Fundusze surowcowe i ich efektywno w okresie zawirowa... na rynkach finansowych

Transkrypt

1 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SK ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. XLVI, 4 SECTIO H 2012 Uniwersytet Ekonomiczny we Wroc awiu, Katedra Finansów i Rachunkowo ci WOJCIECH KRAWIEC Fundusze surowcowe i ich efektywno w okresie zawirowa... na rynkach finansowych The commodity mutual funds and their effectiveness in the period of turbulence on financial markets S owa kluczowe: fundusze surowcowe, polityka inwestycyjna, efektywno Key words: commodity mutual funds, investment policy, effectiveness Wst p Ostatnie cztery lata na rynkach finansowych charakteryzowa y si du zmienno ci nastrojów, na co niew tpliwie mia wp yw kryzys finansowy trwaj cy od 2008 r. W tym okresie to czynniki psychologiczne odgrywa y najcz ciej znacz c rol w procesie inwestowania, za inwestorzy poszukiwali coraz to efektywniejszych sposobów dywersyfikacji zarz dzanych portfeli. Niejednokrotnie wi c si gali po aktywa alternatywne, do których w g ównej mierze zalicza si fundusze hedgingowe, towary (fundusze towarowe, fundusze surowcowe), konta zarz dzane, fundusze private equity czy kredytowe instrumenty pochodne 1. Podstawow cech decyduj c o przewadze tego typu inwestycji nad aktywami tradycyjnymi jest negatywna korelacja ich stóp zwrotu z rentowno ci pozosta ych instrumentów finansowych 2. Pod poj ciem surowców kryje si szeroka grupa towarów o zró nicowanym pochodzeniu i przeznaczeniu. Mo na je podzieli na surowce energetyczne (np. ropa 1 M.J.O. Anson, Handbook of Alternative Assets, John Willey & Sons, New Jersey 2002, s M. Mikita, W. Pe ka, Rynki inwestycji alternatywnych, Poltext, Warszawa 2009, s. 15.

2 438 WOJCIECH KRAWIEC naftowa, gaz ziemny, w giel), metale przemys owe (np. mied, ruda elaza, aluminium), metale szlachetne (z oto, srebro, platyna, pallad), ywno w postaci p odów rolnych (np. yto, pszenica, kukurydza, pó tusze zwierz ce, kawa, kakao) 3. Oczywi cie nie ka dy inwestor móg sobie pozwoli na bezpo rednie inwestycje w surowce, wi ksza cz powierzy a swoje rodki funduszom surowcowym, które bezpo rednio lub po rednio lokuj rodki na rynkach surowców b d w aktywach, których cena zale y od cen surowców. Celem niniejszego artyku u jest charakterystyka polskich funduszy surowcowych, analiza prowadzonej przez nie polityki inwestycyjnej, a tak e ocena efektywno ci stosowanych strategii inwestycyjnych w latach Analiza polityki inwestycyjnej ww. funduszy zostanie przeprowadzona na podstawie zapisów zawartych w ich prospektach informacyjnych, a tak e sk adu portfeli lokat, przedstawionych w rocznych sprawozdaniach finansowych tych funduszy. Ocena efektywno ci stosowanych strategii zostanie dokonana na podstawie 12-, 24-, 36-, 48- i 60-miesi cznych stóp zwrotu liczonych na koniec ka dego roku. 1. Charakterystyka polskich funduszy surowcowych Zgodnie z przyj t klasyfikacj Izby Zarz dzaj cych Funduszami i Aktywami (IZFA) za fundusze surowcowe uwa a si fundusze inwestuj ce co najmniej 66% warto ci aktywów w instrumenty finansowe powi zane z rynkami surowcowymi, takie jak akcje spó ek surowcowych lub towarowe instrumenty pochodne. Wed ug tej definicji do kategorii funduszy surowcowych nie powinno si zalicza funduszy, które spe niaj warunki umo liwiaj ce zakwalifikowanie ich do kategorii funduszy akcji sektorowych 4. Na r. powy sze kryteria wg IZFA spe nia o osiem nast puj cych funduszy: 1) BPH Dochodowych Surowców Fundusz Inwestycyjny Zamkni ty, 2) BPH Subfundusz Globalny ywno ci i Surowców, 3) Idea Surowce Plus Subfundusz, 4) Investor Gold Fundusz Inwestycyjny Zamkni ty, 5) Investor Gold Otwarty, 6) Opera Substantia.pl, 7) Pioneer Surowców i Energii, 8) Skarbiec Rynków Surowcowych. BPH Fundusz Inwestycyjny Zamkni ty Dochodowych Surowców (data uruchomienia funduszu: r., warto pocz tkowa jednostki uczestnictwa: 100,00 z ) to fundusz inwestycyjny zamkni ty z ochron kapita u. Na dzie r. 3 ( ). 4 ( ), s. 5.

