PORÓWNANIE WARTOŚCI NAW OZOWEJ GNOJOWICY Z OBORNIKIEM I NAWOZAMI MINERALNYMI W DOŚW IADCZENIACH WAZONOWYCH

Transkrypt

1 ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE T. X X X, N R 2, W ARSZAW A 1979 TEOFIL MAZUR, JÓZEF KOC, ZDZISŁAW CIEĆKO PORÓWNANIE WARTOŚCI NAW OZOWEJ GNOJOWICY Z OBORNIKIEM I NAWOZAMI MINERALNYMI W DOŚW IADCZENIACH WAZONOWYCH In sty tu t C hem izacji Rolnictw a A kadem ii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie W yniki dotychczasowych badań wskazują, że gnojowica jest cennym nawozem organicznym. Na tę wysoką w artość nawozową m a w pływ zawartość poszczególnych składników oraz ich dostępność dla roślin [10]. Azot m in eraln y w gnojow icy stanow i ponad połowę ogólnej jego zaw artości, natom iast potas w ystępuje głównie w form ie m ineralnej. Naw ożenie gnojowicą może zapew nić wyższe plony niż stosow anie innych n a wozów organicznych [4, 9]. A s m u s i in. [1, 2], Lange [6] oraz Wadekind [13] doszli do wniosku, że działanie nawozowe gnojowicy można porównywać do działania naw ozów m ineralnych. W ykazali oni, że spośród trzech podstaw ow ych składników pokarm ow ych (NPK) potas i fosfor w ykorzystyw ane są w takim sam ym stopniu jak z nawozów m ineralnych. Azot n a tomiast jest słabiej przysw ajany niż z nawozów m ineralnych, ale lepiej niż z obornika. Badania przeprow adzone w k ra ju w ykazują duże uzależnienie działania gnojowicy od w arunków jej uzyskiwania i stosowania [3, 5, 8, 9, 11, 12]. METODYKA BAD AŃ Badania w artości nawozowej gnojowicy przeprowadzono w trzech doświadczeniach wazonowych. Do badań użyto wazonów M itscherlicha. Każdą kom binację zakładano w czterech pow tórzeniach. W azony n ap ełniono po 6 kg gleby pobranej z wierzchniej w arstw y pola uprawnego. C harakterystykę tych gleb podano w tab. 1. W czasie napełniania w a zonów glebą zastosowano gnojowicę i obornik, a w kom binacjach z n a-

2 58 T. Mazur i in. C harakterystyka g le b u żytych do dośw iadczeń C h a r a c te r is t ic s o f s o i l s u sed fo r exp erim en ts Tabela 1 D ośw iadczenie Experim ent Utwór glebowy S o i l Kompleks r o liftc z e j p rzydatności A g r ic u ltu r a l.u s a b i l i t y com plex Zaw artość p róch n icy Humus co n ten t ph/kcl P2 5 KgO m g/100 g g le b y m g/100 g s o i l 1 p ia s e k s ła b o g li n i a s t y co a rse sandy s o i l i ł p y la s ty very fin e sandy cla y 2 p ia sek s ła b o g li n i a s t y c o a r se sandy s o l l 3 p ia s e k s ła b o g l i n i a s t y c o a r se sandy s o i l 6 0,9 3 4, ,0 2 1,6 5 5,1 3,1 1 0,5 6 0,8 7 4,2 1 8,2 6,4 6 0,9 3 4, ,0 Skład chem iczny nawozów o rgan iczn ych zastosow an ych w d ośw iad czen iach Chemical com position o f organic f e r t iliz e r s used in the experim ents Tabela 2 D ośw iadczenie Rodzaj nawozu P rccen t suche j masy % o f dry m atter P rocen t w św ie ż e j m asis Percentage in the fresh m atter Experim ent Kind o f f e r t i l i s e * N P20 5 k2o 1 Gnojowica b ydlęca C a ttle s lu r r y Gnojowica trzo d y chlew n ej Pig slu rry Obornik b y d lęcy C a ttle manure Obornik trzo d y chlew nej P ig manure 1 2,3 0,8 4 0,2 7 0,3 0 22,7 0,76 0,8 7 0,16 2 0,3 0,4 4 0, ,4 0,76 0,86 0,9 8 2 Gnojowica zastosow an a w kombinac ja ch Slurry used in treatm ents 3 and 4 Gnojowica zastosow an a w kombinacja ch 5 i 6 Slurry used in treatm ents 5 and 6 G nojowica zastosow an a w kombinac ja ch S lurry used in treatm ents 7 and 8 9,6 0,3 9 0,16 0,3 0 10,1 0,3 8 0,2 0 0,2 9 11,0 0,43 0,22 0,6 9 3 Gnojowica b y d lęca C a ttle s lu r r y 12,1 0,41 0,25 0,3 4 wozami m ineralnym i całą daw kę fosforu i potasu oraz 0,5 g N n a w a zon. Azot dano w postaci mocznika, fosfor w superfosfacie potrójnym, a potas w 60-procentow ej soli potasow ej. Pozostałą część azotu stosowano pogłównie. Skład chemiczny gnojowicy i obornika ilustruje tab. 2. W czasie w egetacji w azony podlew ano do 60% pełnej pojem ności wodnej gleby. W dośw iadczeniu 1 porów nyw ano działanie nawozowe gnojow icy by

