LATO Z TRADYCJĄ I KULTURĄ GÓRALI ŚLĄSKICH

Transkrypt

1

2 Harmonogram imprez kulturalnych w ramach projektu Rozpoczęcie projektu. Sobota Tradycje i zwyczaje pasterskie Górali Śląskich. Niedziela Folklor dziecięcy. Gry i zabawy dziecięce. Tańce ludowe wykonywane przez dzieci: kwiotki, litery jak jo chodził do szkoły, koło ryński, kapusta. Tradycja pożywienia górali śląskich owcze sery. Sobota Tradycyjny folklor taneczno-muzyczny górali śląskich. Prezentacje archaicznych tańców : owiężiok, kołamajka, rejna, masztołka, taniec z beczka, kwiotki, pokaz dawnego helokania, autentyczna kapela gajdy skrzypce. Niedziela Muzyka ludowa górali śląskich na tle muzyki ludowej Karpat. Pokaz archaicznych instrumentów ludowych ich budowy i na nich gry. Sobota Folklor dziecięcy w społeczności ewangelickiej Wisły. Gry, zabawy i tańce dziecięce, pieśni ludowe i helokanie. Strój ludowy górali wiślańskich. Pokaz sposobów czepienia mężatki na tzw. na pidło lub na żurek. Niedziela Orkiestra dęta, historia wiślańskich muzykantów. Sobota Pieśń ludowa jej miejsce i rola w życiu górali beskidzkich. Prezentacja archaicznych zaśpiewów kolędników z Wisły. Niedziela U Brynioków (górale breńscy). Folklor taneczno-muzyczny górali breńskich. Tradycyjne tańce jawornicki, zbój, kocurek, hólan, kaczok. Prezentacja kapeli dętej górali breńskich oraz pokaz gry na heligonce. Sobota Doroczne świętowanie Dożynki. Folklor taneczno-muzyczny górali wiślańskich. Tradycyjne tańce: hólan, jawornicki, nie chcym cię, poszła Kasia, jo do lasa, grabowy. Niedziela Wesele góralskie. Prezentacja czepiena panny młodej.na muzyce po robocie. Folklor taneczno muzyczny górali breńskich. Pokaz tańców górali breńskich i ich nauka dla zainteresowanych. Sobota W świecie piękna. Czas dla twórców. Niedziela W świecie piękna. Czas dla twórców. Sobota Ginące zawody góralskie. Biesiada góralska z kapelą Jetelinka. Niedziela Ginące zawody góralskie (cz. II). Folklor taneczno-muzyczny górali z Jaworzynki. Góralska biesiada śpiewacza z grupą Grónie z Wisły. Sobota Zioła w tradycji. Zwiedzenie zielnika koło kolyby sałaszniczej w enklawie. Niedziela Istebniańskie Wesele Zakończenie projektu. Sobota Muzyka ludowa Górali śląskich jej archaizm na tle muzyki ludowej Karpat. Zakończenie projektu. LATO Z TRADYCJĄ I KULTURĄ GÓRALI ŚLĄSKICH Nadrzędnym celem spotkań jest przybliżenie i spopularyzowanie najpiękniejszych wartości góralskiej kultury, której bogactwo, jest częścią życia górali do czasów współczesnych i będzie przedmiotem naszych prezentacji, pokazów i opowiadań. Będziecie mogli zobaczyć jak wyniesiony z domu nakaz dochowania wierności własnej tradycji żyje we współczesności. Doświadczycie góralskiej przestrzeni kulturowej, skosztujecie tradycyjnego pożywienia przy góralskiej muzyce, zobaczycie prawdziwe piękno i wartość tutejszej odrębności, która mimo upływu czasu trwa w sercach beskidzkich górali. Zapraszamy na żywą lekcję tradycji, która tu, w enklawie budownictwa drewnianego przy Muzeum Beskidzkim w Wiśle, będzie odbywała się od 25. czerwca do 20. sierpnia w każdą sobotę i niedzielę od godziny 14:00 do 18:00. Więcej informacji oraz pełny harmonogram na stronie: 1

3 2 Beskidzcy górale swoją odwieczną przynależność do rodzimej ziemi podkreślają powiedzeniem: my sóm stela, albo my sóm tu stela, co znaczy: jesteśmy stąd. Na co dzień posługują się mową ojców, która daje poczucie odrębności regionalnej. Zawsze to, co swoje, było dla miejscowych autochtonów iste, wzocne (prawdziwe, godne) i stanowiło naoczne świadectwo dorobku pokoleń było niezaprzeczalnym bogactwem własnej ziemi. Zachowanie stroju ludowego, gwary, muzyki i pieśni daje poczucie przynależności do Polski, a zarazem do własnego małego regionu. Kultura ludowa stała się tym, co odróżnia górali śląskich od obcych, nie tylko wśród Słowian czy Europejczyków, ale i wśród innych Polaków. Wagę takiej własnej odrębności podkreślało wielu poetów, pisarzy i działaczy, również Adam Mickiewicz w wierszu do Joachima Lelewela: A tak, gdzie się obrócisz, z każdej wydasz stopy, Żeś znad Niemna, żeś Polak, mieszkaniec Europy. Na program Lato z tradycją i kulturą Górali Śląskich składa się kilka grup tematycznych, które przybliżają ich ludowe obyczaje. Rozpoczynamy od najstarszej sałaszniczej tradycji pasterstwa wołoskiego. Pierwszymi osadnikami w Beskidzie Śląskim byli Wołosi, którzy dotarli tu w XVI wieku jako lud wędrowny, dobrze znający sposoby bytowania w górach. Podstawowym zajęciem osadników było pozyskiwanie drewna na potrzeby dworu książęcego, a specyficzne warunki klimatyczne sprzyjały rozwojowi gospodarki sałaszniczo-pasterskiej. Na polanach pasły się setki owiec, a w kolibach (drewnianych budynkach, które stały tu do początków XIX wieku), tętniło pasterskie życie. Powstawał tradycyjny ser owczy. Pasterskie granie, muzykę przybliży koncert multiinstrumentalisty Zbigniewa Wałacha, który zagra na pasterskich fujarkach, rogach, trombicie i opowie o sposobach wykonywania tego archaicznego instrumenatrium. Dopełnieniem archaicznej przestrzeni muzycznej będą koncerty góralskich kapel Wałasi, Ochodzita, Zwyrtni i Jetelinka, które wykonają dawną muzykę ludową Beskidu Śląskiego, a także muzykę ludową całych Karpat jako przykład wspólnego wołoskiego dziedzictwa kulturowego. Górale śląscy zamieszkują stosunkowo małą część zachodniego łuku Karpat zwaną Beskidem Śląskim. Na terenie tym, obok wiślańskich i breńskich rozprzestrzeniają się również siedziby górali Dziecięce zespoły folklorystyczne istebniańskich. Kraina ta jest terenem górzystym wznoszącym zaprezentują dawne gry i zabawy się powyżej 400 m n.p.m., silnie zalesionym, porozcinanym dziecięce, góralskie pieśni i tańce. dolinami potoków i rzek, z których najważniejszą jest Olza. Zespoły folklorystyczne sięgnęły Nieurodzajna gleba, duża wilgotność oraz znacząca ilość opadów do tradycji obrzędowej, która jest sprawiła, że przyniesiona przez wołoskich pasterzy gospodarka atrakcyjna z punktu widzenia zarówno nadawcy, jak i odbiorcy. sałaszniczo-pasterska zaadoptowała się i wciąż rozwija w tym miejscu, stanowiąc podstawę bytu górala. Tu, wśród szumiących Zobaczymy wesele góralskie lub świerkowych lasów, od czterech wieków żyje zróżnicowana jego fragmenty jak np. Oczepiny, religijnie i kulturowo wspólnota górali śląskich - jedna z czterech czy Dożynki. Programy te pozwalają na dobrą prezentację folkloru grup etnograficznych Śląska Cieszyńskiego. 3

