Choroba Alzheimera. Maria Barcikowska, IMDiK PAN

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Choroba Alzheimera. Maria Barcikowska, IMDiK PAN"

Marian Kaczmarek
9 lat temu
Przeglądów:

1 Choroba Alzheimera Maria Barcikowska, IMDiK PAN

2 Epidemiologia w Polsce Według danych Alzheimer Europe (2014)jest chorych otępiałych w Polsce: z czego choruje na chorobę Alzheimera

3 Dlaczego należy rozpoznawać chorobę Alzheimera, chociaż nie dysponujemy lekiem przyczynowym? Użycie dostępnych leków objawowych spowalnia przebieg choroby Rodziny znając rozpoznanie szybciej leczą objawy psychotyczne Dostępne leczenie obniża koszty opieki nad chorym W chwili pojawienia się oczekiwanego leku będą wyselekcjonowani chorzy, którzy będą go mogli dostać w krótkim czasie Wiedza o chorobie pozwoli zaplanować przyszłe działania zdrowotne i finansowe Wiedza o chorobie może poprawić jakość życia chorego

Dostępne leczenie obniża koszty opieki nad chorym W chwili pojawienia się oczekiwanego leku będą wyselekcjonowani chorzy, którzy

4 Patogeneza Choroby Alzheimera Odkładanie się mózgu bamyloidu w neuropilu i białka tau wewnątrz neuronów na 20 lat przed pojawieniem się objawów klinicznych Obecność toksycznych białek w mózgu doprowadza do zaniku neuronów, ich połączeń synaptycznych, i obniżenie stężeń produkowanych przez nie transmiterów: acetylocholiny, serotoniny, noradrenaliny Obecność ba i białka tau powoduje proliferacje gleju i tym samym wyzwolenie wolnych rodników, czynników zapalnych, procesów oxydoredukcyjnych Po przekroczeniu krytycznej liczby obumarłych neuronów >50 % pojawiają się objawy kliniczne

nie transmiterów: acetylocholiny, serotoniny, noradrenaliny Obecność ba i białka tau powoduje proliferacje gleju i tym samym wyzwolenie wolnych

5 CR.Jack i wsp. Lancet, 2010

6 Objawy kliniczne choroby Alzheimera 1. Norma: brak patologii alzheimerowskiej w mózgu, Brak skarg Proces alzheimeryzacji mózgu trwa: Brak obiektywnych objawów klinicznych i skarg Brak obiektywnych objawów klinicznych, są skargi (SCI) Pierwsze subtelne objawy kliniczne- ale nie otępienie (MCI) 3. Proces alzheimeryzacji mózgu trwa: Otępienie

mózgu trwa: Brak obiektywnych objawów klinicznych i skarg Brak obiektywnych objawów

7 Wywiad Konieczność obiektywizacji wywiadu Wywiad powinien obejmować: ustalenie początku zaburzeń, pamięci?, poszukiwanie słów, uwagi, zmiany zachowania, nastroju, Ocena funkcjonowania w życiu codziennym Występowanie otępienia w rodzinie

, poszukiwanie słów, uwagi, zmiany zachowania, nastroju,

8 Wywiad Ocena stany zdrowia : nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, zaburzenia metaboliczne i niedoborowe, choroby tarczycy, ocena polipragmazji

9 Badanie specjalistyczne Neurologiczne, Neuropsychologiczne Psychiatryczne

10 Badanie specjalistyczne Ocena zaburzeń poznawczych Ocena zaburzeń zachowania Ocena funkcjonowania w życiu codziennym

11 Depresja a zaburzenia pamięci Zaburzenia pamięci jako objaw depresji Wieloletnia depresja jako czynnik ryzyka rozwoju otępienia Depresja jako objaw otępienia, spadek stężenia serotoniny

12 Badania diagnostyczne TK w celu wykluczenia innych procesów powodujących objawy Ocena zaniku :MRI

13 W rutynowej ocenie najczęściej w Polsce TK i rzadziej MRI

14 Badania diagnostyczne PMR: badanie ogólne, wykluczenie CJD (białko ) PMR : oznaczenie stężeń ba i białka tau fosforylowanego i całkowitego w przypadkach wątpliwych

15 Badania diagnostyczne Badanie genetyczne w przypadkach z wywiadem rodzinnym: Mutacje jednogenowe w genach dla APP i preseniln:1 i2 Określenie rodzaju polimorfizmu APO E