3 Wartość nawozowa gnojowicy 59 dlęcej i trzody chlew nej z obornikiem i nawozam i m ineralnym i. Doświadczenie przeprowadzono w dwóch identycznych seriach: na glebie lekkiej i na glebie zwięzłej. D aw ki nawozów ustalono na podstaw ie zawartości azotu. Jako dawkę podstawową przyjęto 1,5 g N na wazon. Wazony obsiano kukurydzą, która była plonem głównym, po jej sprzęcie w ysiano bobik jako poplon. Obie rośliny zebrano n a zielonkę. P rzedm iotem drugiego doświadczenia było w ykorzystanie azotu, fosforu i potasu z gnojow icy w porów naniu z naw ozam i m ineralnym i. P o ziom nawożenia N PK dla w szystkich w ariantów był stały i wynosił: 2 g N, 1,5 g P 2O5 i 2,5 g К / ) na wazon. Poszczególne kom binacje uwzględniały całą dawkę każdego składnika w gnojowicy i w nawozach m ineralnych oraz po połowie daw ki w gnojow icy i naw ozach m in eralnych. W kom binacjach z nawożeniem gnojowicą optym alną proporcję N PK uzyskano stosując uzupełniające naw ożenie m ineralne. W doświadczeniu wyodrębniono dwie serie o tym samym schemacie. W pierwszej zasiano owies, a po nim grykę, w drugiej kupkówkę. Owies zebrano na ziarno, natom iast trzy pokosy kupków ki i grykę n a zieloną masę. Terminy siew u, wschodów i sp rzętu r o ś li n w dośw iad czen iach Sowing, sprouting and h arvest d ates o f crops in experim ents Tabela 3 D ośw iadczenie Experiment R o ślin a Crop Siew Sowing Wschody Sproutin g S przęt H arvest 1 kukurydza maize bobik horse bean 1 0.V 1 7.V 2 4.VII 3 0.VII 5.VIII 2 8.DC Ł kupkówka co c k sfo o t ow ies o a ts gryka buckwheat 28. IV 8.V 4. VII 2 1.V III 5 Д IV 3.V 1.V III 1 1.V III 1 3.V III 10JCI 3 kukurydza maize 29.IV 5.V 2 7.VII W doświadczeniu 3 badano w pływ zróżnicowanych dawek gnojowicy, które w przeliczeniu na azot wyniosły od 0,41 do 6,56 g N na wazon, na plon i jakość kukurydzy upraw ianej na zieloną masę. Term iny siewu, wschodów i sprzętu poszczególnych roślin użytych we w szystkich dośw iadczeniach zamieszczono w tab. 3. W zebranym plonie roślin oznaczono suchą m asę, azot ogółem i białkowy (metodą Kjeldahla), fosfor (metodą wanadowo-m olibdenową) oraz potas (m etodą fotopłom ieniow ą).

4 60 T. Mazur i in. OMÓWIENIE WYNIKÓW Doświadczenie 1. Stosowane nawożenie na obu glebach spowodowało wysoki w zrost plonu zielonej m asy k ukurydzy (tab. 4). Zw yżka na glebie lekkiej wynosiła od 348 do 648%, a na zwięzłej od 151 do 621%. D ziałanie nawozów organicznych było uzależnione od gleby. N a wożenie gnojowicą i obornikiem bydlęcym n a glebie lekkiej dało śre d nio o 15% wyższe plony niż na glebie ciężkiej. Zastosowanie gnojowicy i obornika trzody chlew nej dało wyższe plony na glebie ciężkiej; ró żn i ca w stosunku do gleby lekkiej w ynosiła 32%. Na obu glebach najw yższy przyrost plonu zielonej masy kukurydzy otrzym ano przy nawożeniu 1,5 g N w gnojowicy + N P K. Zbliżony plon dała rów nież podw ojona daw ka gnojow icy (3,0 g N) z w yjątkiem gnojowicy bydlęcej na glebie lekkiej. Działanie następcze zastosowanego nawożenia dało przyrost plonu zielonej masy bobiku od 19 do 94% na glebie lekkiej i od 14 do 64% na glebie ciężkiej. Największy przyrost plonu otrzym ano: na glebie lekkiej przy podwojonej dawce gnojowicy trzody chlew nej, a na glebie ciężkiej przy nawożeniu obornikiem + N P K. Najm niejsze plony otrzymano' na pojedynczych daw kach gnojow icy oraz na sam ym naw ożeniu m in eralnym. W zrost plonu rośliny następczej pod w pływ em naw ożenia na glebie ciężkiej był o 38% wyższy niż na glebie lekkiej. Przy porównaniu równoważnych dawek gnojowicy i obornika (1,5 g N na wazon) efekt naw ożenia był uzależniony od gleby i rodzaju gnojowicy. Na glebie lek kiej wyższy plon 'kukurydzy otrzym ano na naw ożeniu gnojowicą. Zależność ta dotyczyła porównywanych nawozów od obu gatunków zwierząt. W przypadku gleby ciężkiej nawożenie gnojowicą i obornikiem trzody chlewnej dało zbliżone plony kukurydzy. Z nawozów bydlęcych wyższą efektyw ność w ykazała gnojow ica niż obornik. Plon bobiku (rośliny n a stępczej) we wszystkich przypadkach wyższy był na obornrku niż na gnojowicy. Przy porównaniu gnojowicy bydlęcej z gnojowicą trzody chlewnej stwierdzono, że pierwsza dała wyższy łączny plon (kukurydza + bobik) na glebie lekkiej, a druga na glebie ciężkiej. Działanie nawozowe obu rodzajów gnojow icy na tle naw ożenia m ineralnego (NPK) było zbliżone. N aw ożenie i rodzaj gleby w płynęły na zaw artość suchej m asy w zielonej masie kukurydzy. Średnia zawartość suchej masy na glebie lekkiej wynosiła 13,7%, a na glebie ciężkiej 12,5%. Gnojowica trzody chlew nej działała bardziej różnicująco na zawartość suchej m asy niż gnojowica bydlęca. N ajw yższy plon suchej m asy otrzym ano przy naw ożeniu pojedynczą dawką gnojowicy + N P K, a najm niejszy na samym oborniku. Stosow ane naw ożenie nie powodowało w iększych zm ian zaw artości suchej m asy w bobiku. Z porów nania w pływ u naw ożenia gnojowicą i obornikiem na zaw ar-

5 Tabela 4 Wpływ n aw ożenia gn ojow icą na p lon y kukurydzy i bobiku w g/w azon In flu en ce o f slu rry on the maize and horse bean y ie ld s in g per pot Gleba lekka L ight s o il Gleba ciężk a Heavy s o il Nawożenie - F e r t i l i z a t i o n Bez naw ożenia No f e r t i l i z e r Gnojowica tr z o d y ch lew n ej / 1, 5 g N/ Pig slu rry / 1,5 g N / Gnojowica tr z o d y ch lew n ej / 3, 0 g N/ P ig s lu r r y / 3, 0 g N / Gnojowica trzo d y ch lew n ej / 1,5 g N^-NPK P ig s lu r r y / 1, 5 g 1^+ NPK Obornik tr z o d y ch lew n ej / 1, 5 g Л/ P ig manure / 1,5 g И / Obornik tr z o d y ch lew n ej / 1, 5 g N/+NPK P ig manure / 1,5 g N/+NPK Gnojow ica b y d lę c a / 1, 5 g N / C a ttle slu rry / 1, 5 g К / Gnojowica b y d lę c a / 3, 0 g N/ C a ttle s lu r r y / 3, 0 g N / G nojow ica b y d lę c a / 1, 5 g N/+ NPK C a ttle slu rry / 1,5 g N/+ NPK Obornik b y d lę c y / 1, 5 g N / C a ttle manure / 1, 5 g N / kukurydza - m aize b ob ik - h o rse bean kukurydza - m aize b obik - h o rse bean z ie lo n a masa fr e sh m a tter sucha masa dry m a tter z ie lo n a masa fr e s h m a tter sucha masa dry m a tter z ie lo n a masa fr e s h m atter oucha masa dry m atter z ie lo n a masa f r e s h m a tter sucha masa dry m a tter % g % g % g % g g g g g 56 13,8 7, , , ,9 1 7, ,0 35,5 юз 13,0 13, ,6 39, ,4 1 9, ,3 4 6, ,6 20, , ,6 2 0, ,7 6 6, , ,2 7 1, ,2 2 0, ,2 33,1 1l6 12, ,6 4 3, ,4 2 3, ,5 5 3, ,4 17, ,0 4 8, ,0 2 4, ,8 57, ,9 12, ,7 35, ,6 18, ,1 54, ,0 15, ,2 51, ,6 1 8, , ,1 13, ,5 63, ,0 2 2, ,2 18, ,4 2 5, ,8 2 1,6 Obornik b y d lęcy / 1,5 g N/+ NPK ,2 45, , ,7 4 4, ,6 2 4,6 C a ttle manure / 1,5 g N/+ NPK NPK ,2 48, ,7 13, ,2 4 0, ,6 6 1,2 Wartość nawozowa gnojow icy NUR - LSD /р = 0,0 5 /

