Modelowe portfele inwestycyjne

Transkrypt

1 Reguły decyzyjne zarządzają portfelami modelowymi Modelowe portfele inwestycyjne Reguły decyzyjne tworzą portfele bez emocji Trzy profile ryzyka inwestycyjnego Wgląd w historię operacji, transakcji, aktualną alokację i wyniki historyczne Opis produktu Portfele inwestycyjne to produkt, który wyróżnia to, że decyzje inwestycyjne podejmowane są w oparciu o uprzednio zdefiniowane reguły drzewa decyzyjnego. Zbudowanie portfela inwestycyjnego nie jest zadaniem łatwym i wymaga znajomości zasad alokacji strategicznej i taktycznej, makroekonomii, analizy fundamentalnej, rynku obligacji, analizy portfelowej oraz pomocniczo analizy technicznej i cyklicznej wspierającej decyzje wyboru odpowiedniego momentu kupna i sprzedaży instrumentów finansowych do portfela. Określenie reguł decyzyjnych ma swoje wady i zalety. Wadą jest mniejsza elastyczność ponieważ trzeba się trzymać ustalonych z góry reguł, ale jest to zarazem zaleta ponieważ z procesu decyzyjnego wyeliminowane są niepotrzebne emocje, które często towarzyszą podejmowaniu decyzji na rynkach finansowych. Reguły decyzyjne zostały tak zaprojektowane aby portfele elastycznie reagowały na: zmiany w otoczeniu makroekonomicznym, sytuację fundamentalną spółek, zmiany cykliczne i techniczne. Proces decyzyjny przebiega w następujących krokach. 1. Zdefiniowanie polityki inwestycyjnej 2. Ustalenie reguł alokacji klas aktywów w portfelu 3. Wybór instrumentów finansowych do portfela w obrębie klas aktywów 4. Ustalenie momentu kupna i sprzedaży instrumentów finansowych 5. Weryfikacja kryteriów portfelowych 1

2 Krok 1. Ustalenie polityki inwestycyjnej Polityka inwestycyjna to ustalenie nieprzekraczalnych reguł dla każdego z trzech portfeli inwestycyjnych. W ramach polityki inwestycyjnej określony jest dla każdego portfela cel inwestycji, ryzyko inwestycji, benchmark, horyzont czasowy inwestycji oraz zasady alokacji tj. maksymalnego, nieprzekraczalnego udziału poszczególnych klas aktywów w portfelu. Cel inwestycji Portfel ograniczonego ryzyka Osiągnięcie stopy zwrotu przewyższającej zysk z lokaty bankowej w celu ochrony środków przed inflacją przy jednoczesnej akceptacji ryzyka związanego z inwestycją niewielkiej części środków pieniężnych w akcje. Portfel zrównoważony Osiągnięcie znacznie wyższych stóp zwrotu od inwestycji w instrumenty bezpieczne przy jednoczesnej akceptacji większego ryzyka związanego z inwestowaniem do 50% środków pieniężnych w akcje Portfel agresywny Osiągnięcie w długim terminie wysokich stóp zwrotu przy jednoczesnej akceptacji ryzyka związanego z inwestycją całości kapitału w akcje. Benchmark 80% WIBID 1Y + 20%WIG20 50% WIBID 1Y + 50% WIG 10% WIBID 1Y + 90% WIG Horyzont inwestycyjny Krótki (około jednego roku) Średni (około trzech lat) Długi (około 5 lat) Ryzyko inwestycji Umiarkowane Średnie Duże Dopuszczalna alokacja klas aktywów Akcje (0-20%) Obligacje skarbowe (30-100%) Obligacje korporacyjne (0-30%) Depozyty (0-50%) Surowce 0% Waluty 0% Kontrakty terminowe 0% Akcje (0-50%) Obligacje skarbowe (0-50%) Obligacje korporacyjne (0-50%) Depozyty (0-50%) Surowce (0-30%) Waluty (0-30%) Kontrakty terminowe 0% Akcje (0-100%) Obligacje skarbowe (0-30%) Obligacje korporacyjne (0-30%) Depozyty (0-50%) Surowce (0-30%) Waluty (0-30%) Kontrakty terminowe 50% wartości kontraktu Krok 2. Alokacja klas aktywów Alokacja taktyczna w kontekście portfeli modelowych to ustalenie zaangażowania w poszczególne klasy aktywów w oparciu o zidentyfikowane przez narzędzia dostępne w Serwisie fazy cyklu koniunkturalnego w ramach dopuszczalnego limitu określonego w polityce inwestycyjnej. Uproszczony model alokacji taktycznej w cyklu koniunkturalnym przedstawia poniższy schemat. 2

