Wprowadzenie do standardu XSL

Transkrypt

1 Wprowadzenie do standardu XSL Tomasz Przechlewski XSL 2 2 XPath Wstęp Ścieżki dostępu Wyrażenia XSLT Wprowadzenie Arkusz stylu Szablony Tworzenie drzewa wyjściowego Generowanie tekstu Numerowanie Zmienne Iteracje Przetwarzanie warunkowe Sortowanie XSL:FO 18 Skorowidz 21 Strona 1 z 25

2 1. XSL Do wizualizacji dokumentu potrzebujemy w zasadzie dwóch elementów: 1. sposobu opisu wyglądu dokumentu docelowego, 2. metody przekształcenia znakowania ogólnego dokumentu wyjściowego na znakowanie zorientowane na prezentację dokumentu docelowego. Standard XSL adresuje właśnie te dwa aspekty formatowania. Na XSL składają się obecnie trzy rekomendacje konsorcjum W3C: XSLT część związana z przekształcaniem dokumentów XML, XPath część związana z adresowaniem elementów dokumentu XML, FO część związana ze specyfikacją standardowych obiektów formatujących. Po pierwsze jedna ze specyfikacji definiuje język XMLowy do specyfikowania samego sposobu formatowania elementów w druku bądź w przeglądarce, druga opisuje język przekształcania dokumentów XML w inne dokumenty XML natomiast trzecia definiuje język adresowania elementów dokumentu XML. Elementy definiujące semantykę samego formatowania są nazywane obiektami formatującymi (formatting objects, w skrócie fo). XSLowe obiekty formatujące są opisane w specyfikacji [6]. Odłączenie języka przetwarzania XSLT od samego języka specyfikującego formatowanie pozwoliło na użycie również innych sposobów wizualizacji dokumentów niż tylko poprzez obiekty formatujące XSL. Rolę tych obiektów może spełnić na przykład HTML, który w połączeniu z możliwościami współczesnych programów interpretująych ten format zapewnia całkiem spore możliwości prezentacyjne. Alternatywą jest skorzystanie z własnych obiektów formatujących. Strona 2 z XPath 2.1. Wstęp Dokument XML może być przedstawiony jako struktura drzewiasta. Drzewo dokumentu jest podstawową strukturą, którą przetwarza język XSLT. Szczegółowy model dokumentu XML jako drzewa jest opisany w rekomendacji [5]. W drzewie dokumentu znajdują się węzły 7 typów, a mianowicie (por. rys 1):

3 korzeń ten węzeł jest jeden dla każdego dokumentu, jego dzieckiem jest węzeł elementu głównego, element węzeł odpowiada elementowi, jego dziećmi mogą być węzły elementowe, tekstowe, instrukcje przetwarzania, atrybuty, komentarze i przestrzenie nazw. tekst węzeł odpowiada fragmentowi tekstu w dokumencie, nie może mieć węzłów potomnych, komentarz węzeł zawiera tekst komentarza, nie może mieć węzłów potomnych, instrukcja sterująca węzeł zawiera tekst instrukcji sterującej. atrybut węzeł zawierający wartość atrybutu. przestrzeń nazw węzeł zawierający przestrzeń nazw. Podstawową konstrukcją standardu XPath jest wyrażenie. Podstawowe typy danych, to: zbiór-węzłów (node set), logiczny (prawda-fałsz), liczba oraz napis (ciąg znaków). Wyrażenie jest obliczane w bieżącym kontekście. Kontekst w jakim są obliczane wyrażenia XPath jest określony w specyfikacjach XSLT oraz XPointer. Na kontekst składają się: bieżący węzeł, bieżąca pozycja i bieżąca wielkość, zbiór wartości zmiennych, zbiór definicji funkcji, zbiór deklaracji przestrzeni nazw Ścieżki dostępu Ważnym typem wyrażenia jest ścieżka dostępu. Wyrażenie XPATH jest zapisywane w postaci ścieżki dostępu do adresowanych węzłów zapisanej w postaci poszczególnych kroków oddzielonych znakiem /. Kroki są obliczane od lewej do prawej. Każdy krok wybiera zbiór-węzłów; pierwszy krok wybiera zbiór-węzłów względem węzeł bieżącego, kolejne kroki za węzeł bieżący przyjmują sekwencyjnie wybrane węzły ze zbioru otrzymanego w poprzednim kroku. Jeżeli ścieżka dostępu zaczyna się od znaku / to oznacza to, że rozpoczynamy nawigację od korzenia dokumentu. Jeżeli zaczyna się od znaków // to oznacza, że możemy rozpocząć nawigację gdziekolwiek w dokumencie. Jeśli zaczynamy ścieżkę krokiem, to nawigacja zaczyna się w bieżącym węźle drzewa. Najprostszy zapis kroku, to podanie nazwy elementu, do którego chcemy się przemieścić. Tak więc zapis info/tytul oznacza, że chcemy wybrać tylko te elementy <tytul>, które są dziećmi elementu <info>. Strona 3 z 25

