Ćwiczenie nr 5/6 - Przygotowanie dokumentacji technicznej dla bryły

Transkrypt

1 Ćwiczenie nr 5/6 - Przygotowanie dokumentacji technicznej dla bryły Modelowanie 2D sprowadza się do tworzenia podstawowych widoków projektowanego obiektu stąd przygotowanie dokumentacji jest w zasadzie powtórzeniem na arkuszu tego co stworzono w przestrzeni modelu. Korzyścią ze stosowania rzutni i arkuszy jest wygoda w umieszczaniu widoków szczegółów i aranżacji rysunku. W przypadku modeli przestrzennych istnieje konieczność przeniesienia widoków modelu oraz jego wybranych szczegółów lub przekroi do postaci rysunku zgodnego z zasadami rysunku technicznego. Zwykłe zastosowanie trybów prezentacji obiektów, poza niektórymi przypadkami, nie daje widoków zgodnych z normami sporządzania rysunku technicznego (rys. 1 lewy). W prezentacji krawędziowej przeszkadzają linie siatkowe oraz krawędzie pozorne, natomiast brak jest linii konturowych, co jest błędem w modelach o symetrii osiowej. Dlatego dla sporządzania widoków na arkuszach z obiektów przestrzennych od dawna oferowane są polecenia profil oraz przekrój pozwalające wykonać potrzebne widoki modelu w postaci zbioru dodatkowych elementów rysunkowych pokazujących wybrany model z żądanej strony. Wadą tych poleceń jest kłopotliwe ręczne tworzenie poszczególnych rzutów, ustawianie podziałki, wykonywanie widoku bryły (profilu) oraz wyłączenie warstw modelu. Poszczgólne rzuty muszą być ręcznie wrównywane i przy każdej zmianie modelu musi być powtarzana procedura wykonywania profili, ggdyż nie ma stałego powiązania profilu z modelem. Wraz z rozwojem programu pojawiła się możliwość tworzenia dokumentacji półautomatycznie z wykorzystaniem polecenia przygotowującego konfigurację rzutuj i polecenia tworzącego potrzebne profile i widoki rysrzut. Nadaj jednak brakowało powiązania tak utworzonych profili/widoków modelu z modelem. Te niedogodności zaczęto usuwać od wersji 2012, gdzie umożliwiono wykonywanie rzutów z modelu z pełnym powiązaniem z modelem ale bez możliwiści wykonywania szczegółów i przekrojów. Od wersji 2013 istnieje już pełna możliwość tworzenia rzutów, przekrojów i szczegółów. Informacje na ten temat zostaną omówione w następnym ćwiczeniu. Od wersji 2013 polecenia właściwe do konfigurowania rzutni na arkuszu/układzie znajdują się w osobnej karcie o nazwie Układ. Karta wyświetl udostępnia polecenia tylko do konfigurowania i tworzenia rzutni w obszarze modelu. Część poleceń znajduje się w karcie Narzędzia główne panel Modelowanie (w części zakrytej). Są to polecenia: rzutuj, rysrzut i profil. W tej samej karcie znajduje się panel Przekrój służący do generowania przekrojów. Rys. 1. Widok w trybie krawędziowym (lewy) i widok zgodny z normami (prawy uzyskany poleceniem profil. Widok bryły Polecenie profil służy do sporządzania widoku bryły pozbawionego niepotrzebnych linii, ale za to uzupełnionego liniami konturowymi - czyli dokładnie jej profilu. Pozwala ono rozdzielić linie profilu na widoczne i niewidoczne poprzez umieszczenie ich na różnych warstwach. Ponadto polecenie daje użytkownikowi możliwość usunięcia krawędzi pozornych (stycznych). Można je wydać tylko w przestrzeni modelu, ale udostępnionej przez rzutnie z obszaru papieru. Efektem polecenia jest utworzenie anonimowego