4 25 czerwiec muzyczno-tanecznego górali śląskich. Klimat dawnego muzykowania wzbogaci koncert orkiestry dętej z Wisły oraz tutejszych grup śpiewaczych, przybliżając wartości śpiewu wykonywanego nadal a capella. Należą do nich grupy: Wańcy, Gronie i Czernianie. Spotkania z kulturą pomogą przeżyć proces tworzenia ludowych dzieł. Ludowi twórcy przeniosą nas w świat piękna koniakowskiej koronki, rzeźby, dawnego haftu krzyżykowego i haftu na cieszyńskim żywotku. Atrakcją o ponadczasowej wartości, są prezentacje zupełnie zapomnianego, tutejszego rzemiosła. Szczególnie polecamy prezentację wyrobu gontów /szyndziołów/ na dach oraz tynin przez Jana Raszkę z Wisły. Rozpoczęcie projektu Tradycje i zwyczaje pasterskie Sobota :15 Koncert Kapeli Wałasi z Istebnej; 15:30 Prelekcja Piotra Kohuta: Co i jak na sałaszu się działo ; Wałasi 4 Zakończenie projektu Nasze 17 spotkań w ramach projektu Lato z tradycją i kulturą Górali Śląskich przybliży walory miejscowego folkloru, kultury dawnego sposobu życia, muzykowania i pożywienia. Spotkania te pozwolą zobaczyć głęboko zakorzenione tradycje beskidzkiej ziemi. Dla zwiedzających, turystów z innych regionów Polski i Europy, spotkania tego rodzaju dają możliwość konfrontacji z własnymi tradycjami i często są inspiracją do organizacji podobnych przedsięwzięć na swoim terenie. W skład zespołu wchodzą: Zbigniew Wałach skrzypce, gajdy śląskie. Muzyka fascynuje go od najmłodszych lat. Wnuk Jana Wałacha, wyrastał w atmosferze sprzyjającej artystycznemu rozwojowi. Do najważniejszych osiągnięć należą m.in. zdobycie prestiżowej nagrody im. Oskara Kolberga w 2004 roku. Ponadto brał udział w wielu festiwalach i przeglądach kapel w kraju i zagranicą. Na przestrzeni ponad dwudziestu lat jako instruktor muzyczny w Ognisku Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie i Gminnego Ośrodka Kultury w Istebnej wykształcił liczne grono młodych muzyków. Współpracował z uznanymi artystami, m.in. Józefem Skrzekiem. Zajmuje się również budową instrumentów tradycyjnych, tj. gęśli, piszczałek sześciootworowych, bezotworowych, skrzypiec i gajd śląskich. 5

5 Jan Wałach skrzypce. Syn Zbigniewa Wałacha. Od dzieciństwa uczestniczy w artystycznych działaniach swojego ojca. Muzyczne zainteresowania to przede wszystkim rodzimy, ale również karpacki folklor. Na co dzień zajmuje się stolarstwem artystycznym. Rafał Bałaś kontrabas. Pochodzi z Żywca, przez kilka lat związany z zespołem folklorystycznym Żywczanie. W szkole muzycznej uczył się gry na akordeonie guzikowym i instrumentach ludowych. Jego zainteresowania muzyczne koncentrują się głównie wokół muzyki Karpat, jak również eksperymentuje z jazzem i bluesem. Stanisław Bafia altówka. Absolwent lutnictwa w Poznaniu. Pochodzi z Podhala. Przez kilka lat występował w zespole Karpatia, który zdobył liczne nagrody w wielu festiwalach promujących muzykę tradycyjną i inspirowaną etnicznymi rytmami. Co i jak się działo na sałaszu? z życia baców Piotr Kohut, baca z Koniakowa Podstawą bytu górali w Beskidzie Śląskim do połowy XIX w. była gospodarka sałaszniczo-pasterska, tj. spółka gazdów, właścicieli pastwiska (sałasz). Na sałaszu stawiano kolybe (drewniany prosty budynek z paleniskiem, schronienie dla baczy i pasterzy) i koszor (przenośne ogrodzenie dla owiec). Pierwszy dzień wypasu przypadał między 24 kwietniem a 25 maja i rozpoczynał się uroczystym obrzędem miyszania owiec. Owce kilku gazdów oprowadzano wokół wbitej na polanie przystrojonej jodełki, kadzono ziołami, modlono się i wprowadzano je przez ogień we wrotach do koszoru. Nad przebiegiem prac na sałaszu czuwał bacza, który wraz z owczorzami doił trzy razy dziennie owce do gielat (drewniane naczynia). Po udojeniu wracano do kolyby, gdzie rozpalano watrę (ogień). Tu również cedzono mleko do putyr (dużych drewnianych naczyń) oraz zaprawiano je klogiem (podpuszczka) i zbierano ser. Powstałą żętycę gotowano w kotle nad ogniem. Owce na sałaszu pozostawały do jesieni. W dniu św. Michała (29 wrzesień) następował spęd owiec rosod. Folklor dziecięcy Gry i zabawy dziecięce. Tańce ludowe wykonywane przez dzieci. Tradycja pożywienia górali śląskich. Niedziela :15 Koncert Zespołu Mały Koniaków z Koniakowa; 15:30 Prelekcja Piotra Kohuta: Sery owcze dziedzictwo góralskiej kultury ; Sery owcze dziedzictwo góralskiej kultury Piotr Kohut, baca z Koniakowa czerwiec Sery owcze należą do wielowiekowej tradycji górali Beskidu Śląskiego. Ich wyrób ściśle związany jest z gospodarką szałaśniczo pasterską i odbywał się na sałaszu (hali, pastwisku) w kolybie w okresie wypasu owiec, od maja do początku października. Tradycyjna metoda wyrobu bundzu polega na klaganiu mleka owczego, tj. zamieszaniu klogu (podpuszczki) w mleku. Z buncu bacza wyrabia się bryndzę w specjalnych faskach. Oszczypek wyrabiano przeważnie w drugiej połowie lata, kiedy mleko owcze jest bardziej tłuste i odżywcze. Z resztek sera (buncu), którego nie starcza już na zrobienie oszczypka robi się niewielkie serki w kształcie wrzecion, zwierzątek, ptaków, serc redykołki. W tradycji, te nieduże serki szczególną rolę spełniały podczas jesiennego redyku, daru dla najbliższych. Współczesny bacza Piotr Kohut wracając do tradycji sałaszniczych Beskidu Śląskiego odkrywa i popularyzuje wartość serów owczych. 6 7

