Miary statystyczne Statistical volues X [g] s [g] [%] X [g] s[g] [%] X [g] s [g] [%] X [g] s [g] [%] Samce Males. Samice Females.

Transkrypt

1 Barbara Biesiada-Drzazga 1, Stefan Kostiuk 2, Justyna czycka 1, Michalina Zowczak 1 1 Instytut Bioin ynierii i Hodowli Zwierz t, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Polska 2 Instytut Badawczy Fiziologii i Tkoimmulogii Zwierzat i Ptakow Uniwersytetu Medycyny wetrynaryjnej i Biotechnologij we Lvovie imienia S. Gzyckiego WARTO C RZE NA I JAKO MI SA BA ANTÓW OWNYCH (PHASIANUS COLCHICUS) W wieku 20 tygodni kury osi gn y redni mas cia a 813 g, a koguty 1039 g. Samce charakteryzowa a istotnie wi ksza wydajno rze na ni samice (71,8 i 68,9 %) oraz masa tuszki patroszonej (735,7 i 550,4 g). Niezale nie od p ci ptaki charakteryzowa o zbli one umi nienie piersi (27,5 i 27,7 %) i nóg (19,3 i 19,1 %), i jednocze nie nieco mniejsze ot uszczenie tuszki kogutów (6,6 %) w porównaniu z kurami (7,8 %). owa kluczowe : ba anty,, warto rze na, tuszka patroszona Wprowadzenie. Podstawowym celem hodowli ba antów w Polsce jest introdukcja do naturalnego rodowiska bytowania ptaków, w celach hobbistycznych lub kulinarnych. Odchów ba antów rze nych mo e by zako czony mi dzy 11 a 24 tygodniem ycia. Termin zako czenia odchowu podyktowany jest mas cia a uzyskan przez ptaki, która powinna wynosi 1kg, i pe nym upierzeniem. Spe nienie tych warunków zale y od ywienia i utrzymania ptaków, odmiany i p ci [1, 3]. W rodowisku naturalnym ba ant uchodzi za ptaka wszystko ernego. Przy utrzymywaniu ba antów w chowie zamkni tym stosuje si w zasadzie dwa sposoby ich ywienia: intensywny i ekstensywny. Przy odchowie ba antów przeznaczonych do zasiedle owisk stosuje si najcz ciej ekstensywny sposób ywienia. Pozwala on na uzyskanie ptaków stosunkowo lekkich, ale bardzo odpornych i ywotnych, atwo adaptuj cych si do naturalnych warunków ycia [5, 6]. W u ytkowaniu rze nym ba anty ywi si najcz ciej mieszankami tre ciwymi, zawieraj cymi w pocz tkowym okresie odchowu (do 4 tyg.) oko o % bia ka ogólnego, nast pnie do 8 tygodnia oko o 20-21,5 %, a potem mieszankami o zawarto ci % tego sk adnika [2, 9]. Stosunkowo niewielka ilo bada dotycz cych oceny sk adu tkankowego tuszek ba antów [1, 3, 7] sk oni o do podj cia niniejszych bada. Ich celem by o okre lenie warto ci rze nej ba antów odchowywanych w systemie wolierowym. Materia i metody bada. Materia badawczy stanowi y ba anty owne (Phasianus colchicus) u ytkowane w kierunku mi snym. Ptaki utrzymywano w cz ciowo zadaszonych wolierach na piaszczysto- wirowym pod u. ywiono je do woli, stosuj c w pierwszych 4 tygodniach ycia mieszanki tre ciwe zawieraj ce 29 % bia ka ogólnego, 11,5 MJ energii metabolicznej i 3,6 % w ókna surowego, a w Barbara Biesiada-Drzazga 1, Stefan Kostiuk 2, Justyna czycka 1, Michalina Zowczak,