2 bloku 2D lub 3D składającego się z obiektów liniowych. Elementy bloku 2D są umieszczane w jednej płaszczyźnie zaś bloku 3D pokrywają się z krawędziami modelu i w związku z tym są umieszczane na wielu płaszczyznach lub tworzą krzywe 3D. Pozytywna odpowiedź na pytanie: pozwala na rozdzielenie widocznych i niewidocznych linii na różne warstwy. Dodatkowo, jeżeli w rysunku jest załadowany typ linii HIDDEN/UKRYTE, to zostanie on automatycznie użyty na warstwie, na której umieszczone będą linie niewidoczne. Polecenie to tworzy nowe warstwy o nazwach PV-xxx na linie widoczne oraz PH-xxx na linie niewidoczne (xxx-jest numerem heksadecymalnym) dlatego po zakończeniu polecenia warto zamienić ich nazwy adekwatnie do tego co one przedstawiają. Pozytywna odpowiedź na pytanie: pozwala na utworzenie bloku 2D umieszczonego na płaszczyźnie równoległej dl płaszczyzny aktualnego widiku poprowadzonej przez początek aktualnego LUW. Wersja 2D jest wygodniejsza od wymiarowania w obszarze modelu, ale aby ją wykonać konieczne jest zdefiniowanie na płaszczyźnie profilu osobnego LUW. LUW warto zmienić przed wydaniem polecenia (wygodna opcja to Nowy widok) bo należy pamiętać, że profil 2D jest tworzony na płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ekranu i przechodzącej przez punkt początkowy aktualnego LUW. Wreszcie ostatnie pytanie: pozwala ustalić czy krawędzie pozorne mają zostać w profilu pominięte. Standardowe odpowiedzi na te pytania (3 x TAK) odpowiadają powszechnie stosowanym normom sporządzania dokumentacji technicznej. Przygotowanie przekrojów Do tworzenia przekroi brył służy polecenie przekrój. Polecenie to właściwie generuje nie tyle przekrój co kład przekroju bryły określoną płaszczyzną. Przekrój może być wykonany płaszczyzną zdefiniowaną trzema punktami (opcja 3punkty), płaszczyzną widoku (opcja widok) płaszczyznami równoległymi do płaszczyzn XY, YZ lub ZX aktualnego LUW'u (opcje XY..ZX), płaszczyzną innego płaskiego obiektu (opcja obiekt) lub płaszczyzną zdefiniowaną przez punkt i jej wektor normalny (opcja oś Z). Wynikiem polecenia jest utworzenie w płaszczyźnie przekroju regionu. Nie jest on kreskowany. Aby to uczynić trzeba uprzednio zdefiniować w jego płaszczyźnie nowy LUW. Samo kreskowanie jest już łatwe, wystarczy bowiem wskazać region jako obiekt do kreskowania (przycisk dodaj: wybierz obiekty). Ponieważ region reprezentuje kład przekroju konieczne będzie też dorysowanie brakujących krawędzi i osi widocznych w danym przekroju. Powinno się je rysować w nowo zdefiniowanym LUW (tym samym co dla kreskowania). Pewien problem stanowią przekroje łamane. W tym przypadku można je zbudować modyfikując i łącząc ze sobą kilka przekrojów sprowadzonych do jednej płaszczyzny. Pomocne jest tu polecenie rozbij pozwalające wydzielić z utworzonych przekrojów krawędzie, które można użyć do budowania ostatecznego przekroju. Można też skorzystać z innej techniki. Mianowicie w roli płaszczyzn przekroju łamanego można wykorzystać ściany innego pomocniczego obiektu 3D rys. 2. Rys. 2. Sposób tworzenia przekroju łamanego. a) obiekt i krawędź przekroju, b) przenikanie (linia przerywana) między obiektem a bryłą pomocniczą zbudowaną na bazie krawędzi przekroju, c) pozostawienie odpowiednich ścian przenikania (po uprzednim rozbiciu bryły przenikania) i wykonanie na ich bazie kreskowania na LUW zdefiniowanym na jednej ze ścian.