6 8 Tradycyjny folklor taneczno-muzyczny górali śląskich Prezentacje archaicznych tańców: owiężiok, kołamajka, rejna, masztołka, taniec z beczka, kwiotki, pokaz dawnego helokania, autentyczna kapela gajdy skrzypce. Sobota :15 Koncert Zespołu Koniaków z Koniakowa; Przedstawienie zwyczajów związanych z zabawą w karczmie, życiem pasterzy oraz z dniem św. Jana; Duży i Mały Koniaków 02 Polskich w Żywcu. Od 1961 roku kierownikiem zespołu został Jan Kukuczka, a od Leszek Gwarek. Zespół dostał nowe propozycje wyjazdów na wiele zagranicznych festiwali, zyskując renomę znakomitego zespołu folklorystycznego, otrzymując najważniejsze prestiżowe nagrody, m.in. Brązową Ciupagę na Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanym, w czym wielką zasługę miała Zuzanna Kawulok autorka nowych programów scenicznych. Od 1986 roku kierownikiem zespołu stał się Piotr Gwarek. Szybko zmieniająca się rzeczywistość społeczna lat 90-tych spowodowała, że zespół zaczął funkcjonować w ramach Stowarzyszenia Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Śpiewu, Muzyki i Tańca. Kierownikiem organizacyjnym, artystycznym i choreografem została Urszula Gruszka, a kierownikiem muzycznym Zbigniew Wałach. Zespół pod ich kierownictwem zdobył Srebrną Ciupagę na Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanym za program prezentujący góralskie wesele. Brał również udział we wszystkich Festiwalach Folkloru Górali Polskich, ciągle przygotowując nowe programy sceniczne. Otrzymał Złote Żywieckie Serce, Nagrodę im. R. Reinffusa, prestiżową Nagrodę im. Oskara Kolberga, Złotą Basztę na Festiwalu Śpiewaków i Kapel Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą w 1995 roku, I miejsce - na Festiwalu Kapel i Śpiewaków w Kazimierzu. W 1992 roku, za całokształt swojej działalności, zespół otrzymał najwyższą nagrodę im. Oskara Kolberga w dziedzinie kultury. Z inicjatywy Michała Juroszka powstał w 1955 roku w Koniakowie dziecięcy zespół Mały Koniaków. Potem kierownictwo przeszło w ręce nauczycielki Marii Chmiel, która zespół rozbudowała i stworzyła mu godne warunki do funkcjonowania przy Duży Koniaków powstał w 1952 roku z inicjatywy Michała Juroszka i Marii Gwarkowej. Zespół powstał przy oddziale Cepelii w wojewódzkich i ogólnopolskich przeglądach folklorystycznych, miejscowej szkole. W tym okresie dziecięcy zespół brał udział w Koniakowie, a jego inicjatorką była Lidia Materna oraz Wanda wyjeżdżał też na międzynarodowe festiwale. Zespół otrzymał wiele Czajkowska. Do zespołu wpisały się 22 osoby. Była to wówczas nagród na dziecięcych przeglądach w Rabce, Nowym Sączu, kobieca grupa śpiewacza, a dyrygował nią Michał Juroszek. Zespół szybko wzbogacił się o muzyków. Michał Sikora grał na gaj- Zuzanna Kawulok, Elżbieta Legierska Niewiadomska, a od 1994 w Suchej Beskidzkiej. Kierownictwo w zespole pełniła również dach, Jan Matuszny i Jan Krężelok na skrzypcach, a Jan Kawulok roku zespół prowadzi Urszula Gruszka. na instrumentach pasterskich. Od 1962 roku zespół brał udział w Cepeliadach, Tygodniu Kultury Beskidzkiej, Festiwalu Górali 9

7 03 Muzyka ludowa górali śląskich, na tle muzyki ludowej Karpat. Pokaz archaicznych instrumentów ludowych, ich budowy oraz gry na nich. Przyszlimy zazdrzyć na Wiślan. 09 Folklor dziecięcy......w społeczności ewangelickiej Wisły. Gry, zabawy i tańce dziecięce, pieśni ludowe i helokanie. Strój ludowy górali wiślańskich. Pokaz sposobów czepienia mężatki na tzw. pidło lub żurek. Niedziela :15 Koncert Kapeli Ochodzita ; 15:30 Zbigniew Wałach: Prezentacja instrumentów pasterskich prelekcja z pokazem; Sobota :15 Koncert Zespołu Mali Tkocze ; 15:30 Zuzanna Bujok: Strój góralski. Pokaz i omówienie różnych sposobów noszenia góralskiego stroju. prelekcja z pokazem; Kapela Ochodzita z Koniakowa Mali Tkocze z Wisły 10 Zespół dziecięcy powstał w 1996 r. wraz z męska grupą śpiewaczą Ochodzita jest przykładem współczesnej kapeli, której członkowie nie wywodzą się tylko i wyłącznie ze swojego środowiska. członków, rodziny z przysiółka Do Tkocza, gdzie dawniej Tkocze. Nazwa obu zespołów odnosi się do rodowodu ich Grają w niej muzykanci ludowi oraz wykształceni muzycy, których mieścił się warsztat tkacki. Początkowo zespół tworzyły dzieci łączy wspólna miłość do muzyki ludowej Karpat. Kapela prezentuje folklor muzyczny Karpat polskich, słowackich i rumuńskich. tańczyć i śpiewać dzieci z innych rejonów Wisły. Inicjatorką obu członków męskiej grupy, a z czasem w Małych Tkoczach zaczęły Perfekcyjne opanowanie warsztatu muzycznego oraz świadomość wartości góralskich korzeni, pozwalają na własną interpre- uczy dzieci również sztuki tradycyjnego gawędziarstwa. Oprócz grup jest Zuzanna Bujok, wiślańska śpiewaczka i poetka, która tację dawnego sposobu ludowego muzykowania. Swój warsztat występów zespołowych, dzieci przygotowywane są do wystąpień budują w oparciu o rodzimy i karpacki repertuar. Kapela dba o indywidualnych. Do najcenniejszych nagród należą: Pierwsze ludową stylistykę, zachowując klimat i charakter poszczególnych miejsce Pastuszków na Karpackim Festiwalu Kolędniczym regionów. Cała tworzona przez nich przestrzeń muzyczna uzupełniona jest pięknymi archaicznymi zaśpiewami niepowtarzalwieckich w Żywcu. Wygrana Winszowniczki na Godach Ży- w Bukowinie Tatrzańskiej, pierwsze miejsce na Godach Żynej barwy głosu Adama Sobóla oraz Czesława Węglarza. wieckich oraz wyróżnienie dla Moiczkule w Wilamowickich 11 Śmiergustach w Wilamowicach i Jaworznie.