4 W przypadku gdy do jednego węzła pasuje więcej niż jeden wzorzec, transformator rozstrzyga, który szablon użyć stosując reguły priorytetowe. Mówią one między innymi, że szablon przyporządkowany do wzorca bardziej szczegółowego ma pierwszeństwo nad wzorcem bardziej ogólnym Osie XPATH pozwala na nawigację również po innych tak zwanych osiach. W ogólnym przypadku krok ma postać oś::test węzła[predykat]. Osie, po których możemy się poruszać to: oś dzieci (child) zawierająca węzły bezpośrednio doczepione w drzewie do węzła bieżącego; oś potomków (descendant) zawierająca węzły leżące w drzewie poniżej bieżącego; oś rodzica (parent) zawierająca węzeł, do którego węzeł bieżący jest bezpośrednio doczepiony, jeżeli takowy istnieje; oś przodków (ancestor) zawierająca węzły położone w drzewie powyżej węzła bieżącego; oś sąsiadów z tyłu (following-sibling), tj. wszystkie węzły mające tego samego rodzica, które znajdują się za bieżącym; oś sąsiadów z przodu (proceeding-sibling), tj. wszystkie węzły mające tego samego rodzica, które znajdują się przed bieżącym; oś poprzedników (preceding), tj. wszystkie węzły w dokumencie znajdujących się przed bieżącym; oś następników (following), tj. wszystkie węzły w dokumencie znajdujących się za bieżącym; oś atrybutów zawierająca atrybuty węzła bieżącego; oś ta jest pusta jeżeli bieżącym węzłem nie jest element; oś przestrzeni nazw zawierająca przestrzenie nazw zadeklarowane dla węzła bieżącego; oś ta jest pusta jeżeli bieżącym węzłem nie jest element; oś węzła bieżącego (self ); oś potomków i oś węzła bieżącego (descendant-or-self ), tj. węzeł bieżący i węzły leżące w drzewie poniżej bieżącego; Strona 4 z 25

5 oś rodziców i oś węzła bieżącego (ancestor-or-self ), tj. węzeł bieżący i węzły leżące w drzewie powyżej bieżącego. Osie ancestor, descendant, following, preceding i self dzielą dokument w ten sposób, że nie nakładają się na siebie i razem zawierają cały dokument (pomijając osie atrybutów i przestrzeni nazw, por. rys. 2). Każdy krok może zostać zapisywany w postaci oś ::test [predykat ], gdzie: test specyfikuje wybrane węzły na danej osi zaś predykat określa dodatkowe warunki, które muszą spełniać węzły Testy węzłów Każda oś posiada podstawowy typ węzła (principal node type). Jeżeli oś zawiera elementy, to podstawowym typem węzła jest element; w każdym innym przypadku jest to typ węzła, który może zawierać oś, tj.: atrybut i przestrzeń nazw odpowiednio dla osi atrybutów i osi przestrzeni nazw oraz element dla pozostałych typów osi. Test zawierający nazwę węzła (tj. nazwę elementu, atrybutu, przestrzeni nazw) zwraca wartość prawda tylko wtedy, gdy typ tego węzła jest równy podstawowemu typowi węzła osi oraz nazwa węzła jest równa nazwie wyspecyfikowanej w teście. Przykładowo: child::para wybiera elementy <para> będące dziećmi węzła bieżącego. Test postaci * jest prawdziwy dla każdego węzła, którego typ jest zgodny z podstawowym typem węzła osi. Przykładowo: child::* wybierze wszystkie elementy-dzieci węzła bieżącego, zaś attribute::* wybierze wszystkie atrybuty węzła bieżącego. Testy postaci text(), comment() i processing-instruction() są prawdziwe odpowiednio dla każdego: węzła tekstowego, komentarza oraz instrukcji formatującej. Przykładowo: child::text() oznacza węzły tekstowe węzła bieżącego. Opcjonalnym argumentem testu processing-instruction może być napis; w takim przypadku test jest prawdziwy dla instrukcji formatującej o nazwie równej wartości argumentu. Jeśli chcemy wybrać wszystkie węzły (również te tekstowe, z komentarzami itp.) należy podać jako test węzła funkcję node(). Przykładowo, aby zaadresować wszystkie węzły potomne od elementu <spis> należy zapisać wyrażenie self::spis/descendant::node() Predykaty Ostatnim elementem kroku może być predykat. Jest on zapisywany w nawiasach kwadratowych i podaje warunek, który powinien być spełniony przez wybierany węzeł. Strona 5 z 25