6 T. Mazur i im. tość azotu, fosforu i potasu w roślinach w ynika, że tylko rodzaj naw o żenia w płynął na zróżnicowanie zawartości badanych składników (tab. 5). Najwyższą zawartość azotu ogółem i białkowego otrzym ano na glebie lekkiej przy zastosow aniu gnojow icy bydlęcej + NPK, a na glebie ciężkiej przy podw ojonej daw ce gnojow icy trzody chlew nej. N ajniższa zaw artość obu form azotu była w kom binacjach naw ożonych sam ym obornikiem. W bobiku stw ierdzono m niejsze różnice w zaw artości azotu ogółem i białkowego. N iew ielki w zrost obu form azotu otrzym ano: na glebie ciężkiej przy nawożeniu obornikiem trzody chlewnej + N P K, a na glebie lekkiej w kom binacjach z zastosow aniem obu gno jo w ic+ NPIK. Zawartość fosforu i potasu w suchej masie kukurydzy i bobiku była uzależniona od nawożenia. Obornik działał nieco lepiej niż gnojowica na ich zawartość. Doświadczenie 2. Rozwój roślin nawożonych gnojowicą i n a wozami m ineralnym i przebiegał podobnie. Tylko w kom binacjach z zastosowaniem całej ilości azotu w gnojowicy dojrzewanie owsa trw ało o 5 dni dłużej. Stosowane nawożenie gnojowicą i nawozami m ineralnym i działało dodatnio na plon badanych roślin (tab. 6). W serii z owsem zastosowanie azotu, fosforu i potasu częściowo lub całkowicie w gnojowicy dało istotnie wyższe plony ziarna niż ta sama dawka tych składników w nawozach m ineralnych. Zastosowanie azotu w gnojowicy i nawozach m ineralnych dało zbliżone plony słomy owsa, natom iast fosfor i potas lepiej działały w naw ozach m ineralnych. Na plon rośliny następczej gryki działanie w szystkich trzech składników (NPK) w gnojow icy było istotnie słabsze niż w naw ozach m in eralnych. W pływ porównywanego nawożenia na plon suchej masy kupkówki był uzależniony od pokosu. W I pokosie azot działał lepiej w nawozach m ineralnych, natom iast fosfor i potas w gnojowicy. W plonie II i III pokosu kupków ki lepiej działały w szystkie trzy składniki (NPK) w n a wozach m ineralnych. R ozpatrując łączny plon suchej m asy roślin w każdej serii stw ie r dzono jego zależność od rodzaju zastosowanego nawożenia. Najwyższy plon uzyskano stosując naw ożenie m ineralne. P rzy zastąpieniu 1/2 daw ki azotu, fosforu i potasu m ineralnego odpowiednią ilością gnojowicy otrzym ano m niejsze przyrosty plonu. N ajm niejsze zwyżki plonu uzyskano w przypadku zastosow ania całej daw ki każdego składnika w gnojowicy. Szczególnie w ysoka różnica w działaniu naw ozow ym m iędzy gnojowicą a nawozam i m ineralnym i w ystąpiła w serii z kupków ką. W przy padku tej rośliny azot w gnojow icy dał tylko 53% plonu kupków ki, fosfor 66% i potas 67% w porów naniu z plonam i n a naw ożeniu m i neralnym.

7 Tabela 5 Wpływ naw ożenia gnojow icą na s k ła d chem iczny r o ś l i n w p ro cen ta ch su c h e j masy I n flu e n c e o f th e f e r t i l i z a t i o n w ith s lu r r y on ch em ica l co m p o sitio n o f crops in % o f {dry m aster Gleba lekka L ight Bez naw ożenia Ho f e r t i l i z e r N awożenie - P e r t liz a t io n G nojow ica trzo d y ch lew n ej / 1, 5 g К / P ig s lu r r y / 1,5 g К/ G nojowica trzo d y ch lew n ej / 3, 0 g К / P ig s lu r r y / 3,0 g К/ Gnojow ica trzo d y ch lew n ej / 1, 5 g K/+ HPK P ig s lu r r y / 1,5 g N/+ КРК Obornik trzo d y ch lew n ej / 1, 5 g И/ P ig manure /1,5 g К/ Obornik trzo d y ch lew n ej / 1, 5 g K/+ КРК P ig manure / 1,5 g K/+ КРК G nojowica b y d lęca / 1, 5 g К / C a ttle s lu r r y / 1, 5 g В / Gnojow ica b y d lęca / 3, 0 g К / C a ttle s lu r r y / 3,0 g К/ K-ogółem t o t a l К kukurydza - m aize b obik h o rse bean K -b iałkow y p r o te in К» p 2o5 к2о K-ogółem t o t a l К K -białkow y p r o te in К P2 5 к2о 1,3 0 0,8 0 0,5 7 0,8 5 3,60 2,4 0 0,62 1,16 1,3 0 0,9 4 0, ,8 4 2,8 2 0,8 0 1,1 2 1,22 0,7 7 0,5 4 1,05 3,71 2,62 0,86 1,44 1,27 0,7 3 0,5 7 1,00 3,97 2,68 0,81 1,24 1,20 0,81 0, ,84 2,61 1,0 3 1,68 1,3 7 0, ,9 2 '2,5 7 1,0 4 2,0 4 1,3 5 0,7 8 0,3 9 0,9 1 3,8 7 2,61 0,9 0 2,0 6 1,32 0,98 o, ,58 2,48 0,8 5 2,00 Wartość nawozowa gnojow icy Gnojow ica b y d lęca / 1,5 g K/+ КРК C a ttle s lu r r y /1,5 g N/+ NPK Obornik b y d lę c y / 1,5 g К / C a ttle manure/1,5 g К/ Obornik b y d lę c y / 1,5 g N/+ КРК C a ttle manure /1,5 g К f+ КРК 1,60 1,12 0,6 3 1,20 3,87 2,76 0,88 1,78 1,20 0,88 0,7 7 1,22 3,70 2,5 7 0,8 2 2,02 1,30 0,8 3 0,62 1,26 3,64 2,62 0,9 0 2,60 БРК 1,41 0,8 7 0,7 3 1, ,62 0,8 0 1,60 05