16 Biomarkery w chorobach otępiennych Spadek stężenia w PMR b-amyloidu 1-42 z PMR - 25 lat przed objawami klinicznymi Dodatnie wyniki dla PIB- 15 lat przed objawami klinicznymi Podwyższenie stężenia tau 15 lat Hipometabolizm glukozy i zaburzenia pamięci epizodycznej-10 lat MMSE i CDR 5 lat przed objawami Pełne kryteria diagnostyczne na 3 lata przed objawami NEJM 2012, Bateman RJ i wsp, Landau SM i wsp. 2013, Sperling, Johnson 2013, Mattson i wsp. 2013

Hipometabolizm glukozy i zaburzenia pamięci epizodycznej-10 lat MMSE i CDR 5 lat przed objawami Pełne kryteria

17 Rozpoznanie różnicowe Otępienie naczyniopochodne i mieszane Otępienie z ciałami Lewy ego Otępienie czołowo skroniowe Choroba Creutzfeldta-Jakoba Zespół Hakima IGERO

18 Kryteria diagnostyczne ICD 10, DSM IV, EFNS ENS NINCDS ADRDA

19 Leczenie

20 Leczenie zaburzeń poznawczychrekomendacje: Otępienie lekkie i umiarkowane; inhibitory cholinesteraz W przypadku nieskuteczności jednego można podjąć próbę leczenia innym Otępienie umiarkowane, znaczne: memantyna Terapia łączona może być rozważana jako opcja Monoterapia memantyną w przypadku przeciwskazań do stosowania inhibitorów, ich złej tolerancji lub udokumentowanego braku skuteczności Wybór postaci farmaceutucznej lekuzindywidualizowany Inne niż powyższe leki nie są rekomendowane IGERO

być rozważana jako opcja Monoterapia memantyną w przypadku przeciwskazań do stosowania inhibitorów, ich złej tolerancji lub

21 Leczenie prokognitywne (generyki) Inhibitory esterazy acetylocholinowej; 1. Donepezil 5mg, 10 mg, 23 mg, tabletki twarde, ODT <24 pkt. MMSE (NICE 26) 2. Rivastigmina 1.5 mg, 3.0mg, 4.5mg, 6.0mg tabletki twarde, ODT, roztwór i TTS 4.6, 9.5, 13,3 mg <24 pkt. MMSE Antagonista receptora NMDA 3. Memantyna 10 mg, 20 mg tabletki twarde, ODT, roztwór <20 pkt. MMSE

22 Leczenie niefarmakologiczne Terapia zajęciowa Stymulowanie zachowanych funkcji poznawczych także poprzez programy internetowe

23 Leczenie objawów depresyjnych Objawy depresyjne i lękowe: rekomenduje się zastosowanie leków przeciwdepresyjnych. Leki trójpierścieniowe nie powinny być stosowane. Lekiem pierwszego rzutu: SSRI (citalopram, sertralina). Lekiem drugiego rzutu :moklobemid. Na skuteczność innych leków z tej grupy nie ma dowodów.

24 Leczenie zaburzeń zachowania Decyzje o zastosowaniu leków psychotropowych powinno poprzedzać dokładne przeanalizowanie wszystkich innych czynników wpływających na wystąpienie tych zaburzeń. Korekcja tych czynników może być wystarczającą interwencją Niektóre objawy ustępują po podaniu inhibitora albo memantyny. Włączenie tych leków albo korekcja ich dawki może wystarczyć Leki o działaniu neuroleptycznym zarówno klasyczne jak i drugiej generacji należy stosować bardzo ostrożnie. Są one rekomendowane do maksymalnie krótkiego stosowania, w przypadku objawów psychotycznych oraz niekiedy budzenia. Podwyższone wskaźniki śmiertelności IGERO

25 Leczenie w średniozaawansowanej chorobie Alzheimera, dodatkowe problemy Polipragmazja 42% Upadki (Leki nasenne, przeciwdepresyjne, psychotropowe) Hartikainen i wsp. 2007

26 Współpraca z opiekunem rodzinnym Działania edukacyjne Rola organizacji samopomocowych, stowarzyszeń opiekunów Walka o jak najdłuższy pobyt w domu opóźnienie umieszczenia w domu opieki Koszty ekonomiczne opieki i leczenia osób otępiałych (Haberstroch i wsp 2010)

