ZJEDNOCZONA REPUBLIKA TANZANII Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską

Transkrypt

1 ZJEDNOCZONA REPUBLIKA TANZANII Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską Informacje ogólne Powierzchnia: 947,300 tys. km 2 Ludność: 49,6 mln Głowa państwa (prezydent): John Magufuli Premier Kassim Majaliwa od 20 listopada 2015 r. Minister Przemysłu i Handlu Charles Mwijage od 14 grudnia 2015 r. Minister Spraw Zagranicznych Dk.Augustine Mahiga od 12 grudnia 2015 r. Ambasador Tanzanii w Polsce (Berlin) Philip Sang ka Marmo od 14 stycznia 2015 r. Ambasador RP w Kenii (Charge d'affaires) Katarzyna Jaworska NajbliŜsze wybory parlamentarne Październik 2020 r. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Wskaźniki PKB (w mld USD) 111,7 119,8 128,2 PKB na 1 mieszkańca (USD) PKB (wzrost w %) 5,1 7,3 7 Deficyt budŝetowy (% PKB) -4,6² ,6² Dług publiczny (% PKB) 41,7 41,2 42,9 Inflacja (w %) b.d. 7,9 6,1 Eksport towarów (w mld USD) 5,91 5,3 5,25 Import towarów (w mld USD) 10,32 11,03 10,92 Bezp. inwestycje zagr. w Tanzanii b.d. 6,3 7,0 Źródło: CIA The World Factbook; African Economic Outlook 2014

2 1. Podstawowe informacje Zjednoczona Republika Tanzanii to prezydencka republika federacyjna, członek Wspólnoty Narodów. Zgodnie z konstytucją z 25 kwietnia 1977 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany na 5 lat w głosowaniu powszechnym. Od 5 listopada 2015 r. urząd ten sprawuje Pan John Magufuli Władza ustawodawcza: naleŝy do jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego (Bunge), w skład którego wchodzi 358 deputowanych, władza wykonawcza: sprawuje rząd powoływany przez prezydenta spośród członków parlamentu. Na jego czele stoi premier - aktualnie Pan Kassim Majaliwa Zanzibar, autonomiczna część Tanzanii, ma swojego własnego prezydenta będącego jednocześnie szefem rządu (obecnie Pan Ali Mohammed SHEIN) oraz liczący 81 przedstawicieli parlament Zanzibar House of Representatives. Kadencja równieŝ trwa 5 lat. Tanzania podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Nairobi w Republice Kenii. Polskę obsługuje Ambasada Zjednoczonej Republiki Tanzanii w Berlinie. Powierzchnia wynosi 947 tyś. km2, ludność: 49,6 mln osób, stolica: formalnie jest nią Dodoma, gdzie zbiera się jednoizbowy parlament i znajduje się siedziba rządzącej partii, faktyczną stolicą jest jednak miasto portowe Dar es Salaam (ponad 3 mln mieszkańców), gdzie pracuje rząd i znajduje się urząd prezydenta. Sytuacja gospodarcza Tanzania jest jednym z najbiedniejszych państw świata, w duŝym stopniu zaleŝna od wydajności sektora rolniczego, który daje ok. 26,9% PKB. Sektor ten odpowiada równieŝ za ok. 85% eksportu Tanzanii i zatrudnia 80% populacji. Sektor usług przynosi 48% PKB, a przemysł ok. 25,2% (2014). Główne uprawy: pszenica, kukurydza, sorgo, kawa, herbata, bawełna, orzeszki ziemne, orzechy nerkowca, sizal, goździki, tytoń, banany. Przemysł: przetwórczy, tekstylny, wydobywczy (diamenty, złoto, kamienie szlachetne, węgiel, fosfaty, wapień, cynk). Istotną gałąź tanzańskiej gospodarki stanowi turystyka (KilimandŜaro - najwyŝszy szczyt Afryki, krater księŝycowy Ngorongoro, 12 parków narodowych, Zanzibar). Tanzania posiada bogate złoŝa surowców naturalnych, w tym energetycznych. Kraj ten postrzegany jest jako obiecujący lider w sektorze naftowo-gazowym w Afryce Wschodniej. UwaŜa się, Ŝe Tanzania moŝe stać się jednym z głównych światowych producentów gazu ziemnego jeszcze przed rokiem Tanzania jest członkiem następujących organizacjach i porozumieniach o charakterze ekonomicznym: - Unia Afrykańska (AU) - Wspólnota Wschodnioafrykańska (EAC)