8 cd. tabeli 5 Gleba ciężk a Heavy s o il Nawożenie - f e r t i l i z a t i o n N-ogółem t o t a l N kukurydza m aize bobik - horse Ьэап N -białk ow y p r o te in N P2 5 к 2о N -ogółem t o t a l N N -białk ow y p r o te in N P2 5 k2o Bez naw ożenia No f e r t i l i z e r Gnojowica trzo d y ch lew n ej / 1,5 g N/ Pig slu rry /1,5 g N/ Gnojowica trzod y ch lew n ej / 3, 0 g N/ P ig s lu r r y / 3,0 g II/ Gnojowica trzody ch lew n ej / 1,5 g И/ + NPK P ig s lu r r y / 1,5 g N/ + NPK Obornik trzod y ch lew n ej / 1,5 g N / Pig manure/ 1,5 g N / Obornik trzo d y ch lew n ej / 1,5 ß N / + NPK P ig manure/1,5 g N/+ NPK Gnojowica b y d lęca / 1, 5 g К/ C a ttle s lu r r y / 1,5 g N / Gnojow ica b y d lęca / 3, 0 g N/ C a ttle s lu r r y / 3,0 g N/ Gnojowica b y d lęca / 1, 5 g N/ + NPK C a ttle s lu r r y / 1,5 g N/+ NPK Obornik b y d lęcy / 1,5 g К/ C a ttle manure/1,5 g N/ Obornik b y d lęcy / 1,5 g 17/ + NPK C a ttle manure /1,5 g /+ NPK 1,25 0,86 0,7 3 1,30 3,81 2,64 0,5 3 1,02 0,9 9 0,7 1 0,5 0 0,8 9 3,61 2,6 0 0,7 8 0,7 4 1,66 1,0 4 0,5 0 0,9 4 3,61 2,5 3 0,8 6 0,8 0 1,35 0,91 0,6 5 1,13 3,07 2,51 0,8 2 1,04 1,17 0,9 3 0,5 7 1,28 3,63 2,33 0,7 8 1,12 1,3 2 0,8 7 0,6 7 1,3 2 4,0 7 2,8 9 0,8 2 2,0 2 1,31 0,9 5 0,5 4 1,0 7 3,31 2,8 3 0,7 0 1,2 4 1,30 1,03 0,4 2 1,09 3,81 2,66 0,6 9 1,12 1,36 0,99 0,4 6 1,09 3,73 2,54 0,6 2 1,04 1,25 0,6 9 0,6 5 1,35 3,79 2,66 0,7 0 2,06 1,00 0,75 0,4 8 1,19 3,72 2,61 0,66 1,80 NPK 1,26 0,8 0 0,41 1,07 3,92 2,76 0,6 2 1,20

9 Wartość nawozowa gnojowicy 65 Wpływ nawożenia gnojowicą i nawozami mineralnymi ra plon suchej тазу r o ślin w g/w azon S f f e c t o f s lu r r y and m in eral f e r t i l i z e r s on the dry m atter y ie ld o f crops in g per pot Tabela 6 ^Eawoż-anle - F e r tiliz a tio n S eria A S eries A S eria В S eries В w gnojowicy g/wazon slu rry g /p o t w nawozach mi ner a lr von g/w azon m in eral f e r t i l i z e r s - g /p o t ow ies - ziarn o grain o a ts słoma straw razem t o t a l I pokos cu t I kupkówka - I I pokos cu t I I co c k sfo o t I I I роков cu t Ш - - 2, , ,5 gryka buckwheat razem t o t a l - Г2,0 Р1,5 К2,5 0,6 47,5 12,8 68,9 19,4 21,7 8,3 49,4 Я1,0Р0,41К0,77 N1,0P1t09K1, ,6 e ,8 17,0 3,7 40,5 H2,0 P0,8 2 S 1,54 * 0,6 3 * 0,S6 10, , ,3 6,7 2,4 2 6,4 Я1,43Р0,7 5 К1,13 N0,57P0,7 5 K1, ,6 5,9 6 5,2 18,8 10,2 2,7 31,7 K2,86P1,50K2,26 * 0.24 :S,3 37, ,2 23,4 7,0 2,2 32,6 H0,78P0,4 0 K1,25 B1,22P1,10K'!,25 13,2 43,4 10,6 6 7,2 16,2 18,8 4,2 39,2 * 1,56P0,8 0 K2,50 N0,44P0,70 13,5 40,6 6,0 6 0,3 23,8 8, ,3 m -? , ,9 0,5 0.3 Nawożenie gnojowicą i nawozami m ineralnym i wywarło istotny wpływ na zawartość azotu, fosforu i potasu w roślinach (tab. 7). Zm iany te rozpatrzono w układzie: daw ka danego składnika w gnojow icy i n a wozach m ineralnych a jego zaw artość w roślinach. W ziarnie i słomie owsa stw ierdzono pod w pływ em naw ożenia znaczny wzrost zawartości azotu. W ziarnie zawartość tego składnika była uzależniona od rodzaju nawożenia, w słom ie zaś nie stw erdzono te j zależności. W przypadku ziarna najwyższą zawartość azotu stwierdzono przy pełnym naw ożeniu m ineralnym, natom iast najniższą przy zastosow aniu całej daw ki azotu w gnojowicy. Gryka upraw iana po owsie zawierała tym więcej azotu, im większy był udział gnojow icy w naw ożeniu. Z aw artość azotu w kupków ce uzależniona była od naw ożenia i pokosu. W pływ nawożenia był najw iększy w I, a najm niejszy w III pokosie. W I pokosie w szystkie kom binacje naw ozow e powodow ały w zrost zawartości azotu; najwyższą jego zawartość stwierdzono przy połączeniu nawożenia gnojowicą z nawozami m ineralnym i. W II pokosie najw yższą zaw artość azotu otrzym ano w kom binacji z sam ym naw ożeniem m ineralnym, natom iast najniższą zawartość stwierdzono przy zastosowaniu całości azotu w gnojowicy. W III pokosie rośliny naw ożone tylko naw o zami m ineralnym i były uboższe w azot niż w kom binacji kontrolnej. Zastosow anie gnojow icy oraz gnojow icy z nawozami m ineralnym i działało korzystniej niż samo naw ożenie m ineralne. Stosow ane naw ożenie dodatnio w płynęło na zaw artość fosforu w 5 R oczniki gleboznaw cze

