WSTĘPNE ĆWICZENIA TEATRALNE (wiek minimalny - uczniowie gimnazjum)

Transkrypt

1 WSTĘPNE ĆWICZENIA TEATRALNE (wiek minimalny - uczniowie gimnazjum)

2 2 Koncentracja 1. Pierwszy uczestnik podaje dowolny wyraz. Zadaniem kolejnego uczestnika jest powtärzenie wyrazu i podanie następnego, tak, by tworzyło to historię. Wygrywa ten, kto zapamięta najwięcej i najdokładniej. 2. Każdy ze słuchaczy kładzie w kole jedną ze swoich rzeczy. Wszyscy zapamiętują ułożenie rzeczy. Jedna osoba wychodzi za drzwi. Pozostali zmieniają konfigurację. Zadaniem słuchacza zza drzwi jest odtworzenie pierwotnego układu. Ćwiczenia oddechowe teoria 1. W czasie mäwienia skracać czasy wdechäw, wydłużać wydechäw. 2. zasada ekonomii oddechu, oszczędne gospodarowanie zasobem powietrza. 3. Przygotowanie do wygłoszeniu tekstu polega na zamieszczeniu długości pałz oddechowych: po przecinku /na 1, po kropce //na 2, nowy akapit /// na trzy. Ćwiczenia oddechowe praktyka Ćwiczenie 1 1. UłÄż się na plecach na twardej powierzchni, jedną rękę połäż na mostku, drugą na brzuchu powyżej pępka. Leżąc twäj organizm oddycha prawidłowo przeponowo, bardzo głęboko. Inaczej niż w pozycji stojącej, gdy oddech wypełnia tylko gärną część płuc. Kilka krotnie powtärz wdech nosem i wydech ustami. Zaobserwuj trzy fazy: a) powietrze wędruje w głąb płuc (mamy wrażenie, że do brzucha), ręka unosi się wraz z brzuchem. b) Rozszerzają się dolne partie żeber. c) Powietrze wypełnia klatkę piersiową nieco unosząc ja do gäry. Teraz na chwilę wstrzymaj oddech i powoli, bardzo räwnomiernie wypuść powietrze ustami. ZwrÄć uwagę, aby przy wydechu powietrze uchodziło najpierw z dolnej części płuc (pomäż sobie ręką spoczywającą na brzuchu, dociskając räwnomiernie przeponę). 2. W pozycji leżącej na plecach (następnie w pozycji stojącej), dłoń na brzuchu, pełny bezszmerowy wdech przez nos i usta (pamiętaj o trzech etapach), długi powolny wydech na zgłosce s. Proces kontroluje dociskająca brzuch ręka. Nie wydychaj powietrza do końca. 3. Wdech, jak w ćwiczeniu powyższym. Wydech w 2, 3, 4, 5 rytmicznych, gwałtownych dmuchnięciach z ręka na brzuchu. 4. Na raz szybki trzyetapowy wdech przez nos i usta, na 2, 3, 4, 5, räwnomierny wydech z dmuchaniem przy stulonych ustach. 5. Piesek, czyli szybkie wdechy i wydechy naśladujące zdyszanego pieska. Ćwiczenie należy wykonywać bez przerwy przez około minutę. Starając się o coraz głębsze, ale tak samo szybkie wdechy i wydechy. 6. Na raz wyprostowane ręce unieść w bok i do gäry wdech. Na 2, 3, 4, 5, aż do dziesięciu bardzo powoli opuszczaj ręce, räwnocześnie wydychając powietrze. Po serii bezgłośnych ćwiczeń dołącz do wydechu głoskę a.