3 Ekspansja gospodarcza i wzrost stóp procentowych Spowolnienie gospodarcze i spadek stóp procentowych Rynek surowcowy Rynek pieniężny Rynek akcji Rynek obligacji Ożywienie gospodarcze i spadek stóp procentowych Depresja gospodarcza i spadek stóp procentowych Do identyfikacji faz cyklu koniunkturalnego służy makroekonomiczny barometr koniunktury giełdowej WIGTRACER dostępny w menu głównym analiza makro/barometr koniunktury giełdowej. WIGTRACER działa jak wskaźnik wyprzedzający dla gospodarki dlatego faktyczne położenie wskazówki znacznie wyprzedza to co się dzieje w realnej gospodarce. Identyfikacja faz cyklu koniunkturalnego pozwala na podejmowanie decyzji dotyczących zaangażowania w poszczególne klasy aktywów. Z punktu widzenia zaangażowania w rynek akcji okres największych możliwości finansowych zaangażowania w akcje faza wzrostowa poniżej trendu. W miarę jak wskazówka podąża na północ rośnie ryzyko finansowe i zaangażowanie w akcje jest zmniejszane. Kiedy wskazówka kompasu podąża na południe zaangażowanie w akcje jest redukowane do minimum lub inwestycje są kierowane do sektorów bardziej defensywnych. Poniższa tabela określa reguły zaangażowania w akcje w zależności od położenia wskazówki kompasu inwestycyjnego. 3

4 Pozycja cykliczna WIGTRACER Poziom zaangażowania w akcje Opis zachowania Faza cyklu E4-S 20%-40% zwiększanie zaangażowania akumulacja S-S1 40%-60% zwiększanie zaangażowania akumulacja S1-S2 60%-80% zwiększanie zaangażowania akumulacja S2-S3 80%-100% pełne zaangażowanie wczesny trend wzrostowy S3-S4 80%-100% pełne zaangażowanie wczesny trend wzrostowy S4-W 80%-100% pełne zaangażowanie wczesny trend wzrostowy W-W1 80%-100% pełne zaangażowanie dojrzały trend wzrostowy W1-W2 80%-100% pełne zaangażowanie dojrzały trend wzrostowy W2-W3 80%-100% pełne zaangażowanie dojrzały trend wzrostowy W3-W4 80%-100% pełne zaangażowanie dojrzały trend wzrostowy W4-N 80%-100% pełne zaangażowanie dojrzały trend wzrostowy N-N1 60%-80% zmniejszanie zaangażowania dystrybucja N1-N2 40%-60% zmniejszanie zaangażowania dystrybucja N2-N3 20%-40% zmniejszanie zaangażowania dystrybucja N3-N4 0%-20% minimalne zaangażowanie wczesny trend spadkowy N4-E 0%-20% minimalne zaangażowanie wczesny trend spadkowy E-E1 0%-20% minimalne zaangażowanie dojrzały trend spadkowy E1-E2 0%-20% minimalne zaangażowanie dojrzały trend spadkowy E2-E3 0%-20% minimalne zaangażowanie dojrzały trend spadkowy E3-E4 0%-20% minimalne zaangażowanie dojrzały trend spadkowy Rynek obligacji jest preferowaną klasą aktywów w cyklu koniunkturalnym w fazie spowolnienia gospodarczego, w momencie, kiedy rynek oczekuje spadku stóp procentowych. W tej fazie cyklu koniunkturalnego krzywa dochodowości przybiera kształt odwrócony lub płaski. Spadkom stóp procentowych towarzyszy wzrost cen obligacji i do portfela wybierane są obligacje o długim duration (czasie do wykupu). Odwrotnie w momencie oczekiwania na cykl podwyżek stóp procentowych ceny obligacji spadają i do portfela wybierane są obligacje o krótkim okresie do wykupu, głównie obligacje dyskontowe lub oparte o zmiennym kuponie. Rynek towarowy jest preferowany w warunkach wzrostu gospodarczego, któremu towarzyszy inflacja i wzrost stóp procentowych. Instrumenty rynku pieniężnego to klasa aktywów preferowana w okresie spowolnienia gospodarczego, któremu towarzyszy jeszcze wzrost inflacji i stóp procentowych. Rosnące stopy procentowe to wzrost rentowności, a wzrost rentowności to spadek cen obligacji. 4