10 66 T- Mazur i in. Zawartość azotu, fo sfo ru i potasu w ro ślin a ch oraz ic h w ykorzystanie z nawozów N itro g en, phosphorus and p otassiu m c o n ten t in crops and t h e ir u t i l i z a t i o n from f e r t i l i z e r s T a b e l a 7 Nawożenie - F e r t liz a t io n S e r ia A S e r ie s A w gnojow icy g/w azon s lu r r y g /p o t w nawozach m i n eraln ych g/w azon m in eral f e r t i l i z e r s, g /p o t % w s.m. in dry m atter pobranie wykorzys t a n ie mg/wazon o w ie s -z ia r n o ow ies-sło m a gryka removed u t y l i z a - o a ts -g r a in o a ts -s tr a w buckwheat by crops tio n m g/pot % A zot N itro g en /И / - - 1,88 0,6 8 1,36 151,2 - - N2,0 P1,5 * 2,5 3,49 1,03 1,39 967,3 40,3 H1,0 P0,4 1 * 0,7 7 N1,0 P1,0 9 * 1,7 3 3,3 2 1,5 4 1, ,3 5 2,8 N2,0 P0,8 2 * 1,5 4 P0, 6 8 * 0,9 6 2,1 5 0,9 1 1, ,5 3 1,2 H1,43* 0,75* 1,13 N0,5 7 P0,7 5 K1,37 3,11 1, ,2 43,2 H2,8 6 P1,5 * 2,2 6 * 0,2 4 2,99 0,95 1,99 989,9 2 9,3 H0,78 P0,4 * 1,25 H1,22*1,1 K1,25 3, ,3 51,2 H1,56P0,8 * 2,5 N0,4 4 P0,7 3,11 1,68 1, ,7 5 2,3 F osfor Phosphorus /Р 2 5/ ,78 1, ,1 - - H2,0 P1,5 * 2,5 1, , ,8 43,9 N1,0 P0,4 1 * 0, ,0 ^,0 9 * 1, , ,6 44,8 N2,0 P0,8 2 * 1,5 4 Po, 6 8 * 0, ,8 4 3,6 Я1, 4 3 * 0,7 5 * 1,1 3 N0,5 7 P0, 7 5 * 1, , ,5 50,4 N2,8 6 P1,5 K2,2 6 * 0, ,0 8 1, ,0 3 3,1 H0,7 8 P0,4 K1,25 N1,22P1,1 * 1,2? ,18 1,06 802,7 39,2 H1,56P0,8 * 2,5 H0,4 4 P0, , ,7 42,9 P otas Potassiu m /KgO/ I ,2 5 1,66 335,3 _ - H2,0 P1,5 * 2,5 H1,0 P0, 4 1 * 0,7 7 * 1,0 ^,0 9 * 1, ,3 0 2, ,4 8 3,7 1,40 4, ,4 8 8,5 H2,0 P0,8 3 * 1,5 4 P0, 6 8 * 0,9 6 0,9 5 4,2 5 3, ,7 7 9,4 K1,4 3 P0,7 5 * 1,1 3 K0,5 7 P0,7 5 * 1,3 7 B2,86P1,5 K2,26 ^ 0,24 N0,78P0,4 * 1,25 H1,22P1,1 * 1,25 * 1,5 6 P0,8 * 2,5 H0,4 4 P0,7 1,60 4,60 3, ,2 8 6,0 1,0 5 4,6 0 3, ,9 7 2,6 1,20 4,65 3, ,1 8 7, ,9 5 3, ,9 8 3,1 ziarnie owsa i w I pokosie kupkówki. Zawartość fosforu w słomie owsa, w gryce oraz w II i III pokosie kupków ki nie uległa zm ianie bądź obniżyła się pod wpływem nawożenia. W owsie i w I pokosie kupków ki w iększy w pływ n a zaw artość fosforu w yw arło naw ożenie m ineralne, n a tom iast w gryce oraz w pozostałych pokosach kupków ki wyższą zaw artość tego składnika uzyskano na nawożeniu gnojowicą. W ykorzystanie fosforu z gnojowicy w porównaniu z nawozami m ineralnym i wynosiło w serii A 75%, natom iast w serii В 64%.

11 Wartość nawozowa gnojowicy 07 c d. t a b e l i 7 Nawożenie F e r t i l i z a t i o n S e r ia В - S e r ie s В w gnojow icy g/w azon slu rry g /p o t w nawozach m i n eraln ych g/w azon m in eral f e r t i l i z e r s, g /p o t % w e.m. in dry m atter I pokos kupkówki C ock sfoot cu t I I I pokos kupkówki C ock sfoot cu t I I I I I pokos kupkówki C ock sfoot cu t I I I pobranie mg/wazon removed w ith crops m g/pot w ykorzystanie u t i l i z a t i o n % z o t N itro g en /К / - - 1,5 2 1,80 2,0 2 7? * 2,0 * 1,5 * 2,5 2,7 6 2,51 1, ,2 5 7,1 * 1,0 P0,4 1 K0,7 7 N1,0 P1,0 9 * 1,7 3 2,9 6 1, ,6 4 5,6 N2,0 * 0,82* 1,54 P0, 63*0,96 2, ,79 588,9 25,5 H1,4 3 * 0,7 5 * 1,1 3 H0,5 7 P0,7 5 * 1,3 7 3, ,19 778,6 35,0 N2,86P1,5 K2,26 K0,24 2,67 1,62 2,06 841,5 26,7 И0,7 8 Р0,4 K1,25 H1,22P1,1 K1,25 2, , ,9 37,1 N1,5 6 P0,8 K2,5 K0,4 4 P0,7 3, ,9 39,5 Fosfor Phosphorus /1*205 / - - 0,9 5 1,5 4 1, ,3 - - H2,0 P1,5 * 2,5 N1,0 P0,4 1 K0,7 7 Я1,0 * 1,0 9 * 1,7 3 N2,0 P0,8 2 K1i 54 P0, 68*0,9 6 N1,4 3 * 0,7 5 * 1,1 3 H0,5 7 P0,7 5 * 1,37 N2,8 6 P1,5 * 2,26 * 0,2 4 H0,8 7P0,4 * 1,25 H1,22P1,1 * 1,25 N1,5 6 P0,8 K2,5 * 0,4 4 * 0,7 1,07 0,88 0,97 479, ,97 0,95 1,27 400,6 22,7 0,96 1, ,0 13,5 1,0 4 0,8 8 1, ,5 1 7,9 0,9 6 0, ,6 17,8 1,07 0,88 0,98 338,5 18,5 0,96 1,09 2,08 347,0 19,1 P otas P otassiu m /К 20 / - - 3,5 0 4,0 0 3, ,0 - - H^,0P1,5 * 2,5 N1,0 P0,4 1 K0,7 7 N1,0 P1,0 9 * 1,7 3 H2,0 P0,8 3 * 1,5 4 P0, 6 8 * 0,9 6 N1,4 3 P0,7 5 * 1,1 3 H0.5 7 P0,7 5 * 1,3 7 S 2,8 6 P 1,5 * 2,2 6 * 0,2 4 K0,7 8 P0,4 * 1,2 5 22*1,1 * 4,2 5 H1,5 6 P0,8 * 2,5 * 0,4 4 * 0,7 6,6 0 4, ,0 96,2 7,2 0 5,0 0 3, ,5 0 9,8 6,20 4,50 3, ,0 51,2 6 v80 4,1 0 3, ,0 6 4,4 6,2 0 3,90 3, ,0 6 9,6 6,5 5 4,35 2, ,0 6 2,0 5,90 2,50 2, ,0 6 3,8 Stosowane nawożenie powodowało wzrost zawartości potasu we wszystkich roślinach. Nie stwierdzono jednak większych różnic między nawożeniem gnojowicą a nawozami m ineralnym i. W ykorzystanie potasu przez grykę i owies z gnojow icy i naw ozów m ineralnych było jednakowe. Kupków ka w większym stopniu w ykorzystyw ała potas z nawozów m ineralnych niż z gnojowicy. Doświadczenie 3. W doświadczeniu tym wschody kukurydzy n astąpiły po 6 dniach od daty siew u i by ły w yrów nane. W m iarę wzro

