Teksty tarego Testamentu

Transkrypt

1 Bibliotheca Kolbiana Teksty tarego Testamentu / / na uroczystości i św ięta maryjne

2 Iwona Zielonka (ur. 1970) - doktor teologii, biblista, specjalista nauk o rodzinie, specjalista Public Relations. Autorka artykułów naukowych i popularnonaukowych. Członek zwyczajny Stowarzyszenia Biblistów Polskich, rzecznik Porozumienia Rady Dyrektorów Szkół Nowej Ewangelizacji. Od 20 łat zaangażowana w dzieło Nowej Ewangelizacji. Przeprowadziła ponad 300 rekolekcji, kursów ewangelizacyjnych, dla parafii, wspólnot i ruchów kościelnych, seminariów duchownych, zgromadzeń zakonnych w Polsce, Europie, Azji i Ameryce Północnej. Brała udział w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych o tematyce biblijnej i ewangelizacyjnej. Wieloletni pracownik Biura Prasowego i Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski. Obecnie wykładowca Pisma Świętego na Wydziale Teologicznym UKSW w Ośrodku Naukowo-Badawczym w Niepokalanowie i w WSD Misjonarzy św. Rodziny. Konsultant ds. Nowej Ewangelizacji, terapeuta chrześcijański i Diecezjalny Doradca Życia Rodzinnego. Wydawnictwo Ojców Franciszkanów Niepokalanów ISBN

3 Spis treści BIBLIOTHECA KOLBIANA Grzegorz Bartosik OFMConv PRZEDMOWA ks. Waldemar Chrostowski WPROWADZENIE ROZDZIAŁ I. NOWA EWA: RDZ 3, THEOTOKOS: Lb 6, Niepokalana - Nowa Ewa: Rdz 3, Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP Geneza i uzasadnienie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Istota i treść dogmatu o Niepokalanym Poczęciu M aryi Kult Matki Bożej jako Niepokalanie Poczętej Fundamentalne treści Kobieta i Jej Potomstwo: Rdz 3, Kompozycja Księgi Rodzaju i czas jej powstania Miejsce perykopy Rdz 3,9-15 w strukturze Księgi Rodzaju Struktura Rdz 3, Tekst Rdz 3,9-15 i jego przekład Egzegeza Szukanie człowieka: Rdz 3, Wyrok: Rdz 3, Teologia Interpretacja Protoewangelii Ojcowie Kościoła a Protoewangelia Maryja - nowa Ewa Perykopa Rdz 3,9-15 odczytywana w kluczu maryjnym Wnioski Błogosławiona Theotokos: Lb 6, Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki M aryi Geneza Święta Dogmat o Bożym Macierzyństwie Maryi Świadectwo Ojców Kościoła

4 6 Teksty Starego Testamentu w czytaniach mszalnych na uroczystości i święta maryjne Kult Fundamentalne treści Błogosławieństwo kapłańskie - Lb 6, Tło historyczne Księgi Liczb Krytyka literacko-tekstualna Miejsce perykopy 6,22-27 w strukturze Księgi Liczb Kontekst Lb 6, Tekst Lb 6,22-26 i jego przekład Egzegeza Teologia Stosowanie formuły błogosławieństwa Kapłańskie Błogosławieństwo - Nesiat Kapayim Błogosławieństwo w centrum tradycji hebrajskiej Moc i magia a błogosławieństwo i przekleństwo Perykopa Lb 6,22-27 odczytywana w kluczu maryjnym Błogosławieństwo Kapłańskie - Pobłogosławiona przez Arcykapłana Nowego Przymierza Błogosławieństwo Kapłańskie a Magnificat M aryi Wnioski ROZDZIAŁ II. ŻYCIE ZIEMSKIE MARYI Jutrzenka nadziei Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - 8 w rześnia Geneza święta Rodowód Maryi Kult Fundamentalne treści Mesjasz będzie pochodził z Betlejem: Mi 5,l-4 a Miejsce tekstu Mi 5,l-4a w kontekście Księgi Micheasza Kim jest Mikajah? Cel i przedmiot proroctwa Kontekst perykopy Mi 5,l-4a i miejsce strukturze księgi Kontekst bezpośredni