6 Oś może być albo osią w przód albo w tył. Oś zawierająca węzeł bieżący oraz węzły występujące po nim w porządku dokumentu jest osią w przód. Oś zawierająca węzeł bieżący i węzły występujące przed nim w porządku dokumentu jest osią w tył. Osie: ancestor, ancestor-or-self, preceding i precendig-sibling są w tył ; pozostałe osie są osiami w przód. Węzły w zbiorze-węzłów wybranym względem danej osi są uporządkowane w porządku w jakim występują w dokumencie jeżeli oś jest osią w przód lub w porządku odwrotnym do tego w jakim występują w dokumencie jeżeli oś jest osią w tył. Numer pierwszego węzła wynosi 1. Dla każdego węzła w zbiorze-węzłów wybranym według osi i testu obliczany jest warunek predykatu, przy założeniu, że tenże węzeł jest węzłem bieżącym, bieżącą wielkością (context size) jest liczba węzłów w zbiorze-węzłów a bieżącą pozycją (context position) jest numer węzła określonemu w sposób podany w poprzednim akapicie. Jeżeli wyrażenie zwraca wartość prawda węzeł jest wybierany do wynikowego zbioru-węzłów; w przeciwnym wypadku nie jest. Jeżeli wyrażenie podane w predykacie wylicza się do liczby, to jest to interpretowane jako test położenia węzła w stosunku do jego sąsiadów. Na przykład 5 element <para> w trzecim elemencie <chapter> możemy zaadresować jako chapter[3]//para[5]. W każdym innym przypadku wyrażenie jest konwertowane do wartości boolowskiej. Na przykład wszystkie elementy <w> zawierające element <i> możemy wyszukać wzorcem w[./i] Składnia uproszczona Specyfikacja osi child:: może zostać pominięta, tj. div/para jest równoważne child::div/child::para. Specyfikacja osi attribute:: może zostać skrócona Przykładowo: para[@lang="pl"] jest równoważne: child::para[attribute::lang="pl"]. Specyfikacja //, to skrót od /descendant-or-self::node()/ Specyfikacja., to skrót od self::node() Specyfikacja.., to skrót od parent::node() Przykłady: para wybiera elementy <para> dzieci węzła bieżącego; * wybiera wszystkie elementy dzieci węzła bieżącego; text() wybiera wszystkie elementy tekstowe dzieci węzła wybiera atrybut name będący dzieckiem węzła bieżącego; Strona 6 z 25

7 @* wybiera wszystkie atrybuty będące dziećmi węzła bieżącego; para[1] wybiera pierwszy element <para> będący dzieckiem węzła bieżącego; para[last()] wybiera ostatni element <para> będący dzieckiem węzła bieżącego; /article/chapter[4]/section[2] wybiera drugi element <section> dziecko czwartego elementu <chapter> dziecko elementu <article>; chapter//para wybiera wszystkie elementy <para> będące potomkami elementu <chapter>; //para wybiera wszystkie elementy <para> będące potomkami korzenia dokumentu, tj. wszystkie elementy <para> w dokumencie;. wybiera bieżący węzeł;.//para wybiera wszystkie elementy <para> będące potomkami węzła bieżącego;.. wybiera rodzica węzeła bieżącego;../@lang wybiera atrybut lang rodzica węzeła bieżącego; para[@type= warning ] wybiera wszystkie elementy <para>, dzieci elementu bieżącego, dla których wartość atrybutu type wynosi warning. para[@type= warning ][5] z elementów <para>, dzieci elementu bieżącego, dla którego wartość atrybutu type wynosi warning wybiera piąty. para[5][@type= warning ] wybiera piąty element <para>, dziecko elementu bieżącego jeżeli wartość atrybutu type dla tego elementu wynosi warning. para[position()=5 warning] to samo co wyżej. danie[nazwa= zupa pomidorowa ] wybiera te elementy danie, dzieci elementu bieżącego, dla których napisową wartością elementu <nazwa>, które z kolei jest dzieckiem elementu <danie> jest zupa pomidorowa Wyrażenia Ścieżka dostępu może zostać użyta jako wyrażenie. Wyrażenie zwraca zbiór-węzłów. Możliwe jest tworzenie wyrażeń logicznych za pomocą operatorów: =,!=, <, >=, <= oraz łączenie wyrażeń logicznych za pomocą operatorów and oraz or. Możliwe jest tworzenie wyrażeń logicznych za pomocą operatorów: +, -, *, div, mod. Zdefiniowane są następujące funkcje: Strona 7 z 25

8 last() zwraca wielkość bieżącą (context size). position() zwraca bieżącą pozycję (context position). count(zbiór-węzłów) zwraca liczbę węzłów argumentu zbiór-węzłów. id(obiekt) zwraca węzeł o wartości atrybutu typu ID równej wartości argumentu obiekt. Jeżeli obiekt jest napisem, to ten napis jest porównywany z wartością atrybutu ID; jeżeli napis zawiera odstępy to jest traktowany jako zbiór wartości ID a w rezultacie zwrócony może zostać zbiór-węzłów. W przypadku innych typów obiektów dokonywana jest odpowiednia konwersja. Szczegóły znajdują się w specyfikacji. local-name(zbiór-nazw?) zwraca nazwę (bez prefiksa przestrzeni nazw) pierwszego elementu w podanym zbiorze-nazw. name(zbiór-nazw?) zwraca pełną nazwę elementu. string(obiekt?) konwertuje obiekt do napisu. Konwersja zbioru-węzłów polega na zamianie na napis pierwszego węzła ze zbioru przy przyjęciu porządku w jakim węzły występują w dokumencie. concat(s1, s2, s3*) łączy napisy w jeden. start-with(s1, s2) zwraca prawda jeżeli s1 rozpoczyna się od s2. contains(s1, s2) zwraca prawda jeżeli s1 zawiera s2. substring-before(s1, s2) zwraca napis wycięty z s1, poprzedzający pierwsze wystąpienie s2 w s1. substring-after() zwraca napis wycięty z s1, następujący po pierwszym wystąpieniu s2 w s1. substring(s1, n1, n2?) zwraca napis wycięty z s1, od pozycji n1 do pozycji n2, lub do końca napisu, jeżeli nie podano n2. Numer pierwszego znaku to 1. string-length(s?) zwraca długość argumentu. Jeżeli argument jest pominięty, zwraca długość bieżącego węzła po konwersji do napisu. normalize-space(s?) Zwraca napis po usunięciu wiodących i końcowych znaków odstępu oraz zamianie kolejnych znaków odstępu na pojedynczy znak spacji. Jeżeli argument jest pominięty, zwraca długość bieżącego węzła po konwersji do napisu. translate(s1,s2,s3) Funkcja podobna w działaniu do standardowego polecenia tr systemu Unix: w napisie s1 wymienia każdy znak wymieniony w napisie s2 na odpowiadający mu znak w napisie s3. Strona 8 z 25