8 Orkiestra dęta Historia wiślańskich muzykantów. Niedziela :15 Koncert Orkiestry Dętej z Wisły; Przedstawienie historii Wiślańskich Muzykantów; Wiślańscy Muzykanci - orkiestra dęta. 10 Cieszyńskie Stowarzyszenie Agroturystyczne Natura Potrawy tradycyjne. Codzienne pożywienie górali to potrawy z mąki zmielonej na żarnach i z ziemniaków - placki, poleśniki, gałuszki kubusie, żebraczki, moczanina, proste zupy jak chudo jewa, kapustnica, polywka. Potrawy świąteczne górali, to już mięso gotowane i wędzone, albo pieczony drób, kura, gęś czy królik w śmietanie. Najważniejszym dodatkiem do mięsa jest kapusta zasmażana ze szpyrkami z ziemniakami, mimo że to danie codzienne, powszechne. Natomiast w Wigilię jest podawana z maślaną zasmażką. Przyrządza się także sałatki z gotowanej kapusty. Najważniejsza jednak podczas wigilijnej wieczerzy jest rodzina - najczęściej wielopokoleniowa, zespolona wspólnym gospodarstwem i pracą na nim. Każdego dnia łączy ją wspólne zasiadanie do stolicy i jedzenie z jednej misy. Stół otaczany był czcią. Liczbę domowników określało się przez zapytanie: wiela was ku stołu. 12 Skład orkiestry: Henryk Itner (puzon), Dariusz Itner (perkusja), Weronika Itner (czynele), Tobiasz Itner (werbel), Piotr Cieślar (klarnet), Jerzy Cholewa (klarnet), Józef Klimurczyk (tenor), Jan Wisełka (trąbka), Władysław Krzok (trąbka), Paweł Zwiernik (tenor), Jan Zwiernik (tuba), Józef Krok (perkusja), Andrzej Sikora (kornet). Wiślańska orkiestra dęta pod kier. Henryka Itnera istnieje od 1994 roku. Początki grupy związane są z wystawą w Muzeum Beskidzkim w Wiśle, która była poświęcona tradycji muzykowania. Inicjatorką zarówno wystawy, jak i grupy Wiślańskich Muzykantów była Małgorzata Kiereś, kierownik Muzeum Beskidzkiego w Wiśle. Wtedy również odbył się pierwszy po pięciu latach koncert muzykantów z Wisły. Powróciły dawne dźwięki trąbek, puzonu, tenoru, klarnetu i bębna. Od tej pory, rokrocznie, w czasie karnawału wypełniają muzealną salę w ramach koncertu Wiślańskich Muzykantów. Chleb, symbol życia, pokarmu, przed ukrojeniem przeżegnany jest znakiem krzyża. Na przestrzeni czasu zmieniał się asortyment góralskich potraw. Te najstarsze oparte były głównie na nabiale owczym i przetworach uprawianych zbóż, jak ciyr, pónczki, czyli grubo zmieloną na żarnach trziczkym z jarziny (żyto jare) prażone w rondelku i zalewane osoloną wodą. Z kupionej mąki pszennej robiono ciasto drożdżowe takie jak: brutfanioki, babki, w końcu kołocze. Z początkiem XIX wieku na Śląsku Cieszyńskim ziemniaki zaczęły się stawać podstawą żywieniową górali. Pierwotnie pieczone w popiele drzewnym na nolepie pieca, później w piekarszczoku, następnie gotowane w osolonej wodzie w łupinach, a dopiero potem obierane czyli skrobane. Jedzono je prawie do wszystkich zup, kapusty, przypiekane z mlekiem lub kiszkom (kwaśne mleko) na wieczerzym. Szeroką gamę potraw przyrządzano z trzicieliny, mianowicie placki, polyśniki, kubusie, gałuszki, bachora. 13