5 Spis treści Tekst Mi 5,1-4a i jego przekład Egzegeza Mi 5, Teologia Perykopa Mi 5,1-4a odczytywana w kluczu maryjnym W nioski F iat Uroczystość Zwiastowania Pańskiego - 25 marca Geneza święta Kult Fundamentalne treści Znak Emmanuela: Iz 7, Tło perykopy Iz 7, Miejsce Iz 7,10-14 w strukturze Księgi Izajasza Kontekst historyczny Iz 7, Tekst Iz 7,10-14 i jego przekład Egzegeza Iz 7, Znaczenie n ó S y ń - różnice w tłumaczeniach U W Spory teologiczne i kontrowersje wokół Iz 7, Wnioski Perykopa Iz 7,10-14 odczytywana w kluczu maryjnym Maryja Córa Syjonu Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny - 31 maja Geneza Fundamentalne treści Ojcowie Kościoła o Nawiedzeniu N M P Córa Syjonu: So 3, So 3,14-18 w kontekście Księgi So 3,14-18 w kontekście celów proroctwa Sofoniasza Kontekst bezpośredni i miejsce So 3,14-18 w strukturze księgi Tekst So 3,14-18 i jego przekład Egzegeza

6 8 Teksty Starego Testamentu w czytaniach mszalnych na uroczystości i święta maryjne Teologia Córka Syjonu i narodziny nowego lu d u Dzień Pański Perykopa So 3,14-18 odczytywana w kluczu maryjnym Wnioski Posłaniec Przymierza: Ml 3, Święto Ofiarowania Jezusa w świątyni - 2 lutego Geneza święta Kult Fundamentalne treści Posłaniec Przymierza przybędzie do swej świątyni: Ml 3, Perykopa Ml 3,1-4 w kontekście księgi Kontekst historyczny i problematyka Struktura Księgi Malachiasza Kontekst bezpośredni Ml 3, Tekst Ml 3,1-4 i jego przekład Egzegeza Ml 3, Teologia Perykopa Ml 3,1-4 odczytywana w kluczu maryjnym Wnioski ROZDZIAŁ III. ŻYCIE NIEBIESKIE MARYI Nowa Arka - niosąca Chrystusa Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Geneza święta Dogmat o Wniebowzięciu NMP Kult Fundamentalne treści Wprowadzenie Arki do Miasta świętego: 1 Krn 15, ;16,l Kontekst 1 i 2 K rn Miejsce 1 Krn 15, ;16,1-2 w strukturze księgi Kontekst bezpośredni Dawid przynosi Arkę

7 Spis treści Tekst 1 Krn 15, ; 16,1-2 i jego przekład Egzegeza 1 Krn 15, ; 16, Teologia Związek między Arką i Obecnością Boga Arka w Tradycji katolickiej Symbole Maryi w średniowiecznym kulcie liturgicznym Theotokos - Theofora Perykopa 1 Krn odczytywana w kluczu maryjnym Maryja - Arka Nowego Przymierza Paralele pomiędzy 1 Krn i Łk Maryja - pomost między Starym i Nowym Przymierzem Paralele z Apokalipsą Św. Jana Wnioski Matka żyjących: Rdz 3, Matka Kościoła: J 19, Święto Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła Geneza Święta Ambroży i Hugo R ahner Kult Fundamentalne treści Matka żyjących: Rdz 3, Tłumaczenie i egzegeza Rdz 3, Teologia Nauka Ojców Kościoła Perykopa Rdz 3, odczytywana w kluczu maryjnym Wnioski Mądrość Córki Syjonu Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej Geneza Historia obrazu i kult A Kobieta Mądrość: Prz 8, Miejsce tekstu w kontekście Księgi Przysłów Miejsce Prz 8,22-35 w strukturze Księgi Przysłów

8 10 Teksty Starego Testamentu w czytaniach mszalnych na uroczystości i święta maryjne Miejsce Prz 8,22-35 w rozdziale ósmym i kontekst Struktura perykopy Prz 8, Tekst Prz 8,22-35 i jego przekład Egzegeza Teologia Mądrość jako Stwórca Język stworzenia Terminologia mądrości izraelskiej Znaczenie Mądrości dla współczesnej teologii religii jako tytułu chrystologicznego Mądrość jako Droga, Prawda i Życie Nauka Ojców Kościoła Wykorzystanie obrazu Mądrości identyfikowanej z Maryją w liturgii chrześcijańskiej Perykopa Prz 8,22-35 odczytywana w kluczu maryjnym Wnioski B Syjon centrum Świata Iz 2, Księga Izajasza - zagadnienia wstępne Kontekst i miejsce Iz 2,2-4 w strukturze Księgi Izajasza Struktura perykopy Iz 2, Tekst Iz 2,2-5 i jego przekład Egzegeza Teologia Wnioski Perykopa Iz 2,2-5 odczytywana w kluczu maryjnym ZAKOŃCZENIE Summary Wykaz tabel Skróty BIBLIOGRAFIA Indeks: Ojcowie Kościoła i pisarze starożytni

