności w podziale dochodów pomiędzy grupami, regionami, itp. Funkcja stabilizacyjna Funkcja adaptacyjna Łagodzenie wahań w cyklu koniunkturalnym. Inicjowanie i stymulowanie procesów dostosowawczych (np. do wymogów UE) Funkcja alokacyjna Łagodzenie żywiołowego działania mechanizmu rynkowego. Funkcja koordynacyjna Porządkowanie i koordynacja celów i działań, koncentrowanie wysiłków na utrzymaniu ich zgodności z interesem ogólnospołecznym.

10 Podział organizacji sekt. publ. Instytucje działające w różnych sferach życia publicznego (np. urzędy, ministerstwa, agencje, itp.) Gospodarka narodowa lub jej wyodrębnione części (np. gospodarka regionu) Państwo i bloki polityczne państwa (np. UE)

11 Po co działają org. publiczne? Zarządzanie w sferze gospodarczej: Tworzenie i funkcjonowanie infrastruktury do działalności gospodarczej, Zarządzanie finansami publicznymi, Zarządzanie produkcją w przedsiębiorstwach państwowych i komunalnych. Zarządzanie bezpieczeństwem publicznym i infrastrukturą bezpieczeństwa, Zarządzanie edukacją i kulturą, Zarządzanie środowiskiem naturalnym, Zarządzanie projektami, pomoc sojcalna (Kożuch)

12 Szczeble zarządzania w sektorze publicznym Zarządzanie organizacjami szczebla podstawowego (mikrozarządzanie) W polskim systemie prawa szczeblem podstawowym jest gmina. Zarządzanie organizacjami w różnym układzie przestrzennym (mezozarządzanie) - integracja pozioma Zarządzanie organizacjami w poszczególnych sferach życia społeczno-gospodarczego, działach (mezozarządzanie) - integracja pionowa Zarządzanie organizacjami w skali całej gospodarki (makrozarządzanie) Zarządzanie publicznymi organizacjami międzynarodowymi

13 Jak zarządzać org. publiczną? Środowisko zewnętrzne Organizacja publiczna i jej zasoby Wartości cele i zadania Struktury i instrumenty Wyniki Środowisko wewnętrzne (Wiatrak)

14 Środki (instrumenty) zarządzania publicznego Środki stymulujące lub zniechęcające - pieniądz pośredni np. różnicowanie obciążeń podatkowych, opłat Środki przymusu akty prawne krajowe, regionalne, lokalne Środki materialnego kształtowania działalności pieniądz bezpośredni inwestycje w infrastrukturę społeczną i gospodarczą Środki informacyjne wszelkiego rodzaju narzędzia i kanały komunikacji, segmentacja i grupy docelowe (Wiatrak)

15 Pytania na koniec czy organizacja publiczna ma być bardziej publiczna czy komercyjna? ile jest sprawiedliwości w redystrybucji? jak głęboka powinna być ingerencja sektora publicznego w rynek? ile jest miejsca na politykę w lokalnych organizacjach publicznych? jak osiągać cele publiczne? centralizować czy delegować zarządzanie? interesariusze, lobbyści słuchać czy ignorować?