Antoni Korcik ( )

Transkrypt

1 Antoni Korcik ( ) 1. Kalendarium Ŝycia 28 V 1892 urodzony w Krasnymstawie (woj. lubelskie) matura w Odessie. Wcześniej kształcił się w szkołach średnich w Puławach, Hrubieszowie, Zamościu studia matematyczne na Uniwersytecie Odeskim studia w Seminarium Duchownym w śytomierzu, 1920 święcenia kapłańskie studia w zakresie filologii klasycznej i filozofii na Wydziale Humanistycznym KUL studia na sekcji filozoficznej Wydziału Teologicznego UW. Tu, studiując pod kierunkiem S. Kobyłeckiego, otrzymał w 1926 stopień magistra filozofii. W latach był asystentem przy katedrze filozofii chrześcijańskiej Uniwersytetu Warszawskiego skierowany przez władze duchowne do nauczania religii w Diecezji Łuckiej w gimnazjum w Zdołbunowie, a następnie w liceum w Krzemieńcu w wyniku współpracy z J. Łukasiewiczem, któremu zawdzięczał zainteresowania historią logiki, uzyskał stopień doktora filozofii wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wileńskiego. W 1935 korzystając ze stypendium rządowego, odbył podroŝ naukową do Hanoweru, Berlina i Lipska, prowadząc badania w zakresie historii logiki, pracując głównie nad rękopisami Leibniza w czasie okupacji niemieckiej aresztowany i przetrzymywany najpierw w obozie w Szałtupi, a następnie w PoniewieŜyku na Litwie profesor Seminarium Duchownego Wileńskiego do zamknięcia seminarium przez władze sowieckie związany z KUL najpierw jako wykładowca prowadzący wykłady zlecone, a następnie (po habilitacji, która uzyskał w 1948 na UJ) jako zastępca profesora, a potem docent i kierownik Katedry Logiki na Wydziale Filozofii, aŝ do przejścia w 1963 na emeryturę. Po przejściu na emeryturę kontynuował prace badawcze oraz zajęcia ze studentami prodziekan Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej. od 1953 członek zarządu lubelskiego Caritas. 24 X 1969 zmarł w Lublinie. 2. Działalność naukowa i dydaktyczna wykłady z historii filozofii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wileńskiego praca naukowo dydaktyczna na KUL. Wykłady monograficzne oraz seminaria dotyczyły wybranych zagadnień historii logiki staroŝytnej i średniowiecznej (powstanie i rozwoj logiki w staroŝytnej Grecji, logika Arystotelesa, logika stoikow; prekursorzy logiki średniowiecznej: Apulejusz, Boecjusz, Marcjan Kapella, Kasjodor) oraz wybranych zagadnień logiki nowoŝytnej (sylogistyka Hospiniana, logika G. W. Leibniza, logika G.