9 Przedmowa /Tismo Święte stanowi duszę teologii i liturgii chrześcijańskiej. W centrum naszej wiary znajduje się prawda o Bogu, który w osobie Jezusa z Nazaretu stał się człowiekiem, objawiając bogactwo swego wewnętrznego życia. Wyznajemy, że Bóg jest Jedyny, lecz istnieje jako Ojciec, i Syn, i Duch Święty. Źródło i najważniejsze oparcie dla poznawania Boga i przylgnięcia do Niego stanowi Pismo Święte, na którego kartach zostały utrwalone najważniejsze etapy historii zbawienia. Jej sedno to życie, działalność i nauczanie oraz męka, śmierć i zm artwychwstanie Jezusa Chrystusa. Coraz głębsze poznawanie Boga staje się możliwe dzięki coraz dojrzalszej wierze i mądrze uprawianej teologii. Coraz głębsze przeżywanie Boga staje się możliwe dzięki coraz dojrzalszej pobożności i p o prawnie przygotowanej liturgii. Wyjątkowe miejsce w historii zbawienia zajmuje Maryja, Matka Jezusa. Aczkolwiek wyraźne wzmianki o Niej znajdujemy w Nowym Testamencie, jednak, analogicznie jak Syn, jest obecna również na kartach pierwszej części Biblii chrześcijańskiej, znanej jako Stary Testament. Nie może być inaczej, skoro - zgodnie ze słowami św. Augustyna - w Starym Testamencie kryje się Nowy, a w Nowym Testamencie wyjaśnia się Stary. Właśnie dlatego Maryja ma też własne i wyjątkowe miejsce w chrześcijańskiej teologii i liturgii. Coraz dojrzalsza mariologia jest nieocenionym wsparciem dla głębszej i dojrzalszej pobożności maryjnej; z kolei bez roztropnej i poprawnej pobożności nie sposób wyobrazić sobie owocnego uprawiania mariologii. Ta świadomość znalazła pełny wyraz na II Soborze Watykańskim, w czym wielka zasługa biskupów polskich, zwłaszcza kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. W rezultacie odnowy posoborowej, podjętej i rozwijanej przez Pawła VI i Jana Pawła II, mariologia i pobożność maryjna zyskały wiele, wzajemnie siebie potrzebując i nawzajem się wzbogacając. Nowych cennych impulsów do utrw alania więzi między Biblią a liturgią dostarczyła katolickim teologom i duszpasterzom

10 14 Ks. Waldemar Chrostowski posynodalna adhortacja Benedykta XVI na temat słowa Bożego w życiu i m i sji Kościoła. Książka dr Iwony Zielonki stanowi ważny wkład na rzecz chrześcijańskiego, to znaczy chrystologicznego, a więc również mariologicznego, czytania, rozumienia i objaśniania pierwszej części Biblii, czyli Starego Testamentu. Odbywa się ono podczas liturgii, zwłaszcza w uroczystości i święta maryjne, aczkolwiek nie zawsze bywa wystarczająco pogłębione od strony egzegetycznej i teologicznej. Paradoks polega na tym, że różne trudności nawarstwiły się głównie w ostatnich dziesięcioleciach, zdominowanych przez powszechne stosowanie diachronicznego podejścia do Biblii, preferującego metody historyczno-krytyczne, najczęściej kosztem lektury uwzględniającej treść i perspektywy wiary chrześcijańskiej. Książka została podzielona na trzy rozdziały. Ich układ i zawartość dobrze odzwierciedlają trzy zasadnicze aspekty w spojrzeniu na Maryję i Jej udział w dziele zbawienia. Każdy rozdział i poszczególne paragrafy mają spójny i logiczny schemat, który uwzględnia miejsce wybranego tekstu biblijnego w liturgii Kościoła katolickiego oraz zasadnicze aspekty jego naukowej egzegezy i teologii. Rozprawa została przygotowana ze znawstwem, starannie uwzględniając istniejącą literaturę przedmiotu, tak biblijną, jak liturgiczną, zarówno polsko- jak i obcojęzyczną. Może i powinna być wykorzystana na wiele sposobów, przede wszystkim przez liturgistów i teologów liturgii, a także biblistów, dogmatyków i pastoralistów. Zapewne chętnie i z wielkim pożytkiem sięgną po tę książkę także duszpasterze, zwłaszcza ci, którzy zapalając wiernych do większej czci Najświętszej Maryi Panny, potrzebują i szukają zdrowych pomocy i inspiracji o profilu egzegetyczno-teologicznym, zakorzenionym w Biblii i nią karmionym. Ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski Przewodniczący Stowarzyszenia Biblistów Polskich Warszawa, 1 sierpnia 2011 r.