9 16 17 Pieśń ludowa......jej miejsce i rola w życiu górali beskidzkich. Prezentacja archaicznych zaśpiewów kolędników z Wisły. U Brynioków (górale breńscy) Folklor taneczno-muzyczny górali breńskich. Tradycyjne tańce jawornicki, zbój, kocurek, hólan, kaczok. Prezentacja kapeli dętej górali breńskich oraz pokaz gry na heligonce. Sobota :15 Koncert Grupy Śpiewaczej Wańcy ; Opowieść o pieśniach ludowych w tradycji i kulturze Górali; Niedziela :15 Koncert Zespołu Brenna z Brennej; Pokaz gry na heligonce ; Wańcy z Wisły Jawornika Zespół Regionalny Brenna im. Józefa Macha 14 Członkowie grupy: Zbigniew Czyż (prezes), Marek Pilch, Stanisław Cieślik, Marcin Cieślar, Jan Szarzec, Dariusz Szturc, Marcin Pilch, Emil Pilch, Zbigniew Drozd, Eugeniusz Zwias. Grupa śpiewacza Wańcy zrodziła się z wiślańskiej tradycji kolędowania w dzień św. Szczepana. Nazwa zespołu wskazuje na rodowód jego członków i odnosi się do jaworniczańskiego przysiółka Do Wańka. Repertuar zespołu to przede wszystkim tradycyjne wiślańskie kolędy, którymi jaworniczańscy kolędnicy dzielą się ze współmieszkańcami oraz przebywającymi w Wiśle gośćmi. Publiczne uznanie Wańków miało miejsce po raz pierwszy podczas Godów Żywieckich w 1993 roku. Wówczas to zaprezentowali się jako pierwsza w historii grupa kolędnicza z Wisły, zdobywając od razu I miejsce. Rok później, na Karpackim Festiwalu Kolędniczym w Bukowinie Tatrzańskiej kolęda w wykonaniu Wańków zdobyła najwyższe wyróżnienie Złotą Spinkę. W 2000 roku gościli w Londynie, gdzie w prestiżowym gmachu The Theatre of The London Oratory School Arts Centre zaprezentowali tradycyjne beskidzkie pieśni oraz wiślański strój. Zespół związany jest z postacią Józefa Macha, brenneńskiego rzeźbiarza i muzyka. W roku 1948 przejął on działający przy Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Brennej amatorski zespół teatralny, który w 1963 r. przekształcił się w Zespół Regionalny Brenna. Józef Mach był kierownikiem brenneńskiej grupy przez dwadzieścia lat. W 1983 roku przekazał kierownictwo pani Elżbiecie Bauer, ale nie zrezygnował z czynnego udziału w Zespole nadal grał na basie i heligonce. Od roku 1998 kierownikiem i choreografem została Anna Źlik córka Józefa Macha. W 1993 roku, na swoje trzydziestolecie Zespół Brenna otrzymał imię założyciela Józefa Macha. Brenna nawiązuje do tradycji swojego regionu, opracowuje program w oparciu o starodawne obrzędy i zwyczaje górali śląskich, jak i wskrzesza zapomniane już pieśni i tańce. Zespół uczestniczy w licznych festiwalach i przeglądach folklorystycznych, również za granicami kraju we Francji, na Węgrzech, w Bułgarii, w Czechach, Słowacji, Niemczech. Jest laureatem licznych prestiżowych nagród. 15

10 23 Doroczne świętowanie Dożynki Folklor taneczno-muzyczny górali wiślańskich. Tradycyjne tańce: hólan, jawornicki, nie chcym cię, poszła Kasia, jo do lasa, grabowy. Sobota :15 Koncert Zespołu Regionalnego Wisła ; Prezentacja widowiska folklorystycznego Dożynki ; Zespół Regionalny Wisła w Warszawie. Podczas tych uroczystości wiślańska trombita - góralski instrument pasterski stała się słynna w całej Polsce. Hejnałem pasterskim z tego starodawnego instrumentu, zespół Wisła rozpoczynał rokrocznie od 1964 r. Tydzień Kultury Beskidzkiej największy festiwal folklorystyczny w Europie. Od początku tej wiślańskiej imprezy czyni również honory jej gospodarzy. Współczesny repertuar Zespołu Wisła to pieśni i tańce z okolic Cieszyna: (szot madziar, czardasz, pytała się Kasia, kroczek, myśliwiec, zbój i in.) oraz górali Beskidu Śląskiego ( np. masztołka, Rejna, owięziok, kołomajka). Osobną grupę stanowią tańce popisowe np. Żabiok, Zajączek- które prezentują kunszt sprawności i zdolności aktorskich męskiej części grupy. Repertuar taneczny przeplatany jest występami solistów. Na scenie prezentują również obrzędy ludowe takie jak: Dożynki, Wywodziny czy Oczepiny. Zespół Wisła to również sześcioosobowa kapela w składzie: 3 skrzypce, kontrabas, klarnet i akordeon. Nieodłącznym instrumentem grupy, jej symbolem jest wspomniana już trombita. W ciągu swojej 61 letniej działalności Zespół Wisła występował na terenie całego kraju i poza jego granicami (m.in. we Francji, Holandii, Danii, w Niemczech, Czechach, Słowacji, Turcji, we Włoszech, na Litwie, w Meksyku). Zdobywał liczne nagrody i wyróżnienia m. in.: II miejsce na Festiwalu Muzyki Polskiej w Warszawie (1951), I miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Amatorskich w Łodzi (1964), Brązową Ciupagę na Międzynarodowym Festiwalu Zespołów Folklorystycznych w Płocku (1980, 1983), Brązowe Serce Żywieckie na festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu (1988), I miejsce w Przeglądzie Działalności Artystycznej Terenów Przygranicznych w Radyminie (2003, 2004), I miejsce w Ogólnopolskim Przeglądzie Obrzędów Weselnych w Kadzidle (2005). Pierwszy kierownik zespołu Adam Niedoba, prowadził grupę do 1972 r. Następnie kierownictwo sprawowali: Stefan Pojda, Helena Pustówka, Bolesław Krzempek i Edward Wisełka. Z zespołem współpracowali: Janina Marcinkowa, Karol Chmiel, Józef Gil, Zofia Rosenberg. Do niedawna funkcję choreografa pełniła Urszula Wiśniowska, a obecnie Maria Kłósko. Prezesem zespołu od 2003 roku jest Danuta Pinkas. 16 Zespół zrodził się z chęci ocalenia tradycyjnych wartości takich jak strój, pieśni, tańce i starodawne zwyczaje góralskie. Jest kontynuacją wcześniejszych tych starań z lat , kiedy to działała Grupa Regionalna Jerzego Drozda. Zespół Wisła powstał w 1950 roku z inicjatywy Adama Niedoby, wiślańskiego nauczyciela i znakomitego muzyka, który umiejętnie podchwycił zapał młodych wiślan do popularyzowania rodzimej tradycji. Charakterystyczne dla repertuaru Wisły stały się wówczas widowiska sceniczne, tworzone przez Adama Niedobę. Obrazy sceniczne: Fojtów Michoł, Złamana granica, Raubczyk, Razem, zespołem, gromadą wzbudzały wśród każdej publiczności duży zachwyt i aplauz. Przez kilkanaście lat Zespół Wisła reprezentował region górali śląskich na centralnych dożynkach 17