9 boolean(obiekt) zamienia obiekt na typ boolowski. true() zwraca wartość prawda. false() zwraca wartość fałsz. lang(s) zwraca wartość prawda jeżeli wartość atrybutu xml:lang węzła bieżącego jest równa s. number(obiekt?) zamienia obiekt na liczbę. sum(zbiór-węzłów) zwraca sumę zawartości zbioru-węzłów po ich konwersji do liczby. floor(liczba) zwraca największą liczbę całkowitą nie większą od liczba. ceiling(liczba) zwraca najmniejszą liczbę całkowitą nie mniejszą niż liczba. round(liczba) Zwraca przybliżenie całkowite argumentu liczba. 3. XSLT 3.1. Wprowadzenie Opis sposobu przetwarzania dokumentu jest określony w arkuszu stylu (stylesheet). Plik musi być dobrze uformowanym plikiem XMLowym tzn. musi zaczynać się deklaracją XMLową, a wszystkie znaczniki początku elementu muszą posiadać sparowane znaczniki końca. W arkuszu stylu mogą znaleźć się dwa rodzaje elementów. Jedne elementy opisują logikę przetwarzania dokumentu, drugie natomiast, zwane elementami wynikowymi, są elementami, które zostaną wstawione do drzewa dokumentu wyjściowego. Aby procesor mógł poprawnie rozróżnić jedne elementy od drugich, elementy opisujące przetwarzanie należą do przestrzeni nazw związanych ze standardem XSLT. W praktyce oznacza to, że zwyczajowo poprzedza się te elementy przedrostkiem xsl:, który jest przyporządkowany odpowiedniej przestrzeni nazw XML na jednym z głównych elementów. Arkusz stylów składa się z wielu szablonów (template) Szablon pełni dwie funkcje: określa wzorzec pasujący do pewnego fragmentu drzewa wejściowego dokumentu XML oraz określa strukturę wyjściowego drzewa elementów Na różnych etapach przetwarzania procesor XSLT usiłuje dobrać do konkretnego węzła dokumentu najbardziej szczegółowo opisujący go wzorzec zapisany w arkuszu stylów, a następnie wykonać szablon skojarzony z przyporządkowanym wzorcem. Wykonanie szablonu odbywa się zawsze w kontekście bieżącego węzła oraz bieżącej listy węzłów. Strona 9 z 25

10 3.2. Arkusz stylu Arkusz stylu jest zawarty wewnątrz elementu <xsl:stylesheet>. Wewnątrz <xsl:stylesheet> wystąpić mogą następujące elementy: <xsl:output>, <xsl:variable>, <xsl:param>, <xsl:template> oraz kilka innych. Jednym z pierwszych elementów w arkuszu powinien być element <xsl:output>, którego atrybut method będzie zawierał informację o formacie pliku wyjściowego. Ma to wpływ na sposób zapisywania i formatowania pliku wyjściowego. Atrybut ten przyjmuje wartość html, jeśli wynikiem transformacji ma być dokument HTML, xml, jeśli tworzymy nową wersję dokumentu XML lub text jeżeli wynikiem przekształcenia ma być zwykły plik tekstowy. Struktura arkusza stylów może zostać przedstawiona następująco: <?xml version="1.0"?> <xsl:stylesheet version="1.0" xmlns:xsl=" > <xsl:output method="html"/> <xsl:template match="...">... <xsl:template name="...">... </xsl:stylesheet> 3.3. Szablony Pojedynczy szablon jest zapisany we wnętrzu elementu <template>. W atrybucie match podaje się wzorzec adresujący węzeł, do którego dany szablon ma być stosowany. Załóżmy, że plik katalog.xml ma następującą prostą strukturę: <katalog> <czesc id="c8934" typ="klamkomanetka" rys="chorus43.jpg"> <nazwa>campagnolo Chorus</nazwa> <cena>585</cena> </czesc> <czesc id="c1293" typ="piasta.tyl" rys="veloce91.jpg"> <nazwa>campagnolo Veloce</nazwa> <cena>245</cena> Strona 10 z 25