2 Saccheriego). Na seminariach rozwaŝano zagadnienia z zakresu tych samych dziedzin: sylogistyka u Apulejusza, dialektyka Galena, nauka o supozycji terminów u Piotra Hiszpana i jego komentatorów, o konsekwencjach u Jana Dunsa Szkota i Pseudo-Szkota, logika Jana Wyclifa, logika Th. Hobbesa, W. Magniego, M. Wallisa, J. H. Lamberta, G. Ploucqueta, F. Brentana, B. Bolzana, G. Fregego, A. Gratry ego, H. Lotzego, J. Gergonne a, sylogistyka H. Grassmanna i W. J. Gravesande a, logika B. Trentowskiego, S. Leśniewskiego, S. Kobyłeckiego. Uczestnikami seminarium byli m.in.: S. Kamiński, L. Koj, T. Kwiatkowski, W. Michałowski, L. Regner Był aktywnym członkiem Tow. Naukowego KUL, Pełnił funkcję redaktora naukowego Roczników Filozoficznych KUL (w latach ), Uczestniczył aktywnie w pracach Grupy Tematycznej Historii Logiki PAN; na konferencjach naukowych organizowanych w ramach działalności tej grupy (w latach ) wygłosił 13 odczytów z zakresu historii logiki. Wraz z A. Faeklem i A. Scholzem został zaproszony przez A. Churcha do udziału w opracowywaniu bibliografii logiki matematycznej. 3. Prace opublikowane Opublikowany drukiem dorobek naukowy Korcika zawiera prace z zakresu historii logiki. Autor wykazuje się w nich doskonałą znajomością tekstów źródłowych pochodzących od dawnych logików od Arystotelesa poprzez logików staroŝytnych i średniowiecznych, Leibniza, Fregego, Bolzanę po logików mu współczesnych. Jednocześnie w analizie rozwiązań dawnych logików wykorzystuje pewne pojęcia oraz techniki współczesnej mu logiki matematycznej. Szczególnie zainteresowany był sylogistyką Arystotelesa i jej późniejszymi rozwinięciami w ramach logiki tradycyjnej dokonywanymi przez autorów takich jak: R. Kilwardby, L. Valla, P. Ramus, J. Hospinian, J.C. Sturm, W.G.. Leibniz, E. Platner, I.Kant, W.T. Krug, J.D. Gergonne, B. Bolzano, J.R. von Lichtenfels, R. Grassmann, L. Coulturat, oraz początkami logiki zdań logicy ze szkoły stoickiej, Galenos, Boecjusz, Capella, Kasjodor, oraz z nowszych autorów G. Frege, H.M. Scheffer, A.N. Whitehead i B. Russel. Zajmował się teŝ historią logiki w Rosji. Prace Korcika to krótkie rozprawy i artykuły, gdyŝ uwaŝał on, Ŝe naukę wzbogacają tylko odkrywcze przyczynki. O uznaniu jakie znalazł u specjalistów, świadczą liczne recenzje oraz przytoczenia w literaturze przedmiotu polskiej i zagranicznej. Praca magisterska Rola terminu średniego w sylogistyce Arystotelesa. Praca klauzurowa Krytyka dowodu ontologicznego istnienia Boga. Rozprawa doktorska Teoria konwersji zdań asertorycznych u Arystotelesa w świetle teorii dedukcji. Rozprawa habilitacyjna Teoria sylogizmu zdań asertorycznych u Arystotelesa na tle logiki tradycyjnej Wydawnictwa ksiąŝkowe 1. Teoria konwersji zdań asertorycznych u Arystotelesa w świetle teorii dedukcji, Wydawnictwo Studiów Teologicznych, Wilno Teoria sylogizmu zdań asertorycznych u Arystotelesa na tle logiki tradycyjnej Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1948.

3 Artykuły 1. Nieznane podobizny Dunsa Szkota i Williama Ockhama, Przegląd Filozoficzny 39 (1936) O źródłach drukowanych i niedrukowanych logiki Leibniza, Przegląd Filozoficzny 39 (1936) O tak zwanym sorycie Arystotelesa i sorycie Gocleniusa, Przegląd Filozoficzny 41 (1938) Gotlob Frege jako twórca pierwszego systemu aksjomatycznego współczesnej logiki zdań, Roczniki Filozoficzne 1 (1948) Publikacje autorów polskich z zakresu logiki w Polsce i zagranicą w ostatnich trzech latach, Roczniki Filozoficzne 2-3 ( ) Geneza pomysłu Sheffera dotyczącego redukcji pięciu stałych logicznych do pewnej stałej róŝnej od nich, Roczniki Filozoficzne 2-3 ( ) Przyczynek do historii rachunku zdań, Studia Logica 1 (1953) Zdania egzystencjalne u Arystotelesa, Polonia Sacra 6 ( ) z. 4, Przyczynek do historii klasycznej teorii opozycji zdań asertorycznych, Roczniki Filozoficzne 4 (1954) Teoria sylogizmu Hospiana i Leibniza, Roczniki Filozoficzne 4 (1954) Metoda Leibniza interpretacji logiki Arystotelesa, Roczniki Filozoficzne 4 (1954) Metoda Couturata rozwiązania problemu Leibniza dotyczącego ilości podmiotów i orzeczników w zdaniach, Roczniki Filozoficzne 4 (1954) Weryfikacja sylogistyki Arystotelesa metodą Gergonne a, Roczniki Filozoficzne 5 ( ) z. 2, Pojęcie wywodu inferencyjnego u Bernarda Bolzana, Roczniki Filozoficzne 5 ( ) z. 2, Olympiador o stosunku logiki do filozofii w szkole stoików, perypatetyków i platoników, Roczniki Filozoficzne 5 ( ) z. 2, 27-29, przekład niemiecki: Olympiador uber das Verhaltniss der Logik zur Philosophie in der Shule der Stoiker, der Peripatetiker und der Platoniker, Bibliotheca Classica Orientalis, 10 (1965) O tak zwanych naczelnych prawach rozumowania i zaleŝnościach między nimi, Roczniki Filozoficzne 5 ( ) z. 2, O sylogizmach hipotetycznych u Cycerona, prekursorów średniowiecza i logika bizantyjskiego Trapezuntiusa, Sprawozdania z prac naukowych, Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 4 (1961) z. 4 (21) 28-50; Ruch Filozoficzny 21 (1962) Klasyfikacja wnioskowań Rutkowskiego, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 4 (1961) z. 4 (21) Nowe prawo myśli i jego uwikłania logiczne, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 3 (25) 75-76; Ruch Filozoficzny 21 (1962) Fregego symbol asercji i jego rola, Ruch Filozoficzny 19 (1960) ; Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 3 (25) O ekwipolacji zdań w związku z elementarną teorią ekwipolacji u Apulejusza i Galenosa, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 3 (25) Śleszyńskiego formalna teoria relacji przed, po i między, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 4 (26) Robert Kilwardby jako prekursor Ramusa i Leibniza, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 4 (26) O nowych formach sylogistycznych u J.C. Sturma, Sprawozdania z prac naukowych

