Pomoc publiczna 4 grudnia 2014 r.

Transkrypt

1 Pomoc publiczna 4 grudnia r. 1. Źródła prawa pomocy publicznej 1) Artykuł 107 TfUE (dawny artykuł 87 TWE) 1. Z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. 2. Zgodna z rynkiem wewnętrznym jest: a) pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pod warunkiem że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów; b) pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi; c) pomoc przyznawana gospodarce niektórych regionów Republiki Federalnej Niemiec dotkniętych podziałem Niemiec, w zakresie, w jakim jest niezbędna do skompensowania niekorzystnych skutków gospodarczych spowodowanych tym podziałem. Pięć lat po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, Rada, na wniosek Komisji, może przyjąć decyzję uchylającą niniejszą literę. 3. Za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana: a) pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, jak również regionów, o których mowa w artykule 349, z uwzględnieniem ich sytuacji strukturalnej, gospodarczej i społecznej; b) pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce Państwa Członkowskiego; c) pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem; d) pomoc przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji w Unii w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem; e) inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją, stanowiąc na wniosek Komisji. 2) Dyrektywy, np. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/ z dnia 17 czerwca r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, 3) Orzecznictwo TSUE, 4) Wytyczne, np. Komunikat Komisji Wytyczne wspólnotowe dotyczące finansowania portów lotniczych i pomocy na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych (2005/C 312/01). 2. Przesłanki pomocy publicznej 1) przyznawana z zasobów państwowych, 2) na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, 3) sprzyja niektórym przedsiębiorstwom (selektywna), 1

2 Pomoc publiczna 4 grudnia r. 4) ma antykonkurencyjny charakter. 3. Zmiany w ramach reformy modernizacyjnej (State Aid Modernisation, SAM) CEL ŚRODEK STATUS Rewizja, optymalizacja i konsolidacja głównych aktów i wytycznych Wytyczne dotyczące pomocy na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji Wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2020 Zasady ramowe dotyczące pomocy na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną Wytyczne w sprawie pomocy na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach Kryteria analizy zgodności z rynkiem wewnętrznym pomocy na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania Wytyczne Unii w sprawie pomocy na rzecz promowania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka Wytyczne UE w sprawie stosowania reguł pomocy w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych Wytyczne dotyczące pomocy na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych Obowiązują od 1 sierpnia Obowiązują od 27 styczeń 2013 Obowiązują od 2 kwietnia Rewizja rozporządzeń Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/ z dnia 17 czerwca r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu Rozporządzenie Rady (UE) nr 733/2013 z dnia 22 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 994/98 dotyczące stosowania art. 92 i 93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do niektórych kategorii horyzontalnej pomocy Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do Obowiązują od 20 sierpnia 2013 Obowiązują od 1 stycznia 2