11 </czesc>... wtedy następujący szablon: <xsl:template match="nazwa"> <div class="nc"> <xsl:apply-templates/> </div> spowoduje wydrukowanie: <div class="nc">campagnolo Chorus</div> <div class="nc">campagnolo Veloce</div> We wnętrzu szablonu znajduje się element <xsl:apply-templates>, który jest poleceniem dla procesora XSLT by w to miejsce wstawić wynik przetwarzania węzłów, będących dziećmi węzła bieżącego lub jeżeli element <xsl:apply-templates> posiada atrybut select zbioru węzłów określonych przez wartość tego atrybutu. Wartością atrybutu jest wyrażenie dające w wyniku zbiór-węzłów. Szablony przekształcają fragmenty drzewa wejściowego na fragmenty drzewa wynikowego. Pojedyncze szablony mogą przekształcać dowolne fragmenty drzewa wejściowego. Ta rekurencyjna metoda pozwala na zapisanie przetwarzania w postaci szablonów zależnych jedynie od kontekstu danego węzła, a nie wiedzy o pełnej strukturze dokumentu. W ogólnym przypadku szablon zawiera tekst powielany literalnie do drzewa wynikowego oraz polecenia XSLT wykonywane przez procesor XSLT (takie jak <xsl:apply-templates>). Jeśli procesor nie potrafi dopasować konkretnego wzorca z arkusza stylu, wtedy do transformacji stosuje wzorzec domyślny. Dla węzłów tekstowych domyślny szablon wpisuje w drzewo wynikowe tekst będący wartością węzła. Dla węzłów elementowych natomiast szablon domyślny zawiera jedynie element <xsl:apply-templates>, czyli polecenie przetwórz wszystkie węzły potomne. Element <xsl:call-template> wykonuje szablon nazwany uprzednio za pomocą polecenia <xsl:template> z określonym atrybutem name. Nazwane szablony mogą być sparametryzowane i wykonywane dla różnych wartości parametrów. Załóżmy, że części rowerowe mają być formatowane wewnątrz elementu <div>, którego atrybut class ma dla części droższych niż 100 zł wartość normalna, a dla pozostałych części wartość tania. Poniższy arkusz rozwiązuje ten problem, wykorzystując szablon nazwany i parametr cc: Strona 11 z 25

12 <xsl:template name="cz"> <xsl:param name="cc">tania</xsl:param> <div class="{$cc}"> <xsl:apply-templates/> </div> <xsl:template match="czesc[cena>100]"> <xsl:call-template name="cz"> <xsl:with-param name="cc">normalna</xsl:with-param> </xsl:call-template> <xsl:template match="czesc"> <xsl:call-template name="cz"> <xsl:with-param name="cc">tania</xsl:with-param> </xsl:call-template> 3.4. Tworzenie drzewa wyjściowego Szablon przepisuje literalnie elementy, które nie należą do przestrzeni nazw XSLT oraz nie są zadeklarowanymi niestandardowymi elementami XSLT. Element może zostać utworzony za pomocą polecenia <xsl:element>. Nazwa elementu wyjściowego jest wartością wymagalnego atrybutu name. Atrybut ten może zawierać wyrażenia XPath, umieszczone wewnątrz nawiasów klamrowych (por. punkt 3.5). Element <xsl:attribute> umożliwia wstawienie atrybutu dla elementu wyjściowego utworzonego zarówno przez literalne przepisanie elementu jak i poprzez wykorzystanie polecenia <xsl:element>. Nazwę atrybutu określa wymagalny atrybut name, wartość atrybutu jest określona przez zawartość elementu <xsl:attribute>. Przykład: <xsl:template match="doc"> <body> <attribute name="lang">pl</attribute> <apply-templates /> </body> Strona 12 z 25

13 Element <xsl:text> umożliwia wstawienie napisu; element ten jest stosowany najczęściej do wstawiania odstępów, gdyż odstępy wstawiane literalnie są domyślnie ignorowane Generowanie tekstu Przetworzenie elementu <xsl:value-of> powoduje wstawienie węzła tekstowego do drzewa wynikowego. Element <xsl:value-of> posiada wymagalny atrybut select, którego wartością jest wyrażenie; wyrażenie jest przekształcane a wynik przekształcenia jest konwertowany do napisu. Poniższy szablon wydrukuje zestawienie postaci typ: nazwa-części z pliku katalog.xml: <xsl:template match= czesc > <xsl:value-of select="@typ"/> <xsl:text>: </xsl:text> <xsl:value-of select="nazwa"/> W atrybucie elementu wynikowego oraz niektórych elementów XSLT może być wstawione wyrażenie XPath umieszczone wewnątrz pary nawiasów klamrowych {...}, które w takiej sytuacji podlega normalnemu przekształceniu, tj. {wyrażenie} jest zamieniane na skonwertowany do napisu wynik przekształcenia. Przykład: <xsl:template match= czesc > <img src="{@rys}" alt="{nazwa}"/> Przetworzenie pliku katalog.xml przy wykorzystaniu powyższego szablonu spowoduje wydrukowanie: <img src="chorus43.jpg" alt="campagnolo Chorus">... Strona 13 z 25 Jeżeli wewnątrz wartości atrybutu ma zostać wstawiony literalnie prawy lub lewy nawias klamrowy należy wstawić dwa takie znaki, tj. {{ lub }}.

