Lekcja 4: Strażnicy i obywatele

Transkrypt

1 Lekcja 4: Strażnicy i obywatele Cele lekcji w języku ucznia/uczennicy i kryteria sukcesu CEL 1. Dowiem się, czym są obywatelskie organizacje strażnicze (typu watch dog). 2. Przeanalizuję zakres działań kilku organizacji strażniczych. 3. Poznam formy kontroli pracy posłów wybranych z mojego okręgu. 4. Rozważę, czy warto zabiegać o możliwość odwołania posła. ODPOWIADAJĄCE CELOWI KRYTERIUM Przedstawiam rolę organizacji strażniczych w państwie. Omawiam na wybranym przykładzie, jak może działać organizacja strażnicza. Wyjaśniam, gdzie mogę znaleźć informacje o pracy mojego posła. Przedstawiam argument za i przeciw w dyskusji o mandacie wolnym. Podstawa programowa gimnazjum 2.2 Uczeń/uczennica wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania; 4.3 Uczeń/uczennica przedstawia cechy dobrego obywatela; 5.3 Uczeń/uczennica przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych (od lokalnych stowarzyszeń do związków zawodowych i partii politycznych) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli; 5.4 Uczeń/uczennica wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym; 17.4 Uczeń/uczennica nawiązuje kontakt z lokalnymi instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi oraz podejmuje współpracę z jedną z nich (w miarę swoich możliwości) Podstawa programowa liceum, klasa Uczeń/uczennica przedstawia na przykładach działania podejmowane przez ludzi i organizacje pozarządowe broniące praw człowieka Podstawa programowa liceum, klasa Uczeń/uczennica wyjaśnia, jak powstaje i jakie znaczenie dla społeczeństwa obywatelskiego ma kapitał społeczny (zaufanie, sieci współpracy i system efektywnych norm);12.4 Uczeń/uczennica opisuje formy aktywności obywateli w ramach społeczności lokalnej, regionu, państwa oraz na poziomie globalnym; w miarę możliwości uczestniczy w wybranym działaniu; 12.5 Uczeń/uczennica uzasadnia znaczenie swobody zrzeszania się dla jakości życia publicznego; 13.1 Uczeń/uczennica wyjaśnia, jak kształtuje się opinia publiczna i jakie są sposoby jej wyrażania; 35.2 Uczeń/uczennica wskazuje, do jakich instytucji i osób można się zwrócić o pomoc prawną w konkretnych sytuacjach Podstawa programowa ma charakter kumulatywny, a zatem zapisy z PP dla gimnazjów obowiązują w liceum bez konieczności powtarzania zapisu w PP. Przebieg zajęć Wprowadzenie, zadanie pytania kluczowego, przedstawienie celów (5 min)

2 W polskiej kulturze politycznej przyjęło się, że posłowie co cztery lata intensywnie zabiegają o nasze względy, a potem zwykle dyskretnie znikają z naszego pola widzenia. Niekoniecznie oznacza to, że zupełnie nas lekceważą. Można powiedzieć przecież, że każdy zaczyna zajmować się swoją pracą, oni swoją, my - swoją. Zarazem jednak ich praca bardzo istotnie wpływa na naszą. Skąd mamy wiedzieć, co dzieje się w sejmie czy sejmiku? Co możemy robić, aby przeciwdziałać niepożądanym pomysłom? W jaki sposób możemy wpływać na to, jak poseł korzysta z zaufania, którym go obdarzyliśmy? Celami szczegółowymi naszych zajęć są... [Tu nauczyciel podaje cele z tabeli zamieszczonej na początku scenariusza.] Zadanie 1. Czym jest watch dog? (10 min) Zapoznajcie się z poniższą mapą myśli. Pracując w zespołach czteroosobowych zaproponujecie definicję organizacji strażniczej. Definicja powinna liczyć nie więcej niż 20 słów.

