ZASTOSOWANIE WYSOKICH CIŚNIEŃ (HPP) DO POPRAWY JAKOŚCI MIKROBIOLOGICZNEJ PRZETWORÓW Z MIĘSA DROBIOWEGO
|
|
- Sabina Muszyńska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 578, 20, 9 98 ZASTOSOWANIE WYSOKICH CIŚNIEŃ (HPP) DO POPRAWY JAKOŚCI MIKROBIOLOGICZNEJ PRZETWORÓW Z MIĘSA DROBIOWEGO Dorota Pietrzak, Lech Adamczak, Marta Chmiel, Tomasz Florowski Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Streszczenie. Celem badań było określenie wpływu wysokich ciśnień na jakość mikrobiologiczną przetworów z mięsa drobiowego podczas ich przechowywania w warunkach chłodniczych. Próbki pasztetów, pieczeni oraz formowanych wyrobów z mięsa rozdrobnionego (kotletów) pakowano próżniowo, a następnie poddawano działaniu wysokich ciśnień (500 MPa, 0 C, 0 min). Grupę kontrolną stanowiły próbki przetworów, których nie poddawano HPP. Po określonym czasie przechowywania (, i dób) przeprowadzano badania mikrobiologiczne, w których oznaczano: ogólną liczbę bakterii tlenowych mezofilnych i psychrotrofowych, liczbę bakterii kwasu mlekowego, najbardziej prawdopodobną liczbę bakterii z grupy coli oraz obecność enterokoków. Wykazano, że zastosowanie wysokich ciśnień może być skutecznym sposobem na poprawę jakości mikrobiologicznej zapakowanych próżniowo przetworów z mięsa drobiowego. Dzięki tej metodzie można w znaczący sposób obniżyć liczbę bakterii mezofilnych, psychrotrofowych oraz kwasu mlekowego, a przez to wydłużyć trwałość (przynajmniej do dób) tego typu wyrobów, pod warunkiem przechowywania ich w temperaturze 4 6 C. Słowa kluczowe: wysokie ciśnienia (HPP), jakość mikrobiologiczna, przetwory drobiowe WSTĘP Jednym z warunków rozwoju przetwórstwa mięsa drobiowego jest wprowadzanie na rynek nowych wyrobów charakteryzujących się wysoką jakością utrzymującą się przez długi okres przechowywania. Przy wyborze produktów konsumenci coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na ich walory sensoryczne, ale także na dyspozycyjność i zdrowotność. W przypadku przetworów z mięsa drobiowego szczególnie ważne jest bezpieczeństwo mikrobiologiczne i trwałość. Konsumenci wymagają również, żeby zawierały one Adres do korespondencji Corresponding author: Dorota Pietrzak, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Nauk o Żywności, Katedra Technologii Żywności, ul. Nowoursynowska 59 C, Warszawa, dorota_pietrzak@sggw.pl
2 92 D. Pietrzak, L. Adamczak, M. Chmiel, T. Florowski jak najmniej substancji dodatkowych, m.in. soli kuchennej, fosforanów czy azotanów. W spełnieniu tych oczekiwań pomocne może być zastosowanie nietermicznych metod utrwalania, m.in. wysokich ciśnień [Quested i in. 200, Pietrzak 202]. Pod wpływem działania wysokich ciśnień (ang. High Pressure Processing HPP) następuje inaktywacja drobnoustrojów, której stopień zależy od takich czynników, jak: rodzaj i faza wzrostu mikroorganizmów, parametry procesu (wysokość ciśnienia, temperatura i czas), ph i składniki żywności. Efekt pasteryzacji, tzn. inaktywację większości form wegetatywnych drobnoustrojów, osiąga się przy ciśnieniach rzędu MPa. Przetrwalniki są bardziej oporne, giną dopiero przy zastosowaniu: ciśnień powyżej 700 MPa, połączenia umiarkowanego ogrzewania z HPP lub pulsacyjnego ciśnieniowania [Cheftel i Culioli 997, Norton i Sun 2008]. W piśmiennictwie jest szeroko opisywana skuteczność HPP, jako procesu zapewniającego eliminację z mięsa i przetworów mięsnych bakterii chorobotwórczych, tj. pałeczek z rodzaju Salmonella, Campylobacter jejuni, Listeria monocytogenes, Escherichia coli O57:H7 czy Yersinia enterocolitica [Garriga i in. 2004, Hayman i in. 2004, Gill i Ramaswamy 2008, Uradziński i in. 2008, Jofré i in. 2009, Patterson in. 200]. Bakterie te stanowią najczęstszą przyczynę zatruć pokarmowych. Są one szczególnie groźne dla ludzi o obniżonej odporności immunologicznej, dzieci, osób starszych i kobiet w ciąży. Zastosowanie wysokich ciśnień MPa, w połączeniu z próżniowym pakowaniem oraz chłodniczym przechowywaniem, pozwala zwiększyć bezpieczeństwo zdrowotne różnych przetworów mięsnych, a także wydłużyć ich okres przydatności do spożycia, bez pogorszenia cech sensorycznych. Dodatkowym atutem jest to, że produkty są poddawane HPP w opakowaniu, dzięki czemu można wyeliminować również wtórne zanieczyszczenia mikrobiologiczne, które występują w przetworach mięsnych na skutek nieprzestrzegania zasad higieny podczas ich porcjowania lub pakowania [Cheftel i Culioli 997, Aymerich i in. 2008, Norton i Sun 2008, Patterson i in. 200]. Komórki bakterii bezpośrednio po zastosowaniu wysokich ciśnień mają często osłabioną zdolność do wzrostu, jednak w sprzyjającym środowisku mogą znowu zacząć się rozwijać [Considine i in. 2008, Jofre i in. 2009]. To może prowadzić do nadinterpretacji znaczenia wysokich ciśnień, jako skutecznej metody niszczenia niektórych drobnoustrojów. Większość publikacji z zakresu stosowania wysokich ciśnień do mięsa i przetworów mięsnych dotyczy możliwości inaktywacji bakterii chorobotwórczych. Mało jest natomiast badań, w których sprawdzano wpływ HPP na jakość mikrobiologiczną gotowego produktu podczas dłuższego przechowywania. Celem badań było określenie wpływu wysokich ciśnień na jakość mikrobiologiczną przetworów z mięsa drobiowego podczas ich przechowywania w warunkach chłodniczych. MATERIAŁ I METODY Materiał doświadczalny stanowiły pasztety, pieczenie oraz formowane wyroby z mięsa rozdrobnionego (kotlety), które wytwarzano w skali laboratoryjnej, zgodnie z technologią produkcji stosowaną w przemyśle drobiarskim. Charakterystyka badanych przetworów z mięsa drobiowego przedstawia się następująco: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