3 Obiekt pomocniczy tworzymy na bazie krawędzi (rys. 2a) przekroju dorysowując dodatkowe linie obejmujące jedna z części bryły w celu utworzenia regionu, który później wyciągamy na wysokość bryły. Wykonujemy później przenikanie obu brył z opcją utworzenia bryły przenikania (rys. 2b). Pomocniczą bryłę możemy usunąć, natomiast bryłę przenikania rozbijamy i usuwamy jej niepotrzebne ściany pozostawiając jedynie ściany przekroju. Na końcu sprowadzamy LUW na jedną ze ścian i wykonujemy kreskowanie wskazując jako obiekty do kreskowania pozostawione ściany (rys. 2c). W razie potrzeby można dokonać edycji kreskowania i przyciskiem odtwórz obwiednię odtworzyć krawędzie kreskowania na płaszczyźnie kreskowania. Polecenie płaszczyzna przekroju W nowszych wersjach oprogramowania dodatkowo pojawiła się opcja tworzenia przekroju za pomocą polecenia "płaszczyzna przekroju" płaprzekr. Polecenie to tworzy obiekt przekroju który działa jako marzędzie przecinające element 3D (bryłę, siatkę). Obiekt ten (początkowo płaszczyzna) może zostać rozbudowany o tzw. uskoki tworząc złożony obiekt przestrzenny służący m. in. do tworzenia przekrojów złożonych lub prostych oraz do analizy "przecinanego obiektu". Polecenie to można wybrać najlepiej z karty Narzędzia główne/panel Przekrój (rys. 3) lub z klawiatury płaprzekr. Po wykonaniu płaszczyzny przekroju mamy do wyboru trzy opcje: przekrój na bieżąco (przekbież) - wykonanie przekroju przez obiekt (pokazanie obiektu po działaniu płaszczyzny przekroju jako obiektu tnącego) w celu jego lepszej wizualizacji. Ponowne wybranie tej opcji anuluje działanie płaszczyzny przekroju, dodanie uskoku (płaszczprzekusk) - możliwość dodania uskoku do płaszczyzny przekroju w miejscu wskazanym, utworzenie bloku (płaszczprzeknablok) - wykonanie z danego obiektu 3D: bloku (2D) będącego widokiem przekroju obiektu wzdłuż płaszczyzny przekroju z pokazaniem krawędzi przekroju i kreskowaniem części przeciętych (wzór i wygląd kreskowania zmieniamy w ustawieniach przekroju patrz niżej) lub bloku 3D będącego bryłą 3D po wykonaniu przekroju. Dodatkowe dwa polecenia dostępne w panelu Przekrój nie dotyczą płaszczyzny przekroju: rzut płaski (rzutpłaski) - wykonanie profilu z całego obiektu 3D, wyodrębnij krawędzie (wydzkraw) - utworzenie dodatkowego modelu krawędziowego z danego obiektu 3D. Ustawienia obiektu przekroju (płaszczyzny przekroju) wywołujemy wciskając przycisk na tym panelu. W ustawieniach mamy możliwość zdefiniowania wyglądu poszczególnych wariantów działania płaszczyzny przekroju. Polecenie umożliwia między innymi wybór wzoru kreskowania dla bloku przekroju 2D. Rys. 3. Polecenie płaszczyzna przekroju.