27 Strategie leczenia przyczynowego Przeciw βamyloidowe Przeciw agregacji i fosforylacji tau Przeciw procesom oxydoredukcyjnym, zapalnym, apoptpozie

28 2013: DIAN TU (Dominantly Inherited Alzheimer s Network) Wybrane leki: Gantenerumab: przeciwciało przeciw b- amyloidowi Solanezumab: przeciwciało przeciw b- amyloidowi,!!!!!! Inhibitor b-sekretazy Roche, LiLLY

29 Prewencja Zdrowe żywienie Ćwiczenia fizyczne Życie towarzyskie???

30 Europa PreDIVA study (Prevention of dementia by Intensive Vascular Care) FINGER (Finnish Geritric Intervention Study) MAPT(Multidomain Alzheimer Preventive Study)

31 Przypadek 1.

32 Kobieta 68 lat, księgowa na emeryturze, czasami jeszcze pracuje Przyprowadzona przez córkę Córka; mama powtarza często te same pytania Od śmierci męża nagle przestała prawie gotować Schudła 6 kg.: diagnostyka w kierunku nowotworu negatywna Chora potwierdza, że czasami coś zapomina, ale : to chyba normalne w jej wieku, narzeka na bole głowy i zaburzenia rownowagi

33 Wywiad 1 Nadciśnienie tętnicze,leczone od pięciu lat, unormowane Migotanie przedsionków Rozpoznana choroba Hashimoto Przebyta dziesięć lat temu operacja kobieca

34 Wywiad 2 : Rodzinność: zaburzenia pamięci miała ciotka chorej ok. 70- nigdy nie postawiono rozpoznania, zmarła w domu opieki Nigdy nie uzależniona od alkoholu ani nikotyny Po śmierci męża rozpoznano u chorej reakcje żałoby- krótko leczona psychiatrycznie

35 Leki: Xarelto, Enarenal, Tertensif Lucetam (2x 800mg), betaserc od 9 miesięcy, cavinton, vinpoton Vigantoletten, preparat magnezu, kaldyum

36 MMSE: 22, Zegar: zamiana długości wskazówek W badaniu neurologicznym: dodatnia próba Romberga bez oczopląsu adiadochokinezy, objaw bródowodłoniowy po prawej słabo dodatni

37 Co podejrzewasz? 1. Chorobę Alzheimera 2. Otępienie z ciałami Lewy ego 3. Starzenie fizjologiczne 4. Otępienie podkorowe 5. Chorobę Parkinsona

38 Badanie tomografii komputerowej mózgu: Obecność niewielkiego ogniska 18 na 6mm w płacie czołowym prawym, cechy leukarajozy Zanik nieopisany W mojej ocenie zanik płatów skroniowych i czołowych bardziej wyrażony po lewej- dyskretny

39 Przypadek 1 Badanie psychologiczne: dominują zaburzenia pamięci epizodycznej, CDR: 1

40 Co podejrzewasz? 1. Chorobę Alzheimera 2. Otępienie z ciałami Lewy ego 3. Starzenie fizjologiczne 4. Otępienie podkorowe 5. Chorobę Parkinsona

41 Leki: Włączam inhibitor esterazy acetylocholinowej Xarelto, Enarenal, Tertensif Lucetam (2x 800mg), betaserc od 9 miesięcy, cavinton, vinpoton- odstawiam Vigantoletten, preparat magnezu, kaldyum

42 Proponuję: Aktywność ruchową: codzienne marsze-spacery Stymulowanie możliwości poznawczych, nowe zainteresowania, czytanie Systematyczne leczenie internistyczne Bezwzględne odstąpienie od pracy zawodowej Córce przekazuję kontakt do Stowarzyszenia Opiekunów Osób z Chorobą Alzheimera

43 Przypadek 1 Diagnoza: Choroba Alzheimera W czasie 2-iego badania po 6 miesiącach, w badaniu kontrolnym MMSE 20, samopoczuczcie chorej wyrównane, częściowa opieka profesjonalnej opiekunki częstsze wizyty córki, chora mieszka we własnym mieszkanie, zaprzestala pracy zawodowej

Podobne dokumenty

Choroba Alzheimera rozpoznana zbyt pochopnie

Choroba Alzheimera rozpoznana zbyt pochopnie Maria Barcikowska IMDiK PAN Epidemiologia w Polsce W Polsce rozpoznawanych jest: 15% chorych, na świecie ok. 50% Według danych Alzheimer Europe (2014) jest