4 Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 4 (26) O formach sylogistycznych konkludujących pośrednio u Roberta Grassmanna, Sprawozdania z prac naukowych Wydziału Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk 5 (1962) z. 4 (26) O sześciu figurach sylogistycznych u R.J. Lichtenfelsa, Ruch Filozoficzny 21 (1962) , streszczenie niemiecki w Bibliotheca Classica Orientalis, 14 (1969) z. 2, 121 n. 27. Karinskiego klasyfikacja wnioskowań, Ruch Filozoficzny 21 (1962) Próby Leibniza dowodu subalteracji, Ruch Filozoficzny 22 (1964) Logika w starozytnych Indiach, Pastori et Magistro, Lublin 1966, ; skrócona wersja w: Ruch Filozoficzny 23 (1965) Najwcześniejsze ośrodki logiki matematycznej w Rosji, Ruch Filozoficzny 24 (1966) Recenzje: 1. I.M. Bocheński, La Logique de Theophraste, Roczniki Filozoficzne 1 (1948) I.M. Bocheński (ed.) Petri Hispani Summululae logicales, Roczniki Filozoficzne 1 (1948) I.M. Bocheński (ed.) Textus logicales selecti, Roczniki Filozoficzne 1 (1948) A.P. Primakowskij, Bibliografia po łogikie. Chronołogiczeskij ukazatiel proizwiedienij po woprosam łogiki izdannych na russkom jazykie w SSSR w XVIII-XX w., Roczniki Filozoficzne 5 ( ) z. 2, J. Berg, Bolzanos Logic, Ruch Filozoficzny 22 (1964) H Scholz, zarys historii logiki, Studia Filozoficzne, 1966, nr 4, Uczniowie Pod jego kierunkiem powstały nastepujące prace doktorskie: S. Kamiński, Fregego dwuwartościowy system aksjomatyczny zmiennych zdaniowych w świetle metodologii nauk dedukcyjnych, 1949, L. Regner, B. Bolzano nauka o relacjach między zdaniami zawierającymi wyraŝenia zmienne, 1950, Z. Włodarczyk, Logika zdań u Jana Dunsa Szkota i Pseudo Szkota, 1951, W. Michałowski, Dialektyka Galenosa z punktu widzenia logiki współczesnej, 1957 oraz magisterskie: S. Kamiński, Pojęcie i podział supozycji terminów u Piotra Hiszpana i jego komentatorów nominalistów XVI w. i eklektyków późnego średniowiecza, 1948, L. Regner, Sylogistyka u Apulejusza platończyka z Madury, 1949, W. Michałowski, Zagadnienie nazw pustych w świetle ontologii S. Leśniewskiego, 1958, Z. śarnowiecki, Terminologia logiczna i niektóre inne zagadnienia u Trentowskiego, 1958, J. Wójcik, Pojęcie zdania egzystencjalnego u typowych autorów XIX i XX wieku, 1960, L. Nowak, Filozoficzno-logiczne poglądy Stanisława Kobyłeckiego, Większość uczniów zajęła się dalszą praca naukową, na KUL, w Instytucioe Filozofii i Socjologii PAN oraz w seminariach duchownych.