3 - Południowoafrykańska Wspólnota na Rzecz Rozwoju (SADC) - Światowa Organizacja Handlu (WTO) - Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF) - Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO) - Afrykański Bank Rozwoju (AfDB) - Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) - Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) - Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO). W ramach East African Community (EAC) Tanzania oraz Kenia, Uganda, Rwanda i Burundi w styczniu 2010 r. przyjęły wspólną zewnętrzną taryfę celną (CET), składającą się z trzech działów: 0% (surowce i dobra inwestycyjne), 10% (dobra pośrednie) i 25% (gotowe produkty). 2. Polityka gospodarcza Obecnie rząd Tanzanii stara się inwestować w infrastrukturę, wzmocnić sektor bankowy oraz innowacyjność. Rozwój infrastruktury oraz technologii jest wciąŝ niezadowalający. W ostatnich latach rząd usiłuje zmodernizować szkoły i uczelnie oraz zapewnić im lepszy dostęp do nowoczesnych technologii. Poczyniono teŝ inwestycje mające na celu poprawę stanu prac badawczo-rozwojowych. NajwaŜniejsze innowacje w Tanzanii skupiają się na unowocześnianiu sektora rolnego. Bank Światowy wspiera rozwój telekomunikacji i infrastruktury kraju, a w 2009 r. zakwalifikował Tanzanię do projektu o wartości 100 mln USD w ramach International Development Association (IDA). Prawo Tanzanii jest w trakcie ciągłej reformy mającej na celu przyspieszenie rozwoju kraju oraz dostosowanie prawa wewnętrznego do potrzeb międzynarodowego handlu i inwestycji. 3. Ramy prawno - traktatowe współpracy gospodarczej: UE Tanzania Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Tanzanią oparte są na ramowej umowie o partnerstwie gospodarczym (Framework Economic Partnership Agreement FEPA), która została parafowana przez kraje członkowskie Wspólnoty Afryki Wschodniej (EAC) i Komisję Europejską w listopadzie 2007 r. Dokument ten stanowi krok w kierunku podpisania kompleksowej umowy o partnerstwie gospodarczym. Po kilkuletnim impasie w tej sprawie w czerwcu 2010 r. odbyło się w Dar es Salaam spotkanie wszystkich stron na szczeblu ministerialnym. Podczas spotkania zdecydowano, Ŝe kraje EAC skupią się na negocjacjach pełnej umowy, tzw. full EPA. 4. Wymiana handlowa z Polską Obroty handlowe z Tanzanią w ciągu 11 miesięcy 2015 r. wyniosły niemal 60 mln USD. Eksport towarów z Polski zmniejszył się o ok. 6% w porównaniu do tego samego okresu roku 2013 i wyniósł 17,2 mln USD. Wartość importu to 37,5 mln USD (spadek o 5%). Daje to ujemne dla nas saldo w wysokości 20,2 mln USD.