3 Pomoc publiczna 4 grudnia r. Wyjaśnienie pojęcia z dziedziny pomocy Unowocześnienie rozporządzenia proceduralnego w dziedzinie pomocy Ewaluacja programów pomocowych Wzrost przejrzystości w przyznawaniu pomocy pomocy de minimis Komunikat Komisji Projekt - Zawiadomienie Komisji w sprawie pojęcia pomocy w rozumieniu art.107 ust. 1 TFUE Rozporządzenie Komisji (UE) nr 372/ z dnia 9 kwietnia r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 794/2004 w odniesieniu do obliczania niektórych terminów, rozpatrywania skarg oraz identyfikacji i ochrony informacji poufnych Konsultacje prowadzone w okresie do Obowiązują od 1 maja Komunikat Komisji ws. ewaluacji pomocy Przyjęto 28 maja Komunikat Komisji zmieniający komunikaty Komisji dotyczące Wytycznych UE w sprawie stosowania reguł pomocy w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych, Wytycznych w sprawie pomocy regionalnej na lata 2020, pomocy przeznaczonej na filmy i inne utwory audiowizualne, Wytycznych w sprawie pomocy na rzecz promowania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka oraz Wytycznych w sprawie pomocy na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych 4. Test prywatnego inwestora Ocena działań podejmowanych przez podmioty publiczne względem przedsiębiorców dokonywana w celu stwierdzenia, czy wsparcie udzielane przez te podmioty ze środków publicznych stanowi pomoc publiczną, czy też jest dokonywane na warunkach akceptowalnych również dla inwestora prywatnego, który będąc w sytuacji analogicznej do podmiotu publicznego, w szczególności pod względem posiadanych udziałów lub akcji, przewidując zwrot z zaangażowanego kapitału oraz uwzględniając poziom ryzyka towarzyszącego inwestycji i zakres zabezpieczeń, zachowałby się tak samo jak podmiot publiczny. Podstawowym kryterium analizy jest więc kryterium typowych zachowań rynkowych. Jeśli wynik testu jest pozytywny, czyli przedsiębiorca uzyskuje od podmiotu publicznego wsparcie na analogicznych warunkach, jak od prywatnych podmiotów, to oznacza, że nie mamy do czynienia z pomocą publiczną. 5. Kazus Gdynia Kossakowo września 2009 ogłoszony został przetarg na plan generalny portu lotniczego, natomiast 18 grudnia oddano do użytku nową wieżę kontroli lotów. 18 października 2010 został ogłoszony przetarg na budowę terminalu pasażerskiego. W 2010 została powołana samorządowa spółka Pomorska Kolej Metropolitalna, której jednym z celów jest skomunikowanie portu lotniczego w Kosakowie z aglomeracją trójmiejską. 3