3 3 7. Potrzebny jest arkusz papieru. Znajdź ścianę i przyciśnij do niej kartkę ręką na wysokości twarzy. W Momocie zabrania ręki kartka powinna spaść na podłogę, ty musisz ja utrzymać na ścianie jedynie za pomocą oddechu, ściślej wydechu. Tak szybko musi następować wdech, tak mocny wydech, aby kartka, jak najdłużej nie spadła. 8. ZrÄb głęboki trzyetapowy wdech. Na dwie sekundy zatrzymaj powietrze, po czym głośno policz do pięciu, ponownie na dwie sekundy wstrzymaj wydech i znäw policz do pięciu. Lekko wypuść pozostałe powietrze. 9. Policz wrony na jednym oddechu: Jedna wrona bez ogona, druga wrona bez ogona, trzecia wrona bez ogona, piętnasta wrona bez ogona. Pamiętaj, aby nie wykorzystywać oddechu do samego końca. Ćwiczenie 2 (na prawidłowy oddech) Oddech możesz wziąć tylko na końcu jednej części historyjki. Zabrania się oddychania pomiędzy wersami. - Nad rzeką stoi dom, ktäry zbudował Tom. - To jest pies podwärzowy Burek, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - A to jest kot z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - To jest leniwy pastuch, co drażni kota z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - A to jest mucha, ktära ugryzła pastucha, co drażni kota z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - A oto gruba Aniela, co jest złośliwa, jak mucha, ktära ugryzła pastucha, co drażni kota z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - A to jest łaciate ciele, ktäre kopnęło Aniele, co jest złośliwa, jak mucha, ktära ugryzła pastucha, co drażni kota z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. - A to jest właśnie Tom, ktäry ciągnie za ogon ciele, ktäre kopnęło Aniele, co jest złośliwa, jak mucha, ktära ugryzła pastucha, co drażni kota z podwärka, ktäry podrapał Burka, ktäry szczeka na cały dom, ktäry zbudował Tom. Ćwiczenie 3 (na prawidłowy oddech) Poniższy tekst wymawiaj szybko, monotonnie i wyraźnie. Pamiętaj, że oddech możesz wziąć tylko w miejscu znaku: /. Był sobie raz kogucik i kurka i poszli ze sobą na spacer. / Kogucikowi strasznie zechciało się pić, / tak że wyciągnął näżki i zemdlał. / Kurka bardzo się tym zmartwiła, biegnie do morza i mäwi: /

4 4 -Morze, morze daj wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od panien wieniec./ Panny, panny dajcie wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od wieprza kieł./ -Wieprzu, wieprzu, daj kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od dębu żołądź./ - Dębie, dębie daj żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od lipy łyka./ - Lipo, lipo daj łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od krowy mleka./ - Krowo, krowo daj mleka, komu mleka, lipie mleka, żeby lipa dała łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od pana siana./ - Panie, panie daj siana, komu siana, krowie siana, żeby krowa dała mleka, komu mleka, lipie mleka, żeby lipa dała łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od pani chleba./ - Pani, pani daj chleba, komu chleba, panu chleba, żeby pan dała siana, komu siana, krowie siana, żeby krowa dała mleka, komu mleka, lipie mleka, żeby lipa dała łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie./ - Nie dam ci, / bo mi się kluczyki gdzieś zapodziały./ Kurka zmartwiła się jeszcze bardziej, / biegnie do ogrädka patrzy jednym okiem: / ko ko ko ko ko ko ko nie ma./ Patrzy drugim okiem: / ko ko ko ko ko ko ko są./ Złapała kluczyki w dziobek i dyń dyń dyń dyń dyń pobiegła prędko do pani. Pani dała panu chleba, pan dał siana krowie, krowa dała mleka lipie, lipa dała łyka dębowi, dąb dał żołądź wieprzowi, wieprz dał kieł pannom, panny dały wieniec morzu, morze dało wody kogucikowi, kogucik napił się, zapiał: kukurukuuuu ooo / i poleciał.

5 5 Fonetyka informacje podstawowe 1)Budowa narządéw mowy Narządy mowy nieruchome: - tchawica; - krtań; - jama gardłowa; - jama ustna; - jama nosowa; - żeby; - dziąsła; - podniebienie twarde; Narządy mowy ruchome: - wiązadła głosowe; - podniebienie miękkie zakończone języczkiem; - język; 2) Głoski litery, samogłoski, spéłgłoski; Głoska najmniejsza mäwiona i słyszalna cząstka mowy; Litera znak graficzny głoski; Wszystkie głoski dzielimy na samogłoski i späłgłoski. Samogłoski brzmią donośniej i pełniej niż späłgłoski. Samogłoski: a, ą, e, ę, i, o, u, Ä, y; SpÄłgłoski: (wszystkie pozostałe, np. r, h, sz, p, b, ż, m, ć) Klasyfikacja głosek: Ustne: przy ich wymawianiu powietrze wydostaje się przez usta, np. a, e, sz, cz, t, g, h, ś, z; Nosowe: przy ich wymawianiu powietrze wydostaje się przez nos, jak i przez usta, jest ich 6: ą, ę, m, m`, n, n`; Dźwięczne: przy ich wymawianiu drgają wiązadła głosowe znajdujące się w krtani: ę, b, d, g, h, m, n, dz, ż. Bezdźwięczne: przy ich wymawianiu nie drgają wiązadła głosowe: c, h, p, t, czy, sz, ć, ś; SpÇłgłoski twarde: to takie, przy ktärych wymawianiu środkowa część języka oddala się od podniebienia: p, dz, sz, g, ch, d, t; SpÇłgłoski miękkie: to takie, przy ktärych wymawianiu środkowa część języka unosi się ku podniebieniu miękkiemu: ś, ć, dź, ź, k`,g`;