12 68 т. Mazur i in. stu roślin m ożna było stw ierdzić, że najw yższa daw ka gnojow icy działała nieco gorzej n a w zrost roślin niż daw ki niższe. Działaniu azotu gnojow icy nie ustępow ało działanie azotu w naw ozie m ineralnym. P rzy zastosowaniu zbliżonych daw ek azotu w obu nawozach wzrost roślin był praw ie jednakow y. Nawożenie gnojowicą kukurydzy powodowało wzrost plonu zielonej m asy od 70 do 323%, a suchej masy od 29 do 200% (tab. 8). Przyrost plonu pod wpływem nawożenia m ineralnego od 0,5 do 2 g N na wazon wynosił dla zielonej m asy od 179 do 284%, a suchej masy od 115 do 148%. W zrastające daw ki azotu obniżyły zawartość suchej masy, przy czym większy spadek stw ierdzono pod w pływ em naw ożenia m ineralnego niż gnojowicy. W przypadku naw ożenia gnojowicą najw iększą zwyżkę plonu suchej m asy otrzym ano przy zastosow aniu 6,56 g N na w a zon, natom iast w kom binacjach z naw ożeniem m ineralnym przy daw ce 0,5 g N na wazon. H iek toxe w ła ś c iw o ś c i wodne g le b y nawożonej słomą Some h y d r o lo g ic a l p r o p e r tie s o f s o i l f e r t i l i z e d w ith straw Tabela 8 O biekt Treatment W ilgotn ość - % M oisture in % śr e d n ia z tr s e c h la t 3 -y ea r ыеап K apilarna pojem ność wodna - % C a p illa r y w ater c a p a c it y,in % śr e d n ia z tr z e c h 3 -y ea r moan N P К 26,1 21,6 2 6,G 24,8 36,9 36,4 38,4 37,2 Słoma Straw 50 q /ha 23,6 20,4 30,7 2 6,G 4 0,4 36,7 37,3 3 8,3 *0ШЗ 100 q /h a Straw Słoma 200 q /ha Straw SłoiEa 4C0 ą/h a Straw 31,2 20,2 30,2 27,2 40,6 40,8 40,2 4 0,5 29,3 20,9 2 8,3 26,3 41,7 40,0 40,2 40,6 3 1,G 24,3 29,8 28,6 41,0 39,7 39,3 40,2 NUR -p=c 05 LSD 1>4 1,7 1,6 1,2 1,8 1,6 Zw iększonym dawkom azotu w gnojow icy oraz w nawozach m ineralnych odpowiadał wzrost zawartości tego składnika w suchej masie kukurydzy. P rzy niskich daw kach oba rodzaje naw ożenia działały podobnie. Działanie wysokich dawek azotu było silniejsze w przypadku zastosowania nawozu mineralnego. M aksymalny wzrost zawartości azotu sięgał 300%. Zawartość fosforu w suchej masie kukurydzy była uzależniona od rodzaju i wysokości naw ożenia. P rzy zastosow aniu gnojowicy w daw

13 Wartość nawozowa gnojowicy 69 kach powyżej 0,41 g N na wazon stw ierdzono m niejszą zaw artość fosforu niż w kom binacji kontrolnej oraz z naw ożeniem m ineralnym. Nawożenie gnojowicą i nawozami m ineralnym i dodatnio wpłynęło na zaw artość potasu w suchej m asie kukurydzy. W ysokie daw ki gnojowicy (2,56-6,56 g N na wazon) spowodowały wyższą zawartość tegoskładnika niż nawożenie m ineralne. Przy najwyższej dawce gnojowicy wzrost zawartości potasu w stosunku do kontroli wynosił 69%, wzrost ten przy naw ożeniu m ineralnym wynosił 13%. PODSUMOW ANIE I WNIOSKI W pływ badanych nawozów był uzależniony od gatunku rośliny i gleby, na co wzracają również uwagę Kuszelewski i in. [5], Mazur i in. [8, 9] oraz Niklewski i in. [11, 12]. W śród roślin użytych do testow ania szczególnie silnie na naw ożenie gnojowicą reagow ały k u k u rydza i kupkówka. Z powyższego wynika, że rośliny te powinny być preferow ane w w arunkach gospodarki gnojowicow ej. W ysokie naw ożenie gnojowicą jakkolw iek silnie zwiększa plon ogólny roślin, powoduje obniżenie w nim zawartości suchej masy [5, 8]. U jem ny w pływ naw ożenie gnojowicą na zaw artość suchej masy w ykazano rów nież w obecnych badaniach. W omawianych doświadczeniach, podobnie jak i w innych pracach [3, 5, 9], nawożenie gnojowicą silnie zwiększało pobranie przez rośliny azotu,fosforu i potasu. Zależność powyższa w skazuje na duże w ykorzystanie tych składników z gnojowicy. P rzy ogólnie przyjętym poglądzie, że naw ożenie gnojowicą w w iększym stopniu zwiększa plony niż obornik [5, 9, 20], należy podkreślić stwierdzone w doświadczeniu 1 lepsze działanie następcze obornika. Gnojowica okazała się nawozem, który można stosować w wysokich dawkach, bez ujemnego wpływu na wzrost i rozwój roślin. Jednak stosow anie w ysokich daw ek gnojow icy wiąże się z m alejącą efektyw nością jednostkow ą [5, 7]. Stwierdzor.c przez Niklewskiego i in. [12] lepsze działanie nawozowe gnojow icy bydlęcej niż trzody chlew nej w naszych badaniach potw ierdziło się tylko w w arunkach gleby lekkiej. Naw ożenie m i neralne n iw eluje różnice tych dw u rodzajów gnojowicy. M niejsze efekty nawożenia gnojowicą trzody chlewnej prawdopodobnie w ynikają z niedoboru potasu w tym nawozie [5, 10]. Kuszelewski i in. [3, 5] sugerują uzupełnianie tego składnika w gnojow icy trzody chlew nej n a wozami m ineralnym i. Gnojowica w stosunku do nawozów m ineralnych dała m niejsze zwyżki plonów roślin. Stw ierdzona różna efektyw ność gnojow icy dla poszczególnych roślin pow inna być uw zględniana przy opracow yw aniu rów now ażników nawozów m ineralnych.