3 Zastosowanie wysokich ciśnień (HPP) do poprawy jakości mikrobiologicznej pasztet wyrób garmażeryjny gotowy, w którym surowiec stanowiło mięso z nóg kurcząt (50%), tłuszcz wieprzowy (20%), wątroba (5%), rosół, mąka pszenna, jaja, cebula, sól kuchenna, przyprawy; pieczeń wyrób garmażeryjny gotowy, w którym surowiec stanowiło mięso z piersi kurcząt (00%), woda, sól kuchenna, przyprawy; kotlety wyrób garmażeryjny gotowy, w którym surowiec stanowiło mięso z nóg kurcząt (00%), woda, sól kuchenna, przyprawy. Po obróbce cieplnej w piekarniku z termoobiegiem (w temperaturze 80 C, do uzyskania w centrum geometrycznym 80 C) produkty schładzano przez około 6 godzin w temperaturze 4 6 C. Po tym czasie przygotowano próbki do badań o masie około 00 g. W tym celu z pieczeni i pasztetów odkrawano plastry o grubości około 2,5 cm i pakowano próżniowo w folię wielowarstwową przy użyciu pakowarki Multivac. Kotlety pakowano w całości po 2 sztuki. Tak przygotowane próbki poddano działaniu wysokich ciśnień (500 MPa, 0 C, 0 min). Wyboru parametrów ciśnieniowania dokonano na podstawie wyników wcześniejszych badań [Pietrzak i in. 2007, Pietrzak 202]. Grupę kontrolną stanowiły próbki przetworów z mięsa drobiowego niepoddawane działaniu wysokich ciśnień. Proces ciśnieniowania przeprowadzono w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie, stosując urządzenie z komorą specjalnie skonstruowaną do utrwalania produktów spożywczych, o objętości około 2000 cm 3, która może pracować przy maksymalnym ciśnieniu 900 MPa, w zakresie temperatury od 20 do +80 C. Jako medium przenoszące ciśnienie zastosowano mieszaninę wody z glikolem polipropylenowym ( : ). Zapakowane próżniowo próbki przetworów z mięsa drobiowego przechowywano w temperaturze 4 6 C i po określonym czasie (, i dób) wykonano w nich badania mikrobiologiczne. W tym celu pobierano 0 g badanego produktu, homogenizowano z 90 cm 3 roztworu zawierającego pepton oraz NaCl, uzyskując w ten sposób rozcieńczenie wyjściowe, z którego sporządzano kolejne rozcieńczenia. Badania obejmowały oznaczenie: ogólnej liczby bakterii tlenowych mezofilnych [PN-ISO 4833:2004] i psychrotrofowych [PN-ISO 740:2004] na agarze odżywczym, liczby bakterii kwasu mlekowego [PN-ISO 52:2002] na podłożu MRS, najbardziej prawdopodobnej liczby bakterii z grupy coli [PN-ISO 483:998] na podłożu z laktozą, żółcią i zielenią brylantową oraz obecności enterokoków [PN-A :997] na podłożu z azydkiem sodowym i fioletem krystalicznym. Liczbę drobnoustrojów wyrażano jako logarytm jednostek tworzących kolonie w odniesieniu do g produktu. Doświadczenie realizowano na trzech partiach przetworów z mięsa drobiowego, w dwóch równoległych powtórzeniach (n = 6). Uzyskane wyniki opracowano statystycznie, korzystając z programu Statgraphics Plus 4.. Ocenę istotności różnic pomiędzy wartościami średnimi określano za pomocą jednoczynnikowej analizy wariancji przy poziomie istotności α = 0,05, a najmniejszą istotną różnicę wyznaczano testem Tukeya. WYNIKI I DYSKUSJA W przetworach z mięsa drobiowego oznaczano liczbę bakterii mezofilnych, psychrotrofowych oraz kwasu mlekowego, które co prawda nie są objęte wymaganiami Rozporządzenia (WE) nr 4/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kryteriów nr 578, 20
4 94 D. Pietrzak, L. Adamczak, M. Chmiel, T. Florowski mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych i nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowotnego, mogą jednak powodować zepsucie produktów spożywczych. Nie ma jasno określonych wymagań dotyczących liczby bakterii obecnych w przetworach mięsnych, jednak przyjmuje się, że drobnoustroje saprofityczne w liczbie powyżej 0 6 jtk g produktu mogą powodować widoczne objawy pogorszenia jakości [Weber 2002, Kordowska-Wiater i Łukasiewicz 2005, Ołtuszak-Walczak 2006]. Według Ntzimani [2008], ten limit dla produktów drobiowych wynosi 0 7 jtk g. Przeprowadzona w pierwszej dobie przechowywania analiza mikrobiologiczna wykazała, że przetwory z mięsa drobiowego charakteryzowały się zróżnicowanym zanieczyszczeniem drobnoustrojami (tab. ). Wpływ na to mogło mieć wiele czynników, m.in. rodzaj i jakość użytych surowców mięsnych oraz składników dodatkowych, sposób obróbki cieplnej, jak również poziom higieny produkcji. W wyrobach kontrolnych (niepoddawanych działaniu wysokich ciśnień) liczba bakterii mezofilnych kształtowała się na poziomie od 3,5 log jtk g w kotletach do 6,5 log jtk g w pieczeniach. Liczba bakterii psychrotrofowych oraz kwasu mlekowego była zbliżona we wszystkich wyrobach i wynosiła poniżej 2,5 log jtk g. Dzięki zastosowaniu wysokich ciśnień w przetworach z mięsa drobiowego nastąpiła inaktywacja bakterii mezofilnych, której stopień zależał od wyjściowego zanieczyszczenia mikroflorą. Lepszy efekt działania HPP stwierdzono w pasztetach i pieczeniach, których początkowe zanieczyszczenie tymi drobnoustrojami było większe. W kotletach poddanych działaniu wysokich ciśnień liczba bakterii mezofilnych kształtowała się na poziomie zbliżonym jak w produktach kontrolnych. HPP wpłynęło istotnie (p 0,05) na zahamowanie w przetworach z mięsa drobiowego rozwoju bakterii psychrotrofowych i bakterii kwasu mlekowego. W literaturze naukowej można znaleźć informacje, że początkowa liczba bakterii mezofilnych w