6 6 Akcent: Akcent wyrazowy: jest to mocniejsze wymäwienie sylaby w wyrazie, z reguły pada na 2 sylabę od końca. Wyjątki: Na 3 sylabę od końca akcentujemy w wyrazach zakończonych na -ika i yka, np. matema-ty-ka; w liczebnikach złożonych zakończonych na sta, -set; np. czte-ry-sta; w 1 i 2 osobie liczby mnogiej czasownikäw w czasie przeszłym, np. zrobi-li-my, za-śpie-wa-li-ście; w liczbie pojedynczej i w 3 osobie liczby mnogiej czasownikäw w trybie przypuszczającym, np. po-szedł-byś; 4 sylabę od końca akcentujemy w 1 i 2 osobie czasownikäw w trybie przypuszczającym, np. zje-dli-byś-my; Dykcja Przez mäwienie wyraziste rozumiemy taka mowę, ktära przekazując treść, bez wątpliwości potrafi wzbudzić zainteresowanie przez swą formę dykcyjną i utrzymywać czynną uwagę słuchacza. Pracuj nad tym, aby dykcja była: - Słyszalna; - Wyraźna; - Giętka; - Melodyjna; Słyszalność, to nośność, ktärej osiągnięcie połączone jest z wytrzymałością. Wyraźność to czystość, ktära jest wynikiem precyzyjnej artykulacji i staranności w mowie i czytaniu. Giętkość wynika z dobrego wyćwiczenia aparatu mowy. Melodyjność to poprawna intonacja i logiczne prowadzenie głosu. Przestrzegaj podstawowych zasad: 1. Nie wprowadzaj przydźwiękäw: w rodzaju eee, yyy na początku lub między wyrazami. 2. Przeciwdziałaj zjadaniu końcäwek zdań i wyrazäw. Nie opuszczaj głoski w wygłosiekoniec wyrazu: blas(k); w śrädgłosie- środek wyrazu: od(d)aj.

7 7 3. Starannie dociągaj do pełnego wybrzmienia samogłoski, zwracając uwagę na to, że zbytnie wydłużanie to maniera, a skracanie to niedbałość, co powoduje wymowę bełkotliwą i niezrozumiałą. Ćwiczenia dykcyjne: 1. Spadł Bąk na strąk, a strąk na pąk. Pękł pąk, pękł strąk a bąk się zląkł. 2. W trzęsawisku trzeszczą trzciny, trzmiel trze w Trzciance trzy trzmieliny, a trzy byczki znad Trzebyczki z trzaskiem trzepią trzy trzewiczki. 3. Bzyczy bzyk znad Bzury zbzikowane bzdury, bzyczy bzdury, bzdurstwa bzdurzy i nad Bzurą w bzach bajdurzy, bzyczy bzdury, bzdurnie bzyka, bo zbzikował i ma bzika. 4. Trzynastego w Szczebrzeszynie chrząszcz się zaczął tarzać w trzcinie. Wszczęli wrzask Szczebrzeszynianie cäż ma znaczyć to tarzanie? Wezwać trzeba by lekarza, zamiast brzmieć ten chrząszcz się tarza. Wszak Szczebrzeszyn z tego słynie, że w nim zawsze chrząszcz brzmi w trzcinie. A chrząszcz odrzekł nie zmieszany. Przyszedł wreszcie czas na zmiany. Drzewiej chrząszcze w trzcinie brzmiały, teraz będą się tarzały. 5. TrzÄdka piegży drży na wietrze, chrzęszczą w zbożu skrzydła chrząszczy, wrzeszczy w deszczu cietrzew w swetrze drepcząc w käłko pośräd gąszczy. 6. Czesał czyżyk czarny koczek, czyszcząc w koczku każdy loczek, po czym przykrył koczek toczkiem, lecz część loczkäw wyszła boczkiem. 7. Czarny dzięcioł z chęcią pień ciął. 8. Hasał huczek z tłuczkiem wnuczka i niechcący huknął żuczka. Ale heca - wnuczek mruknął i z hurkotem w hełm się stuknął. Leży żuczek, leży wnuczek, a pomiędzy nimi tłuczek. Stąd dla huczka jest nauczka by nie hasać z tłuczkiem wnuczka. 9. Za parkanem wśräd kur na podwärku kroczył kruk w purpurowym kapturku, raptem strasznie zakrakał i zrobiła się draka, bo mu kura ukradła robaka. 10. Mała muszka spod Łopuszki chciała mieć räżowe näżki räżdżką näżki czarowała, lecz wciąż näżki czarne miała. Po cäż czary moja muszko, ruszże mäżdżkiem a nie räżdżką! Wyrzuć wreszcie räżdżkę wräżki i unurzaj w räżu näżki!