14 70 T. Mazur i in. Przedstaw ione w yniki badań pozw alają na sform ułow anie n a stę p u ją cych wniosków. 1. Nawożenie gnojowicą bydlęcą oraz trzody chlewnej dało istotne zwyżki plonu zielonej i suchej m asy roślin. Gnojowica bydlęca lepiej działa n a glebie lekkiej, a gnojow ica trzody chlew nej na glebie ciężkiej. 2. Gnojowica n a ogół w pływ ała korzystniej na plon roślin niż naw o żenie obornikiem. P lon rośliny następczej w iększy był n a oborniku. 3. Plon roślin na naw ożeniu gnojow icą był niższy niż n a rów now ażnym naw ożeniu m ineralnym. Zróżnicow anie plonów pod w pływ em gnojow icy i nawozów m in eraln y ch uzależnione było od gatu n k u rośliny. 4. Nawożenie m ineralne stosowane na tle nawożenia gnojowicą dało dodatkow e zwyżki plonu roślin. 5. N aw ożenie gnojowicą dodatnio w płynęło na zaw artość azotu ogółem i białkowego w roślinach. Zaw artość fosforu i potasu była w w iększym stopniu uzależniona od naw ożenia m ineralnego. LITERATURA [1] A s m u s F., Specht G., Lange H.: Zur W irkung der N ährstoffe aus Gülle. Arch. A cker u. Pflanzenbau Bodenkd. 15, 1971, 11, [2] A s m u s F., Herman V., Lange H., Specht G.: W irkung und A usnutzung des Stickstoffes aus Gülle. Arch. Acker, u. Pflanzenbau Bodenkd. 17, 1973, 11/12, [3] Garścią A.: Z w iększenie produkcyjności gnojow icy św ińskiej poprzez rów now ażenie jej składu chem icznego naw ozam i fo sforow o-potasow ym i. M ateriały na Sym pozjum Naukowe: Stan i kierunki badań nad w ykorzystaniem gnojow icy do celów naw ozow ych. O lsztyn 1977, [4] Kuhn G., Lange I.: Der E influss einer G ülledüngung im V ergleich zu anderen organischen D üngem itteln. A. T her-a rchiv 13, 1969, [5] Kuszelew ski L., Garści a A., Ja gięła Z.: Ocena w artości naw o zowej gnojow icy z przem ysłow ych tuczarni św iń. Cz. I, II, III. Rocz. Nauk roi. Ser. A, t. 99, 1973, z. 3, , z. 4, ; Ł 100, 1974, z. 3, [6] Lange H.: Param eter für den Einsatz der G ülle in Rahm en des EDV Projektos Organische D üngung. A rchiv für A cker- u. Pflanzenbau Bodenkd. 17, 1973, 7/8, [7] M aćkowiak C., Lipska E.: D ziałanie naw ozow e zróżnicowanych daw ek gnojow icy i naw ozów m ineralnych w czteroletniej rotacji zm ianowania na m ikropoletkach. M ateriały na Sym pozjum N aukowe: Stan i kierunki badań nad w ykorzystaniem gnojow icy do celów naw ozowych. Olsztyn 1977, [8] Mazur Т., Koc J.: Badania lizym etryczne nad działaniem naw ozow ym i w ym yw aniem składników pokarm ow ych z obornika i gnojow icy. Zesz. nauk. ART Olszt., Roln. nr 17, 1976, [9] Mazur T., Koc J., Ciećko Z., Fiołna T.: W pływ naw ożenia gnojow icą na plony i jakość roślin. Zesz. probl. Post. N auk roi. (w druku). [10] Mazur Т., Koc J., Wróbel Z.: Zawartość suchej m asy i m akroskładników w gnojow icy. Rocz. glebozn. 28, 1976, 2, [11] Niklewski M., Kalembasa S.: Rola przem ian azotu w kształtow aniu

15 Wartość nawozowa gnojowicy 71 się w artości produkcyjnej obornika bezściółkow ego od bydła i trzody chlew nej. Zesz. nauk. AR Szczec. nr 48, 1974, [12] N iklew ski M., Kalembasa S., Kania R.: A spekty rolniczego w y korzystania odchodów z ferm trzody chlew nej i bydła. M ateriały na S ym pozjum Naukowe: Stan i kierunki badań nad w ykorzystaniem gnojow icy do celów naw ozow ych. O lsztyn 1977, [13] W a d e kind P.: Zur Stickstoff K alium W echselw irkung bei G ülleanwendung. A.. T haer-a rchiv 14, 1970, Т. М АЗУ Р, Ю. КОЦ, 3. ЦЕЦЬКО СРАВНЕНИЕ УДОБРИТЕЛЬНОЙ ЦЕННОСТИ Н АВОЗНОЙ Ж И Ж И С НАВОЗОМ И М ИНЕРАЛЬНЫ М И УДОБРЕНИЯМ И В ВЕГЕТАЦИОННЫ Х ОПЫ ТАХ Институт химизации сельского хозяйства, Сельскохозяйственшо- технич еека'я академия в Олыптыне Резюме Проведены три опыта по сравнению удобрительного действия навозной ж и жи, навоза и минеральных удобрений. Удобрения вносились в эквивалентных дозах по азоту. Тестовыми -растениями были: кукуруза, мелкосемянные бобы, гречиах и еж а сборная. В итоге этих опытов установлено, что отзывчивость на удобрение обуславливал вид растения. Внесение навозной ж и ж и от рогатого скота и от свиней давало сущ ественны е прибавки урож ая зеленой и сухой массы растений. Навозная ж и ж а от рогатого скота лучш е действовала на легкой почве, а от свиней на тяж елой почве. Навозная ж и ж а оказала более благоприятное действие, чем удобрение навозом. На урож ай последовательных растений лучш е действовал навоз. У рож ай растений при внесении навозной ж и ж и был -меньшим, чем на эквивалентном минеральном удобрении. Применение минеральных удобрений на ф оне удобрения навозной ж и ж ей даовало д о бавочный прирост урож ая. Удобрение навозной ж и ж ей полож ительно повлияло на содерж ание общего и белкового азота в растениях. С одерж ание ф осф ора и калия в растениях оказывало высшую зависимость от минерального удобрения. Растением дающим особо высокие прибавки урож ая сухой массы и белков была кукуруза. Это растение оказывалось прибавкой урож ая тож е на высокие дозы навозной ж иж и.