5 Krok 3. Wybór instrumentów finansowych do portfela Wybór konkretnych akcji do portfela realizowany jest z wykorzystaniem narzędzia skaner fundamentalny, który dostępny jest w menu analiza fundamentalna- skaner fundamentalny. Główne kryteria jakie brane są pod uwagę w procesie wyboru spółek do portfela to: Kryterium płynności- realizowane poprzez wybór do portfela spółek legitymujących się określonym poziomem obrotów, tak aby było możliwe szybkie zareagowanie na zmiany na rynku i zamknięcie pozycji. Do portfeli ograniczonego ryzyka wybierane są spółki z indeksu WIG20. Do portfela zrównoważonego wybierane są spółki z WIG20 oraz spółki z indeksu WIG, które legitymują się dobrą płynnością. W portfelach agresywnych kryterium to jest bardziej liberalne jednakże udział jednej spółki w portfelu nie przekracza zwykle 10%. Kryterium stabilności finansowej- realizowane poprzez narzędzie w Serwisie Rating Stabilności Finansowej dostępne w menu głównym analiza fundamentalna- rating stabilności finansowej. Spółki znajdujące się w strefie zagrożenia upadłością nie są wybierane do portfeli. Takie spółki można zidentyfikować korzystając z narzędzia multiskaner inwestycyjny w menu analiza kompleksowa Kryterium rentowności- realizowane poprzez wybór spółek które charakteryzują się odpowiednią rentownością aktywów oraz posiadają korzystny na tle konkurentów z branży wskaźnik rentowności kapitałów własnych oraz korzystną relację wskaźnika ROE do C/WK. Zależność między tymi dwoma wielkościami jest niezwykle istotna. Spółki posiadające wysoki poziom współczynnika C/WK nie muszą być za drogie. Często taki poziom uzasadnia wysokie ROE. Kryterium zdolności do generowania marż operacyjnych oparte o śledzenie tendencji w w przepływach operacyjnych oraz realizowanych przez spółkę marż operacyjnych. Dobre spółki powinny generować atrakcyjne na tle konkurencji marże, które charakteryzują się rosnącą tendencją. 5

6 Kryterium upside rekomendacji maklerskich instytucji- to pomocnicze kryterium. Odnośnie skuteczności rekomendacji prezentowanych przez instytucje wiemy już wiele, niemniej warto sprawdzić najświeższe rekomendacje nie dalej niż 6 miesięcy wstecz aby zobaczyć jaki jest w tym zakresie konsensus. W widoku spółki prezentujemy wskaźnik potencjału rekomendacji obliczony dla rekomendacji publikowanych za ostatnie sześć miesięcy wstecz. Dobór obligacji do portfela realizowany jest z wykorzystaniem narzędzia Krzywa dochodowości obligacji Swensona, dostępna w menu Analiza obligacji krzywa dochodowości. Poza wspomnianymi kryteriami odnoszącymi się do duration portfela, które zostały opisane w kroku 2 pod uwagę brane są obligacje, których rentowność u ustalonym wcześniej okresie do wykupu jest najatrakcyjniejsza tzn. jest wyższa niż od rentowności wyznaczonej za pomocą aproksymacji krzywej dochodowości Swensona (krzywa oznaczona kolorem czarnym). Na poniższej ilustracji zielonymi punktami oznaczyliśmy obligacje, które są nad krzywą (preferowane) i czerwonymi punktami obligacje, które są pod krzywą (niepreferowane). W tabeli analiza obligacji- rynek obligacji każdej obligacji przypisaliśmy odpowiednie oznaczenie. Dodatkowo na wykresie można zobaczyć, jak kształtuje się krzywa terminowa. Położenie krzywej terminowej względem krzywej Swensona obrazuje w jakim okresie do wykupu rynek oczekuje wzrostu stóp procentowych. Wnioskowanie co do zachowania stóp procentowych wspomagane jest przez obserwację zmian elementów krzywej Svenssona w czasie, w zakładce Rentowność w czasie. Pod uwagę jest brana cała struktura terminowa rynku obligacji skarbowych. Krok 4. Wybór momentu kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Do tego celu wykorzystujemy narzędzie kompas inwestycyjny dostępny w menu analiza cykliczna- kompas inwestycyjny oraz pomocniczo kryteria analizy technicznej wykorzystując do tego celu narzędzia Analiza techniczna- skaner techniczny jak również narzędzie do analizy technicznej dostępne na portalu w menu analiza techniczna- wykresy AT Analiza techniczna służy do potwierdzenia, czy wskazania kompasu inwestycyjnego są wiarygodne do tego aby podjąć decyzje inwestycyjne na podstawie kompasu inwestycyjnego na podstawie trendu, formacji, układu średnich i dostępnych wskaźników. 6