3 FUNDUSZE SUROWCOWE I ICH EFEKTYWNO W OKRESIE ZAWIROWA warto certyfikatu opiewa a na kwot 112,67 z. Maksymaln warto certyfikaty inwestycyjne funduszu osi gn y r. i by o to 112,69 z. W celu ochrony kapita u w trzyletnich okresach rozliczeniowych fundusz stosuje strategi CPPI (Constant Proportion Portfolio Insurance). Polega ona na lokowaniu cz ci portfela funduszu, zwanego dalej cz ci d u n, w nominowane w z otych depozyty w bankach krajowych, instrumenty rynku pieni nego, d u ne papiery warto ciowe, a pozosta ej cz ci portfela, zwanej cz ci ryzykown, w nominowane w euro lub dolarach ameryka skich tytu y uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania specjalizuj cych si w inwestowaniu na rynkach towarowych, pochodne instrumenty towarowe dopuszczone do obrotu na gie dach towarowych oraz dolary ameryka skie i euro. Udzia ryzykownej cz ci portfela stanowi nie mniej ni 30% i nie wi cej ni 50% 5. BPH Subfundusz Globalny ywno ci i Surowców ( r., 100,00 z ) to subfundusz zaliczany do BPH Funduszu Inwestycyjnego Otwartego Parasolowego. Na r. jednostka uczestnictwa zosta a wyceniona na kwot 144,63 z. Maksymaln warto jednostka uczestnictwa osi gn a r. 171,53 r. Nie mniej ni 50% warto ci aktywów subfundusz inwestuje w akcje spó ek zwi zanych z sektorami ywno ciowym i surowcowym, udzia owe papiery warto ciowe emitowane przez fundusze typu ETF (exchange-traded funds) oraz papiery warto ciowe typu ETN (exchange-traded notes) i tytu y uczestnictwa w funduszach zagranicznych replikuj c ce kurs okre lonych towarów gie dowych lub instrumentów pochodnych, których baz stanowi towary gie dowe albo indeksy odzwierciedlaj ce notowania towarów gie dowych 6. Idea Surowce Plus ( r., 100,00 z ) to jeden z subfunduszy Idea Parasol Funduszu Inwestycyjnego Otwartego. Warto jednostki na koniec 2011 r. wynosi a 99,76 z. Najwy sz warto jednostka uczestnictwa osi gn a r. i by o to 151,51 z. Aktywa subfunduszu s lokowane w instrumenty o wysokiej korelacji z rynkami surowcowymi i towarowymi, no ników energii, w szczególno ci takie jak: 1) papiery warto ciowe emitowane przez spó ki dzia aj ce na ww. rynkach, 2) tytu y uczestnictwa polskich i zagranicznych funduszy lokuj cych aktywa na ww. rynkach, 3) papiery warto ciowe odzwierciedlaj ce sk ad uznanych indeksów gie dowych zwi zanych z ww. rynkami. czny udzia w aktywach subfunduszu takich lokat nie mo e by ni szy ni 50%, przy czym wybrane instrumenty mog stanowi od 0% do 100% warto ci aktywów subfunduszu 7. 5 Statut BPH Funduszu Inwestycyjnego Zamkni tego Dochodowych Surowców, s Prospekt informacyjny BPH Fundusz Inwestycyjny Otwarty Parasolowy, s Prospekt informacyjny Idea Parasol Fundusz Inwestycyjny Otwarty, s

4 440 WOJCIECH KRAWIEC Investor Gold Fundusz Inwestycyjny Zamkni ty ( r., 1 000,00 z ) to pierwszy polski fundusz surowcowy. Maksymaln warto certyfikaty funduszu osi gn y r ,15 z. Na koniec 2011 r. warto aktywów przypadaj cych na pojedynczy certyfikat spad a do poziomu 2 407,95 z. Polityka inwestycyjna funduszu polega na sta ej ekspozycji na rynek metali szlachetnych, przede wszystkim z ota. Fundusz lokuje aktywa g ównie poprzez gie dy w USA, Londynie, Toronto w: 1) metale szlachetne, za po rednictwem wystandaryzowanych instrumentów