8 8 Ćwiczenia dodatkowe 1. Po wykonaniu powyższych ćwiczeń nauczyciel omawia z dziećmi ruch twardy i ruch miękki, jaki stosuje się w ruchu teatralnym ręki. Ruch twardy: ręka pracuje od łokcia. Ruch miękki: ręka pracuje od nadgarstka. Dzieci wykonują ćwiczenia obrazujące dwa ruchy ręki. Nauczyciel prosi dzieci o zaprezentowanie i wybär odpowiedniego ruchu charakterystycznego dla następujących postaci: ê ê ê Baletnica, Żołnierz, Księżniczka, ê ê Lis, Dziecko 2. Ograniczony język Cele: rozwijanie wyobraźni i komunikowania się Nauczyciel zwraca się do grupy: Jestem potężną czarownicą. Za dużo mäwicie. Odbieram wam prawo mäwienia. Jednakże jestem wspaniałomyślna i pozwalam wam zostawić sobie cztery wybrane przez was słowa. Napiszcie je na kartce. Dobierzcie się parami i spräbujcie porozumieć się z drugą osobą używając - ty swoich, ona swoich czterech słäw. (Uczestnicy najpierw wybierają dowolne cztery słowa, ktärymi chcą się posługiwać, następnie otrzymują poniższe powiedzenia nt. teatru na karteczce i maja przy uzyciu swoich słäw i gestäw wyjaśnić dane powiedzenie) Film to teatr w puszce od konserw,,do aktorstwa potrzeba końskiego zdrowia i odporności psychicznej betonu". Życie jest jak jazda na rowerze. Aby utrzymać räwnowagę, trzeba stale jechać do przodu. Albert Einstein "Kto chce tworzyć, musi promieniować radością." Theodor Fontane Wielkie czyny powstają z wielkich marzeń Demostenes "Wychodząc z teatru człowiek powinien mieć wrażenie, że obudził się z jakiegoś dziwnego snu. Sięgnij gwiazd, byś mägł innym wskazać do nich drogę. Poszukaj dobra w świecie, świat znajdzie je w Tobie. U kołyski teatru stał taniec i pierwszym aktorem był tancerz. Świat podobny jest do amatorskiego teatru, więc nieprzyzwoicie jest pchać się w nim do räl pierwszych, a odrzucać podrzędne. Każda rola jest dobra, byle grać ją z artyzmem i nie brać jej zbyt poważnie.

9 9 "Artystą jest się dlatego, że się wie coś, czego inni nie wiedzą." "Wychodząc z teatru człowiek powinien mieć wrażenie, że obudził się z jakiegoś dziwnego snu SprÄbuj zapalić maleńką świeczkę zamiast przeklinać ciemność. Dzieci nie myślą ani o tym, co było, ani o tym, co będzie, ale cieszą się chwilą obecną. "Dzieci są zwierciadłami. Kiedy znajdują się w obecności miłości, to ją odbijają. Kiedy miłości nie ma, nie mają czego odbijać." "Musimy uczyć się być najlepszymi przyjaciäłmi nas samych, bo łatwo wpadamy w pułapkę bycia swymi najgorszymi wrogami" Wierz w siebie, abyś także mägł uwierzyć w ludzi. Poszukaj dobra w świecie, świat znajdzie je w Tobie. Rywalizuj ze sobą, nie narzekaj - zmieniaj. Sięgnij gwiazd, byś mägł innym wskazać do nich drogę. ABSTRAHOWANIE Ćwiczenie 1(podobieństwa) Wymieniamy 2 przedmioty np. żelazko, smalec i szukamy podobieństw między nimi. Np. żelazko i smalec mogą się przypalić... słońce i biurko są nam potrzebne testament i tatarak stary but i więzień hotel i drzewo chińskie piäro i słoń Ćwiczenie 2 (lista atrybutéw) Wybieramy dowolny obiekt np. las i uzupełniamy go przymiotnikami. Ćwiczenie 3 (archiwum) Pytamy uczniäw o rzeczy białe, następnie białe i miękkie, następnie białe, miękkie i nadające się do jedzenia, itd. ROZUMOWANIE DEDUKCYJNE Ćwiczenie 1 Uczniowie odpowiadają na pytania np. Co by było, gdyby padał złoty deszcz?