7 Działanie kompasu inwestycyjnego zostało opisane w sekcji Produkty- kompas inwestycyjny. Dla przypomnienia należy wskazać, że moment w którym kupowane są akcje to faza akumulacji, natomiast moment wyjścia z instrumentu finansowego to faza dystrybucji jak pokazano na poniższym przykładzie akcje LOTOS. Krok 5. Kryteria portfelowe. Pomocniczo do budowy portfela wykorzystywane są miary analizy portfelowej dostępne w menu skaner portfelowy lub miltiskaner inwestycyjny- kryteria portfelowe. Spośród dwóch instrumentów spełniających wybrane kryteria wybierane są te które charakteryzują się lepszym współczynnikiem zmienności (miara ryzyka na jednostkę stopy zwrotu). Współczynnik beta pomaga ustalić, czy akcja jest ofensywna czy defensywna- co ma znaczenie przy wyborze spółek w określonych fazach cyklu koniunkturalnego (ofensywne w hossie, defensywne w bessie). Odchylenie standardowe oraz drawdown informują o zmienności danej akcji. W portfelach bezpiecznych unikamy akcji o dużej zmienności i obsunięciach kapitału. W ramach kryteriów portfelowych zastosowano również zasadę dywersyfikacji branżowej. Opracowany w ten sposób proces podejmowania decyzji z góry narzuca dyscyplinę w podejmowaniu decyzji na wielu poziomach analizy. Rezultaty stworzonych portfeli i dokonywane w nich zmiany dostępne są w menu głównym analiza portfelowa: portfel ograniczonego ryzyka, portfel zrównoważony oraz portfel agresywny. Sposób śledzenia portfeli opisujemy w sekcji jak stosować. Jak stosować? W oparciu o opisane w sekcji opis produktu reguły drzewa decyzyjnego w Serwisie w Menu głównym analiza portfelowa dostępne są trzy portfele modelowe o trzech profilach ryzyka: ograniczonego ryzyka, zrównoważony oraz agresywny. Portfele można wykorzystać do obserwacji ich składu oraz ich zmian w czasie a w szczególności: wybranych instrumentów, udziału %, zyskowności w czasie na tle zaangażowanego kapitału, 7

8 historii operacji finansowych i na papierach wartościowych. Portfele prowadzone są w czasie rzeczywistym. Nie jest możliwe dorobienie do nich historii. Każda operacja zostaje zapisana w historii co czyni je transparentnymi. Sposób prezentacji wyników przedstawimy na przykładzie portfela zrównoważonego utworzonego w dniu 9 lutego. Cenami nabycia są ceny z zamknięcia sesji w dniu 7 lutego (piątek). Widok aktualny skład portfela pokazuje instrumenty w portfelu, ich ilość aktualną wycenę. Suma wycen poszczególnych instrumentów finansowych i gotówki stanowi wartość portfela. Pod wartością portfela prezentujemy saldo wpłat i wypłat. Wynik na portfelu to różnica pomiędzy wartością portfela a saldem wpłat i wypłat. Wynik prezentujemy w ujęciu kwotowym i procentowym. Zwracamy uwagę, że wpłaty i wypłaty powiększają i pomniejszają zarówno saldo wpłat i wypłat oraz bieżącą wycenę. Taki sposób prezentacji umożliwi pokazanie faktyczną zmianę wynikającą ze zmiany wyceny portfela. W naszym przykładzie aktualna wartość jest mniejsza od wartości wpłat i wypłat. Jest to spowodowane zapłaconą prowizją za instrumenty finansowe nabyte do portfela. Podkreślamy również, że ceny obligacji podajemy w cenach rozliczeniowych (cena w % wartości nominalnej * nominał * odsetki skumulowane). Po prawej stronie prezentujemy strukturę procentową portfela. Po najechaniu myszą na jeden z elementów portfela wyświetla się nazwa składnika portfela i jego procentowy udział w portfelu. W naszym przykładzie udział gotówki w portfelu stanowi 11%. Na dole tabeli znajduje się przycisk zobacz szczegóły, który przenosi nas do szczegółów transakcji związanych z portfelem 8