2 okresie do 10 tygodnia odpowiednio 23 %, 11,5 MJ i 4 %. Powy ej tego wieku do ko ca odchowu stosowano ywienie paszami gospodarskimi tj. dziennie ptakom podawano do 50 g ziarna pszenicy i kukurydzy oraz do woli zielonk, któr stanowi a mieszanka kukurydzy, s onecznika, lucerny, traw i kapusty pastewnej. W czasie odchowu kontrolowano mas cia a ptaków i upadki oraz rejestrowano ilo i rodzaj podawanych pasz. Ptaki odchowywano 20 tygodni. Potem losowo wybrano i ubito po 10 kur i 10 kogutów, a nast pnie przeprowadzono ich analiz rze wed ug metodyki podanej przez Zio eckiego i Doruchowskiego [10]. Wa ono z dok adno ci do 0,1 g podroby (oddzielnie serce, w trob i dek), wn trzno ci niejadalne, g ow i skoki, a nast pnie okre lano wydajno rze ptaków. Tuszki ch odzono w temperaturze oko o 8-10 o C i po 24h dysekowano. Z ka dej tuszki oddzielano i wa ono skór z t uszczem podskórnym, mi nie piersiowe, mi nie nóg oraz tzw. pozosta tuszki. Uzyskane w badaniach wyniki opracowano statystycznie (StatSoft, 2001). Wyniki i dyskusja. W 20 tygodniu ycia kury ba antów wa y rednio 813 g, a koguty 1039 g (tab. 1). Uzyskane wyniki masy cia a kur i kogutków okaza y si wyra nie mniejsze od rezultatów innych bada [1]. Koguty o istotnie wi kszej masie cia a wykazywa y równie istotnie wi ksz mas podrobów (serce, dek, w troba) oraz mas odpadów poubojowych i wn trzno ci niejadalnych. Mimo to stwierdzono istotnie (P 0,05) wi ksz wydajno rze kogutów w porównaniu z kurami (odpowiednio 71,8 i 68,9 %). Uzyskana w badaniach w asnych wydajno rze na ba antów by a zbli ona do wyników otrzymanych przez Kokoszy skiego i Korytkowsk [1]. Podobnie jak w badaniach cytowanych autorów, tak i w badaniach asnych wydajno rze na by a wi ksza kogutów ni kur. T a b e l a 1 Warto ci rednie [x] i odchylenie standardowe [s] wyników analizy rze nej ba antów Mean values [x] and standard deviation [s] f pheasants slaughter analysis Cecha Trait Masa cia a przed ubojem Body weight before slaughter Krew i pierze Blood and feathering owa Head Skoki Shank Miary statystyczne Statistical volues 392 Samce Males 1039,0 a 25,12 94,6 b 3,26 9,1 52,2 A 3,12 5,0 19,0 2 1,8 Samice Females 813,0 b 6,88 104,5 a 7,11 12,9 35,0 B 2,11 4,3 17,2 3,00 2,1 cznie Total 926,0 11,76 99,7 4,61 10,8 43,6 4,7 18,1 2,54

3 Wn trzno ci niejadalne Not edible entrials Serce Heart troba Liver dek Gizzard Podroby Gibletes Wn trzno ci niejadalne i odpady poubojowe Not edible entrails and offals Wydajno rze na Dressing percentage X s 81,5 A 4,11 7,8 5,5 0,71 0,50 21,0 A 1,11 19,5 2,11 1,9 46,0 a 2,13 4,4 247,3 5,87 23,8 71,8 a 5,22 55,5 B 4,12 6,8 4,3 0,63 0,5 16,2 B 1 2,4 19,8 0,98 2,4 40,4 b 3,01 5,0 212,2 9,11 26,1 68,9 b 3,98 68,3 4,00 7,4 4,9 0,53 0,5 18,6 0 19,7 2,1 43,2 4,7 229,7 7,98 24,8 70,5 4,07 Obja nienia : / Explanatory notes : a,b statystycznie istotne ró nice mi dzy samcami i samicami przy P 0,05/ significant differences between males and females at P 0,05 A,B - statystycznie istotne ró nice mi dzy samcami i samicami przy P 0,01/ significant differences between males and females at P 0,01 W tab. 2 zestawiono warto ci rednie masy tuszki i jej sk adników tkankowych. rednia masa tuszki patroszonej obu p ci wynosi a 643,2 g i ró ni a si istotnie w zale no ci od p ci. Koguty wykazywa y istotnie wi ksz mas tuszki oraz mas wszystkich jej sk adników tkankowych. rednia masa mi ni piersiowych i mi ni nóg wynosi a u nich 344 g, skóry z t uszczem podskórnym 49 g, a tzw. pozosta ci tuszki 343 g, natomiast w tuszkach kurek odpowiednio 258, 43 i 249 g. Tuszki kogutów charakteryzowa y si zbli onym umi nieniem w porównaniu z tuszkami kurek i jednocze nie nieco mniejszym ot uszczeniem. Stosunek mi ni do uszczu w tuszce, wynosz cy rednio 7,1:1 6:1 wskazuje na wyj tkowo korzystny stosunek obu tych tkanek. 393