10 Co było, gdyby ludzie nie znali mowy? itd. 10 ROZUMOWANIE INDUKCYJNE Ćwiczenie 1 (budowanie analogii ) Uczniowie tworzą dwie grupy obiektäw A Pies Teatr Uczeń Matka Szkoła Radio B Przyjaciel Generał Pojazd kosmiczny Kopiec mräwek Gazeta Fabryka Wybrany element ze zbioru A jest taki jak dowolny element ze zbioru B, bo...np. radio jest takie samo jak gazeta, bo dostarczają nam wiadomości. METAFORYZOWANIE Ćwiczenie Szkoła jest jak beczka prochu, bo... Cukier jest jak kwiat polny, bo... Krzesło jest jak miłość, bo... Kot ministra Jeden z uczestnikäw wymienia bezgłośnie kolejne litery alfabetu, drugi w pewnym momencie mu przerywa. Litera, przy ktärej był uczestnik w momencie przerwania staje się pierwsza literą przymiotnikäw, ktärymi możemy określić kota ministra. Uczestnik uzupełniwszy zdanie wskazuje swojego następcę, jeżeli nie odpowie, odpada z gry i wskazuje następcę. Tysiąc definicji Ustalamy przedmiot: (but, szkoła, dziecko). jest to. Ukryta zasada Grupę dzielimy na dwie podgrupy. Podgrupa ma za zadanie ustawić się w szeregu, jednak o kolejności osäb w tym szeregu decyduje obmyślona przez podgrupę zasada. Tę zasadę

11 11 musza odkryć pozostali uczestnicy. Może to być wzrost, wiek, rozmiar buta, kolejność odpowiadająca alfabetycznemu porządkowi imion lub inne. O co im chodzi? Jedna z osäb wychodzi z Sali, grupa ustala w jaki sposäb będzie udzielać odpowiedzi na jej pytania. Zasada winna zawierać elementy werbalne (ale, no więc) i niewerbalne (założenie nogi na nogę podczas udzielania odpowiedzi). Wszyscy winni się trzymać tej reguły. A osoba pytająca winna ją odkryć. Odgadujący ma znaleźć odpowiedź na pytanie o co im chodzi? Druga wersja tego ćwiczenia. To dana osoba nie trzyma się reguł, ale pozostali uczestnicy zachowują się zgodnie z ustaloną regułą, np. sąsiad odpowiadającego dotychczas siedzący po prawej stronie zamienia się z nim miejscem. Skojarzenia Wybieramy dowolne hasło wyjściowe (chleb, sen, dom, armata). Każdy uczestnik indywidualnie w ciągu trzech minut ma zapisać jak najwięcej skojarzeń. Skojarzenie typu łańcuch: sen, ziarno, zarodek, płäd, dziecko, szkoła, piärnik, piäro, strzała, łuk, sport, olimpiada, igrzyska; Skojarzenie typu gwiazda: chleb, żyto, pszenica, rolnik, piec, maka, bułka, säl, dom, żur, zakwas; Moje trzy cechy na pierwszą literę mojego imienia. Uczestnik przedstawia się podając swoje imię oraz trzy charakterystyczne dla siebie cechy. Indiańskie imiona Uczestnik przybiera sobie nowe imię na wzär indiańskich. Np. Trawa, ktärą podeptano, ale się podniosła. Człowiek urodzony w miejscu, gdzie padało, ale już wyschło. Imię ma coś znaczyć, metaforycznie oznaczać jakąś prawdę o danej osobie. Czuję się jak 1. Uczestnik wykonuje rysunek oddający jego stan emocjonalny w danej chwili. 2. Po wykonaniu rysunkäw przez wszystkich 3. grupa interpretuje rysunek: jak czuje się osoba, ktära wykonała ten rysunek. 4. Po podaniu opinii Autor rysunku mäwi, czy grupa prawidłowo zinterpretowała jego rysunek.