pochodnych, których cena zale y bezpo rednio lub po rednio od ceny rynkowej z ota, a tak e srebra, platyny i palladu (od 0% do 200%), 2) dodatkowo w akcje spó ek, które dzia aj w bran y poszukiwania, rozwoju i eksploatacji z ó metali szlachetnych, oraz tytu y uczestnictwa krajowych i zagranicznych funduszy inwestycyjnych (od 0% do 100%), 3) instrumenty s u ce zabezpieczeniu ryzyka walutowego 8. Investor Gold Otwarty ( r., 100,00 z ) to subfundusz zaliczany do Investor Parasol Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego. Maksymaln warto jednostka uczestnictwa osi gn a r. i by o to 232,35 z. Na r. warto jednostki uczestnictwa wynios a 204,03 z. Subfundusz mo e lokowa od 70% do 100% warto ci aktywów netto subfunduszu w jednostki uczestnictwa emitowane przez fundusze DWS Gold Plus oraz DWS Invest Gold and Precious Metals Equities. Fundusz DWS Gold Plus lokuje od 20% do 50% aktywów w metale szlachetne lub lokaty na metale szlachetne, a tak e instrumenty pochodne, których cena jest uzale niona od cen metali szlachetnych. Natomiast fundusz DWS Invest Gold and Precious Metals Equities inwestuje od 70% do 100% swoich aktywów w akcje krajowych i zagranicznych emitentów, których przychody lub zyski pochodz g ównie z eksploracji, wydobycia lub przetwarzania i sprzeda y z ota, srebra, platyny lub innych metali szlachetnych 9. Opera Substantia.pl ( r., 10,00 z ) jest subfunduszem wchodz cym w sk ad Opera Funduszu Inwestycyjnego Otwartego. Historycznie najwy sza warto jednostki uczestnictwa zosta a osi gni ta r. i by o to 14,65 z. Rok 2011 r. subfundusz zako czy wycen na poziomie 12,64 z. Aktywa subfunduszu s lokowane w kategorie lokat powi zane z rynkiem towarów, surowców, produktów rolnych i no ników energii oraz innych oznaczonych co do gatunku rzeczy, w szczególno ci w: 1) papiery warto ciowe emitowane przez spó ki z ww. bran (wydobycie, przetwarzanie, handel, produkcja sprz tu i maszyn, rozwój technologii, energetyka i alternatywne ród a energii, powi zane us ugi, transport), 8 Statut Investor Gold Funduszu Inwestycyjnego Zamkni tego, s Prospekt informacyjny Investor Parasol Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego, s. 96.

5 FUNDUSZE SUROWCOWE I ICH EFEKTYWNO W OKRESIE ZAWIROWA ) tytu y uczestnictwa polskich i zagranicznych funduszy inwestycyjnych, pod warunkiem e fundusze te inwestuj w towary i surowce lub spó ki z ww. bran, a tak e bezpo rednio w towary i surowce. Udzia instrumentów udzia owych, d u nych papierów warto ciowych, instrumentów rynku pieni nego oraz certyfikatów inwestycyjnych i tytu ów uczestnictwa w polskich i zagranicznych instytucjach zbiorowego lokowania mo e stanowi 100% warto ci aktywów 10. Pioneer Surowców i Energii ( r., 10,00 z ) jest subfunduszem wchodz cym w sk ad Pioneer Funduszy Globalnych Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego. Na koniec 2011 roku na jednostk uczestnictwa subfunduszu przypada y aktywa netto o warto ci 8,54 z. Do 50% warto ci aktywów subfunduszu jest lokowane w tytu y uczestnictwa emitowane przez subfundusz Pioneer Funds Pioneer Funds Commodity Alpha, subfundusz Pioneer S.F. EUR Commodities, fundusz Pioneer Funds Austria Gold Stock, fundusz Pioneer Funds Austria Energy Stock oraz fundusz