wyrobach garmażeryjnych z mięsa drobiowego wytwarzanych w skali laboratoryjnej wynosiła 4,2 6,6 log jtk g [Pietrzak i in. 2007, Karpińska-Tymoszczyk 2008, Olszak i in. 202, Pietrzak 202], z kolei w wyrobach rynkowych 2,5 5,4 log jtk g [Kordowska-Wiater i Łukasiewicz 2005, Ołtuszak-Walczak 2006, Pietrzak i in. 20]. Liczba bakterii psychrotrofowych w wyrobach garmażeryjnych z mięsa drobiowego kształtowała się na poziomie od <,0 do 3,4 log jtk g, a bakterii kwasu mlekowego od 2,7 do 5,2 log jtk g [Kordowska-Wiater i Łukasiewicz 2005, Olszak i in. 202]. Obecność bakterii kwasu mlekowego w przetworach mięsnych pakowanych próżniowo potwierdzają wcześniejsze obserwacje Leszczyńskiej-Fik i Fika [2002]. Bakterie te często rozwijają się w tego typu wyrobach z powodu niskiego poziomu higieny podczas pakowania oraz niewłaściwych warunków przechowywania. Wywołują one niepożądane zmiany sensoryczne, np. kwaśny, gryzący, jełki smak i zapach oraz śluzowacenie, gdy ich liczba jest większa niż 0 6 jtk g. Podczas przechowywania w warunkach chłodniczych liczba bakterii mezofilnych w przetworach z mięsa drobiowego istotnie (p 0,05) się zwiększała. Jedynie w przypadku kotletów poddanych działaniu wysokich ciśnień nie stwierdzono dalszego wzrostu tych drobnoustrojów. W wyrobach kontrolnych liczba bakterii mezofilnych wynosiła średnio 5,4 8,4 log jtk g po dobach przechowywania i 6,7 8,8 log jtk g po dobach przechowywania. W przetworach z mięsa drobiowego, które poddano działaniu wysokich ciśnień, liczba tych drobnoustrojów była o 2 3 cykle logarytmiczne niższa niż w wyrobach kontrolnych (tab. ). Zastosowanie HPP wpłynęło także korzystnie na zahamowanie w przetworach z mięsa drobiowego rozwoju bakterii psychrotrofowych i bakterii kwasu Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
5 Tabela. Jakość mikrobiologiczna przetworów z mięsa drobiowego Table. Microbial quality of poultry products Rodzaj drobnoustrojów Type of microorganisms Bakterie mezofilne Mesophilic bacteria Bakterie psychrotrofowe Psychrotrophic bacteria Bakterie kwasu mlekowego Lactic acid bacteria Bakterie z grupy coli Coliforms bacteria Enterokoki Enterococci Czas przechowywania [doba] Time of storage [day] Liczba drobnoustrojów [log jtk g produktu] Count of microorganisms [log cfu g of product] kotlety patties pasztet pâté pieczeń roast kontrolny control 3,5 a, A ±0,7 5,4 b, B ±,4 6,7 b, B ±0,7 2,0 b, A ±0,3 3,6 b, B ±0,8 5,2 b, B ±,6 <,0 a, A 4,4 b, B ±,7 6,6 b, C ±0,5 HPP 3,2 a, A ±0,7 3,2 a, A ±0,7 3,6 a, A ±0,7,2 a, A ±0,3,3 a, A ±0,2 2,9 a, B ±0,3 kontrolny control 4,2 b, A ±0,8 6,4 b, B ±0,6 6,7 b, B ±0,3 2,4 b, A ±0,2 5,0 b, B ±0,3 5,6 b, B ±0,8 2,5 b, A ±0,4 5,0 b, B ±0,9 5,4 b, B ±,0 HPP,5 a, A ±0,8 2,8 a, B ±0,5 3,7 a, C ±0,3 kontrolny control 6,5 b, A ±0,4 8,4 b, B ±, 8,8 b, B ±0,3,6 b, A ±0,3 5,7 b, B ±0,6 5,8 b, B ±,4,4 b, A ±0,4 5,0 b, B ±0,8 6,8 b, C ±0,6 HPP,6 a, A ±0,2 5, a, B ±0,6 6,0 a, C ±0,7 2,2 a, B ±0,5 2,2 a, B ±0,3 HPP przetwory poddane działaniu wysokiego ciśnienia (500 MPa, 0 C, 0 min)/high-pressured poultry products (500 MPa, 0 C, 0 min). brak wzrostu/no growth detected. a, b wartości w wierszach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie istotnie (p 0,05)/values in row marked with different letters differ significantly (p 0.05). A, B wartości w kolumnach oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie istotnie (p 0,05)/values in columns marked with different letters differ significantly (p 0.05). mlekowego. Po dobach przechowywania ich liczba w produktach kontrolnych wynosiła 5,2 6,8 log jtk g, natomiast w wyrobach poddanych działaniu wysokich ciśnień nie przekraczała 3,0 log jtk g (tab. ). W badanych przetworach z mięsa drobiowego podczas całego okresu przechowywania nie stwierdzono obecności bakterii uważanych za główne wskaźniki jakości higienicznej, tzn. bakterii z grupy coli, które są wrażliwe na wysoką temperaturę obróbki oraz ciepłoopornych enterokoków. W wielu krajach różne przetwory mięsne gotowe do spożycia są poddawane działaniu wysokich ciśnień. Wykorzystanie tej metody w celu zwiększenia trwałości mięsa kulinarnego, produktów poddanych tylko wstępnemu ogrzewaniu, wymagających całkowitej obróbki cieplnej u odbiorcy oraz gotowych do podgrzania (ang. ready to cook) jest w dalszym ciągu ograniczone [Töpfl i Heinz 2009], a popyt na tego typu wyroby jest coraz większy. Dotyczy to szczególnie przetworów z mięsa drobiowego sprzedawanych
6 96 D. Pietrzak, L. Adamczak, M. Chmiel, T. Florowski w postaci schłodzonej, charakteryzujących się stosunkowo krótkim okresem przydatności do spożycia, zwykle poniżej 0 dni. Głównym źródłem drobnoustrojów mogą być: surowce, nieprzestrzeganie higieny produkcji oraz niewłaściwe warunki przechowywania. Niektóre etapy produkcji również sprzyjają namnażaniu się mikroflory, np. wycinanie mięśni, odkostnianie, rozdrabnianie, mieszanie czy formowanie. Stosowana w końcowym etapie obróbka cieplna powinna znacznie ograniczyć rozwój większości drobnoustrojów wegetatywnych. Problem mogą jednak stanowić poprodukcyjne, wtórne zanieczyszczenia, do których dochodzi najczęściej podczas porcjowania lub pakowania [Ołtuszak-Walczak 2006, Cegielska-Radziejowska i in. 2007, Karpińska-Tymoszczyk 2008]. Wykazany w pracy wpływ wysokich ciśnień na inaktywację drobnoustrojów w zapakowanych próżniowo przetworach z mięsa drobiowego jest zgodny ze spostrzeżeniami innych naukowców [Mor-Mur i Yuste 2003, Hayman i in. 2004, Jofré