11 Wesele góralskie Prezentacja czepienia panny młodej. Na muzyce po robocie. Folklor taneczno muzyczny górali breńskich. Pokaz tańców górali breńskich i ich nauka dla zainteresowanych. Niedziela :15 Koncert Grupy Pieśni i Tańca Kotarzanie ; Przedstawienie oraz nauka tradycyjnych tańców góralskich; Pokaz fragmentu z góralskiego wesela Oczepiny ; Rodzinna Grupa Pieśni i Tańca Kotarzanie W świecie piękna Czas dla twórców Sobota :15 Prezentacja twórczości; Niedziela :15 Prezentacja twórczości; 18 Grupa rozpoczęła swoją działalność w 1992 roku i działa przy Gminnym Ośrodku Kultury w Brennej. O sobie tak mówią: Śpiywómy pieśniczki, ty kiere nasze starki śpiywowały, tańcujymy tańce, kiere się tu u nas w Brennej hańdownij na muzykach tańcowało. Przekazujemy to naszym dzieckóm i tak mómy pewność, że to co piekne było i je, na zawsze w naszych i innych sercach pozostanie. A, że najwyższy gróń w Brennej to Kotarz, kiery se tak stoji dumnie jak strażak na warcie i bacznym okiym na naszym wioske spoziyro, tóż my się tak mianowali KOTARZANIE. Zespół bierze udział w licznych przeglądach i festiwalach folklorystycznych, zdobywając czołowe miejsca. W 1999 r. zajęli II miejsce w Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Tanecznych w Rydzynie. W Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Weselnych Kurpie 2007 z kolei przyznano im II miejsce. Rokrocznie Kotarzanie prezentują swój program na Tygodniu Kultury Beskidzkiej. Koronkarki. W świecie misternych koronek i ich wykonawczyń - kóniokowskich heklowaczek, doświadczamy osobliwej przestrzeni począwszy od opowieści o jej genezie, bogactwie nazw, które wzięte z przyrody budują nową kóniokowską łąkę kwiatów, po perfekcyjną misterną pajęczynę, w której widzimy pracowite dłonie kóniokowskij heklowaćki. Snują swoją białą, kremową z polskich, czeskich czy tureckich nici tradycję zatrzymując i rozbudowując bogactwo i wartość ziemi, na której dane jest im żyć. Prawdziwą szkołą, w której poznawano tajniki wiedzy tej artystycznej dziedziny, był dom. Najczęściej zaczynały szydełkować w wieku sześciu lat. Za- 19

12 06 sierpień 20 chętą do tej trudnej nauki była możliwość pozyskania pieniędzy na własne potrzeby. Każda mama i babcia doglądała i od razu sprawdzała, czy koronka jest dobrze szydełkowana. Cały warsztat koronkarki mieści się w niewielkim pudełku tekturowym lub drewnianej skrzyneczce, nazywanej kiśnićkóm. Znajduje się tam zawsze kilka szydełek domowej roboty i zakupionych w sklepie oraz nici. W tym pudełku każda koronkarka ma też swoje okulary, a często także różaniec. Przechowuje się w nim również gotowe małe motywy zdobnicze, które wykonuje się pojedynczo przed spinaniem. Narzędziem pracy każdej koronkarki jest szydełko, nazywane tu heknadlą. Składa się z trzonka i z części metalowej, którą wykonuje się koronkę. Większość kobiet nadal wykonuje swoje koronki z cienkich nici, uważając je za najpiękniejsze. Jedynymi mistrzyniami szydełka, które wykonują koronki z nici nr 100 (chirurgiczne), jak również najcieńszych na świecie nr 200, są Beata Legierska z Koniakowa oraz Marta Legierska, ponadczasowa mistrzyni szydełka. Cały kunszt dzieła jest widoczny dopiero po wymyśleniu nowej kompozycji i nadaniu jej ostatecznego, ciekawego kształtu. Każda koniakowska koronka, zarówno ta, która stanowi część czepca (czółko lub naczółek), jak i różićka (okrągła koronka), bieżniki, rękawiczki, kołnierze, muszą być zdaniem tutejszych wykonawczyń piękne i godne podziwu. Rzeźba ludowa w Beskidzie Śląskim. Pięknymi przykładami rzeźby ludowej Beskidu Śląskiego są prace Józefa Motyki z Jaworzynki i Ludwika Kubaszczyka z Koniakowa. Rzeźba ludowa, miała oprócz funkcji estetycznych wyraźne funkcje pragmatyczne. Tak jak obraz, pośredniczyła w kontaktach ze świętymi patronami. Zainteresowanie rzeźbiarzy ludowych tematyką świecką było w porównaniu z bogactwem tematyki kultowej bardzo skromne. O jej wartości decyduje bryła, ornament i ekspresja. Rzeźbiarze stosowali różnorodny rytm ozdobników, składający się na szczególny wyraz twórczości ludowej, ilustrację cierpienia, boleści i nieszczęścia. Duże głowy o wyrazistych oczach, zbyt długie ręce, krótkie nogi, dla których zabrakło już bryły drewna, to oryginalne cechy góralskiej rzeźby. Ginące zawody góralskie Biesiada góralska z kapelą Jetelinka. Sobota :15 Koncert Kapeli Jetelinka ; 15:00 Pokaz wyrobu gontów i tynin Jan Raszka; Duża i Mała Jetelinka Zespół Jetelinka powstał na przełomie 1986 i 1987 roku. Założyła go Monika i Rafał Wałachowie. Dzieci początkowo grały na skrzypcach, potem na coraz większej ilości instrumentów: gajdach, fujarkach, fujarce pasterskiej, okarynie, fujarce postnej, drumli, altówce i kontrabasie. Dzieci zwykle przychodziły do domu państwa Wałachów i tam uczyły się gry. Początkowo zespół wyjeżdżał rtegularnie do Wisły, gdzie brał udział w korowodach podczas TKB. Występował wówczas wspólnie z tanecznym zespołem Czadeczka z Jaworzynki. W 1989 r. wraz z zespołem Koniaków grupa występowała w Belgii i Holandii. Stopniowo z dziecięcego zespołu utworzyła się tzw. Duża Jetelinka, grupując osoby dorosłe. W skład Małej Jetelinki wchodziło średnio 30 dzieci, w dużej Jetelince było zwykle 10 osób. Od kilku lat Jetelinka występuje okazyjnie z zespołem tanecznym Zgrapianie z Jaworzynki. Zespół wyjeżdża na wiele festiwali i konkursów, m.in. Festiwal Folkloru Górali Polskich w Żywcu, Dzień Tradycji i Stroju Regionalnego w Cieszynie, Ogólnopolski Przegląd Dziecięcych i Młodzieżowych Grup Kolędniczych w Podegrodziu, Konkurs Pieśni i Tańców Regionalnych Beskidzki Dzwonek, Konkurs Gry 21