Pioneer Funds Pioneer Gold and Mining. Ponadto do 30% aktywów funduszu mo e by lokowane w tytu y uczestnictwa innych subfunduszy Pioneer Funds, subfunduszy Pioneer S.F. oraz funduszy Pioneer Funds 11. Skarbiec Rynków Surowcowych ( r., 100,00 z ) jest subfunduszem Skarbiec Funduszu Inwestycyjnego Otwartego. Maksymaln warto jednostki uczestnictwa subfunduszu ustalono r. i by o to 127,81 z. Na dzie r. warto jednostki wynosi a 102,55 z. cznie co najmniej 66% aktywów subfunduszu jest lokowanych w tytu y uczestnictwa polskich i zagranicznych instytucji zbiorowego inwestowania, które zosta y zaklasyfikowane do kategorii funduszy (subfunduszy) surowcowych, a tak e instrumenty udzia owe emitowane przez spó ki publiczne, których przedmiotem lub jednym z podstawowych przedmiotów dzia alno ci jest prowadzenie dzia alno ci zwi zanej z wydobyciem lub przetwórstwem surowcowym. Ponadto aktywa subfunduszu mog by lokowane w instrumenty pochodne, w tym niewystandaryzowane 12. cznie na koniec 2011 r. ww. fundusze surowcowe zarz dza y aktywami netto o warto ci 743 mln z (0,65% udzia u w rynku polskich funduszy). Jednak e w kwietniu warto aktywów netto przekroczy a 1 mld z. Najwi kszym funduszem okaza si fundusz Investor Gold Otwarty, którego warto aktywów netto wynosi a 237,6 mln z. Drugi pod tym wzgl dem by fundusz Investor Gold FIZ, z aktywami na poziomie 202,3 mln z. 10 Prospekt informacyjny Opera Funduszu Inwestycyjnego Otwartego, s Prospekt informacyjny Pioneer Funduszy Globalnych Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego, s Prospekt informacyjny Skarbiec Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia r.), s. 143.

6 442 WOJCIECH KRAWIEC Tabela 1. Sk adniki portfeli lokat funduszy surowcowych o najwi kszym udziale w aktywach netto w latach (z wy czeniem depozytów i rodków pieni nych). Instrumenty udzia owe Instrumenty d u ne Jednostki uczestnictwa (tytu y uczestnictwa), w tym ETF BPH FIZ Dochodowych Surowców BPH Subfundusz Globalny ywno ci i Surowców Idea Surowce Plus Subfundusz Investor Gold FIZ Investor Gold Otwarty Opera Substantia.pl Pioneer Surowców i Energii Skarbiec Rynków Surowcowych 93,28 67,53 68,30 87,49 1,72 32,23 31,51 12,21 13,48 4,07 2,91 7,94 6,61 44,74 48,41 64,72 41,70 31,05 11,97 49,54 62,13 26,40 0,68 5,56 57,58 49,12 3,88 6,11 2,50 25,74 32,87 2,39 44,74 47,20 91,06 84,46 79,02 6,07 3,35 10,61 13,48 1,80 19,80 21,36 44,16 21,13 87,71 84,70 85,51 94,83 2,65 2,55 64,92 81,22 83,84 86,88 ród o: opracowanie w asne na podstawie danych zawartych w rocznych sprawozdaniach finansowych funduszy (subfunduszy). Z analizy portfeli inwestycyjnych funduszy wynika, e: funduszem o najwi kszym udziale instrumentów udzia owych w portfelu lokat jest subfundusz Idea Surowce Plus. Od 2009 r. sukcesywnie zwi ksza on udzia instrumentów udzia owych w swoim portfelu. Jednocze nie warto podkre li, i jest to fundusz o najbardziej zró nicowanym portfelu inwestycyjnym. W badanym okresie fundusz ten lokowa aktywa w instrumenty udzia owe, d u ne oraz tytu y uczestnictwa polskich i zagranicznych instytucji zbiorowego inwestowania;