4 Dynamika I-XI 2015 w mln USD Dynamika * I-XI.2015 I-XI.2014 Eksport 21,3 32,3 18,4 17,2 93,8 23,6 194,3 Import 20,8 22,8 39,4 37,5 95,0 37,1 112,7 Obroty 42,1 55,1 57,8 54,7 94,6 60,7 134,7 Saldo 0,5 9,5-21,0-20, ,5 - Źródło: INSIGOS W strukturze polskiego eksportu do Tanzanii w 2014 r. największymi grupami towarowymi były: - zboŝa (głównie pszenica i meslin) - 36% przewagi udziału w polskim eksporcie, - artykuły włókiennicze (odzieŝ uŝywana) - 5,4 mln USD, udział 31%, - paliwa mineralne; oleje mineralne i produkty ich destylacji - udział ok. 10%, - maszyny i urządzenia elektryczne - 1,5 mln USD, udział ok. 9%. W strukturze importu z Tanzanii w 2014 r. największymi grupami towarowymi były: - tytoń - 54,2 mln USD, ponad 91,4% udziału w n/imporcie ogółem - kawa, herbata i przyprawy - 2,3 mln USD, udział 6,2%. 5. Współpraca inwestycyjno kapitałowa PowaŜne perspektywy dla Tanzanii stwarzają odkryte u jej wybrzeŝy na początku 2012 r. ogromne złoŝa gazu. W kwietniu 2015 r. ukończono budowę rurociągu łączącego przybrzeŝne złoŝa gazu z Dar es Salam, jednak ze względu na problemy techniczne prawdopodobny termin uruchomienia infrastruktury przesunięto na listopad 2015 r. Region Mtwara na południowym wschodzie Tanzanii jest postrzegany jako strefa dynamicznego rozwoju gospodarczego, głównie za sprawą eksploatacji potwierdzonych złóŝ surowców naturalnych, w tym energetycznych. MFW szacuje, Ŝe Tanzania moŝe stać się jednym z głównych światowych producentów gazu ziemnego jeszcze przed 2020 r. Eksperci oceniają, Ŝe ostatnie odkrycia złóŝ gazu ziemnego to ogromna szansa dla kraju i regionu, ale równieŝ powaŝne wyzwanie. 6. Dostęp do rynku Tanzania jest atrakcyjnym miejscem do inwestowania w Afryce z następujących powodów: wysoki stopień bezpieczeństwa inwestycji z powodu stabilności politycznej, stabilny kurs waluty, łatwość rejestracji przedsiębiorstwa poprzez agencję rządową Tanzania Investment Centre, przeprowadzona liberalizacja gospodarki, korzystne połoŝenie geograficzne, gwarancje inwestycyjne i mechanizmy rozstrzygania sporów.