4 Pomoc publiczna 4 grudnia r. W grudniu 2010 rozstrzygnięto konkurs na projekt terminala w Gdyni-Kosakowie, który wygrała warszawska firma ATI. W początku 2012 r. prace budowlane przy jego realizacji rozpoczęła firma Sport Halls z Wrocławia, która za 20,9 mln zł w niespełna rok wybuduje terminal GA (General Aviation): parterowy obiekt o powierzchni zabudowy 3,9 tys. m kw i kubaturze 21,3 tys. m sześc. Jednocześnie realizowana jest budowa budynku dla lotniskowej straży pożarnej. Do realizacji pozostaje jeszcze modernizacja płyty postojowej dla samolotów (przewidywana realizacja w trybie zaprojektuj i wybuduj) oraz budowa bazy paliwowej. Planuje się, że przez pierwsze lata istnienia lotnisko będzie przyjmować niewielkie samoloty biznesowe, loty cargo i czarterowe. Według założeń biznesowych port lotniczy w Gdyni do roku 2030 będzie w stanie przyjąć 1,5 mln pasażerów rocznie. Zakłada się, że po 10 latach wydatki portu lotniczego będą pokrywane przez przychody. Prezydent Gdyni Wojciech Szczurek oświadczył, że samorządy Gdyni i gminy Kosakowo nie zgadzają się ze stanowiskiem KE oraz, że są "zdeterminowane, aby lotnisko w Gdyni działało". - Komisja Europejska stwierdziła, że środki publiczne przekazane przez gminy Gdynia i Kosakowo na rzecz portu lotniczego Gdynia-Kosakowo przyznają beneficjentowi nienależną przewagę konkurencyjną, w szczególności nad lotniskiem w Gdańsku, co stanowi naruszenie unijnych zasad pomocy - czytamy w komunikacie KE. Komisja dodała, że zasady te nie pozwalają krajom UE na przyznawanie pomocy na "powielanie" infrastruktury portów lotniczych, jeśli popyt na nią jest niewystarczający, "jako że prowadziłoby to do zakłóceń konkurencji między portami lotniczymi i marnotrawienia pieniędzy podatnika". - Aby przywrócić sytuację, która panowała na rynku przed udzieleniem pomocy, port lotniczy Gdynia- Kosakowo ma zwrócić nienależnie wypłacone środki w kwocie 21,8 mln euro (91,7 mln złotych). Ułatwi to złagodzenie zakłóceń konkurencji spowodowanych przez pomoc - podsumowuje KE. Rzecznik KE ds. konkurencji Antoine Colombani potwierdził, że KE uznała pomoc udzieloną polskiemu lotnisku za niezgodną z zasadami UE, co oznacza, że Polska musi odzyskać dotychczas udzielone wsparcie i zwrócić je lokalnym władzom. - Komisja podjęła tę decyzję, ponieważ doszła do wniosku, że pomoc była niepotrzebna, biorąc pod uwagę fakt, że lotnisko w Gdyni jest oddalone 25 kilometrów od lotniska w Gdańsku, a samo lotnisko w Gdańsku jest wykorzystywane tylko w 60 procentach swoich możliwości - uzasadniał rzecznik. - Możemy tylko żałować, że Polska nie notyfikowała tych środków (KE) przed wdrażaniem projektu, więc ta pomoc musi być odzyskana - dodał. Jak poinformował, zgodnie z unijnymi zasadami pomocy, kraje UE mają dwa miesiące na wyjaśnienie KE, jak mają zamiar odzyskać pomoc i kolejne 2 miesiące na rzeczywiste jej odzyskanie. - Oczywiście każda decyzja Komisji Europejskiej może być zaskarżona przed sądem UE (EU General Court) - powiedział pytany o to, co Polska może zrobić, jeśli nie zgodzi się z decyzją KE. We wrześniu 2012 r. Polska powiadomiła KE o dokapitalizowaniu przez lokalne władze Gdyni i Kosakowa firmy odpowiedzialnej za budowę i obsługę portu lotniczego Gdynia-Kosakowo. W przesłanym PAP oświadczeniu prezydent Gdyni Wojciech Szczurek napisał, że "samorządy miasta Gdyni i gminy Kosakowo nie zgadzają się ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, która uznała, że Spółka Port Lotniczy Gdynia Kosakowo otrzymała niedozwoloną pomoc publiczną. "Zdaniem obu samorządów wspólnicy Spółki dołożyli należytej staranności, by zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa unijnego, a także analizami prawnymi i ekonomicznymi rynku lotniczego, opracowanymi przez niezależne międzynarodowe i krajowe firmy doradcze, realizować cel, czyli przekształcić część lotniska wojskowego w cywilne napisał prezydent Gdyni. Poinformował, że wspólnicy spółki uzyskali wszystkie wymagane przepisami decyzje i zgody właściwych urzędów. Został sporządzony Test Prywatnego Inwestora, który wykazał, że budowa lotniska cywilnego Gdynia Kosakowo jest zasadna oraz że "udziałowcy publiczni działają tak, jak racjonalnie postępujący i kierujący się względami ekonomicznymi inwestor. 4

5 Pomoc publiczna 4 grudnia r. Oświadczenie kończy deklaracja, że Gdynia i Kosakowo są zdeterminowane, by kontynuować prace nad stworzoną infrastrukturą lotniskową, "realizując tym samym zapisy strategii rozwoju transportu lotniczego na Pomorzu. Wcześniej Wojciech Szczurek mówił mediom, że jeśli decyzja o przyznaniu pomocy publicznej lotnisku w Kosakowie będzie negatywna, to spółka upadnie. Przedstawiciele miasta podkreślali, że powstała infrastruktura pozostanie i będą dążyć do tego, by na działającym lotnisku wojskowym mogła być prowadzona działalność cywilna. Spółka Port Lotniczy Gdynia-Kosakowo ma kapitał w wysokości 91 mln zł, z tego 85 mln należy do Gdyni, a 6 mln do Kosakowa. 70 mln z tej kwoty przeznaczono na budowę infrastruktury lotniska. Zarząd Portu Lotniczego Gdynia-Kosakowo Sp. z o.o. złożył w dniu 12 marca r. wniosek o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej. Sąd Rejonowy w Gdańsku ogłosił w dniu 7 maja r., upadłość spółki zarządzającej Portem Lotniczym. 5