4 Częściowo zautomatyzowane tworzenie dokumentacji technicznej Strategia przygotowania dokumentacji technicznej w sposób częściowo zautomatyzowany polega na wykonaniu kilku kroków. Zmianą w stosunku do zwykłego polecenia profil jest tu wygodniejszy i szybszy sposób generowania rzutni, profili i przekrojów. Jego zaletą jest automatyczne tworzenie rzutni, warstw oraz sterowanie widocznością warstw w rzutniach. Sporządzenie arkusza dokumentacji sprowadza się do czterech znanych już kroków: 1. Przygotowanie LUW'ów. 2. Tworzenie rzutni. 3. Generowanie profili i przekrojów w rzutniach. 4. Wymiarowanie rysunku. Do wykonania kroków 2 i 3 wykorzystuje się polecenia rzutuj oraz rysrzut wydawane w odpowiedniej kolejności. Pierwsze stosujemy do utworzenia rzutni zamiast polecenia rzutnie. Polecenie to automatyzuje wszystkie czynności związane z tworzeniem rzutni włącznie z manipulowaniem widocznością warstw jak i wyrównywaniem widoków. Drugie wyręcza nas w tworzeniu profili i przekrojów i zastępuje polecenia profil i przekrój. Jego przewagą jest to, że wykonuje ono całą "czarną" robotę łącznie z kreskowaniem i dorysowywaniem brakujących krawędzi na przekroju. W wersjach programu stosujących menu wstążkowe polecenie jest dostępne w karcie Narzędzia główne/panel Modelowanie (rys. 4). Rys. 4. Dostęp do poleceń rzutuj, rysrzut i profil w panelu Modelowanie (v. 2010). Polecenie rzutuj umożliwia stworzenie konfiguracji rzutni z pomocą 4 opcji, z tym że opcja luw musi być użyta jako pierwsza na nowym arkuszu (obecnie arkusz oznacza się jako układ): Luw - tworzenie rzutni w płaszczyźnie XY wybranego układu współrzędnych (bieżącego, globalnego lub o określonej nazwie) należy podać podziałkę w tworzonej rzutni a następnie wskazać środek rzutni i dwa narożniki wyznaczające granice rzutni; Orto - tworzenie rzutni z rzutem prostopadłym do wybranej strony istniejącej na arkuszu rzutni, przy wskazywaniu boku rzutni należy wskazać ten bok, z którego patrzymy na model; pomocniczy - tworzy widok pomocniczy, należy wskazać w wybranej istniejącej rzutni 2 punkty tworzące z kierunkiem osi Z danego widoku płaszczyznę pomocniczą, względem której jest tworzony nowy widok; przekrój - tworzy przekrój danego obiektu w oparciu o wskazane 2 punkty w wybranej rzutni. Cały proces tworzenia dokumentacji zostanie omówiony na przykładzie bryły tworzonej w ramach ćwiczenia.

5 Przygotowanie LUW'ów Przygotowanie LUW'ów odbywa się jak to opisano w poprzednich ćwiczeniach. Dla naszych potrzeb wystarczą tylko dwa LUW'y pokazane niżej o nazwach podanych pod rys. 5. Ich ustawienie jest powiązane z rzutami jakie chcemy uzyskać na rysunku końcowym. W LUW'ie BOK płaszczyzna XY0 pokrywa się z bokiem elementu, zaś w LUW'ie PODSTAWA płaszczyzna XY0 pokrywa się z podstawą elementu. Rys. 5. LUW'y potrzebne do prawidłowego utworzenia rzutni. Tworzenie rzutni Pleceniem rzutuj robimy rzutnie, które są przygotowane do stworzenia profili i przekrojów. Rzutnie należy robić TYLKO tym poleceniem. Różni się ono od poznanego dotąd polecenia rzutnie tym, że oprócz rzutni tworzone są automatycznie nowe warstwy i nadawany jest im odpowiedni status widoczności. Ponadto w rzutniach ukryte są pewne informacje, które później wykorzystywane są przez polecenie rysrzut. Tak więc rzutuj tworzy rzutnie używając rzutowania ortogonalnego, w celu rozmieszczenia na arkuszu wielu rzutów i przekrojów 3D. Rzutnie A i C pokazane na rys. 6 tworzymy poleceniem rzutuj opcją luw nazwany nazwa luw jak to pokazano niżej Rys. 6. Układ rzutni uzyskany po poleceniu rzutuj. Rzutnię B pokazaną na rys. 6 tworzymy opcją przekrój wg dialogu pokazanego przykładowo niżej.