7 FUNDUSZE SUROWCOWE I ICH EFEKTYWNO W OKRESIE ZAWIROWA funduszem o najwi kszym udziale instrumentów d u nych w portfelu lokat by fundusz BPH FIZ Dochodowych Surowców. W badanym okresie udzia ten waha si od 67% a do 93%. Najwi kszy udzia instrumentów d u nych w portfelu funduszu odnotowano na koniec 2008 r. Nie powinno by to zaskoczeniem, poniewa fundusz ten jest zaliczany do funduszy ochrony kapita u; funduszem o najwi kszym udziale tytu ów uczestnictwa w portfelu lokat by subfundusz Pioneer Surowców i Energii. Udzia tych instrumentów mie ci si w przedziale 84 95%, co wynika o to z faktu, i jest to typowy fundusz funduszy. Ponadto analiza polityki inwestycyjnej funduszy (subfunduszy) oraz analiza portfeli lokat wskazuje, i zdecydowana wi kszo funduszy surowcowych lokuje swoje aktywa na rynkach surowców w sposób po redni, poprzez nabywanie tytu ów uczestnictwa innych instytucji zbiorowego inwestowania. Co wi cej, fundusze te najcz ciej nabywaj tytu y uczestnictwa emitowane przez instytucje zbiorowego inwestowania wchodz ce w sk ad ich grup kapita owych. Ze wzgl du na dynamicznie zmieniaj c si sytuacj na rynkach finansowych znaczna cz funduszy utrzymywa a rodki pieni ne w formie depozytów bankowych. Jednak e nie wszystkie te rodki by y wykazywane jako sk adnik portfela lokat. Depozyty z terminem zapadalno ci krótszym ni 90 dni wykazywano jako rodki pieni ne i ich ekwiwalenty. W badanym okresie aden z funduszy nie inwestowa rodków bezpo rednio w surowce. Warto zwróci uwag, i w ród charakteryzowanych funduszy sze z nich inwestuje w szerok gam aktywów powi zanych z surowcami, a wi c metalami szlachetnymi, metalami przemys owymi, p odami rolnymi oraz surowcami energetycznymi. Dwa pozosta e Investor Gold FIZ oraz Investor Gold Otwarty skupiaj swoj aktywno wy cznie na aktywach powi zanych ze z otem i innymi metalami szlachetnymi. Przeprowadzona analiza polityki inwestycyjnej ww. funduszy wskazuje równie, i nie zawsze realizowana przez nie polityka inwestycyjna pokrywa a si z przyj t przez IZFA definicj funduszu surowcowego. 2. Efektywno funduszy surowcowych Na wst pie nale y podkre li, e ze wzgl du na znaczne zró nicowanie stosowanych strategii inwestycyjnych porównywalno wyników polskich funduszy surowcowych jest utrudniona. Do analizy przyj to stopy zwrotu ww. funduszy na koniec poszczególnych okresów sprawozdawczych, a wi c lat Ze wzgl du na to, i znaczna cz funduszy rozpocz a dzia alno po 2008 r., dla tego roku przedstawiono tylko 12-miesi czne stopy zwrotu.

8 444 WOJCIECH KRAWIEC Tabela 2. Stopy zwrotu funduszy surowcowych w latach do r. do r. do r. do r. 12M 24M 36M 48M 60M 12M 24M 36M 48M 12M 24M 36M 12 M BPH Dochodowych Surowców FIZ BPH Subfundusz Globalny ywno ci i Surowców Idea Surowce Plus Subfundusz Investor Gold FIZ Investor Gold Otwarty Opera Substantia.pl Pioneer Surowców i Energii Skarbiec Rynków Surowcowych 1,93 8,37 14,55 15,42 15,78 6,32 12,38 13,23 13,60 5,70 6,50 6,84 0,76 8,39 10,05 45,27 20,13 58,57 32,00 30,68 19,37 45,53 2,57 16,33 109,95 47,97 80,48 27,21 29,52 12,39 43,54 73,79 61,13 108,6 63,84 98,36 83,92 21,07 12,25 45,33 7,28 6,23 40,47 61,45 32,23 51,99 14,94 5,39 18,80 35,33 25,56 43,04 13,92 10,42 5,98 40,43 18,31 56,77 32,51 16,92 5,76 40,17 13,43 68,71 48,74 ród o: opracowanie w asne na podstawie danych z Analiza stóp zwrotu funduszy w poszczególnych okresach wskazuje, i : bez