14 3.6. Numerowanie Element <xsl:number> służy do wstawienia sformatowanego numeru węzła do drzewa wynikowego. Atrybut count określa węzły, które są numerowane; domyślnie są to wszystkie węzły tego samego typu i nazwy co węzeł bieżący. Atrybut format określa format drukowanego numery. Atrybut ten to napis zawierający specyfikacje-formatu i znaki-przestanowe. Specyfikacje formatu określają postać drukowanej liczby, znaki-przestankowe są przepisywane literalnie. Specyfikacje formatu mają postać ciągów znaków alfanumerycznych; zdefiniowane wartości to m.in: 1 numeracja arabska, tj.: 1, 2, itd; a numeracja postaci: a, b, itd; A numeracja postaci: A, B, itd; i kolejne liczby rzymskie: i, ii, iii, iv, itd; I kolejne liczby rzymskie: I, II, III, IV, itd. Numer elementu może być obliczany za pomocą wyrażenia umieszczonego w atrybucie value. Wartość wyrażenia jest konwertowana do liczby całkowitej, a następnie wypisywana jest napisowa reprezentacja tej liczby. Jeżeli nie określono atrybutu value przyjmowana jest kolejność oparta o pozycję węzła w dokumencie. Określenie numery za pomocą atrybutu value jest niezbędne jeżeli zbiór węzłów jest sortowany lub przetwarzany w inny zmieniający porządek węzłów sposób (por. punkt 3.10): <xsl:template match= katalog > <xsl:apply-templates select="czesc"> <xsl:sort select="nazwa"/> </xsl:apply-templates> <xsl:template match= czesc > <xsl:number value="position()" format="1. " /> <xsl:value-of select="@typ"/> <xsl:text>: </xsl:text> <xsl:value-of select="nazwa"/> Strona 14 z 25

15 W wyniku przetworzenia dokumentu zostanie wydrukowane ponumerowane zestawienie części posortowane w porządku alfabetycznym Zmienne Za pomocą elementu <xsl:variable> możliwe jest zdefiniowanie zmiennej. W przeciwieństwie do większości języków programowania wartość utworzonej w ten sposób zmiennej nie może być zmieniona. Nazwa zmiennej jest określana jako wartość atrybutu name, wartość zaś albo jako zawartość elementu, albo przez atrybut select, którego wartością jest wyrażenie. Definicja <xsl:variable> może znajdować się na zewnątrz lub wewnątrz szablonów. W pierwszym przypadku jest zmienną globalną w drugim jej wartość jest określona wyłącznie dla węzłów potomnych szablonu. Wartość zmiennej jest wstawiona za pomocą konstrukcji $nazwa-zmiennej Iteracje Zawartością elementu <xsl:for-each> jest szablon wykonywany dla każdego węzła wybranego przez wyrażenie określone w atrybucie select tego elementu. Atrybut slect jest wymagany; wartość wyrażenia musi być typu zbiór-węzłów. Dla każdego węzła ze zbioru-węzłów szablon jest wykonywany przy przyjęciu tego węzła za węzeł bieżący oraz przyjęciu zbioru wszystkich wybranych węzłów jako bieżącej listy węzłów. Węzły są przetwarzane w porządku dokumentu lub w porządku określonym poleceniami <xsl:sort> wstawionymi wewnątrz elementu <xsl:for> (por. 3.10). Przykładowo w wyniku przetworzenia poniższego szablonu zostanie wydrukowane zestawienie wszystkich elementów <title>, dzieci elementów <sect1> i <sect2>, w porządku w jakim występują w dokumencie: <xsl:template match="/"> <div class="toc"> <xsl:for-each select="//sect1 //sect2"> <p><xsl:value-of select="title"/></p> </xsl:for-each> </div> Strona 15 z Przetwarzanie warunkowe Polecenia <xsl:if> oraz <xsl:choose> umożliwiają warunkowe przetwarzanie szablonów.