i in. 2009, Quested i in. 200, Sorenson i in. 20]. Wyniki wcześniejszych badań również wskazują, że stosując wysokie ciśnienia (500 MPa, 0 lub 20 C, 0 lub 5 min) można zwiększyć bezpieczeństwo oraz trwałość takich przetworów z mięsa drobiowego, jak: zapakowane próżniowo burgery [Pietrzak 202], panierowane i niepanierowane kotleciki wyprodukowane w warunkach przemysłowych [Pietrzak i in. 20] oraz zapiekane pasztety z udziałem mięsa drobiowego oddzielonego mechanicznie [Pietrzak i in. 2007]. WNIOSKI. Zastosowanie wysokich ciśnień (500 MPa, 0 C, 0 min) wpłynęło w znaczący sposób na obniżenie liczby drobnoustrojów w zapakowanych próżniowo przetworach z mięsa drobiowego. To wskazuje, że HPP może być skutecznym sposobem przedłużenia trwałości tego typu wyrobów (przynajmniej do dób), pod warunkiem przechowywania ich w temperaturze 4 6 C. 2. Stopień inaktywacji drobnoustrojów w wyniku działania HPP zależał od rodzaju wyrobu oraz jego początkowego zanieczyszczenia mikrobiologicznego. 3. Bakterie psychrotrofowe i kwasu mlekowego były bardziej wrażliwe na działanie wysokich ciśnień niż bakterie mezofilne. LITERATURA Aymerich T., Picouet P.A., Monfort J.M., Decontamination technologies for meat products. Meat Sci. 78, 29. Cegielska-Radziejewska R., Kijowski J., Nowak E., Zabielski J., Wpływ temperatury na dynamikę zmian liczby bakterii w wybranych wędlinach przechowywanych w warunkach handlu hurtowego i detalicznego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 4(53), Cheftel J.C., Culioli J., 997. Effects of high pressure on meat: a review. Meat Sci. 46, 236. Considine K.M., Kelly A.L., Fitzgerald G.F., Hill C., Sleator R.D., High-pressure processing effects on microbial food safety and food quality. FEMS Microbiol. Lett. 28, 9. Garriga M., Grèbol N., Aymerich M.T., Monfort J.M., Hugas M., Microbial inactivation after high-pressure processing at 600 MPa in commercial meat products over its shelf life. Innov. Food Sci. Emerg. 5, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
7 Zastosowanie wysokich ciśnień (HPP) do poprawy jakości mikrobiologicznej Gill A.O., Ramaswamy H.S., Application of high pressure processing to kill Escherichia coli O57 in ready-to-eat meats. J. Food Protect. 7, Hayman M.M., Baxter I., O Riordan P.J., Stewart C.M., Effects of high-pressure processing on the safety, quality and shelf life of read-to-eat meats. J. Food Prot. 67, Jofré A., Aymerich T., Grébol N., Garriga M., Efficiency of high hydrostatic pressure at 600 MPa against food-borne microorganisms by challenge tests on convenience meat products. LWT Food Sci. Technol. 42, Karpińska-Tymoszczyk M., Effect of the addition of ground rosemary on the quality and shelf-life of turkey meatballs during refrigerated storage. Br. Poultry Sci. 49, Kordowska-Wiater M., Łukasiewicz B., Wpływ sposobu pakowania na jakość mikrobiologiczną pasztetów. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2(43), Leszczyńska-Fik A., Fik M., Jakość mikrobiologiczna próżniowo pakowanych wędlin plasterkowanych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 4(33), Mor-Mur M., Yuste J., High pressure processing applied to cooked sausage manufacture: physical properties and sensory analysis. Meat Sci. 65, Norton T., Sun D.-W., Recent advances in the use of high pressure as an effective processing technique in the food industry. Food Bioprocess Technol., Ntzimani A.G., Paeologos E.K., Savvaidis I.N., Kontominas M.G., Formation of biogenic amines and relation to microbial flora and sensory changes in smoked turkey breast fillets stored under various packaging condition at 4 C. Food Microbiol. 25, Olszak M., Jałosińska M., Jaworska D., Dolatowski Z., 202.Wpływ dodatku przetworów z nasion gryki na jakość pasztetów podczas przechowywania. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość (80), 28. Ołtuszak-Walczak E., Jakość mikrobiologiczna wybranych produktów garmażeryjnych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość (46), Patterson M.F., McKay A.M., Connolly M., Linton M., 200. Effect of high pressure on the microbiological quality of cooked chicken during storage at normal and abuse refrigeration temperatures. Food Microbiol. 27, Pietrzak D., Mroczek J., Skupiński S., Hać-Szymańczuk E., Fonberg-Broczek M., Wpływ wysokiego ciśnienia hydrostatycznego na jakość zapiekanych pasztetów z udziałem mięsa drobiowego odzyskanego mechanicznie. Med. Weter. 63, Pietrzak D., Cegiełka A., Fonberg-Broczek M., Ziarno M., 20. Effects of high pressure treatment on the quality of chicken patties. High Pressure Res. 3, Pietrzak D., 202. Studia nad wpływem wysokich ciśnień na wyróżniki jakości wybranych przetworów z mięsa wieprzowego i drobiowego. Rozprawy Naukowe i Monografie. Wyd. SGGW, Warszawa. PN-A :997. Mięso i przetwory mięsne. Badania mikrobiologiczne. Wykrywanie obecności i oznaczanie liczby enterokoków. PN-ISO 483:998. Mikrobiologia. Ogólne zasady oznaczania liczby bakterii z grupy coli. Metoda najbardziej prawdopodobnej liczby. PN-ISO 52:2002. Mikrobiologia żywności i pasz. Horyzontalna metoda oznaczania liczby mezofilnych bakterii fermentacji mlekowej. Metoda płytkowa w temperaturze 30 C. PN-ISO 4833: Ap:2005. Mikrobiologia żywności i pasz. Horyzontalna metoda oznaczania liczby drobnoustrojów. Metoda płytkowa w temperaturze 30 C. PN-ISO 740:2004. Mikrobiologia żywności i pasz. Horyzontalna metoda oznaczania liczby drobnoustrojów psychrotrofowych. Quested T.E., Cook P.E., Gorris L.G., Cole M.B., 200. Trends in technology, trade and consumption likely to impact on microbial food safety. Int. J. Food Microbiol. 39, nr 578, 20