wzgl du na przyj ty horyzont czasowy inwestycji jedynym funduszem, który nie odnotowa ujemnych stóp zwrotu, by fundusz BPH Dochodowych Surowców. Jednak e by o to spowodowane tym, e w badanym okresie fundusz ten znaczn cz swoich aktywów utrzymywa w instrumentach d u nych ze wzgl du na ochronny charakter funduszu; jednostki uczestnictwa najd u ej funkcjonuj cych na rynku funduszy surowcowych BPH Dochodowych Surowców FIZ oraz Investor Gold FIZ w wi kszo ci badanych okresów wypracowa y dodatnie stopy zwrotu. Wyj tkiem by rok 2011, kiedy to fundusz Investor Gold FIZ uzyska ujemn

9 FUNDUSZE SUROWCOWE I ICH EFEKTYWNO W OKRESIE ZAWIROWA stop zwrotu, co by o spowodowane znacznym spadkiem ceny z ota w drugiej po owie 2011 r.; najlepszym okresem do nabycia tytu ów uczestnictwa funduszy surowcowych by niew tpliwie koniec 2008 r. i pocz tek 2009 r. Inwestorzy, którzy w tym okresie nabyli tytu y uczestnictwa analizowanych funduszy bez wzgl du na przyj ty horyzont czasowy inwestycji mogli cieszy si dodatnimi stopami zwrotu. W 2009 r. rynki finansowe odrobi y znaczn cz strat poniesionych w roku 2008 r. po upadku banku Lehman Brothers. Równie ceny surowców rozpocz y d ugi okres wzrostów notowa ; 2010 r. równie okaza si pozytywny dla funduszy surowcowych. W ci gu 12 miesi cy tego roku wszystkie fundusze surowce wypracowa y dodatnie stopy zwrotu; w ci gu 12 miesi cy 2011 r. sze z o miu analizowanych funduszy odnotowa o ujemne stopy zwrotu. Warto podkre li, i 2011 r. charakteryzowa si znacznym wahaniem nastrojów na rynkach finansowych w zwi zku z kryzysem zad u eniowym w krajach europejskich, w szczególno ci problemami Grecji. Najwi ksze straty w tym okresie ponie li posiadacze jednostek uczestnictwa funduszu Idea Surowce Plus, który obni y warto swoich aktywów a o 30%. W tym okresie udzia instrumentów udzia owych w portfelu lokat fundusz kszta towa si w przedziale 50 60%. Drugi pod wzgl dem poniesionych strat by fundusz Skarbiec Rynków Surowcowych, który odnotowa strat na poziomie prawie 17%. W przeciwie stwie do funduszu Idea Surowce Plus fundusz ten lokowa aktywa w tytu y uczestnictwa funduszy inwestycyjnych; w 2011 r. warte porównania s wyniki funduszy Investor Gold Otwarty oraz Investor Gold FIZ. Otó pierwszy wypracowa prawie 7% zysku, drugi odnotowa strat na poziomie 12%. Ró nica ta wynika a z odmiennej polityki inwestycyjnej obu funduszy; najwy sza 12-miesi czna stopa zwrotu zosta a wypracowana przez Idea Surowce Plus w roku 2009 r. i by o to 80,48%; najwy sza 24-miesi czna stopa zwrotu równie zosta a osi gni ta przez Idea Surowce Plus w latach i wynosi a 109,95%; najwy sza 36-miesi czna stopa zwrotu zosta a wypracowana przez Investor Gold FIZ w latach i wynosi a 83,92%; najwy sza 48-miesi czna stopa zwrotu równie zosta a wypracowana przez Investor Gold FIZ w latach i wynosi a 61,13%. Bior c pod uwag dane przedstawione w rozdziale wcze niejszym, mo na zauwa y, i z wyj tkiem funduszy TFI Investor wszystkie pozosta e odnotowa y maksymalne warto ci jednostek uczestnictwa w II kwartale 2011 r. natomiast fundusze Investor Gold FIZ oraz Investor Gold Otwarty na pocz tku wrze nia 2011 r., kiedy to z oto osi gn o historyczne ceny, co by o spowodowane odwrotem od lokat w aktywa tradycyjne.