6 Wprowadzenie skali jest odpowiednikiem podania współczynnika powiększenia jak dla polecenia zoom w stosunku do obszaru papieru. Wartością domyślną jest skala 1:1 czyli 1, która jest odpowiednikiem zoom 1.0xp [skala 1:2,5 to 0.4 (bo 1/2,5=0,4) itd.). Nazwy widoków są ważne albowiem na ich podstawie tworzone są automatycznie nowe warstwy wg schematu: NazwaWidoku-VIS - na krawędzie widoczne, NazwaWidoku-HID - na krawędzie niewidoczne, NazwaWidoku-DIM - na wymiarowanie (wykorzystamy ją na rys. osi), NazwaWidoku-HAT - na kreskowanie. Opisywane polecenia tylko przygotowuje rzutnie. Tak więc np. na rzutni B nie ma jeszcze przekroju. Pojawi się on dopiero po etapie opisanym dalej. Zanim do tego dojdziemy zmienimy kształt rzutni C na kołowy. W tym celu rysujemy na jej tle koło (w obszarze papieru a nie modelu) a następnie wydajemy polecenie przytrzut. Po tych zabiegach rzutnia C zmienia kształt z prostokątnego na kołowy jak to pokazano na rys. 7. Rys. 7. przekształcenie rzutni prostokątnej w kołową poleceniem przytrzut. Tworzenie profili i przekrojów Teraz poleceniem rysrzut generujemy profile i przekroje w rzutniach. To polecenie wymaga przygotowania rzutni poleceniem rzutuj i nie działa na rzutniach sporządzonych poleceniem rzutnie. Po wydaniu polecenia wystarczy wskazać rzutnie A, B i C, aby uzyskać efekt pokazany na rys. 8a. Rys. 8. Widok arkusza po wykonaniu polecenia rysrzut (a) oraz dalszej edycji (b). Jak można zauważyć AutoCAD użył domyślnego wzoru i skali kreskowania. Podobnie linie niewidoczne są narysowane linią ciągłą. Potrzebne są też drobne korekty jak np. dorysowanie osi. Żeby uzyskać efekt jak na rys. 8b musimy przełączyć się na model i wejść do rzutni B a potem do A i tam dokonać odpowiednich zmian.

7 Aby zadanie usprawnić i nie popsuć wygenerowanych widoków użyjemy tu komplementarnych poleceń rzutniamaks i rzutniamin dostępnych także w pasku stanu (rys. 9). Rys. 9. Widok fragmentu paska stanu dla wersji 2006 i 2010, z zaznaczoną ikoną minimalizacji rzutni rzutniamin (v. 2006) i maksymalizacji rzutniamaks (v. 2010). Polecenie rzutniamaks spowoduje przejście do modelu w ostatnio aktywnej rzutni powiększając ją tymczasowo do rozmiaru całego okna. Teraz możemy dokonać stosownych zmian. Zaletą tego sposobu nad zwykłym przejściem na zakładkę Model albo wejściem do modelu w rzutni jest to, że operacja zmiany widoku w tym stanie są chwilowe i nie wpływają na normalny wygląd rzutni oraz to, że mamy włączone tylko warstwy widoczne w danej rzutni, a nie wszystkie jak w przypadku zakładki model. Przejście między rzutniami odbywa się strzałkami zlokalizowanymi po obu stronach ikony w pasku stanu (rys. wyżej). Powrót do normalnego widoku rzutni odbywa się poleceniem rzutniamin. Wymiarowanie Rysunek wymiarujemy w obszarze PAPIER a nie MODEL. W wersji AutoCAD 2000 i starszych należało wymiarować w obszarze model. W wersjach 2002 i nowszych powinno się to robić w obszarze papier jako, że ten jest przeznaczony na elementy opisowe a nie konstrukcyjne. Wymiarując koniecznie należy stosować uchwyty. AutoCAD pamięta do jakich punktów i których obiektów odnosiło się wymiarowanie, tak że jakiekolwiek zmiany w widoku przenoszą się automatycznie na linie wymiarowe. Wymiarując należy skalować do wymiarów arkusza (zakładka Dopasuj w oknie edycji stylu wymiarowania).

8