8 98 D. Pietrzak, L. Adamczak, M. Chmiel, T. Florowski Rozporządzenie (WE) nr 4/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 grudnia 2007 r. zmieniające Rozporządzenie (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. Dz. Urz. UE L 322, s z Sorenson D., Henchion M., Marcos B., Ward P., Mullen A.M., Allen P., 20. Consumer acceptance of high pressure processed beef-based chilled ready meals: The mediating role of foodrelated lifestyle factors. Meat Sci. 87, Töpfl S., Heinz V., New options for targeted product modification. Fleischwirtschaft Int. 3, 3. Uradziński J., Jabłońska M., Jóźwik E., Inactivation of Campylobacter jejuni in poultry meat by means of high-pressure. Bull. Vet. Inst. Pulawy 52, Weber H., Mehr Sicherheit und Stabilität. Feischwirtschaft 82(5), APPLICATION OF HIGH PRESSURE (HPP) TO IMPROVE THE MICROBIAL QUALITY OF POULTRY MEAT PRODUCTS Summary. The aim of the study was to determine the effect of high pressure on the microbial quality of poultry meat products during storage under cooling conditions. The sampling material consisted of pâtés, roasts and formed products from minced meat (meat balls) which were manufactured on a laboratory scale accordingly to technology used in poultry industry. The heat treatment was conducted in an oven with convection (at a temperature of 80 C, to obtain 80 C in geometrical center). After cooling products samples weighing approx. 00 g were vacuum packed and then treated by high pressure (500 MPa, 0 C, 0 min). The control group consisted of product samples non-treated by HPP. The pressure process was conducted in a chamber with a volume of about 2000 cm 3, which can be operated at a maximum pressure of 900 MPa at temperature ranging from 20 to +80 C. The mixture of water and propylene glycol ( : ) was used as a pressure transfer medium. After a certain time of storage (, and days) the microbial tests were performed in which the total count of aerobic mesophilic and psychrotrophic bacteria, the count of lactic acid bacteria, the most probable count of coliform bacteria and presence of enterococci were determined. The experiment was carried out on three batches of poultry meat products, in two parallel repetitions. Based on the results, it was proven that application of high pressure (500 MPa, 0 C, 0 min) could be an effective method for extending the shelf life of vacuum-packed poultry meat products (at least up to days), when stored at 4 6 C. Application of this method could significantly reduce the count of mesophilic bacteria, psychrotrophic bacteria and lactic acid bacteria in this kind of products. Although, these bacteria are not covered by the requirements of the European Parliament and Council Regulation (EC) No 4/2007 on the microbiological criteria for foodstuffs and do not pose a threat to public health security, however, could cause food spoilage. It has been shown that the degree of microbial inactivation as a result of high pressure depend on a large extent on the type of product and its initial microbiological contamination. Moreover, psychrotrophic bacteria and lactic acid bacteria were more sensitive to high pressure than mesophilic bacteria. In the analyzed poultry meat products, during the entire storage time, the presence of bacteria considered to be the main hygiene quality indicators i.e. coliform bacteria, which are sensitive to high temperature of processing and heat-resistant enterococci was not detected. Key words: high pressure processing (HPP), microbial quality, poultry products Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
WPŁYW ZASTOSOWANEGO PODCIŚNIENIA W TRAKCIE PAKOWANIA NA PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE SERÓW TWAROGOWYCH KWASOWYCH
Inżynieria Rolnicza 5(130)/2011 WPŁYW ZASTOSOWANEGO PODCIŚNIENIA W TRAKCIE PAKOWANIA NA PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE SERÓW TWAROGOWYCH KWASOWYCH Jacek Mazur, Dariusz Andrejko Katedra Inżynierii i Maszyn
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości
Znak sprawy: GP. 271.3.2014.AK ZAPYTANIE OFERTOWE Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości 1. ZAMAWIAJĄCY Zamawiający: Gmina Lubicz Adres: ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz telefon:
dr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW)
JAK WYGLĄDA IDEALNY ŚWIAT OCHRONY WÓD W POLSCE? I DO CZEGO POTRZEBNE MU PLANOWANIE PRZESTRZENNE? dr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW) 14 STYCZNIA 2013 STAN PRAWNY STUDIUM
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
DZIENNICZEK STAŻU. Nazwisko i imię ucznia... Klasa :... Specjalizacja... Rok szkolny... adres... nr telefonu.., email:.. Miejsce odbywania praktyki..
Załącznik nr 1 do umowy DZIENNICZEK STAŻU I. DANE OSOBOWE STAŻYSTY Nazwisko i imię ucznia... Klasa :....... Specjalizacja... Rok szkolny......... adres..... nr telefonu.., email:.. Miejsce odbywania praktyki..
USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)
Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.
Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP
Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP, gdyż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r w sprawie szkolenia w
II.2) CZAS TRWANIA ZAMÓWIENIA LUB TERMIN WYKONANIA: Zakończenie: 30.11.2011.
Warszawa: Przygotowanie zbioru metadanych o wykonanych w Polsce archiwalnych badaniach magnetotellurycznych. Numer ogłoszenia: 134471-2011; data zamieszczenia: 11.05.2011 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl Warszawa: Dostawa materiałów i wypełnień stomatologicznych dla Mazowieckiego
Warszawa, dnia 6 listopada 2015 r. Poz. 1821 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 23 października 2015 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 6 listopada 2015 r. Poz. 1821 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków
WPŁYW WYSOKIEGO CIŚNIENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ORAZ TRWAŁOŚĆ KOTLECIKÓW Z MIĘSA DROBIOWEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 1 (74), 68 78 DOROTA PIETRZAK, EWA TREJDA, MAŁGORZATA ZIARNO WPŁYW WYSOKIEGO CIŚNIENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ORAZ TRWAŁOŚĆ KOTLECIKÓW Z MIĘSA DROBIOWEGO S t
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Warszawa, dnia 4 czerwca 2013 r. Poz. 633. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 22 maja 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 4 czerwca 2013 r. Poz. 633 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie rodzajów fermentowanych napojów winiarskich
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO UDZIAŁU W PROJEKCIE AKADEMIA LIDERA HANDLU. I. Informacje Podstawowe:
Załącznik nr 1 FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO UDZIAŁU W PROJEKCIE AKADEMIA LIDERA HANDLU Nazwa przedsiębiorstwa (pełna nazwa przedsiębiorstwa zgodna z dokumentem rejestrowym) Forma organizacyjna.. Imię i nazwisko
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?
1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego
Warszawa, dnia 23 lipca 2013 r. Poz. 832
Warszawa, dnia 23 lipca 2013 r. Poz. 832 OBWIESZCZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO z dnia 2 kwietnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa
Regulamin postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko Prezesa Zarządu Wodociągi Ustka Spółka z o.o. z siedzibą w Ustce
Regulamin postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko Prezesa Zarządu Wodociągi Ustka Spółka z o.o. z siedzibą w Ustce 1 1. Regulamin określa zasady postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko Prezesa
Szybkoschładzarki SZYBKOSCHŁADZARKI. Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania
SZYBKOSCHŁADZARKI Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania SZYBKOSCHŁADZARKI DLACZEGO WARTO ICH UŻYWAĆ? Wszystkie świeże produkty zawierają naturalną florę bakteryjną, która w sprzyjających warunkach
Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu
1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z
PLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych STRESZCZENIE Przemysł mleczarski jest jednym z ważniejszych sektorów w przemyśle spożywczym, stale rozwijającym się zwłaszcza w segmentach
Projekt i etapy jego realizacji*
dr Ewa Lasecka-Wesołowska esołowska,, MGPiPS Projekt i etapy jego realizacji* *Na podstawie materiałó łów w Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (Lemtech Consulting/RTI) Co to jest projekt Projekt -
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gddkia.gov.pl
1 z 6 2012-03-08 14:33 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.gddkia.gov.pl Rzeszów: Wynajem i obsługa przenośnych toalet przy drogach
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wzdw.pl
1 z 5 2016-03-16 13:16 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wzdw.pl Poznań: Remont drogi wojewódzkiej nr 187 na odcinku od m. Białężyn
Rodzaje i metody kalkulacji
Opracowały: mgr Lilla Nawrocka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Miętnem mgr Maria Rybacka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych
Zamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera.
Pytanie nr 1 Bardzo prosimy o wyjaśnienie jak postrzegają Państwo możliwość przeliczenia walut obcych na PLN przez Oferenta, który będzie składał ofertę i chciał mieć pewność, iż spełnia warunki dopuszczające
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
WYMOGI PRAWNE W PRODUKCJI I OBROCIE ŻYWNOŚCI TRADYCYJNEJ I REGIONALNEJ. Produkty regionalne i tradycyjne w świetle wspólnotowego prawa żywnościowego"
WYMOGI PRAWNE W PRODUKCJI I OBROCIE ŻYWNOŚCI TRADYCYJNEJ I REGIONALNEJ Produkty regionalne i tradycyjne w świetle wspólnotowego prawa żywnościowego" Zgłoszenie wniosku o rejestracjędo Powiatowego Inspektoratu
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
REGULAMIN OKRESOWYCH OCEN PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY LIMANOWA ORAZ KIEROWNIKÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH GMINY LIMANOWA
Załącznik do Zarządzenia Wójta Gminy Limanowa nr 78/2009 z dnia 10 grudnia 2009 r. REGULAMIN OKRESOWYCH OCEN PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY LIMANOWA ORAZ KIEROWNIKÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH GMINY LIMANOWA
DZENIE RADY MINISTRÓW
Dz. U. 2007 Nr 210, poz. 1522 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 31 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na uzyskanie certyfikatu wyrobu wymaganego na rynkach zagranicznych Na
ZARZĄDZENIE nr 1/2016 REKTORA WYŻSZEJ SZKOŁY EKOLOGII I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE z dnia 15.01.2016 r.
ZARZĄDZENIE nr 1/2016 REKTORA WYŻSZEJ SZKOŁY EKOLOGII I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE z dnia 15.01.2016 r. w sprawie zmian w zasadach wynagradzania za osiągnięcia naukowe i artystyczne afiliowane w WSEiZ Działając
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. PROJEKT w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji obrotu detalicznego produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wzoru tej dokumentacji
OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356
OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356 w celu wszczęcia postępowania i zawarcia umowy opłacanej ze środków publicznych 1. Przedmiot zamówienia:
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bzp.uni.wroc.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bzp.uni.wroc.pl Wrocław: SUKCESYWNE DOSTAWY MATERIAŁÓW KOMPUTEROWYCH ORAZ ŚWIADCZENIE USŁUG INFORMATYCZNYCH
Zarządzenie Nr 1 Dyrektora Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej- Curie w Kaliszu Pomorskim z dnia 25 stycznia 2016 roku
Zarządzenie Nr 1 Dyrektora Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej- Curie w Kaliszu Pomorskim w sprawie regulaminu okresowych ocen kwalifikacyjnych pracowników administracji zatrudnionych na stanowiskach urzędowych
REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE
Załącznik do zarządzenia Rektora nr 36 z dnia 28 czerwca 2013 r. REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE 1 Zasady
Uchwała Nr 474/2015 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 30 kwietnia 2015 r.
Uchwała Nr 474/2015 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 30 kwietnia 2015 r. w sprawie: zmiany planu finansowego Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu na 2015 r. Na podstawie art.
Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085
1/6 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:107085-2015:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi w zakresie napraw i konserwacji taboru kolejowego 2015/S 061-107085 Przewozy
Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego. SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY
Program Nowy Sącz: Świadczenie usługi tłumaczenia pisemnego z języka słowackiego na język polski oraz z języka polskiego na język angielski wraz z korektą Native Speaker a oraz świadczenie usługi tłumaczenia
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 lutego 2016 r. Poz. 251 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I BUDOWNICTWA 1) z dnia 10 lutego 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
oraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl
1 z 5 2015-12-18 11:28 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.eitplus.pl Wrocław: Przeglądy i serwisy systemu SAP i oddymiania, SMS,
Ocenianie bieżące polega na obserwacji pracy ucznia i zapisywanie ich w formie ocen, którym przypisane są opisy:
SYSTEM OCENIANIA Z języka angielskiego w klasach I II W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 IM. JANUSZA KUSOCIŃSKIEGO W SULECHOWIE System oceniania jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r
ZAPYTANIE OFERTOWE z dnia 03.12.2015r 1. ZAMAWIAJĄCY HYDROPRESS Wojciech Górzny ul. Rawska 19B, 82-300 Elbląg 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem Zamówienia jest przeprowadzenie usługi indywidualnego audytu
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.wcpr.pl
Page 1 of 5 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.bip.wcpr.pl Warszawa: SprzedaŜ kompleksowa energii elektrycznej do budynku biurowego
PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
Załącznik Nr do Regulaminu Pracy Urzędu Gminy Stromiec PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY. Szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzone jest jako: / szkolenie
Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398
1 / 7 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:161398-2016:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy
II.2) CZAS TRWANIA ZAMÓWIENIA LUB TERMIN WYKONANIA: Okres w miesiącach: 7.
Warszawa: Organizacja cyklu wyjazdów informacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) w roku 2010 Numer ogłoszenia: 34595-2010; data zamieszczenia: 19.02.2010
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1217/2003 z dnia 4 lipca 2003 r. ustanawiające powszechne specyfikacje dla krajowych programów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego (Tekst mający znaczenie
UMOWA NR w sprawie: przyznania środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS)
UMOWA NR w sprawie: przyznania środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS) zawarta w dniu. r. pomiędzy : Powiatowym Urzędem Pracy w Gdyni reprezentowanym przez.., działającą na podstawie upoważnienia
W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU
Szczecin, dn. 20 marca 2014 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na zakup usługi dotyczącej Organizacji i udziału w misjach gospodarczych za granicą REALIZOWANEJ W RAMACH PO IG DZIAŁANIE 6.1. PASZPORT DO EKSPORTU Wdrożenie
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje:
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje: orzeczenia o niepełnosprawności dla osób, które nie ukończyły 16 roku życia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób, które ukończyły
ZATRUCIA POKARMOWE KAŻDE ZATRUCIE POKARMOWE MOŻE BYĆ GROŹNE, SZCZEGÓLNIE DLA NIEMOWLĄT I DZIECI DO LAT 3, LUDZI OSŁABIONYCH I STARSZYCH.
ZATRUCIA POKARMOWE Zatrucia pokarmowe to ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe objawiające się zwykle biegunką i wymiotami. Występują w stosunkowo krótkim czasie po spożyciu żywności skażonej
DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych
DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012 Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2013-2028 1.
Szczegółowy opis zamówienia
ZFE-II.042.2. 24.2015 Szczegółowy opis zamówienia I. Zasady przeprowadzenia procedury zamówienia 1. Zamówienie realizowane jest na podstawie art.70 1 i 70 3 70 5 Kodeksu Cywilnego ( Dz. U. z 2014 r. poz.
OIGD 89/2013 Kraków, 8 lipca 2013 r. Pani/Pan Prezes Członkowie Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa
31-542 Kraków Biuro w Warszawie ul. Mogilska 25 03-302 Warszawa www.oigd.com.pl tel.: 12 413 80 83 ul. Instytutowa 1 tel./fax.: 22 811 92 74 e-mail: oigd@oigd.com.pl fax.:12 413 76 25 e-mail: oigdwars@atcom.net.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wil.waw.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wil.waw.pl Zegrze: UTWARDZENIE POWIERZCHNI GRUNTU DO BUDYNKU NR 29 W WOJSKOWYM INSTYTUCIE ŁĄCZNOŚCI
FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA ROZWOJU REGIONU ŁÓDZKIEGO
Dotyczy projektu: Wzrost konkurencyjności firmy poprzez wdrożenie innowacyjnej technologii nestingu oraz Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Numer umowy o dofinansowanie: UDA-RPLD.03.02.00-00-173/12-00
Rozdział 1 Postanowienia ogólne
Załącznik do zarządzenia Rektora nr 59 z dnia 20 lipca 2015 r. REGULAMIN PRZYZNAWANIA ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PROJAKOŚCIOWEJ ORAZ ZASADY PRZYZNAWANIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W
Szczegółowe Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych CPV 45310000-3 Branża elektryczna
Szczegółowe Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych CPV 45310000-3 Branża elektryczna OBIEKT: Budynki 20 i 21 Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku ADRES: Gdańsk, Al. Zwycięstwa
Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r.
Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji NPP-020-51-2008 Pan Bronisław
Warszawa, dnia 3 marca 2014 r. Poz. 257
Warszawa, dnia 3 marca 2014 r. Poz. 257 OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 25 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowych
Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012; data zamieszczenia: 15.03.2012 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
1 z 5 2012-03-15 12:05 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.pupgdynia.pl Gdynia: Księgowość od podstaw Numer ogłoszenia: 60337-2012;
I. 1) NAZWA I ADRES: Szkoła Podstawowa nr 30 w Warszawie ul. Kawęczyńska 2, woj. mazowieckie
Warszawa: Sukcesywna dostawa artykułów żywnościowych dla Szkoły Podstawowej nr 30 w Warszawie ul. Kawęczyńska 2 Numer ogłoszenia: 247095-2014 data zamieszczenia: 28-11-2014 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy
Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego. SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY
Warszawa: Dostawa wraz z instalacją urządzeń drukujących i skanujących (plotery, drukarki i skanery) Numer ogłoszenia: 283633-2011; data zamieszczenia: 28.10.2011 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie
REGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH
REGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Na podstawie art. 42 a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
probiotyk o unikalnym składzie
~s~qoy[jg probiotyk o unikalnym składzie ecovag, kapsułki dopochwowe, twarde. Skład jednej kapsułki Lactobacillus gasseri DSM 14869 nie mniej niż 10 8 CFU Lactobacillus rhamnosus DSM 14870 nie mniej niż
z dnia 6 lutego 2009 r.
Pieczęć podłuŝna o treści Burmistrz Lądka Zdroju ZARZĄDZENIE NR 19 /09 Burmistrza Lądka Zdroju z dnia 6 lutego 2009 r. w sprawie ustalenia programu przeprowadzania szkoleń pracowników Urzędu Miasta i Gminy
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.kcer.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.kcer.pl Brwinów: Dostawa materiałów papierniczo-piśmienniczych dla uczniów Numer ogłoszenia:
Wybrane programy profilaktyczne
Wybrane programy profilaktyczne Szkolna interwencja profilaktyczna Szkolna interwencja profilaktyczna Program wczesnej interwencji Profilaktyka selektywna Program adresowany do szkół Opracowanie programu
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie
Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja
Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja I. Postanowienia ogólne: 1. Konkurs pod nazwą Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja (zwany dalej: Konkursem ), organizowany jest przez spółkę pod firmą: Grupa
STANDARD 1.3.1. Standard 1.3.4 określa zasady jednorodności i czystości dodatków do Ŝywności. Spis treści
STANDARD 1.3.1 DODATKI DO śywności Cel Dodatki do Ŝywności to wszelkie substancje, które w normalnych warunkach nie są spoŝywane, ani dodawane jako składnik pokarmu, a które w sposób świadomy i celowy
PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Rzeszów: Usługi szkoleniowe w zakresie: Prawo jazdy kat. C z
1 z 5 2014-05-19 13:33 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.pup.rzeszow.pl Rzeszów: Usługi szkoleniowe w zakresie: Prawo jazdy kat.
Numer ogłoszenia: 466942-2013; data zamieszczenia: 15.11.2013 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: http://www.pila.sr.gov.pl/ Piła: Ubezpieczenie mienia, odpowiedzialności cywlinej i następstw nieszczęśliwych
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1253 OBWIESZCZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia
REGULAMIN PROMOCJI 5 LAT GWARANCJI NA URZADZENIA MARKI WHIRLPOOL. Promocja obowiązuje w terminie : od 1 lipca 2014 roku do 30 września 2014 roku.
REGULAMIN PROMOCJI 5 LAT GWARANCJI NA URZADZENIA MARKI WHIRLPOOL 1 Organizatorem Promocji pod nazwą 5 LAT GWARANCJI NA URZADZENIA MARKI WHIRLPOOL zwanej w dalszej części niniejszego Regulaminu Promocją,
Tychy, 17.03.2015 r. ZAPYTANIE OFERTOWE
Tychy, 17.03.2015 r. ZAPYTANIE OFERTOWE Miejskie Centrum Kultury w Tychach zaprasza do złożenia na sukcesywne świadczenie usług Inspektora Bezpieczeństwa i Higieny Pracy oraz Ochrony Przeciwpożarowej zgodnie
OGŁOSZENIE 0 ZAMÓWIENIU - usługi. I. 1) NAZWA I ADRES: Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu, Al. Niepodległości
Poznań: Usługa szkoleniowa specjalistyczna dotycząca przeprowadzenia czterech szkoleń zamkniętych nt.: 1) Opracowanie protokołu kontroli oraz wystąpienia pokontrolnego, 2) Ustawa prawo budowlane z elementami
Mechanizm zawarty w warunkach zamówienia podstawowego. Nie wymaga aneksu do umowy albo udzielenia nowego zamówienia. -
Załącznik nr 1a Lista sprawdzająca dot. ustalenia stosowanego trybu zwiększenia wartości zamówień podstawowych na roboty budowlane INFORMACJE PODLEGAJĄCE SPRAWDZENIU Analiza ryzyka Działanie Uwagi Czy
Zapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska
Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków
I. 1) NAZWA I ADRES: Ministerstwo Środowiska, Biuro Dyrektora Generalnego, ul. Wawelska 52/54, 00-922
1 z 5 2011-09-13 08:19 Warszawa: Prowadzenie nadzoru inwestorskiego, sporządzanie oraz weryfikacja kosztorysów budowlanych Numer ogłoszenia: 243355-2011; data zamieszczenia: 13.09.2011 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: ops-targowek.waw.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: ops-targowek.waw.pl Warszawa: przeprowadzenie szkolenia realizowanego w ramach projektu Aktywny Targówek
INFORMACJA Z KONTROLI PRAWIDŁOWOŚCI ETYKIETOWANIA OPON POD KĄTEM EFEKTYWNOŚCI PALIWOWEJ I INNYCH ZASADNICZYCH PARAMETRÓW
DIH-83-4( 1)/16/AB INFORMACJA Z KONTROLI PRAWIDŁOWOŚCI ETYKIETOWANIA OPON POD KĄTEM EFEKTYWNOŚCI PALIWOWEJ I INNYCH ZASADNICZYCH PARAMETRÓW Warszawa, 25 luty 2016 r. I. WSTĘP Zgodnie z Planem Kontroli
POSTANOWIENIE. SSN Jerzy Kwaśniewski
Sygn. akt III SK 45/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 22 maja 2012 r. SSN Jerzy Kwaśniewski w sprawie z powództwa Polskiego Związku Firm Deweloperskich przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony
Ekonomia rozwoju. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I
Ekonomia rozwoju wykład 1 dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze Ustalenie technikaliów Literatura, zaliczenie Przedstawienie punktu startowego
ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1
dnia 16.03.2016 r. ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1 W związku z realizacją w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Tytuł projektu: Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.arr.gov.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.arr.gov.pl Warszawa: Dostawa materiałów promocyjnych - bidonów Numer ogłoszenia: 108724-2016;