10 446 WOJCIECH KRAWIEC Zako czenie Rynek funduszy surowcowych w Polsce jest do zró nicowany pod wzgl dem stosowanej polityki inwestycyjnej. Funkcjonuj na nim dwa fundusze inwestuj ce rodki g ównie w aktywa powi zane z rynkami metali szlachetnych Investor Gold FIZ oraz Investor Gold Otwarty. To w a nie one charakteryzowa y si jednymi z najwy szych stóp zwrotu. Pozosta e fundusze dywersyfikuj portfele lokat poprzez inwestowanie w aktywa powi zane z wszystkimi rynkami surowców i towarów. Warto podkre li, e inwestycje na rynku surowców charakteryzuj si potencjalnie wysokimi stopami zwrotu, ale te s nara one na du e wahania, szczególnie w krótszych okresach. Wi e si to z faktem, i ceny surowców nie zawsze zale od czynników fundamentalnych. W szczególno ci w ostatnich latach cz sto by y uzale nione od czynników o charakterze psychologicznym i spekulacyjnym. Najlepszym tego przyk adem mog by wyniki funduszu Investor Gold FIZ, który w 2010 r. wypracowa zysk na poziomie 63,84%, a rok pó niej pomniejszy warto aktywów o 12,39%. Podobna sytuacja jest widoczna na przyk adzie funduszu Idea Surowce Plus. Dlatego te do funduszy tych powinno podchodzi si d ugoterminowo, co w pe ni potwierdzaj d ugoterminowe stopy zwrotu. Co istotne, tak e portfel funduszu surowcowego powinien by zdywersyfikowany. Nie powinien opiera si wy cznie na jednym rodzaju instrumentów, np. kontraktach na surowce; dobrze, je li mo e te zarabia na przyk ad na zmianach cen akcji spó ek powi zanych z rynkami surowców. Dodatkowo w Polsce znacznym ryzykiem inwestowania w fundusze surowcowe jest ryzyko walutowe. Transakcje na rynkach towarowych s rozliczane g ównie w dolarze ameryka skim, co w przypadku inwestycji w walucie krajowej mo e prze o y si na ni sze stopy zwrotu. Co prawda wraz ze spadkiem zaufania do dolara wzrasta popyt na z oto, co ogranicza potencjalne straty, jednak e w przypadku pozosta ych surowców kursy walut mog wp yn na pogorszenie wyników funduszy. Mimo wad inwestycje w fundusze surowcowe s dobrym sposobem na zró nicowanie portfela. W ostatnich czterech latach stanowi y one jedn z korzystniejszych form inwestycji. Nierzadko takie fundusze jak Investor Gold FIZ czy Investor Gold Otwarty plasowa y si na pierwszych miejscach pod wzgl dem stóp zwrotu z inwestycji w fundusze. Tym samym warto rozpatrzy kwesti wyboru powy szych funduszy jako ród a dywersyfikacji portfela lokat i jedn z lepszych form d ugoterminowego lokowania kapita u. Bibliografia 1. Anson M.J.O., Handbook of Alternative Assets, John Willey & Sons, New Jersey ( ) ( ).

11 FUNDUSZE SUROWCOWE I ICH EFEKTYWNO W OKRESIE ZAWIROWA ( ). 5. Mikita M., Pe ka W., Rynki inwestycji alternatywnych, Poltext, Warszawa Prospekt informacyjny BPH Funduszu Inwestycyjnego Otwartego Parasolowego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 2 kwietnia 2012 r.). 7. Prospekt informacyjny Idea Parasol Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 30 grudnia 2011 r.). 8. Prospekt informacyjny Investor Parasol Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 31 maja 2012 r.). 9. Prospekt informacyjny Opera Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 5 marca 2012 r.). 10. Prospekt informacyjny Pioneer Funduszy Globalnych Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 31 maja 2012 r.). 11. Prospekt informacyjny Skarbiec Funduszu Inwestycyjnego Otwartego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 24 lutego 2012 r.). 12. Soko owska E., Alternatywne formy inwestowania na rynku papierów warto ciowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko aja Kopernika, Toru Statut BPH Funduszu Inwestycyjnego Zamkni tego Dochodowych Surowców (tekst jednolity statutu obowi zuj cy od dnia 12 marca 2012 r.). 14. Statut Investor Gold Funduszu Inwestycyjnego Zamkni tego (tekst jednolity prospektu obowi zuj cy od dnia 4 czerwca maja 2012 r.). The commodity mutual funds and their effectiveness in the period of turbulence on financial markets The main aim of this article is a characteristics of the Polish commodity mutual funds and their investment policy. Moreover, an attempt was made to assess their effectiveness in the period of turbulence on financial markets. The analysis of the investment policy will be conducted on the basis of regulations resolving these issues, included in their information brochures, as well as on the basis of compositions of their investment portfolios, described in annual financial reports. The assessment of the commodity mutual funds effectiveness will be effected on the basis of their 12-, 24-, 36-, 48-, and 60-monthly rates of return.