13 07 sierpień 22 na Unikatowych Instrumentach Ludowych w Przybędzy i Bruśniku czy Gody Żywieckie. Na swoim koncie mają również prestiżowy występ na Międzynarodowym Festiwalu Gór w Nowym Sączu. Członkowie występują także na imprezach: Jackowie Dzieciom czy Góralskie Święto, organizowanych co roku w Jabłonkowie. Jetelinka współpracuje z Filharmonią w Białymstoku i w Jeleniej Górze oraz Agencją Artystyczno Muzyczną w Warszawie. Zapraszani są na występy z okazji otwarcia domów towarowych, na dożynki, wesela, do stylowych restauracji, na plenery malarskie, rzeźbiarskie, z okazji targów, świąt kościelnych czy kiermaszy regionalnych w Kielcach i Kazimierzu Dolnym. Zespół występował w Radiu Anioł Beskidów oraz w Radiu Katowice. Jetelinka ma na swoim koncie wiele nagród, m.in. Złote Żywieckie Serce i indywidualne nagrody dla kierowników zespołu: Moniki i Rafała Wałach Jan Raszka Jan Raszka, wislański rodowity góral, wychowany w kręgu tradycyjnej kultury chłopskiej. Należy do grona uzdolnionych naturalistów wykonujących każdą pracę z zakresu stolarstwa, ciesiołki, kołodziejstwa, kowalstwa. ten uzdolniony góral należy już do ostatnich przedstawicieli którzy potrafią wykonywać góralskie tyniny oraz gonty /szyndzioły/ do pokrycia dachu. Przez wiele lat swojego życia był pogrzebowym czytokiem. Należy do odchodzącego grona wiejskich samouków, którzy swoje umiejętności kształtowali latami w swoich domowych warsztatach. Jego pokaz to żywy obrazek tradycji, która niestety zawężona została do tego jednego człowieka. Ginące zawody góralskie (cz. II) Folklor tanecznomuzyczny górali z Jaworzynki. Góralska biesiada śpiewacza z grupą Grónie z Wisły. Niedziela :15 Koncert Dziecięcego Zespołu Regionalnego Mali Zgrapianie wraz z przedstawieniem pt. Przi bielyniu lnu ; 15:00 Koncert Zespołu Regionalnego Zgrapianie ; 15:45 Koncert Grupy Śpiewaczej Grónie ; Góralska biesiada przy muzyce kapeli Zwyrtni. Wiślańska tradycja śpiewu bez akompaniamentu. Zgrapianie Zespół Regionalny Zgrapianie założono w roku 2003 przy Muzeum Regionalnym. Na Grapie w Jaworzynce. Należą do niego osoby dorosłe z Jaworzynki częściowo byli członkowie zespołu regionalnego Jaworzynka. Zespół przedstawia archaiczne, tradycyjne zwyczaje i obrzędy górali m.in. snymby, szkubaczkym, wiesieli z wywodym, połączone z elementami tańców, śpiewu i zabawy. Kierownikiem zespołu jest Stanisław Rucki. Mali Zgrapianie Dziecięcy zespół regionalny działający przy muzeum regionalnym Na Grapie w Jaworzynce. Choreograf Małgorzata Małyjurek. Dzieci prezentują tradycyjne tańce, gry, zabawy oraz wyliczanki dziecięce. W swoje programy wplatają również elementy tradycyjnych zwyczajów, czynności, prac polowych i domowych. Są zdobywcami wielu nagród o charakterze lokalnym i regionalnym. 23

14 13 sierpień 24 Grónie z Wisły Członkowie grupy: Jan Polok (prezes), Jan Lazar, Władysław Lazar, Jan Kędzior, Teofil Cieślar, Emil Wantulok, Marcin Cieślar, Krystian Koziołek, Adam Bujok, Kamil Witala. Męska grupa śpiewacza Grónie składa się z członków pochodzących z wiślańskich dolin Głębce i Kopydło. Zespół założył w 1997 roku Jerzy Poloczek, mieszkaniec Kopydła, artysta - śpiewak Operetki Gliwickiej oraz nauczyciel śpiewu solowego w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Cieszynie Filia w Wiśle. W swoim repertuarze zespół ma ponad 350 utworów i obok rodzimych pieśni ludowych i kolęd znajdziemy w nim również pozycje operowe i operetkowe. To grupa, która zna wartość swojej tradycji i przywołuje do życia stare, często już zapomniane pieśni. Tworzy także własne teksty na różne okoliczności, które znakomicie wyśpiewane, uświetniają jubileusze, wernisaże i benefisy. Twórcze podejście Gróni do wydarzeń związanych z rodzinną Wisłą, zaowocowało m. in. cyklem pieśni na cześć skoczka Adama Małysza. Wielokrotnie grupa zdobywała I miejsce na Godach Żywieckich. W 2004 r. zajęli I miejsce na Góralskim Karnawale w Bukowinie Tarzańskiej. Na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą przyznano Gróniom II miejsce. Podczas Międzynarodowego Przeglądu Zespołów Regionalnych Zloty Kłos Euro Folk 2004 w Zebrzydowicach wyśpiewali I miejsce. Wielokrotnie byli zapraszani na Przegląd Pod Dębami Śpiewanie w Dębnie Polskim, gdzie wielkopolska publiczność szczególnie upodobała sobie śpiewaków z Wisły. W roku 2006 grupa zdobyła prestiżową nagrodę Złote Serce na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu. Śpiewacy z Gróni gościli również za granicami Polski. Koncertowali w Czechach (Rořnov pod Radhoštém), w Austrii (Wiedeń) oraz Serbii (Čoka). Zioła w tradycji Zwiedzenie zielnika koło kolyby sałaszniczej w enklawie. Sobota :15 Koncert Kapeli Zwyrtni ; 15:15 Koncert Grupy Śpiewaczej Czernianie wraz z prezentacją wierszy poetów ludowych; Czernianie z Wisły Czarne Członkowie grupy: Andrzej Pilch (prezes), Gustaw Czyż, Józef Raszka, Piotr Polok, Robert Guzik. Wiślańska grupa śpiewacza Czernianie powstała w 1995 roku z inicjatwy Andrzeja Pilcha i Józefa Raszki. Nazwę grupa zaczerpnęła od wiślańskiej doliny Czarne, w której każdy z członków grupy ma swoje rodowe korzenie. Czernianie popularyzują rodzimą kulturę ludową, zapomniane pieśni i wiślański strój. W swoim repertuarze mają ponad 100 pieśni ludowych i kościelnych. Ale nie tylko śpiew jest obecny podczas licznych koncertów Czernian. Dużym urozmaiceniem ich występów są recytacje wierszy rodzimych poetów. Od samego początku swojego istnienia Czernianie uświetniają swoimi koncertami uroczystości parafialne oraz liczne wiślańskie imprezy. Odnoszą sukcesy na różnych przeglądach i festiwalach folklorystycznych. W 1998 roku wyśpiewali I miejsce podczas Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu oraz na Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej. Byli wielokrotnie doceniani podczas Przeglądu Zespołów Ludowych Wici w Chorzowie. Dużym uznaniem dla grupy były występy 25