12 Kojarzysz mi się z (1/3,1/3,1/3) 12 Ćwiczenie to jest ryzykowne, bądźmy spokojni, coś możemy się o sobie dowiedzieć, czego nie wiemy. Dowiemy się pewnych sygnałäw, jak inni nas widzą, ale może to nie prawda o nas od końca. 1. Uczestnicy za pomocą poräwnania komunikują sobie wzajemnie, jak się spostrzegają. Każdy ma każdemu powiedzieć z czym mu się tamten kojarzy. Np. Kojarzysz mi się z poranną mgłą, albo poranną rosą, albo groźnym wilkiem, albo śpiącym misiem; 2. Słuchający może poprosić o dodatkowe informacje, np. z poranną mgłą czy coś przez nią widać? 3. Nie wolno zaprzeczać, ani wyjaśniać; Części samochodowe 1. Każdy uczestnik przedstawia siebie jako element większej całości. 2. Wybieramy jedną z części samochodu: kierownicę, klakson, światła, karoseria, silnik, koło, zderzak, lusterko, światła, skrzynia biegäw, lusterka odbijające światło. 3. Grupa usiłuje złożyć z poszczegälnych części całe auto. 4. Sprawdzamy czego nam brakuje, a czego mamy w nadmiarze. 5. OmÄwienie - ćwiczenie wyzwala przekonanie o wewnętrznej räżnorodności grupy i jednocześnie jej späjności, o byciu potrzebnym niezależnie od pełnionej roli i samopoczucia. Obora 1. Przygotować karteczki z nazwami zwierząt domowych i gospodarskich. 2. Każdy uczestnik losuje jedną karteczkę. 3. Na znak zaczynają zachowywać się, jak zwierzątko, ktäre wylosował także dźwięki i ruchy. 4. Wszyscy nagle kończą przedstawienie. 5. OmÄwienie ćwiczenie jest nakierowane przede wszystkim na uczestnikäw zahamowanych. Chodzi o zdolność do spontanicznych zachowań na forum publicznym. Wymiana myśli 1. Grupę dzielimy na dwie części, jedna grupa zapisuje, co powiedziała osoba A, a druga, co powiedziała osoba B. 2. Prosimy, by dwie osoby dwie osoby wspälnie poprzez rozmowę präbują zaprojektować biurko, ktäre zachęcałoby do nauki; albo razem zaprojektowały idealny plac zabaw dla dzieci. 3. Po kilku minutach sprawdzamy, czy a) osoby mäwiły na temat; b) czy wypowiedzi tworzą logiczną całość czy to był dialog, czy dwa monologi; c) czy rozmäwcy byli sobie nawzajem potrzebni; d) czy następowała wymiana räl mäwcy i słuchacza; d) czy nawzajem porządkowali swoje myśli; e) czy występują między wypowiedziami tzw. dziury, czyli brak logicznego przejścia między fragmentem wypowiedzi osoby A, a fragmentem wypowiedzi osoby B. f) liczba dziur to tzw wspäłczynnik wymiany myśli;

13 Zanim ci odpowiem najpierw się chcesz powiedzieć. 13 upewnię, czy dobrze rozumiem, co Podstawową barierą skutecznego porozumiewania się jest postawa: dobrze wiem, co chcesz powiedzieć. Opacznie rozumie się treści a uważa się, że wszystko jest jasne i zrozumiałe. 1. DwÄch rozmäwcäw prowadzi dialog na temat, jak zainteresować słuchaczy trudnym i nieatrakcyjnym, choć ważnym tematem. 2. Najpierw wypowiada swoje zdanie osoba A; 3. potem osoba B parafrazuje tę wypowiedź [inaczej mäwiąc, lub jeśli Cię dobrze rozumiem, to chcesz powiedzieć, że ]; 4. Jeśli osoba B dobrze wyraziła myśl osoby A to osoba A akceptuje wypowiedź mäwiąc: tak, jeśli źle wyraziła to mäwi nie; 5. Wtedy osoba B wyraża swoją własną opinię; 6. następnie osoba A parafrazuje wypowiedź towarzysza itd. 7. OmÄwienie parafrazy nie mogą być prostym powtärzeniem, muszą zawierać inne słowa, choć tę sama myśl. W parafrazowaniu używać zwrotäw: to znaczy, że według ciebie; inaczej mäwiąc; innymi słowy; ja to widzę w ten sposäb; Nawyki językowe mogą dopomäc w wytworzeniu właściwych nawykäw intelektualnych.

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18