3

4 Zadanie 2. Przypadki (10 min pracy w grupach + 5 min ćwiczenia typu gadająca ściana) Podzielcie się na grupy niech każdej przypadnie jedna z wymienionych niżej instytucji. Z wykorzystaniem internetu (w waszych smartfonach czy w pracowni informatycznej) poszukajcie informacji o celach i formach działania, a przede wszystkim o konkretnych realizowanych projektach strażniczych. Wyniki poszukiwań zapiszcie na plakatach i powieście na ścianie, aby cała klasa mogła zapoznać się z zebranymi danymi. Na koniec zagłosujcie: niech każdy stanie przy plakacie tej organizacji, w której działania najchętniej by się zaangażował. 1. Stowarzyszenie Helsińska Fundacja Praw Człowieka 3. Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides 4. Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska 5. Fundacja Panoptykon 6. Fundacja Court Watch Polska 7. Towarzystwo na Rzecz Ziemi Uwaga! Po ukończeniu zadania nr 2 należy wybrać zadanie nr 3 albo nr 4, aby zmieścić się w 45 minutach. Można też podzielić klasę na połowę i jednej grupie przekazać zadanie nr 3, zaś drugiej - zadanie nr 4. Zadanie 3. Gazety pomogą? (15 min) Obywatele mogą poszukiwać wiedzy o działaniach swoich reprezentantów nie tylko z pomocą organizacji strażniczych, ale też w prasie. Odwiedźcie stronę ogólnopolskiego tygodnika Polityka i zapoznajcie się z rankingiem posłów ( Zajrzyjcie tez na stronę lokalnej gazety Stacja Tłuszcz ( Na tę drugą gazetę warto zwrócić szczególną uwagę, ponieważ należy ona do ginącej kategorii gazet lokalnych finansowo niezależnych od władz gminnych i w konsekwencji zachowujących rzeczywistą funkcję kontrolną. Zastanówcie się w parach, a następnie wypiszcie na tablicy wszystkie korzyści, jakie obywatele mogą mieć z aktywności dziennikarskiej, z której efektami się zapoznaliście przed chwilą. Zadanie 4. Mandat wolny czy imperatywny (15 min) Zapoznajcie się z poniższym tekstem. W większości systemów demokratycznych mandat poselski (mandat w gremiach na poziomie ogólnokrajowym) jest mandatem wolnym, choć na przykład osoby zasiadające w niemieckiej izbie wyższej, w Bundesracie, mają mandat imperatywny. Zastanówcie się w parach, a następnie wypiszcie na tablicy korzyści, które obywatele mają z obowiązywania mandatu wolnego i które mogliby mieć z wprowadzenia mandatu imperatywnego. Następnie rozważcie, czy przyjęcie w Konstytucji RP mandatu wolnego powinno mieć wpływ na to, jakie oczekiwania formułujemy wobec naszych reprezentantów, i na co powinny patrzeć organizacje strażnicze? Konstytucja, co do istoty mandatu stanowi w art.104 ust.1, iż: Posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców. (...) W teorii reprezentacji funkcjonują dwie koncepcje mandatu parlamentarnego, określane mianem mandatu wolnego i mandatu imperatywnego. Mandat imperatywny opiera się na traktowaniu deputowanego jako reprezentanta tych obywateli, którzy go wybrali. W praktyce oznacza to bezpośrednią zależność posła od jego wyborców. Jest on związany wolą swoich

5 wyborców (co może znajdować wyraz w instytucji tzw. instrukcji i nakazów) oraz ponosi przed nimi prawną odpowiedzialność za swoje działania (co może przybierać postać odwołania przedstawiciela przez wyborców). Wraz z ukształtowaniem się nowożytnych systemów demokratycznych ugruntowała się koncepcja mandatu wolnego. Mandat wolny (współcześnie przyjęty przez zdecydowaną większość konstytucji europejskich) opiera się na założeniu, ze deputowany reprezentuje cały zbiorowy podmiot suwerenności ([...] naród), nie jest więc jedynie przedstawicielem tych, którzy go wybrali. (...) Oczekuje się od niego reprezentowania dobra powszechnego, czasem odległego od bieżących życzeń wyborców. Źródło: J. Mordwiłko, Status prawny posła i senatora, Przekazanie kryteriów oceny Nauczyciel przekazuje uczniom kryteria sukcesu, umieszczone na początku scenariusza, i podkreśla przy tym ich związek z założonymi celami. Uwaga! Kryteria mogą zmienić się, jeżeli nie zostanie zrealizowane zadanie nr 3 lub nr 4. Praca domowa - do wyboru opcja 1, 2, 3 albo Poszukaj informacji na temat organizacji typu NIMBY (Not In My Back Yard). Czym różni się organizacja NIMBY od organizacji strażniczej? Przygotuj zestawienie podobieństw i różnic. 2. Odwiedź biuro poselskie działające na terenie twojej gminy i poproś o informację na temat aktualnej działalności posła. Dowiedz się też, w jaki sposób można się z nim spotkać na terenie biura. 3. Przeprowadź analizę kodeksu wyborczego i przygotuj prezentację na temat procedury odwoływania radnych samorządowych. 4. Nawiąż kontakt z organizacją strażniczą, którą wybrałeś/wybrałaś podczas głosowania w zadaniu 1. Dowiedz się, jakiej pomocy potrzebują i w jaki sposób możesz się wraz ze swoimi kolegami/koleżankami zaangażować w ich działania. Przygotuj informację na temat wyników swoich poszukiwań. Autor: Aleksander Pawlicki