5 Ponadto podobnie jak to ma miejsce w innych państwach Afryki Wschodniej, Tanzania promuje mechanizmy alternatywnego rozstrzygania sporów (ADR). Mechanizmy te są przewidziane w konstytucji (art. 107A) oraz ustawach szczegółowych. W ostatnich latach powstała np. Komisja ds. Mediacji i ArbitraŜu (Commission for Meditation and Arbitration CMA), która rozstrzyga spory pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w oparciu o procedury mniej formalne i nastawione na rekoncyliację W 2000 r. przeprowadzono reformę, dzięki której inwestorzy mogą swobodnie zakładać firmy w Tanzanii. Stworzono przepisy mające słuŝyć wspieraniu inicjatyw prywatyzacyjnych, swobodnej repatriacji dochodów, zysków oraz dywidend dla inwestorów zagranicznych. W rankingu Banku Światowego Doing Business 2015 Tanzania zajmuje 131. miejsce wśród 189. ujętych w rankingu gospodarek świata, a w subregionie znajduje się na 13. miejscu na 47 sklasyfikowanych państw. Wzrost w porównaniu z edycją Doing Business 2014 z 139. lokaty na 137. miejsce odnotowano w kategorii handlu zagranicznego. Najsłabsze wyniki kraj ten osiąga w kategorii uzyskania pozwolenia na budowę 169. miejsce. W kwestii wolności gospodarczej według Indeksu Wolności Gospodarczej 2015 publikowanym przez The Wall Street Journal i Heritage Foundation, Tanzania plasuje się na pozycji 109. pośród 178 klasyfikowanych krajów. Stanowi to 17. pozycję w regionalnym rankingu obejmującym kraje Afryki Subsaharyjskiej. 7. Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej Wśród działań na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy w ostatnich latach naleŝy wyróŝnić m.in. wizytę w Polsce prezydenta Tanzanii Benjamin Mkapa w 2003 r. Kluczowym działaniem na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej z Tanzanią są działania realizowane w ramach uruchomionego w 2013 r. rządowego projektu Go Africa. W listopadzie 2013 r. na szczycie klimatycznym COP-19 w Warszawie przebywał prezydent Tanzanii Pan Jakaya Kikwete. Przy okazji odbył on kurtuazyjną rozmowę z prezydentem Bronisławem Komorowskim. W maju 2013 r. podczas V Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EKG) w Katowicach zainaugurowano I Forum Współpracy Gospodarczej Afryka Europa Centralna. Wśród gości Forum, któremu patronat udzielił Minister Gospodarki RP, znaleźli się przedstawiciele biznesu Tanzanii (m.in. Pan Godfrey Mramba, Managing Partner&CEO, Basil&Alred). W maju 2014 r. w trakcie VI EKG odbyło się II Forum Współpracy Gospodarczej Afryka Europa Centralna. Uczestniczył w nim P. Richard Kasesela, prezes Komitetu Doradczego ds. Górnictwa w Ministerstwie ds. Energetyki i Minerałów Tanzanii oraz P. Daniel Machemba, Dyrektor Wykonawczy Izby Handlowej z Tanzanii. W dniach października 2014 r. z nieoficjalną wizytą przybywała w Polsce delegacja rządowa Zjednoczonej Republiki Tanzanii pod przewodnictwem Premiera Mizengo P. Pinda. W dniu 23 października 2014 r. w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej odbyło się spotkanie delegacji tanzańskiej z liczną grupą przedstawicieli polskiego biznesu, zainteresowanych rozwijaniem wzajemnych kontaktów gospodarczych. Polską administrację centralną

6 reprezentowali: Pan Jerzy W. Pietrewicz, Sekretarz Stanu w MG oraz Pani Katarzyna Kacperczyk, Podsekretarz Stanu w MSZ. W programie tanzańskiej delegacji przewidziano takŝe wizytę we Wrocławiu, Sokółce i Białymstoku, gdzie członkowie delegacji zwiedzili polskie zakłady produkcyjne. Od kilku lat polski rząd realizuje program pomocy rozwojowej na rzecz krajów afrykańskich (w tym Tanzanii) w ramach projektów inicjowanych przez polskie organizacje pozarządowe, ambasady oraz misjonarzy. 28 września 2015 r. podpisana została Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonej Republiki Tanzanii o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej w wysokości nie przekraczającej 110mln USD. Kredyt przeznaczony został na finansowanie projektów w dziedzinie modernizacji rolnictwa (sfinansowanie kontraktów na dostawy towarów i usług z Polski do Tanzanii w tym m.in. ciągników rolniczych i urządzeń do składowania i przechowywania Ŝywności i płodów rolnych). 8. Potencjalne dziedziny współpracy W Tanzanii istnieją znaczące moŝliwości inwestowania w sektorze rolniczym, między innymi w takich obszarach jak: produkcja nawozów, rozwój zaawansowanych technik uŝyźniania gleby, zakładanie systemów nawadniających itp. Wielki potencjał ma takŝe górnictwo. Do priorytetowych sektorów inwestycyjnych w Tanzanii naleŝą: o rolnictwo, o przemysł i hodowla zwierząt, o górnictwo, o turystyka, o banki i ubezpieczenia, o słuŝba zdrowia, o instytucje finansowe, o bogactwa naturalne, o przetwórstwo. 9. Polskie placówki Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Kenii Charge d'affaires: Katarzyna Jaworska Kenia, Nairobi, 58 Red Hill Road off Limuru Road, Nairobi Tel.: , faks: nairobi.secretary@msz.gov.pl, Na podstawie danych:mg, MSZ, INSIGOS, CIA The World Factbook; African Economic Outlook 2014