15 14 sierpień na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, gdzie dwukrotnie zdobyli III miejsce. Ciekawym epizodem w życiu koncertowym Czernian były występy na Ogólnopolskim Przeglądzie Strażackich Zespołów Scenicznych. Dużym wyróżnieniem dla grupy było nagranie nowego hymnu strażaków, który w opracowaniu śpiewaków z Czarnego obowiązuje w całej Polsce od 2000 r. Grupa Czernianie reprezentowała także region górali śląskich za granicami kraju w czeskim Bruszperku, w Starej Wsi na Morawach oraz w niemieckich miastach Göerlitz i Elzen. Z beskidzką pieśnią i wierszem gościli u rodaków, potomków wiślan w Ostojićevie w Serbii. Działalność wokalna Czernian znalazła również udokumentowanie w postaci dwóch kaset magnetofonowych Tam, skąd Wisła wypływa oraz Śpiywomy dlo Was. Istebniańskie Wesele Niedziela :15 Koncert Zespołu Regionalnego Istebna ; Przedstawienie programu pt. Istebniańskie Wesele ; Zespół Regionalny Istebna Kapela Zwyrtni 26 Czterech młodych muzykantów: Jerzy Kukuczka, Stanisław Suszka, Józef Kukuczka oraz Robert Kubica. Pochodzą z beskidzkiej trójwsi. Prezentują muzykę ludową górali śląskich a także muzykę ludową Karpackiego łuku, aby pokazać jej piękno, zróżnicowanie oraz bogactwo. Koncerty tej kapeli to zawsze chwile ogromnej radości, przeplatanej słowami Józefa Kukuczki, który bawi publiczność swoim góralskim humorem. Kapela swoją odmianą ludowej muzyki granej nie zawsze w tradycyjnym składzie instrumentów, ilustruje przeobrażenia, zmiany a jednocześnie tworzenie się współczesnych jej wariantów w rzeczywistości kulturowej Beskidu Ślaskiego. Koncert Kapeli Zwyrtni to lek na stres, a jednocześnie duchowa uczta ludowego bogactwa, które żyje wokół nas i warto się przy nim zatrzymać. Korzenie zespołu sięgają początku XX w., kiedy to grupa górali z Istebnej przybyła na zaproszenie arcyksięcia Ferdynanda do Wiednia. Na dworze cesarskim zaprezentowali i odegrali wesele górali istebniańskich, które zyskało ogromny aplauz publiczności i samego cesarza. Ta grupa górali: Jano Sikora od Wojtka, Maria Akssaczka od Kulonka, Paweł Małyjurek z Łupiynio, Kukuczka Dyner, Jano Zowada od Gazury, Jerzy Gazurek od Kiepka, Michał Jegierski z Krzyżowej, Jan Czepczor Krynty, Anna Motyka Szczyroczanka, Kaczmarzyk od Poloka, Urbaczka od Klimka, Prawnik z Szerchli, Maria Czepczor, córka muzykanta Przygónioczka, Michał Sikora Michalec, dała początek Regionalnemu Zespołowi Istebna z Istebnej, który do dziś kontynuuje nutki istebniańskich owięzioków, kołomajek, debołków, świnszczoków. 27

16 20 sierpień Zespół Istebna wystawił w 1920 roku w Czytelni Katolickiej w Jabłonkowie sztukę poety z Istebnej Jerzego Probosza Wesele górali istebniańskich. Następnie zaprezentowali ją w swoim wykonaniu w cieszyńskim teatrze, w Chorzowie i w Wiśle. W roku 1933 odmłodzony zespół za sprawą miejscowego działacza społecznego Rudolfa Szotkowskiego, wziął udział w dożynkach, w których gospodarzem był sam prezydent Ignacy Mościcki. W 1934 r. górale z Istebnej uczestniczyli w zorganizowanym w Wiśle święcie Pieśni. W 1936 roku zaproszono Zespół Istebna do Sanoka na uroczyste spotkanie grup etnograficznych łuku Karpat w ramach Święta Gór a rok później zaprezentowali się w Wiśle. Wybuch wojny przerwał działalność zespołu. Na krótko po 1945 roku grupę wskrzesił Franciszek Sikora. Jednak nowych blasków nabiera dopiero pod kierownictwem Zuzanny Gębołyś, która sięga do najstarszych tradycji i odtwarza wszystkie najstarsze stroje. Pani Zuzanna była bardzo kreatywna, pisała własne scenariusze, kolekcjonowała zapomniane pieśni, obrzędy i zwyczaje, adaptując je do twórczości zespołu. Zakończenie projektu Muzyka ludowa......i jej archaizm na tle muzyki Karpat. Sobota :00 Przywitanie gości; 11:05 Przedstawienie i charakterystyka programu; 11:15 Koncert Kapeli Wałasi ; Omówienie muzyki ludowej Karpat i jej wpływ na beskidzką muzykę Górali Śląskich; W 1961 roku kierownictwo zespołu objęła Anna Urbaczka Bury - utalentowana poetka, gawędziarka, świetna solistka i tancerka, która podjęła się opracowania nowych tematów. Widowisko Na pastwisku zostało zaprezentowane na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, gdzie zostało wytypowane na Międzynarodowy Festiwal Ziem Górskich w Zakopanem. Od 1964 roku Zespół Istebna uczestniczy w imprezach Tygodnia Kultury Beskidzkiej. Kolejną postacią Zespołu Istebna był Józef Kawulok, gajdosz, tancerz i muzykant, który wyratował grupę z kryzysowej sytuacji. Zespół pod kierownictwem Elżbiety Jegierskiej wziął udział w programie z cyklu Pieśni ziemi ojczystej w Warszawie, pokazując wraz z grupą z Mazowsza, folklor taneczno-muzyczny Beskidu Śląskiego. 28 Zespół koncertował poza granicami kraju w Austrii, Szkocji, Słowacji, Czechach, a ostatnio w Chinach, Mongolii i Rumunii. Zdobyli prestiżową nagrodę Złote Serce Żywieckie na 40 Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu. Na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym zdobyli II miejsce. Od 2006 roku kierownikiem zespołu jest Tadeusz Papierzyński. Zespół wspierają instruktorzy: Agnieszka Kierczak, Anna Łupieżowiec i Józef Łupieżowiec. Muzeum Beskidzkie, im. A. Podżorskiego w Wiśle Oddział Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie Wisła, ul. Stellera 1, tel./fax (033) otwarte: wtorki, czwartki, piątki 9:00-15:00; środy 9:00-17:00; soboty i niedziele 10:00-14:00 muzeumwisla@neostrada.pl III

17 Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Informacje źródłowe na temat Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata znajdują się na stronie Starostwo Powiatowe w Cieszynie, Cieszyn, ul. Bobrecka 29 tel. (+48 33) , fax. (+48 33) Strona internetowa projektu: