Model dojrzałoci CMMI
|
|
- Michalina Jóźwiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Model dojrzałoci CMMI Witam na trzecim wykładzie dotyczcym zaawansowanej inynierii oprogramowania. Dzisiaj bdzie mowa o modelu dojrzałoci CMMI. 1
2 Plan wykładów! " # $ % & ' ( )! " # $ % & ' ( ) " * + " ( ) " * + " ( ),! - " #. " "!!,/ 0& & & !, + 5 ' 6!! 7 8 "!,! 9 : Model dojrzałoci CMMI (2) Na poprzednim wykładzie mówilimy o standardach serii ISO Standardy te proponuj szereg dobrych praktyk dotyczcych budowy systemu zarzdzania jakoci. Maj one bardzo ogólny charakter, dziki czemu mog by stosowane w bardzo rónych organizacjach, w tym take w organizacjach zajmujcych si wytwarzaniem oprogramowania. W trakcie dzisiejszego wykładu opowiem o modelu CMMI, który te zawiera szereg dobrych praktyk dotyczcych zarzdzania, ale jest zorientowany bardzo mocno na firmy informatyczne. 2
3 5. Optymalizujcy 4. Zarzdzany ilociowo 3. Zdefiniowany 2. Zarzdzany (powtarzalny) 1. Pocztkowy CMM: Capability Maturity Model Organizacje programistyczne SEI, Pittsburg, USA Model dojrzałoci CMMI (3) Omawiajc korzenie standardu ISO wskazałem na rol admirała Hymena Rickovera. Model CMMI ma jeszcze silniejsze zwizki z armi amerykask. W latach siedemdziesitych i osiemdziesitych XX wieku Departament Obrony (DoD) USA wydał wiele pienidzy na nieudane przedsiwzicia informatyczne. Analizujc t sytuacj, urzdnicy doszli do wniosku, e wiele przedsiwzi trafiało do organizacji, które nie były merytorycznie przygotowane do ich realizacji. Aby temu zaradzi powołano pod koniec lat 80-tych na Carnegie-Mellon University w Pittsburgu Instytut Inynierii oprogramowania Software Engineering Institute (w skrócie SEI). Pod koniec 1993 roku SEI opracował model dojrzałoci znany jako CMM (od Capability Maturity Model). W 2000 roku SEI wprowadził zmodyfikowany model dojrzałoci zwany CMMI (od CMM Integration). Mona powiedzie, e w omawianym na poprzednim wykładzie standardzie ISO 9001:2000 mamy dwa poziomy: nie spełniajcy wymaga ISO 9001:2000 i spełniajcy te wymagania. W modelu CMMI tych poziomów jest pi. Pierwszy poziom to poziom pocztkowy. Na tym poziomie s wszystkie firmy, które nie spełniaj wymaga zwizanych z wyszymi poziomami. A zatem znalezienie si na pierwszym poziomie CMMI jest bardzo łatwe. Drugi poziom CMMI jest zwany Zarzdzanym (w starym modelu CMM nazywał si Powtarzalny). Na tym poziomie znajduj si najwaniejsze praktyki dotyczce zarzdzania przedsiwziciem informatycznym. Trzeci poziom, Zdefiniowany, dotyczy całej organizacji i prezentuje bardziej zaawansowane praktyki. Poziom czwarty, Zarzdzany ilociowo, zawiera zaawansowane praktyki analizy danych dotyczcych efektywnoci procesów wytwarzania oprogramowania bazujce na statystycznej kontroli procesów (Statistical Process Control, w skrócie SPC). Najwyszy, pity, poziom nazywa si Optymalizujcy organizacje znajdujce si na tym poziomie potrafi w systematyczny sposób przygotowa si do zmian (np. zmian zwizanych z rozwojem technologii wytwarzania oprogramowania). 3
4 CMMI Modele CMM/CMMI (dyscypliny): Inynieria systemów (SE) Inynieria oprogramowania (SW) Zintegrowany rozwój produktu i procesu (IPPD) Zlecenia i dostawcy (SS = Supplier Sourcing) Model dojrzałoci CMMI (4) Do tej pory powstało wiele modeli CMM i CMMI dotyczcych takich dyscyplin, jak inynieria systemów informatycznych (obejmuje sprzt i oprogramowanie), inynieria oprogramowania, zintegrowany rozwój produktu informatycznego i procesu jego wytwarzania, czy dotyczcy zlece i współpracy z dostawcami. 4
5 Popularno dyscyplin SE/SW SW SE SE/SW/SS SE/SW/ IPPD/SS SE/SW /IPPD Model dojrzałoci CMMI (5) W 2002 roku 223 organizacje informatyczne na całym wiecie poddały si audytom CMMI. Jak wynika z wykresu przedstawionego na slajdzie, zdecydowanie najwiksz popularnoci cieszyły audyty obejmujce inynieri systemów (SE) zintegrowan z inynieri oprogramowania (SW) oraz audyty dotyczce samej inynierii oprogramowania. W dalszej czci wykładu skupi si na wymaganiach zwizanych z SE/SW, czyli dotyczcych inynierii systemów zintegrowanej z inynieri oprogramowania. 5
6 Składniki modelu CMMI ; 5 ; ' ; + " ' $,# * "% # "% ) "% # &' $ (! " #$ Model dojrzałoci CMMI (6) Chciałbym teraz przedstawi budow modelu CMMI (nas interesuje głównie SE/SW CMMI). Jak ju powiedziałem, wszystkie modele CMMI, niezalenie od dyscypliny, składaj si z piciu poziomów. Z kolei kady poziom (od drugiego w gór) składa si z obszarów procesu. Liczba obszarów na jednym poziomie moe by wiksza, na innym mniejsza. 6
7 Składniki modelu CMMI ; 5 ; ' ; + " ' $,# * "% # "% ) "% # &' $ (! " #$ Zarzdzanie wymaganiami Planowanie przedsiwzicia Monitorowanie i kontrola przedsiw. Zarzdzanie podzleceniami Pomiary i analiza Zapewnienie jakoci proc. i prod. Zarzdzanie konfiguracj Model dojrzałoci CMMI (7) Na przykład na drugim poziomie CMMI mamy siedem obszarów: Zarzdzanie wymaganiami, Planowanie przedsiwzicia, Monitorowanie i kontrola przedsiwzicia, Zarzdzanie podzleceniami, Pomiary i analiza, Zapewnianie jakoci procesu i produktu, Zarzdzanie konfiguracj. 7
8 Składniki modelu CMMI ; 5 ; ' ; ' ) 4 <* 9 % - # %. / ' $# 0 ) ' $ " + ", Model dojrzałoci CMMI (8) W kadym obszarze s wymienione cele specyficzne i cele generyczne, które organizacja powinna osiga. Dla kadego celu specyficznego podano praktyki specyficzne, których stosowanie pomaga osign dany cel. Podobnie celom generycznym przypisano praktyki generyczne, które pomagaj osign te cele, przy czym podzielono je na cztery grupy. Grupy te dotycz: zobowizania do działania, zdolnoci do działania, kierowania implementacj oraz weryfikacji implementacji. 8
9 Składniki wymagane i oczekiwane - ', ' ) 0 " + ", Model dojrzałoci CMMI (9) Z punktu widzenia audytu i certyfikatu najwaniejsze jest osiganie celów wyspecyfikowanych dla kadego obszaru i pod tym ktem jest oceniana kada certyfikowana organizacja. Praktyki maj charakter pomocniczy (w starych modelach CMM praktyki miały centralne znaczenie, czyli wane było JAK organizacja wytwarza oprogramowanie; teraz w centrum uwagi jest zdolno osigania wyspecyfikowanych celów, czyli najwaniejsze jest CZY organizacja potrafi skutecznie działa). 9
10 CMMI: Obszary procesu na poziomie 2 ' "1! + $ ' "1+ + ' ) $ ' ) =!,! 05 >? 3 = " * 02 > 3 + " ' $,# = * ) 0' > 5 3 * "% # = *! 0' > A 3 "% ) = "! * 0' > 1 3 "% # &' $ = ( : ) ) 0' 3! " #$ = +, 02 > A 3 Model dojrzałoci CMMI (10) Na drugim poziomie CMMI mamy razem, we wszystkich siedmiu obszarach, 15 celów specyficznych, dla których podano łcznie 55 praktyk wspomagajcych osiganie tych celów. Na przykład z zarzdzaniem wymaganiami zwizany jest jeden cel specyficzny i pi praktyk specyficznych. W obszarze planowania przedsiwzi s trzy cele specyficzne i 14 praktyk specyficznych. I tak dalej. 10
11 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 Model dojrzałoci CMMI (11) Plan dalszej czci wykładu jest nastpujcy. Do szczegółowo omówi dwa obszary zwizane z drugim poziomem CMMI: zarzdzanie wymaganiami i planowanie przedsiwzicia. 11
12 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ Model dojrzałoci CMMI (12) Potem krótko przedstawi pozostałe obszary zwizane z drugim poziomem SE/SW CMMI oraz praktyki generyczne. 12
13 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (13) Na koniec przedstawi informacje o charakterze statystycznym dotyczce audytów CMMI przeprowadzonych w roku
14 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (14) Zacznijmy zatem od przedstawienia celów i praktyk specyficznych dotyczcych obszaru zarzdzania wymaganiami. 14
15 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " Model dojrzałoci CMMI (15) Jak ju wspomniałem, w tym obszarze jest tylko jeden cel specyficzny: w organizacji znajdujcej si na przynajmniej drugim poziomie CMMI wymagania s zarzdzane i wykrywa si niespójnoci midzy nimi a planami i produktami. Co to w praktyce oznacza? Odpowied znajdziemy czytajc praktyki specyficzne dotyczce zarzdzania wymaganiami. 15
16 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )5 B C *,!!,/ 9 9 <9 C< ) 0 5 $. ' $ $),8$ " C:\app kasa _ Model dojrzałoci CMMI (16) Po pierwsze naley doprowadzi do jednolitego rozumienia wymaga pochodzcych z rónych ródeł. Na przykład jedno z wymaga moe by sformułowane w nastpujcy sposób: System ma mie prosty interfejs uytkownika. Oczywicie, głównym problemem jest znaczenie słowa prosty. Dla klienta moe to oznacza prosty w obsłudze, czyli np. oparty na przegldarce internetowej. Programista przez prosty interfejs moe rozumie interfejs o charakterze tekstowym oparty na koncepcji linii polece. Dlatego potrzebna jest efektywna komunikacja midzy klientem i uytkownikami kocowymi a informatykami. 16
17 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )5 B C *,!!,/ 9 9 <9 C< ) Zaawansowana inynieria oprogramowania 7 Realizacja wyrobu : $ ; 9 "! -, 9 " # $ Normy serii ISO 9000 (139) Model dojrzałoci CMMI (17) Praktyka ta bardzo przypomina zalecenia ISO 9001:2000 zawarte w rozdz. 7.2 dotyczcym procesów zwizanych z klientem. Mówiłem wtedy, e procesy zwizane z klientem obejmuj m.in. przegld wymaga. W trakcie przegldu mona m.in. poprosi uczestników o wskazanie niejednoznacznoci w wymaganiach. 17
18 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )5 B C *,!!,/ 9 9 <9 C< ) 0 5 $. ' $ $),8$ " C:\app kasa _ Model dojrzałoci CMMI (18) Inn metod, która moe tu by pomocna, jest sformułowanie ju na etapie zbierania wymaga testów akceptacyjnych (lub bardziej ogólnie kryteriów akceptacji). To równie moe wspomóc jednolite rozumienie wymaga przez wszystkie osoby zaangaowane w przedsiwzicie. 18
19 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )'.!,/ 9 < ) 0 5 $, 8. ' 8 #8 ' $ $" / " / " Model dojrzałoci CMMI (19) Po drugie naley uzyska akceptacj wymaga ze strony wszystkich uczestników przedsiwzicia. Mona np. poprosi, by wszyscy uczestnicy przedsiwzicia podpisali si pod aktualn wersj wymaga. 19
20 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )2!!!,/! * ) 0 5 $, 8. ' 8 #8 ' $ $" < $ #8; = Model dojrzałoci CMMI (20) Po trzecie, naley zarzdza zmianami wymaga pojawiajcymi si w trakcie realizacji przedsiwzicia. Zmiany s (generalnie) nieuniknione, ale jeli nie ma nad nimi kontroli, to pojawia si chaos. 20
21 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )@.!! *:D :* *:!!,! *!! ) 0 $" 7 0 " $" ' 2$, 0 " $" #8$" 0 " $" > < ' ' $ $ Model dojrzałoci CMMI (21) Po czwarte, zaleca si utrzymywanie 2-kierunkowej moliwoci ledzenia zalenoci midzy wymaganiami a planami i produktami. Dziki temu łatwiej jest oceni wpływ zmiany dotyczcej wymaga na plany i produkty. Poniewa zaleno jest 2-kierunkowa, to jeli nastpi jaka zmiana w produkcie (np. zostanie wykryty błd) łatwiej jest oceni wpływ tej zmiany na funkcjonowanie całego systemu. Niestety, stworzenie i utrzymywanie aktualnych zalenoci midzy poszczególnymi wymaganiami a planami i produktami jest do pracochłonne. 21
22 Zarzdzanie wymaganiami 5 6! "0 # # 2 ' 7 2 ' ',$ " " 5 )? 4 <:!!,! *!! ) 0 : $ ' $ Model dojrzałoci CMMI (22) Po pite, naley wykrywa niespójnoci midzy wymaganiami a planami i produktami. Tutaj te mog pomóc inspekcje i przegldy. Ale, niestety, wymaga to czasu i kosztuje. Poza tym wielu informatyków nie lubi tego typu pracy, gdy ma ona charakter pomocniczy (nie powoduje przyrostu funkcjonalnoci systemu) i destruktywny (sukces jest wtedy, gdy zostanie wykryta niespójno przypomina to testowanie). 22
23 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (23) Przejdmy teraz do kolejnego obszaru, jakim jest planowanie przedsiwzicia. 23
24 Planowanie przedsiwzicia E 5! < * E ' " * *! E 2 ; * * ) Model dojrzałoci CMMI (24) W tym obszarze mamy trzy cele specyficzne: Oszacowania parametrów przedsiwzicia musz by opracowane i aktualizowane. Plan przedsiwzicia musi by opracowany i aktualizowany, gdy jest to podstawa zarzdzania przedsiwziciem. Zobowizania do planu przedsiwzicia musz by ustanowione i aktualizowane. 24
25 Planowanie przedsiwzicia 5 6! ' $7 ' 2 2 # ' $, " 5 )5. *!! ; 9 9 < ), 4!, " * 8! Model dojrzałoci CMMI (25) Przyjrzyjmy si praktykom specyficznym zwizanym z pierwszym celem, czyli szacowaniem parametrów przedsiwzicia. Po pierwsze, naley ustali na wysokim poziomie abstrakcji struktur hierarchiczn produktów stanowic oszacowanie zakresu przedsiwzicia. Na przykład, jeli mamy zbudowa elektroniczn ksigarni internetow, to hierarchiczna struktura produktów moe mie dwa poziomy i na drugim poziomie moemy wyliczy, jakiego typu artefakty maj by rezultatem przedsiwzicia (np. specyfikacja wymaga, plan przedsiwzicia, kod systemu i automatyczne przypadki testowe). 25
26 Planowanie przedsiwzicia 5 6! ' $7 ' 2 2 # ' $, " 5 )'. * *, ; < < /) Zaawansowana inynieria oprogramowania Metoda punktów funkcyjnych 67," FP = UT * CM FP Punkty funkcyjne (Function points) UT Wstpne oszacowanie (Unadjusted total) CM Mnonik złoonoci (Complexity multiplier): CM = * Σ Współczynniki_wpływu (Influence_factors) 14 współczynników wpływu, 0-5 punktów kady Szacowanie rozmiaru oprogramowania (15) Model dojrzałoci CMMI (26) Po drugie naley ustali i pielgnowa oszacowania atrybutów produktów i zada. Na przykład atrybutem kodu moe by jego rozmiar liczony w punktach funkcyjnych lub w liniach kodu (bdzie na ten temat osobny wykład). Atrybutem specyfikacji wymaga moe by liczba przypadków uycia albo liczba stron. 26
27 Planowanie przedsiwzicia 5 6! ' $7 ' 2 2 # ' $, " 5 )2 + + * ) 0 $ / : $ Model dojrzałoci CMMI (27) Po trzecie, naley zdefiniowa fazy cyklu ycia przedsiwzicia. Mona np. przyj, e najpierw bdzie zbieranie wymaga, potem projektowanie oprogramowania, nastpnie jego kodowanie i na kocu testowanie. 27
28 Planowanie przedsiwzicia 5 6! ' $7 ' 2 2 # ' $, " 5 )@ 9 :D ) Zaawansowana inynieria oprogramowania COCOMO II model post-architektoniczny PM adjusted = PM nominal 16 i=1 EM i PM adjusted = A (Size) E i=1 16 EM i E czynnik skali (E = B + 0,01 i=15 SF i ) Wartoci A, B skalibrowane na podstawie 161 projektów: A = 2,94 B = 0,91 Suma czynników skali 0 i=15 SF i 31,6 0,91 E 1,226 Mnonik Pracochłonnoci (Effort Multiplier) Szacowanie pracochłonnoci (31) Model dojrzałoci CMMI (28) Znajc produkty i zwizane z nimi atrybuty mona oszacowa pracochłonno. Jedn z bardzo znanych metod szacowania pracochłonnoci jest COCOMO II. Bdzie osobny wykład powicony szacowaniu pracochłonnoci. Znajc pracochłonno mona oszacowa koszt przedsiwzicia. 28
29 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 Model dojrzałoci CMMI (29) Zgodnie z drugim celem specyficznym zwizanym z planowaniem przedsiwzicia, w kadej organizacji znajdujcej si na drugim poziomie CMMI plan przedsiwzicia jest opracowany i aktualizowany jako podstawa zarzdzania przedsiwziciem. 29
30 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )5. * *, ; 9!,! Wymagania Projekt Kodowanie Testowanie Wdroenie 1.II 8.II 15.II 22.II 1.III 8.III 15.III 22.III Model dojrzałoci CMMI (30) W tym zakresie naley przede wszystkim ustali i pielgnowa budet oraz harmonogram przedsiwzicia. Harmonogram przedsiwzicia jest czsto prezentowany za pomoc wykresu Gantta. S takie narzdzia, jak MS Project, które wspomagaj tworzenie harmonogramów przedsiwzi. 30
31 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )' + * Czynnik ryzyka Prawd. Wpływ Niedopracowany projekt (czas) 2 3 Kłopoty z wdroeniem (brak ludzi) F!!! Model dojrzałoci CMMI (31) Z kadym przedsiwziciem jest zwizany szereg rónego typu czynników ryzyka. Naley te czynniki ryzyka identyfikowa i analizowa. Problem polega na tym, e potencjalnych czynników ryzyka moe by ponad 100. Trudno je wszystkie analizowa i nimi zarzdza. Rozsdnym rozwizaniem jest skupienie uwagi na najwaniejszych czynnikach ryzyka. Aby je wyłoni mona dla kadego czynnika ryzyka oszacowa prawdopodobiestwo jego wystpienia i wpływ na przedsiwzicie. Mona t ocen przeprowadzi np. w skali od 0 do 4 (0 zdarzenie skrajnie mało prawdopodobne lub - w odniesieniu do wpływu - o skrajnie małym negatywnym wpływie na przedsiwzicie; 4 zdarzenie bardzo prawdopodobne lub jeli chodzi o wpływ o katastrofalnym wpływie na przedsiwzicie). Niech waga czynnika ryzyka oznacza iloczyn prawdopodobiestwa i wpływu. Mona posortowa czynniki ryzyka wg ich wagi i przyj, e np. bd analizowane i ledzone tylko te czynniki ryzyka, których waga wynosi 12 lub wicej. 31
32 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )2 *! = G ; DH = < 9! +D *H = E 9 DH = % H = ; *H Model dojrzałoci CMMI (32) Zgodnie z kolejn praktyk specyficzn naley zaplanowa zarzdzanie danymi przedsiwzicia. Naley odpowiedzie na nastpujce pytania: Jakie dane zbiera? Mog to by dane dotyczce pracochłonnoci (bardzo przydadz si przy korekcie planu przedsiwzicia), wyniki testowania, nastroje w zespole realizujcym przedsiwzicie itp. Które z nich maj trafi do klienta? Gdzie dane bd przechowywane? Jaki poziom ochrony jest potrzebny? Kto ma by odpowiedzialny za dane? 32
33 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )@ * ; ; * ; I Model dojrzałoci CMMI (33) Naley take zaplanowa zasoby potrzebne do realizacji przedsiwzicia. Mog to by komputery, narzdzia programistyczne, specjalny sprzt do uruchamiania budowanego oprogramowania lub jego testowania itp. 33
34 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )? /! : ; * Model dojrzałoci CMMI (34) Naley take oceni wiedz i umiejtnoci potrzebne do realizacji przedsiwzicia. Jeli okae si, e potrzebne s kompetencje, których w firmie nikt nie ma, to mona wysła ludzi na szkolenia, zaprosi ekspertówkonsultantów, by pełnili rol mentorów, zleci wykonanie pewnych zada firmie, która ma brakujce nam kompetencje lub poszuka jeszcze innego rozwizania. Im szybciej taka ocena wiedzy i umiejtnoci zostanie przeprowadzona, tym wiksze jest pole manewru. 34
35 Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )A. < *, :D, * " * % * 9 7!,! ;!! " ; ;! :. Model dojrzałoci CMMI (35) Zgodnie z ostatni praktyk w zakresie opracowywania i aktualizowania planu przedsiwzicia naley ustanowi i pielgnowa zawarto całego planu przedsiwzicia. Plan przedsiwzicia powinien m.in. Zawiera nastpujce elementy: Cykl ycia przedsiwzicia (np. cykl kaskadowy przedstawiony na slajdzie dotyczcym praktyki specyficznej SP 1.3). Zadania techniczne (zwizane z wytwarzaniem oprogramowania i jego testowaniem) i zarzdcze (np. szacowanie pracochłonnoci, analiza ryzyka, planowanie itp.). Harmonogram i budet przedsiwzicia. Zarzdzanie danymi przedsiwzicia (patrz slajd dotyczcy praktyki specyficznej SP 2.3). Zarzdzanie ryzykiem (patrz slajd dotyczcy praktyki SP 2.2). Potrzebne zasoby i umiejtnoci (patrz slajd zwizany z praktyk SP 2.5). Udziałowcy przedsiwzicia (dobrze mie jasno kto jak rol pełni, zwłaszcza jeli chodzi o przedstawicieli klienta; warto te zadba o wszelkiego rodzaju dane kontaktowe mog si bardzo przyda). 35
36 Planowanie przedsiwzicia 5 6 % - # ',' 2 2 #, $ $, Model dojrzałoci CMMI (36) Trzeci cel specyficzny zwizany z planowaniem przedsiwzicia dotyczy zobowiza: zobowizania wzgldem planu przedsiwzicia maj by ustanowione i aktualizowane. Z celem tym zwizane s trzy praktyki specyficzne. 36
37 Planowanie przedsiwzicia 5 6 % - # ',' 2 2 #, $ $, " 2 )5 B,* 9 *<( <! * / 7 5 ' 2$ / #8$" > < -, 7 -, ' 2$, -, #8$" -, > < Model dojrzałoci CMMI (37) Zgodnie z pierwsz z nich naley dokona przegldu wszystkich planów, które maj wpływ na realizacj przedsiwzicia. Na przykład przedsiwzicie zwizane z opracowaniem nowego typu telefonu komórkowego moe obejmowa trzy elementy: sprzt, ksik telefoniczn i asystenta osobistego (PDA od ang. Personal Digital Assistant). Z kadym z tych elementów moe by zwizany osobne pod-przedsiwzicie z własnym planem. Kto musi panowa nad całoci, w tym m.in. musi dokona wszystkich planów składowych (albo zorganizowa zespołowy przegld tych planów) tak, aby mie pewno, e s one spójne. 37
38 Planowanie przedsiwzicia 5 6 % - # ',' 2 2 #, $ $, " 2 )' B C <,!!! ;! $- Model dojrzałoci CMMI (38) Naley te doprowadzi do równowagi midzy oszacowanymi a dostpnymi zasobami. Te zasoby mog dotyczy liczby dostpnych specjalistów, pienidzy, czy te iloci potrzebnego czasu. Jeli okae si, e dostpne zasoby s mniejsze ni wynikajce z oszacowania, to naley zastanowi si nad ewentualnym dostosowaniem zakresu przedsiwzicia do posiadanych zasobów. Liczenie, e jako to bdzie moe doprowadzi do sporych kłopotów. 38
39 Planowanie przedsiwzicia 5 6 % - # ',' 2 2 #, $ $, " 2 )2. <,9, * 2 ' $2= 8 * ) )))))))))))))))))))))))) 0 3 Model dojrzałoci CMMI (39) Naley take uzyska akceptacj udziałowców przedsiwzicia zaangaowanych w jego realizacj. Dotyczy to osób zarówno po stronie wykonawcy, jak i po stronie klienta. Bardzo dobr praktyk jest proba o pisemn akceptacj planu przedsiwzicia. 39
40 Planowanie przedsiwzicia 5 6 % - # ',' 2 2 #, $ $, " 2 )2. <,9, * Zaawansowana inynieria oprogramowania Zasady zarzdzania jakoci "% "% 8, / " = = < ' $ ' Normy serii ISO 9000 (86) Model dojrzałoci CMMI (40) Wida tu zwizek z trzeci zasad zarzdzania jakoci dotyczc zaangaowania ludzi, zgodnie z któr odpowiedzialno powinna by zaakceptowana przez osoby ni obarczone. 40
41 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (41) Do szczegółowo przedstawiłem obszary zwizane z zarzdzaniem wymaganiami i planowaniem przedsiwzicia. Teraz chciałbym pobienie omówi pozostałe obszary wchodzce w skład drugiego poziomu CMMI. 41
42 Pozostałe obszary $ $' 2 2 ' 7? I E 5 ) * E ' )!,! 9 / Model dojrzałoci CMMI (42) Plan przedsiwzicia po to si opracowuje, aby móc sprawnie kontrolowa jego realizacj. W obszarze monitorowania i kontroli przedsiwzicia s dwa cele specyficzne, zgodnie z którymi naley: Monitorowa przedsiwzicie w oparciu o jego plan. Zarzdza działaniami korygujcymi a do ich zakoczenia (nie wystarczy wyda polecenie trzeba kontrolowa realizacj działania korygujcego do samego koca). 42
43 Pozostałe obszary E 5 ) B :! ; +! 9 E ' ) B! < Model dojrzałoci CMMI (43) W obszarze Pomiary i analiza autorzy CMMI umiecili dwa cele: Czynnoci pomiarowe maj by dostosowane do potrzeb informacyjnych (czyli najpierw naley zidentyfikowa potrzeby informacyjne i w oparciu o nie zaplanowa działania zwizane z pomiarami). Wyniki pomiarów maj by sprawnie (czyli moliwie szybko) dostarczone do osób, które ich potrzebuj. 43
44 Pozostałe obszary % ' ',',$7 E 5 ) ;, :D * 9 < 9 < 9! E ' ) " ; *!, : (! Model dojrzałoci CMMI (44) Kolejny obszar w obrbie drugiego poziomu CMMI dotyczy zapewniania jakoci procesu i produktów. Z obszarem tym zwizane s dwa cele: Naley obiektywnie ocenia zgodno realizowanych procesów i ich produktów z ich opisami. Na przykład jeli w opisie procesu wytwarzania oprogramowania przyjto, e wszystkie testy bd wykonywane automatycznie, to naley sprawdzi, czy rzeczywisto odpowiada deklaracjom. Podobnie jest z produktem: naley na bieco ocenia zgodno powstajcego produktu z jego specyfikacj. Jeli pojawi si problemy zwizane z niezgodnoci procesu lub produktu z jego opisem, to powinny one by odnotowane, zakomunikowane odpowiednim osobom i rozwizane. 44
45 Pozostałe obszary % # ),# E 5 ). * ; < E ' )! 9 :* * E 2 ) G! <:D! *! ;! < ; (!, ; I Model dojrzałoci CMMI (45) Ostatni obszar drugiego poziomu CMMI dotyczy zarzdzania konfiguracj. W obszarze tym s trzy cele specyficzne: Naley ustanawia linie bazowe produktów. Linia bazowa produktu to taka jego wersja, która została sprawdzona pod wzgldem jakoci, zatwierdzona i zamroona (zamroenie oznacza, e autor produktu nie moe ju swobodnie wprowadza do niego zmian). Zmiany w produktach sledzone i znajduj si pod kontrol. Jeli zmiany wymkn si spod kontroli, to najczciej prowadzi to do chaosu. Systemy informatyczne bardzo czsto składaj si z wielu powizanych ze sob modułów i wpływ proponowanej zmiany na pozostałe elementy systemu czsto nie jest wcale oczywisty. Powinna by utrzymywana spójno midzy liniami bazowymi. Na przykład linia bazowa kodu powinna by spójna z lini bazow specyfikacji wymaga i z lini bazow podrcznika uytkownika. 45
46 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (46) Chciałbym teraz przej do przedstawienia praktyk generycznych. 46
47 Składniki wymagane i oczekiwane - ', ' ) 0 " + ", Model dojrzałoci CMMI (47) Jak ju wczeniej powiedziałem, cele i praktyki dziel si na specyficzne i generyczne. O celach i praktykach specyficznych zwizanych z drugim poziomem CMMI ju mówiłem. Teraz chciałbym omówi praktyki generyczne dotyczce drugiego poziomu CMMI. 47
48 Praktyki generyczne 66! " $$, # ', Model dojrzałoci CMMI (48) Na drugim poziomie CMMI cel generyczny jest jeden: instytucjonalizacja zarzdzanego procesu. Powstaje pytanie: co to jest ta instytucjonalizacja procesu? Jest to pewnego rodzaju system zarzdzania jakoci (o systemach zarzdzania jakoci była mowa na poprzednim wykładzie). Mam nadziej, e wszystko stanie si jasne (a przynajmniej janiejsze) po przedstawieniu praktyk generycznych. 48
49 Praktyki generyczne Zaawansowana inynieria oprogramowania 66! " $$, # $ 7 ' $2 5 Odpowiedzialno kierownictwa + "! % 8 $ + " $ $ + " $ Cel $! *! ; < 9!, 9 *<) $!! ( *,! ) 4, * J ; * 9 *!! (! <( *! + : ( J! +! <( 9 < : + ( J, <! ;,! +! ( J, * : +: * 9 *<( J ;! * 9 *<) 9 KK))! )*K L ' )9! Metody Normy serii ISO 9000 (127) Model dojrzałoci CMMI (49) Pierwsza praktyka dotyczy ustanowienia polityki organizacji. Na poprzednim wykładzie była mowa o polityce jakoci. 49
50 Praktyki generyczne 66! " $$, # $ 7 ' $2 % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# Model dojrzałoci CMMI (50) Tutaj chodzi o polityk organizacji rozumian jako oczekiwania wzgldem kadego z obszarów znajdujcych si na drugim poziomie CMMI. Poniewa cel, jak i praktyki odnosz si do wszystkich obszarów drugiego poziomu CMMI, std mowa o generycznym celu i generycznych praktykach. 50
51 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' Model dojrzałoci CMMI (51) Procesy zwizane z obszarami drugiego poziomu CMMI musz by zaplanowane. Zazwyczaj plany dotyczce tych procesów s czci planu całego przedsiwzicia. 51
52 Praktyki generyczne 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# Zaawansowana inynieria oprogramowania Planowanie przedsiwzicia 5 6 ' 2 2 $' $, ' $ # ' 2 2 " ' )@ * ; ; * ; I Model dojrzałoci CMMI (33) Model dojrzałoci CMMI (52) Trzecia praktyka nakazuje by dostarczy odpowiednie zasoby potrzebne do realizacji działa zwizanych z kadym z obszarów. Jest to konsekwencja wczeniej omawianej praktyki SP 2.4, która nakazywała zaplanowanie potrzebnych zasobów. 52
53 Praktyki generyczne 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - Zaawansowana inynieria oprogramowania Zasady zarzdzania jakoci " " 7 7$ $ # 0 = = 0 ' = 7 A 5,' = = 0 ' 7 $$ = %,) - = % - - Normy serii ISO 9000 (82) Model dojrzałoci CMMI (53) Przypomina to drug zasad zarzdzania jakoci Przywództwo zgodnie z któr naley ludziom zapewni odpowiednie zasoby i swobod działania. 53
54 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. Model dojrzałoci CMMI (54) Naley te jasno okreli, kto jest odpowiedzialny za realizacj działa zwizanych z obszarami drugiego poziomu CMMI i opracowanie odpowiednich produktów (specyfikacji wymaga, planów, raportów dotyczcych pomiarów itp.). 54
55 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. Zaawansowana inynieria oprogramowania "% "% 8, < :, """ Zasady zarzdzania jakoci = Model dojrzałoci CMMI (55) Normy serii ISO 9000 (85) Wida tu zwizek z trzeci zasad zarzdzania jakoci, zgodnie z któr naley jasno okrela rol poszczególnych osób w organizacji. 55
56 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, Model dojrzałoci CMMI (56) Naley te szkoli ludzi, by byli przygotowani do realizacji zada wynikajcych z obszarów drugiego poziomu CMMI. 56
57 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, % # ), Model dojrzałoci CMMI (57) Produkty bdce rezultatem działa zwizanych z obszarami drugiego poziomu CMMI powinny by poddane odpowiedniemu zarzdzaniu konfiguracj. Wane jest tu słowo odpowiedniemu. Zarzdzanie konfiguracj jest do kosztowne (głównie chodzi o prac ludzk) i warto zastanowi si, które produkty odda pod kontrol systemu zarzdzania konfiguracj, a które pozostawi poza nim. 57
58 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, % # ), $), 8, ', 7 Model dojrzałoci CMMI (58) Kady z obszarów moe mie nieco inny krg udziałowców, czyli osób zainteresowanych realizacj działa zwizanych z danym obszarem. Naley tych udziałowców zidentyfikowa i zaangaowa. 58
59 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, % # ), $), 8, ', 7 $, $,' Model dojrzałoci CMMI (59) Jak ju wczeniej powiedziałem, działania zwizane z poszczególnymi obszarami musz by zaplanowane. Oprócz tego ich realizacja musi by monitorowana i kontrolowana. 59
60 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, % # ), $), 8, ', 7 $, $,' - $. Model dojrzałoci CMMI (60) Naley te obiektywnie ocenia zgodno działa dotyczcych obszarów CMMI z ich opisem. 60
61 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # ', Zaawansowana inynieria $ 7 ' $2 5 Odpowiedzialno kierownictwa,' + "! % 8 $ + " $ $ > $ - + " $ # $" ' + "*. - ' # " + "+ '.B,', + "C # # 5, % # ), $), 8, ', 7 $, $,' Normy serii ISO 9000 (131) - $. Model dojrzałoci CMMI (61) Wida tutaj zbieno z przegldami zarzdzania, które s obowizkowe w systemach zarzdzania jakoci zgodnych z ISO 9001:
62 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # ', Zaawansowana inynieria $ 7 ' $2 5 Odpowiedzialno kierownictwa,' + "! % 8 $ + " $ $ > $ - + " $ # $" ' + "*. - ' # " + "+ '.B,', + "C # # 5, % # ), $), 8, ', 7 $, $,' Normy serii ISO 9000 (131) - $. # $$, $ 8 - Model dojrzałoci CMMI (62) Ostatnia praktyka generyczna dotyczy przegldania działa zwizanych z obszarami CMMI i ich rezultatów z kierownictwem wyszego szczebla. Tu równie wida nawizanie do przegldów zarzdzania wymaganych przez ISO 9001:
63 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci % # ' 2 2 $- $ ) Model dojrzałoci CMMI (63) Na zakoczenie chciałbym przedstawi tzw. profil CMMI, czyli dane o charakterze statystycznym. 63
64 Profil dojrzałoci wg SEI $,$ ) % N 5 )5 % 8 " N 5 )5 8 * # * ' 2 O &. & ( 9 ) / ' ' F E / ' 2 = ' ' 2 = ', = 1 D 2 M,. 8 Model dojrzałoci CMMI (64) Profil ten jest oparty na raporcie Process Maturity Profile opublikowanym przez SEI w marcu 2004 i dotyczy okresu kwiecie 2002 grudzie W tym czasie miały miejsce 223 oceny (audyty) dotyczce 200 organizacji i 848 przedsiwzi realizowanych przez te organizacje. 43% ocenianych organizacji było spoza USA. 64
65 CMMI, czyli dwa w jednym #! 0% 3 + " ' $,# * "% " "% ) "% #! " #$ #, 0 3 " )! *:? )! * ) ) *) 2 ) + ' ) 5 ) 4 ) $! * ; ) )!,) * " *) Model dojrzałoci CMMI (65) W modelu CMMI moliwe s dwie reprezentacje dojrzałoci: poziomowa i cigła. O reprezentacji poziomowej ju mówiłem: obejmuje ona pi poziomów dojrzałoci. W reprezentacji cigłej nie ma poziomów podstaw s obszary, które w reprezentacji poziomowej s zwizane z poziomami. Kady z obszarów jest oceniany osobno w skali od 0 (niekompletny) do 5 (optymalizujcy). Reprezentacja cigła bazuje na standardzie ISO W modelu CMMI okrelone s reguły pozwalajce przej z reprezentacji cigłej na reprezentacj poziomow (w odwrotn stron przejcia nie ma). 65
66 Model poziomowy czy cigły "! %, Model dojrzałoci CMMI (66) Z wykresu przedstawionego na tym slajdzie wynika, e reprezentacja poziomowa cieszy si znaczniej wiksz popularnoci ni cigła. Jest to prawdopodobnie zwizane z czytelnoci certyfikatów dotyczcych reprezentacji poziomowej wiadomo, e organizacja na trzecim poziomie CMMI jest bardziej dojrzała (lepsza) ni organizacja znajdujca si na drugim poziomie CMMI. 66
67 Profil dojrzałoci wg SEI D "9 E 9 "9 E 9 "9 E D "+ E + "* E " +! * *: Model dojrzałoci CMMI (67) Na tym slajdzie pokazany jest rozkład procentowy badanych organizacji wg poziomów dojrzałoci. Uderza bardzo duy procent organizacji znajdujcych si na najwyszym (Optymalizujcym) poziomie (w roku 1997 na 5. poziomie CMMI było około 1% wszystkich ocenianych organizacji). Kolejna charakterystyczna rzecz, to bardzo mały udział procentowy organizacji na 4. poziomie CMMI (Zarzdzany ilociowo). Prawdopodobnie wynika to z faktu, e rónica midzy poziomem 4. a 5. jest stosunkowo niewielka. 67
68 CMMI w układzie geograficznym " * $ " * + % ( < Model dojrzałoci CMMI (68) Na tym slajdzie mamy mapwiata, na której kolorem czerwonym zaznaczono wszystkie pastwa, w których odbyła si w okresie sprawozdawczym cho jedna ocena CMMI. Oprócz USA i Chin wida Szwecj, Niemcy, Francj, Dani, Rosj, a nawet Białoru. Niestety, nie ma wród tych pastw Polski. Moe to troch dziwi, gdy Motorola Polska Software Center (MPSC) w Krakowie uzyskał 5. poziom CMM w lutym 2002 roku. Przyczyna, dla której Polska mimo wszystko nie została zaznaczona na tej mapie moe tkwi w fakcie, e raport obejmuje okres od kwietnia 2002, czyli ju po uzyskaniu przez Motorol 5. poziomu CMM. Ponadto MPSC uzyskał 5. poziom CMM a nie CMMI (czyli w oparciu o stary model). 68
69 Oceniane organizacje wg kategorii,! B * 5 < 5 5 < 8, * ; Model dojrzałoci CMMI (69) Z tego slajdu wynika, e CMMI jest w USA najbardziej popularny wród organizacji bdcych dostawcami oprogramowania dla wojska i rzdu (nic dziwnego, skoro SEI jest sponsorowany przez Departament Obrony USA). Natomiast poza USA CMMI jest najbardziej popularny wród organizacji komercyjnych. 69
70 Plan wykładu Wprowadzenie do przedmiotu Standardy serii ISO 900 Model dojrzałoci CMMI Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. I Zarzdzanie przedsiwziciami i PRINCE2, cz. II Mikkie aspekty zarzdzania Personal Software Process Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga (IEEE 830) Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126 Zarzdzanie ryzykiem Systemy krytyczne i HAZOP Szacowanie rozmiaru oprogramowania Szacowanie pracochłonnoci, Model dojrzałoci CMMI (70) Czas podsumowa ten wykład. 70
71 CMMI: Obszary procesu na poziomie 2 + " ' $,# * "% # "% ) "% # &' $ (! " #$ Model dojrzałoci CMMI (71) Powiedziałem, e CMMI jest 5-stopniowym modelem dojrzałoci dotyczcym organizacji programistycznych. 71
72 Obszary, cele i praktyki - ', ' ) 0 " + ", Model dojrzałoci CMMI (72) Z kadym poziomem CMMI s zwizane obszary, w ramach obszaru s podane cele i do kadego celu s przypisane praktyki pomagajce osign dany cel. 72
73 CMMI: Obszary procesu na poziomie 2 = % # = ' " ' $,# = * ) * "% # = *! "% ) = "! * "% # &' $ = ( : ) )! " #$ = +, Model dojrzałoci CMMI (73) Omówiłem obszary zwizane z drugim poziomem CMMI, zwracajc szczególn uwag na zarzdzanie wymaganiami i planowanie przedsiwzicia. Znawcy uwaaj, e organizacje programistyczne majce certyfikaty ISO 9001:2000 s midzy drugim a trzecim poziomem CMMI. 73
74 Praktyki generyczne % # ' 2 2 $ $ ' 2 2 % # ' % ' ',',$7 % # ),# 66! " $$, # $ 7 ' $2,' > $ - '. 5, % # ), $), 8, ', 7 $, $,' - $. # $$, $ 8 - Model dojrzałoci CMMI (74) Przedstawiłem take praktyki generyczne zwizane z drugim poziomem CMMI. Generyczno tych praktyk oznacza, e odnosz si one do wszystkich obszarów drugiego poziomu CMMI. 74
75 CMMI, czyli dwa w jednym #! 0% 3 + " ' $,# * "% " "% ) "% #! " #$ #, 0 3 " )! *:? )! * ) ) *) 2 ) + ' ) 5 ) 4 ) $! * ; ) )!,) * " *) Model dojrzałoci CMMI (75) Powiedziałem te, e model CMMI ma dwie reprezentacje: poziomow i cigł. 75
76 Model poziomowy czy cigły "! %, Model dojrzałoci CMMI (76) Reprezentacja poziomowa jest znacznie bardziej popularna i dlatego w trakcie wykładu skupilimy uwag na tej włanie reprezentacji. 76
Kuchta Jarosław Jakość Oprogramowania. Modele dojrzałości procesu wytwarzania oprogramowania CMM/CMMI
Kuchta Jarosław Jakość Oprogramowania Modele dojrzałości procesu wytwarzania oprogramowania CMM/CMMI Krótka historia CMM/CMMI 1986 Software Engineering Institute (SEI) - schemat dojrzałości procesu wytwarzania
Bardziej szczegółowoPROCEDURY l METODYKA PRZEPROWADZANIA AUDYTU WEWNTRZNEGO
Załcznik do Uchwały nr 157/04 z dnia 17 maja 2004 r Zarzdu Powiatu Pabianickiego PROCEDURY l METODYKA PRZEPROWADZANIA AUDYTU WEWNTRZNEGO KARTA AUDYTU WEWNTRZNEGO Okrela prawa i obowizki audytora, do najwaniejszych
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA Wykład 6 Organizacja pracy w dziale wytwarzania oprogramowania - przykład studialny
Wykład 6 Organizacja pracy w dziale wytwarzania oprogramowania - przykład studialny Cel: Opracowanie szczegółowych zaleceń i procedur normujących pracę działu wytwarzania oprogramowania w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowoStudium przypadku Case Study CCNA2-ROUTING
Na podstawie oryginału CISCO, przygotował: mgr in. Jarosław Szybiski Studium przypadku Case Study CCNA2-ROUTING Ogólne załoenia dla projektu Przegld i cele Podczas tego wiczenia uczestnicy wykonaj zadanie
Bardziej szczegółowoWymierne korzyci wynikajce z analizy procesów
Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Analiza procesu jest narzdziem do osignicia wyszej efektywnoci organizacji (midzy innymi). Wymaga ona zbudowania modelu procesu biznesowego bdcego opisem funkcjonowania
Bardziej szczegółowoCechy charakterystyczne tworzenia oprogramowania w Inżynierii Biomedycznej. Wykładowca Dr inż. Zofia Kruczkiewicz
Cechy charakterystyczne tworzenia oprogramowania w Inżynierii Biomedycznej. Wykładowca Dr inż. Zofia Kruczkiewicz Zofia Kruczkiewicz Wyklad_INP002017_3 1 CMMI (Capability Maturity Model Integration ) -
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoFAKTURA PRZEDPŁATA PODRCZNIK UYTKOWNIKA
FAKTURA PRZEDPŁATA PODRCZNIK UYTKOWNIKA Alterkom Sp. z o.o., ul. Halszki 37/28A, 30-611 Kraków tel./fax +48 12 654-06-85 email:biuro@alterkom.pl www.alterkom.pl Moduł Faktura Przedpłata działajcy w powizaniu
Bardziej szczegółowoPlanowanie adresacji IP dla przedsibiorstwa.
Planowanie adresacji IP dla przedsibiorstwa. Wstp Przy podejciu do planowania adresacji IP moemy spotka si z 2 głównymi przypadkami: planowanie za pomoc adresów sieci prywatnej przypadek, w którym jeeli
Bardziej szczegółowoPROWIZJE Menad er Schematy rozliczeniowe
W nowej wersji systemu pojawił si specjalny moduł dla menaderów przychodni. Na razie jest to rozwizanie pilotaowe i udostpniono w nim jedn funkcj, która zostanie przybliona w niniejszym biuletynie. Docelowo
Bardziej szczegółowoobsług dowolnego typu formularzy (np. formularzy ankietowych), pobieranie wzorców formularzy z serwera centralnego,
Wstp GeForms to program przeznaczony na telefony komórkowe (tzw. midlet) z obsług Javy (J2ME) umoliwiajcy wprowadzanie danych według rónorodnych wzorców. Wzory formularzy s pobierane z serwera centralnego
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi dodatku InsERT GT Smart Documents
Instrukcja obsługi dodatku InsERT GT Smart Documents InsERT, grudzie 2003 http://www.insert.com.pl/office2003 InsERT GT Smart Documents to przygotowany przez firm InsERT specjalny dodatek, umoliwiajcy
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT
INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT Rubryka 1 Nazwa programu operacyjnego. W rubryce powinien zosta okrelony program operacyjny, do którego składany jest dany projekt.
Bardziej szczegółowoRegulamin Audytu Wewntrznego Urzdu Miasta w Ktrzynie
Załcznik Nr 6 do Regulaminu Organizacyjnego Urzdu Miasta Ktrzyn Nr 15/07 z dnia 16.01.2007 Regulamin Audytu Wewntrznego Urzdu Miasta w Ktrzynie Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Regulamin Audytu Wewntrznego
Bardziej szczegółowoUDA-POKL /09-00 RAP
Wrocław: Usługa polegajca na publikacji ogłosze reklamowych na potrzeby realizacji Projektu Zarzdzanie i inynieria produkcji - nowa oferta edukacyjna Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu finansowanego
Bardziej szczegółowoBazy danych. Plan wykładu. Zalenoci funkcyjne. Wykład 4: Relacyjny model danych - zalenoci funkcyjne. SQL - podzapytania A B
Plan wykładu Bazy danych Wykład 4: Relacyjny model danych - zalenoci funkcyjne. SQL - podzapytania Definicja zalenoci funkcyjnych Klucze relacji Reguły dotyczce zalenoci funkcyjnych Domknicie zbioru atrybutów
Bardziej szczegółowoRZDOWY PROGRAM WYRÓWNYWANIA WARUNKÓW STARTU SZKOLNEGO UCZNIÓW W 2006 r. WYPRAWKA SZKOLNA
Projekt z dnia 22.03.2006 Załcznik do uchwały Nr Rady Ministrów z dnia r. RZDOWY PROGRAM WYRÓWNYWANIA WARUNKÓW STARTU SZKOLNEGO UCZNIÓW W 2006 r. WYPRAWKA SZKOLNA 1 Wstp Rzdowy program wyrównywania warunków
Bardziej szczegółowoKod CPV 453 312 10-1 WENTYLACJA
SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA l OBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH Kod CPV 453 312 10-1 WENTYLACJA 1 SPIS TRECI 1. WSTP... 1.1. Przedmiot ST... 1.2. Zakres stosowania ST... 1.3. Zakres robót objtych ST... 1.4.
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoNorma IEEE 1058.1-1987 SPMP
Norma IEEE 1058.1-1987 SPMP Warszawa, 2004-05-09 IEEE - The Institute for Electrical and Electronics Engineering - Instytut inynierii elektrycznej i elektronicznej SPMP - Software Project Management Plan
Bardziej szczegółowoZAWÓD KIEROWNIK PROJEKTU
Szybkobiene Pojazdy Gsienicowe (38) nr 3, 2015 Paulina HARAF Renata HARAF Marek Ł. GRABANIA ZAWÓD KIEROWNIK PROJEKTU Streszczenie. W artykule przedstawiono nowy zawód funkcjonujcy obecnie na rynku pracy
Bardziej szczegółowoProgramowanie Obiektowe
Programowanie Obiektowe dr in. Piotr Zabawa IBM/Rational Certified Consultant pzabawa@pk.edu.pl WYKŁAD 1 Wstp, jzyki, obiektowo Cele wykładu Zaznajomienie słuchaczy z głównymi cechami obiektowoci Przedstawienie
Bardziej szczegółowoExtreme Programming Modified 1
Inynieria oprogramowania Wykład 1 Prowadzcy Wprowadzenie do inynierii oprogramowania Bartosz Walter dr in. Bartosz Walter Instytut Informatyki PP Pokój: Centrum Polsko-Niemieckie
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoZastosowanie programu Microsoft Excel do analizy wyników nauczania
Grayna Napieralska Zastosowanie programu Microsoft Excel do analizy wyników nauczania Koniecznym i bardzo wanym elementem pracy dydaktycznej nauczyciela jest badanie wyników nauczania. Prawidłow analiz
Bardziej szczegółowoProcedura rekrutacji pracowników do Starostwa Powiatowego w Kielcach
Zał. do Zarzdzenia Nr 58/05 Starosty Kieleckiego z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie wprowadzenia procedury rekrutacji pracowników do Starostwa Powiatowego w Kielcach Procedura rekrutacji pracowników do
Bardziej szczegółowoWZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends
Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji dr inż. Bolesław Szomański Wydział Zarządzania Politechnika Warszawska b.szomański@wz.pw.edu.pl Plan Prezentacji
Bardziej szczegółowo1. Informacje ogólne.
Polityka prywatności (Pliki Cookies) 1. Informacje ogólne. Lęborskie Centrum Kultury Fregata 1. Operatorem Serwisu www.lck-fregata.pl jest L?borskie Centrum Kultury "Fregata" z siedzib? w L?borku (84-300),
Bardziej szczegółowoPersonal Software Process cz. I
Personal Software Process cz. I Witam serdecznie! Tematem tego wykładu bdzie metodyka wytwarzania oprogramowania zwana Personal Software Process, czyli Osobisty proces programistyczny. Na slajdzie umieciłem
Bardziej szczegółowoPastwa wkład w to badanie z pewnoci pomoe nakreli kierunek zmian legislacyjnych, a take wskaza te obszary, gdzie zmiany s najbardziej potrzebne.
Dokument ródłowy: SME Panel konsultacje nt. reklamy wprowadzajcej w błd oraz nieuczciwych praktyk marketingowych, dotyczcych relacji midzy przedsibiorstwami. Jaki jest cel Ankiety przeprowadzanej wród
Bardziej szczegółowoWymagania EMAS II. Andrzej Ociepa Ekoekspert Sp. z o.o. Główny Specjalista Forum ISO 14000 Prezes Stowarzyszenia
Wymagania EMAS II Andrzej Ociepa Ekoekspert Sp. z o.o. Główny Specjalista Forum ISO 14000 Prezes Stowarzyszenia Cele systemu zarzdzania rodowiskowego Podstawowym celem zaprojektowania i wdroenia systemu
Bardziej szczegółowozdefiniowanie kilku grup dyskusyjnych, z których chcemy odbiera informacje, dodawanie, usuwanie lub edycj wczeniej zdefiniowanych grup dyskusyjnych,
Wstp W nowoczesnym wiecie coraz istotniejsz rol odgrywa informacja i łatwy dostp do niej. Nie dziwi wic fakt, i nowoczesne telefony komórkowe to nie tylko urzdzenia do prowadzenia rozmów telefonicznych,
Bardziej szczegółowoZasady rozliczania dotacji udzielanych przez Zarzd Województwa Mazowieckiego dla organizacji pozarzdowych
Zasady rozliczania dotacji udzielanych przez Zarzd Województwa Mazowieckiego dla organizacji pozarzdowych 1. SPRAWOZDANIE sprawozdanie kocowe z wykonania zadania publicznego: a) okrelonego w art. 4 ust.
Bardziej szczegółowobudowa dwóch stawów retencyjnych w Wolsztynie w rejonie ulic Dbrowskiego, Prusa i Doktora Kocha.
Wolsztyn: Budowa stawów retencyjnych w rejonie ul. Dbrowskiego i ul. Prusa w Wolsztynie Numer ogłoszenia: 39590-2010; data zamieszczenia: 11.02.2010 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - roboty budowlane Zamieszczanie
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ GENERATORÓW ENERGII WIATROWEJ WE WSI CIEKI, POLSKA
ZESPÓŁ GENERATORÓW ENERGII WIATROWEJ WE WSI CIEKI, POLSKA ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT BOP ELWIATR PRUSZYSKI Sp. z o.o. ul. Rudzka 43 69-030 Rzgów Polska Tel. +420 227 316 222 e-mail: zdvorak@enercap.com
Bardziej szczegółowoArgumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku.
Warszawa, dnia 22 03 2007 Zrzeszenie Zwizków Zawodowych Energetyków Dotyczy: Informacja prawna dotyczca kwestii wydzielenia Operatora Systemu Dystrybucyjnego w energetyce Argumenty na poparcie idei wydzielenia
Bardziej szczegółowoU Dane zaznaczone kolorem niebieskim s wype niane automatycznie po za o eniu konta w systemie EBOI
U Dane zaznaczone kolorem niebieskim s wypeniane automatycznie po zaoeniu konta w systemie EBOI D zaznaczone kolorem ótym wnioskodawca wypenia samodzielnie na etapie skadania wniosku Dane w ramkach wpisane
Bardziej szczegółowooraz co to jest norma ISO 9001/2000
Dlaczego system zarzdzania jakoci w firmie i orodku oraz propozycja certyfikacji grupowej dla małych firm geodezyjnych. oraz co to jest norma ISO 9001/2000 Wojciech Tokarski 2 Auditor wiodcy akredytowany
Bardziej szczegółowoZaawansowana inynieria oprogramowania. Normy serii ISO 9000
Normy serii ISO 9000 Szanowni Pastwo! Zaczynamy wykłady nt. zaawansowanej inynierii oprogramowania od prezentacji norm serii ISO 9000. To co proponuj normy serii ISO 9000 mona zastosowa w wielkich organizacjach
Bardziej szczegółowoProgram Sprzeda wersja 2011 Korekty rabatowe
Autor: Jacek Bielecki Ostatnia zmiana: 14 marca 2011 Wersja: 2011 Spis treci Program Sprzeda wersja 2011 Korekty rabatowe PROGRAM SPRZEDA WERSJA 2011 KOREKTY RABATOWE... 1 Spis treci... 1 Aktywacja funkcjonalnoci...
Bardziej szczegółowoPoznanie i przyswojenie przez studentów podstawowych poj z zakresu organizacji i zarzdzania C2
Podstawy zarzdzania WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy zarzdzania Status : Jzyk wykładowy: Rok: I Nazwa specjalnoci: Rodzaj zaj i liczba godzin: Studia
Bardziej szczegółowoZarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P
Podstawy zarzdzania WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy zarzdzania Kod ZIP 1 S 01 04-0_0 Status : Przedmiot obowizkowy Jzyk wykładowy: Jzyk polski Rok:
Bardziej szczegółowoPodział Internetu radiowego WIFI konfiguracja
Podział Internetu radiowego WIFI konfiguracja TL-WR543G Wireless AP Client Router Instrukcja ta zawiera uproszczony opis podziału łcza internetowego dostarczanego poprzez sie WIFI za pomoc dwóch routerów
Bardziej szczegółowo1. Szybko o MSA dla narzędzi pomiarowych.
1. Szybko o MSA dla narzędzi pomiarowych. Podczas wykonywania analizy MSA najważniejsze jest ustalenie, jakie badania w ramach analizy będą wykonywane. Odbywa się to podczas tworzenia nowej analizy MSA.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN Konkursu Dotacji dla organizacji pozarzdowych na działania promocyjno-informacyjne dotyczce wdraania funduszy strukturalnych
REGULAMIN Konkursu Dotacji dla organizacji pozarzdowych na działania promocyjno-informacyjne dotyczce wdraania funduszy strukturalnych Ministerstwo Gospodarki i Pracy ogłasza Konkurs Dotacji dla organizacji
Bardziej szczegółowoSEKCJA III: INFORMACJE O CHARAKTERZE PRAWNYM, EKONOMICZNYM, FINANSOWYM I TECHNICZNYM
Strona 1 z 5 Wrocław: Dostawa systemu zarzdzania i rezerwacji sali oraz dostawa urzdze aktywnych i elementów pasywnych niezbdnych do uruchomienia sieci w budowanym obiekcie Centrum Nauk o ywnoci i ywieniu.
Bardziej szczegółowoSUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15
SUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15 Spis treci Wstp...2 Pierwsza czynno...3 Szybka zmiana stawek VAT, nazwy i PKWiU dla produktów...3 Zamiana PKWiU w tabeli PKWiU oraz w Kartotece Produktów...4 VAT na fakturach
Bardziej szczegółowoZarzdzanie i Inynieria Produkcji
Organizacja WM Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia drugiego stopnia o profilu: A P Przedmiot: Organizacja Kod przedmiotu Status przedmiotu: obowizkowy ZIP S 0 0-0_0 Jzyk wykładowy: polski Rok: Semestr:
Bardziej szczegółowoTworzenie bazy danych Biblioteka tworzenie tabel i powiza, manipulowanie danymi. Zadania do wykonani przed przystpieniem do pracy:
wiczenie 2 Tworzenie bazy danych Biblioteka tworzenie tabel i powiza, manipulowanie danymi. Cel wiczenia: Zapoznanie si ze sposobami konstruowania tabel, powiza pomidzy tabelami oraz metodami manipulowania
Bardziej szczegółowoM E R I D I A N. Sobota, 11 lutego 2006
M E R I D I A N Sobota, 11 lutego 2006 Czas pracy: 75 minut Maksymalna liczba punktów do uzyskania: 123 W czasie testu nie wolno uywa kalkulatorów ani innych pomocy naukowych. 1. Na ostatniej stronie testu
Bardziej szczegółowoRaport dotyczcy stosowania zasad Ładu Korporacyjnego przez LSI Software S.A. w 2007 roku.
Raport dotyczcy stosowania zasad Ładu Korporacyjnego przez w 2007 roku. Zarzd Z siedzib w Łodzi, działajc na podstawie 29 ust. 5 Regulaminu Giełdy Papierów Wartociowych w Warszawie oraz Uchwały Zarzdu
Bardziej szczegółowoCash flow projektu zakładajcego posiadanie własnego magazynu oraz posiłkowanie si magazynem obcym w przypadku sezonowych zwyek
Optymalizacja zaangaowania kapitałowego 4.01.2005 r. w decyzjach typu make or buy. Magazyn czy obcy cz. 2. Cash flow projektu zakładajcego posiadanie własnego magazynu oraz posiłkowanie si magazynem obcym
Bardziej szczegółowoDepartament Bezpieczestwa Krajowego Stanów Zjednoczonych Washington, DC 29528 Desygnacja na mocy Ustawy o Bezpieczestwie. /nagłówek z godłem/
/nagłówek z godłem/ 30 stycznia 2006 roku Pan Michael Jones 111 Pencader Drive Newark, DE 19702 Departament Bezpieczestwa Krajowego Stanów Zjednoczonych Washington, DC 29528 Desygnacja na mocy Ustawy o
Bardziej szczegółowoWYJCIOWE WYMAGANIA Bdce podstaw do przygotowania oferty. ul. Kociuszki 17 88-200 Radziejów tel. 0 54 285 35 53, faks 0 54 285 30 87
WYJCIOWE WYMAGANIA Bdce podstaw do przygotowania oferty Zamawiajcy: Starosta Radziejowski ul. Kociuszki 17 88-200 Radziejów tel. 0 54 285 35 53, faks 0 54 285 30 87 Przedmiot zamówienia: Archiwizacja powiatowego
Bardziej szczegółowoZarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A x P. Wykład 15 wiczenia Laboratorium Projekt 15
Zintegrowane systemy zarzdzania WM Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A x P Przedmiot: Zintegrowane systemy zarzdzania Status przedmiotu: obowizkowy Kod przedmiotu ZIP S 0 03-0_0
Bardziej szczegółowoWprowadzenie w tematykę zarządzania przedsięwzięciami/projektami. dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Wprowadzenie w tematykę zarządzania przedsięwzięciami/projektami dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego,
Bardziej szczegółowo! "#$!%&'(#!) "34! /(5$67%&'8#!)
3 4! " #"$ % # " &# & ' & & (! " % &$ #) * & & &*## " & + # % &! & &*),*&&,) &! "& &-&. && *# &) &!/ & *) *&" / &*0 & /$ % &&, # ) *&")",$&%& 1&&2& 3 '! "#$!%&'(#!) % *+ +, - (. /0 *1 ", + 2 + -.-1- "34!
Bardziej szczegółowoKompilacja image z CVS
Kompilacja image z CVS Tworzenie image na Dreamboxa nie jest tajemnic, a opis czynnoci, jakie naley wykona, aby stworzy własny soft mona znale na wikszoci niemieckich stron traktujcych o Dreamboxach. Kto
Bardziej szczegółowourzdzenia do dekontaminacji misa i modyfikacji właciwoci powłok ochronnych z wykorzystaniem
Page 1 of 5 Wrocław: Opracowanie projektu i wykonanie prototypu urzdzenia do dekontaminacji misa i modyfikacji właciwoci powłok ochronnych z wykorzystaniem techniki tzw. Zimnej plazmy dla Katedry Technologii
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 2 POZIOM PODSTAWOWY. 1. x y x y
Nr zadania Nr czynnoci Przykadowy zestaw zada nr z matematyki ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR POZIOM PODSTAWOWY Etapy rozwizania zadania. Podanie dziedziny funkcji f: 6, 8.. Podanie wszystkich
Bardziej szczegółowoZarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia II stopnia o profilu: A P
Technologiczne i organizacyjne przygotowanie produkcji WM Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Przedmiot: Technologiczne i organizacyjne przygotowanie produkcji Kod przedmiotu
Bardziej szczegółowoPoradnik korzystania z serwisu UNET: Konfiguracja programu pocztowego
Poradnik korzystania z serwisu UNET: Konfiguracja programu pocztowego Niniejszy opis dotyczy konfiguracji programu pocztowego Outlook Express z pakietu Internet Explorer, pracujcego pod kontrol systemu
Bardziej szczegółowoKomputerowa Ksiga Podatkowa Wersja 11.4 ZAKOCZENIE ROKU
Komputerowa Ksiga Podatkowa Wersja 11.4 ZAKOCZENIE ROKU Przed przystpieniem do liczenia deklaracji PIT-36, PIT-37, PIT-O i zestawienia PIT-D naley zapozna si z objanieniami do powyszych deklaracji. Uwaga:
Bardziej szczegółowoKomputerowe wspomaganie prac inynierskich CAE
Komputerowe wspomaganie prac inynierskich CAE Karta (sylabus) przedmiotu WM Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A x P Przedmiot: Komputerowe wspomaganie prac inynierskich CAE Kod
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne. 2. Ogólna charakterystyka przedmiotu. Projekt zespołowy D1_10
KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Nazwa przedmiotu (j. ang.): Kierunek studiów: Specjalność/specjalizacja: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów:
Bardziej szczegółowoEuropejska karta jakości staży i praktyk
Europejska karta jakości staży i praktyk www.qualityinternships.eu Preambu!a Zwa!ywszy,!e:! dla m"odych ludzi wej#cie na rynek pracy po zako$czeniu edukacji staje si% coraz trudniejsze m"odzi ludzie s&
Bardziej szczegółowokomputerowego wraz z oprogramowaniem i licencjami dla potrzeb jednostek organizacyjnych Uniwersytetu
Page 1 of 5 Wrocław: Sprawa nr NA-P/17/2010 Dostawa sprztu komputerowego wraz z oprogramowaniem i licencjami dla potrzeb jednostek organizacyjnych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu z podziałem na
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONKURSU OFERT NA WYBÓR BROKERA UBEZPIECZENIOWEGO DLA MIASTA ZIELONA GÓRA, JEGO JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ORAZ SPÓŁEK KOMUNALNYCH.
REGULAMIN KONKURSU OFERT NA WYBÓR BROKERA UBEZPIECZENIOWEGO DLA MIASTA ZIELONA GÓRA, JEGO JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ORAZ SPÓŁEK KOMUNALNYCH. I. INFORMACJE PODSTAWOWE Prezydent Miasta Zielona góra ogłasza
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY INFORMATYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
... piecztka WKK KONKURS PRZEDMIOTOWY INFORMATYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP WOJEWÓDZKI Drogi Uczniu, witaj w II etapie konkursu informatycznego. Przeczytaj uwanie instrukcj i postaraj si prawidłowo
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008
ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008 Krzysztof Wyrzykowski 2,1, Piotr Kowalski 1 1 Premium Technology Sp. z o.o. Dzia+ In,ynierii Oprogramowania pkowalski@premiumtechnology.pl
Bardziej szczegółowoTwoja instrukcja użytkownika PHILIPS JR32RWDVK http://pl.yourpdfguides.com/dref/1003823
Możesz przeczytać rekomendacje w przewodniku, specyfikacji technicznej lub instrukcji instalacji dla PHILIPS JR32RWDVK. Znajdziesz odpowiedź na wszystkie pytania w instrukcji dla PHILIPS JR32RWDVK (informacje,
Bardziej szczegółowoRegulamin rekrutacji
Regulamin rekrutacji ZASADY I TRYB PRZEPROWADZANIA POSTPOWANIA REKRUTACYJNEGO DO NKJO W TYCHACH 1 Wstp 1. Rekrutacja na pierwszy rok nauki w NKJO odbywa si na podstawie konkursu wiadectw dla kandydatów
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie rodowiska dla egzaminu e-obywatel
Kandydaci przystpujcy do testu powinni dokona rejestracji w Centrum Egzaminacyjnym ECDL-A wypełniajc Kart rejestracji uczestnika egzaminu ECDL e-obywatel (ang. ECDL e-citizen Skills Card). Po zakoczeniu
Bardziej szczegółowow sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie
ZARZDZENIE Nr 13/2005 STAROSTY KRASNOSTAWSKIEGO z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie
Bardziej szczegółowoBazy danych. Plan wykładu. Podzapytania - wskazówki. Podzapytania po FROM. Wykład 5: Zalenoci wielowartociowe. Sprowadzanie do postaci normalnych.
Plan wykładu azy danych Wykład 5: Zalenoci wielowartociowe. Sprowadzanie do postaci normalnych. Dokoczenie SQL Zalenoci wielowartociowe zwarta posta normalna Dekompozycja do 4NF Przykład sprowadzanie do
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI PROGRAM AKREDYTACJI JEDNOSTEK OCENIAJCYCH I AKCEPTUJCYCH LUB CERTYFIKUJCYCH ZAKŁADOW KONTROL PRODUKCJI Akceptował: Kierownik Biura ds. Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji
Bardziej szczegółowoPaweł Gole, Securing. 1 InfoTRAMS "Cloud Computing Latajc c w chmurach"
Paweł Gole, Securing 1 InfoTRAMS "Cloud Computing Latajc c w chmurach" Agenda Cloud Computing co to właciwie jest Co jest moje w chmurze, co kontroluj Stare i nowe problemy bezpieczestwa Dostpno Interfejs
Bardziej szczegółowodostawa sprztu komputerowego i oprogramowania, którego rodzaj, parametry techniczne oraz iloci
Page 1 of 6 Katowice: DOSTAWA SPRZTU KOMPUTEROWEGO I OPROGRAMOWANIA - nr postpowania KE/02/02/16 Numer ogłoszenia: 17371-2016; data zamieszczenia: 19.02.2016 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie
Bardziej szczegółowoRegulamin Organizacyjny Gminnego Orodka Pomocy Społecznej w Jasienicy. Rozdział I Podstawy prawne
Regulamin Organizacyjny Gminnego Orodka Pomocy Społecznej w Jasienicy Rozdział I Podstawy prawne 1 1. Gminny Orodek Pomocy Społecznej w Jasienicy zwany dalej GOPS lub Orodkiem jest gminn jednostk organizacyjn
Bardziej szczegółowoubezpieczenie mienia oraz odpowiedzialnoci cywilnej (CPV: 66515400-7, 66515000-3, 66516000-0)
Strona 1 z 5 Chojnice: Ubezpieczenie mienia i odpowiedzialnoci cywilnej Urzdu Miejskiego w Chojnicach wraz z jednostkami organizacyjnymi Numer ogłoszenia: 194104-2012; data zamieszczenia: 08.06.2012 OGŁOSZENIE
Bardziej szczegółowoWstp. Odniesienie do podstawy programowej
! " 1 Wstp Praca dotyczy projektu midzyprzedmiotowego, jaki moe by zastosowany na etapie nauczania gimnazjum specjalnego. Powyszy projekt moe zosta przeprowadzony na zajciach z przedmiotów: informatyka
Bardziej szczegółowoSystem midzybankowej informacji gospodarczej Dokumenty Zastrzeone MIG DZ ver. 2.0. Aplikacja WWW ver. 2.1 Instrukcja Obsługi
System midzybankowej informacji gospodarczej Dokumenty Zastrzeone MIG DZ ver. 2.0. Aplikacja WWW ver. 2.1 Instrukcja Obsługi 1.Wymagania techniczne 1.1. Wymagania sprztowe - minimalne : komputer PC Intel
Bardziej szczegółowoAUKCJE ELEKTRONICZNE W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH - regulacje unijne i polskie
AUKCJE ELEKTRONICZNE W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH - regulacje unijne i polskie Nowe technologie s równie wykorzystywane przy tworzeniu instrumentów prawnych w zakresie zamówie publicznych. Szczególnie istotnym
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Projekt zespołowy D1_10
KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Projekt zespołowy D1_10 Nazwa przedmiotu (j. ang.): Team Project Kierunek studiów: Specjalność/specjalizacja: Poziom kształcenia:
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA SST 2 Instalacja odgromowa
28 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA SST 2 Instalacja odgromowa Nazwy i kody według Wspólnego Słownika Zamówie ( CPV) a) grupa : 45312311-0 Instalacja odgromowa 1. Wstp...30 1.1 Przedmiot specyfikacji
Bardziej szczegółowoProgram SMS4 Monitor
Program SMS4 Monitor INSTRUKCJA OBSŁUGI Wersja 1.0 Spis treci 1. Opis ogólny... 2 2. Instalacja i wymagania programu... 2 3. Ustawienia programu... 2 4. Opis wskaników w oknie aplikacji... 3 5. Opcje uruchomienia
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJE DLA PRODUCENTÓW BRAM POZWALAJCE SPEŁNI WYMAGANIA PRZEPISÓW CE DOTYCZCYCH REZYDENCJALNYCH BRAM SEKCYJNYCH
INSTRUKCJE DLA PRODUCENTÓW BRAM POZWALAJCE SPEŁNI WYMAGANIA PRZEPISÓW CE DOTYCZCYCH REZYDENCJALNYCH BRAM SEKCYJNYCH Wszystkie rodzaje bram firmy produkcyjnej musz ubiega si o przyznanie nowej Normy EN13241-1
Bardziej szczegółowoMetody wytwarzania oprogramowania. Metody wytwarzania oprogramowania 1/31
Metody wytwarzania oprogramowania Metody wytwarzania oprogramowania 1/31 Metody wytwarzania oprogramowania 2/31 Wprowadzenie Syndrom LOOP Late Późno Over budget Przekroczono budżet Overtime nadgodziny
Bardziej szczegółowoArt. 1. W ustawie z dnia 20 pa dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nast puj ce
Art. 1. W ustawie z dnia 20 padziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) art. 4 i 5 otrzymuj brzmienie: "Art. 4. 1. Rada
Bardziej szczegółowoKlonowanie MAC adresu oraz TTL
1. Co to jest MAC adres? Klonowanie MAC adresu oraz TTL Adres MAC (Media Access Control) to unikalny adres (numer seryjny) kadego urzdzenia sieciowego (jak np. karta sieciowa). Kady MAC adres ma długo
Bardziej szczegółowoRegulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku
Regulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku Krajowi Przedstawiciele Sieci, Uwzgldniajc Decyzj Rady Unii Europejskiej z 28 maja 2001 roku ( dalej nazywanej Decyzj Rady
Bardziej szczegółowoMechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy 2004-2009 Fundusz kapitału pocztkowego. (ang. seed money)
(ang. seed money) Mechanizm Finansowy EOG & Norweski Mechanizm Finansowy 2004-2009 Spis treci 1. INFORMACJE OGÓLNE 3 2. Czym jest fundusz kapitału pocztkowego?... 3 3. Wysoko dofinansowania i współfinansowanie...
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA Jakość w projekcie informatycznym - normy
Wykład 5 (1) Jakość w projekcie informatycznym - normy ISO: Ogólne dot. jakości: ISO 8402 - terminologia ISO 9000 - wytyczne dotyczące wyboru modelu ISO 9001/3 - modele systemu jakości Dot. oprogramowania:
Bardziej szczegółowoJakość w procesie wytwarzania oprogramowania
Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania http://www.eti.pg.gda.pl/katedry/kask/pracownicy/jaroslaw.kuchta/jakosc/ J.Kuchta@eti.pg.gda.pl Względny koszt wprowadzania zmian w zależności od fazy realizacji projektu
Bardziej szczegółowoZarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P. Semestr: II
Przedsibiorstwo w e-gospodarce WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Przedmiot: Przedsibiorstwo w e-gospodarce Kod przedmiotu ZIP S 0 43-4_0 Status przedmiotu: Przedmiot
Bardziej szczegółoworealizacja w całoci dostaw urzdze komputerowych i oprogramowania partiami wg potrzeb
Page 1 of 6 Zielona Góra: DOSTAWA URZDZE KOMPUTEROWYCH I OPROGRAMOWANIA Numer ogłoszenia: 240363-2010; data zamieszczenia: 03.09.2010 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie ogłoszenia: obowizkowe.
Bardziej szczegółowoKrótkie przedstawienie PKE S.A. Elektrowni Jaworzno III
!"! # $$$ 28 kwiecie 24r Krótkie przedstawienie PKE S.A. Elektrowni Jaworzno III Stan zatrudnienia w latach 1995-24 spadł z poziomu 285 do 178 pracowników, rednia wieku pracowników 45 lat redni sta pracy
Bardziej szczegółowoKurs Tester/ewaluator treci e-learningowych
Kurs Tester/ewaluator treci e-learningowych Jednym z najdynamiczniej rozwijajcych si zastosowa techniki informacyjnych jest wspomagane komputerowo nauczanie. Konieczno ustawicznego podnoszenia kwalifikacji
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENY METODY WSPOMAGAJCEJ INTERAKCJ KLIENT-DOSTAWCA OPROGRAMOWANIA I ICH ZASTOSOWANIE DO METODY WIKLIDO
ROZDZIA 99 KRYTERIA OCENY METODY WSPOMAGAJCEJ INTERAKCJ KLIENT-DOSTAWCA OPROGRAMOWANIA I ICH ZASTOSOWANIE DO METODY WIKLIDO W rozdziale przedstawiono metod3 Wspomagania Interakcji KLIent-Dostawca Oprogramowania
Bardziej szczegółowoKod pocztowy 00-928. Województwo Mazowieckie. Faks 630-10-19. Adres internetowy (URL) www.mi.gov.pl
OGŁOSZE O ZAMÓWIENIU Roboty budowlane Dostawy Usługi Wypełnia Urzd Zamówie Publicznych Data otrzymania ogłoszenia Numer identyfikacyjny SEKCJA I: ZAMAWIAJCY I.1) OFICJALNA NAZWA I ADRES ZAMAWIAJCEGO Ministerstwo
Bardziej szczegółowo