4 T a b e l a 2 Warto ci rednie (x) i odchylenie standardowe (s) wyników analizy dysekcyjnej ba antów Mean values (x) and standard deviation [s] of pheasants dissection analysis Cecha Trait Tuszka patroszona Eviscerated carcass Mi nie piersiowe Breast muscles Mi nie nóg Muscles of leg Mi nie ogó em Muscles of total Skóra z t uszczem podskórnym Skin with subcutaneous Pozosta tuszki Carcass remainder Miary statystyczne Statistical volues Samce Males 735,7 A 13,75 202,1 A 4,71 27,5 141,8 a 2,95 19,3 343,9 A 11,00 46,8 48,7 a 2,61 6,6 343,1 a 19,10 46,6 Samice Females 550,4 B 19,21 152,6 A 9,13 27,7 105,4 b 4,98 19,1 258,0 B 12,62 46,9 43,2 b 4,63 7,9 249,2 b 9,23 45,3 cznie Total 643,2 17,63 177,4 8,77 27,6 123,6 4,90 19,2 301,0 10,92 46,8 46,0 4,02 7,2 296,2 10,62 46,1 Mi nie : T uszcz x 7,1:1 6:1 6,5:1 Muscles : Fat Mi nie : Pozosta tuszki x 1:1 1:1 1:1 Muscles : Carcass remainder Obja nienia jak w tab. 1. / Explanatory notes as in Tab. 1. Wnioski 1. Odchów ba antów systemem wolierowym do wieku 20 tygodni pozwala na uzyskiwanie ptaków o stosunkowo wysokiej masie cia a ( 1038 g, 813 g) i dobrej wydajno ci rze nej (odpowiednio 71,8 i 68,9 %). 2. W tuszkach ba antów rze nych mi nie piersiowe stanowi y rednio 27,6 %, mi nie nóg 19,2 %, a skóra z t uszczem podskórnym 7,2 % masy tuszki. Literatura 1. Kokoszy ski D., Korytkowska H.:Wp yw stosowania ziarna pszenicy na cechy poubojowe ba antów ownych. Mat. XX Int. Poultry Symp. PB WPSA, 2008, ss Kruszewicz A.G., Manelski B.: Ba anty : gatunek, piel gnacja, choroby. Woliera, 2002, ss

5 3. Krystianiak S., Targowski J.: Wp yw dwóch systemów ywienia na wyniki odchowu ba antów ownych (Phasianus colchicus L.) odmiany polskiej i francuskiej. Zeszyty Naukowe Przegl du Hodowlanego, 1998, 36, ss Matyka S.: Rutynowa metoda oznaczania sk adu i zawarto ci kwasów uszczowych w mieszankach i komponentach paszowych. Biuletyn Informacyjny Przemys u Paszowego, 1976, 15, ss Mróz E.: Ba anty. Ogólnopolski Informator Drobiarski, 1998, 29,ss Nowaczewski S.: Ba ant owny ptak godny uwagi. Poradnik Gospodarski, 2000, 7-8, ss Nowaczewski S., Krystiania S., Kontecka H., Targowski J.: Charakterystyka wybranych cech genotypowych ba antów ownych utrzymywanych na fermie w Gorzeniu. Zeszyty Naukowe Przegl du Hodowlanego, 1999, 45, ss Tr towski J., Wójcik A.: Metodyka do wiadcze rolniczych. Wyd. WSR-P, Siedlce, Zalecenia ywieniowe i warto pokarmowa pasz.: Wyd. PAN, Jab onna, Zio ecki J., Doruchowski W.: Metodyka oceny warto ci rze nej drobiu. Wyd. COBRD, Pozna Summary ESTIMATION OF SLAUGHTER VALUE IN PHEASANTS Hens weighed 813 g and cocks 1039 g at the age of 20 weeks. Males compared to females were characterized by significantly larger slaughter value (71.8 and 68.9 %, respectively) and eviscerated carcass weight (735.7 and g, respectively). The males and females were typified by similar breast musculature (27.5 and 27.7 %, respectively) and leg musculature (19.3 and 19.1%, respectively), however, lower fatness of cock carcasses (6.6%) than that of hen carcasses (7.8%) was found. Key words: pheasants, slaughter value, eviscerated carcass 395