9 W widoku szczegółowym możemy zobaczyć, po jakiej cenie kupiliśmy instrumenty finansowe. Ważną informacją jest również fakt, że liczymy hipotetyczną prowizję od sprzedaży instrumentów finansowych. Pozwala to prezentować wynik w ujęciu brutto (bez prowizji) oraz w ujęciu netto (przy uwzględnieniu prowizji z tytułu sprzedaży). Na naszym przykładzie widzimy w ostatniej kolumnie, że strata netto na kupionych instrumentach jest równa prowizji w dwie strony. Od transakcji na akcjach przyjęliśmy prowizję 0,29% natomiast w przypadku transakcji na obligacjach prowizja wynosi 0,19%. W trakcie tworzenia portfela wszystkie operacje zostały zapisane w historii operacji. Wpłaciliśmy na rachunek kwotę zł, a wszystkie nabycia instrumentów finansowych obciążyły rachunek kwotą netto czyli wartością brutto zlecenia powiększoną o prowizję maklerską. Prezentację graficzną wyników inwestycji przestawia funkcja Track record portfela. W tym widoku prezentujemy wykres salda w wpłat i wypłat gotówkowych, wykres bieżącej wartości portfela (skala lewa). Na prawej skali pokazujemy różnicę, czyli ile wartość portfela różni się od salda wpłat i wypłat. Wyniki, zmiany w portfelach modelowych będziemy prezentować w menu pionowym komunikaty. Możliwość dodawania własnych portfeli została opisana tutaj. 9

10 Pytania i odpowiedzi Czym się różnią portfele modelowe InvestTracer.com od portfeli dostępnych na rynku? Stworzyliśmy drzewo decyzyjne, które w pewnym sensie jest e-doradcą, algorytmem decyzyjnym, którego reguły wpływają na finalną postać portfela. Reguły te obejmują kompleksowe podejście do procesu inwestycyjnego obejmującego analizę makroekonomiczną, techniczną, cykliczną, portfelową, fundamentalną. Zaletą rozwiązania jest możliwość śledzenia zmian w czasie rzeczywistym, dowiadywania się o zmianach w składach portfeli, przeglądania historii operacji oraz brak możliwości wpływania na przeszłość co czyni rozwiązanie bardziej transparentnym. Jakie ryzyko towarzyszy inwestowaniu w portfele modelowe? Portfele nie mają historii. Podjęliśmy wyzwanie aby tworzyć je od początku i budować ich historię. Prognozowanie jest łatwe zwłaszcza jeżeli dotyczy przeszłości. My prognozujemy w przyszłość i budujemy historię naszych portfeli. Dopiero czas pokaże jaka jest ich skuteczność. Nie możemy ponosić odpowiedzialności za skutki decyzji inwestycyjnych podjętych na podstawie przestawionych rozwiązań, które służą to pokazania pewnego schematu zachowania się na rynkach finansowych. Czas zweryfikuje ich skuteczność. Jakie są wady i zalety zaproponowanego procesu decyzyjnego? Określenie reguł decyzyjnych ma swoje wady i zalety. Wadą z góry zdefiniowanych reguł jest mniejsza elastyczność, ponieważ trzeba się trzymać ustalonych z góry reguł, ale jest to zarazem zaleta ponieważ z procesu decyzyjnego wyeliminowane są niepotrzebne emocje, które często towarzyszą podejmowaniu decyzji na rynkach finansowych. Takie podejście jest pewnego rodzaju dyscypliną, której brakuje nam w inwestowaniu. Czy można stosować odstępstwa od przyjętych reguł decyzyjnych? Zaproponowane rozwiązania są pewnym modelem. Na każdym etapie tworzenia portfela można dokonać własnych modyfikacji. W inwestycjach wirtualnych lub rzeczywistych można naśladować pełne rozwiązanie dostosowując je do własnych preferencji i profilu inwestycyjnego ale można również poszczególne elementy całego procesu inwestycyjnego: decyzje o alokacji aktywów, decyzje o wyborze spółek do portfela, wyborze obligacji, decyzje o poziomie zaangażowania. 10