16 Wartością wymagalnego atrybutu test elementu <xsl:if> jest wyrażenie. Zawartością tego elementu jest szablon. Jeżeli logiczną wartością wyrażenia określonego w atrybucie test jest prawda, wykonywany jest szablon; w przypadku przeciwnym nie jest wykonywane żadne działanie. Przykład: <xsl:template match= lista.nazw/nazwa > <xsl:apply-templates/> <xsl:if test="not(position()=last())">, </xsl:if> Elementy <nazwa> wewnątrz elementu <lista.nazw> są oddzielone na wydruku przecinkiem, za wyjątkiem ostatniej nazwy na liście. W kolejnym przykładzie co drugi wiersz tabeli jest drukowany na żółtym tle: <xsl:template match= item > <tr> <xsl:if test="position() mod 2 = 0 "> <xsl:attribute name="bgcolor">yellow</xsl:attribute> </xsl:if> <xsl:apply-templates/> </tr> Polecenie <xsl:choose> pozwala na wybór z wielu możliwych wariantów. Zawartością <xsl:choose> jest ciąg elementów <xsl:when>, po których może wystąpić opcjonalny element <xsl:otherwise>. Każdy element <xsl:when> posiada atrybut test zawierający wyrażenie. Zawartością elementów <xsl:when> oraz <xsl:otherwise> jest szablon. Przetworzenie elementu <xsl:choose> polega na obliczaniu logicznej wartości jego atrybutu test. Wykonywany jest szablon pierwszego i tylko tego elementu, dla którego wartość jest równa prawda. Jeżeli żaden z warunków elementów <xsl:when> nie ma wartości prawda, wykonywany jest szablon określony przez zawartość elementu <xsl:otherwise>. Przykład: <xsl:choose> <xsl:when test="@team= Telekom ">Team Deutsche Telekom</xsl:when> <xsl:when test="@team= Saeco ">Saeco-Cannondale</xsl:when> <xsl:when test="@spec= Once ">Once-Eroski</xsl:when> <xsl:otherwise>inny</xsl:otherwise> </xsl:choose> Strona 16 z 25

17 3.10. Sortowanie Sortowanie jest wykonywane po dodaniu elementu <xsl:sort> do zawartości elementów <xsl:apply-templates> lub <xsl:for-each>. Każdy element <xsl:sort> określa kolejny klucz sortowania. Element <xsl:sort> ma atrybut select, którego wartością jest wyrażenie. Przy przyjęciu kolejno każdego przetwarzanego węzła jako węzła bieżącego oraz przyjęciu listy wszystkich przetwarzanych węzłów w porządku dowolnym jako bieżącej listy węzłów obliczana jest wartość wyrażenia. Obliczona w ten sposób wartość jest konwertowana do napisu i stanowi klucz sortowania. Domyślną wartością atrybutu select jest., co oznacza, że domyślnym kluczem sortowania jest wartość węzła bieżącego po konwersji do napisu. Element <xsl:sort> może posiadać następujące atrybuty opcjonalne: order określenie porządku sortowania; dozwolone wartości to ascending (porządek rosnący, przyjmowany domyślnie) oraz descending (porządek malejący). lang określenie języka; zbiór wartości jest identyczny jak w przypadku atrybutu xml:lang, np. lang="pl". data-type określenie typu sortowanych obiektów oraz sposobu ich sortowania; dozwolone wartości, to: text napisy sortowane w porządku alfabetycznym określonym ewentualnie za pomocą wartości atrybutu lang; number liczby sortowane numerycznie, atrybut lang jest w tym wypadku ignorowany; qname symbole; sposób sortowania nie jest określony w specyfikacji XSLT; case-order określenie czy duże litery (majuskuły) są sortowane przed ich małymi odpowiednikami (minuskuły) czy też porządek powinien być odwrotny. Atrybut ten ma znaczenie wyłącznie wtedy, gdy wartością atrybutu data-type jest text. Wartość domyślna winna być zależna od wybranego języka. Poniższy szablon wydrukuje zestawienie części posortowane według ceny od najdroższych do najtańszych z pliku katalog.xml: <xsl:template match= katalog > <xsl:apply-templates select="czesc"> <xsl:sort select="cena" data-type="number"/> </xsl:apply-templates> Strona 17 z 25

18 Aby zestawienie było posortowane oddzielnie dla każdego typu części, wystarczy zmodyfikować powyższy szablon dodając kolejny klucz sortowania: <xsl:template match= katalog > <xsl:apply-templates select="czesc"> <xsl:sort <xsl:sort select="cena" data-type="number"/> </xsl:apply-templates> 4. XSL:FO XSL:FO jest skomlikowanym językiem o dużych możliwościach, zawierającym ponad 50 różnych obiektów formatujących, począwszy od najprostszych, takich jak prostokątne bloki tekstu poprzez wyliczenia, tabele i odsyłacze. Obiekty te można formatować wykorzystując przeszło 200 różnych właściwości (properties), takich jak: kroje, odmiany i wielkości pisma, odstępy, kolory itp. W tym dokumencie przedstawione jest absolutne miniumum informacji na temat standardu XSL:FO. Cały dokument XSL:FO zawarty jest wewnątrz elementu <fo:root>. Element ten zawiera dwa zasadnicze elementy <fo:layout-master-set> oraz <fo:page-sequance>. Pierwszy z nich zawiera szablony określające wygląd poszczególnych stron oraz sekwencji stron, drugi specyfikuje zawartość dokumentu (por. rys. 3): <?xml version="1.0"?> <fo:root> <fo:layout-master-set> <fo:simple-page-master master-name="s1"... </fo:simple-page-master> <fo:page-sequence-master master-name="ss1">... </fo:page-sequence-master> </fo:layout-master-set> </fo:page-sequence master-reference="ss1"> <fo:flow> Strona 18 z 25