16 72 T. Mazur i in. T. M AZUR, J. KOC, Z. CIEĆKO COMPARISON OF THE FERTILIZING VALUE OF SLURRY WITH THAT OF FARMYARD MANURE AND M INERAL FERTILIZERS IN POT EXPERIM ENTS Departm ent of Chem ization of A griculture, A gricultural U niversity of Olsztyn Summarv Three pot experim ents were carried out in w hich the fertilizing value of slurry was compared w ith that of farm yard m anure and m ineral fertilizers. The fertilizer was applied in com parable rates in relation to the am ount of nitrogen brought into soil. Test plants w ere m aize, horse bean, buckw heat and cocksfoot. The experim ents show ed that the response of crops to fertilization depended on th e plant species. The fertilization w ith cattle and pig slurry resulted in significant yield increm ents of green (fresh) and dry m atter of plants. Cattle slurry was more effective on light soil, w hereas pig slurry on heavy soil. Cattle slurry exerted more favourable influence on the yield of crops than farm -yard m anure. The yield of aftercrop was higher under the effect o f farm yard m anure. The yields of crops at fertilized w ith slurry w ere low er than those receiving adequate m ineral fertilization. M ineral fertilization on the background of fertilization w ith slurry resulted in additional yield increm ent of crops. The fertilization w ith slurry affected p ositively the total and protein nitrogen content in plants. The phosphorus and potassium content in plants depended to a higher degree on m ineral fertilization. It w as m aize that gave particularly high dry m atter and protein yield increm ents. Y ield increm ents of this crop were obtained also at high slurry rates. Prof. dr fiab. Teofil Mazur Akadem ia Rolniczo-Techniczna Olsztyn

17 ERRATA W Rocznikach Gleboznawczych nr tabelę 8 z kol. 68 drukarnia om yłkow o przestaw iła na kolum nę 92, a tabelę 8 z kol. 92 na kolum nę 68. Tabela z kol. 92 Tabela 8 N i e k t ó r e w ł a ś c i w o ś c i w odn e g le b y n a w o ż o n e j k ło s ia Come h y d r o l o g i c a l p r o p e r t i e s o f s o i l f e r t i l i z e d w i t h s tr a v r W ilgotność - % śred n ia K apilarna pojemność wodna - % Średnia Obiekt M oisture in % z trzech C a p illa ry water c a p a c ity,in % z trzech la t Treatm ent y ea r y e a r K P К 2 6,1 2 1, 6 2 6, 6 2 4, 8 3 6, 9 3 6, 4 3 3, 4 3 7, 2 S ło m a 5 0 q / h a 2 3,6 2 0, 4 3 0, 7 2 6, 6 4 0, 4 3 6, 7 3 7, 8 3 8, 3 Straw S ło m a Ч /^ а 2 1, 2 2 0, 2 3 0, 2 2 7, 2 4 0, 6 4 0, 9 4 0, 2 4 0, 5 Str^w S łona q / h a 2 9 j , 3 2 6, 3 4 1, 7 4 0, 0 4 0, 2 4 0, 6 Straw S ło m a q /h a 3 1 f 2 4 ł 3 r ; 3 ł3 2 8, 6 4 1, 0 3 9, 7 3 9, 8 4 0, 2 S t r a w J l -? = 0 t C5 1, 4 1, 7 1, 6 1, 2 i t 3 1,6 Tabela z kol. 68 T a b e l a 3 W p ły w w z r a s t a j ą c y c h d a w e k g n o jo w ic y n a p lo r. i s k ł a d c h e m ic z n y k u k u r y d z y I n f l u e n c e o f i n c r e a s i n g s l u r r y r a t e s o n y i e l d a n d c h e m ic a l c o m p o s it io n o f m a iz e N a w o ż e n ie F e r t i l i z a t i o r Z i e l o n a m asa F r e s h m a t t e r g J u c h a т а з а ; )г у m a t t e r * К N % s u c h e j m a s y I n % o f d r y m a t t e r N o g ó łe m t o t a l К P 2 5 k 2 o 3 e z n a w o ż e n ia Ko f e r t i l i z e r ,0 2 7, 7 0, 4 7 0, 9 8 2, 9 6 G no jow ica S l u r r y / 0, 4 1 S К/ , , 6 7 1,00 3, 1 5 G n o jo w ic a S l u r r y / 0, 8 2 g N / , 4 5 1, 3 0, 6 5 0, 5 5 2, 3 6 G n o jo w ic a S l u r r y / 1, 6 4 g W , 4 6 7, 9 0, 9 2 0, 5 5 3,10 G n o jo w ic a S l u r r y / 2, 5 6 g N/ , 9 7 7, 3 1,11 0,66 4,02 G n o jo w ic a S l u r r y / 3,2 8 g N / , 6 8 1, , 6 7 4, 4 5 G n o jo w ic a S l u r r y / 6, 5 6 g N / , 6 8 3, 1 1, 1 4 0, 5 5 5, 0 4 0, 5 g U, 0, 8 g P 2 0 5, 1,1 6 k 2o , 5 68,6 0,61 0, 7 8 3,00 1,0 g N, 0,8 g P 20 5, 1,1 6 K ,0 6 4, 3 1,12 0, 8 9 3, 3 4 2, 0 g N, 0, 8 g P 20 5, 1,1 g K , 3 5 9, 5 1, 7 9 0, 9 2 3, 1 6 HU5 LSD / р = 0, 0 5 / 'И, С,5 Na kol. 106 II wiersz od góry jest: natne wyługowane odgórnie oglejone (Popień 1, Popień 5 izacywilki) powinno być: niego poziomu w glebach płowych zapoczątkowało nakładający się