5 5. Antoni Korcik w opiniach i we wspomnieniach Treść wymienionych prac dowodzi moim zdaniem ponad wszelką wątpliwość wysokiego znawstwa autora w dziedzinie historii logiki formalnej, uprawianej na gruncie znajomości nowoczesnej matematycznej logiki formalnej, uprawianej przy tym źródłowo i ze ścisłością filozoficzną. Tadeusz Kotarbiński w opinii w sprawie nadania A. Korcikowi tytułu profesora nadzwyczajnego W odpowidzi na pismo [...] śpieszę wyrazić me przekonanie, Ŝe ks. docent dr Antoni Korcik jest doskonałym kandydatem na katedrę historii logiki w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Władysław Tatarkiewicz w opinii w sprawie nadania A. Korcikowi tytułu profesora nadzwyczajnego [...] doc. Ks. Dr Antoni Korcik jest dziś jedynym historykiem logiki w Polsce, który uprawia ten dział nauki od dawna i osiągnął w nim powaŝne rezultaty. Tadeusz CzeŜowski w opinii w sprawie nadania A. Korcikowi tytułu profesora nadzwyczajnego [...] w mniemaniu moim Ks. Dr Antoni Korcik naleŝy do najlepszych w Polsce znawców historii logiki. Prace jego zwłaszcza nad klasykami logiki (Arystoteles, Frege...) mają wysoką wartość naukową, wobec czego uwaŝam za poŝądane ze wszech miar wystąpienie z wnioskiem o mianowanie Go profesorem nadzwyczajnym historii logiki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Narcyz Łubnicki w opinii w sprawie nadania A. Korcikowi tytułu profesora nadzwyczajnego Nieprzeciętnym oryginałem był związany ze środowiskiem wileńskim historyk logiki (i wielki erudyta w tym zakresie) ks. Antoni Korcik. Jego światem nie była katedra uniwersytecka, lecz biblioteka. Umarł tez w bibliotece, szukając zgodnie ze swą pasją Ŝyciową jakiegoś rzadkiego i cennego druku. Był dowcipny i uroczy; łączył wielką uczoność specjalistyczną z pewną dziecinną naiwnością. Do gimnazjum uczęszczał w Hrubieszowie i do mnie zawsze mówił na ucho: My się tym Hrubieszowem zanadto nie chwalmy!. Stefan SwieŜawski, W nowej rzeczywistości , RW KUL, Lublin 1991, str Ks. Korcik posiadał wrodzone poczucie humoru, ale nigdy nie dowcipkował w towarzystwie ludzi, z którymi był mało zŝyty. Wiedział oczywiście i o tym, Ŝe sam jest przedmiotem rozlicznych, choć nigdy nie złośliwych Ŝarcików. Bo któŝ na naszym Uniwersytecie nie opowiadał anegdot na jego temat. Jako nauczyciel i egzaminator ks. Korcik nie był groźny dla studentów. Nikt się go nie bał, bo nie stawiał dwój. Na swoje wykłady i seminaria przewaŝnie spóźniał się. Nie był oratorem, ale słuchało się go zawsze w skupieniu. Dla stałych rzesz studentów Wydziału Filozoficznego pozostanie zawsze postacią niezapomnianą. W trakcie wykładów lubił mówić o swoich odkryciach bibliograficznych. Z dumą twierdził, Ŝe tej ksiąŝki nikt oprócz Niego nie zna i nie posiada. A posiadał rzeczywiście wspaniały księgozbiór, do którego był cała duszą przywiązany. Paweł Trzebuchowski, Słowo Powszechne nr 285/169,

6 Źródła T. Kwiatkowski, Korcik Antoni w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, Tom 5, PTTA, Lublin 2004, str (takŝe: S. Majdański, Cz. Wojtkiewicz, Logika na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (Z okazji 50-lecia Uczelni), Roczniki Filozoficzn 17 (1969) z. 1, W. Michałowski, Krótka charakterystyka działalności naukowej ks. A. Korcika, Zeszyty Naukowe KUL 7 (1964) z. 3, S. SwieŜawski, W nowej rzeczywistości , RW KUL, Lublin 1991, str P. Trzebuchowski, wspomnienie o A. Korciku, Słowo Powszechne nr 285/169, Akta osobowe A. Korcika, Archiwum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Piotr Kulicki