19 ... </fo:flow> </fo:page-sequence> </fo:root> Każdy szablon definiujący pojedynczą stronę jest zawarty w elemencie <fo:simple-page-master> określającym wymiary różnych obszarów na tej stronie. Przykładowo: <fo:simple-page-master master-name="body"> <fo:region-body margin-bottom="2cm" margin-left="3cm" margin-right="2cm" margin-top="2.5cm" /> </fo:simple-page-master> Element <fo:page-sequence-master> określa z kolei porządek w jakim poszczególne strony będą zapełniane treścią. Kompletny przykładowy arkusz XSLT formatujący katalog części rowerowych jest zdefiniowany następująco: <?xml version="1.0" encoding="iso "?> <xsl:stylesheet xmlns:xsl=" xmlns:fo=" version="1.0"> <xsl:output method="xml" version="1.0"/> <xsl:template match="/"> <fo:root> <fo:layout-master-set> <fo:simple-page-master master-name="body" > <fo:region-body margin-bottom="2cm" margin-left="3cm" margin-right="2cm" margin-top="2.5cm" /> </fo:simple-page-master> <fo:page-sequence-master master-name="main-seq"> <fo:repeatable-page-master-reference master-reference="body"/> Strona 19 z 25

20 </fo:page-sequence-master> </fo:layout-master-set> <fo:page-sequence master-reference="main-seq"> <fo:flow flow-name="xsl-region-body"> <xsl:apply-templates/> </fo:flow> </fo:page-sequence> </fo:root> <xsl:template match="czesc"> <fo:block font-family="times"> <xsl:apply-templates/> </fo:block> <xsl:template match="cena"> <fo:inline color="blue" font-weight="bold"> <xsl:apply-templates/> <xsl:text> zl</xsl:text> </fo:inline> </xsl:stylesheet> W rezultacie drukowany jest zestaw akapitów, z których każdy zawiera nazwę części i cenę, przy czym ta ostatnia jest drukowana w kolorze niebieskim w odmianie półgrubej. Całość ma być drukowana odmianą Times (Times New Roman). Bibliografia [1] strona domowa Jamesa Clarka patrz [2] Dokumentacja procesora FOP, patrz [3] Michael Kay, XSLT Programmer s Reference. Wrox Press Ltd., Strona 20 z 25

21 [4] Pakiet do przetwarzania dokumentów SGML w języku Perl patrz cover/publicsw.html#sgmlspm. [5] World Wide Web Consortium, XSL Transformations (XSLT), patrz html. [6] World Wide Web Consortium, Extensible Stylesheet Language (XSL), patrz TR/xsl/. [7] World Wide Web Consortium, XML Path Language (XPath), patrz html. Skorowidz arkusz stylu, 9 bieżąca lista węzłów, 15, 17 pozycja, 3 wielkość, 3 bieżący kontekst, 3 bieżący węzeł, zob. węzeł bieżący boolean, 9 ceiling, 9 concat, 8 contains, 8 count, 8 element wynikowy, 9 false, 9 floor, 9 fo:layout-master-set, 18 fo:page-sequance, 18 fo:page-sequence-master, 19 fo:root, 18 fo:simple-page-master, 19 id, 8 krok, 3 lang, 9 last, 8 local-name, 8 name, 8 normalize-space, 8 number, 9 oś, 4 position, 8 predykat, 5 rekurencja, 11 Strona 21 z 25

22 round, 9 sortowanie, 17 start-with, 8 string, 8 string-length, 8 substring, 8 substring-after, 8 substring-before, 8 sum, 9 ścieżka dostępu, 3 translate, 8 true, 9 węzeł, 2 bieżący, 15, 17 typ podstawowy, 5 wzorzec domyślny, 11 xsl:apply-templates, 11, 17 xsl:attribute, 12 xsl:call-template, 11 xsl:choose, 15, 16 xsl:element, 12 xsl:for, 15 xsl:for-each, 15, 17 xsl:if, 15, 16 xsl:number, 14 xsl:otherwise, 16 xsl:output, 10 xsl:param, 10 xsl:sort, 15, 17 xsl:stylesheet, 10 xsl:template, 10, 11 xsl:text, 13 xsl:value-of, 13 xsl:variable, 10, 15 xsl:when, 16 zbiór-węzłów, 3, 7, 11, 15 konwersja do napisu, 8 Strona 22 z 25

23 <?xml version="1.0" encoding="iso "?> <Memo status="secret"> <To>Comrade Napoleon</To> <From>Snowball</From> <Body> <P>George Orwell says: <!-- In Animal Farm if you don t knoww --> <Q author= Orwell >...the pigs had to expend enormous labour every day upon mysterious things called files, reports, minutes and memoranda. These were large sheets of paper which had to be closely converted with writing, and as soon as they were so converted, they were burnt in the furnace...</q>. Do you think XML would have helped the pigs? </P> <!-- Add something on XSL --> </Body> <Close>Comrade Snowball</Close> <?xyz rpq?> </Memo> root Strona 23 z 25 memo to from status body close comment pi Comrade Napoleon Snowball p Comrade Snowball

24 root memo to from body close p p p... Strona 24 z q Rysunek 2. Osie

25 fo:root fo:layout-master-set fo:declarations fo:page-sequence fo:simple-page -master fo:page-sequence -master fo:color -profile fo:title fo:static -content fo:flow Rysunek 3. Ogólna struktura dokumentu XSL:FO Strona 25 z 25